Energie Kompas

Een idee van

Concept en proces ondersteuning

Vol trots presenteren wij jullie het energiekompas van BTM Parkstad / ON12. Sinds 2022 werken we steeds beter samen met zo veel mogelijk bedrijven, die gevestigd zijn op de bedrijventerreinen. Duurzaamheid is het actuele ‘dringende’ thema dat voorrang hee gekregen naast lokale economie, huisvestiging en gezondheid.

In dit kompas tref je richting gevende informatie aan hoe we aanstaande jaren concreet aan de slag kunnen gaan met de verduurzaming van onze bedrijven terreinen. Een groot woord van dank aan iedereen en alle instanties die hebben meegewerkt aan dit kompas. Het zijn er te veel om hier even op te noemen. Juist dat is het bijzondere en mooie aan dit kompas. Samen met kennisdragers, overheid, bedrijfsverenigingen en ondernemers is een en ander opgesteld. Dit borgt een krachtig fundament naar de toekomst.

Veel leesplezier namens, Ondernemersvereniging ON12 / BTM Parkstad

Igor Soons voorzitter

Beste lezer...

De impact van de 17 klimaatdoelen op dit kompas staan bij iedere bijdrage vermeld.

Een nieuw narratief voor bedrijventerreinen in Heerlen-Noord

Welkom bij bedrijventerreinen Heerlen Noord, waar de energiekompassen worden opgesteld om de transitie naar duurzame energie en circulariteit binnen dit gebied te stimuleren. Een jaar geleden, in november 2022, begon het project om een koersdocument voor bedrijventerrein de Koumen te formuleren en vorm te geven.

BTM Parkstad en OFH Heerlen hebben de handen ineengeslagen om samen een uniek experiment op te zetten, een soort proe uin waarin we de verschuiving naar duurzaamheid en circulariteit kunnen organiseren. Om dit te bereiken, hebben we een werkgemeenschap opgericht die bestaat uit experts met specialisaties in energie, water, groen en circulariteit. Samen hebben zij het kompas ontwikkeld dat ons de juiste richting zal wijzen.

Een van de eerste ontdekkingen die we hebben gedaan, is dat we kennis, ondernemerschap en participatie van ondernemers met elkaar moeten verbinden. Het gaat erom dat we lokaal, met en voor elkaar werken. Het koersdocument is tot stand gekomen met aanbevelingen van PvB Nederland, RVO Nederland, maar vooral ook met inbreng van en door de ondernemers zelf.

In 2024 gaan we gezamenlijk aan de slag, op weg naar een duurzame en energierijke transitie in Parkstad.

We beginnen hier in de Koumen, waar we de eerste stappen zullen zetten om deze visie te verwezenlijken.

Index

Even voorstellen

Module Circulair organiseren

Module Groen en Water

Module Zon op dak

Mijnwater

Smart Grid

Samenvatting en slot

Even voorstellen

De inhoud van de modules in dit energiekompas is samengesteld op basis van de kennis van de Kwartiermakers.

In dit hoofdstuk stellen zij zichzelf en hun expertise graag aan u voor.

Architect Erol Oztan:

Circulair organiseren

Als gepassioneerde professional binnen de zakelijke gemeenschap ben ik een katalysator voor systeemvernieuwing, waarbij ik geloof in de collectieve wil om chaos om te zetten in waardevolle kansen.

Mijn expertise komt tot uiting in mijn rol als informatie architect, waarbij ik mijn energie en vaardigheden richt op het coördineren en optimaliseren van processen, met name in complexe situaties binnen deze regio.

Mijn huidige organisatie erkent mijn vermogen om extern mijn kwaliteiten in te zetten bij tijdelijke projecten, waar ik me concentreer op strategisch relatiebeheer en het aansturen van processen. Mijn focus ligt op het circulair organiseren, een complex thema dat een scherpe visie vereist. In dit proces voeg ik waarde toe op drie manieren. Allereerst breng ik frisse, vernieuwende inzichten in bij complexe vraagstukken, waarmee ik de basis leg voor systeemvernieuwing.

Mijn luisterende vaardigheid stelt me in staat direct relevante haakjes te vinden die de organisatie kan benutten en mijn snelle schakelvermogen maakt het mogelijk om snel en e ectief oplossingen aan te dragen.

Ik wil de wereld een beetje mooier maken...

Daarnaast onderscheid ik me door mijn koplopersmentaliteit, die essentieel is in het thema van circulair organiseren. Mijn uitgebreide netwerk staat ter beschikking om organisaties te ondersteunen bij het realiseren van circulaire doelstellingen. Mijn betrokkenheid strekt zich uit tot de regionale visie, met name die van de Stadsregio Parkstad, waar ik een cruciale rol zie in het tot stand brengen van een Circulaire BouwHub. Hierbij neemt de verduurzaming van bedrijventerreinen een prominente plaats in. Ik geloof dat het verwezenlijken van deze visie niet alleen vraagt om een scherpe strategische blik, maar ook om daadkrachtige uitvoering. Als gids voor de community of Practice, ben ik vastberaden om mijn empowering vaardigheden in te zetten voor het gezamenlijke doel: een duurzame en circulaire toekomst voor deze regio.

Vanuit mijn intrinsieke motivatie om de wereld “een beetje mooier” te maken, ben ik mij gaan verdiepen in de adaptieve maatregelen. Een groenere omgeving creëren met behulp van e ciënter gebruik van regenwater. Een tot nu toe vaak ondergeschoven onderwerp dat de laatste jaren snel relevanter wordt. De extremen in neerslag en droogteperiodes worden groter, met als gevolg het toenemen van overstromingen, hittestress (overlast door hitte) en het onder druk staan van onze drinkwatervoorziening.

Ik heb Regengroen opgericht en ben begonnen met het plaatsen van regentonnen. Al snel groeide dit uit naar grotere maatregelen in de vorm van complete regenwatersystemen, groene gevels, groene daken en overige groene inrichting. Hierbij fungeert Regengroen als “projectontwikkelaar” op het gebied geïntegreerde oplossingen van adaptieve maatregelen.

De spin in het web die het gehele traject ontzorgt, van advies over de verschillende maatregelen tot de uitvoering, waarbij subsidies en scale maatregelen ook worden meegenomen.

Joep Gregoire: Gr0en en water

Jurjen van Asperen:

Zon op het dak

In mijn arbeidzame leven ben ik werkzaam geweest in het bankbedrijf in diverse functies en vervolgens in de Psychiatrie, Verstandelijke GehandicaptenZorg in begeleidende, therapeutische en managerial functies.

Tenslotte als directeur/bestuurder in een organisatie voor Arbeidsrehabilitatie t.b.v. mensen met Psychiatrische Stoornissen en/of Verslaving.

In de afgelopen tien jaar ben ik actief (geweest) als Bestuurslid van Coöperatie Heerlen Duurzaam (lokaal) en Bestuurslid van Rescoop Limburg (provinciaal) en betrokken bij enerzijds organisatie-ontwikkeling (o.a. opzet van een Projectbureau) en opleidingen (zoals E-coaches en Projectleiders grootschalige opwek) en programma(s) voor bestrijding Energiearmoede en anderzijds (mede) uitvoering geven aan de ontwikkeling van een Windturbinepark,

E-coaching bij particulieren en Advisering MKB-bedrijven rondom verduurzaming en energiehuishouding.

Al deze kennis (gebieden) en ervaring is niet komen aanwaaien, maar door nieuwsgierigheid, verantwoordelijkheidsgevoel en ambitie gedreven heb ik de nodige opleidingen gevolgd die pasten bij mijn persoonlijke, team- en organisatie- ontwikkeling.

Op de winkel passen is niet mijn sterkste kant, maar wel het in kaart brengen en oplossingen samen bedenken hoe je kunt omgaan met veranderende omstandigheden en je organisatie hierop kunt inrichten. Verduurzaming en Energietransitie zijn interessante en uitdagende onderwerpen die veranderende omstandigheden teweeg brengen en hieraan te werken doe ik daarom met veel plezier.

Al jaar en dag vanuit BTM Parkstad Limburg samen met de ondernemers en overheid actief bezig met de verschillende uitdagingen op de bedrijventerreinen in Parkstad. Veel bereikt maar op het gebied van verduurzamen kunnen/ moeten we nog slagen maken.

Vandaar dat dit nieuwe initiatief wat door BTM is geïnitieerd en door het ondernemersfonds Heerlen wordt ge nancierd door mij enthousiast is omarmt. Samen met de kwartiermakers zorgen we ervoor dat ideeën uitgewerkt worden tot concrete plannen.

Ik zie het als mijn voornaamste taak om ook de plaatselijke overheid in onze beweging mee te nemen.

De overheid hee namelijk in het geheel ook een voorname rol en kan ons faciliteren en vooral met ons kennis delen.

En daarnaast vanuit mijn ervaring en kennis van het gebied probeer ik positief en indien nodig kritisch mee te werken aan het resultaat van de gehele werkgroep. Een resultaat waar de groep zoals het er nu uitziet met recht trots op kan zijn.

Nederland zal in 2050

CO2-neutraal zijn...

Dat betekent dat we de uitstoot van schadelijke broeikasgassen voorkomen, we grondsto en en materialen maximaal en circulair benutten en hergebruiken (circulaire economie).

Wij helpen u duurzaam te ondernemen met kennis, advies, netwerken, subsidies en nanciering. Zodat u toekomstbestendige plannen kunt maken, investeren en vernieuwen.

Samen werken aan duurzame welvaart, nationaal en internationaal, dat is Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

Pro el Felix Lacroix: adviseur energietransitie en regionale ontwikkeling Even voorstellen aan een inspirerend persoon op het gebied van duurzaamheid en energietransitie. Maak kennis met Ing. Felix Lacroix, een programma manager bij RVO Nederland, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

Met zijn brede technische kennis en jarenlange ervaring op het gebied van duurzaamheid, hee Ir. Lacroix een voortrekkersrol gespeeld in het stimuleren van innovaties en het bevorderen van de energietransitie in Nederland. Hij hee zijn expertise ingezet bij verschillende projecten en initiatieven van dit energie kompas met als doel een duurzame en toekomstbestendig bedrijventerrein te creëren.

Als programma manager bij RVO Nederland is Ir. Lacroix verantwoordelijk voor het ontwikkelen en implementeren van beleid en programma's die de energietransitie in Nederland bevorderen. Met zijn gedrevenheid en deskundigheid speelt hij een essentiële rol in het realiseren van de duurzaamheid ambities van BTM/ON12.

Ing. FEF (Felix) Lacroix

Sporen van kanteling in Heerlen-Noord

Circulair organiseren Groen en Water

Zon op dak Mijnwater

Smart Grid de Koumen

Samenvatting en tot slot

Samen op ets-safari op Industriegebied de Koumen

Erol Oztan Circulair organiseren

Via de aanpak van het GOM model (werken aan het gebruik in kennis achterstand, de ontmoeting faciliteren en mappen) een programma van aanpak realiseren om daadwerkelijk tot circulair organiseren te komen.

In het streven naar duurzaamheid en circulariteit staat bedrijventerrein Heerlen Noord voor de uitdaging om een meetbare circulaire agenda op te stellen. Het doel is om duidelijke stappen te de niëren die gezet moeten worden, welke instrumenten ingezet zullen worden en hoe de regie gehouden kan worden op de voortgang.

De huidige richtlijnen vereisen een aanzienlijke CO2-reductie van 60% tegen 2030 en 95% tegen 2050. Bovendien is er een ambitie om tegen 2030 50% circulair te bouwen en tegen 2050 volledig circulair te zijn. De organisatie achter CIRDAX hee als reactie hierop een programma gelanceerd dat zich richt op duurzaamheid en circulariteit, met als belangrijkste focus de promotie van circulair vastgoed.

Dit programma brengt vastgoed eigenaren, keten partners, de overheid en andere belanghebbenden samen om kennis uit te wisselen en elkaar te ondersteunen in hun streven naar duurzaamheid.

Een cruciaal element van dit initiatief is het gebruik van een geavanceerd datasysteem dat projecten ondersteunt.

Dit systeem zorgt ervoor dat bij elk investeringsbesluit wordt gekeken naar welke aanvullende maatregelen nodig

zijn om aan duurzaamheid standaarden te voldoen en of deze technisch haalbaar zijn. Met deze geïntegreerde aanpak wordt gestreefd naar een circulair bedrijventerrein dat voldoet aan de vereiste duurzaamheid doelen en een voortrekkersrol vervult op het gebied van circulariteit.

1. LCA: LCA staat voor Life Cycle Assessment (Levenscyclus analyse). Het is een methode om de milieu-impact van een product over zijn hele levenscyclus te beoordelen. Het helpt bij het identi ceren van de milieuvoordelen en -kosten van een product, van grondstofwinning tot afval beheer. LCA kan bijdragen aan circulariteit door inzicht te geven in de milieu-impact en het potentieel voor verbetering gedurende de levenscyclus van een product.

BTM/ON12 als Digitaal host, van 3D DATA PLATFORM. Eigenaar van alle gewenste data die nodig is om impact van verduurzaming te monitoren en wat ervoor nodig is ter ondersteuning van de ondernemer.

4 veelgebruikte a ortingen in de wereld van circulariteit

Laten we een aantal afkortingen stap voor stap doornemen en hun betekenis in relatie tot circulariteit bespreken:

2. EPD: EPD staat voor Environmental Product Declaration (Milieu-productverklaring). Het is een gestandaardiseerd document waarin de milieu-impact van een product wordt gedocumenteerd op basis van een LCA. Een EPD kan helpen bij het onderbouwen van het milieuvoordeel van een product en kan ook informatie bevatten over de circulariteit van een product, bijvoorbeeld door het vermelden van gerecyclede materialen of hergebruiksmogelijkheden.

3. HNN: HNN staat voor Herbruikbaarheid, Niet-toxiciteit en Niet-schadelijkheid. Het verwijst naar de principes van

circulaire economie waarbij het ontwerp van producten gericht is op het maximaliseren van herbruikbaarheid en het minimaliseren van schadelijke sto en en afval. HNN draagt bij aan de onderbouwing van circulariteit door te zorgen voor producten die geschikt zijn voor hergebruik en die geen schadelijke invloed hebben op het milieu.

4. NMD: NMD staat voor Nationale Milieudatabase. Het is een Nederlandse database waarin milieu-informatie over bouwmaterialen is opgenomen. De NMD bevat gegevens over de milieu-impact van bouwmaterialen op basis van LCA-studies. Het kan bijdragen aan het onderbouwen van circulariteit door het verstrekken van informatie over de milieuprestaties van verschillende bouwmaterialen.

Fase 1

Een stappenplan in drie fasen voor het bevorderen van circulariteit op bedrijventerreinen in Heerlen-Noord:

Analyse en bewustwording

1. Voer een analyse uit van de huidige situatie op het bedrijventerrein met betrekking tot circulariteit. Beoordeel de huidige materialen, processen en afvalstromen. = 0 Meeting.

2. Creëer bewustwording bij de verschillende stakeholders, zoals bedrijven op het terrein, over de voordelen van circulariteit en de mogelijke impact op het milieu.

3. Organiseer workshops, trainingen en evenementen om kennis te delen over circulariteit en duurzaam beheer van grondsto en.

Fase 2

Implementatie van circulaire maatregelen

1. Ontwikkel een circulair beleidskader voor het bedrijventerrein, waarin de doelstellingen en actiepunten voor circulariteit worden vastgesteld.

2. Stimuleer bedrijven op het terrein om circulaire businessmodellen, zoals leasing, hergebruik en recycling, te implementeren.

3. Moedig samenwerking aan tussen bedrijven op het terrein om gezamenlijke circulaire initiatieven te ontwikkelen, zoals het delen van materialen, energie of infrastructuur.

Monitoring en evaluatie

1. Stel meetbare doelen op voor circulariteit op het bedrijventerrein, zoals het verminderen van afvalstromen of het verhogen van het gebruik van gerecyclede materialen.

2. Implementeer monitoringssystemen om de vooruitgang in de richting van de circulariteitsdoelen te volgen. (Dashboard)

3. Evalueer regelmatig de resultaten en e ectiviteit van de genomen maatregelen en pas indien nodig het beleid en de actiepunten aan.

Dag 1: Ontdekken

Dag 2: Kiezen

Dag 3: Doen

Sheet 3

Sheet 5

Fase 3

Voor de toekomst is het belangrijk dat Parkstad een circulair informatie centrum gaat krijgen op EU schaal.

Het begin hiervan staat nu al op de Woonboulevard, langs de snelweg.

Het is belangrijk op te merken dat dit stappenplan slechts een algemene richtlijn is. De speci eke stappen en maatregelen kunnen variëren, a ankelijk van de omstandigheden en vereisten van het bedrijventerrein. Het kan nuttig zijn om specialisten op het gebied van circulariteit te raadplegen om het proces te begeleiden en het meeste uit de inspanningen te halen.

Joep Gregoire Water bu ering en meer groen op een bedrijventerrein in Heerlen:

Water en groen

Groenere bedrijventerreinen met daarbij een doordachte waterhuishouding dragen bij aan een betere huisvesting en aandacht voor de gezondheid

Water bu ering en meer groen op een bedrijventerrein in Heerlen:

Water en Groen is een ambitieuze project om het bedrijventerrein in Heerlen te transformeren naar een groene en duurzame omgeving, waar e cënt regenwatergebruik en de aanleg van meer groen centraal staan.

In deze tijden van klimaatverandering is het essentieel dat we onze bedrijventerreinen aanpassen aan de groeiende behoe e aan klimaatadaptieve maatregelen. Dit koersdocument is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen lokale ondernemers en inhoudsdeskundige Joep Gregroire, met als doel het creëren van een bedrijventerrein dat niet alleen functioneel is, maar ook bijdraagt aan een gezonde leefomgeving en een betere waterhuishouding.

In deze uitdagende maar opwindende reis zullen we kijken naar innovatieve manieren om regenwater op te vangen, bu eren en gebruiken, zodat we wateroverlast verminderen en tegelijkertijd een duurzame bron van water creëren voor huishoudelijk gebruik, productieprocessen en groenvoorzieningen.

Daarnaast zullen we het terrein vergroenen, met aandacht voor biodiversiteit, natuurlijke habitats en esthetische waarde zonder de functionalteit uit het oog te verliezen.

Dit koersdocument vormt de leidraad voor de transformatie van ons bedrijventerrein naar een groene oase, waar ondernemerschap en duurzaamheid hand in hand gaan.

Samen zetten we een belangrijke stap in het creëren van een toekomstbestendige en aantrekkelijke omgeving voor bedrijven, werknemers en de bredere gemeenschap in Heerlen.

Klimaatadaptatie voor industriegebieden in Heerlen Noord, is een nieuw speelveld voor ondernemers.

Waarom is klimaatadaptatie nodig op bedrijventerreinen?

Door klimaatverandering is er in Nederland meer kans op hevige regen, droogte, hitte en storm. Bedrijventerreinen krijgen daardoor vaker te maken met schade en overlast. Schade en overlast kunnen optreden in het bedrijfsproces, aan pand en perceel, in de productieketen en de afzetmarkt. Alleen door bedrijven en bedrijventerreinen aan te

passen aan de gevolgen van klimaatverandering, kunnen we de schade en overlast verminderen. Daarmee is klimaatadaptatie een noodzakelijk onderdeel van toekomstbestendige bedrijventerreinen.

Wat zijn klimaatadaptieve maatregelen?

Deze bestaan voornamelijk uit aanleg van groen en het benutten van de kansen die regenwater ons biedt. Met de aanleg van groen kun je vaak al veel schade en overlast door klimaatverandering tegengaan. Als je op de juiste manier groen aanlegt, kan het helpen tegen wateroverlast en hitte. Verder maakt groen bedrijventerreinen niet alleen klimaatbestendiger, maar ook biodiverser en aantrekkelijker. Regenwater(overlast) biedt de kans om de drinkwatervoorziening te ontlasten.

Deze staat steeds meer onder druk, waardoor de prijzen van drinkwater stijgen en zelfs de leveringsgarantie van drinkwater op termijn op het spel staat.

Zeker bij bedrijven kan dit drinkwater kan voor een groot deel vervangen worden door regenwater.

Hoe helpt groen tegen wateroverlast?

Doordat het huidige bedrijventerrein de Koumen voor een groot deel bestaat uit  verhardingen, stroomt regenwater snel naar het laagste punt. Dat kan leiden tot schade en overlast in panden, op (parkeer)terreinen en wegen.

Meergroen kan de wateroverlast verminderen, doordat groen het regenwater afvangt en er meer water wegzakt (in ltreert) in de bodem.

Daarnaast kan het door de grote hoeveelheid verhardingen op de Koumen erg heet worden. Bij hitte kunnen mensen niet goed meer werken. Ook bepaalde machines en producten kunnen niet tegen te hoge temperaturen.

Het helpt dan om het gebouw te koelen door bijvoorbeeld de ruimte rondom en de gebouwen zelf groener te maken, bijvoorbeeld met groene daken en groene gevels.

Het groen zorgt ervoor dat de temperatuur in de omgeving en binnen daalt, waardoor de productie ook bij hitte kan doorgaan.

Hoe kunnen we regenwater in ons voordeel gebruiken?

Het opvangen en bu eren van regenwater levert veel voordeel op. In tijden van overschot aan neerslag beperkt dit de overlast. Daarnaast kan bespaard worden op drinkwater door deze grotendeels te vervangen door regenwater. Dat kan voor de wc, wasmachines, besproeien van groen, maar ook voor bedrijfsmatige/productie processen.

Naast de besparing levert dit ook een grotere ona ankelijkheid op van de drinkwatervoorziening, wat zeker bedrijfsmatig een groot voordeel is, zeker met het oog op de toekomst.

Naast bu eren kan het regenwater in de grond geïn ltreerd worden. Indien alleen het bu eren van regenwater op plaatsen niet volstaat om de overlast het hoofd te bieden, kan er aanvullend in ltratie het overtollige regenwater ook worden geïn ltreerd in de grond.

Op de a eelding links is te zien dat het gebied op dit moment beperkte groene voorzieningen hee . Waardoor de gevoelstemperatuur op het industrieterrein aanzienlijk hoger is dan in de boomrijke omgeving. Verder hee het gebied regenbu ers in de nabijheid en is er veel oppervlakte om te vergroenen en regenwater op te vangen.

tot een circulair systeem van water en groen, hoe doe je dat?

Aanbevelingen

Water en groen

Welke blauw groene oplossingen zijn er?

Groene daken

Groene wanden

Groenvoorziening in de ruimte

Regenwatersystemen inrichten op bedrijventerrein

Welk pad kunnen we lopen om te komen tot een groenere omgeving op onze bedrijventerreinen?

Jurjen van Asperen

Zon op dak

Een ambitie is om meer opwek op daken te realiseren en waar mogelijk te werken aan smart grid oplossingen voor de toekomst

Energie Kompas

Het proces

Delen & Overeenkomen

Remco Janssen

Mijnwater

Programma voor 5e generatie warmtenet op bedrijventerrein de Koumen Heerlen Noord:

Een 5e generatie warmtenet, ook wel bekend als een lageof midden temperatuur net, is een geavanceerd systeem voor het leveren van warmte aan gebouwen en bedrijven. Het onderscheidt zich van traditionele warmtenetten door het gebruik van lagere temperaturen (tot 65°C) voor de distributie van warmte.

In een 5e generatie warmtenet worden innovatieve technologieën en concepten toegepast om de energiee ciëntie te verhogen en duurzaamheid te bevorderen. Enkele kenmerken van een 5e generatie warmtenet zijn:

3. Flexibiliteit en schaalbaarheid:

Het systeem is ontworpen om flexibel en schaalbaar te zijn, waardoor het kan reageren op veranderingen in de energievraag en de toevoeging van nieuwe bronnen van warmte. Hierdoor kan het warmtenet zich aanpassen aan de behoeften van verschillende gebouwen en bedrijven.

Een 5e generatie warmtenet draagt bij aan het verminderen van de CO2-uitstoot, de a ankelijkheid van fossiele brandsto en en het bevorderen van duurzame energie in de energietransitie.

Ambitie statement Mijnwater Project Parkstad en Industrie terreinen Heerlen Noord

Een programma voor de 5e generatie warmtenet op bedrijventerrein de Koumen in Heerlen-Noord

1. Gebruik van meerdere warmtebronnen:

Het systeem maakt gebruik van verschillende duurzame warmtebronnen, zoals geothermische energie, restwarmte van industrieën, warmtepompen en zonne-energie. Hierdoor kan het netwerk pro teren van een diversiteit aan bronnen en het gebruik van fossiele brandsto en verminderen.

2. Lage temperatuurverdeling:

Een 5e generatie warmtenet maakt gebruik van lagere temperaturen voor de distributie van warmte. Dit hee voordelen, zoals het verminderen van energieverliezen en het vergemakkelijken van de integratie van warmtepompen en andere duurzame technologieën.

Ons ambitiestatement richt zich op het creëren van een duurzame toekomst door middel van een samenwerking tussen Mijnwater project Parkstad uit Heerlen en bedrijven terreinen in Heerlen Noord. Met als kernbegrippen "5e generatie warmtenet", "nieuwe energiebronnen" en "lokale samenwerking in de energietransitie", streven we naar een e ciënt en milieuvriendelijk energiesysteem.

Onze ambitie is om een 5e generatie warmtenet te realise ren in Heerlen Noord, speci ek het gebied de Koumen, waarbij we gebruik maken van innovatieve technologieën en slimme oplossingen. Dit netwerk zal gebaseerd zijn op duurzame en hernieuwbare energiebronnen, waardoor we de a ankelijkheid van fossiele brandsto en kunnen verminderen en de CO2-uitstoot kunnen verlagen.

Oude en nieuwe energie samen weer in verbinding.

Door de lokale samenwerking tussen Mijnwater Project Parkstad en de bedrijventerreinen in Heerlen Noord willen we een sterke community opbouwen die gezamenlijk stree naar een energieneutrale toekomst. We streven naar het delen van kennis, middelen en ervaringen om zo te komen tot een e ciënte en e ectieve transitie naar duurzame energie.

Warmte en koude energie uitwisseling

Onze ambitiestatement is om een voorbeeld te zijn voor andere regio's en bedrijven in Nederland en daarbuiten. We willen laten zien dat lokale samenwerking, gebruik van nieuwe energiebronnen en het implementeren van een 5e generatie warmtenet haalbaar en succesvol zijn. Samen kunnen we bijdragen aan een duurzame toekomst en een lee are planeet voor volgende generaties.

Voorbereiding van kwartiermakersgroep: C.o.P. (= Community of Practice)

Om een Community of Practice in te richten voor de samenwerking tussen Mijnwater Project Parkstad en bedrijventerreinen in Heerlen Noord, zijn er een aantal essentiële elementen en middelen nodig. Hier zijn enkele belangrijke aspecten om te overwegen:

1. Doel en focus:

Het is belangrijk om een duidelijk doel en focus te hebben voor de Community of Practice. Dit kan bijvoorbeeld het delen van kennis en best practices zijn, het identi ceren van uitdagingen en het samenwerken aan oplossingen op het gebied van duurzame energie en energietransitie.

2. Leden en betrokkenheid:

Het succes van een Community of Practice hangt af van de leden en hun betrokkenheid. Identi ceer de belangrijkste stakeholders en experts op het gebied van duurzame energie en nodig hen uit om deel te nemen aan de community. Zorg ervoor dat er een goede mix is van verschillende disciplines en achtergronden om diverse perspectieven te waarborgen.

3. Communicatie- en samenwerkingsplatform:

Om e ectieve communicatie en samenwerking binnen de Community of Practice mogelijk te maken, is een geschikt platform nodig. Dit kan een online platform zijn waar leden informatie kunnen delen, discussies kunnen voeren en

samenwerking kunnen stimuleren. Het platform moet gebruiksvriendelijk en toegankelijk zijn voor alle leden.

4. Facilitator en proces ondersteuning:

Het kan nuttig zijn om een facilitator aan te stellen die verantwoordelijk is voor het ondersteunen en stimuleren van de activiteiten binnen de Community of Practice. Deze persoon kan helpen bij het organiseren van bijeenkomsten, het faciliteren van discussies en het bevorderen van kennisdeling.

5. Kennisdeling en leerevenementen:

Om de community levendig en actief te houden, is het belangrijk om regelmatig kennisdeling en leerevenementen te organiseren. Dit kunnen bijvoorbeeld workshops, presentaties, expert panels of studiebezoeken omvatten. Het delen van successen, uitdagingen en geleerde lessen zal de groei en ontwikkeling van de community bevorderen.

Met deze elementen en middelen kun je een bloeiende en samenwerkende Community of Practice creëren die bijdraagt aan de verdere ontwikkeling van duurzame energie en energietransitie op de bedrijventerreinen in Heerlen Noord.

Plan van Aanpak: Realisatie van Ambitie in 4 Jaar

Doel:

Het realiseren van een duurzaam energiesysteem in Heerlen Noord door middel van een samenwerking tussen Mijnwater Project Parkstad en bedrijventerreinen, met als kernbegrippen "5e generatie warmtenet", "nieuwe energiebronnen" en "lokale samenwerking in de energietransitie".

Ambitie statement

Mijnwater Project

Parkstad en Industrieterreinen

Heerlen-Noord

Oprichting en Inrichting van de Community of Practice Q1-Q2 2024

1. Identi catie van belanghebbenden: Identi ceer de belangrijkste stakeholders en experts op het gebied van duurzame energie in Heerlen Noord. Nodig hen uit om deel te nemen aan de Community of Practice.

2. Vaststellen van het doel en focus:

De nieer het doel en de focus van de Community of Practice, zoals het delen van kennis en best practices, het identi ceren van uitdagingen en het samenwerken aan oplossingen op het gebied van duurzame energie en energietransitie.

3. Organisatiestructuur en leiderschap: Stel een duidelijke organisatiestructuur op en wijs een projectleider aan die verantwoordelijk is voor het coördineren en faciliteren van de activiteiten binnen de Community of Practice.

Kennisdeling en Samenwerking Q3-Q4 2024 Q1-Q4 2025

1. Verzamelen en delen van kennis: Faciliteer de uitwisseling van kennis, ervaring en best practices tussen de leden van de Community of Practice. Organiseer regelmatige bijeenkomsten, workshops en presentaties om kennis te delen en nieuwe inzichten op te doen.

2. Identi ceren van uitdagingen en projecten: Werk samen met de leden van de Community of Practice om uitdagingen en mogelijke projecten op het gebied van duurzame energie in Heerlen Noord te identi ceren. Prioriteer deze op basis van haalbaarheid en impact.

3. Lokale samenwerking en partnerschappen: Stimuleer lokale samenwerking tussen bedrijventerreinen, Mijnwater project Parkstad en andere relevante lokale stakeholders. Identi ceer mogelijkheden voor partnerschappen met bijvoorbeeld energieleveranciers, overheidsinstanties of onderzoeksinstellingen.

Implementatie en Opvolging. Medio 2027

1. Ontwikkeling van het 5e generatie warmtenet: Werk samen met Mijnwater Project Parkstad en technische experts om het 5e generatie warmtenet te ontwikkelen dat gebaseerd is op nieuwe energiebronnen en duurzame technologieën. Zorg voor een gedegen technisch ontwerp en haalbaarheidsstudie.

2. Projectuitvoering:

Implementeer de geïdenti ceerde projecten op basis van prioriteit en haalbaarheid. Zorg voor regelmatige monitoring en evaluatie om de voortgang en e ectiviteit van de projecten te volgen.

3. Communicatie en bewustwording: Communiceer regelmatig over de voortgang, successen en uitdagingen van de samenwerking. Organiseer evenementen en campagnes om bewustwording te creëren over duurzame energie en de energietransitie in Heerlen Noord.

4. Evaluatie en bijsturing:

Evalueer regelmatig de voortgang van de ambitie en de activiteiten van de Community of Practice. Identi ceer mogelijke verbeteringen en pas het plan van aanpak indien nodig aan om de doelstellingen te bereiken.

Met dit plan van aanpak streven we ernaar om de ambitie van een duurzaam energiesysteem in Heerlen Noord, gebaseerd op een 5e generatie warmtenet en nieuwe energiebronnen, binnen een tijdsbestek van 4 jaar te realiseren.

Kaart

Mijnwater netwerk van Heerlen Noord

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Programma van Eisen voor de Ontwikkeling van een 5 Generatie warmtenet op een Bedrijventerrein

1. Duurzaamheid en energie-e ciëntie:

-Het netwerk moet gebruik maken van duurzame energiebronnen, zoals zonne-energie, windenergie en geothermische energie.

- Het netwerk moet streven naar maximale energiee ciëntie, waarbij warmteverliezen tot een minimum worden beperkt.

2. Betrouwbaarheid en veerkracht:

- Het netwerk moet een betrouwbare energievoorziening bieden aan de bedrijven op het terrein, met minimale uitvaltijden.

- Er moet een back-upplan zijn in geval van storingen of noodsituaties, om ervoor te zorgen dat de energievoorziening ononderbroken blij .

3. Flexibiliteit en schaalbaarheid:

- Het netwerk moet flexibel en schaalbaar zijn om te kunnen voldoen aan de energiebehoe en van de bedrijven op het terrein, zowel in de huidige situatie als in de toekomstige groei.

- Het moet mogelijk zijn om eenvoudig nieuwe gebruikers aan te sluiten op het netwerk en om de capaciteit uit te breiden indien nodig.

4. Milieuvriendelijkheid:

- Het netwerk moet bijdragen aan de vermindering van CO2-uitstoot en het behoud van lokale ecosystemen.

- Maatregelen moeten worden genomen om eventuele milieue ecten, zoals geluidsoverlast of landschapsverstoring, te minimaliseren.

5. Kosten-e ectiviteit:

- Het netwerk moet kostene ectief zijn, zowel in de aanleg- als exploitatiefase.

- Er moet een duidelijk nancieel plan zijn om de investeringen voor de ontwikkeling en het onderhoud van het netwerk te dekken.

6. Samenwerking en betrokkenheid van stakeholders:

- Het is essentieel om de betrokkenheid van alle stakeholders, waaronder bedrijven op het terrein, lokale overheden en energieleveranciers, te waarborgen.

- Er moeten mechanismen worden ingesteld om e ectieve samenwerking en communicatie tussen alle betrokken partijen te bevorderen.

7. Toekomstbestendigheid:

- Het netwerk moet ontworpen zijn met het oog op toekomstige ontwikkelingen en veranderingen in de energiemarkt en technologieën.

- Er moet ruimte zijn voor innovatie en het integreren van nieuwe energiebronnen en technologieën in de toekomst.

Mijnwater installatie, Maankwartier Heerlen

Dit programma van eisen vormt een solide basis voor het ontwikkelen van een 5e generatie warmtenet op bedrijventerrein de Koumen. Het is belangrijk om dit programma van eisen te delen met relevante stakeholders en experts om input, feedback en consensus te verkrijgen voordat het ontwikkelingsproces begint.

Jeroen Bosma

Collectieve wil

Duurzame industrie terreinen in een regio waar innovatie, duurzaamheid, circulariteit en samenwerking echt tot uiting komt.

De collectieve wil van ondernemers op bedrijventerreinen om te komen tot de juiste energie transitie is héél belangrijk.

Het is inspirerend om te zien welke waanzinnige resultaten die samenwerking oplevert in Heerlen. Dit is hét perfecte voorbeeld van wat er allemaal mogelijk is wanneer overheden en ondernemers de handen in één slaan. Het is een regio waar innovatie, duurzaamheid, circulariteit en samenwerking echt tot uiting komt. In Limburg laten ze het zien en doen ze het gewoon!

Dit is ook de reden dat PVB in het leven is geroepen. Wij geloven dat de verduurzaming alleen gaat lukken als men samenwerkt. PVB helpt daarom parkmanagers, ondernemers en regionale overheden bij het organiseren van de gezamenlijke verduurzaming op bedrijventerreinen: van het starten met samenwerken tot en met duurzaamheidsstrategie, uitvoer en kennisdeling. Kort samengevat is PVB een kennis, en leer-organisatie. Daarbij helpt PVB bij het uitbreiden van netwerk en brengt private en publieke partijen met elkaar in contact bij verschillende bijeenkomsten. Een van die bijeenkomsten was bijvoorbeeld de bus tour “beleid ontmoet praktijk” die wij samen met BTM parkstad en ON12 organiseerde. Het doel was om beleidsambtenaren uit gemeentes, provincies en het rijk mee te nemen naar de bedrijventerreinen in Heerlen. Zij waren zeer onder de indruk door de aanpak die hier gerealiseerd wordt.

Nieuw materiaal

Circulaire economie

Afval

De juiste transities:

Het resultaat van collectieve ondernemers wil

Duurzaamheid

Innovatie

Industriegebieden

Heerlen-Noord:

van achterstand naar

leidende innovatie

Leo Crombach

Smart grid

De Koumen

Kan dit een oplossing zijn voor Bedrijventerrein de Koumen?

Industriegebied de Koumen, is een bruisend ondernemersdistrict waar bedrijven in diverse sectoren floreren.

Als we echter naar de toekomst kijken, wordt het duidelijk dat er uitdagingen zijn op het gebied van energievoorziening en duurzaamheid.

Een smart grid is een elektriciteitssysteem dat de vraag naar elektriciteit beïnvloedt aan de hand van het momentane aanbod.

Gelukkig biedt collectieve energieopwekking een veelbelovende oplossing om deze uitdagingen aan te pakken en een duurzame toekomst voor de Koumen te waarborgen.

De impact van collectieve energieopwekking kan niet alleen worden beperkt tot het industriegebied zelf, maar kan ook voordelen bieden voor de omliggende gemeenschappen. Neem bijvoorbeeld de nabijgelegen wijk Nieuw Lotbroek, met zijn karakteristieke jaren '50 woningen en een groeiende bewustwording van duurzaamheidskwesties. Door gebruik te maken van de energieopwekking in de Koumen kunnen deze woningen worden voorzien van groene energie, waardoor de bewoners niet alleen kosten besparen, maar ook hun ecologische voetafdruk verkleinen.

Bovendien is het vermeldenswaardig dat Heerlen Noord actief betrokken is bij het regiodealprogramma dat gericht is op het bestrijden van energiearmoede.

Dit programma stree ernaar om huishoudens met een laag inkomen te ondersteunen bij het verminderen van hun energiekosten en het verbeteren van de energie-e ciëntie van hun woningen. Door de krachten te bundelen en collectieve energieopwekking in de Koumen te omarmen, kan dit programma worden versterkt en kan energie voor iedereen toegankelijk en betaalbaar worden gemaakt.

Kortom, de implementatie van een Smart Grid op industriegebied de Koumen biedt niet alleen voordelen voor de bedrijven die daar gevestigd zijn, maar hee ook het potentieel om een positieve impact te hebben op de omliggende gemeenschappen, zoals de wijk Nieuw Lotbroek. Door samen te werken en de visie van duurzaamheid en inclusiviteit te omarmen, kunnen we een betere toekomst creëren voor industriegebied de Koumen en Heerlen Noord als geheel.

Stappenplan voor het opzetten van een Smart Grid op Industriegebied de Koumen: Dit is wat nu gebeurt:

1. Identi ceer de belangrijkste belanghebbenden: Identi ceer de bedrijven op Industriegebied de Koumen die geïnteresseerd zijn in het opzetten van een Smart Grid. Dit omvat Transcarbo, Graus Bouw, L'Ortye afvalverwerking, AMPWR en de Rabobank Zuid Limburg.

2. Analyseer het energieverbruik en de behoe en van de bedrijven:

Breng het energieverbruik van de bedrijven in kaart en identi ceer de gebieden waar energie-e ciëntie kan worden verbeterd en waar elektrische mobiliteit kan worden geïntegreerd. Het doel is om te bepalen waar de overschot aan energie van Transcarbo kan worden benut.

3. Evalueer de mogelijkheden voor het gebruik van de overschot aan energie: Analyseer de mogelijkheden om de overcapaciteit van de 1400 zonnepanelen op het dak van Transcarbo te gebruiken. Werk samen met ENEXIS om de korting te verminderen en te kijken naar manieren om deze energie te benutten.

4. Ontwikkel een plan voor elektrische mobiliteit: Werk samen met Graus Bouw en L'Ortye afvalverwerking om een plan te ontwikkelen voor het overschakelen naar elektrische vrachtauto's. Dit omvat het beoordelen van de infrastructuurbehoe en, het verkrijgen van de benodigde laadfaciliteiten en het bepalen van de vereiste capaciteit van het Smart Grid.

Brainstormsessie partners Smart Grid de Koumen

5. Identi ceer de behoe en van AMPWR als batterijleverancier: Werk samen met AMPWR om te bepalen welke capaciteit aan batterijopslag nodig is om een stabiel Smart Grid te ondersteunen. Analyseer hoe de batterijen kunnen helpen om de energievraag en -aanbod te balanceren en om pieken en dalen in energieverbruik op te vangen.

6. Evalueer nancieringsmogelijkheden en ondersteuning van de Rabobank Zuid Limburg: Werk samen met de Rabobank Zuid Limburg om nancieringsmogelijkheden zoals de Greendeal te onderzoeken en te benutten. Dit kan helpen bij het verkrijgen van nanciële steun voor de ontwikkeling en implementatie van het Smart Grid.

7. Ontwerp en implementeer het Smart Grid: Werk samen met de betrokken bedrijven en partners om het Smart Grid te ontwerpen en implementeren. Dit omvat het installeren van de benodigde technologieën, zoals slimme meters en monitoringssystemen en het opzetten van de infrastructuur voor energieopslag en laadfaciliteiten.

8. Monitor en optimaliseer het Smart Grid: Regelmatige monitoring van het Smart Grid zorgt ervoor dat het e ciënt werkt en aan de behoe en van de bedrijven voldoet. Optimaliseer waar nodig om de energie-e ciëntie en de integratie van elektrische mobiliteit te verbeteren.

9. Promoot het Smart Grid en de voordelen ervan: Informeer andere bedrijven en belanghebbenden in de omgeving over het opgezette Smart Grid en de voordelen ervan, zoals energiebesparing, verminderde uitstoot en een verbeterde duurzaamheid. Dit kan ook andere bedrijven inspireren om soortgelijke initiatieven te starten.

10. Blijf samenwerken en evolueren: Blijf samenwerken met de betrokken partijen en blijf op de hoogte van nieuwe technologieën en ontwikkelingen op het gebied van Smart Grids. Blijf het systeem verbeteren en uitbreiden om de energie-e ciëntie en duurzaamheid op Industriegebied de Koumen te vergroten.

Circulair organiseren Aanbevelingen

Aanbeveling 1

Ontzorgingsprogramma MKB/bedrijventerreinen:

Voor kleine mkb'ers wordt een ontzorgingsprogramma ontwikkeld met een proactieve benadering die aansluit bij de energiebesparingsverplichting en het uitfaseren van energielabels met een lage score. Dit programma wordt ontwikkeld in samenwerking met de provincie Limburg en hee als doel de organisatie graad op de bedrijventerreinen te verhogen. Het streven is om de collectieve wil te waarborgen, aangezien dit een essentiële randvoorwaarde is voor verdere verduurzaming en energiebesparing.

Door het ontzorgingsprogramma Circulair te organiseren en de circulaire data eenduidig te registreren, wordt een versnelling in de energietransitie gerealiseerd.

Aanbeveling 2

Een DATA ARCHITEKT die afstemt : archiveer het Verleden, begrijp het Heden en voorspel de Toekomst.

Aanbeveling 3

Ontwikkel een Materialen Matchmaker die de reststromen afstemt met behulp van digitale tools.

Aanbeveling 4

Groep van 8 ondernemers meenemen in het Circulair Organiseren met medewerking van Greendesk Rabobank Parkstad.

Aanbeveling 5

Een werkbezoek in het veld organiseren. Op reis naar een best practice.

Aanbevelingen

Groen en water

Welk pad kunnen we lopen om te komen tot een groenere omgeving op onze bedrijventerreinen?

Houden van kennis sessies om bewustwording te vergroten rond het thema vergroening en regenwater gebruik.

Meer groen integreren in gebouwen en terreinen gevoed door een regenwater systeem dat ook is aangesloten op het huishoud water van de gebouwen.

Inrichten van een Community of Practice voor het realiseren van overkoepelende integrale oplossing voor wat betre regenwater beheersing.

De waterhuishouding op het niveau van het gehele industriegebied bekijken, waarbij de de-centrale regenwater systemen middels een overkoepelend netwerk aan elkaar worden gekoppeld.

Subsidie regelingen flexibeler en beter toepasbaar maken.

Aanbevelingen

Zon op dak

Je kunt (voortgang) verduurzaming van de bedrijfspanden verder doorzetten.

Je kunt 3x80A aansluitingen en installaties wel aansluiten (zo lang het duurt).

Je kunt organiseren dat capaciteit op het netwerk herverdeeld wordt.

Je kunt opslag organiseren (zowel elektrisch/batterij als warmte-opslag).

Je kunt elektra -opwek omzetten in andere energiedragers zoals warmte en waterstof.

Je kunt opslag herverdelen aan de hand van behoe e.

Je kunt er dus een lokaal netwerk van maken.

Je kunt het netwerk open stellen voor zowel bedrijven als omliggende wijken.

Je kunt gebruik maken van capaciteitsbeperkingscontracten (non- rm ATO's) die in 2024 gaan gelden.

Je kunt PV installaties goed ontwerpen zodat de opwek geheel past bij het eigen verbruik c.q. ook stroomuitwisseling tussen verschillende panden mogelijk maken (concept energiegemeenschap - opportuun bij inwerkingtreding nieuwe elektriciteitswet).

Je kunt dit organisatorisch goed regelen, zowel in juridische zin als in uitvoering.

De algemene ambitie is om meer Opwek op daken te krijgen en als het kan ook een Smart Grid c.q. Energie Hub te realiseren op industrieterrein De Koumen/ON12

En hoe verder?

Op basis van onze ambitie:

‘Wij geloven dat partnership tussen ondernemers en overheid debasis is voor het creëren en uitvoeren van een beleidsvisie tenbehoeve van een succesvolle doorontwikkeling en borging van de economie op de bedrijventerreinen, waarbij de ambities voor dekomende 20 jaar gebaseerd worden op de thema’s : duurzaamheid, economische ontwikkeling, ruimtelijke ordening & huisvesting enwelzijn & gezondheid, en door samenwerking op basis van 100% kwaliteit en 0% concessie.’

Wil je aansluiten op ons initiatief En deel worden van de community: Secretariaat@on12.nl

Mogelijk gemaakt door:

Werkgebied:

Industriegebieden Heerlen Noord

Ondersteund door het netwerk van: