SVO|PL - Magazine OiB Sep23

Page 1

Een greep uit de vele NPO-projecten van SVO|PL en haar 9 scholen

In gesprek met de programmamanagers: “SVO|PL Bruist”

Woorden in de spotlight: This is how we do it!

Executieve functies en de Plenda door de ogen van leerlingen.

Welkom bij de eerste editie van het magazine “Onderwijs In Beweging”! Dit magazine neemt je mee in de wereld van de projecten en initiatieven die binnen de scholen van SVO|PL zijn opgezet om innovatie en vooruitgang in het onderwijs te bevorderen. Dit in het kader van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO). SVO|PL heeft de vertaalslag gemaakt van NPO naar Onderwijs in Beweging, omdat we geloven dat de kracht van innovatie en verandering niet stopt wanneer het NPO-programma eindigt. Onder deze noemer laten we met trots zien welke innovatieve projecten en krachtige initiatieven zijn opgezet.

De coronapandemie heeft niet alleen geleid tot aanzienlijke achterstanden in het onderwijs, maar heeft ook de voorafgaande problematiek beter aan het licht gebracht. Leerlingen en docent-

en werden geconfronteerd met de impact van achterstanden, sociaal-emotionele problemen en welzijnskwesties. Deze urgente situatie leidde tot het tijdelijke steunpakket NPO.

“Leerlingen en studenten verdienen volwaardig onderwijs en een goede toekomst, ondanks corona. Het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) helpt leervertragingen in te halen en het onderwijs te verbeteren. Hiervoor heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) in totaal € 8,5 miljard beschikbaar gesteld”, aldus OCW. Tot en met schooljaar 2024 – 2025 geeft het NPO-programma scholen in het hele land de ruimte om activiteiten te ontplooien rond het inlopen van leervertragingen én ruimte om te investeren in duurzame onderwijsontwikkeling na Covid. Vanuit dit perspectief zijn er

bovenschoolse werkgroepen en projectgroepen opgesteld, zijn programmamanagers, domeinverantwoordelijken en projectleiders aangesteld en is er intensief samengewerkt op vijf verschillende domeinen om substantiële vooruitgang te boeken. Deze teams hebben zich vol overgave ingezet om het onderwijs in beweging te brengen en te innoveren, verbeteren en toekomstbestendig te maken. In dit magazine presenteren we met trots een greep uit deze projecten en initiatieven.

De scholen van SVO|PL hebben het tijdelijke steunpakket op twee manieren benut. Enerzijds hebben we acute interventies ingezet om op korte termijn resul-

2

taten te boeken, zoals bijlessen, remediëringslessen, NT2-lessen, extra examentraining en huiswerkbegeleiding. Anderzijds hebben we een bredere visie op het onderwijs, waarbij we streven naar duurzame projecten met een lange termijnvisie en effect.

Het is ook belangrijk om te benadrukken dat niet alle projecten uitsluitend gerelateerd zijn aan het Nationaal Programma Onderwijs. Sommige projecten waren al in ontwikkeling voordat

het programma werd geïntroduceerd, waarbij het Nationaal Programma Onderwijs in deze gevallen fungeerde als een soort vliegwiel, waardoor een versnelling of bredere uitvoering mogelijk was.

In deze eerste editie van “Onderwijs In Beweging” geven we je een kijkje achter de schermen bij de diverse projecten en initiatieven. We delen verhalen,

innovatieve benaderingen en we blikken op de toekomst van ons onderwijs. Samen streven we naar onderwijs dat voortdurend in beweging is, met aandacht voor groei en ontwikkeling voor alle betrokkenen. Veel leesplezier!

3
4 Inhoudsopgave Samenwerking, Trots en Toekomst: Een Blik op het NPO door de ogen van de programmamanagers 6 Onderwijs anders inrichten Van routekaart naar Meesterproef Het Techlab: waar techniek tot leven komt High5! Voor actiever onderwijs (Trap)leren van algemene vaardigheden Een soepele overgang voor leerlingen met een sterke motor 8 10 11 12 13 14 Taal en rekenen Van Boeken tot Podcasts: Diverse Media voor Leesplezier en Begrip Excelleren in taal en rekenen met Numo Taalinnovatie en leesplezier in actie Taalvernieuwing op De Nieuwe Thermen Taal- en rekenkaarten: een innovatieve benadering voor verbeterd onderwijs 16 18 19 20 21 22
5 Welzijn Een integrale aanpak voor een gezonde toekomst Bouwen aan welzijn en positief gedrag Respect, tolerantie en welzijn 28 30 31 32 LOB Ontdekken, Reflecteren en Groeien: De visualisatie van Loopbaanoriëntatie Exploratie en Inspiratie: Leerlingen stimuleren in Loopbaanontwikkeling Afsluitend woord 34 36 38 40 Executieve Functies Woorden in de spotlight: This is how we do it! In gesprek met… Executieve functies en de Plenda door de ogen van leerlingen en mentor 24 25 26

Samenwerking, Trots en Toekomst: Een Blik op het NPO door de ogen van de programmamanagers

Sinds de start van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) zijn de scholen van SVO|PL actief aan de slag gegaan om de achterstanden weg te werken en het ondersteunen van leerlingen na Covid. Het resultaat hiervan zijn vele mooie initiatieven en projecten.

Om deze projecten in goede banen te leiden, zijn er drie programmamanagers aangesteld: Jack Cortenraad (Bernardinuscollege) en Pieterjan Huysen (Sintermeertencollege en De Nieuwe Thermen) zijn al vroeg ingestapt toen de NPO-projecten begonnen te lopen.

land (Eijkhagen en de 5 BcPLscholen) is afgelopen september van start gegaan. Deze programmamanagers werken nauw samen met de scholen, bovenschoolse werkgroepen en projectgroepen om de school- en ontwikkelplannen te realiseren. Ze delen een gemeenschappelijke achtergrond in projectmatig werken en leren veel van elkaar. “Ik kijk vaak naar de projecten en processen waar Pieterjan mee bezig is. Dan bespreken we waar hij tegenaan loopt en welke weerstand hij tegenkomt,” vertelt Jack. “We leren van elkaars processen en aanpakken.” Vivian vervolgt:

“Onze samenwerking draait om het delen van ervaringen, zodat je die kunt meenemen naar je eigen scholen. Dit wordt door ons alle drie als prettig ervaren.”

Ook komen ze van verschillende achtergronden en expertisegebieden, maar wordt ook dit juist als een verbinding en een kans gezien. Pieterjan heeft uitgebreide ervaring in verandermanagement, Vivian heeft veranderprojecten geleid in de zorgsector, en Jack heeft de afgelopen 10 jaar gewerkt in het onderwijs, waarbij hij zich ook bezighield met ontwikkelprojecten en veranderingen. Daarvoor werkte hij aan organisatieverandering gericht op “lerende organisaties” in Afrika, Azië en op de Balkan. De diversiteit aan ervaring stelt hen in staat om vanuit verschillende perspectieven, zonder vooringenomenheid, naar situaties kijken. Pieterjan vertelt: “Als je ergens al lang in zit, zit je soms te dicht op de situatie om de volgende stap te zetten. Dan helpt een frisse nieuwsgierige blik. Het is soms goed om niet gehinderd te worden door te

“Het is goed om niet gehinderd te worden door te veel kennis.”

De programmamanagers zien veel betrokkenheid bij de collega’s. Op het Bernardinuscollege is meer dan de helft van alle medewerker actief betrokken bij één of meer van deze projecten. Vivian en Pieterjan zien hetzelfde op de andere scholen. Ook vinden ze het bijzonder om te zien hoe de scholen met flexibiliteit en veerkracht omgaan met de veranderingen.

“SVO|PL bruist!”

Vivian: “SVO|PL bruist! Er zijn zoveel mensen die hun schouders onder dit programma zetten en initiatief tonen. Mensen zijn aan het nadenken over hun rol binnen de domeinen en wat ze hierin willen veranderen of bijdragen. Deze intrinsieke motivatie is de basis voor een succesvolle implementatie.”

Op dit moment zijn de NPO-projecten goed gepositioneerd in de scholen, volgens de programammanagers. De bovenschoolse werkgroepen spelen een belangrijke rol bij het gezamenlijk ontwikkelen van initiatieven. Dankzij de bovenschoolse aanpak kunnen initiatieven worden

“Het doorbreken van het denken alleen aan je eigen school is essentieel.”

opgepakt en tot bloei komen. Jack geeft het belang hiervan aan: “Het doorbreken van het denken alleen aan je eigen school is essentieel. In het begin was dat wel zo, maar nu begint de kracht van het bovenschools werken zijn vruchten af te werpen.”

Er zijn afgelopen schooljaar een aantal projecten afgerond of verankerd. De komende jaren zal de focus steeds meer verschuiven naar implementatie, verankeren en verbeteren. “Nu zijn de groepen al enkele jaren bezig om te ontwikkelen en te realiseren. Wat ik ook merk is dat we nu ook verbeterprojecten hebben, zoals het verbeterplan voor TTO en havo,” vult Pieterjan aan.

“We gaan de volgende fase in.”

“We gaan de volgende fase in. Het brainstormen en bedenken is voorbij,” vertelt Jack. De

ambities blijven hoog, en er wordt uitgekeken naar verdere groei en succes in het bereiken van de gestelde doelen.

De programmamanagers zien het NPO als een kans om het onderwijs op een andere manier in te richten en hebben de ambitie om uitdagend, toegankelijk, breed gedifferentieerd en maatschappelijk relevant onderwijs aan te bieden.

Met trots kijken de programmamanagers terug op de vele initiatieven, de betrokkenheid van collega’s en de flexibiliteit van de scholen. Terwijl de NPO-projecten zich momenteel verankeren, streven de programmamanagers duurzame implementatie en een blijvende impact op de scholen en SVO|PL.

7
8

Het domein “Onderwijs anders inrichten” is voortgekomen uit een dringende behoefte aan verandering in de onderwijspraktijk. Deze behoefte is ontstaan als gevolg van de ingrijpende gevolgen van de coronamaatregelen en de veranderingen die plaatsvinden in de arbeidsmarkt en de maatschappij als geheel. De focus ligt op het bieden van uitdagend, toegankelijk, gedifferentieerd en maatschappelijk relevant onderwijs.

Het is belangrijk dat leerlingen worden voorbereid op de veranderende arbeidsmarkt en de uitdagingen van de moderne maatschappij. Daarom wordt er gestreefd naar een curriculum dat inspeelt op de vaardigheden en kennis die nodig zijn voor toekomstige beroepen en actieve deelname aan de samenleving.

Het doel is om een stimulerende onderwijsomgeving te creëren waarin leerlingen worden uitgedaagd om hun grenzen te verleggen en hun volledige potentieel te benutten. Door uitdagende leermaterialen, opdrachten en activiteiten aan te bieden, worden leerlingen aangemoedigd om actief betrokken te zijn bij hun leerproces. Het is daarnaast essentieel dat onderwijs voor iedereen toegankelijk is, ongeacht achtergrond, vaardigheden of eventuele belemmeringen. Door rekening te houden met de individuele behoeften en mogelijkheden van leerlingen, kan er maatwerk worden geboden en kunnen alle leerlingen optimaal profiteren van het onderwijsaanbod.

9

Van routekaart naar meesterproef

BcPL - Praktijkschool en Cito hebben het afgelopen jaar de handen ineengeslagen om het concept van meesterproeven in het onderwijs verder te ontwikkelen. Deze samenwerking heeft tot doel om contextrijk integraal onderwijs te bevorderen, waarbij verschillende vakgebieden en domeinen worden geïntegreerd in de lespraktijk. Zo zijn taal en rekenen functioneel ondersteunend aan algemene vaardigheden en Burgerschap. De meesterproeven vormen hierbij een belangrijk onderdeel, waarbij leerlingen een uitdagende opdracht krijgen die hen op een andere manier laat leren.

Een belangrijk uitgangspunt van de samenwerking is het stimuleren van formatief handelen, onderwijs anders inrichten en loopbaanoriëntatie en -begeleiding. In het afgelopen jaar hebben 20 medewerkers een opleiding gevolgd in formatief handelen, waarna zij een rol in de onderwijsontwikkeling en PLG’s hebben gekregen om de formatieve cultuur verder te implementeren binnen de school. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van een handboek waarin de methodiek van formatief handelen wordt beschreven.

De ontwikkeling van meesterproeven loopt als rode draad door het onderwijs, waarbij er meer aandacht is voor certificering, betere lessen en het motiveren van leerlingen. De school streeft naar integraal onderwijs, waarin taal en rekenen functioneel worden ingezet binnen een rijke context die aansluit op de praktijk. De meesterproeven dienen als kwalificatiemomenten waarbij leerlingen op een andere manier bezig zijn met leren. Er zijn in totaal 12 meesterproeven met lessencycli ¬in ontwikkeling.

De samenwerking met Cito, SLO, Onderwijsarena en De Loopbaangroep speelt een cruciale rol in het verder ontwikkelen van zowel de lescyclus als de meesterproeven. Cito fungeert hierbij als partner en biedt ondersteuning bij het valideren van de doelen die de school stelt. Met behulp van feedback wordt er voortdurend gewerkt aan verbetering en verdere ontwikkeling van de meesterproeven.

10
(leer)doelen meetoplossing claims conclusies bewijzen (verzamelen) SCORE
PRAKTIJKDOMEIN BESLISSING DIAGNOSE ACTIE TESTDOMEIN LEREN PRESTATIE SCORE TESTDOMEIN Leerlingen beter, breder en specifieker voorbereiden op arbeid en samenleving. Er is een niveaubepaling gebaseerd op integratieve, contextrijke en authentieke leerdoelen en succescriteria. De niveaubepaling is hetzelfde als bij soortgelijke taken uit meesterproeven, onder dezelfde omstandigheden De taken uit de meesterproef zijn representatief voor alle mogelijke integratieve, contextrijke en authentieke taken in een meesterproef Gesprekken met verschillende vakdocenten over leerdoelen & succescriteria. Bepalen van samenhang tussen niveaubepalingen op vergelijkbare meesterproeven Schrijven van een verantwoording van de taken (zoals inhoud en moeilijkheid) Bewijzen verzamelen Claims Integrale, authentieke en formatieve meesterproeven. Aannames over hoe prestaties van leerlingen op de meesterproeven leiden tot beslissingen en bijsturen van het leren. Onderzoeken welke bewijzen er al zijn en welke nog verzameld moeten worden om de aannames te onderbouwen Nemen we met de meesterproeven de juiste beslissingen over leerlingen? Leiden de meesterproeven tot bijsturen van het leren? Het spoor bijster? Pak de trein! Een tool om innovatieve meesterproeven te valideren CitoLab werkt samen met Praktijkonderwijs Parkstad Limburg om te onderzoeken of hun meesterproeven worden gebruikt zoals beoogd. De eerste stap is een routekaart om de meesterproeven te valideren. Een routekaart maakt inzichtelijk welke aannames er achter de meesterproeven liggen. Het helpt de school keuzes te maken bij het verzamelen van bewijzen.
TESTDOMEIN TESTDOMEIN

Het TechLab: waar techniek tot leven komt

Stel je voor: een fascinerende plek waar techniek tot leven komt en waar op boeiende en uitdagende wijze kennis kan worden gemaakt met de wereld van technologie. Dit is precies wat te verwachten valt in het TechLab van het Techniekcollege.

Het TechLab is tot stand gekomen uit een samenwerking met het Sterk Techniek Onderwijsprogramma (STO), dat tot doel heeft techniekonderwijs voor iedereen toegankelijk te maken. Of je nu een basisschoolleerling bent of al met pensioen, het TechLab heeft voor iedereen iets te bieden. Het Techniekcollege gelooft in samenwerking en het delen van kennis. Daarom wordt techniek en technologie samengebracht in uitdagende opdrachten en materialen die passen bij verschillende leeftijden.

In het TechLab draait alles om

experimenteren, ontdekken en leren. Hier kan men bijvoorbeeld een robotauto bouwen en programmeren, of vaardigheden op het gebied van timmerwerk en lasersnijden ontwikkelen door unieke creaties te maken. Daarnaast is er aandacht voor actuele onderwerpen zoals recycling, upcycling en duurzaamheid.

Het TechLab heeft ook een bredere missie: het beoogt een kenniscentrum te worden op het gebied van techniek. Komende periode wilt het TechLab zich vooral door ontwikkelen met behulp van de oprichting van een technotheek, waar scholen les-

materialen kunnen lenen om hun techniekonderwijs te verrijken. Teamleiders Amin El Ouazghari en Lixel Bevk, vertellen: ‘Niet alleen basisschoolleerlingen kunnen hier terecht, ook onze vmbo-leerlingen moeten op een aantrekkelijke manier techniekonderwijs kunnen volgen. Verder willen we dat het TechLab op den duur een kenniscentrum wordt op het gebied van techniek. Denk bijvoorbeeld aan een technotheek dat lesmaterialen uitleent aan scholen.’ Op die manier wil het Techniekcollege ook andere scholen en instellingen inspireren en ondersteunen in techniekonderwijs.

11

High5! Voor actiever onderwijs

Het CMC - Eijkhagen College is de afgelopen periode bezig met het vernieuwen van het lesontwerp om effectiever leren voor leerlingen te bevorderen. Met focus op didactiek, herkenning en herhaling worden evidence-based methodes gebruikt om de lessen en leerlingen actiever te maken voor kwaliteitsverbetering.

DE EIJKHAGEN LES

De high-five voor een goede les

Met behulp van het lesmateriaal door docenten, het delen van voorbeelden met collega’s, feedbacksessies en evaluaties in de groep ontstond het lesontwerp dat afgelopen jaar werd geïntroduceerd als De Eijkhagenles: de high-five voor een goede les.

Binnen het lesontwerp wordt rekening gehouden met de vrijheid en creativiteit van docenten. Belangrijke aspecten van het vernieuwde lesontwerp zijn het activeren van voorkennis en het gebruik van strategieën zoals het terughalen van informatie uit eerdere lessen. Deze benaderingen versterken het begrip van leerlingen en bevorderen de samenwerking tussen het langetermijngeheugen en het kortetermijngeheugen.

Projectleider Enak van Essen

Doelgerichte en Actieve Start Interactieve Instructie

- Persoonlijk contact met leerlingen

- Telefoons zijn weg

- Lesplanning en eventueel doelen

- Activering voorkennis

- Korte begrijpelijke instructie

- Check

Afwisselende Lesopbouw

- Afwisseling in de les

- Activerende werkvormen

- Rondlopen door de klas

Doelgerichte en Reflectieve Afsluiting

Pedagogisch Leerklimaat

- Duidelijke afsluiting

» Optioneel: Korte startopdracht of lesstarter op het bord

» Optioneel: Verlengde instructie waar nodig

» Optioneel: Differentiatie van tempo en uitdaging

- Korte terugblik » kan op verschillende manieren

- Feedforward naar de volgende les/ huiswerk

- Veiligheid en wederzijds respect

- Complimenten en positieve verwachtingen

- Sturing op motivatie, betrokkenheid en duidelijkheid ten aanzien van de schoolregels

benadrukt dat de kleinste aanpassingen in de les een grote impact kunnen hebben op het leerproces van leerlingen. Door een andere benadering van lesgeven te stimuleren en een cultuur van collegiaal leren te creëren, worden belangrijke pijlers van de onderwijsaanpak op de school versterkt. Het delen van kennis en ervaring stelt de docenten in staat om op een laagdrempelige en effectieve manier hun lessen vorm te geven.

12
“De kleinste aanpassingen in de les kunnen een grote impact hebben op het leerproces van leerlingen.”

Collega Frank Otten nam deel aan de projectgroep van de nieuwe Eijkhagenles en vertelt over zijn ervaring.

(Trap)leren van algemene vaardigheden

“ Uit nieuwsgierigheid voor de lesindeling van mijn collega’s sloot ik mij aan bij de projectgroep. Wat doen collega’s bij de start van een les om leerlingen te motiveren en aan het werk te krijgen? Hoe ontkom ik aan de sleur om iedere les volgens hetzelfde riedeltje te beginnen?

Onze groep heeft zich tijdens verschillende bijeenkomsten voornamelijk gericht op het starten van een les. We hebben koppels gevormd en bij elkaar in de les gekeken. Zo zijn er ook in de projectgroep leuke ervaringen en ideeën geopperd over hoe je de start van een les voor de leerlingen interessant en inspirerend kunt maken.”

De komende periode zal het lesontwerp verder ontwikkeld en verbeterd worden waarbij de focus ligt op het gezamenlijk vormgeven van het onderwijs. Het duidelijke doel hierbij is om de lessen actiever te maken en effectief leren te bevorderen.

Trapleren is een innovatief initiatief van BcPLPraktijkschool dat tot doel heeft om algemene vaardigheden, ook wel beroepscompetenties genoemd, zichtbaar te maken voor zowel het personeel als de leerlingen. Hierbij worden stickers met algemene (basis)vaardigheden, zoals “samenwerken”, op de trappen in de school aangebracht.

Gedurende een periode van zes jaar staan deze algemene vaardigheden centraal in zowel de praktijklessen, theoretische vakken als de stage-ervaringen van de leerlingen. Deze vaardigheden vormen een integraal onderdeel van de certificering en het diploma van de leerlingen.

Trapleren helpt leerlingen om bewust te worden van hun ontwikkeling op het gebied van algemene vaardigheden en om deze vaardigheden te integreren in hun dagelijks gedrag en denkwijze. Door de visuele presentatie op de trappen worden de vaardigheden constant benadrukt. Het bevordert de samenhang tussen verschillende initiatieven binnen de school en draagt bij aan de ontwikkeling van competente en goed voorbereide leerlingen.

“Hoe ontkom ik aan de sleur om iedere les volgens hetzelfde riedeltje te beginnen”

Een soepele overgang voor leerlingen met een sterke motor

In een streven naar een betere overgang en continuïteit in het onderwijs voor leerlingen met een sterke motor, is een aantal jaren geleden de samenwerking tussen het primair onderwijs (PO), Voortgezet onderwijs (VO) en het Bernardinuscollege gestart. Deze bijzondere samenwerking heeft tot doel om de meer- en hoogbegaafde leerlingen uitdagend te laten leren en een soepele overgang van het primair onderwijs naar het voortgezet onderwijs te bevorderen. Het begaafdheidsprofiel is een essentieel aspect van de samenwerking. Het Bernardinuscollege is vanaf 2023 officieel BegaafdheidsProfiel School. Het omvat drie belang-

rijke onderdelen die gericht zijn op het bieden van ondersteuning aan getalenteerde leerlingen.

Zo worden er SpringWijslessen aangeboden aan leerlingen in groep 7 en 8. Deze lessenreeks vindt wekelijks plaats en is ontworpen om de talenten en vaardigheden van de leerlingen tot hun recht te laten komen en verder te ontwikkelen.

Wiskundedocent Wiel Hamers legt uit hoe dat zich uit met zijn vakoverstijgende serie “Musica Logica”: “Op de piano laat ik zien, hoe je bijvoorbeeld een C-akkoord speelt. Op een gitaar kan ik dat niet tonen, maar je

14

kunt e.e.a. wel beredeneren. Zo ga je van de muziek-, naar de wiskunde-, en de natuurkundeles. Je kunt ook laten zien, hoe je geluid kunt meten. Hoe hoog of laag het is, of hoe hard of zacht. Als je je dan vervolgens afvraagt, welke gevolgen een te hoog volume kan hebben, kom je bij de biologieles terecht. Want er kan schade in de gehoorgang ontstaan.”

In samenwerking met SVO|PL en INNOVO is het onderwijsproject SpringWijs tot stand gekomen waarbij, met de hulp van NPO-ondersteuning, een soort handleiding genaamd de Spingswijzer is ontstaan. De

SpringWijzer biedt een portfolio als waardevol instrument om de talenten van leerlingen in kaart te brengen en gericht te werken aan hun groei.

Naast SpringWijs is er ook SpringMaar, een voorziening die speciaal is opgezet voor de meeren hoogbegaafde leerlingen waarvan de ondersteuning vanuit het PO niet meer toereikend is. Deze leerlingen volgen een apart programma dat hen helpt om steviger in hun schoenen te staan en een betere overstap te maken naar het voortgezet onderwijs.

Bij de overstap van hoogbegaafde leerlingen naar het voortgezet onderwijs zijn er drie belangrijke gebieden van begeleiding waar zowel ouders, leerlingen als scholen mee te maken krijgen: bewustwording van het hoogbegaafd zijn, mentale en emotionele ondersteuning, en ontwikkeling van leerstrategieën. Het SpringMaarprogramma richt zich specifiek op deze gebieden, waarbij ontmoeting met peers en het stimuleren van leergierigheid centraal staat.

Om deze doelen te bereiken, wordt er een breed scala aan activiteiten aangeboden, zoals challenges, coöperatieve spellen, denkspellen, gastdocenten, coachgesprekken en gesprekken over leren leren.

15
16 Taal en re k enen On d e r w ij s in bew e g i n g

Al voor de coronaperiode werd duidelijk dat er aanzienlijke taalachterstanden bestonden bij leerlingen, zowel op nationaal als regionaal niveau. Met name VMBO-leerlingen ondervonden moeilijkheden, en ook het rekenniveau liet te wensen over. SVO|PL heeft op stichtingsniveau strategische maatregelen en doelgerichte interventies genomen om het taalbeleid aan te pakken.

Op schoolniveau is zijn er apart onderwijstrajecten ontwikkeld voor zowel taal als rekenen. Dit omvat zowel extra lesaanbod als de integratie van deze vakgebieden in het reguliere curriculum. Hierdoor krijgen leerlingen meer gelegenheid om hun taal- en rekenvaardigheden te verbeteren.

Door extra lessen en gerichte begeleiding wordt er specifiek aandacht besteed aan de achterstanden en wordt geprobeerd deze weg te werken.

Binnen de scholen en klassen van SVO|PL zijn er grote niveauverschillen onder de leerlingen. Om aan de diverse behoeften tegemoet te komen, is differentiatie een belangrijk aspect van het onderwijsbeleid. Hierdoor kan het onderwijs aangepast worden aan de individuele leerling, rekening houdend met hun niveau, leerstijl en specifieke behoeften. Op die manier krijgen leerlingen de ondersteuning die ze nodig hebben om succesvol te zijn in het verbeteren van hun taal- en rekenvaardigheden.

17

Van Boeken tot Podcasts: Diverse Media voor Leesplezier en Begrip

BcPL - Brandenberg heeft vorig jaar het taalproject Begrijpend Lezen gelanceerd. Dit project is gericht op het verbeteren van de leesvaardigheid van leerlingen en het bevorderen van begrijpend lezen. Leerlingen werken in viertallen samen met een leescoach, waarbij ze selectieve Jeugd Literatuur lezen en bespreken. De pilot van het project is gestart in een 1 TL klas, waarbij leerlingen konden kiezen uit diverse media, waaronder boeken, luisterboeken en podcasts. Projectleider Erica Schrouff vertelt hier meer over.

Het doel van het project is om zowel de receptieve vaardigheden (lezen en luisteren) als de productieve vaardigheden (spreken en schrijven) van leerlingen te vergroten. Dit wordt bereikt door leerlingen in groepjes te laten lezen en feedback te geven, waardoor ze actief betrokken raken bij de tekst en hun begrip ervan verbeteren. Het project biedt ook een ontspannen leesomgeving, waarbij leerlingen worden aangemoedigd om ook thuis te lezen en beloond worden voor hun inzet.

Collega Maud Debets benadrukt het belang van de verbinding tussen taal en andere aspecten van het onderwijs. “Wanneer je naar een podcast luistert, train je bijvoorbeeld je luistervaardigheden.” Binnen het project worden strategiekaarten gebruikt, waardoor er weer een link ontstaat met executieve functies, vanuit het taalperspectief.

De leerlingen ontvangen de kaarten, maken er een

“Wanneer je naar een podcast luistert, train je bijvoorbeeld je luistervaardigheden.”

mindmap van en vatten ze samen. Dit soort opdrachten dragen ook bij aan het leerproces.

Het Begrijpend Lezen-project heeft niet alleen invloed op de taalvaardigheid van leerlingen, maar ook op hun algemene ontwikkeling. Het bevordert de samenwerking tussen vakken en disciplines, waarbij elke vakdocent wordt aangemoedigd om ook een taaldocent te zijn.

“Het project staat nog in de kinderschoenen en zal beetje bij beetje worden uitgebreid,” legt Maud uit. “Momenteel doen we het met een groep van vijf docenten, zodat het beklijft. Ook al duurt het vijf jaar voor het project op de hele school geïmplementeerd is. Een leerling vroeg zelfs of hij een boek mocht meenemen op vakantie.”

Volgend schooljaar zullen de vijf docenten die de pilot al hebben gedraaid ondersteund worden door drie externe experts, waaronder specialisten op het gebied van dyslexie, om specifieke ondersteuning en tools aan te bieden voor leerlingen met speciale behoeften.

Excelleren in taal en rekenen met Numo

BcPL - Holz heeft gekozen voor Numo, een online leermiddel dat specifiek is ontworpen om de taal- en rekenvaardigheden van leerlingen te verbeteren. Numo richt zich op vaardigheden waarbij computerondersteuning bewezen effectief is, zoals spelling, grammatica en woordenschat. Numo houdt rekening met de individuele prestaties van elke leerling en biedt adaptieve leerplannen op basis van hun niveau.

Het leerproces is gericht op formatieve evaluaties, waarbij leerlingen actief betrokken worden. Fouten worden gezien als leermomenten in Numo. Leerlingen ontvangen motiverende complimenten en kwalitatieve feedback tijdens het oefenen. Het programma begrijpt waar leerlingen vastlopen en biedt vervolgens hints en feedback om hen verder te helpen, zodat ze niet alleen hun fouten zien, maar ook leren hoe ze deze kunnen verbeteren. Daarnaast kunnen docenten de voortgang van leerlingen volgen en hun individuele ontwikkeling beter begrijpen.

Met de introductie van Numo streeft BcPLHolz naar een adaptieve en effectieve aanpak om de taal- en rekenvaardigheden van leerlingen te verbeteren zodat ze bij het verlaten van de middelbareschool het 2F-niveau hebben behaald.

19

Taalinnovatie en leesplezier in actie

Het CMC - Eijkhagen College heeft dit jaar de basis gelegd voor vernieuwende taalprojecten, met plannen om volgend jaar verder de verdieping in te gaan. De projectgroep taal heeft zich beziggehouden met de ontwikkeling en implementatie van diverse initiatieven, gericht op leesbevordering en het versterken van taalvaardigheid op de school.

Om het lezen te stimuleren, is er een samenwerking gestart met de bibliotheek. Dit heeft geleid tot verschillende initiatieven, zoals het “Limburgs leeskwartiertje”. Dit schooljaar wordt er een pilot uitgevoerd waarbij er elke ochtend een kwartiertje wordt gereserveerd om te lezen. Daarnaast worden er nieuwe boeken aangeschaft om het aanbod te vernieuwen en te verbreden.

Naast leesbevordering wordt er ook aandacht besteed aan taalvaardigheid bij het leren van vreemde talen, zoals Frans en Duits. Er wordt gekeken naar de didactische aanpak om verschillende vaardigheden in te zetten bij het aanleren van een taal. Door vakoverstijgend samen te werken,

willen de collega’s van verschillende vakgebieden bijdragen aan het verbeteren van de taalvaardigheid van de leerlingen. Dit jaar is er al samengewerkt met 15 à 20 collega’s, waarbij er meer overlap en samenwerking tussen vakken is ontstaan. Zo wordt bijvoorbeeld begrijpend lezen geïntegreerd in vakken zoals Scheikunde en Aardrijkskunde.

20

Taalvernieuwing op De Nieuwe Thermen

De Nieuwe Thermen heeft zich binnen het domein Taal gericht op vernieuwing en samenwerking in het taalonderwijs. Elk leerjaar staat in het teken van vijf verschillende thema’s, waarbij specifiek voor taal een nieuw thema is ontwikkeld als onderdeel van het Nationaal Programma Onderwijs. Dit heeft een impuls gegeven aan vernieuwing binnen het taalonderwijs op de school.

Verschillende initiatieven zijn ontplooid om de taalvaardigheid van de leerlingen verder te ontwikkelen. Zo is er gewerkt aan de implementatie van het JIJ!-systeem, zijn er remediëringslessen aangeboden en heeft de school een veelbelovende pilot uitgevoerd met het NUMO -systeem. Daarnaast zijn er vakopdrachten waarin taal een centrale rol speelt, zoals de Engelse woordenwolk, wiskundige vaktaal, een K&O rap, het Duitse beeldwoordenboek en het N&T crimiscript. Bovendien zijn er leerlabs opgezet waar leerlingen uitgedaagd worden op het gebied van voorlezen, dialect en braille. De Nieuwe Thermen heeft zich in de afgelopen periode ook gericht op vakoverstijgende activiteiten om de brede taalvaardigheid van de leerlingen te stimuleren.

Als feestelijke afsluiting van het taalthema, net zoals bij alle andere thema’s, werd er een Taalfeest georganiseerd. Tijdens dit Taalfeest presenteerden de leerlingen vol trots hun werk in de vorm van rapoptredens, exposities en gedichten. Zo bewijst De Nieuwe Thermen dat spelen met taal een feest kan fijn!

Taal- en rekenkaarten: een innovatieve benadering voor verbeterd onderwijs

Op BcPL - Herle heeft men zich actief beziggehouden met het verbeteren van het taalonderwijs, als reactie op de groeiende bezorgdheid over taalachterstanden en de introductie van NPO. Met als doel om de specifieke problemen waar leerlingen mee worstelen te analyseren en effectieve oplossingen te vinden.

Een initiatief is de samenwerking met de bibliotheek, waardoor een bibliotheek op locatie is gerealiseerd. Deze voorziening biedt de leerlingen directe toegang tot een uitgebreide collectie van 600 boeken. Bovendien zijn er speciale programma’s ontwikkeld om beter met dyslexie om te gaan en om NT2-lessen aan te bieden voor kinderen moeite hebben met de Nederlandse taal.

Een opmerkelijk hulpmiddel dat het afgelopen jaar werd geïntroduceerd ter ondersteuning van het taalonderwijs, zijn de taalkaarten. Deze set van 30 kaarten bestrijkt diverse aspecten van taal,

zoals het schrijven van formele brieven, het opstellen van e-mails, het spelen van werkwoordspellen en het bevorderen van begrijpend lezen. Hoewel de taalkaarten in eerste instantie vooral relevant zijn voor het vak

Nederlands, zijn deze tools ook bruikbaar bij andere vakken waar taalvaardigheid van belang is. Taal is immers een essentieel onderdeel van vrijwel elk vakgebied.

Werkwoordspelling

Eenartikelschrijven

Doel:Metbehulpvandezetaalkaartkunjeeenartikelschrijven.

Deopbouwvaneenartikel:

Hoofdzaakofbijzaak?

Doel:metbehulpvandezetaalkaartweetjehetverschiltussen hoofdzakenenbijzaken.

1.Detitel:bovenaanjetekstkomteen pakkendetitel. Tip:Vaakkunjepaseengoedetitelbedenkenalsjedeheletekstalgeschrevenhebt.Bewaardiedustothetlaatst.

Controleerdeinhoud: • hebjealleinformatiegoedinde tekststaan?

Debelangrijksteinformatieineentekstnoemjedeh

Hoofdzaken

bijzaken

2.Inleiding:hierintroduceerjehetonderwerp.Geefdeaanleidingvanhetonderwerp:waaromschrijfjeditartikel?

Bijzaken

hoofdzaken.Watnietzo belangrijkis,zijndeb

Extrauitleg,herhalingenenvoorbeelden.

Meestalaanhetbeginofheteindevande alinea.Vaakfeiten,jaartallenofeigenschappen. Bijeensamenvattingschrijfjealleende hoofdzakenop.

Controleerhettaalgebruik:kijkallewoordenenzinnengoedna enverbetereventuelespelfouten. Gebruikeenwoordenboekalsjeniet weethoejeeenwoordmoetspellen.

Verderkunje:Eenleuk,kortverhaaltjeoverhet onderwerpvertellen; EenvraagofmeerderevragenstellendiejeindetekstgaatBeantwoorden.

• Makendetekstleuker,duidelijkeren betertebegrijpen.

Zovindjedehoofdzakenineentekst: Leesdeinleidingenhetslot;

Hoewerktditschema? Jebeginthelemaalbovenaanenvraagt jezelfafofhetwoorddatjemoet spelleneenpersoonsvormis.Datkunje doendoordezinvantijdteveranderen. Het woorddatdanverandert isde persoonsvorm.Kunjedevraagmet ja beantwoorden?Dangajeuitzoekenin welketijddezinstaat:tegenwoordige ofverledentijd.Bijtegenwoordigetijd bepaaljeofjemeteenikofje/jijdie achterhetwerkwoordstaat,je/jij(voor hetwerkwoord)/hij/zij/hetofeen zij/jullie/meerderemensentemaken hebt.Jehanteertderegelsdieindat blokjestaan.Bijdeverledentijdbepaal jeeerstofhetomeensterkofzwak werkwoordgaatenvervolgensofjemet enkelvoudofmeervoudtemakenhebt. Jegebruiktderegelsdieinhetblokje staan.Beantwoordjedevraag werkwoorddePV’ met nee’? jedusnietmeteenpersoonsvormte makenenvolgjederegelsuithet rechtseblok.Jebepaalteerstofjemet eenvoltooiddeelwoord,eenonvoltooid deelwoordofeenbijvoeglijknaamwoordtemakenhebt.Bijeenvoltooiddeelwoordgebruikje voltooiddeelwoordhanteerjederegeldieinhetblokjestaat.Eenbijvoeglijknaamwoordspeljebijnaaltijdzokorten eenvoudigmogelijk,behalvealshetbijvoeglijknaamwoordalsvoltooiddeelwoordeindigtop hardgelopen.De gelopenkilometers. Bekijkallevoorbeeldenomtezienhoehetschemawerkt.

• Letopleestekens. Controleerdeconventies(regels): zorgdatdeindelingkloptende teksterverzorgduitziet(alinea’s, witregels).

Voorbeelden

3.Kern:schrijfoverelkdeelonderwerp éénalinea.

• Leesdeeersteenlaatstezinvanelkealinea;

• Kanweggelatenworden. Hoofdzaak

• Kijkgoednaartussenkopjes,andersgedruktewoordenenopvallendetekens.

• Minimaal2alinea's. Belangrijkeinformatieindeeerste zin.Werkdebelangrijkeinformatie uitmetuitlegofvoorbeelden. Tip:Beantwoord5W+Hvragenvoordatje detekstgaatschrijven.

4.Slot:hiergeefjeeenconclusieof kortesamenvatting. Tip:laatjeslotaansluitenopjeinleiding,omjeverhaal

5.Sluitafmetjevoornaam,achternaam

enklas:

Voorbeeld:DeburgemeesterbezochtafgelopenzaterdagmevrouwdeJongvoorhaarhonderdsteverjaardag.MevrouwdeJongwoontineenverzorgingshuis.

Mijnoom(verbouwen)zijnkeuken.

TT Stap3:omwiegaathet? Mijnoom Stap4:ik-vorm + t

Stap1:ishetdepv? Ja Stap2:TTofVT?

verbouw+t= verbouwt Mijnoom(verbouwen)gisterenzijnkeuken Stap1:ishetdepv? Ja Stap2:TTofVT?

verbouwde

Stap4:enkelvoudofmeer? enkelvoud Stap5:dus

Stap1:ishetdepv? Nee Stap2:heleww –en

VT Stap3:zwakofsterk? zwak,verandertniet vanklank

Mijnoomheeftzijnkeuken(verbouwen).

verbouwde

verbouwen en = verbouw Stap3:staatdelaatsteletter in t ex- kofschip? Nee,dusverbouwd Mijnoomverbouwde(fluiten)dekeuken Stap1:ishetdepv? Nee Stap2:onvoltooiddeelwoord? Ja,dehandelingis onvoltooid Stap3:helewerkwoord+ -d fluiten+ -d=fluitend De(verbouwen)keukenismooigeworden. Stap1:ishetdepv? Nee Stap2:bijvoeglijknaamwoord? Ja,zegtietsoverde keuken Stap3:zokorteneenvoudig mogelijk

22
Bijzaak
“rond”temaken.
Klaar?
Doel: Met behulp van deze taalkaart kun jij de werkwoorden in je teksten foutloos spellen. Volg onderstaand stappenplan voor de juiste werkwoordspelling

Rekenkaart

Rekenkaart

Verbandtussenbreuk,verhouding,percentageendecimaalgetal

Rekenjevaneengrotemaatnaareenkleinemaat,danvermenigvuldigje

Eenhedenvanoppervlakte

metstappenvan1 ) Rekenjevaneenkleinemaatnaareengrotemaat,dandeeljedoor

Eenhedenvan

Rekenkaart

metstappenvan1

Rekenjevaneengrotemaatnaareenkleinemaat,danvermenigvuldigje

stappenvan

Rekenjevaneenkleinemaatnaareengrotemaat,dandeeljedoor

Voorbeeld2:Eenvoetbalveldis50000.000 cm²groot.Hoeveel

stappenvan

Voorbeeld2:Deinhoudvaneenkubusis 3.500.000mm³.Hoeveelliter pastindekubus?

Voorbeeld1:Eennatuurgebiedis150 hectare(hm²)groot Hoeveel vierkantemeterisdit?

150hm² = …….m²

3.500.000mm³ =…….Liter

Aanpak:Gebruikhetschemavan oppervlakteeenheden (hierboven).Vanhectare naar vierkantemeteris2stappen

Voorbeeld1:Ineenemmerpast water.Hoeveelkubieke centimeterisdit?Enhoeveel

liter?0,01m³ =…….cm³

Aanpak:Gebruikhetschemavaninhoud eenheden(hierboven).Vanm³ naarkubiekecmis2stappenvan

50.000.000 cm²=…….m²

Aanpak:Gebruikhetschemavan oppervlakteeenheden (hierboven).Vanvierkante centimeter naarvierkantemeteris2stappenvan Uitwerking:50.000.000:100:100 5.000m²

x1000Uitwerking:0,01x1000x1000=10.000cm²

Aanpak:Gebruikhetschemavaninhoud eenheden(hierboven).Alsjevan mm³naarliterwiltgaan,dienje eerstnaardm³terekenen,dus2 stappenvan:1000

Uitwerking:150x100x100 =1.500.000m²

vanx100

Uitwerking:3.500.000:1000:1000=3,5dm³ =3,5liter

Daarnaast wordt er nauw samengewerkt met de werkgroep rekenen om vakoverstijgende rekenkaarten te ontwikkelen, die leerlingen kunnen ondersteunen bij het vak rekenen. Er is hard gewerkt aan de ontwikkeling van deze rekenkaarten en deze zullen volgend schooljaar worden geïmplementeerd. Net als de taalkaarten fungeren de rekenkaarten als een soort menukaart, waarop leerlingen verschillende rekenvragen kunnen vinden, zoals het berekenen van percentages, het omgaan met het metriek stelsel, breuken en verhoudingen.

Een concreet vakoverstijgende toepassing van de taal- en rekenkaarten is bijvoorbeeld te vinden bij het vak Zorg en Welzijn, waar leerlingen opdrachten uitvoeren waarbij recepten worden omgerekend tot verhoudingen voor één persoon.

Door het gebruik van de taal- en rekenkaarten wordt de transfer van vaardigheden tussen de verschillende vakken gestimuleerd. Met deze initiatieven en de nadruk op vakoverstijgend onderwijs worden er gezamenlijke inspanningen geleverd om het taal- en rekenonderwijs op BcPLHerle te verbeteren.

23

De ontwikkeling van executieve functies is van groot belang voor het leren van leerlingen. Deze functies omvatten communicatie, sociale normen, maatschappelijk gewenst gedrag, motivatie en de ontwikkeling van het brein. Helaas hebben de coronamaatregelen de executieve functies van leerlingen beïnvloed en zijn achterstanden zichtbaar geworden bij de terugkeer naar het reguliere onderwijs. Om deze

achterstanden in te halen, is er een brede focus op het stimuleren van executieve functies. Dit resulteert in een betere studieaanpak, een gemeenschappelijke organisatietaal, kennis van handelingsperspectieven, verbeterde communicatie en welzijn.

Het stimuleren van executieve functies heeft een directe relatie met de manier waarop leerlingen leren en kan daarom helpen bij

het inhalen van achterstanden. Door leerlingen te ondersteunen bij het ontwikkelen van vaardigheden zoals planning, organisatie en zelfreflectie, kunnen ze hun leerervaring verbeteren en betere resultaten behalen, terwijl ze ook veerkrachtiger worden en een positieve mindset ontwikkelen. Dit creëert een samenhangende en ondersteunende omgeving waarin leerlingen optimaal kunnen groeien en leren.

24

Woorden in de spotlight: This is how we do it!

In het streven naar vakoverstijgend onderwijs heeft BcPLHerle dit schooljaar het project ‘Woorden in de Spotlight’ geïntroduceerd, waarbij speciale aandacht wordt besteed aan de Executieve functies en worden de leerlingen actief betrokken bij het ontwikkelen van deze belangrijke vaardigheden. Door middel van een opvallende poster, die op diverse plekken in de school zichtbaar is, worden specifieke executieve functies uitgelicht. Tijdens mentoruren wordt er aan de specifieke functie aandacht besteed.

De posters bevatten, naast de executieve functies, ook wisselende specifieke woorden. Deze woorden, zoals ‘tegenstellingen’ en ‘conclusie’, worden tijdens de lessen extra belicht en fungeren als leidraad om leerlingen bewust te maken van hun betekenis en praktische toepassing. Het motto “this is how we do it” benadrukt dat het niet alleen draait om begrip, maar ook om daad werkelijke toepassing van deze woorden in het dagelijks leven.

De poster fungeert hierbij als visuele herinnering en inspiratiebron voor de leerlingen.

Om dit project effectief te implementeren, wordt er gebruik gemaakt van een lessenserie en werkbladen. Deze materialen bieden de docenten en mentoren handvatten om bijvoorbeeld de leeromgeving aan te passen op een manier die de ontwikkeling van de leerlingen bevordert.

25
Woordenschat Regelmatig • Het kenmerk Vanzelfsprekend • Zich aanpassen aan Tot slot In de spotlight
Op
Executieve functies Reactie inhibitie De rem; denk eerst na en reageer correct! Executieve functies: Woordenschat: This is how we do it:
This is how we do it Tijdens lesuren lopen we met een loopbadge op de gang. de gang lopen en praten we rustig. De rugtas: ORGANISATIE Ik neem laptop, boeken, schriften, schrijfspullen mee naar de les Als iedereen op zichzelf let, wordt er op iedereen gelet.

Op het Sintermeerten college wordt hard gewerkt om de executieve functies van de leerlingen te verbeteren. Een concrete stap in dit proces is het gebruik van de Plenda-agenda.

De Plenda-agenda speelt een belangrijke rol bij het ondersteunen van brugklasleerlingen die nog weinig ervaring hebben met het plannen van huiswerk. Tijdens mentoruren worden ze begeleid en leren ze de basis-

principes van het middelbare onderwijs, zoals het opdelen van leerstof in behapbare stukjes. Dit helpt hen om gemakkelijker te wennen aan de verwachtingen van de middelbare school.

Verena (12) en Emma (13), twee brugklassers, delen hun ervaringen samen met mentor Ruben Knippenberg. Verena en Emma hadden, zoals veel brugklassers, nog weinig ervaring met het gebruik van een agenda en het maken of leren van huiswerk voor verschil-

“Tijdens de eerste paar weken van het schooljaar werden mentoruren georganiseerd, waarin we leerden hoe we huiswerk en leerstof het beste konden plannen en aanpakken,” vertelt Verena. Deze begeleiding wordt gedurende het hele eerste jaar aangeboden, voor de leerlingen die daar behoefte aan hebben. Emma legt uit: “We leren om de belangrijke lesstof te markeren in onze agenda, zodat we weten waar we extra aandacht aan moeten besteden. In het begin kregen we veel hulp, maar nu kunnen we steeds zelfstandiger werken.”

In het begin kregen we veel hulp, maar nu kunnen we steeds zelfstandiger werken.”
“We behandelen de stof van achter naar voren in plaats van andersom.”
In gesprek met… Executieve functies en de Plenda door de ogen van leerlingen en mentor

Mentor Ruben vindt vooral de didactiek en de indeling van de agenda heel handig: “We behandelen de stof van achter naar voren in plaats van andersom. Als je dat een paar keer oefent, gaan ze het zelf doen.” Verena en Emma beamen dit: “Het mooie is dat we zelf steeds beter leren waar we goed in zijn en waar we hulp bij nodig hebben. Het helpt ons bij het leren leren en plannen.” Emma en Verena geven beide de voorkeur aan deze papieren agenda, omdat die overzichtelijker en ze zelf alles kunnen indelen, tegenover digitale varianten of systemen. De ervaring van mentor Ruben laat zien dat het gebruik van de Plenda-agenda en de begeleiding bij het plannen van huiswerk positieve resultaten oplevert.

Na deze succesvolle pilot zal

komend schooljaar de gehele brugklas en alle tweedejaarsklassen met de Plenda gaan werken. Daarnaast zal er meer aandacht besteed worden aan de integratie van huiswerkplanning in de lessen.

27
28

De impact van de coronaperiode op het welzijn van leerlingen is aanzienlijk geweest. De beperkingen en veranderingen als gevolg van de coronamaatregelen hebben zowel de sociaalemotionele als fysieke ontwikkeling van leerlingen vertraagd. Daarnaast is er een verharding in de maatschappij merkbaar, wat resulteert in een gevoel van onveiligheid. Vooral voor jongeren is het essentieel om een veilig pedagogisch klimaat te creëren waarin ze de nodige ondersteuning kunnen ontvangen. Om het welzijn van leerlingen te waarborgen, wordt er op elke school gewerkt aan het realiseren van een pedagogisch leer- en leefklimaat.

Een duidelijke aanpak op het gebied van welzijn is onder andere essentieel voor een stijgende lijn in de sociaalemotionele en fysieke ontwikkeling van leerlingen. Door gerichte aandacht te besteden aan het welzijn van leerlingen kunnen eventuele achterstanden worden ingehaald en kunnen ze zich weer optimaal ontwikkelen. Daarnaast draagt een focus op welzijn ook bij aan het creëren van een wederkerend gevoel van veiligheid. Leerlingen kunnen zich beter concentreren, voelen zich meer op hun gemak en durven zichzelf te uiten binnen een veilige leeromgeving.

Om het pedagogisch leeren leefklimaat te verbeteren, worden verschillende maatregelen genomen. Denk hierbij aan het bieden van begeleiding en ondersteuning door professionals op het gebied van welzijn. Daarnaast worden er preventieve programma’s geïmplementeerd die gericht zijn op het bevorderen van sociale vaardigheden, het versterken van veerkracht en het omgaan met stressvolle situaties. Door deze maatregelen kunnen leerlingen zich beter ontwikkelen op zowel persoonlijk als academisch gebied, wat uiteindelijk bijdraagt aan hun welzijn en succes op lange termijn.

29

Een integrale aanpak voor een gezonde toekomst

Het Sintermeertencollege heeft hard gewerkt aan het verbeteren van het welzijn. Veel leerlingen ervaren een afname in lichaamsbeweging, maken ongezonde voedingskeuzes en hebben vaker last van depressie, angst en eenzaamheid.

Om gezondheidsproblemen te voorkomen en de veerkracht van de jeugd te versterken, werkt het Sintermeertencollege nauw samen met ouders en de gemeente. Het streven is om preventie integraal, structureel en duurzaam in het beleid te verankeren, met als doel een gezonde ontwikkeling en het maken van gezonde keuzes op zowel korte als lange termijn.

Het welzijnsbeleid van het Sintermeertencollege omvat een integrale benadering, waarbij samengewerkt wordt met projectgroepen zoals executieve functies, mentoraat en kunstfactorS. Er is ook een duurzaam welzijnsprogramma opgesteld, met als pijlers welbevinden (inclusief sociale veiligheid), sport en bewegen, gezonde voeding, en relaties en seksualiteit.

Om het welzijn te bevorderen, zijn verschillende initiatieven, activiteiten en onderdelen opgezet zoals “Happylessen”,”Superklas” en “Youthquake”. Daarnaast heeft het Sintermeertencollege heeft zich als doel gesteld om een Gezonde School te worden.

werkers tijdens de bijeenkomst worden verschillende onderwerpen in groepsverband behandeld, zoals kwaliteiten, grenzen aangeven, samenwerken, kwetsbaarheid, pesten en complimenten geven. De bijeenkomsten verbeteren het groepsklimaat en versterken de groepsdynamica voor een optimaal leerklimaat in de klas en op school.

De superklas, georganiseerd door JENS, is gericht op het ontwikkelen, versterken en het positief veranderen van het groepsklimaat onder elkaar waarbij alle leerlingen zichzelf kunnen en mogen zijn in de klas en op school.

De Superklas heeft als doel om leerlingen op een positieve manier met elkaar te laten omgaan, verbinding te laten maken, zelfrespect en eigenwaarde te ontwikkelen, verdraagzaamheid te bevorderen, samenwerking te stimuleren en respect voor anderen te tonen. De Superklas bestaat uit drie groepsbijeenkomsten van anderhalf tot twee uur waarbij getrainde Jeugd-en-Jongeren-

Daarnaast heeft het Sintermeertencollege zich als doel gesteld om alle certificaten van De Gezonde school te behalen. Momenteel hebben ze drie van de vier gewenste certifcaten behaald. Hun harde werk heeft ook geresulteerd in het behalen van Gouden Schoolkantine Schaal. Dit houdt in dat de school voldoet aan verschillende criteria, waaronder het feit dat leerlingen gezonde keuzes kunnen maken in de schoolkantine, er een watertappunt aanwezig is en minimaal 80% van het aanbod gezond is.

Andere leuke initiatieven om het welzijn te bevorderen, zijn de voetbaltafel em de spootiefiets, waarmee leerlingen ook actief betrokken worden.

30

Bouwen aan welzijn en positief gedrag

BCPL - Holz zet zich actief in op het gebied van welzijn op school. Het afgelopen schooljaar is er veel geïnvesteerd in het vergroten van de veiligheid en het hanteren van eenduidige schoolafspraken. Daarnaast is er veel aandacht besteed aan communicatie met ouders, het verzorgen van welzijnstrainingen voor leerlingen en het versterken van samenwerking met partners in het leerproces.

Het doel is om het welzijn van leerlingen te vergroten door zowel sociale vaardigheden bij te brengen als de pedagogische competenties van docenten uit te breiden. Dankzij verschillende interventies die zijn ingezet in het schooljaar 2022-2023, is er meer rust, structuur en overzicht op school gekomen.

De school streeft ernaar om negatief gedrag om te vormen naar positief gedrag door middel van beloningsgerichte interventies, zoals ‘Positive Behavior Support’ (PBS). Het doel is dat leerlingen vijf sociale vaardigheden ontwikkelen en dat het beleid op school breed wordt gedragen. Dit draagt bij aan de optimale ontwikkeling van leerlingen binnen de school en bereidt hen voor op vervolgonderwijs en/of de arbeidsmarkt.

Om dit te realiseren, worden verschillende maatregelen genomen, waaronder teamtrainingen voor de schoolcultuur, verschillende interventies met de focus op burgerschap en de inzet van een straatcoach.

31

Respect, tolerantie en welzijn

Het CMC - Eijkhagen College heeft op een uitgebreide manier het Domein Welzijn aangevlogen om ervoor te zorgen dat leerlingen zich prettig voelen en optimaal kunnen leren. Verschillende vakdocenten, waaronder docenten lichamelijke opvoeding, beeldende vorming en levensbeschouwing, hebben een speciaal lesprogramma ontwikkeld dat expliciet gericht is op de fysieke en mentale gezondheid van de leerlingen, evenals het aanpakken van pestgedrag.

Bureau Halt verzorgde lessen rond thema’s als groepsdruk, respect, tolerantie en gedrag online. In april is, samen met de werkgroep Taal, een Respectdag

georganiseerd waarbij respect in de breedste zin van het woord aan bod kwam: respect voor elkaar, voor de natuur, voor elkaars religie, gender, ras, cultuur en afkomst. Gastspreker Lale Gül gaf deze dag een interactieve lezing over ongelijkheid.

Om een prettige sfeer te waarborgen tijdens de pauzemomenten, is er een professionele pedagogische straatcoach aanwezig. Bovendien werden dit jaar voor het eerst talentblokken georganiseerd, onder het motto ‘ontdek je talent’. Leerlingen kregen de mogelijkheid om deel te nemen aan activiteiten zoals de boek- en kunstclub, het open atelier of het verkennen van yoga, waardoor ze

hun individuele talenten konden ontdekken en ontwikkelen.

Daarnaast wordt gerichte ondersteuning geboden voor leerlingen die extra begeleiding nodig hebben. Met behulp van de ogen en oren van mentoren en het pedagogisch didactisch overleg, zijn er op maat gemaakte ondersteuningsmogelijkheden geboden om aandacht te besteden aan de specifieke behoeften van leerlingen. Dit omvatte persoonlijke gesprekken met een pedagogisch medewerker, faalangsttraining en extra individuele begeleiding.

Het CMC - Eijkhagen College blijft zich volgend jaar inzetten voor het welzijn van leerlingen door de leerlijn sociaal welzijn verder te ontwikkelen. Ook zal het schooljaar voor de leerling starten met een vernieuwde opzet van de introductietijd, gericht op plezier, met veel ruimte voor kennismaking en groepsbinding.

33
34

Het domein LOB (Loopbaanoriëntatie en -begeleiding) speelt een cruciale rol bij het voorbereiden van leerlingen op de toekomst en de veranderingen in de arbeidsmarkt. Hoewel de verschuivingen in de arbeidsmarkt niet uitsluitend te wijten zijn aan de coronaperiode, vereist het opnieuw een hoge mate van flexibiliteit van het onderwijs om leerlingen voor te bereiden op de diverse ontwikkelingen die zich voordoen in de maatschappij en de toekomstige arbeidsmarkt. Bovendien heeft de nasleep van de coronacrisis geleid tot achterstanden op het gebied van persoonlijke en sociale ontwikkeling, die van invloed kunnen zijn op de besluitvorming van leerlingen met betrekking tot hun loopbaan.

Om deze uitdagingen aan te pakken, zet het domein LOB zich in voor een gerichte aanpak. Leerlingen worden ondersteund bij het ontdekken en ontwikkelen van hun talenten, interesses en vaardigheden, zodat ze weloverwogen keuzes kunnen maken voor hun toekomstige loopbaan. Dit omvat het bieden van informatieve sessies, workshops en individuele begeleiding waarbij aandacht wordt be-steed aan onderwerpen zoals beroepskeuze, studiekeuze, stage- en werkervaring, en het ontwikkelen van ondernemersvaardigheden. Door leerlingen op deze manier te begeleiden, worden ze beter in staat gesteld om weloverwogen beslissingen te nemen en zich voor te bereiden op de dynamische arbeidsmarkt.

35

Ontdekken, Reflecteren en Groeien: De visualisatie van Loopbaanoriëntatie

BcPL - Brandenberg begeleidt leerlingen bij hun loopbaanontwikkeling gedurende hun hele schoolcarrière met o.a. stages, driehoeks- en coachgesprekken. Vanaf het prille begin worden leerlingen aangemoedigd om beroepen te ervaren. Zo biedt de school stages aan in samenwerking met organisatie JINC. In het tweede leerjaar mogen leerlingen zelf kiezen welk beroep ze willen verkennen tijdens een snuffelstage. Zelf ervaren is de sleutel volgens projectleider Karin Mulders-Bremen

Naarmate leerlingen verder komen in hun schoolloopbaan, worden stages nog meer een essentieel onderdeel van hun groei. In leerjaar 1 t/m 4 vinden regelmatig gesprekken plaats tussen leerlingen en hun mentor of coach. Hierdoor kunnen ze reflecteren op ervaringen, ontdekken waar ze goed in zijn en bepalen welke richting ze willen inslaan.

Wat een mooi werk en wat heb ik fantastische dagen gehad. Ik heb overal rond mogen kijken en ben door iedereen op sleeptouw genomen, en nu weet ik het zeker: de zorg daar ligt mijn hart.

BcPL - Brandenberg heeft, met behulp van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO), een visuele routekaart ontwikkeld die alle leerjaren met elkaar verbindt. Leerlingen worden hierdoor geholpen bij het maken van de juiste keuzes, het ontdekken van hun talenten en het begrijpen van de essentie van de stages. De LOB-routekaart biedt een samenhangend geheel en geeft leerlingen een duidelijk inzicht in hun persoonlijke ontwikkeling.

Isa Koppelmans, Bk2a
36

De routekaart en het gebruik hiervan zal in de komende jaren verder worden uitgebreid en verfijnd. Begin volgend jaar wordt bijvoorbeeld een lesbrief geïntroduceerd. Hiermee zullen leerlingen niet alleen een beter begrip ontwikkelen van de stappen die ze kunnen nemen om hun ambities te verwezenlijken, maar ook worden aangemoedigd om te reflecteren op hun persoonlijke groei en vooruitgang.

Mijn opa zegt altijd dat ik een beroep moet kiezen dat ik leuk vind. Want als je met plezier naar je werk gaat hoef je nooit te werken. Dat gevoel heb ik er-varen bij Street Jump. Ik heb iets ge-daan wat ik leuk vind, op een plek die ik leuk vind, samen met een leuk team van collega’s.

37

Exploratie en Inspiratie: Leerlingen stimuleren in Loopbaanontwikkeling

Het CMC - Eijkhagen College helpt leerlingen op het gebied van loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) door het organiseren van inspirerende activiteiten. In samenwerking met diverse onderwijsinstellingen en bedrijven krijgen leerlingen de kans om verschillende studie- en carrièremogelijkheden te verkennen, waardoor ze beter voorbereid zijn op hun toekomst.

Een van deze initiatieven is de Business-dag in samenwerking met Zuyd Hogeschool Sittard. Het hoofddoel van dit bezoek was om de leerlingen vertrouwd te maken met het hbo-onderwijs. Tijdens de dag waren vertegenwoordigers van verschillende opleidingen, zoals Finance & Control, Accountancy, Commerciële economie en Technisch bedrijfskunde, aanwezig om informatie te verstrekken. Studentambassadeurs fungeerden als gidsen en beantwoordden vragen van de leerlingen. Het succes van deze dag heeft geleid tot plannen om volgend jaar soortgelijke evenementen te organiseren voor andere profielen, zoals techniek en gezondheid.

Een ander waardevol aspect

38

van het LOB-programma waren de stages in samenwerking met Het Talent Centraal. Tijdens deze stages kregen leerlingen de kans om bij verschillende organisaties ervaring op te doen. Zo brainstormden ze bij de bibliotheek Kerkrade over het optimaliseren van de HUB, richtten ze zich bij RD4 op het adviseren over voedselverspilling, en werkten ze bij het Discovery Museum aan innovatieve producten op het gebied van duurzaamheid en robotica. Na deze inspanning presenteerden de leerlingen hun bevindingen en werden ze beloond met certificaten voor hun inzet.

Ook de speeddate, waar maar liefst 145 leerlingen aan deelnamen, was een succesvolle LOB-activiteit. Tijdens deze speeddate kregen leerlingen de gelegenheid om persoonlijk in gesprek te gaan met studenten van Zuyd en Fontys, waardoor ze een beter beeld kregen van verschillende studiemogelijkheden. Het resultaat was

een groot aantal aanvragen voor meeloopdagen en leerlingen die nu helderheid hebben gekregen over hun toekomstige studiekeuze. Deze speeddate was een waardevolle ervaring die heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de leerlingen en hun loopbaantraject.

39

Afsluitend woord College van Bestuur SVO|PL

Beste lezers van Onderwijs in Beweging,

Namens het College van Bestuur van SVO|PL willen wij graag ons oprechte dankwoord en blijk van waardering uitspreken aan alle betrokkenen die hebben bijgedragen aan de vele prachtige, innovatieve projecten en ontwikkelingen die de afgelopen jaren zijn opgezet. Deze projecten zijn tot stand gekomen dankzij de inzet en toewijding van de vele betrokkenen en markeren een positieve wending na een uitdagende periode van de coronapandemie, mede mogelijk gemaakt door de ondersteuning van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO).

Het is inspirerend om te zien hoe verschillende betrokkenen, van projectleiders en projectgroepen tot bovenschoolse werkgroepen, partners, ouders, leerlingen en alle anderen stakeholders die hun schouders eronder hebben gezet, hebben samengewerkt om deze initiatieven te realiseren. Het is dankzij jullie tijd, energie en toewijding dat deze projecten nu tot bloei komen en een positieve impact hebben op onze leerlingen, onze scholen en SVO|PL als geheel.

In de loop der tijd hebben we vele innovatieve en indrukwekkende projecten zien ontstaan en zijn we enthousiast over de verankering van deze projecten in het onderwijs van de scholen. We zijn trots op de resultaten die tot nu toe bereikt zijn en kijken vol verwachting uit naar de toekomst. We werken aan de verduurzaming van datgene wat nu nog een project is om zo ons onderwijs structureel te versterken.

Nogmaals onze dank en waardering voor de inzet en betrokkenheid van allen. Samen creëren we voor elk kind het beste onderwijs!

Ron Bonekamp & Marjon Epema College van Bestuur Stichting Voortgezet Onderwijs Parkstad Limburg
vragen of meer informatie
de projecten: info@svopl.nl
“Voor elk kind het beste onderwijs”.
Voor
over
Magazine SEPTEMBER 2023
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.