yelerin “k›rm›z› noktal› sokak” uygulamas› mevzuat düzeyinde geri çekilmifl gibi görünse de, fiilen birçok Anadolu kentinin merkezindeki lokantalarda art›k içki verilmiyor; devlet dairelerinin Cuma namaz› s›ras›nda çal›flmaz hale gelmesi ise art›k iyice kan›ksand›.) Yerel yönetimlerde yaflananlar, sosyal kurulufllarda, devlet kurumlar›nda yayg›nlaflan cemaat aidiyetleri ve iliflkileri ve (TMSF ve kamu bankalar›n›n da deste¤iyle) iktidar yanl›s› medya organlar›n say›lar›n›n artmas›, kendilerini laik ilkelere ba¤l› ve dinî cemaatler d›fl›nda gören az›msanamayacak bir kesim için tehlike olarak alg›lan›yor. Siyasî örgütlenme, cemaat iliflkileri, sivil toplum kurulufllar›, devlet erki, ticarî iflletmeler, finans ve medya gücü demokrasi kurallar› ve hukuk kurumlar› hâlâ tart›fl›lan bir ülkede iç içe geçtiklerinde korporatist bir yap›laflman›n ortaya ç›kmas› kolay engellenemez. Biraz da bu yüzden birçok insan, AKP’nin Ergenekon davas› ile özel bir iliflki kurmas›ndan, AKP’li yöneticilerin ve onlar› destekleyen medyan›n soruflturma ifllemleri hakk›nda kamuya aç›k olmayan bilgileri sunmalar›ndan endifle duydu. Ça¤dafl Yaflam› Destekleme Derne¤i’yle ilgili yap›lan operasyon demokratik zeminde laik ilkeleri savunan bu derne¤in çal›flmas›n›, kamu kurulufllar›yla iliflki kurabilmesini do¤rudan engelleyen bir mahiyette idi. Gülen cemaati yanl›s› medya taraf›ndan derne¤i hedef alarak yap›lan eflzamanl› yay›nlar, medya kampanyalar›yla yarg› süreçleri aras›ndaki tehlikeli iliflkiyi görmemizi sa¤lad›. Suçlular› cezaland›rman›n yan›s›ra, suçsuzlar›n, demokratik haklar›n› kullanan vatandafllar›n haklar›n› korumak ve adalet kurumlar›n›n meflruiyetini toplumun en genifl kesimleri nezdinde pekifltirmek de hukukun amaçlar› aras›ndad›r. Bu ifllev, toplumsal kutuplaflman›n yafland›¤› durumlarda kritik bir önem kazan›r. Böyle ortamlarda hukuk kurumlar›n›n iflleyifli bölünmeleri tetikleyebildi¤i gibi, toplumsal mutabakat›n sa¤lanmas›na da katk›da bulunabilir. Suç tan›mlar›n› geniflleterek her “suça bulaflan›” bulmaya çal›flmak cad› kazanlar›n›n ortaya ç›kmas›na neden olur; ikinci fl›kk› gerçeklefltirebilmek için ise suç tan›mlar›n›n, delillerinin, soruflturma/yarg›lama usûlünün vic-
danlarda tart›flma yaratmayacak netlikte olmas›na ve alg›lanmas›na dikkat etmek gereklidir. Hat›rlamakta fayda var: Bu ülkedeki en önemli demokratik geliflme eski TCK 141, 142 ve 163’üncü maddelerin kald›r›lmas›yla gerçekleflmiflti, bu da farkl› kamplarda bulunan, daha önce birbiriyle iflbirli¤i yapmam›fl siyasî kesimlerin ayn› ilkeler, ayn› talepler etraf›nda buluflmalar›yla gerçekleflmiflti. Madem ki generaller bile “adil yarg›lanma hakk›”n›, “masumiyet karinesi”ni art›k önemsemeye bafllad›lar, bu konularda mutabakat yaratarak, kavramlar›n içini doldurarak önemli bir hukuk ve demokrasi kazan›m› elde etmek mümkün de¤il midir?
Do¤ru mecra için Ergenekon davas›n›n “darbeye psikolojik ortam haz›rlayanlar” yönünde genifllemesinin yukar›da belirtti¤imiz hukuk ve demokrasi ay›plar›n› bar›nd›rmas›n›n yan›s›ra, soruflturmay› da¤›t›p bulan›klaflt›rarak kontrgerilla yap›lanmalar› ve iliflkileriyle ilgili yarg›laman›n gücünü zay›flatt›¤›n› gözlemliyoruz. Türkiye yarg› tarihinde, gittikçe büyüyen çok san›kl›/çok eylemli davalarda adil bir sonuca ulaflm›fl örnek yok gibidir. Davan›n adil yarg›lanma konusunda gittikçe artan flüpheler uyand›ran yönde genifllemesi yerine, hukuk ve demokrasi ilkeleri etraf›nda toplumsal mutabakatlar›n oluflmas›na hizmet edecek bir sürece girmesine ihtiyaç vard›r. Ortaya ç›km›fl suçlar›n faillerinin, birinci derecede sorumlular›n›n bir an önce yarg›lanmalar› ve önceki döneme ait suçlular bulundukça somut kan›tlar temelinde yeni davalar›n aç›lmas›, davalar›n birbiriyle irtibatl› fakat ayr› ayr› sürdürülmesiyle hukuk süreci do¤ru mecras›na oturtulabilir. Ancak, burada bir hususu gözden kaç›rmamak gerekiyor: Ergenekon davas›ndaki sapmalar›n önemli bir nedeni, kamu görevlilerinin yarg›lanmas›ndaki zorluklar ve askerlerin yarg›lanmas›n› özel flartlara tabi k›lan çifte yarg› sistemidir. Adaletin tecellisinin önünü t›kayan bu engeller kald›r›lmadan daha nitelikli bir hukuk sistemine ulaflabilmemiz, gerçek bir hukuk devletine sahip olabilmemiz mümkün görünmüyor. Osman Kavala - Haluk ‹nan›c›