Marksist Bakış 10

Page 14

MARKSiST BAKIs geliþimi Yahudilere yönelik zulmün, eziyetlerin yolunu açtý. Yahudilerin oynadýðý eski rol gaspedildi ve yükselen yeni sýnýf kendini Yahudilerle çatýþma içinde buldu. Abram Leon'un dediði gibi: "Bu yerli ticaret sýnýfý, tarihsel geliþimin önceki döneminden miras kalan modasý geçmiþ ekonomik pozisyonun sahipleri olan Yahudilerle þiddetle çatýþýyordu." Ýþte bu tarihten sonra Yahudilere yönelik pogrom ve yurttan sürülmelerle karþýlaþýyoruz. Ýspanya, Fransa, Britanya ve çoðu Alman devleti Yahudilerin geniþ ölçeklerde yurttan kovulmalarýný örgütlediler. Yahudilerin ekonomik önemi feodalizmle birlikte öldü, ancak feodalizmin ölümü uzun sürecekti. Leon bu konuda þunlarý söyler: "Baþlangýçta, ekonomik dönüþüm sadece önemli þehir merkezlerine ulaþmýþtý. Derebeyine ait alanlar bu deðiþimden çok az etkilendiler ve feodal sistem buralarda iþlemeye devam etti. Sonuç olarak, Yahudi zenginliðinin kariyeri hala bitmemiþti." Kariyerleri bitmemiþti ama keriyer alanlarý deðiþmiþti. Ticaret alanýndan kovulan Yahudiler tefeciliðe geri döndüler. Büyük tüccarlar, kendi bankalarýný kurmaya baþladýlar. Bankalar, aristokratlara ödünç para vermekten daha ötesini yapýyordu. Yeni bankalar þehirlerdeki büyüyen endüstrilere para akýtýyor ve karlarý topluyorlardý. Geri kalan Yahudi tefecileri ise gittikçe marjinalleþti ve yoksullara borç para veren küçük tefecilere dönüþtü. Yahudiler özel ekonomik rollerini býraktýklarýnda, genellikle dinlerini ve kültürlerini de býraktýlar. Yahudilerin ekonomik rolü egemen üretim biçimine marjinal kalmaya devam ettikçe, Yahudilik Yahudileri toplumun geri kalanýndan farklý bir kültür olarak birarada tutmayý baþardý. Nerede Yahudilerin ekonomik faaliyetleri toplumun geneliyle ortaklýk gösterirse, Kuzey Amerika'nýn Yahudi tarým toplumlarýnda ya da Arabistan'ýn pastoral kabilelerinde olduðu gibi, Yahudiler orada hýzla asimile oluyorlardý. Leon bu konuya þu þekilde açýklýk getirir: "Sadece açýkça tanýmlanmýþ ticari karaktere sahip Yahudi topluluklarý... asimilasyona yönelik bütün çabalara direnme kapasitesine sahip olduklarýný kanýtladýlar." Roma Ýmparatorluðu çöktüðünde egemen üretim biçimi deðiþti. Antik köleci toplum feodalizme yol verdi ve üretim kýrsalda büyük topraklý arazilere döndü. Büyük mal sahipleri, daha çok ve daha çok kendi topraklarýnýn ürünleri ile yaþamaya zorlandýlar. Köle emeðini ortaçaðdaki serflik sistemine benzer koloni sistemi ile deðiþtirmeyle ilgilendiler. Feodal çaðýn baþlangýcý, Yahudilerin rolü düþünüldüðünde Roma Ýmparatorluðu ile önemli bir benzerliðe sahipti. Feodalizm, antik köleci toplum gibi, hala deðiþim deðeri yerine kullaným deðerine dayalý bir üretim biçimiydi. Hatta ticaret, feodalizmin baþlarýnda antik toplumdan daha da marjinal bir rol oynadý. Roma Ýmparatorluðunda bir milyon Yahudi yaþýyordu ve büyük ticaret limanlarýný iþletiyorlardý. Bu tür büyük ticaret merkezleri feodalizmde varlýðýný devam ettiremedi. Ancak Yahudiler feodalizmde baþarýlý oldular çünkü yaþamýný ticaretle kazanan birçok gruptan biri deðil, bütün feodal dünyada ticaret yapan tek önemli grup oldular. Yahudi tüccarlar tarafýndan Feodal Batý'ya getirilen mallar feodal hükümdarlar için büyük önem taþýyordu. Bu yüzden, Yahudiler

toplumda ayrýcalýklý bir yere sahiptiler. Uzun bir dönem, Yahudiler Batý ile Doðu arasýndaki tek ekonomik baðlantý oldular. Kullaným deðeri için tarýmsal üretim yapan bir toplumda Yahudiler hem Doðu'dan lüks mallar getiriyorlar hem de Avrupa'nýn hükümdarlarýna borç para veriyorlardý. Yahudilerin rollerindeki bu bozulma anti-Semitizm için gerekli nedeni saðlýyordu. Yahudi karþýtý pogromlar genellikle çaresiz köylülerin tefecinin kendilerine borç verdiðini gösteren tek belge olan senetlerini yakma giriþimleriydi. Pogromlar Yahudilerin rollerindeki bu bozulmanýn sonuçlarýndan biriydi. Asimilasyon ve sürgün de diðerleri. Yahudiler, yeni dünyaya büyük çiftlik sahipleri ve köylüler olarak göç ediyorlardý. Hristiyanlaþtýlar. Örneðin 19. yüzyýldan sonra Güney Amerika'da artýk bir avucun ötesine geçmeyen Yahudi

kalmýþtý. Yahudiler, 19. ve 20. yüzyýl Batý Avrupa'da, boyunca sürgünlere, pogromYahudiler asimile lara, soykýrýmlara maruz o l m a y a kaldýlar. Yahudiler, acýlarýn, baþlamýþlardý. vahþetin en büyüðünü ise Nazi Farklý bir ekonomik Almanyasý’nda yaþadýlar. role sahip olmayýþ Yaklaþýk 6 milyon insan yavaþ yavaþ ayrý bir Yahudi olduðu için Nazilerin sosyal grup ölüm kamplarýnda katledildi. olmanýn temelini çürütmüþtü. Ancak Doðu Avrupa'da, özellikle Polonya'da, çok farklý bir süreç yaþanýyordu. Sanayinin Batý Avrupa'da geliþmesinden uzun zaman sonra bile Doðu Avrupa hala feodal ekonomiye baðlý kalmaya devam ediyordu. Yahudilerin geleneksel ekonomik rollerine devam edebileceði bir alaný temsil ediyordu Doðu Avrupa. Leon bu durumu þöyle anlatýr: "Polonya'da sosyal ve politik örgütlenme deðiþmeden kaldýðý sürece bu durum böyle devam etti... 18. yüzyýlda, Polonya feodalizmi kendini ölümcül bir hastalýk çeker halde buldu. Doðu Avrupa'daki Yahudilerin laik duruþu köklerinden sallanýyordu. Yahudi sorunu, Batý'da tarihe karýþmaya yüz tutmuþken, Doðu Avrupa'da þiddetle birden alev alýyordu. Alevler, ki Batý'da sönmeye yüz tutmuþtu, Doðu'da yükselen büyük yangýndan canlýlýðýný yenilemiþti."

13


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.