Spiritual Bread - Հոգեւոր Հաց -June 2, 2021

ՀՈԳԵՒՈՐ ՀԱՑ / SPIRITUAL BREAD Չորեքշաբթի/ Wednesday: 2 Յունիս / June, 2021- No. 245

ՕՐՈՒԱՅ ԶՐՈՅՑԻՆ ՆԻՒԹԸ՝ «ՀՈԳԻԻՆ ՊՏՈՒՂՆԵՐԸ» Հոգիին պտուղը այս է. սէր, խնդութիւն, խաղաղութիւն, երկայնմտութիւն, քաղցրութիւն, բարութիւն, հաւատարմութիւն, հեզութիւն, ժուժկալութիւն. Գաղատացիս 5:22-23

պիտի ներկայացնէ ԱՐԺ. ՏԷՐ ԶԱՐԵՀ Ա. ՔՀՆՅ. ԶԱՐԳԱՐԵԱՆԸ Փոխառաջնորդ եւ հոգեւոր հովիւ

TOPIC OF THE CONVERSATION:

«THE FRUITS OF THE SPIRIT» The fruit of the Spirit is love, joy, peace, patience, kindness, goodness, faithfulness, gentleness, and self-control.

Galatians 5 22:23

the talk will be led by REV. ARCHPRIEST FR. ZAREH ZARGARIAN Vicar and Parish Pries

ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄ ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵՆԷՆ (ՆԱՐԵԿ) ԲԱՆ Ծ ՍՐՏԻ ԽՈՐՔԵՐԻՑ ԽՈՍՔ ԱՍՏԾՈՅ ՀԵՏ Ա Ինչպէս որ առանց Քրիստոս Աստծոյ մեր հոգիներին փրկութիւն չկայ, Եւ ոչ էլ առանց աչքի տեսողութեան` լոյսի զուարճանք, Եւ կամ արեւի քաղցրութիւն` առանց արեւածագի,Այսպէս էլ առանց ծածուկ մեղքերի խոստովանութեան Եւ ինքնապարսաւ մեղադրանքների` չկայ քաւութիւն: Զի քեզ ի՞նչ օգուտ քո մաքրութիւնից, փարիսեցու հետ եթէ դու դատուես, Եւ կամ ի՞նչ վնաս ինձ իմ մեղքերից, թէ մաքսաւորի հետ պիտի գովուեմ, Կամ ո՞ւր պարսաւուեց Հովել մարգարէն, երիցս կրկնելով եղկութիւնն անձի, 2

Կամ մեղադրուել կարո՞ղ է մի սուրբ` մեծագոյն օրը հաշուելու համար. Եսային ինչպէ՞ս եւ ինչո՞ւ պիտի դիտուի պղծաշուրթ, Որ Իսրայէլի տան արարքներից մնաց միշտ հեռու. Եւ Յիսուսն ինչո՞ւ մեղաւոր լինի ադամեան մարմնով` Կարեկցելով ինձ` յանցաւորապէս Հօրը աղօթած լինելու համար. Կամ ինչպէ՞ս մեկնել միտքն այս առակի."Սիրտն իմաստունի` սգատան մէջ է, Իսկ սիրտն անմտի ուրախութեան տան": Զի նա, որ Ադամի սխալն իր անձին չի վերագրում Եւ բոլորի մեղքերը չի համարում իրենը,Ինչպէս Երջանիկն այն արքաներից, որ մեղաւոր էր համարում իրեն հայրերի գործած յանցանքների մէջ,Դրանով իսկ նա մեղանչում է խիստ եւ կորցնում իր արդարութիւնը, Ինչպէս մէկը, որ անախտակիր է կարծում մարդկային բնութիւնը իր, Եւ սիրտը երբէք չի կարող բերկրել այն զուարթութեամբ, Որ պարգեւում է աւետումն յոյսի, եթէ Քրիստոսի առաքեալից սովորած` Չկարողանայ տրտմել Աստծոյ կամքի համաձայն, ինչպէս ասուած է: Բ Արդ, ըղձալի է ինձ այստեղ յիշել հոգեւոր այն հանճարեղի Խրատն հինաւուրց, եւ սակայն միշտ նոր, որ Տէրն իսկ կրկնեց. Ամբարիշտների նանրախորհուրդ ժողովներում Չգնալ նստել հպարտների առաջին բարձին,Որից հաստատուն ուխտ ու պայմանով` հրաժարուեցին Դաւիթն ու Երեմիան,3

Այլ իրենց մեղքով խիստ ամօթահար մեծ դատաստանի հատուցման ահով սասանածների սրտանց զղջացածների հետ` Եւ խոնարհ կամքով հաւասարուել հետիններին այստեղ երկրի վրայ. Սրանցով է, որ բերկրում է բարձրեալ Աստուածն ու պարարւում: Եւ այսպէս ահա, ես էլ նրանց հետ, հետեւելով այդ խրատին, Համարձակւում եմ նախադաս լինել բազմականների հետ երանելի: Այսպիսով զերծ կլինենք մարգարէի մեղադրական այս խօսքերից, Որն ակնարկում է վէսերից ոմանց. "Մի՜ մօտենար ինձ, զի մաքուր եմ ես, ո՞վ կարող է նայել ինձ": Երջանիկ Դաւթի անսահման խոնարհութիւնից օգտուելով` կարող կլինեմ նրա հետ ասել."Որպէս անասուն համարուեցի ես` զգայազուրկ եղած, Վրայ հասան չարիքներն ու ինձ պաշարեցին. Նեխեցին վէրքերս ու փտեցին անբժշկելի` անզգամութեան պատճառով", Ինչպէս նաեւ Ասորեստանում` ընտիր, անարատ անձերից ոմանց Ինքնադատական կշտամբանքները մեղապարտութեան, Որոնցից Եզր մեծ քահանայի այս խօսքն եմ ահա կրկնում ես ինքս. "Ոչ իսկ երեսն իմ կարող եմ առ քեզ բարձրացնել, Աստուա՛ծ": Գ Արդ, ես ճշգրիտ պատկերս ամենայն մարդկանց, Խառնելով մեղքերս նրանց մեղքերին, Եւ նրանցով դառնութիւնն իմ կրկնակի աւելացնելով` 4

Հեծեծեմ պիտի նրանց հետ դարձեալ, Թէպէտեւ պէտք չէ գարշ գոյնի վրայ նոր տգեղութիւն աւելացնել: Ահա եւ հիմա ես մեղանչեցի, զի անմտութեամբ գործեցի քեզ անհաճելին` բազում յանցաւոր սխալանքներով: Նայիր ինձ, գթա՛ծ, ինչպէս որ երբեմն ուրացութեան մէջ բռնուած Պետրոսին, Զի ծայր աստիճան ես ունայնացա: Քո ողորմութեան ճառագայթը ծագիր ինձ վրայ, համա՜կ բարերարութիւն, Որպէսզի, ո՛վ Տէր, քո օրհնութիւնն ընդունելով` Արդարանամ, կենդանանամ եւ լինեմ մաքուր Ինձ լլկող մեղքերից, որոնք դո՛ւ չես ստեղծել: Մեղապարտ ձեռքերս քեզ պարզելու համարձակութիւն չունեմ. Մինչեւ որ մօտեցնես քո օրհնեալ աջը դատապարտեալիս նորոգելու: Արդ, յաղթի՛ր դարձեալ յամառութեանս քո հեզութեամբ Եւ գալով դէպի ինձ մարդասիրաբար, Եւ քո բացարձակ ու կատարեալ կարողութեամբ Ների՛ր առաջին, միջին եւ վերջին մեղքերս բոլոր, Ո՜վ անհասներին հասնող, լոյս արդարների, Քրիստոս թագաւոր: Դ Արժանի չեմ ես քո օրհնեալ անունն յիշելու, Զի յանցաւոր եմ մահացու կերպով բարեգործիդ հանդէպ, Կնիքիդ հանդէպ ու շնորհիդ, Փչումիդ ու պարգեւիդ, Աւանդիդ, ձիրքիդ եւ անունիդ, Որդեգրութեանդ, Արքայական պատուիդ ու պատկերիդ, Դրոշմիդ, օծումիդ ու ճոխութեանդ, 5

Համարձակութեանդ եւ ընտանութեանդ, Կեանքիդ, լոյսիդ ու երանութեանդ, Պսակիդ անկապտելի եւ խոստումներիդ ծածկուած Որոնք, Տէ՛ր Քրիստոս, բազում ձեւերով աւետեցիր ինձ` Յամառողիս, իժիս եւ քարբիս, եւ ամուր խոցուած խուլ ականջներիս: Քո շարունակ աւելացող բարութեան դիմաց` Բազմապատկուեցին չարութիւններն իմ եւ ինձ կործանեցին իսպառ, Զատելով կեանքից, կապեցին մահուան, Ծառայ կարգելով ապականութեան: Ե Արդ, դու ես միայն իրաւակշիռ եւ ճշմարտադատ, ո՜վ բարերար եւ օրհնեալդ գթութեան մէջ. Ես մեղանչեցի քո դէմ` գործելով անօրէնութիւն, եղայ անիրաւ, Եւ որի համար եղծուեցի ու զեղծուեցի, Յանցաւորապէս ամբարշտացայ, Ու չլսեցի քո խօսքը գովուած, խոստովանուած ու երկրպագուած: Դու ինքդ իսկ երեւացիր անճառելի քո սիրով, Որը գրելն իսկ դժուարին է խիստ եւ նշանակելը` սարսափելի: Քեզ արդարութիւն եւ փառք, եւ մշտնջենական գովութիւն, Իսկ ինձ` ամօթապարտիս քո դէմ, խնամակա՛լ, Քաւութիւն եւ ողորմութիւն եւ բժշկութիւն, Օգնութիւն եւ պահպանութիւն սրտի ու հոգու. Բարեբանեալդ ըստ ամենայնի յաւիտեանս. ամէն: ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: 6

Բարերար եւ բազումողորմ Աստուած, Քու անմոռանալի գիտութեամդ եւ անհուն մարդասիրութեամդ յիշէ բոլոր Քեզի հաւատացողներուն եւ ողորմէ բոլորին: Օգնէ եւ փրկէ ամէն տեսակ վտանգներէ եւ փորձութիւններէ: Արժանի ըրէ գոհութեամբ փառաւորելու Հայրը, Որդին եւ Սուրբ Հոգին, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՊՕՂՈՍ ԱՌԱՔԵԱԼԻ ԳԱՂԱՏԱՑԻՆԵՐՈՒՆ ԳՐԱԾ ՆԱՄԱԿԷՆ 5: 16- 26 Միայն թէ այս կ՚ըսեմ. «Հոգիով գացէք ու մարմնին ցանկութիւնը պիտի չկատարէք»։ Վասն զի մարմինը կը ցանկայ Հոգիին հակառակ ու հոգին՝ մարմնին հակառակ եւ ասոնք իրարու հակառակ են, որ չըլլայ թէ ինչ որ ուզէք՝ այն ընէք։ Բայց եթէ Հոգիէն առաջնորդուիք, ա՛լ օրէնքին տակ չէք ըլլար։ Արդ մարմնին գործերը յայտնի են, որոնք են՝ շնութիւն, պոռնկութիւն, պղծութիւն, գիջութիւն, Կռապաշտութիւն, կախարդութիւն, թշնամութիւններ, կռիւներ, նախանձներ, բարկութիւններ, կամ հակառակութիւններ, երկպառակութիւններ, բաժանումներ, Չար նայուածքներ, մարդասպաննութիւններ, գինովութիւններ, անառակութիւններ ու ինչ որ ասոնց նման են. զոր հիմակուընէ ես ձեզի կ՚ըսեմ, ինչպէս առաջուընէ ալ կ՚ըսէի, որ այսպիսի բաներ գործողները Աստուծոյ արքայութիւնը պիտի չժառանգեն։ Բայց Հոգիին պտուղը այս է. սէր, խնդութիւն, խաղաղութիւն, երկայնմտութիւն, Քաղցրութիւն, բարութիւն, հաւատարմութիւն, հեզութիւն, ժուժկալութիւն. այսպիսի բաներու դէմ օրէնք չկայ։ Անոնք որ Քրիստոսիններն են՝ իրենց մարմինը խաչը կը հանեն բնական կրքերով ու ցանկութիւններով մէկտեղ։ Հոգիով ապրինք, Հոգիին համեմատ քալենք։ Սնապարծ չըլլանք՝ մէկզմէկ գրգռելով ու իրարու վրայ նախանձելով։ 7

ՔԱՐՈԶ Վասն հիւանդաց եւ ամենայն վշտացելոց աղաչեսցուք զՓրկիչն մեր Քրիստոս, զի ողորմեսցի ըստ մեծի ողորմութեան Իւրում եւ բժշկեսցէ զախտս եւ զհիւանդութիւնս հոգւոց եւ մարմնոց ծառայից Իւրոց եւ կատարեալ առողջութեամբ հասուսցէ զամենեսեան ի մշտնջենաւոր եւ յանախտ կեանս: Որ առաքեցաւ ի Հօրէ ի բժշկութիւն ազգի մարդկան Միածին Որդին Աստուծոյ՝ Տէր մեր եւ Փրկիչ Յիսուս Քրիստոս. կեցո՛ եւ ողորմեա՛: ԲԺՇԿՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Փարատէ՛ ցաւերը եւ բժշկէ՛ հիւանդութիւնները քու ժողովուրդէդ, Տէր Աստուած մեր եւ բոլորին կատարեալ առողջութի՛ւն շնորհէ` Քու ամենայաղթ խաչիդ նշանով, որուն միջոցով մարդկութեան տկարութիւնը վերցուցիր եւ դատապարտեցիր մեր կեանքի եւ փրկութեան թշնամին: Դուն ես մեր կեանքն ու փրկութիւնը, բարերար եւ բազումողորմ Աստուած. միայն Դո՛ւ կրնաս ներել մեր մեղքերը եւ մեզմէ հեռացնել ախտերն ու հիւանդութիւնները. Քեզի յայտնի են մեր կարիքները: Բարիքներ պարգեւող, առատ ողորմութիւնդ պարգեւէ՛ քու արարածներուդ՝ իւրաքանչիւրին ըստ իր պէտքին, որովհետեւ արարածներուդ միջոցով միշտ կը գովաբանուի Ամենասուրբ Երրորդութիւնդ. Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

8

ՔԱՐՈԶ Սուրբ խաչիւս աղաչեսցուք զՏէր, զի սովաւ փրկեսցէ զմեզ ի մեղաց եւ կեցուսցէ շնորհիւ ողորմութեան իւրոյ: Ամենակալ Տէր Աստուած մեր, կեցուսցէ՛ եւ ողորմեսցի: ՊԱՀՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՂՕԹՔ Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա, Տէր ողորմեա: Պահպանիչ եւ հաւատացեալներու յոյս, Քրիստոս Աստուած մեր, պահէ պահպանէ եւ օրհնէ Հայոց ազգը եւ Հայաստանեայց Եկեղեցին. Քու Սուրբ եւ պատուական Խաչիդ հովանիին ներքեւ, խաղաղութեան մէջ. փրկէ եւ ազատէ երեւելի եւ աներեւոյթ թշնամիներէն, արժանաւորէ գոհութեամբ փառաւորենք Քեզ ընդ Հօր եւ Սուրբ Հոգւոյն. այժմ եւ ﬕշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: ՏԷՐՈՒՆԱԿԱՆ ԱՂՕԹՔ Օրհնեալ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Հայր մեր, որ յերկինս ես, սուրբ եղիցի անուն քո: Եկեսցէ արքայութիւն քո, եղիցին կամք քո որպէս յերկինս եւ յերկրի: Զհաց մեր հանապազորդ տուր մեզ այսօր, եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց: Եւ մի տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա զմեզ ի չարէ: Զի քո է արքայութիւն եւ զօրութիւն եւ փառք յաւիտեանս. ամէն։ 9

Օրհնեալ ըլլաք Սուրբ Հոգիին շնորհներով, խաղաղութեամբ գացէք եւ Տէրը ձեր բոլորին հետ ըլլայ. ամէն։

֍

10

LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen.

Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven.

Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil.

For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages.

Amen.

READING: FROM MADYAN VOGHPERKOUTYAN (NAREG) Prayer 50 Speaking with God from the Depths of the Heart A Since there is no salvation for souls without Christ and there is no light without the sight of the eyes, nor is there sweetness of the sun without the rays of dawn, in the same way there is no remission of sins without confession of secrets and the baring of the soul.

For what good is purity, if you are judged with the Pharisees?

Or what harm are my transgressions, if I am to be praised with the tax collectors?

Where is it written that Joel was punished, for repeating three times the distress of his soul?

Might a holy man be blamed for reminding us 11

of the Last Judgment?

Is it possible that Isaiah can be called a man of unclean lips, when he stood apart from the deeds of the house of Israel?

And how can God, who took on Adam’s body out of sympathy for me, be considered blameworthy for praying to his Father like a sinner?

How can the proverb be interpreted: “The heart of the wise is in the house of mourning, but the heart of fools is in the house of mirth.”

For he, who does not confess the error of Adam to his own heart, and like the fortunate king who took upon himself the sins of his ancestors, consider the sins of all his own shall lose his righteousness, like one who thinks our human nature incorruptible.

And as it is written, a heart can not make a merry countenance in expectation of the good news if one does not, as taught by Christ’s apostle experience sorrow and repentance.

B Now, I must memorialize the ancient counsel of the sage, advice even our Lord saw fit to repeat when the ungodly gather, do not go sit at the head of the table among the haughty the place David and Jeremiah advised, as a hard and fast rule, to avoid.

But rather sit with the contrite, those humiliated by sin, and stricken by the fear of retribution on the great day of judgment, 12

those who have humbled themselves willingly with the least of those on earth.

With them God on high rejoices.

And I dare to be deemed worthy of this rule in order to be ranked among the chosen on the seats of bliss and to escape the rebuke of the prophet, who remarked about the arrogant: “Do not come near me, for I am pure, and who can look upon me?”

Thus drawing upon blessed David’s immeasurable humility, I say with him: I am like an animal, deprived of sensibility and besieged by evils.

My wounds have festered and become putrid because of my incorrigible stupidity.

And even like certain of the chosen in Assyria, who were spotless in soul, but who by their own willful impudence condemned themselves, I say with them in the words of the great priest Ezra, “I am unable even to lift up my face to you, God.” C I, like a mirror of mankind, mix with their sins my own, and doubling the bitterness of my own with theirs, I sigh with them.

Although there was no need to paint in harsher tones, an already ugly picture, yet I sinned here, without thinking, I did what was not pleasing to you with many condemnable errors.

Look upon me with compassion, Lord, for like Peter caught in the act of denial, I am completely empty.

13

Shed light upon me with the rays of your mercy, you who are benevolent in all ways, that I might receive your blessing, Lord, that I might be justified, live and be cleansed of my inner turmoil, not of the life with which you endowed me.

I do not dare spread my sinful hands before you until you offer your blessed right hand for the renewal of my condemned self.

Now, vanquish again my impudence with your meekness, visit upon me your lovingkindness toward humanity.

And with your might to do all in all with all, forgive my wrongdoing, original, middle and last, Christ, king of the light of the just, for whom the impossible is possible.

D I am not worthy to mention your blessed name, for I am capable of dealing mortal blows to you, though you do only good, and to deface your seal, your grace, your breath of life, your gifts, your legacy, your talents, your image, your stamp, your anointing, your name, your son-hood, your majestic honor, your bounty, your courage, your friendship, your life, your light, your blessedness, your hope, your glory, your majesty that cannot be laid low, your incorruptible halo, your promise of secrets, which through you, Lord Christ, was heralded to me in manifold ways.

I am as impudent as a serpent or adder, 14

with deaf ears, shut tight with wounds, which in the face of your ever growing goodness, multiplied yet more my wrongdoing, and completely destroyed me, denied me life, and bound me with death, a slave to decadence.

E Now you who alone are fair and just in your benevolent judgment, who are blessed in compassion, I have sinned against you. I have transgressed.

I have been unjust.

For these I am ruined, corrupted, guilty, debased.

I did not obey your confessed, worshiped, praised word.

You who revealed yourself among us with your love beyond telling, the mere writing of which is great and the meaning of which is overwhelming, to you justice and glory and eternal praise, and for me, ashamed before you, my caretaker, atonement, mercy and healing, help and protection for heart and soul, praised in all forever. Amen.

PRAYER Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy O beneficent and merciful God, with Your un- forgetting knowledge and infinite love of man, remember all Your faithful and have mercy upon all. Help them and save them from every danger and temptation. Make them worthy to glorify the Father, the Son and the Holy Spirit, now and always and unto the ages of ages. Amen.

15

GALATIANS: 5: 16- 26 So I say, walk by the Spirit, and you will not gratify the desires of the flesh. For the flesh desires what is contrary to the Spirit, and the Spirit what is contrary to the flesh. They are in conflict with each other, so that you are not to do whatever c you want. But if you are led by the Spirit, you are not under the law.

The acts of the flesh are obvious: sexual immorality, impurity and debauchery; idolatry and witchcraft; hatred, discord, jealousy, fits of rage, selfish ambition, dissensions, factions and envy; drunkenness, orgies, and the like. I warn you, as I did before, that those who live like this will not inherit the kingdom of God. But the fruit of the Spirit is love, joy, peace, forbearance, kindness, goodness, faithfulness, gentleness and self-control.

Against such things there is no law. Those who belong to Christ Jesus have crucified the flesh with its passions and desires. Since we live by the Spirit, let us keep in step with the Spirit. Let us not become conceited, provoking and envying each other.

PRAYER FOR THE SICK Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Dispel the pain and heal the sickness of thy people, Lord our God and grant to all perfect health by the sign of thine all-conquering cross through which thou removed the weakness of mankind and condemned the enemy of our life and salvation. Thou art our life and salvation, beneficent and all merciful God, who alone can forgive us our sins and remove diseases and sickness from us, to whom are known our needs and necessities. Bestower of gifts, grant thy bounteous mercy to thy creatures according to their individual needs, through whom thy Holy Trinity is always glorified and praised, now and always and forever and ever. Amen.

16

LITANY By the Holy Cross let us beseech the Lord, that through it he may deliver us from our sins and save us by the grace of his mercy.

Almighty Lord our God, save us and have mercy upon us.

PRAYER OF PRESERVATION Lord have mercy. Lord have mercy. Lord have mercy Guardian and hope of the faithful Christ our God, guard, protect and bless Armenian Nation and Armenian Church, under the shadow of Thine holy and precious Cross in peace.

Deliver from enemies visible and invisible.

Make us worthy to give thanks to Thee and to glorify Thee with the Father and the Holy Spirit, now and forever and unto the ages of ages. Amen.

LORD’S PRAYER Blessed be our Lord Jesus Christ. Amen.

Our Father, who art in heaven, hallowed be thy name; thy kingdom come; thy will be done on earth as it is in heaven.

Give us this day our daily bread; and forgive us our trespasses, as we forgive those who trespass against us; and lead us not into temptation; but deliver us from evil.

For thine is the kingdom and the power and the glory unto the ages of ages. Amen.

May you all be blessed by the grace of the Holy Spirit.

Depart in peace and the Lord be with you all.

Amen.

17

18