Her TOrk oymağının bir ırmağı olduğu gibi, bir de dagı vardı. Ç ünkü ırmak kıyısı onun kışlağı, ise, dağ da onun yaylağıydı. Göçebe Türkler, kimi kez her yıl dört mevslmi dört ayn yerde geçlıirlerdl. O zaman yaz, "ilkbahar" anlamınaydı. Bizim yaz. de diğimiz mevsime onlar yay derlerdi. Bundan dolayı dört mevsi me özgü yerleşme yerlerinin adlan şöyleydi:
Yaz.lak Yaylak Güzlek Kışlak
tlkbahardaki yerleşme yeri Yazın barınılan yer Güze özgü yer Kışa özgü yer
Bazı oymaklar da yılda iki kez yer değiştirirlerdi: Yaylak,
Kışlak.
6. YER-SULAR VE ÇIWILAR Türk oymağı kendini besleyen ve barındıran ırmak ile dağı kutsal tanır ve tanrı sayardı: Sanki oymak. ırmak, dağ birleşe rek üçü kutsal bir klşlltk olmuştu. işte bu kutsal kişlllğe yer-su adı veriliyordu. Yer-su, kimi kez egemen olduğu dağın adıyle anılırdı: Altay Han gibi. Klml kez sahibi olduğu ırmağın adı Ue adlandırılırdı: Yayık Han gibi. Klml kez de tanrısı bulunduğu oymağın adıyle adlanırdı: Kırgız Han gibi. (Eski Türkler han gibi toyon gibi hükümdarlara ve beylere özgü olan lakapları tanrılar için de kuJlanırlardı.) 1ürk oymakları dağlarına ve ırmaklarına o dertli bağlıydılar ki başka ülkelere göç ettikleri zaman her oymak kendi dağının ve ırmağının adını yeni yurduna götürerek oradaki yeni ırmağa ve dağa verirdi. Örneğin, Oğuzlar bir zaman Farab'da otururlar dı. Farab kentinin adı Karaçuk idi. Oğuzlar kışın bu kentte otururlardı. Yazın da Karaçuk adlı dağa çıkarlardı. Sonradan bu Oğuzlar Türklye'ye göçtüler. Bir bölümü Musul'da yerleşti. Ora da yayla seçtikleri dağa Karaca dag adıru verdller_ Dede Korkut Kitabı'nda o zaman Diyarbakır yakınında yaşayan Oğuzlar'ın Dtyarbakır'dan geçen Dicle ırmağına Amıt suyu dedikleri anlaşı-
1 34
·