ğü bir budun adı olmaktan çok, bir sınıfı gösteriyor, bir uğraşı (mesleği) anlatıyor. 1\uıguz olsun, Mogol ya da 1Urk olsun, Ta tarlar henüz göçebeliği bırakmamış sınıftılar. Tatarlar. Orho11 Yazıtlarında Hıtanlar (Hıtaylar) ile, Tatabılar ile Apar-Purumla�·ı ile birlikte be1lrtlllrler. Türkler, Tatarların yaşadıkları oymak yaşamını çoktan geçmişlerdi. TOrkler'l en es ki dönemlerde bile il halinde buluyoruz.
4.
İLLERİN ÇÖKÜŞÜNDEN DOGAN OYMAKLAR
Kimi zaman bir il çöktüğü için, lçlndekl [oymakların] yalnız, bağımsız bir yaşam sürdüğü olur. ômeğln, Kırgız-Kazaklar da çöküş sonucu olarak her biri bağımsız bir yaşam sürmektedir Bu boylar arasında kan davası ve akın kuralları yürürlüktedir. Kırgız-Kazaklar, kan davasına kün ve akına baranta derler. TOrkmenler'de de il yaşamını yitlrerıler, toplumsal bir gerile meye uğrayarak. bağımsız oymaklara ayrılırlar. ômeğln Ha rlzm'deki Türkmen oymakları bugün bu durumdadır. Bu oy makların toplumsal yaşamını yakından görmek lçln bunlardan blrislnl, örneğin Teke oymagı'nı inceleyelim: "Teke oyma�ı. Harizm ve lran'dakl öbür Türkmen oymakları glbl talfe'den (boy), taifeler de tire'lerden (sop) oluşmuştur. Teke lllerde egemenlik oymak meclisindedir: her birey bu meclisin üyelerindendir. Bu meclis bir han seçer. Fakat han halkı mem nun edemezse, ayrılmak zorundadır. Hanın yanına gençlerden _ kırk yigit verilir.
B
Bu kırk yiğit Tekelller'ln toplumsal sıralama bakımından ır boy olduklarını ve seçtikleri hanın da bir U beyi de-
il değil. bir
l"l Orhun Yazıtlannda Apar "Avar", Pun.ım "Bisans Doğu Roma" an lamlannda kullanılnuştır. (Bk. M. Ergin, Orhun Abideleıi, 1 970; T. Te kin, A Grammar of Orklıon Turkic, 1968: Orhon Yazıtlan, 1 988) T. lJ. Tarihi - F. �
1 29