Gorbaçov ve onun etrafındakiler geç de olsa, bu milletler hapisanesinin dağılacağını çok iyi bi liyorlar. Cumhuriyetlerde milli hürriyet hareket leri yetişmekte idi. Daha evvel cumhuriyetlere ge niş hürriyetler tanınmış olsaydı, imparatorluğun ömrü uzatılabilirdi. Ama bu hürriyet, Türkleri, özellikle Türk-Müslüman halkları uyandırıp bir birine yakınlaştırabilirdi. İmparatorluğu idare eden mafya, Türklüğün ne olduğunu çok iyi bil diğinden, uluslararası irtica ile birleşerek Türklü ğe darbeler indirdi. İlk darbe Kazakistanda indirildi. Ülkenin nü fuzlu Türk liderlerinden biri olan Din Muhammed Kunayev rezilane bir şekilde vazifesinden uzak laştırıldı. Bundan evvel de rahmetli S. Reşidovun ölüsünü muhakeme etmişlerdi. Burada maksat, Reşidovun şahsiyetini bir cani olarak mahkeme etmek değildi. Maksat Özbekistan ve Kazakistan da baskı rejimi için zemin hazırlamaktı. Aynı za manda Sovyetler Birliğinde yaşayan Türkleri, hem Sovyet toplumunun, hem de kendi gözle rinden düşürmekti Sovyetler Birliğinde yaşayan Tatarların tem silcileri Bakudaki Türk halklarının toplantısına katılmışlardır. S. Birliğinde Türkler arasında ya kınlaşma açıkca hissedilmektedir. Lakin bu ya kınlaşma Türkleri ne kadar sevindiriyorsa, düş manları da bir o kadar korkutuyor. Sovyet basın yayın organlan yine Pantürkist, Panislamist yay garaları ile doludur. Bir milletin halkına ve dini ne bağlılığı güya kabahatmiş gibi. Aynı zamanda bu kabahat yalnız Türkler ve müslümanlanndır. Sanki ne Panslavist var, ne de Paningilist. Meğer 47