Tufan Gündüz - Bozkırın Efendileri (Türkmenler Üzerine Makaleler)

hem vergi tahsiline engel olmuş hem de aşiretlerin Şam tarafla­ nna dağılmasına yol açmıştı.204. Diğer bölük ise Karacadağ'ın bab eteklerinden geçerek Ergani üzerinden Murat Suyu kıyılanna ula­ şırlar, diğer koldan giden akrabalarına Bingöl yaylalarında kavu­ şurlardı. Murat Suyu'nun geçilmesi Osmanlı vergi tahsildarlan için de önemli bir aksiyon idi. Çünkü aşiretlerin sahip oldukları ko­ yunların sayımı ve verginin tayin edilmesi burada elde edilen sa­ yım sonuçlanna bağlanmıştı. Yaylalara dağılan ya da sürekli hare­ ket halinde olan konar-göçerlerin koyunlarını saymanın Osmanlı vergi memurları için her zaman sorun olduğu göz önüne alındı­ ğında bu işlemin değeri daha da iyi anlaşılmaktadır.

Kam.ııınfunenin sonunda Bozulus'un padişah haslanna ciahil olduğu ve vergilerine hiçbir surette kimsenin müdahale etmemesi gerektiği bildirilmektedir. Kanunname, Bozulus içinde yer alan ve aslında Dulkadir eline bağlı olan aşiretlerin durwnunu da açıklığa kavuşturmaktadır. Buna göre, Dulkadirli defterine kayıtlı iken Di­ yarbekir taraflarına yaylaya yahud kışlağa gelip, Bozulus ile bir­ likte konar-göçerlik eden aşiretlerin hem Dulkadir hem de Bozu­ lus eminlerinin adet-i çobanbeği, resm-i yaylak ve resm-i kışlak talepleriyle karşılaşbkları, iki tarafa birden vergi vermekte zor­ landıkları, durumlarının düzeltilmesi talebiyle dilekçe verdikleri, aşiretlerin Dulkadirli elinden ayrılıp has yazılma isteklerinin ye­ rine getirilmesi amacıyla Bozulus'a dfilıil edildikleri gibi hususlar izah edilmiştir. Dulkadirliler Bozulus içinde 40 farklı aşiret ha­ linde bulunuyorlardı ve Bozulus'un toplam nüfusunun yarısına yalan bir nüfusu bünyelerinde barındınyorlardı20s.

204 BOA Mühimrne Defterleri, nr. 39, s. ıı, hk. 32.

205 1540 yılında yapılan ilk tahrirde Akkoyunlu ulusunun 4598 hane 426 mücerred nüfusu bulurken Dulkadir ekinden gelen Türkmenlerin 2757 hfuıe 262 mücerred nüfusu vardı. Buna göre, Bozulus'un 37213 kişi nü­ fusa sahip olduğunu tahmin etmekteyiz (hanenin 5 katsayısı ile çarpı­ mıyla elde edilen tahmini nüfus).

81