หมวดที่ ๑๐ ลักษณนาม (๑) ในหนังสือราชาศัพท์แบ่งคำราชาศัพท์เป็น ๑๐ หมวด ได้แก่ หมวดขัตติยตระกูล หมวด ร่างกาย หมวดอาการ หมวดนาม หมวดเครื่องแต่งกาย เครื่องประดับ ภาชนะใช้สอย อาหาร และเครื่องใช้ทั่วไป หมวดศัพท์ที่ใช้ในการพระราชพิธีและการพระราชกุศล หมวดเครื่องราชกกุธภัณฑ์และเครื่องราชูปโภค หมวดพระราชนิเวศน์มณเฑียรสถาน หมวดพระราชพาหนะ และ หมวดลักษณนาม การใช้คำลักษณนามสำหรับพระมหากษัตริย์ส่วนใหญ่จะใช้คำว่า “พระองค์” และ “องค์” จะมีบางคำเท่านั้นที่ใช้ลักษณนามต่างออกไป ๑. หมวดขัตติยตระกูล ใช้ลักษณนามแตกต่างกันไปตามฐานันดรศักดิ์ ได้แก่ พระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมราชชนก สมเด็จพระบรมราชชนนี สมเด็จพระยุพราช สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตน ราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระบรมวงศ์ที่เป็นพระราชโอรสพระราชธิดาของพระมหากษัตริย์ และพระอนุวงศ์ชั้นพระองค์เจ้า ใช้ลักษณนาม พระองค์ พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้า ใช้ลักษณนาม องค์ ๒. หมวดร่างกาย ใช้ลักษณนาม องค์ เช่น พระทนต์ ๑ องค์ พระองคุลี, นิ้วพระหัตถ์ ๑๐ องค์ ๓. หมวดนาม ใช้ลักษณนาม องค์ เช่น พระบรมราชานุสาวรีย์, พระบรมรูปปั้น, ๑ องค์ พระบรมราชโองการ ๑ องค์ พระบรมราโชวาท, พระราโชวาท ๑ องค์ ยกเว้นบางคำ เช่น พระบรมฉายาลักษณ์ ๑ พระรูป(๒) พระฉายาลักษณ์ ๑ พระรูป(๓) พระรูป ๑ พระรูป(๔) พระบรมสาทิสลักษณ์ ๑ พระรูป(๕) พระสาทิสลักษณ์ ๑ พระรูป(๖) (๑) คำโบราณเรียกว่าอักขรานุกรมปลายบาทสังขยา (๒) –(ฺ๖) โบราณใช้องค์
264 13. up 264-273-7 Sep.indd 264
9/7/12 9:05:13 PM