zenuwcel een signaal terug dat ervoor zorgt dat je de pan loslaat. Is de pan lauwwarm, dan gaat het signaal van de gevoelszenuwen vanuit het ruggenmerg via schakelzenuwen naar de hersenen. Je kunt dan bewust besluiten de pan nog vast te houden totdat je deze ergens veilig hebt neergezet.
PT
Er zijn dus drie verschillende soorten zenuwcellen: ▪▪ Gevoels- of sensorische zenuwcellen geleiden signalen van warmte, aanraking, licht enzovoort naar het ruggenmerg of direct naar de hersenen. ▪▪ Bewegings- of motorische zenuwcellen geleiden signalen van het ruggenmerg naar het spierweefsel en zorgen dat de spieren zich samentrekken. ▪▪ Schakelzenuwcellen of schakelneuronen bevinden zich voor 99% in de hersenen en het ruggenmerg. Zij geven de signalen door van de gevoelszenuwen naar de hersenen en van de hersenen naar de bewegingszenuwcellen.
De informatie die door zenuwcellen wordt doorgegeven, vindt plaats langs de membraan van een zenuwcel. Hierbij speelt ionentransport een grote rol.
CE
Natrium-kaliumpomp
N
De evenwichtsspanning over een celmembraan hangt af van de concentraties van de ionen binnen en buiten de cel. Die concentraties veranderen door diff usie van ionen. Dit noem je passief transport, omdat hiervoor geen energie nodig is. Daarnaast is er actief transport van natrium- en kaliumionen. Dit transport van ionen vindt plaats door zogenaamde Na/K-pompen. Deze zorgen ervoor dat er K+ de cel ingaat en Na+ eruit in de verhouding van 2 : 3. Voor dit proces is relatief veel energie nodig. De Na/K-pompen gebruiken ongeveer een derde deel van je dagelijkse hoeveelheid energie. Zie BINAS 88E.
Rustspanning
CO
Door de Na/K-pomp en door de diff usie van ionen Na+, K+ en Cl− zijn de concentraties van de verschillende ionen binnen en buiten de zenuwcel niet aan elkaar gelijk. Er ontstaat een evenwicht waarbij in de zenuwcel meer negatieve ionen dan positieve ionen zijn en aan de buitenkant andersom. In figuur A.19 zie je de ionenverdeling als een zenuwcel in rust is. De ionen A− in figuur A.19 zijn organische zuurresten.
(K+) 5 mmol/L + +
+
–
–
–
buiten
(Na+) 145 mmol/L + + –
+
–
–
(K ) (Na ) (Cl ) 140 mmol/L 10 mmol/L 10 mmol/L – – – – – – +
+
+
Figuur A.19
22
Kater n A
+
+
+
–
+
+
(Cl–) 120 mmol/L + + –
– binnen (A–) 100 mmol/L – – +
+ buiten