Wywiad z Hanną Grosfeld- Buda. Reżyser, Dziennikarka Polonijna.

WYWIAD Z HANNĄ GROSFELD - BUDA. REŻYSEREM I DZIENNIKARKĄ POLONIJNĄ.

„Z rzeczy świata tego zostaną tylko dwie...

Dwie tylko...poezja i dobroć.

Więcej nic...”

Cyprian Kamil Norwid DESIGNER 231

HANNA GROSFELD-BUDA/ DESIGNER JANUARY 2021.

HB – Na początku było Słowo. To wiemy. W swoim rozwoju artystycznym przeszłam konsekwentnie od słowa do obrazu. Piszę też, ale dla potrzeb np klasyki kompiluję po HB - Witam serdecznie, i dziękuję bardzo za to za- swojemu. Byłyśmy przy słowie…Słowo u mnie nie zanikło… proszenie.

Tylko znajduję dla niego przełożenie w obrazie i ruchu. Światło jest dla mnie niezwykle istotne. Jego mistyka. To HR – Prowadzisz fundację… mamy tylko w teatrze. To jest takie ”malowanie teatrem”.

Bardzo dużo pracowałam z choreografami. Można przełożyć scenę, którą aktorzy dialogują w sposób realistyczny HB – Tak. Jestem właścicielką i prezesem Fundacji Buda na obraz. Mnie to o wiele bardziej pociąga w teatrze.

Staging Performance w Holandii.

Celem Fundacji jest realizacja projektów kulturalnych.

Na początku były to przede wszystkim przedstawienia te- HR - Opowiadałaś mi kiedyś o ”Kicku”… atralne.

HB – A…to było niesamowite przeżycie! Zrobione 10 lat ako reżyser teatralny pracowałam bardzo intensyw- temu. Przedstawienie oparte na Biblii, Szekspirze i Kafnie. Głównie z aktorami holenderskimi i belgijskimi. ce, ale tak naprawdę ważne jest, że był to eksperyment Jeździliśmy z naszymi przedstawieniami po Holan- teatralno- psychologiczno- społeczny. Otóż widzowie podii, Belgii i Niemczech. W Polsce nie udało nam się jeszcze zbawieni zostali wolności. Pilnowali ich strażnicy z mabyć. seczkami na twarzy…Wyobrażasz sobie? Takimi, jakie To, co jest absolutnie wspaniałe w byciu szefem samego nosimy dzisiaj z powodu Covidu. Aż mnie dzisiaj ciarki siebie - zwłaszcza w zawodach artystycznych - to fakt, że przechodzą…Widzowie musieli poddać się ich woli, woli mogłam robić przedstawienia, które naprawdę chciałam aktorów, wykonywać różne zadania, podlegali intymidacji, zrobić, które mnie rozwijały jako reżysera…bez oglądania byli wyśmiewani, nie mieli wyboru. Mogli podążać tylko się na dyrektorów teatrów, układy, obiecane pieniądze. jedną drogą. Cały czas byli przemieszczani. Stworzyłam w wielkim kompleksie fabrycznym państwo autorytarne.

I wiesz co…ludzie się poddawali! To 10 lat temu było dla nich przedziwnym zjawiskiem, dzisiaj odczytaliby to inaHR – To luksus… czej… Całe studium można by napisać o reakcjach ludzi w tym przedstawieniu. I ”oprawców” i ” ofiar”…Jesteśmy HB – Tak można powiedzieć… Każde przedstawienie, od- zwierzętami stadnymi i zastanawiam się często czy nasze powiadało etapowi mojego życia wewnętrznego. Jeżeli poczucie wolności jest w istocie aż tak silne… uznamy, że sztuka jest pewnego rodzaju terapią dla tego, kto ją uprawia i dla odbiorcy, to pomaga to w samorozwoju, w zrozumieniu siebie, świata, swojego biogramu i HR – To co, przewidziałaś obecną sytuację? swoich granic, pomaga w zrozumieniu innych. Reżyserowałam sporo klasyki i to takiej klasyki, która mnie jesz- HB – To chyba za dużo powiedziane…Ale kto wie jak silna cze jako młodą dziewczynę strasznie kręciła. jest w nas intuicja..?

Na przykład moją Biblią był Dostojewski i go zrobiłam, Kafka, Różewicz, Mrożek, Goethe Walczak, Strindberg, Branco, no i Szekspir, ach dużo Szekspira. I wiele innych. HR – Teraz jednak pracujesz też z Polakami, prawSporo było inspiracji, nie sposób wszystkie wymienić, na- da? tomiast na pewno warto powiedzieć, że taka fundacja jeśli jest prowadzona konsekwentnie i według określonego HB - W pewnym momencie pomyślałam, że fajnie byłoplanu – to jest to coś bezsprzecznie wartościowego nie by wrócić do korzeni. Polonia nam się rozrastała, stawała tylko dla prowadzącego, ale przede wszystkim również dla się też coraz młodsza, coraz aktywniejsza i gdzieś koło, innych.

2016/2017 stworzyliśmy w Fundacji projekt Magiczne Granice. Projekt, mający jakby dwa oblicza. . Przygotowujemy przedstawienia teatralne , ale łączymy je z HR -Sama piszesz scenariusze, co jest dla Ciebie dyskusją społeczną, która na przykład tu w Holandii jest ważne na scenie? wysoko ceniona, ceni się projekty artystyczno- społeczne.

232 DESIGNER

J

FOTO: FRANS STROUS

DESIGNER 233

DESIGNER JANUARY 2021.

HR – Miło mi , że przyjęłaś moje zaproszenie…

„KICK” REG. HANNA GROSFELD-BUDA.

Tematyka przedstawienia, nawet w sposób pośredni, pojawia się w dobrze przemyślanej i poprowadzonej dyskusji z publicznością. Często są to tematy emigracji, integracji, współczesnych problemów Holandii czy dwujęzyczności.

HR – Wiem, że robiłaś kolejne przedstawienie w ramach tego projektu…

przeciw sprowadzając przedstawienie muzyczne z Gdyni.

Zaprosiliśmy też ikonę polskiej sceny p. Jerzego Trelę i już miał wsiadać do samolotu ..a tu pojawiła się pandemia..

HR – Ale wróćmy na moment do ”Emigrantów” Mrożka. Mówisz, że chcecie pokazać to przedstaHB -No tak … Covid przerwał pracę nad Emigrantami wienie w różnych krajach?

Mrożka. Jednak zrobię je na pewno, pieniądze są, granty są, próby już się odbywały. Wznowimy je jak tylko będzie można. Ambicją jest zagranie w wielu krajach narazie Eu- HB - W ramach projektu Magiczne Granice chcielibyśmy te granice przekraczać, bo granice są magiczne, są tak ropy. naprawdę tylko w naszych umysłach. Jesteśmy z natury ”bezgraniczni”. To określone zasady życia społecznego HR- A to drugie oblicze Magicznych Granic? mają na nas ogromny wpływ. Z natury nie jesteśmy rasistami, nacjonalistami, choć pozostajemy wojownikami.

HB - To organizacja imprez kulturalnych - w tym imprez ”Emigrantów” chcemy pokazać tam , gdzie jest Polonia. polonijnych. Sprowadzaliśmy na przykład z Polski teatry Przedstawienie jest po polsku, z dwójką polskich aktorów. dla dzieci, bo tego jest mało. Dorosłym też wyszliśmy na- W Holandii będzie grane z napisami holenderskimi, a dla

234 DESIGNER

BUDA STAGING PERFORMANCE/ DESIGNER JANUARY 2021.

FOTO: MENNOLT VAN WASBEEK

Polonii we Włoszech, czy Hiszpanii możemy grać po prostu po polsku. I Oczywiście dyskusja na tematy aktualne dla Polonii w danym kraju będzie nieodłączną częścią naszego występu. Chcemy też zrobić reportaż pokazujący nasze spotkania z widzami w różnych krajach.

dla pań, raczej rozrywkowa, dla panów, są krótkie filmy czy mini serie. No i bardzo ważna rubryka wywiadów Krok po kroku , gdzie staram się poruszać przeróżne tematy, od mody, poprzez biznes do problemów socjalnych.

Jesteśmy na początku drogi. Zapraszam serdecznie do wciśnięcia kciuka na mojej fan-page!

HR -Jesteś również właścicielką firmy TUCHOLLink: @hanna grosfeld-buda – Krok po Kroku.

SKI. HB - Tak, jestem właścicielką firmy jednoosobowej Tucholski. Nazwa mojej firmy wzięła się od nazwiska mojego pradziadka, który miał przed wojną wielką fabrykę obuwia, MINERWA czyli ”mądrość”. Ja będąc na emigracji, pomyślałam, że nazwisko pradziadka, przyniesie mi szczęście w mojej działalności. Realizuję różne zlecenia komercyjne, jak robienie filmów dla muzeum , czy napisanie scenariusza, różnego rodzaju zlecenia. . Mój pradziadek jest takim moim patronem.

HR - Jesteś za wielojęzycznością, łączeniem kultur....?

HB – Za wielojęzycznością na pewno! To rozwija umysł, zdolność myślenia abstrakcyjnego, spojrzenie na świat.

Bo język jest oknem na świat. Zwłaszcza we współczesnym świecie. Łączenie kultur bywa czasem trudniejsze…głównie ze względu na różnice religijne, a zatem światopoglądowe.

HR – Zrobiłaś też film dokumentalny pt ”Magiczne Granice.”

HB – Tak. Bohaterem tego dokumentu jest Polonia holenderska. Jest to film o dwujęzyczności, o jej plusach i minusach, film o problemach, blaskach i cieniach emigracji, o wyzwaniach integracji, o patriotyzmie, tęsknocie za miejscem, z którego się pochodzi, w którym się urodziło.

Nawet ktoś w nim mówi, że tak naprawdę nie czuje się, ani Polką, ani Holenderką i tak to jest. Emigrant będzie zawsze zawieszony, wisi pomiędzy dwoma światami i to jest chyba najlepsza definicja emigracji. Film obejrzało do tej pory wielu widzów, bo transmitowały go telewizję polonijne i lokalne w Holandii.

HR – Od bardzo niedawna masz własną platformę medialną - Krok po kroku.

HB -Od sierpnia dokładnie. W 2019 roku współpracowałam z niemiecką stacją polonijną. Stworzyłam dla nich program autorski ”Dwukropek”. Nieodpłatnie, bo polonijne media są biedne…40 odcinków. ”Dwukropek” pokazywał Polonusów z różnych krajów Europy w ich najlepszym wydaniu! Ludzie mogli w ”Dwukropku” zaprezentować swoje sukcesy, to, że na emigracji może się udać. Po założeniu własnej platformy medialnej Krok po kroku , ”Dwukropek” stał się jej częścią. ”Krok po Kroku ” ma kilka rubryk. I tak jest na przykład rubryka Tak to widzę, taka światopoglądowa, jest rubryka

DESIGNER 235

HR - Czym dla ciebie jest pasja, czy swoją pasję powiązałaś z biznesem ?

„Never, never give up..!”

FOTO: FRANS STROUS.

HANNA GROSFELD-BUDA/ DESIGNER JANUARY 2021.

HR - Czym dla ciebie jest pasja, czy swoją pasję powiązałaś z biznesem ?

HB - Pasja jest takim imperatywem wewnętrznym.

To ogień! Dyktuje sposób podejścia do wykonywania swojego zawodu, czy hobby. Można po prostu pracować dla pieniędzy i już. Można też pracować z pasją lub praca może stać się pasją. W moim przypadku tak to jest. I to jest najlepszym przypadek. Bycie reżyserem i dziennikarką polonijną jest moją pasją.

HR – Jesteś też w polityce holenderskiej…

HB - To wiąże się z rozwojem osobistym. Potrzebą poszerzenia spektrum widzenia świata, poznania polityki od wewnątrz…Bo to, zapewniam Cię, prowadzi do utraty złudzeń, dojrzałości poznawczej, poznania logiki niewidocznej gołym okiem co z kolei uważam za warunek dorosłości. W latach 2014- 2018 byłam w Radzie Miasta Breda, zajmowałam się kulturą i integracją. Z ramienia holenderskiej partii CDA. Nadal jestem związana z tą partią tyle, że w innym kontekście.

HR – Czy pasji można się nauczyć?

HB - Pasji nie można się nauczyć, tak jak nie można nauczyć się bycia autentycznym , jak nie można się na siłę zakochać, to jest po prostu coś, co powstaje , co się ma w sobie lub nie..To nie jest łatwe być pasjonatem, bo to wymaga wielu poświęceń, to zabiera bardzo dużo czasu.

HR -Czym dla Ciebie jest intuicja?

HB -Ja nauczyłam się w trakcie swojego życia wierzyć w intuicję. We wczesnej młodości człowiek praktycznie zagaduje tę swoją intuicję czymś racjonalnym, wyuczonym lub jej po prostu nie widzi. Tyle razy mi się w życiu zdarzyło, że intuicyjnie coś przeczuwałam. Czy to przy poznaniu jakiejś osoby czy w obliczu jakiejś sytuacji… i to się potem sprawdzało... Życie układa się w taką mozaikę, nic nie dzieje się po nic, wszystko jest po coś. Dlaczego właśnie mnie to spotyka? – pytamy często. Dlaczego teraz? Zawsze tak jest, że po jakimś czasie, czasami nawet po latach, jesteśmy w stanie zrozumieć dlaczego to się wydarzyło. Dlatego ja nie wierzę do końca w przypadek. Nie wierzę też w to, że trzymamy cugle w swoich rękach, ale wierzę, że gdzieś tam jest jakaś logika naszego życia, naszego biogramu, a my po prostu jej podlegamy i potem dopiero później jesteśmy w stanie to ocenić. Te klocki składają się w jakąś budowlę.

Winston Churchill

236 DESIGNER

FOTO: FRANS STROUS.

DESIGNER 237

HR - Opowiedz nam o swoim pięknym śnie na emigracji…

HANNA GROSFELD-BUDA/ DESIGNER JANUARY 2021.

HB -To był niesamowity sen. Ja chyba nie jestem osobą wierzącą…na pewno nie praktykującą, choć jestem wychowana w Polsce, po katolicku. Biblię uważam za księgę mądrości i to jest bardziej dla mnie utwór literacki, jakiś kodeks wartości. Uważam jednak że wszystkie mądrości, które można zdobyć w życiu są zapisane w tej Księdze.

Miałam taki sen właśnie o Biblii. Stoję sobie w wodzie po kolana, jest morze i to morze było ciepłe, bo ja uwielbiam morze, klimat i kraje śródziemnomorskie. Tak sobie stoję i tak z daleka widzę, że gdzieś na horyzoncie, jak gdyby coś ku mnie płynęło… Czekam. Woda muska moje kolana i obmywa sukienkę i to coś jest coraz bliżej i bliżej… nagle okazuje się, że do stóp przypływa mi wielka księga koloru różowego ze złotym napisem Biblia. To był sen, którego, nigdy nie zapomnę, do końca życia.

A takie drugie mistyczne przeżycie, to było wtedy, kiedy miałam wypadek samochodowy z mojej winy, ale też z winy tego, który jechał zbyt szybko. Jechałam wtedy z mamą. Ten samochód przerzucił nas z jednej strony jezdni na drugą, ale to odczucie…. Podczas tych paru sekund poczułam jakoby ktoś takim aksamitnym płaszczem mnie otulił, ja byłam kompletnie spokojna i nagle postawił mnie na ziemię. Dopiero kiedy ten płaszcz zniknął, obudziłam się i zaczęłam strasznie krzyczeć, wtedy dopiero nastąpił szok i nawrót świadomości… Nic się nam nie stało! Przecież samochód był kompletnie do wyrzucenia, był zniszczony, więc kierowca był w wielkim niebezpieczeństwie. Ja byłam tym kierowcą…

HR -Jakimi wartościami kierujesz się w życiu, co jest dla ciebie ważne, kiedy czujesz się szczęśliwa.

Czego nauczyłam Cie pandemia?

HB - Pandemia spowodowała, że nastąpiło jednak przewartościowanie pewnych wartości w każdym z nas. Nasza śmiertelność stała się podstawową troską…i tematem. Świat, w którym żyliśmy, w Europie był spokojny, był przewidywalny i nagle nasze pokolenie zostało skonfrontowane z czymś, co jest nieprzewidywalne, z czymś w czym jesteśmy bezbronni, bezsilni…kompletnie niepewni. Jak moi widzowie w ”Kicku”…

FOTO: FRANS STROUS. SESJA ZDJĘCIOWA Z DARIUSZEM MAJCHRZAKIEM.

Ja jeszcze bardziej doceniłam teraz wartość każdej chwili, jakiejś fajnej chwili, czy kiedy się śmiejesz, czy kiedy się kochasz, czy kiedy na coś pięknego patrzysz, czy kiedy

238 DESIGNER

DESIGNER 239

Dla mnie bardzo ważna jest przyjaźń.

FOTO: FRANS STROUS.

No i oczywiście, Ja nie mogę żyć bez celu.

240 DESIGNER

widzisz kwiat, drzewo, pijesz wodę, cokolwiek robisz, czy mnie w stanie uwieść swoimi projektami. Materiał i komjesteś na spacerze, czy pies się tuli do Ciebie. binacja kolorów jest ważna! Ja bardzo lubię połączenie drewna z metalem i szkłem, taką kombinację uwielbiam.

Lubię szary, czarny, czerwony, biały. Nie lubię pstrokacizny.

HR - Co dla ciebie jest ważne?

HB - Dla mnie bardzo ważna jest przyjaźń, uważam, że dobra relacja miłosna musi się opierać w dużej mierze na przyjaźni, obok chemii oczywiście. Super ważna jest odpowiedzialność, odpowiedzialność za siebie i za innych.

Relacje czyli zdolność do interakcji z kimś drugim jest jak powietrze. Nie każdy posiada tę umiejętność interakcji czyli stałego otwarcia na świat Interakcji uczymy się. Ja na przykład w teatrze pracuję interakcją, bo każdy mój kontakt z aktorem czy na przykład rozmówcą w czasie wywiadu jest rodzajem krótkiego romansu, wchodzimy gdzieś sferę swojej prywatności o wiele bardziej niż przy zwykłej rozmowie. Dla mnie interakcja jest jak gdyby uwolnieniem, przekroczeniem granic i kompletną otwartością na drugiego. No i oczywiście cel. Ja nie mogę żyć bez celu, konkretny cel, coś do zorganizowania, do wykreowania…

I na koniec ten wymiar bycia mamą wzbogaca bycie kobietą, człowiekiem. Zyskujemy dodatkową perspektywę egzystencjalną, morze emocji i dowiadujemy się wiele o sobie i o tym, co ma dla nas prawdziwą wartość. No i dostarczamy światu wartości w postaci nowego człowieka.

HR -Czego mogą się od Ciebie nauczyć kobiety?

HB – Nie tylko kobiety. Powiem Ci, co się na pewno sprawdziło, bo to wiem od innych i widzę to bezpośrednio w mojej pracy, że ja potrafię motywować. Mam zdolność motywowania do działania. Wyciągania z ludzi ich najlepszych cech. Lub najgorszych.. Tak ludzie uczą się samych siebie… to taki rodzaj coachingu. Zwłaszcza w pracy.

HR Jesteś osobą zdeterminowana?

HB Uczyłam moją córkę, że kiedy pojawiają się jakieś trudności na drodze, to nie należy biadolić i się wycofywać, tylko automatycznie myśleć o rozwiązaniach, jak z tego wybrnę, jak to rozwiążę, jaki cel sobie postawię…

Taka też i ja jestem. Ode mnie na pewno można nauczyć się odpowiedzialności i braku konformizmu.

HR -Czy swoje życie mogłabyś porównać do kwiatu róży?

HR – Lubisz otaczać się pięknymi przedmiotami? HB - No nie wiem, to jest bardzo trudne pytanie, nie wiem czy umiem na nie odpowiedzieć. Nie jest to mój ulubioHB - Lubię w życiu otaczać się pięknymi przedmiotami, ny kwiat, ja lubię kwiaty takie, które rosną w Południotak, lubię ciuchy, lubię dobrą biżuterię, uwielbiam Europę wej Europie, o designerskich kształtach, lubię orchidee, Śródziemnomorską, jej krajobrazy, naprawdę to jest dla amarylisy. Nie myślałam w tych kategoriach, jeśli w ogóle mnie wielkie szczęście, jak ja mogę godzinami patrzeć na miałabym porównać swoją osobę do rośliny, to przychoto ciepłe morze i w nim się pluskać, a potem chodzić po dzą mi na myśl dwie rzeczy, Drzewo, ponieważ jestem w tych małych uliczkach, jeść wspaniałe potrawy i obcować swoim postępowaniu bardzo konsekwentna, nie łatwo z kulturą … Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że ta mnie sprowadzić z drogi, którą sobie obrałam. Mogłanasza Europa jest tak bogata, różnorodna, tak ciekawa, nie bym się też bardziej porównać do kaktusa, który po prostu tylko oczywiście Europa. Lubię ciepło, palmy, ładne wido- rośnie na pustyni, sobie tam żyje i nawet jeśli musi być ki, jasne kolory, dużo kolorów no i przede wszystkim słoń- sam na pustyni, to kwitnie, , a jak przyjdzie mróz w nocy ce, słońce, światło. Światło… dla mnie światło jest bardzo to też przeżyje. Emigracja – rzecz trudna. ważne, mam dużo lamp w domu, bo to one właśnie tworzą taką mistykę na codzień. Lubię ładne wnętrza, ładną architekturę, ładne meble, styl, design, ładne przedmio- HR - Czy wierzysz w przeznaczenie? ty. Uważam, że estetyka życia i wyglądu jest bardzo ważna. Lubię oglądać designerskie rzeczy, nie ze snobizmu. HB - Ja nie wierzę w jakąś opatrzność, że to opatrzność Stworzono tyle pięknych kształtów w designie, że napraw- nami kieruje i ma jakieś plany w stosunku do każdego z dę oko cieszy. nas, nie. To zresztą jest temat, z którym się jeszcze boryUwielbiam Eamsa, w ogóle klasyczny design. Włosi też są kam, w co ja tak naprawdę wierzę, jestem jeszcze nie spre-

DESIGNER 241

cyzowana, nie dokończona i wiem, że gdzieś na pewno istnieje jakaś nadlogika, w każdym życiu osobno. Temat na kolejne przedstawienia.

HR – Haniu, jest jeszcze tyle tematów…Może innym razem?

Dziękuję Ci serdecznie za rozmowę i życzę wiatru w żaglach!

HB – Halinko, a ja dziękuję za zaproszenie do rozmowy i to samo życzenie: wiatru w żaglach!

„LALA” REŻ. H.GROSFELD-BUDA. FOTO: MENNOLT VAN WASBEEK.

242 DESIGNER

BUDA STAGING PERFORMANCE/ DESIGNER JANUARY 2021.

Istnieją momenty mistyczne w naszym życiu istnieją momenty intuicyjne, nie wiem skąd się to one biorą. Jestem w tym aspekcie jeszcze w trakcie poszukiwania, ale wierzę na pewno, że wszystko jest po coś, czyli nie ma przyczyny bez skutku. Nawet jeżeli coś boli, to boli to po coś, w to wierzę.

DESIGNER 243

FOTO: FRANS STROUS.

HANNA GROSFELD-BUDA- REŻYSER/ DZIENNIKARKA POLONIJNA/ DESIGNER JANUARY 2021.

244 DESIGNER

DESIGNER 245