State of Impunity - Vol. 25 No. 1

“THE WELFARE OF THE PEOPLE IS THE SUPREME LAW”

THE GAZETTE

THE OFFICIAL STUDENT PUBLICATION OF CAVITE STATE UNIVERSITY - MAIN CAMPUS

SPECIAL ONLINE ISSUE [G]P2-3/News

Robles approval on NFGP remains undecided

MEMBER: COLLEGE EDITORS GUILD OF THE PHILIPPINES [G] P6-7/Feature State of Impunity

[G] P8/Culture Snakes and Ladders

[G] P9/Literary Ripples

VOL XXV NO. 1 [G] P12/Entertainment The IMPOSTORS!!!

State of Impunity Pag-aanalisa sa serye ng pinagmulan at kasalukuyang kalagayan ng kawalang hustisya sa bansa

M

alaking dagok para sa demokratikong bansa ang patuloy at lumalalang kultura ng kawalang hustisya. Sa Global Impunity Index na tala ng Committee to Protect Journalists (CPJ) nitong 2020, ika-pito ang Pilipinas sa mga bansang may pinakamalalang impunity o hindi nare-resolbang kaso dulot ng kabiguang maparusahan ang mga gumagawa ng pagpatay sa mga mamamahayag.

Bagamat bumaba ang ranking ng bansa mula sa ika-lima noong 2019 matapos mahatulan ang mga sangkot sa Ampatuan Massacre na kumitil ng 58 buhay, nananatili at tila lalo pang lumalala ang mga ganitong pangyayari na hanggang sa ngayon ang katarungan ay mailap pa rin sa mga biktima. (Sundan sa pahina 6-7)

2

T HE GAZ ETTE

NEWS

VOL XXV NO. 1 SPECIAL ONLINE ISSUE

Robles approval on NFGP remains undecided

by Bianca P. Portuguese

academic year to comply, or longer if the crisis conditions worsen subject to further dialogue and consultation.

However, students who failed to complete course requirements within the time provided shall not result to failing grade, but still can re-enroll the subject if it was an elective.

Also, the NFGP aimed that retention policies such as grade requirements and qualifying exams should be lifted.

VOICING RIGHTS. Mobilization of CvSU students collectively calling for the approval of No Failing Grade Policy last Jan. 21. (Screenshot from Anakbayan- Cavite State University Facebook Live) Despite countless requests, Cavite State University (CvSU) canceled the face-toface public dialogue with Central Student Government (CSG) regarding the ‘No Failing Grade Policy’ (NFGP) campaign on Jan. 26.

CSG has received a message from the CvSU administration about the sudden cancellation of the supposed dialogue with the universitypresident Dr. Hernando D. Robles at CvSU-Main.

According to the Office of Student Affairs and Services, the meeting was canceled to give way for disinfection of the offices due to employees who tested positive with COVID-19.

Recently, the supposed public dialogue last Jan. 21 was postponed when Robles cut off the meeting due to uninformed Facebook live streaming, alleged hacking and CSG’s violation of data privacy act of university.

However, CSG then clarified that there was no hacking incident that happened during the CSG’s

live streaming, and asserted that it was streamed for transparency due to the students’ demands and their role as the highest governing student body.

“We just want to clarify, na wala pong nangyaring hacking. We just share our screen sa naging diyalogo. Since it is a public dialogue, ang alam po namin ay aware sila (CvSU admin) na kailangan pong i-publicized,” said CSG president Elgerard Anciro on a Facebook Live, addressing the early adjournment of the virtual meeting.

No Failing Grade Policy Campaign On Jan. 9, CSG held an All Leaders Meeting (ALM) together with numerous student organizations and student councils who proposed the NFGP campaign which is also in line with their call #CvSUWalangIwanan in addressing the current situation of the students in the new mode of learning.

The CSG pushed the NFGP from the numerous

complaints and grievances coming from the students who were struggling with their online classes.

The policy aimed not to give students a failing grade in their subjects for this semester due to the challenges that students faced during pandemic.

“Araw-araw napakaraming nagme-message sa page ng CSG. Pinakamababa na iyong 20 (grievances) sa isang araw na natatanggap namin.

Marami talagang nagse-share nang mga problema na kinakaharap nila,” Anciro said.

The policy also stated that students should not be dropped on the basis of non-attendance in synchronous class or non-communication during the scheduled consultation but may receive an ‘INC’ remark or a grade of 4.

Moreover, if the students received an ‘INC’ remark, they should still be given a chance to complete the course by examination or meeting requirements, also, the students shall be given one

University admin distances from red-tagging incident

by Immanuelle G. Reyes

After a week of silence over the red-tagging incident that happened during the Strengthened Alliance on Fight Against Illegal Drugs and Terrorism (SAFER) Cavite webinar at National Service Training Program (NSTP) orientation, the university administration denied reports of redtagging students or groups in the university.

In an official statement posted in Cavite State University (CvSU) official website, the administration asserted that the red-tagging incident occurred last Oct. 24 did not refer to any individual or group within the university.

CvSU also ascribed the incident to the invited resource speaker, and stated that his opinion does not reflect the same view of the campus.

“Ang opinyon ng resource person ay kanyang sariling paglalahad at hindi ng pamantasan. Nasa mga dumalo ang malayang desisyon kung sila ay maniniwala sa mga inihayag na impormasyon ng resource person o hindi,” said admin.

Moreover, CvSU admin refuted claims that they are harassing the rights of the students or employees to free speech.

SAFER WEBINAR On Oct. 24, Colonel Erwin Alea of the National Task Force to End Local Communist Armed Conflict, served as the speaker of the webinar, in whom he tagged some progressive groups as communist terrorists.

Alea labeled Anakbayan, Kabataan-party list, Gabriella, and League of Filipino Students as fonts of terrorist groups.

In addition, he reminded students to remain honest to the government if they do not want to die at a young age and even reiterated that it was the government that gave them the privilege of free education.

“Walang kaliwaan, kung ayaw ninyong matulad sa mga ibang Eskolar ng Bayan na maagang namatay dahil sa pangagaliwa,” stated Alea.

PLAYING SAFE Aljon Sabado, Central Student Government (CSG) vice-president, said that the university administration is playing safe and did not even take accountability for what happened.

Sabado added that the statement has no assurance that the incident will not happen again as

the safety and rights of the students are still at stake.

“We are not saying na sa CvSU administration nagmula yung red-tagging nor sila mismo yung nang red tagged but hinayaan nila na pumasok ang AFP at PNP sa loob ng pamantasan na nagbigay sa kanila ng access to red- tag those progressive organization, we are demanding them to take over the responsibility,” said Sabado.

Furthermore, Sabado stated that the CSG is open for dialogues with the administration to address the demands and concerns of the students.

Meanwhile, a day after the red-tagging reached him, Governor Jonvic Remulla issued a statement that no red-tagging shall be tolerated in Cavite.

“I agree na hindi po sila ang nan-red tag sa mga students at sa mga guro sa loob ng pamantasan.

However, I think the admin should be held responsible sa nangyaring red tagging sa loob ng campus. It’s their responsibility to protect their students and teachers. They should’ve checked the presentations of the speaker to prevent those kinds of events from happening in the first place,” said Rica Macapagal, BAPS student, who also attended the webinar.[G]

CSG advocates student rights through dialogue

by Nadine Feliz P. Apacible

PRO STUDENT. CSG airs the grievances and demands of the students by conducting a dialogue with the University President Dr. Hernando D. Robles.

(Photo: CSG CVSU Main)

Central Student Government (CSG) joined a series of collaborative meetings, oath taking and dialogue with Dr. Hernando D. Robles, university president together with Dr. Ma. Agnes P. Nuestro, vice president for Academic Affairs and other officials from the university administration, Lasap Hall, Nov. 18.

Newly elected CSG President El Gerard Anciro said, they preferred approaching the university president personally despite the pandemic to ensure that there is no barrier of communication.

The organization offered ten agenda based on the analysis that manifests legitimate calls and grievances from the students which include flexible learning arrangement, student handbook revision, recognition of fraternities and sororities, admission and retention policy, fiscal autonomy,

release of scholarship, disaster assistance, related learning experience fees/other school fees, red-tagging; and lenient activity approval.

For the flexible learning arrangement, CvSU admin claimed that they got everything under control and eventually proposed that the students who are having a hard time learning and keeping up with the current online set up may now request for printed modules from their professors.

On the other hand, in line with CSG’s campaign of ‘No Student Should be Left Behind’, the admin has also imposed strict implementation of one hour per three unit-subjects for synchronous classes in consideration of students who have limited access to the internet connection.

Moreover, the admin also discussed that the outdated university handbook is under revision wherein they intend to include policies and guidelines applicable to the current situation with the involvement of the students’ democratic rights.

For red-tagging issues, the admin reassured that CvSU administration has no plans to red-tag anyone in the university as they distanced themselves from any redtagging issue, and agreed to participate in investigations when these incidents occur.

However, Anciro further stated that it was not yet clear whether the admin had successfully addressed their concerns when it comes to upholding the rights of the students and achieving quality education.

“Maging mapagmatyag, suriin parati ang pihit ng Administrasyon sapagkat itong dayalogo na ito ay ang ating panghahawakan na minsan nang nagkaroon ng kasunduan sa pagitan ng mga estudyante at administrasyon.” said Anciro. [G]

Amplifying Calls The CSG also launched an online petition for NFGP to amplify their call to push the said policy in support with their #CvSUWalangIwanan.

The online petition aimed to gather surveys and signatories to collectively support the fight for students’ rights amidst the pandemic.

Also, CSG called for fellow CvSUans to join their initiatives through online panawagan last Jan. 15.

It is to voice out the call of the CvSUans for accessible, quality, and pro-student education as well as to raise the approval of the administration for NFGP. Furthermore, a mass mobilization was conducted in front of the CvSU during the virtual meeting last Jan. 21 to raise the call for the NFGP. “Bale kasi itong hinain ng CSG, sumasaklaw siya sa mga estudyanteng walang kakayahan magpatuloy kasi wala silang means. ‘Di naman kasi lahat may pribiliheyo para makapag-aral ngayong remote learning lang. At tsaka, ayon na rin naman sa position paper ng CSG, nakasaad doon na walang mabibigyan ng 5. Hindi naman required na dos or tres,” said Pricia Shaira Abella, BS Accountancy. [G]

University offers free E-Library platform

by Irish Jhoy Villaluna Cavite State University opened its first electronic library to provide legitimate sources to students during flexible learning.

Together with the Library department team, core programmer of the library website, and Princess Roderno, officerin-charge of the CvSU Library, the project “CvSU Online Library System: Online Library” was launched to give students additional learning materials that can be accessed online.

“The students are studying remotely.

The instructors teach remotely.

Therefore, the library must be online. We need to reach everyone pa rin kasi hindi naman sila makakapunta rito because may mga students na minor pa,” said Roderno.

CvSU library has already released three parts out of five-part modules including E-books, E-library and E-journal on the CvSU library website.

As of now, E-book modules have 1,290 downloadable electronic books from accountancy to veterinary courses while the migrated thesis of CvSU students and instructions has 19,288, along with an e-library that has 3,283 migrated books (bibliographical data).

Moreover, CvSU allotted P2 million funds for the procured E-books.

This online project is expected to be completed on 2021.

CvSU online library will serve the students from the whole university system which includes all campuses.

“For me, makakatulong ito kahit papaano sa mga mag-aaral lalo na sa panahon ng pandemic kasi nakakadagdag din ito sa mga material na pwedeng gamitin ng mga mag-aaral sa paghahanap ng mga impormasyon.As long as they have access to internet, they can read anytime and anywhere,”said Jam Claire Dinglasan, BS Computer Science. [G]

NEWS

VOL XXV NO. 1 SPECIAL ONLINE ISSUE

CSG conducts red-tagging awareness webinar

by Marque Earl B. Deferia To instill awareness on the dangers of Red tagging, Central Student Government in partnership with several student organizations conducted a webinar on red tagging, themed, “Ang Red na Ayaw ko: A Comprehensive Webinar on Red-tagging,” Dec. 5.

Atty. Fudge Tajar, human rights lawyer, one of the invited speakers explained how the state uses red-tagging in threatening and hindering the youth from participating in political issues, she also reminded everyone not to be afraid of voicing out opinions especially in social media.

“Red-tagging creates dangers and even killings but if the youth continue to work in unity then red-tagging will be exposed and put into end,” Atty. Tajar added.

Moreover, Jandeil Roperos, NUSP national president discussed the role of the youth versus Red-tagging and Fascism wherein she highlighted the crucial social obligations of the students in helping the oppressed sectors of society such as the farmers and the labourers.

“Kinakailangan ng kabataan na makialam at makiisa sa paghanap ng solusyon sa mga suliraning kinakaharap ng lipunan, dapat tumindig, makialam at kumilos,” stated, Roperos.

Meanwhile, unfolding the impact of red tagging to human rights, Kyle Angelo Salgado, regional coordinator of Karapatan Southern Tagalog, emphasized how Duterte’s administration threatened the life, liberty and security of the civilians.

“The state has the duty to protect its citizens from human rights violations.

However, they turned out now as the main penetrator of violence so we really have to know our rights to protect ourselves,” Salgado added.

Prior to the said seminar, invited speaker who represented National Task Force to End Local Communist Armed Conflict (NTF-ELCAC) of NSTP-CvSU Main was reported redtagging several progressive groups such as Kabataan Partylist, Anakbayan, Gabriela and among others.

Also, representatives of partner student organizations united for a solidarity speech condemning any form or act of redtagging.

“Tama, hindi dapat tayo nagpapakain sa takot, panahon na upang makamtam natin ang injustisyang para sa lahat kaya para mamulat tayo, magandang sumali tayo sa mga ganitong seminar,”said Sebastian Tajim, BS Biology student. [G]

T HE GAZ ETTE

3

20th JournSem centers on fighting infodemic

by Jairalyn R. Nunag To advocate truth against infodemic, fourthyear Bachelor of Arts in Journalism conducted their first-ever two-day virtual webinar with the theme, “SA TRUE LANG: Mga Istoryang Pang-news at Hindi Fake” via Zoom and FB Live, Dec 10-11.

Unlike the traditional set-up before, this year’s journalism seminar was fully facilitated through an online platform. The first day of the webinar was from 9 am to 12nn while the second day was from 1 pm to 5 pm exclusively through a private Facebook group created by the seminar organizer.

D-1 SEMINAR TAKEAWAYS First speaker, Mariz Umali, field reporter, GMA News and Public Affairs, shared her experience in field reporting from her news coverage of Taal volcanic eruption and her pandemic assigned beats, and stated that whether prepared or not reporter must be always ready to cover news.

“Kahit ano man ang mangyari, patuloy kaming mananatili dito. Ito ‘yung nature ng trabaho namin, ito’ yung sinumpaan naming tungkulin, gawin bilang pagse-serbisyo sa publiko”, said Umali.

Meanwhile, Ariel Sebellino, executive director, Philippine Press Institute, emphasized the recurring poor situation of local community journalism in the country, and also stated that citizen’s contribution to community building and nation-building was essential as we preserve freedom of speech, press freedom, the constitution and the preservation of democracy.

DIVERSITY OF TRUTH. Notable Journalists unfold the reality of journalism field in a webinar series. also discussed the process of pagkakakilanlan ng kultura: imitate, integrate, and innovate which tells that there is no such thing as a pure culture.

“Kung hindi ka man makakapag-bigay ng bagong impormasyon at least mag bigay ka ng bagong perspektibo sa isang bagay”, said de Veyra.

Moreover, Mark Makalalad, journalist, Super Radyo DZBB, and Julie Baiza, Mobile Journalist, OnePH, also shared their duties, responsibilities, and threats in field reporting.

According to them, commitment to the public plays a big role in passion in journalism, reporters must gather accurate information under very difficult circumstances and produce stories on very tight deadlines.

In addition, Baiza emphasized one-man production in mobile journalism which shoulders all research, scriptwriting, recording, and editing of tasks.

On the other hand, Merinette Retona, writer and researcher, VERA Files, presented some of the misinformation and disinformation trends in the country as well as how they do fact-checking

through different search engines. According to her, as current and future journalists, factchecking of information before publishing is an essential part of this job.

“Isa pang dahilan kung bakit natin ito ginagawa ay para humingi ng accountability mula sa mga namumuno sa atin, kasi sila ‘yong gumagawa ng mga polisiya at kung anong sabihin nila ay makakaapekto sa atin, sa mga polisiya na tayo ay makikinabang o mapeperwisyo”, said Retona.

Furthermore, Marlon Nombrado, co-founder, Out of the Box Media Literacy Initiative, introduced Remote Learning Resources which aims to educate people on how to prevent “fake news” and strengthen immunity from it, he also stressed the need of collaboration with lawmakers, policymakers, and Tech platforms that will help us solve this matter of infodemic.

“Nabigyan ako nito ng motivation na galingan pa sa course na ‘to upang makamit ko ang dreams ko na mag-work sa journ field.”, said Angelika Pasaba, 2nd year, BA Journalism. [G]

Due to the restriction in mass gatherings, 1,988 students of batch 2019-2020 from Cavite State University-Main Campus had their graduation rites through online streaming, Oct. 24.

On the first part of the graduation, Edwina Roderos, university registrar, presented the candidates for graduation with 205 graduates from the College of Agriculture, Food, Environment, and Natural Resources, 131 from the College of Arts and Sciences, and 37 graduates from College of Criminal Justice.

Together with 565 graduates from the College of Education, while the College of Economics Management and Development Studies had 261 graduates, along with 13 graduates from the College of Nursing, and 23 graduates from the College of Sports, Physical Education, and Recreation.

Also, including the 10 graduates from the Graduate School and Open Learning

College, while the College of Veterinary Medicines and Biomedical Sciences had 11 graduates, and the College of Engineering and Information Technology had 732 totaled number of graduates.

After the presentation, Dr. Hernando D. Robles, university president, gave his conferment of degree and confirmation of graduates.

Moreover, Dr. Reynaldo V. Ebora, executive director of the Philippine Council for Agriculture Aquatic and Natural Resources Research and Development, served as a commencement speaker and shared advice to the graduates in order to attain their goals.

“After your graduation, your efforts will not be rewarded with high grades. Hindi na kayo mau-uno o masi-singko. But measured by the appreciation of the people you will help” said Dr. Ebora.

For the second part of the graduation rights,

the presentation was live-streamed on the respective Facebook pages of each college.

In addition, Gilbert E. Bueno, BS Electronics and Communication Engineering, Magna Cum Laude, led the Pledge of Loyalty.

Moreover, Hon. Noelle T. Legaspi, alumni regent, headed the induction of graduates to the CvSU Alumni Association, followed by the CvSU Hymn to conclude the program.

“Sa thesis namin ilang beses kaming umulit, nung nalaman kong hindi aabot sa schedule ng graduation yung thesis namin, medyo nalungkot din ako nun, pero sa mga sumunod, ginawa naman na namin yung best namin. Kaya hindi porket nagkaroon ka na ng failure ay susuko ka na, dapat i-push mo pa rin ang sarili mo ma-achieve kung ano ang goal mo, at yun ay maka-graduate” said Fernan Zedrick S. Antolin, BS Civil Engineering graduate. [G]

council, and high school department.

In an opening statement, Dr. Hernando D. Robles, university president, inspired student leaders, and challenged them to lead despite pandemic and disasters.

“Leadership is not about power and authority, it is about responsibility and service to do good and to be fair,” said President Robles.

Meanwhile, Dr. Marie Gethsemanie Hilario, LPT, RPM, RGC, guest speaker of the program, shared a

meaningful discussion on how a student leads in this time of crisis.

According to Dr. Hilario, student leaders have many ways to help society today but they must first understand their role as student leaders to be able to create linkages and organize ways to find solutions to current school issues, and to use their voice to connect and lift other students.

Moreover, certificates of recognition were given to 69 student organizations who complied with the requirement and afterward took their oath as they promised to become responsible for their duties and responsibilities for the betterment of their organizations.

Furthermore, student organizations that were not able to complete their minimal requirements for compliance were given an extended time to complete all necessary documents.

“Asahan ng mga estudyante sa teacher education department na kahit nasa gitna tayo ng pandemya ay magiging active pa rin ang aming organisasyon, bilang ganti sa pagtitiwala nilang muli sa amin,” said Leo Angelo Austria, Education Circle Chairman.[G]

D-2 SEMINAR TAKEAWAYS During the second day, Lourd De Veyra, journalist and author, One PH, shared his story in broadcast practice in relation to history. He

CvSU holds first virtual 106th Commencement Exercises

by Sofia Marie P. Paguagan

Newly recognized student orgs arise amidst pandemic News Bit

by Reah V. Ibuna

Themed, “Leading in the Covid-19 Era: Trends for Student Leaders,” Office of the Student Affairs and Services (OSAS) conducted a webinar recognizing student organizations in Cavite State University-Main Campus, Nov. 17.

Virtual leadership seminar and recognition for student organizations was held with over 200 participants from academic, non-academic, religious organizations, performing arts groups, college student

STUDENT LEADS. CvSU student organizations come together for a student organization recognition held by Office of Student Affairs and Services

CvSU HRM studs bring pride amidst pandemic Cavite State University HRM students brought home awards in a food photography competition, themed “Food Through Lens: Flavors of Quarantine”, December 14.

Niño P. Rocela, fourth year BS Hotel and Restaurant Management, placed third, while, Jay Roson Mendoza, third year BS Hospitality Management, was awarded as the Organization’s Choice.

The event was organized

by Lyceum of the Philippines UniversityCavite, College of International Tourism and Hospitality Management. [G]

The Official Student Publication of Cavite State University - Main Campus

4

T HE GAZ ETTE

Opinion

VOL XXV NO. 1 SPECIAL ONLINE ISSUE

THE GAZETTE SPECIAL ONLINE ISSUE PUBLISHER: CvSU Students

SENIOR STAFF Chira Corine L. Catapang, Christian Stephen E. Gumba, Immanuelle G. Reyes, Jeraldine Francesca D. Espino, Kristine Mae P. Fernadez, Marque Earl B. Deferia, Reah V. Ibuna, Reynalyn A. Amonggo, Kiana Louraine V. Miravalles, Jannela D. Paladin

REGULAR STAFF Nadine Feliz P. Apacible, Britney V. Bautista, Joanna G. Laddaran, Wenonah Magne R. Llagas, Raffy L. Magpantay, Jairalyn R. Nunag, Sofia Marie P. Paguagan, Bianca P. Portuguese, Irish Jhoy C. Villaluna

ADVISERS Ms. Lisette D. Mendoza, Ms. Erica Charmane B. Hernandez

“The Welfare of the People is the Supreme Law” SERVE THE PEOPLE. Editorial Office at Room 205, Student Union Building

Facebook.com/TheGazetteSPU Instagram.com/cvsuthegazette

Walk the Talk

Sa kasalukuyang administrasyon ni Pangulong Rodgrigo Duterte, talamak ang nangyayaring red-tagging ng matataas na opisyal ng pamahalaan sa mga progresibo at aktibistang grupo na umano’y kasapi ng Communist Party of the Philippines (CPP).

Ang malawakang pagtukoy sa mga makakaliwang grupo bilang kasapi ng CPP ay hindi na lamang usapin sa lehislatibong sangay ng pamahalaan dahil sa pagsasagawa ng mga pagdinig, kundi maging sa mga paaralan na pinaglulunsaran ng mga seminar na tahasang itinuturo ang mga grupong nagre-representa sa sektor ng mga kabataan, mamamahayag, at manggagawa bilang mga komunista.

Maging ang unibersidad ng Cavite State University, ay hindi nakaligtas at hindi nakawala sa serye ng red-tagging sa mga progresibong grupo.

Sa pangalawang pagkakataon ay muli itong nangyari. Matatandaan na noong 2018, ilang araw lamang matapos ang State of the Youth Adress (SOYA) na inilunsad ng Kabataan Party-list Cavite Chapter, napaulat na ang pagpunta umano ng mga Pulis sa loob ng CvSU ay pagsagawa ng profiling sa mga nag-organisa at dumalo sa SOYA. Samantala, nito lamang ika-24 ng Oktubre sa isinagawang Anticommunist campaign ng NTF-ELCAC webinar sa National Service Training Program na dinaluhan ng higit 1,000 estudyante ng CvSU, binalaan ang mga estudyante na huwag sumali sa mga grupong tulad ng Anakbayan, Gabriela, Kabataan, League of Filipino Students, College Editors Guild of the Philippines dahil ginagamit umano ng mga ito ang isyung panlipunan upang makapag-recruit sa komunistang grupo.

Ayon kay Colonel Erwin Alea, kumatawan sa NTF-ELCAC sa nasabing webinar, ang paglahok sa mga rally katulad ng panawagan sa academic freedom, pagtutol sa pagtataas ng tution fee, human rights violation, panggigipit sa mga mahihirap at pag-giit sa soberanya ng bansa ay ginagamit bilang parte umano ng recruitment process.

Kapansin-pansin ang tila panlalamig ng unibersidad sa nasabing isyu ng redtagging. Sa parehas na sitwasyon, iginiit ng administrasyon na hindi nila alam ang nangyari sa SOYA at tanging pakikipag ugnayan lamang sa Philippine National Police-Indang, ang tugon na maaari nilang magawa.

Sa opisyal na pahayag naman na inilabas ng pamantasan bilang tugon sa naganap na red-tagging sa NSTP webinar, sinabi rin nitong wala silang kinalaman at hindi sila ang nag “red-tag” sa mga organisasyong ito. Dagdag pa, hindi aniya opinyon ng pamantasan ang inilahad ng resource person at iginiit na hindi nangingialam ang unibersidad sa isyung politikal.

Samakatuwid, ang pagdistansya ng unibersidad sa isyung ito ng redtagging ay pag-iwas din sa pananagutan sa nasabing insidente. Kulang at walang katiyakan na hindi na mauulit muli ang ganitong pangyayari lalo na’t hindi maikakaila ang panganib na dala nito. Hindi biro ang usapin na ito sapagkat nakasalalay ang buhay ng isang indibidwal lalo na ng isang estudyante na naghahayag lamang ng saloobin ukol sa usaping panlipunan.

Sa muling pagkakaluklok kay Dr. Hernando Robles bilang pangulo ng pamantasan, nararapat lamang na mapatunayan niya ang pangakong pagiging maka-estudyante at tumindig laban sa mga pangyayaring nagbibigay ng kapahamakan sa buhay ng mga mag-aaral estudyante.

Hindi magiging kabawasan sa administrasyon kung titiyakin nito na pangangalagaan ang seguridad ng mga estudyanteng bukas sa usaping bayan at inilalahad ang opinyon sa progresibong pamamaraan.

Panawagawan ito sa pamahalaan na nararapat sumunod ang mga hakbang na gagawin ng NTF-ELCAC nang naaayon sa batas. Hindi solusyon ang“red-tagging” sa mga progresibong grupo sa problema ng komunismo.

Sa mga iskolar, nararapat lamang na huwag magpaapekto sa mga panggigipit na layuning makapagbusal ng bibig ng mga lumalaban para sa karapatan ng mga ordinaryong mamamayan.

Hindi ito ang unang beses na may bumubusal sa bibig ng mga naninindigan. Ganoon pa man, hindi ito ang panahon ng pananahimik.

Dahil hangga’t tikom ang bibig ng mga Pilipino, magpapatuloy ang karahasan at bulok na sistema sa bansa. [G]

editorial

Health at risk

Ang harapang paglustay sa kaban ng bayan gobyerno sa mga hospital at frontliners habang sa gitna ng krisis at pangangailangan ng mas naglalaan ng pondo sa ibang bagay na mamamayan ay malinaw na pagtalikod sa hindi naman kailangan ng agarang proyekto sinumpaang tungkulin. na kailangan pondohan. Katulad na lamang Kabilang ang Pilipinas sa 20 na bansang ng paglalaan ng pondo sa dolomite sand na IRISH JHOY VILLALUNA may pinakamaraming kaso ng COVID-19 ipinondo nalang sana sa ilang daang test kits o sa buong mundo. Sa patuloy nitong banta, maraming Pilipino kaya ay daan libong sako ng bigas na maaring sanang makatulong ang naapektuhan kabilang na ang mga empleyadong nawalan ng sa mga pamilyang apektado ng pandemya at ng kalamidad. trabaho at maging ang mga estudyante na ngayon ay unti-unting Maraming problemang kinakaharap ang bansa. Kung kaya’t niyayakap ang bagong sistema ng edukasyon. mas makabubuti sana kung ginamit ng pangulo ang kanyang Isang nakakatakot na laban para sa lahat ang walang kasiguraduhan emergency power upang isantabi muna ang iba pang proyekto na na plano ng gobyerno para sa kaligtasang pangkalusugan. Sa kabila mas kinakailangan ng agarang tugon. ng pandemya na nagdudulot ng kawalan ng trabaho, naging kapunaSa panahon ngayon, bukod sa ligtas na pamayanan, pagtugon puna ang mas pagbibigay pansin ng gobyerno sa ibang bagay kaysa sa mga kinakaharap ng bansa ang inaasahan ng bawat isa mula sa sa problemang pangkalusugan ng bansa. gobyerno at paglaan ng pondo sa mga taong mas nangangailangan Isa na rito ang paglalabas ng 389 milyong kabuuang pondo ng katulad ng mga nasalanta ng bagyo at mga taong apektado ng gobyerno para sa kontrobersyal na synthetic white sand (Dolomite pandemya at hindi sa mga bagay na hindi makakapagbigay sand) ng Manila Bay na gumastos ng 28 milyong piso. Kasunod solusyon sa problema. Karapatan ng mamamayan na magbigay nito ay ang kataka-takang pagdelay ng mga hazard pay ng mga opinyon ukol sa maling paggastos ng kanilang pera. health workers kahit na naglaan na ang gobyerno ng 20.57 bilyong Sa mga kabataan, patuloy na pagsubaybay sa mga piso bilang suporta sa paglaban ng Pilipinas sa Covid-19 at ginagawang hakbang ng pamahalaan na may kinalaman sa pangtustos sa pangangailangan ng mga medical frontliners. kaban ng mamamayan. Dahil nga ito’y pera ng taong bayan, Naging maingay rin ang pagsasawalang kilos ng mga kinauukulan sa obligasyon ng gobyernong ipakita kung saan nila inilalaan nangyaring korapsyon sa Philhealth kahit na umabot ng 15 bilyong piso ang mga pondong nanggagaling sa buwis ng mamamayan lalo ang ninakaw sa pera ng bayan ayon sa testimonya ng whistlerblower na na ngayong panahong mas kinakailangang maisapubliko ang si Thorrsson Montes Keith na dating anti fraud officer ng Philhealth. mga nagagastos at budget na pera ng Pilipinas sa paglaban sa Samantala, nitong nakakaraang buwan, maraming hospital ang COVID-19 upang maiwasan na rin ang kurapsyong matagal ng dumaraing dahil sa kakulangan sa supply ng test kits, PPEs at iba pang umiiral sa bansa. kailangan ng frontliners kahit na nagkaroon ng malaking halagang Sa huli, hindi natin dapat hayaan na mapunta lang sa wala pagkakautang ang Pilipinas sa iba’t ibang banko at bansa na umabot ang mga perang ating pinaghihirapan. Maging mas matalino, sa 9.91 bilyong piso na sinasabing budget sa paglaban sa pandemya. at masuri. Dahil ang tunay na anak ng bayan ay palaging Nangangahulugan na kulang ang ibinibigay na suporta ng nakikialam sa usaping pang pamayanan. [G]

Paradox

Lightened burdens

Learning during a pandemic is more issued an anti-suicide contract in this online challenging than ever. Despite the threat of setup, CvSUans outcry their struggles in online Coronavirus disease, schools and universities classes.

Arrow open and deliver instructions in a different way Like the above-mentioned factors, some that is through the new platform—online class. were on the verge of breaking down due to the BIANCA P. PORTUGUESE This new setup challenged not just the loads of activities they need to pass. education system in the country but also the The university administration should students and their mental health. Along with the new mode of always look up for their student’s welfare even in this online learning, many students find it difficult to keep up and some chose distance learning as we are all in this together. Be concerned to finally end their lines. Lack of gadgets to use, slow internet with the students’ well-being, guide them, be considerate, and connection, as well as loud and chaotic surroundings are some of help them slowly embrace this new normal in schooling without the difficulties faced by the students during an online class. being insensitive and compromising their mental health as well Aside from being a learner, students also have other as providing the quality of education they deserve. responsibilities at home. With the weight of difficulties, pressures, In this light, through the initiative of the Central Student Government, and frustrations, students shouldered anxiety and depression the university administration granted a one-week academic break for among them built up. In worst-case scenarios, some commit the students and advised the professors as well as instructors to have suicide to relieve themselves from these problems. consideration for all students when submitting their requirements late.

According to Centers for Disease Control and Prevention, the Moreover, we can support other students to continue through feelings of isolation due to social distancing, depression, anxiety, conducting tutorials and study groups for subjects that will help them and other emotional or financial stresses were known to raise the not only survive the lessons but also encourage them to continue risk for suicide which is more likely to happen and overwhelm their studies. Academic organizations may have monthly meetings to anyone specially the teens in these trying times. check their members’ condition as well as their encountered problems To help prevent suicide among students, Batangas State University in online class. The organizations can relay their members’ struggles issued an Anti-Suicide Contract that circulated online in this time in online class to their respective departments to let them look for of pandemic. The said contract stated that the students who signed possible interventions. With this, the stress that the students have will it, “promise not to commit suicide” and “agree to get rid of all the lessen. Also, professors and instructors should also be mindful of their activities that would result in intentionally causing harm or death.” It students’ resources when it comes to giving subject activities. also includes the signatory’s parents and friend’s name along with their One can never control the emotions and feelings of a person numbers that the university can contact if the student feels suicidal. by just telling them what to do with their lives. Everyone has The contract went viral on social media and gained criticisms their own battles we cannot see. Instead of pushing them to end from netizens saying that they were inconsiderate with their their lines with strings in the new setup of learning, why not students’ mental health. let this online setup be the student’s string of hope to continue Although Cavite State University-Main Campus (CvSU) has not striving for their future without invalidating their feelings. [G]

Opinion

VOL XXV NO. 1 SPECIAL ONLINE ISSUE

T HE GAZ ETTE

5

Needed Prescription

Mental health is an integral do with a person’s faith. component of health. The World In a webinar that was conducted to Health Organization defined health celebrate world mental health month, Dr. as a condition of complete physical, Paulito V. Hilario, registered guidance mental, and social well-being and it is counsellor, explained that mental health JOANNA G. LADDARAN more than just the absence of disease. concerns are not just ordinary problems Dealing with a mental health problem is a tough fight and we that can be answered by anyone. It requires an individual who must choose the right person who can help us from dwelling has training in processing and assessing someone’s experiences. in sadness and self-destruction.

It is a good thing that our government is seeking help in this On the report of the National Center for Mental Health, matter but it seems wrong to ask the spiritual leaders regarding monthly hotline calls related to depression have expanded from mental health instead of asking for professional help. With the 80 calls before lockdown to around 400 which are often caused rapid increase of numbers suffering from this unseen mind’s by isolation, unemployment, struggle of losing a loved one, enemy, supporting and improving mental health care in the and anxiety. Ages 15-29 are considered as the most vulnerable Philippines especially the mental health institutions should be in dealing with mental health problems, marking mental health prioritized by the government related deaths as the second leading cause of fatalities next to For us students, the least that we can do is to be more involved unintentional injury and homicide. in the discussion about mental health; support campaigns and Due to the alarming increase in the number of suicides during advocacies related to the importance of counselling. If you know this pandemic, Justice Secretary Menardo Guevarra requested someone who is dealing with mental health problems, uplift all the spiritual leaders and churches to bring a much needed them to focus on getting through the day instead of focusing on message of hope and to provide guidance and counselling for all the future; remind them that they will not stay in the dark forever; Filipinos who are suffering at these trying times. help them reach out to medical professionals for guidance.

However, depression is not just a spiritual issue. Cases such as Truly, surviving in these trying times is very exhausting and depression and anxiety disorders are medical issues that must be stressful, that is why we have to take care of our mental health. treated the same way that other illnesses and diseases are. These Never afraid to seek someone’s help because it is an indication are not an indicator of a lack of spirituality and it has nothing to that not all the time, you can handle things on your own. [G]

Rx

Check your CTTOs

As a citizen of a republic and access to social media. These social democratic country, it is never platforms have been the den of baseless wrong to exercise our rights for free information, allegations and make-up Syringe speech and participate in public stories just to destroy one’s reputation discussion that concerns our rights and earn money from trolls admin.

MARQUE EARL B. DEFERIA as stated in Article 1, Section 4 of Truth be told, the majority of the 1987 Philippine constitution. netizens are expressing their opinion However, over the past few years, fake news has become on a particular issue without making an effort to verify a serious societal problem that should no longer be the source or at least hear both sides before making a tolerated but put into an immediate end. judgement.

A recent study conducted by BBC News found that fake Voicing out opinions especially in times like this is news on controversial topics is shared 70 percent more than necessary to spread awareness but we should not base the real news and spread like wildfire all over the internet. our sources in articles with thousands of likes, tweets, Although fake news is nothing new still, many people are heart reactions and views because they do not guarantee victimized and affected because sadly, our government reliability, instead, we have to check what we are reading officials whom we should follow turn out to be on top of the by visiting fact-checker websites or asking verification list of misinformation providers. from persons of authority.

For instance, during President Rodrigo Duterte’s taped On the other hand, tolerating and sharing unverified public address on July 21, he claimed that gasoline and information is no different from staying silent. The biggest diesel can be used as alternatives for COVID-19 disinfectant. challenge now is on the hand of the youth as nation’s future However, the Integrated Chemists of the Philippines warned builders. It is our responsibility to educate ourselves and that the named-disinfectants of the President are harmful others by means of watching investigative journalism, when inhaled. improve our digital literacy, be an advocate for news Furthermore, recent researches showed that there are 2.46 authenticity, and most importantly help report fake news. billion social media users around the world and about 30 At all times, we have to validate the sources of million of them are active Filipino internet users. Hence, information and credibility of the author, read beyond the hoaxes, edited photographs or videos and conspiracy stories headlines and check our biases because every one of us has over social networking sites in the country rapidly stretch to combat the continuous spread of fake news. Let us bear which stir panics and even endanger lives. in mind that fake news can only be stopped the moment we Undeniably, a huge number of people have been granted decide not to share it. [G]

INBOX CEMDS STUDENT

Mga prof na kung magpaexam or quiz eh sobrang ikli ng time limit like nung midterm namin 30mins lang?

Like para sakin ‘di ka na lang talaga nag e-exam para makapasa pero para nalang maipasa yung exam sa tamang oras na nanghuhula ka nalang ng sagot kasi pressured ka sa oras na si-net nila kasi ‘pag d mo napasa ‘di na recorded yung exam mo tapos nagkaron pa na yung iba ko talagang kaklase ‘di nakapagpasa on time kasi nagloko yung internet nila tapos ‘di pa considerate pa yung prof kala mo naman ‘di nahihirapan.

Pero pag sila naman may internet issue at hindi mabigay agad grades namin kailangan namin silang intindihin. Ang unfair lang kasi pare-parehas lang naman nahihirapan pero hindi nila kami maintindihan, lagi nalang kami yung kailangang mag adjust at umintindi. [G]

INK INK SPOT SPOT

BRITNEY BAUTISTA

Babae ako “Kababaeng tao kasi…” aabuso.

Pacifier “Mag-ayos ka kasi ng suot…”

Patunay na walang kinalaman ang Iilan lamang ang mga katagang pananamit ng kababaihan sa mga kaso ito sa halimbawa kung paanong ng sexual violence at hindi nararapat REYNALYN AMONGGO nagpapatuloy pa rin sa ating bansa ibaling sa kanila ang sisi. ang kultura ng victim blaming o ang Nakalulungkot na hanggang sa pagbaling ng sisi sa biktima bilang sanhi kung bakit naganap kasalukuyan ay nagpapatuloy pa rin ang rape culture ang krimen. Madalas itong nangyayari sa sitwasyon kung at victim blaming kung saan tila ba tinatanggal sa may saan nakararanas ng sexual abuse ang kababaihan. kagagawan ng krimen ang responsibilidad sa kasalanang Base sa tala ng Philippine National Police mula Oktubre nagawa at ipinapasa ito sa biktima. ng taong 2019 hanggang Marso nang taong 2020, umabot Bagaman may mga umiiral na batas na nagbibigay na sa 4,081 ang total rape cases sa bansa. Katumbas ito proteksyon sa karapatan ng mga kababaihan katulad ng ng 24 na biktima kada araw. Ngunit, hindi pa kasama rito The Anti-Rape law of 1997 at Safe Spaces Act, nawawalan ang mga biktima ng sexual assault gaya ng panghihipo, cat ito ng saysay kung hindi susundin at paiigtingin ang pagcalling at iba pang uri ng pambabastos. implementa.

Samantala, Hulyo ng taon 2020 nang umugong ang usapin Hindi ang kababaihan ang dapat turuan ng wastong patungkol sa Facebook post ng Lucban Quezon Police pananamit upang makaiwas sa kapahamakan at Station ukol sa tamang pananamit ng kababaihan upang pananamantala. Higit lalong hindi imbitasyon ang paraan hindi ma-rape. ng pananamit, pagkalasing at kilos ng isang babae upang Umani ng samo’t saring batikos ang Facebook post na ito gawan ng kahalayan. Bagkus dapat ituro sa bawat isa ang at nagbukas ng usapin sa social media tungkol sa umiiral pagrespeto. Kailan man ay walang lugar ang alak o kasuotan na rape culture at victim blaming sa ating bansa. Ibat-ibang upang gawing alibi at maging dahilan upang makapanghalay mga kababaihan ang nagbahagi ng kanilang karanasan ng kababaihan. kung paano sila naging biktima ng sexual violence kahit pa Sa panig naman ng kababaihan, nararapat lamang na nakasuot sila ng disente at konserbatibong damit. matutunan nating ipaglaban ang ating karapatan at huwag Isang halimbawa rito ay ang naganap na exhibit sa matakot na magsumbong at magsabi ng katotohanan.

Belgium, kung saan ipinarada ang iba’t ibang uri ng Mahalaga rin na matutunan nating depensahan ang ating kasuotan na naka replika sa suot ng mga naging biktima ng mga sarili sa pamamagitan ng pag-aaral ng martial arts o panahong maabuso sila. Karamihan sa mga nakaparadang kahit anong self defense na magsisilbi nating proteksyon sa damit ay ang mga karaniwang damit na sinusuot ng kahit gitna ng panganib. sino. Layunin ng exhibit na ito na basagin ang ideyolohiya Patuloy na ipagsigawan ang pantay na paggalang hanggang na ang pananamit ay nag-uudyok ng panghahalay at pang- sa wala ng salitang iiral na “Kababae mong tao…” [G]

Dekalidad sa Kalamidad Matatag ang mga Pilipino ngunit malambot ang lupang kinatatayuan nito.

Sunod-sunod ang paghampas ng bagyo sa bansa at muling ibinabato ang salitang resiliency para ilarawan ang mga Pilipino. Totoong marami na tayong nalagpasan na sakuna subalit hanggang ngayon ay lumulubog parin ang ating mga kababayan sa kahirapan dahil makalat at putikan pa rin ang sistema ng pagahon mula sa kalamidad.

Kailangang patibayin ang pundasyon ng sistema sa sakuna upang maiangat ang mga Pilipino sa pagkalubog. [G]

6

T HE GAZ ETTE

feature

(Mula sa pahina 1)

VOL XXV NO. 1 SPECIAL ONLINE ISSUE

Itinuturong dahilan ng impunity sa mga bansang kasama sa tala ng CPJ ang korapsyon, mahinang justice system, at kakulangan sa political will ng isang lider upang ganap na mapabilis ang proseso sa pagkamit ng katarungan.

Noong taong 2017, nanawagan ang Commission on Human Rights sa gobyerno na aksyonan na ang dumarami at lumalalang kaso ng extrajudicial killings (EJK) sa bansa. Imbis aniya na itangging may EJK, dapat gawin na ng gobyerno ang lahat ng kinakailangang hakbang upang mapalakas ang criminal justice system at mapanagot ang mga gumagawa ng mga paglabag.

Upang mas lalong maintindihan at mamulat kung paano lumala at lumawak ang inhustisya sa bansa, ating balikan ang mga pangyayari sa kasaysayan at kung bakit ito nagkaroon ng kaugnayan sa kasalukuyang sitwasyon.

1ST BRANCH – STATE FORCES INVOLVEMENT

MARTIAL LAW - ERA OF IMPUNITY Bangungot ng kasaysayan kung maituturing ang rehimen ng dating diktador, Ferdinand Marcos. Sa panahong ito lumaganap ang kultura ng impunity.

Dahil umano sa malawakang banta ng komunismong rebelyon sa bansa, idineklara ni Marcos noong Ika-21 ng Setyembre, 1972 ang Proclamation No. 1081 na nagsasailalim sa buong bansa sa Batas Militar. Binigyang kapangyarihan ng batas ang mga awtoridad na humuli at kumulong ng mga indibidwal na pinaghihinalaan pa lamang na kalaban ng gobyerno kahit walang warrant of arrest mula sa korte.

Base sa tala ng Amnesty International mula noong ipatupad ang batas taong 1972 hanggang 1981, nagresulta ito sa malawakang paglabag sa karapatang pantao kung saan, 70,000 ang ikinulong ng walang due process, 34,000 ang tinortyur, at 3,240 ang pinatay.

Sa datos naman na naitala ng Task Force Detainees of the Philippines, tinatayang 9,000 ang biktima ng human rights violation mula taong 1969 hanggang 1986. Kung saan, 46.6 na porsyento o 4,227 biktima rito ay nagmula sa Mindanao; 31.6 na porsyento o 2,868 biktima naman sa Luzon; samantalang ang nalalabing 21.8 na porsyento o 1,983 biktima ay nanggaling sa Visayas.

Marahil madali lamang bigkasin kung gaano karami ang biktima ng batas militar, ngunit sa bawat numerong naitatala, katumbas nito ang mga taong pinahirapan, nawalan ng kaanak, mga pamilyang nasira at mga kabataang nawalan ng kinabukasan. Iba’t ibang klase ng pamamaraan ng tortyur ang ginawa sa mga hinuli na karamihan ay mga lider-estudyante na umano’y pinaghihinalaang kasapi ng kilusan. Ilan sa mga ito ang: · Electric Shock – Isa sa mga pinaka ginagamit na pamamaraan ng tortyur. Kung saan, ikinakabit ang electric wires sa mga daliri at maging sa maseselang bahagi ng katawan. Sa ibang pagkakataon naman, idinidikit ang wires sa balikat at ulo ng biktima. · San Juanico Bridge – inihihiga ang biktima sa pagitan ng dalawang kama, at kapag nahulog o natumba ito ay bugbog ang magiging kapalit. · Truth Serum – Isinasagawa ito sa V. Luna General Hospital kung saan matapos turukan ang biktima, nagagawa nitong pagsalitain na parang lasing ang biktima. · Russian Roulette – Puwersahang ipinapatutok sa sariling ulo ng biktima ang baril na may lamang bala. · Beating – Ayon sa mga biktima, ito ang paboritong ginagawa ng mga militar na may kombinasyon ng suntok at sipa sa katawan. · Pistol-Whipping – Inihahampas sa biktima ang rifle butt o dulong bahagi ng baril. · Water Cure – Puwersahang ipinaiinom sa biktima ang balde-baldeng tubig. · Strangulation – Kamay, electric wire, o bakal ang ginagamit para sakalin ang biktima. · Cigar Burns/Flat Iron burns – Kadalasang pinapaso sa katawan o sa paa ng biktima. · Pepper Torture – Inilalagay ang paminta sa labi o ipinapahid sa pribadong parte ng katawan ng biktima. · Animal Treatment – Itinuturing ang biktima bilang hayop na inilalagay sa kulungan, at nilalagyan ng tali ang leeg.

Ang ilan naman na nakaranas nito ay ipinapainom ang sariling ihi kagaya na lamang ng nangyari kay Rev. Cesar Taguba. · Ice block – Pinapaupo ang hubo’t hubad na biktima sa ice block · Insertion of a broom bristle in genitals – Isang bahagi ng walis ang ipinapasok sa ari ng biktima. · Sexual Torture – Hindi lamang mga lalake ang mga nakakaranas ng pagpapahirap, maging ang mga babae ay hinahalay.

Kabilang sa mga nakaranas nito ang ilang mga guro at student activists ng mga kilalang unibersidad sa Pilipinas.

Kung may mga pinalad na nakaligtas mula sa mga tinortyur, may mga walang habas namang pinatay nang dahil sa mariing pagtutol sa mga proyekto ng gobyerno sa pagnanais na maprotektahan ang kanilang lugar.

Taong 1974 nang planong ipatayo ni Marcos ang Chico River Dam na may lawak na 1,400 sq. kilometers. Sa lawak nito, matatamaan at mawawalan ng tirahan ang higit 100,000 indegenous people. Mariin itong tinutulan ng mga taga Kalinga sa pangunguna ni Macli-ing Dulag, isang respetadong lider ng Butbut tribe sa Bugnay.

Sa kalagitnaan ng gabi, pinaulanan ng bala ng mga militar ang tinitirhan niyang bahay. Nang makarating ang balitang pagkamatay ni Dulag sa kamay ng gobyerno hindi lang sa Pilipinas kundi sa buong mundo, inihinto ng World bank ang pagpopondo at itinigil na rin ng pamahalaan ang planong pagpapagawa nito.

Samantala, kalunos-lunos rin ang sinapit ng tinaguriang “doctor of the people” na si Dr. Remberto “Bobby” Dela Paz, matapos barilin sa kanya mismong clinic sa Catbalogan. Nakilala si Dr. Dela Paz sa panggagamot sa kanyang pasyente sa Samar Provincial Hospital nang walang hinihinging bayad dahil nakita nito kung gaano kahirap ang mga mamamayan sa nasabing lugar.

Ayon sa kapatid ni Dela Paz, sa probinsya, kapag napag-alaman ng mga awtoridad na nag mula sa UP ang isang indibidwal kinokonsidera nila itong subersibo o sa ibang salin ay rebolusyonaryo. Kung nakasaad din aniya sa community tax certificate nito na nag mula sa Maynila, maari itong ma-red tagged na magdudulot ng panganib sa buhay. Bagaman iniutos ng pamahalaan na tugisin ang pumatay sa doktor, walang sinoman ang na-ipresentang salarin sa krimen.

Nang bigyan ng labis na kapangyarihan ni Marcos sa pamamagitan ng General Order No. 62 ang defense secretary at law enforcement officials na mag isyu ng arrest, search and seizure order laban sa mga gumagawa ng krimen katulad ng robbery, arson, murder at kidnapping, ito ay naabuso at lalo lamang lumaganap ang impunity. Ang mga biktima ay sinampahan ng gawa-gawang kaso na walang basehan.

Ilan lamang ang mga pangyayaring ito sa mga documented cases ng iba’t ibang international at local organizations sa panahon ng diktadurya. Bagama’t banta ng komunismo ang itinuturong dahilan ng pagdedeklara ng batas militar, lumalabas sa artikulo ng New York Times na higit 500 lamang ang kasapi ng New People’s Army (NPA) bago ang batas militar at lumaki ang bilang na ito sa higit 16,000 nang mapatalsik sa kapangyarihan si Marcos. Sa katunayan ayon sa ilang mga historyador sa bansa, kayang supilin ang bantang ito ng rebelyon sa pamamagitan lamang ng umiiral na batas, ngunit nais lamang umano ni Marcos na manatili sa pwesto.

Sa librong “Dark Legacy: Human rights under the Marcos regime,” ng historyador na si Alfred McCoy, inilarawan nito ang Pilipinas bilang “an example of extreme impunity.” Tinukoy nito ang mga bansang bagamat nagdaan sa authoritarian o dictatorship katulad ng South Africa, South Korea at Argentina ay nagawa pa rin makabangon sa pamamagitan ng mga estratehiya at hakbang upang maparusahan ang mga human rights violators.

“Philippines: In comparison with other post-authoritarian nations, the Philippines has done very little to punish human rights violators or purge their influence from the military.”

Ilang dekada na ang nakalipas mula nang mapatalsik sa kapangyarihan si Marcos sa pamamagitan ng 1986 People Power Revolution, marami ang tumindig at walang takot na lumaban upang maipagtanggol ang inaasam na kalayaan.

Sa pagtatapos ng isang diktaduryang rehimen, nagpapatuloy ang serye ng impunity sa bansa na nagiging daan pa upang abushin ng mga opisyal ng gobyerno ang kanilang kapangyarihan na tila naging parte na ng political culture ng bansa.

Graphics by Kristine Mae P. Fernadez

State of

2ND BRANCH – GU

Sa pagpasok ng administrasyon ni Pangulong Rodrigo Du nangyari sa malagim na kasaysayan ng Pilipinas. Bago pa ma madugo ang laban sa ilegal na droga. Mariin itong tinutulan n ayon sa kanila tanging mga mahihirap lamang ang lubos na m Base sa ulat na inilabas ng United Nations Office of the nitong 2020, mula nang mag-umpisa ang kampanya kontra i Partikular na tinukoy ng UN-OHCHR ang kawalan ng due p “neutralization” ng mga kapulisan sa mga tinutugis na drug Samantala, sa pagitan naman ng taong 2015 at 2019, hig journalists at trade unionists ang napatay ng may kinalaman Karamihan din aniya sa mga isinagawang raid ng pulisya a nakukuha ay maaaring itinanim o gawa-gawa lamang. Ayon pa sa magkakaibang lugar sa pagitan ng Agosto 2016 at Hunyo 2 serial numbers ng mga baril na nakukuha sa mga napatay na Pinabulaanan naman ni Presidential Communications Ope ulat ng UN-OHCHR at sinabi nitong inaccurate ang finding pinahahalagahan umano ng Duterte administration ang karap naaayon sa batas.

Samantala, dinepensahan naman ni Pangulong Duterte sa war at ginagamit lamang umano ng kanyang mga kritiko an government propaganda.

Kung ikukumpara naman sa ulat ng #RealNumbersPH, m naitalang namatay na mula sa pinagsama-samang report ng Bureau of Investigation, Bureau of Customs, at Bureau of Co ng UN. Ngunit kung titingnan sa ulat ng UN, isang kaso pa lamang ng gobyerno. Matapos mahatulan ng guilty ang tatlong puli napatunayan sa pamamagitan ng CCTV footage at pinasinun pulis.

Paano na lamang malalaman kung ano ang tunay na nangya nanlaban kung ang kaisa-isang kaso na nagpadiin sa mga p lamang gamit ang CCTV. Mismong ang dating PNP Chief at nanguna sa drug war aminadong sinakyan o sinabayan ng mga tiwaling pulis at m drugs ng pamahalaan. Sa isang podcast interview, sinabi ni uunahin niyang linisin ang kanilang hanay.

Sa kabila ng kalunos-lunos na nangyari, hindi na umaasa ang katarungan. Tila madali na lamang sabihin na walang nak sa mga biktima, ngunit kung titingnan ang mga listahan ng m Nangako naman si Justice Secretary Menardo Guevarra na na isinagawang raid sa ilalim ng Oplan Tokhang at mga uma · MEDIA IMPUNITY Pinakamalagim na sa kasaysayan kung maituturing ang Am 32 rito mula sa hanay ng media. Bagamat noong 2019 nahatu suspects at mga kasabwat nito, nanatili pa rin at-large o nan rin ang panawagan ng hustisya.

Samantala, sa ilalim ng Duterte administration 19 na an lamang ng isang buwan. Naunang napaslang nito lamang N dalawang beses ng pinagtangkaan ang buhay. Nasundan na at reporter sa isang programa sa DYME. Napatay ng mga baril. Kinondena naman ito ng National Union of Journalis magsagawa ng malalim na imbestigasyon.

Malaking banta ito para sa malayang pamamahayag, kun Duterte noong 2016, sinabi nitong dapat lang patayin ang pangulo ang pamamaril sa broadcaster at kritiko niya na s hanggang sa ngayon hindi na nalutas ang kaso. · LOCAL EXECUTIVES Hindi rin exempted sa lumalalang gun culture ng bansa ma naitala si Los Baños, Laguna Mayor Caesar Perez, matapos b salarin. Noong nakaraang taon nasama sa listahan ni Pangulo na droga, bagay na itinanggi ng alkalde.

Sa naitatala ng ABS-CBN news, umabot na sa 21 ang mg administration. Karamihan sa mga ito, hindi pa rin nahuhuli Muli rin uminit ang usapin sa red-tagging at mismong si P ground ng mga komunista at nagbabantang tatanggalan ng po Chancellor Fidel Nemenzo, na walang lugar sa loob ng pama Bago pa nito, naglunsad ng anti-communism campaign an Conflict (NTF-ELCAC), kung saan ni-red tag ang mga grupo Kabataan, Gabriela, College Editors Guild of the Philippin Nilinaw naman na hindi lahat ng grupong ito ay communists lalo na sa mga student activists.

Ang mga hakbang na ito ng NTF-ELCAC ay mariing kin ito para sa kanilang seguridad. Hindi rin nakapagtataka sapag karamihan sa mga nasawi ay itinuro lamang bilang miyem naghayag lamang ng pagtutol sa mga proyekto ng pamahalaa

VOL XXV NO. 1 SPECIAL ONLINE ISSUE

Impunity ni Immanuelle G. Reyes

UN CULTURE

uterte noong 2016, tila ‘sounds familiar’ o nauulit ang an naging pangulo nagbabala na si Duterte na magiging ng local at international human rights organization dahil maaapektuhan at magiging anti-poor lamang ito.

High Commissioner for Human Rights (UN-OHCHR) ilegal na droga noong 2016, 8,663 na ang mga napatay. process at ang paggamit ng mga salitang “negation” at suspects. git 248 na human rights defenders, legal professionals, n sa kanilang trabaho. ay walang warrant at lumalabas na ang mga ebidensyang a sa ulat, sa 25 na operasyon na isinagawa sa Metro Manila 2017, 45 ang napatay at natuklasan na magkakatulad ang a suspek. erations Office (PCOO) Secretary Martin Andanar, ang gs at hindi angkop ang mga inilatag na rekomendasyon, patang pantao at ginagawa ang mga hakbang nito nang

a UN General Assembly, ang kanyang madugong drug ng isyu sa karapatang pantao upang magpakalat ng anti-

mula July 1, 2016 hanggang July 30, 2020, 5,180 ang g PNP, Philippine Drug Enforcement Agency, National orrections. Higit 2,000 kababa kung ikukumpara sa datos

g ang nahahatulan sa ilalim ng madugong war on drugs is sa pagpaslang kay Kian delos Santos noong 2017, na ngalingan ang nauna nang pahayag ng mga sangkot na

ari sa libo-libong napatay sa war on drugs na diumano’y pulis na sangkot sa pagpatay kay Kian ay napatunayan

ng administrasyon, Sen. Ronald “Bato” dela Rosa ang mga politiko na kasama sa drug syndicate ang war on Dela Rosa na kung uulitin nila ang gyera kontra droga,

pa ang ilang mga pamilya ng biktima na makakamit pa kaaalam sa tunay na nangyari at kung sino ang pumatay mga napatay, kasama ito sa drugs watch list ng gobyerno. magsasagawa ng internal investigation sa mahigit 5,655 ano’y extra judicial killings sa bansa.

mpatuan Massacre kung saan pinaslang ang 58 indibidwal, ulang guilty beyond reasonable doubt ang mga primary nanatiling nakalaya ang 80 indibidwal kaya’t patuloy pa

ng napaslang matapos madagdagan ng dalawa sa loob Nobyembre si Virgilio Maganes, radio commentator, na aman ito Ronnie Villamor, kontributor ng local tabloid militar si Villamor matapos umano silang tutukan ng sts of the Philippines (NUJP) Masbate at dapat umano

ng matatandaan bago pa lamang maupong pangulo si mga corrupt na journalist. Partikular na binanggit ng si Jun Pala noong Mayor pa lamang siya sa Davao na

aging ang mga nasa lokal na pamahalaan. Pinakahuling barilin sa likod ng kaniyang ulo ng hindi pa nakikilalang ong Duterte si Perez na may kaugnayan umano sa ilegal

ga local executives na napapaslang sa ilalim ng Duterte kung sino ang salarin.

Pangulong Duterte ang nagsabing ang UP ay recruitment ondo ang unibersidad. Dumepensa naman si UP Diliman antasan ang intolerance, bigotry, at red-tagging. ng National Task Force to End Local Communist Armed ong katulad ng League of Filipino Students, Anakbayan, nes, at National Union of Students in the Philippines. s front, ngunit nagdulot pa rin ito ng takot at pangamba

nondena ng mga progresibong grupo dahil banta umano gkat kung matatandaan noong panahon ng batas militar, mbro umano ng komunistang grupo. Ang iba naman ay an dahil makaaapekto ito sa kanilang tirahan.

feature

T HE GAZ ETTE

7

Mga Sanggunian: Rappler.com Philstar.com Vera Files

Martiallawmuseum.ph Bulatlat.com ABS-CBN News

3RD BRANCH – DECAYING JUSTICE SYSTEM Sa isang webinar ng National Union of Journalists of the Philippines “The culture of impunity and press freedom in PH,” tinukoy dito ang iba’t ibang uri ng impunity sa bansa. Una na rito ang pagkakaroon ng Gun Culture na nagreresulta ng endemic violence, pagkakasangkot ng mga pulis, militar at iba pang law enforcers, pagkabigo ng mga ahensya ng gobyerno na i-develop ang forensic investigation, mahinang witness protection program, at mabagal na justice system.

Mula sa panahon ng batas militar hindi na maitatanggi at nakatala na sa kasaysayan ang ginawang pang-aabusong mga pwersa ng gobyerno lalo na sa mga pinaghihinalaan pa lamang na myembro umano ng NPA. Marami sa mga namatay ang hanggang sa ngayon hindi na nakamit ang hustisya. Gayundin sa kasalukuyang administrasyon na tinukoy ng UN bilang “near impunity” dahil sa war on drugs ng pamahalaan, marami sa mga tiwaling pulis ang nasa likod ng pamamaslang sa mga drug suspects at media personality.

Ang culture of impunity sa bansa ay lumalim na sapagkat napabayaan nang matagal na panahon. Mula noon hanggang sa kasalukuyan, nagpapatunay lamang na hindi magbubunga ng mabuti ang maling solusyon sa isang maling gawain.

Ang kahinaan ng criminal justice system sa bansa ay nagiging dahilan kung bakit nawawalan ng tiwala at lumalakas ang loob ng mga pumapatay na karamihan ay riding-in-tandem at mga gun-for-hire groups na pumatay kahit pa sa ilalim ng tirik na araw.

Hindi maikakaila na matagal nang problema ng bansa ang mabagal at palpak na sistemang hudikatura. Patunay rito ang lalo pang tumataas na congestion rate sa mga kulungan na higit sa nararapat na kapasidad. Ayon sa Bureau of Jail Management and Penology (BJMP), 534 porsyento ang congestion rate ng bansa, higit 215,000 ang mga nakakulong ngunit 41,000 lamang ang dapat na laman ng pasilidad. Karamihan sa mga nakakulong ay naghihintay pa rin dinggin ang kanilang kaso.

Ngunit maging ang mga nagtatrabaho sa sektor ng hudikatura ay hindi rin exempted sa kulturang ito ng impunity. Mula 2016 hanggang November 26, 2020, umabot na sa 53 ang mga napapatay na judge, prosecutor at mga abogado. Pinakahuling nadagdag sa listahan ang isang 51 taong gulang na abogado sa Cebu City na pinatay ng 2 armadong kalalakihan na hindi pa nakikilala.

Patunay lamang ito na lalong lumalakas ang loob ng mga kriminal na pumatay hindi lang dahil sa kahinaan ng sistema kundi maging sa pagpapatupad ng batas. Ang pagkabigong mapanagot ang may sala ay nakaaapekto hindi lang sa mga mamamahayag, abogado, human rights defenders, judges, at mga aktibista kundi maging mga ordinaryong mamamayan.

Sa kasalukuyang sitwasyon, ang pagsasabatas ng Republic Act 11479 o Anti-Terrorism Act of 2020 ay malaking banta para sa malayang pagpapahayag o free speech dahil sa malawak na depenisyon nito ng terorismo. Kabilang ang Human Rights Watch at iba pang mga abogado ang nagpahayag ng pagtutol dito sapagkat maaari lamang lumala ang sitwasyon ng human rights violation sa bansa.

Unang nasampahan ng kaso ang dalawang Aeta sa Zambales na umano’y sangkot sa pamamaril na nakapatay ng isang sundalo.

Partikular umanong nilabag ang Section (4) ng konstitusyon na nagsasabing parurusahan ang sinoman na masasangkot sa mga gawaing magreresulta ng kamatayan. Ngunit ayon sa National Union of Peoples’ Lawyers (NUPL) sa apela nito sa supreme court na palayain ang mga biktima, planted umano ang mga nakitang baril at pampasabog. Nagpapatunay din daw ito na madaling maituro ang sinoman na terorista dahil sa hindi tiyak na kahulugan ng terorismo sa batas. Bukod pa rito nakaranas din daw ng tortyur at pinakain pa ng human feces ang ilang biktima bago sinampahan ng kaso.

Ang malawakang red tagging naman na nagaganap sa mga progresibong grupo ay nagdudulot ng malaking banta rin para sa kanilang buhay. Ayon pa sa NUPL, ang pag-amin ni Lt. Gen. Antonio Parlade, ELCAC, na under surveilance ang mga kasapi ng Makabayan bloc sa kongreso ay sa dahilang naisabatas na ang Anti-Terror law.

Tinutulan din ito maging ng mga progresibong grupo sa CvSU matapos magdaos ng isang webinar na pinangunahan ng NTF-ELCAC kung saan iniugnay ang mga ito bilang kasapi ng komunistang grupo. Katulad ng mga nangyaring red-tagging sa nakaraan, banta ito lalo na sa kanilang mga buhay.

Nararapat lamang wakasan na ang paniniwalang saka lang tayo kikilos kung tayo na ang apektado. Hindi layunin ng lathalaing ito na magbigay ng takot, kundi magtanim ng kamalayan sa bawat isa.

Ang kahinaan at palpak na sistemang hudikatura ay nagiging sanhi ng malawakang korapsyon, at nagbibigay ng lakas ng loob sa mga sindikato na pumatay kahit pa sa ilalim ng tirik na araw.

Noong 2019, aminado ang korte suprema na 2 porsyento lamang ng mga criminal cases ang nakakasunod sa itinakdang 180 days o 6 na buwan na itatagal ng trial. Dahilan nito ang higit 700 na kakulangan ng judge sa buong bansa, samantalang higit 11,833 na bakanteng posisyon naman sa mga lower court personel. Kung hahayaan na patuloy na mabakante ang posisyon, lalo lamang mabibinbin ang kaso na tanging mahihirap lamang ang pinaka maaapektuhan. Bago pa man maibaba ang desisyon sa kaso, inaabot ito ng higit 10 taon, ika nga “justice delayed, is justice denied.”

Upang maibalik ang tiwala ng tao sa sistema ng hustisya sa bansa, nararapat na baguhin ang buong sistema at tugunan ang mga kasalukuyang problemang hinaharap. Unahing solusyunan ang kakulangan sa mga bakanteng posisyon sa mga korte at prosecution, na nagiging dahilan ng lalong pagkaantala sa mga nakabinbin na kaso.

Panahon na upang baliktarin ang sistemang baluktot na madumi, korap, at double standard. Magbabago lamang ito kung magiging seryoso sa pagpapatupad ng batas ang mga kinauukulan nang walang hinihiling na kapalit upang mapabilis ang takbo ng kaso. Dagdag pa, marami sa mga tiwaling opisyal ng pamahalaan na nahatulan at nakulong na noon ang napapawalang sala pagdating ng panibagong administrasyon. Hindi dapat ituring na parang isang laro ang pagkamit ng hustisya, ang katarungan ay tunay na makakamit kung hindi na ito papabor sa iilan-ilan lamang o nakabase sa idinidikta ng nasa ehekutibo.

Tunay na matagal nang problema ng bansa ang kultura ng impunidad, mula sa pamamalakad ng isang diktador na hinayaang lumala ang korapsyon at human rights violation na siyang nakaapekto lalo na sa mga nasa mahihirap na sektor ng lipunan.

Malaki ang gampanin ng makabagong henerasyon upang wakasan ang ganitong uri ng kultura. Marahil naipamana sa atin ang madugo at marahas na kalagayan ng bansa, marahil naging sanay at normal na para sa atin na may mga pinapatay na kadalasa’y mahirap at hindi na nakakamit pa ang hustisya. Ngunit, ito rin ba ang ipamamana natin sa mga susunod pang henerasyon?

Kailanman, hindi naging solusyon sa karahasan ang pananahimik.

Hindi na ito basta usaping pampulitika lamang. Para sa mga kapwa Pilipino, nasa ating mga kamay nakasalalay ang kasalukuyang kalagayan ng ating bansa. Tayo ang pumipili sa mga lider na ating iniluluklok, hanggang kailan tayo magpapadala sa agos ng buhay na kung sino o ano ang uso sumusunod tayo. Hanggang kailan tayo mananatiling nakapikit at magiging sunudsunuran sa mga matatamis na salita ng mga taong inililigaw tayo sa tunay na kalagayan ng bansa?

Ang pagsisikap na matigil ang impunity ay hindi lamang ukol sa paghihiganti, kundi nagbibigay ito ng mensahe sa lahat ng mamamayan na may umiiral na batas na nagpo-protekta sa buhay ng bawat isang indibidwal at ang sinomang lalabag dito ay may kapalit na parusa.

Para sa mga kabataan na kinabukasan ng hinaharap, panahon na upang buwagin ang pamana sa atin ng masalimuot na nakaraan.

Nasa ating mga kamay ang desisyon upang pumili ng mga manunungkulan sa ating bayan na may political will upang tuluyang wakasan ang kultura ng impunidad. Dito unti-unti nating mararamdaman na mas dapat pahalagahan ang demokratikong bansa kaysa sa diktadurya.

Hindi natin mararamdaman ang tunay na pagbabago kung magpapatuloy ang pamamalakad ng mga namumunong walang pagpapahalaga sa karapatang-pantao. Hindi matatapos ang karahasan kung mananatili tayong walang pakialam sa nangyayari sa ating lipunan. [G]

8

culture

T HE GAZ ETTE

VOL XXV NO. 1 SPECIAL ONLINE ISSUE

Snakes and LADDERS ni NAP Ooooyyyyyyy, Kamusta ka na? Pagod ka na ba? Ako kasi I’m tired na eh, kaloka naman kasi bhie, yung mental health ko, sumusuko na.

‘Ba naman kasi yung online class na yan. JUSKO DHAAII, naging essay writing contest. Noong face to face nga walang prof, eh. Daahhh.

EME. Yaw ko na bhie, lalaro nalang ako bhie. Sali ka ba? Sali ka na. Arte pa ih. Wala kang basic needs gurl? Let’s play na kasi.

Basic needs:

• Dice, ang siyang magpapagulong ng kinabukasan mo.

• Barya pwedeng piso, lima, depende kung ano sa tingin mo ang halaga mo.

• Ikaw, oo bhie, ikaw, dahil walang mangyayari sa larong ito kung 'di ka kikilos! Galaw-galaw, ganern!

35.

FINISHED

34.

26. 27.

“We declare our victory over COVID 19–the Destroyer of our lives and Destroyer of our economy and of our society. But we will not allow it to destroy our children’s education and their future,” said Briones.

Nagbigay ang Quezon City LGU ng 176,000 units ng tablet sa DepEd QC Division Office para magamit ng mga mag-aaral sa distance learning.

25.

“The quality of education is already dismal, but for a student to stop entirely is like a double Jeopardy,” Joel Javiniar, a University of the Philippines (UP) professor.

16.

“Work until madaling araw, online class sa tanghali.

Hagardo na ako para lang makabili kahit prepaid wifi ” ani ng isang working student.

15.

“We are ready because our top universities have been doing flexible learning even before COVID,” said CHED Chairman Prospero de Vera III.

24.

Kung ilan na ang napilitang magdrop out dulot ng kakulangan sa kakayahan. Masasabi pa rin bang tayo ang panalo sa unang araw ng pasukan?

17.

“No one is forcing you to study.

You do not want to, fine. We will be happy not to have you” Komento ukol sa Academic freeze ni CSU VPAF Ranhilio Aquino.

14.

May mga nag-donate ng smart phones sa College of Veterinary Medicine and Biomedical Science upang matulungan ang mga mgaaaral na kulang sa kagamitan.

6.

7.

“Walang internet, walang gamit. Sigaw ni nanay sa kaliwa, tahol ng aso sa kanan. uuggghh Nasaan ang pagkatuto.

Marami sa mga estudyante ng State University ang walang sapat na kakayahan para sumabay sa Online Class.

5.

“It’s hard to study in a household that is not conducive for learning.”

“Ughhh kairita, enrollment pa lang struggle na para sa mga irregulars. Ilang emails pa ba?” Hinaing ng mga Irregular students.

4.

Walang kwenta yung instructions no? parang guidelines lang, chaarrr

32.

Help your fellow student when the administration failed to do so.

28.

Sa buwan ng Disyembre, ang bansa nagkaroon ng 474,064 na total confirmed cases at patuloy na tumataas. Kaya mainam para sa kaligtasan ng lahat ang distance learning.

23.

Mass testing ang pangunahing hakbang sa pagpapababa ng bilang ng COVID 19 cases sa bansa.

18.

Online class ay hindi na nakatuon sa pagkatuto, bagkus ito ay tungkol na lamang pagpasa ng mga gawain upang pumasa sa semestre.

13.

Poverty is a huge factor to hinder students from attaining a bright future.

Ang SK ng Kaypaaba, General Emilio Aguinaldo, ay nasagawa ng distribusyon ng mga Prepaid Wifi na mayroong 10GB free load para sa mga kolehiyo mag-aaral sa kanilang barangay.

“We are ready to open classes this August. No ifs, no buts.

Learning must continue. We learn as one, we are ready,” said CHED Chairman.

12.

9.

3.

Noveleta LGU turned-over 3,000 tablets to the Department of Education (DepEd) Noveleta for the use in online classes of students enrolled for SY 2020-2021.

21.

Academic Freeze for those who have no plans to live a good life.” said CSU president Urdujah Tejada.

19. 20.

Alumni from UP Visayas

8.

September palang start na ang class pero wala namang binigay na guidelines sa flexible learning system.

Hhmmmmmff.

Students are striving in order to learn mainly because privilege is not equal for all.

22.

Mahigit 180,000 Pilipino ang nawalan ng trabaho, dulot ng retrenchment dahil sa pandemya. Paano matustusan ang gamit para ang online class, kung ang pagkain sa hapag kainan ang pangunahing prayoridad.

Ang online class ay maganda ang hangarin, ngunit hindi a para sa lahat. Sapagkat ang mga mag-aaral ay hindi pareho ang pribelehiyo sa buhay.

Only 3 out of 100 Filipino had mobile Internet subscriptions,through mobile phones, tablets, or Internet dongles .

Fact yan ha, baka naman.

31.

29. 30.

Nag-deploy ang Globe Telecom ng sampung school bus na magiikot sa Maynila para magbigay ng libreng internet connectivity para sa distance learning.

Congratulations, that you finished the game, pero sana, ‘wag kalimutan na hindi matatapos sa pahinang ito ang pakikialam mo, ok?

You know naman na struggle pa rin sa marami na mairaos ang flexible learning. But ito ay inimplement for our safety laban sa COVID-19, so please don’t create hate, just love, charr.

Pero, wait lang bhie, ang alternatibong way na ito for our education ay mas kakikitaan ng effectiveness kung ang pamahalaaan ay prepared upang masigurado na walang mag-aaral ang maiiwan ano man ang katayuan nito sa buhay. Mas masaya yung idea na no students should be left behind, ‘diba? Because education is a right not a privilege, tagline of the day, ccharrrrr.

That is why it’s unfair, sunog kilay ang maraming students but yet it seems not enough, aww. Poverty is still poverty, you can’t just say “hindi hadlang ang kahirapan” because it is po. Para po siyang snake, hindi mo alam kung kailan ka tutuklawin, but when it does, it’s hard to move forward na, no matter how persistent you are.

Thankfully nalang may mga stairs that can lift us up, kaya lang bhie parang medyo limited.

Tatay, pwede pa po ba manghingi yung mas mataas at kaya akong iangat, baka naman. Charrr.

It’s not too much naman na mabigyang prayoridad ng pamahalaan ang edukasyon, at magiging

Graphics by Kristine Mae P. Fernadez

1. First, you put your barya in number 1, para mag-represent as ikaw.

(Taray, may halaga na.)

2. Second, you roll the dice, why? Yun yung rules kasi bhie, follow mo na lang, ala ka namang magagawa, charot 3. Snakes: Make iwas na lang sa mga snake ha? Baka malaglag ka, ikaw rin, walang sasalo sa'yo.

4. Ladder: if you step into the ladder naman, edi go, char. Enjoy mo na lang kasi onti lang yun.

5. And kapag na-reach mo ang Finish line, double check mo kung tapos na talaga, baka umasa ka gurl.

33.

Knowledge is power.

But education is invincible.

BUT IT’S NOT OVER YET. …

IT’S JUST THE BEGINNING

Paano Paglaruan este Laruin pala:

help eight freshmen students to cope with online class by providing them learning spaces and laptop computers. Mapapa sana all ka na lang, charr.

11.

“Flexible learning” for higher education institutions involves a combination of digital and non-digital technology, which CHED says doesn’t necessarily require connectivity to the internet.

10.

Not all are privileged enough to have access in internet connection in order to learn what’s necessary.

Hindi sapat ang isang oras na discussion at kopya ng PPT para maunwaan ang isang lesson.

PRIVILEGED

Sila yung may laptop, at saka wifi sa bahay, mga pinapagpala ba. Chaarr. Pero they have the means to help din naman.”

2.

Simula 1.

malaking tulong para sa mga mag-aaral na walang access sa internet if a prepaid wifi will be provided.

Kasabay nito, mas better din sana kung makapaglalaan ng mga gamit kagaya ng laptop o tablet para sa mga students na walang maayos na kasangkapan sa pag-aaral. Ang mga ganitong uri ng hangarin ay hindi pagmamalabis, sapagkat kung ang ilang barangay, munisipalidad, at lungsod ay nakayanan itong gawin, ibig sabihin ay kakayanin din ito para sa lahat, ganon.

Sa ngayon ay walang makapagsasabi kung anong hakbang ang gagawin ng pamahalaan.

Ang bukas ay walang kasiguraduhan, katulad ng dice na walang makatutukoy kung anong numero ang ilapapag. Ngunit hindi ito nangangahulugan na wala na tayong magagawa, ang simpleng pag-aalok ng tulong kagaya ng pagpapahiram ng gamit o teknolohiya at pagpapaconnect sa WiFi katulad ng hakbangin ng mga mag-aaral sa UP Visayas ay malaki nang tulong. Ikaw mismo na isang mag-aaral ay maaaring magsilbing tulay upang matulungan ang kapwa mo mag-aaral na maitawid at mapagtagumpayan ang laro ng buhay laban sa pandemya kasabay ng flexible learning.

This game is still far from the real finish line. Yet we are less farther when we fight this battle alongside with others. [G]

VOL XXV NO. 1 SPECIAL ONLINE ISSUE

literary

T HE GAZ ETTE

9

Ripples ni Eka Nakatulala ako sa harapan ng babaeng kanina pa nagsasalita, at tila nagising ako nang sabay-sabay magsalita ang mga tao sa paligid ko. “Tanggap ka namin, naririnig ka namin, mahal ka namin.”

Mga salita na ginagamit nila sa tuwing may group counselling kami.

Iba-iba ang interpretasyon namin sa mga salitang iyon. Para sa akin, iniisip ko na madalas nila itong sinasabi sa amin dahil lahat ng mga nandito kailangan iyon marinig. Marahil ay nararamdaman na hindi sila tanggap ng mga tao sa paligid nila, hindi pinakikinggan, o walang nagmamahal. Para sa akin lahat ng iyon ay nararamdaman ko. Siguro ay madalas na walang laman ang mga salitang paulit-ulit naming sinasabi. Ngunit sa tulad namin, dito lang namin iyon naririnig.

Unti-unti nang umalis ang mga tao, habang nakaupo pa ako roon. Tinitigan ko ang mga upuang bumubuo ng bilog, nang mapahawak ako sa aking dibdib wala akong maramdaman.

Papatayo na sana ako nang may nakita akong lalaki na mukhang hindi nabibilang sa amin. Ang mga ngiti niya ay umaabot sa kanyang makikinang na mata, matangkad siya, at kung tatayo ako sa tabi niya ay aabot lamang sa balikat niya. Hindi ko napansin na tinititigan ko na siya; kayumangging balat, mahabang pilikmata, matangos na ilong, at mapupulang labi sa madaling sabi ay gwapo siya. Hindi siya mukhang basag na gaya ko, mukha siyang buo. Habang ako pinipilit na buuin ang sarili, tinatagpi at pinagdidikitdikit.

“Hello! I’m Lucian, mukhang na-late ako sa meeting. Bago kasi ako rito, still settling in. At dinala nila ako sa magiging kwarto ko rito. I think I’m over sharing now. Uhm Ano’ng pangalan mo?” Nakatingin lang ako sa kanya, tumango ako at nagsimulang maglakad pero nararamdaman kong kasunod ko pa rin siya.

Hanggang sa nasa tapat na ako ng aking kwarto at andoon pa rin siya, halos walang tigil sa pagkwento, masyado siyang masayahin. Doon ko ito naisip, mukhang hindi siya kasing buo ng inaakala ko. Sabi nga nila walang tao na sobrang saya lagi, walang hindi nakararamdam ng lungkot. Sabi nila may mental health problem ang isang taong pilit na nag-rerepress ng emosyon.

“Hey! Your room is opposite of mine! Nice…but uhm ayaw mo ba akong kausapin? Wait do you find me creepy?” Hindi ko siya nilingon at binuksan ko ang aking kwarto, naamoy ko pa ang natutuyong pintura mula sa canvas ng huling larawang ipininta ko.

Pumasok siya nang hindi ko iniimbitahan, kung sabagay hindi rin naman ako nagsalita. Umikot siya sa silid ko na parang pinag-aaralan ang mga larawang ipininta ko na nakapaskil sa dingding pati ang mga isinulat kong tula.

Nakita ko siyang nakatitig sa isang imahe na iginuhit ko. “This is you. Kamukha mo siya… wala nga lang siyang bibig, it looks so dark. Ito ba ang outlet mo? Coping mechanism? Ang hindi pagsasalita?”

Nakita ko ang psychiatrist sa labas ng kwarto ko at kumatok siya, “Lucian, this is your schedule. Don’t forget to attend the meetings or group counsellings. We are going to work on getting you better.” Tumango siya, “Thank you Dra. Diaz.”

Lumingon sa akin ang psychiatrist. “I see that you have company today? Big progress for you.” Lumapit siya at inabutan ako ng isang pad ng sticky notes. “Try.” Yun lamang ang kanyang sinabi at umalis.

“Mukhang hindi ka nga nagsasalita?” Patanong niyang sabi at nagsulat ako sa sticky note. “Hindi.”

Ngumiti siya at sinabi, “Well, little steps. Pwede bang itanong kung ano ang pangalan mo?” Muli akong sumulat, “Little steps.”

Noong gabing iyon ay hindi pa rin maganda ang tulog ko, dinadalaw pa rin ako ng mga bangungot ng nakaraan, ang mga dahilan kung bakit nawala ang aking boses, o pinili ko na maging ganito. Sa mga gabing katulad nito, isang lugar lamang ang nagbibigay sa akin ng kapayapaan.

Pagtingin ko sa orasan, ala-una na ng madaling araw. Isinuot ko ang aking jacket at inilagay sa bulsa ang sticky notes at ang ballpen. Pagkatapos, ay naglakad na ako patungo sa rooftop. Nakita ko siya na nakaupo sa sahig at nakasandal sa pader, maingat akong naglakad ngunit sa sobrang tahimik ng paligid ay nakuha ko pa rin ang kanyang atensyon. Maliit na ngiti ang kanyang naging bati sa akin at marahan niyang tinapik ang espasyo sa kanyang tabi.

Umupo ako malapit sa kanya at pinagmasdan ang langit. Nagulat ako sa papel na idinikit niya sa aking noo, “Ganito ba ang mundo mo?” Hindi, kabaligtaran ito ng aking mundo hindi man ako nagsasalita ngunit maingay ang mga bagay na tumatakbo sa isip ko. Naririnig ko pa rin lahat ng boses na aking tinatakbuhan.

Ito ang gusto kong isagot ngunit isang iling lamang ang aking nagawa.

“Are you mute? Ipinanganak ka ba na hindi nakapagsasalita?” Sinulat ko ang sagot dito, “Hindi, sabi ni Dra. Diaz this is selective mutism. I can speak but I can’t. Maybe I chose not to.” Nakita ko ang mata niya na unti-unting napuno ng kalungkutan.

“Why?” Sabi niya, ang boses niya ay may bahid ng awa. At isinulat ko sa aking sticky notes ang isang salitang dahilan kung bakit ako nagkaganito. “Words.”

Ilang oras ang lumipas at namalayan ko na papasikat na ang araw. Akmang papatayo na ako dahil sa nalalapit na group counselling ngunit hinawakan niya ang aking kamay.

“Huwag ka nang pumunta, we’ll have it here. Hindi ka naman din magbabahagi sa kanila.” Tama naman siya, may punto. Hindi ako nagbabahagi at wala ring lumalapit sa akin doon.

Nagpakawala ako ng malalim na buntong hininga at tumango. “I’ll use a sticky note too, hiningi ko kay Dra. Diaz. Sabi niya it is a good gesture. Parang parehas tayo.” At muli na namang lumabas ang ngiti niya, sana dumating ang araw na kaya ko na rin ngumiti ng gaya niya, ngiting umaabot sa mata.

Inabot niya sa akin ang kanyang isinulat, “I am Lucian. Nandito ako dahil I refuse to feel sadness. I have not cried simula ng umikot ang buhay ko. Noong nawala ang pamilya ko. I then acknowledge I need help.”

Tumingin ako sa kanya alam ko na ang katahimikan ang umaalo sa kanya. Kaya nga tumakbo ako mula sa mga salita, dahil sa katahimikan nakaramdam ako ng kaligtasan. Walang salita na lalabas sa aking bibig na iisipin nilang kasinungalingan, walang babaliktaring katotohanan. Wala akong maling masasabi, at walang mga salitang hindi pakikinggan.

Muli kong narinig ang mga salita ni Dra, Diaz sa aking isip “Try.” Nagsimula akong magsulat, “Pinili ko ito, na hindi magsalita pero dumating sa punto na parang naging natural na ito.” Nakita ko na binasa niya ito kaya nagpatuloy na akong magsulat.

“Unti-unti na nilayo ko ang sarili ko sa lahat, at para bang hindi ko na rin talaga kaya magsalita. Napuno ng takot ang puso ko.”

Matapos niya iyong basahin ay sabay kaming nagsulat.

“Tanggap ka namin, naririnig ka namin, mahal ka namin.” At munting ngiti ang isinukli sa isa’t isa.

Naging routine na naming dalawa iyon sa paglipas ng mga araw. Natuwa rin si Dra.

Graphics and page design by Britney Bautista

Diaz sa naging pagbabago namin. Ngunit itong araw na ito ay partikular na mahirap para sa akin.

Hindi ako lumabas sa aking kwarto at nakatulala lamang sa kisame habang nakahiga.

Kung babalikan ko ang dating ako, hindi ko makikilala ang sarili ko ngayon. Para akong manikang unti-unting nabasag. Gusto kong titigan ang mata ng bawat isang naging dahilan kung bakit ako nandito ngayon. Gusto kong tanungin kung masaya na sila, kung karapat dapat ba lahat ng salitang lumabas sa bibig nila sa akin, kung nakikita ba nila lahat ng ginawa nila.

Ngayon ko lang ito naibuhos lahat, lahat ng luha dahil para akong naging bato noon. Makalipas ang ilang buwan ko rito, ngayon lang sila dumalaw sa akin. At hindi ko sila kayang harapin, ang hirap harapin ng tinatakbuhan mo.

Halos hapon na ako tumayo. Nakita ko ang ilalim ng aking pinto na punong-puno ng mga sticky notes.

“Good Morning! Kaya pa ba?”

“Hindi ka lalabas ngayon? It’s Visiting Day.” “Not okay?”

“Andito ako kung kailangan mo ng mapayapang katahimikan ☺” “Still breathing?”

“Hindi pala masaya ang Visitation Day. Makikita mo lang sa mukha nila na naaawa sila sa’yo na parang wala ka ng pag-asa, tapos sa kwento nila mas nararamdaman mo na nakakulong ka dito.” “;“ “I’m still here.”

Ngiti. Sa maghapon ko na nakakulong sa lahat ng sakit na napupuno sa aking dibdib ay nakayanan kong ngumiti. Kasi naramdaman ko na mayroon pang nandito para sa akin. Nakita ko na may isang bagong ipinasok na papel, “Rooftop?”

Nagsulat ako ng isasagot sa kanya, binuksan ko ang pinto at idinikit sa kanyang noo ang sticky note.

“Hindi na kailangan.” Isang ngiti ang isinukli ko sa halos maghapon niyang pagsisigurado na ayos lamang ako. He is the safe haven that brings comfort in sadness, like a place that brings me serenity.

Dumaan din ang mga linggo, nagsimula na rin kaming sumama sa mga group meetings, hindi pa rin ako nagsasalita pero kahit papaano ay nakakatulong na rin ito. Mas dumalas na rin kami ni Dra. Diaz magkaroon ng pribadong counseling.

Naging isang paulit-ulit na cycle ang bawat araw namin. Paunti-unti na nagkakaroon ng progreso, hindi ko akalain na itong araw na ito iyon ang araw na magkakaroon ako ng breakthrough.

Isa sa mga may PTSD na kasama namin ang nag-share sa nangyari sa kanya sa unang pagkakataon.

Nakatingin ako sa kanya sa buong oras na nagkukuwento siya. “I realized na malalabanan at matatanggap ko lang ito kung haharapin ko. Kung kahit kaunti hahakbang ako papaharap. Marami na silang nakuha sa akin, hindi ko kaya na pati yung sarili ko at buhay ko makuha pa nila. Kahit kaunting hakbang, pinilit ko na ipunin ang lakas ko para makahakbang papaharap.” Lahat ng sinabi niya, tumatak sa akin. Tama siya, hindi ko dapat hayaan mangyari na lahat makuha sa akin dapat ko harapin ang lahat at hindi takbuhan.

Tumayo ako sa harap ng aking salamin, nakatitig sa larawan ng aking sarili. “I-I, A-ak-ko---“ Lumunok ako at tumulo ang mga luha sabay haplos sa aking repleksyon. “A-ako…S-si M-mona.”

Napaupo na lamang ako sa aking kama at umiyak. Nakabibinging marinig na nabasag ko na ang katahimikan. Muli kong hinawakan ang aking dibdib. Tumitibok ang aking puso at hindi gaya dati na nakararamdam ako ng matinding kawalan.

Unti-unti kong sinubukan magsalita pero mahirap ito, hindi dahil sa hindi ko kaya ngunit matimbang ang takot. Sa kanlungan ng aking silid ay pinuno ko ang katahimikan. “T-tanggap ka n-namin. N-naririnig k-ka n-na-namin. M-mahal k-ka nam-in.”

Gabi na ng maisip ko si Lucian nakapagtataka rin na maghapong hindi kami nag-usap, sinilip ko kung may mga sticky notes sa ilalim ng pinto pero wala. Nakakapanibago. Lumabas ako at tiningnan siya sa kwarto niya ngunit wala siya doon. Suot ang aking jacket ay pumunta ako sa lugar na alam kong pupuntahan niya.

Nang makarating ako sa rooftop nakita ko siya agad, puno ng luha ang pisngi. Halos hindi ko siya nakilala, wala ang magaang awra, ang maliwanag na ngiti. Katulad ko siya, hindi buo. Binasag ng sakit at kalungkutan.

Tumabi ako sa kanya at iniabot ang aking kamay. Katahimikan, nabalot kami muli ng katahimikan.

Napansin kong pinunasan niya ang kanyang pisngi.

“Hindi ako naka-attend ng counselling ngayong maghapon.” Tiningnan ko siya at nagpatuloy siya magsalita.

“Ako si Lucian, at ngayong araw ay naramdaman ko na lahat ng kalungkutang matagal kong ibinaon. I had repressed emotions, because I could not deal with sadness. I cried, for the first time in a long time. Ito ang eksaktong ika-isang taon na naiwan ako mag-isa.

It felt more real now. Na para bang hindi pala masamang panaginip lahat. Ngayong parang totoo ito. Mas naging totoo yung sakit dito.” Hinawakan niya ang kamay ko at itinuro ito sa kanyang dibdib.

“A-ako si M-m-Mona, for almost a y-year now I suffered f-from s-se-selective mutism.

Ma-madalas kinakain pa rin ako ng t-ta-takot, pero I can s-speak around the p-pe-person I trust now. Hi-Hiniwa ako ng paunti-unti ng mga s-salita. Kung m-minsan pag pumipikit a-ako naririnig ko pa l-lahat. Paulit-ulit na u-umiikot sa a-aking isip. I am happy, that you b-break these w-walls. Ikaw ang rooftop L-Lucian. Ikaw ang k-katahimikan na m-mapayapa, ang takbuhan ‘pag hindi na b-bearable ang l-lungkot. Salamat.”

Nakatingin siya sa akin habang patuloy sa pagbuhos ang kanyang luha. Ngumiti siya.

“Tanggap kita. Naririnig kita. Mahal kita.” Sinagot ko ito, “Tanggap kita. Naririnig kita.

Mahal kita.” Niyakap naming ang isa’t isa at hinayaang tumulo ang aming luha. ** Unti-unting lumiit ang pigura ng papalayo. Muli na siyang nabuo, hindi man katulad ng dati ngunit buo na. Masaya ako para sa kanya, panahon lamang ang magdidikta kung kailan ako rin ay tuluyang maghihilom. Pero sa ngayon, masaya ako na siya ang kasama ko sa maliliit na hakbang na papaharap kong sinulong.

Saksi ang buwan ay bumulong ako ng pangako.“Magpapatuloy ako, Lucian.” Hinayaan [G] kong tangayin ng hangin ito.

10

T HE GAZ ETTE

LITERARY

VOL XXV NO. 1 SPECIAL ONLINE ISSUE

Malayang Lumipad ni Modernong Maria Clara

Kinalimutan ko nang maging saranggola, na bagaman matayog ang lipad ay kontrolado naman.

Na kahit anong taas pa ang maabot, kapag hinila ang pisi ay babagsak pa rin.

Mas pinipili ko na ngayong maging isang lobo, malayang binibitiwan upang makalipad ng malaya sa kalangitan Malayo sa pagkakahawak ng sinuman.

Disney princesses ni NAP

With all the rights they have They must remain kind Taking all their privileged away from them They’re still discourage to fight The only option left is to weep Until Prince Charming arrives He is her only hope To be saved from misery

Unti-unti

ni Utoy

This is the myth Most daughter believes They must endure and wait Until they are saved.

With all the rights they have They must remain kind Taking all their privileged away from them They’re still discourage to fight The only option left is to weep Until Prince Charming arrives He is her only hope To be saved from misery This is the myth Most daughter believes They must endure and wait Until they are saved.

Testimonya ni Patatas

Saksi ako sa pagkamatay ng isang lalaki sa eskenita.

Nakita ko kung paano siya kinaladkad, pinaluhod, at pilit na pinapaamin na parang sa kasalanang hindi niya naman ginawa.

Kinasa ng lalaking naka-asul ang kanyang baril.

Kasunod ng pagputok, ay ang pagdanak ng dugo.

Kinabukasan, inilabas sa balita ang nangyari.

Isang menor de edad at hinihinalang pusher daw ang nanlaban sa mga pulis.

Malayo ito sa nasaksihan kong pangyayari sa eskenita.

Dito ko napatunayan na wala talagang laban ang isang mamamayan sa taong may posisyon at kapangyarihan.

Sa kabila ng matinding galit, pilit kong sinisindihan ang apoy ng pag-asa sa puso- na balang araw, makakamit ng biktima ang hustisya sa oras na ako’y magsalita.

Graphics by Kristine Mae P. Fernadez

Kalat

ni Angelia

Sa isang kisapmata, nakita ko ang lahat.

Kung paano sinakal ang bayan, tinanggalan ng karapatan, ginapos at pinahirapan, pinalayas sa sariling tahanan; dinaan sa karahasan.

Nakita ko ang lahat, sa panandaliang pagmulat.

Nagulat ako sa isiniwalat, masahol na kalat.

Reign beau

ni Mizu

Puna

ni Alitheia

Puro na lang daw pamumuna ang malda, Wala na raw makita kun’di mali sa kanilang ginagawa.

Ano ba ang kanilang gusto?

Manatili na lamang tayo sa isang sirko?

Matuwa sa kanilang panloloko?

Hindi naman siguro mali ang pumuna, Lalo na’t alam mo na may mali at anomalya.

Idagdag pa ang pagkukulang sa panahon ng sakuna.

Ano pang silbi ng mata kung di naman makakita?

Punain mo ang nakikitang mali Baka kaya hindi nagagalit kasi may mali na ayaw makita

Nais ko maglakad yung walang matang susunod Nais ko magsalita yung lahat makikinig Nais ko mangarap yung lahat sususporta.

Mahirap mabuhay ng may panghuhusga mahirap gumalaw dahil may lait mahirap gumising lalo’t may humihila pababa.

Hanggang kailan kami mabubuhay, sa mga salitang pumipigil sa aming paglipad hindi maipakita ang husay at ganda ng bahagharing patuloy na nakakubli.

Kayod Pasilip

ni Moymoy

Pasilip sa bahay-pangarap.

Kahit sa pasilyo ng karangyaan O sa hapag na puno ng kalinamnaman.

Gusto ko lang maramdaman kung paano sumilong sa marangyang bubungan.

O kung bawal man, maaring bang pakisabi na lang na bukas ako’y babalik Muling sisilip Ngunit hindi na para sa mumunting pangarap Kun’di upang humiling Na sana ay huwag hatulan na terorista sa sarili naming bayan Dahil lang sa paglaban namin para sa aming kalayaan.

ni Ondori

Kilala bilang balat-kalabaw Matiyagang lumalaban Maghapon man maghikahos Dugo ang isasakripisyo Makamit lang ang minimithi — ‘yan si Juan noon, Kumakayod para sa bayan.

Ikaw Juan ng kasalukuyan, Para kanino ka kumakayod, Para sa hacienderong pusong dayuhan, O para sa bayan mong ginawa mo ng dayuhan?

DEVCOMM

VOL XXV NO. 1 SPECIAL ONLINE ISSUE

T HE GAZ ETTE

Doktor ng Bayan, Aboard

by Jeraldine Francesca D. Espino

“We are at war and the doctors are the combatants. Just as we train soldiers in peacetime, so must we train more in times of war. So, let it be now, with doctors and physicians,” said, Senator Joel Villanueva, chairman of the Committee on Higher Technical and Vocational Education in a plenary session.

In this crisis where the battle strikes within the health of citizens, we mostly rely our first line of defense to health workers. However, amidst the fight to help the victims of coronavirus disease (COVID-19), the protection we have is becoming weaker as the number of health professionals is rapidly decreasing.

According to the Department of Health’s weekly situational report on COVID-19, among all confirmed cases in the Philippines, 3% are health workers reaching 13,032 with 76 deaths and 12, 815 recoveries as of December 29. The largest group of medical staff who are infected with the virus are nurses with 46%, followed by doctors with 28% and third is nursing assistants with 10%.

Doctors who died due to COVID-19 were those exposed to patients with severe conditions as stated by Rustico Jimenez, president of Private Hospitals Association. He also argued that the shortage of personal protective equipment (PPE) for doctors and other health staff in private hospitals was also behind their deaths.

M o r e o v e r, soaring to 360,000 COVID cases last October, and with the highest number in Southeast Asia, our country’s health system has been immersed which led to medical front liners wanting to take a break and make up a better plan to deal with the COVID-19. Thus, the government immediately asked for 10,000 additional health workers, called universities and medical groups to help in hiring more doctors, nurses, and other medical staff, including those returning medical professionals who have lost their jobs overseas.

However, even though t h e pandemic has not yet occurred, there are already deficiencies in the health care system that lacks attention and response such as that over 1,000 hospitals have closed for these past years due to a deficit of doctors resulting in limited access to public health care especially in rural areas which significantly affect the poor with less medical staff

Graphics by Britney Bautista

and inferior supplies.

Additionally, health care suffers as 70 percent of health professionals work in expensive private sectors while only the remaining 30 of percent public health professionals aid the health needs of the majority of Filipinos.

Meanwhile, due to shortcomings of doctors, Senate Bill No. 1520 and House Bill No. 6756 or the Doktor Para sa Bayan Act w a s proposed

w h o m initially authored by Vi l l a n u e v a with cosponsors senator Vicente Sotto III, Ralph Recto and Grace Poe which will provide scholarships for deserving students to be

Filipino who want in medical field and aim to give Filipinos better access to health care.

For applicants to qualify, they must be a natural-born or naturalized Filipino citizen, indigent and they must pass the entrance exam required by the medical school. Students from municipalities without government physicians shall be prioritized to ensure that each town in the country would have at least one doctor.

“The coronavirus (COVID-19) pandemic has only exposed and exacerbated the Achilles’ heel (weakness or vulnerable point) of our healthcare system: the shrinking supply of Filipino medical doctors.

Imagine, we only have 3 doctors per 10,000 populations, far from the ideal ratio of 10 doctors per 10,000 populations,” said Villanueva.

Scholars who graduated and passed the licensure examinations for physicians must fulfill the mandatory return service agreement through serving their hometown or any underserved municipality determined by the Department of Health for the same number of years they were under the scholarship program, otherwise, they will be required to pay twice the full cost of the scholarship, including other benefits and related expenses.

Shortage of medical personnel is mainly with the factors of low salary, poor working conditions and lack of opportunities in the country which cause them to work overseas instead of serving their own nation, which their only choice to fill the needs of their family.

Hence, this only shows that the government lacks attention to our country’s health care system wherein the pandemic s e r v e d as a realization of how our health care system is being poorly handled.

Furthermore, they had declared the national state of emergency for temporarily suspending the deployment of all health care workers, eventually discerning their importance in our country especially in the middle of our fight against the pandemic.

In line with this, RA 11466 or Salary Standardization Law 5 was implemented to modify the salary schedule of civilian government personnel including nurses with an expected starting salary of ₱32, 053 beginning on January 2020 although this may be lower for some local government units depending on their classification.

Meanwhile, Doktor Para Sa Bayan Act has been approved by Senate on third and final reading and finally has been ratified last October 8. Currently, the bill is up for President Rodrigo Duterte’s signature.

This is a good start to improve the health care system in the Philippines, it is also a way to motivate our health providers to serve our fellowmen and for scholars to be future heroes. But aside from this, the government must give a priority to the health care system and more concern to remote areas.

Huge support from the government is needed for the health care system in the country. Not just for the health workers but also for the equipment, facilities, and compensation for them to inspire to serve the Filipinos in which the administration failed. Public health has never been a priority for the national budget which declined from 4.9 percent to 4.5 percent last year.

Thus, because of the negligence for the health care, the consequences of the unexpected crisis have been fatal.

For future physicians and other pagasa ng bayan, let us not be a product of our land just to be exported. On the other hand, there is more to what our government can give to our health workers. In fact, the courageous heroes must be given wider opportunities, recognition, proper benefits and a fair salary thus serving the country makes the hard work worthwhile and we can be all the fearless fighter and future cure of our own land. [G]

11

Academic organizations appoints, elects new set of officers

by Joanna G. Laddaran

Despite the pandemic, academic organizations from different colleges have elected and appointed new set of officers to avoid vacancies of position.

According to Airo Abadiano, president, Radicands, since their organization and its members were not active for the past years, they decided to appoint new officers, however, the election process is still possible in the future if they maintain the organization active and the participation of its members.

“Radicands po kasi is a small student organization, for me, it has been inactive for the last years, we’ve decided to appoint officers na lang, kasi yung election sa’min dati ay nagiging mockery, tapos hindi lahat ng members ay present ‘pag nagpapa election,” said Abadiano.

Likewise, Leo Angelo Austria, president, Education Circle, affirmed that the College of Education - Commission on Elections decided to appoint new set of officers for all the academic organization under their department such as Circle of Hotel and Restaurant Management Students, Tourism Students Association through online screening since they have no opponent.

Meanwhile, Regina Miciano, president of Junior Social Workers Association of the Philippines, said that they conducted an online election through Google forms on October 12 which lasted for two days, similarly, International Studies’ Students Association from College of Economics Management and Development Studies, carried an online voting using Google forms last October 9-10.

Furthermore, Journalism Guild, UTOPIA and Mitochondrion Society from CAS; Rodeo Club, Venerable Knights and Ladies Veterinarian Organization and Thoroughbreds from College of Veterinary Medicine and Biomedical Sciences; Salinlahi Organization and D’ Glycans from College of Agriculture, Food, Environment and National Resources; Philippine Society of Medical Technology Students from College of Nursing; Junior Philippines Institute of Accountant and Junior Financial Executive from CEMDS conducted an online election for their set of officers.

On the other hand, according to Czherie Fei Ledesma, coordinator, Student Development Services, as stated in Section 4, page 78 of the Student Handbook, the selection of new set of officers, whether election or appointment, shall be in accordance with the respective Constitution and by-laws of the student organization.

Also, Ledesma mentioned that in accordance with the new normal, student organizations are expected to conduct virtual activities like Online Leadership Training and Online Orientation Program, and are required to inform and seek approval of the University President through the Office of the Student Affairs and Services about the planned activities and those being undertaken.

“Appointed man or elected ang officers, I hope they are understanding enough sa bawat pinamumunuan at ‘wag sana hahayaan na may maiwan na estudyante,” said Lanz Arren Lozada, BA Political Science 2-4. [G]

12

T HE GAZ ETTE

ENTERTAINMENT

VOL XXV NO. 1 SPECIAL ONLINE ISSUE

Graphics and page design by Kristine Mae P. Fernandez and Britney V. Bautista

The IMPOSTORS!!!

(REVELATION AMONG CvSU)

“MANLOLOKO IS ALL AROUND!!!”

@ddMIN: Hiii guys!!! Can u guys handle it muna? I’m busy doing papers pa e:”( Salamat in advance!!

PROXY: Don’t me Admin, binagyo midterms ng students ko! At nakita ko kayong nag mi-milk tea kanina>:( SLIDESHARE.net: Hey! Green, you fake! Pano ka nagtuturo? That’s not your Major.

PROXY: well I know, but that’s what the school gave me.

@ddMIN: Well I know u black. Ur just reading the PPT in class.

K I M O K S T C A Mass Stress Relief

May Tama

Joven

PROCOPIO

Finding Mayor

HOCHODA

Hulog ng Langit

PROCOPIO

Joven

Joven