nr. 22 - 25 juni 2012 | De GanzenPen
Zeeuwse meerminnen Op 7 juli is het weer de dag van het sprookje, maar wat is precies een sprookje? Het woord is afgeleid van ‘sproke’, wat gewoon een mondeling verteld verhaal betekent. De grens met begrippen als ‘legende’ en ‘sage’ is moeilijk te trekken. Fantasiewezens als kabouters en zeemeerminnen kom je zowel tegen in de folklore als in kunstsprookjes die achter de schrijftafel zijn verzonnen. Zeeland is voor zeemeerminnen natuurlijk een prima habitat. Aan vele Zeeuwse plaatsen hebben zich meerminverhalen gehecht, waarin deze wezens de ondergang aankondigen. We kennen zulke histories over Westenschouwen, Veere, Bath, Reimerswaal en Saaftinge – merendeels, maar niet uitsluitend verdronken plaatsen. De vissers van Westenschouwen waren lang geleden rijk en hoogmoedig. Op een dag vingen ze een zeemeermin, die luidkeels smeekte om weer vrijgelaten te worden omdat ze op het land niet kon leven. Maar de vissers voerden het ‘zeewyf’ triomfantelijk aan wal, terwijl haar echtgenoot hen in wanhoop achterna zwom. Al op de kade stierf de meermin. De door smart en woede verscheurde weduwnaar, die voor de wal machteloos baantjes had getrokken, wierp een handvol zand en wier in de haven en sprak: Schouwen, Schouwen, / ‘t sal je rouwen / dat je genomen eit m’n vrouwe! / ‘t Rieke Schouwen zal vergaen, / alleen de toren zal bluven staen! En inderdaad: de haven verzandde en de eens zo rijke vissers moesten als bedelaars over het eiland zwerven. Een literair bedoelde meerminfantasie bestaat ook over Zeelands bekendste verdronken stad Reimerswaal, waarvan de laatste bewoners in 1631 hun heil zochten in het nabije Tholen. Dit verhaal is geschreven door een zekere William J. ten Hoet en verscheen in 1881 in het destijds bekende tijdschrift Eigen Haard. Het heet ‘De Zeemeermin en de Verzonken stad’ en de verteltrant
7
Tegen contante betaling tegen hoogste dagkoers uw
OUD GOUD
Hutjens.indd 1
• legitimatie verplicht •
In de zestiende eeuw achtte men het bestaan van zeemeerminnen verre van onmogelijk, getuige deze afbeelding uit 1565.
Goes www.dewaaihoek.nl
der aardsche straten, pleinen, huizen, kerken en torens, door zeebewoners; meermannen en meerminnen gebouwd, voor eigen gebruik en liefhebberij’. Want in de verlaten ruimten bewoog zich immers geen menselijk leven meer… ‘slechts roggen, tarbotten en allerlei zeemonsters zwemmen met groote, glazige oogen, akelig spookachtig, de open deuren en vensters uit en in, en polypen strekken haar doodelijke zuigvangers uit daar, waar eenmaal de menschenborst zwoegde van liefde en leed, waar ouders en kinderen juichten en de bruid, den rozen- en leliënkrans in ’t haar, reikhalzend haren bruidegom verbeidde.’
Omslag van een aflevering van ‘Eigen Haard’ uit 1920.
is flink aangezet. De stad lag ‘diep in den schoot der zee begraven’, aldus Ten Hoet (zéér overdreven) en bij kalm, bewegingloos water kon je haar nog duidelijk op de bodem zien. Alsof ze niet door een ongeluk daar was terechtgekomen, ‘maar veel meer naar ’t patroon
Pas in een voetnoot verraadde de auteur dat het hier om Reimerswaal ging. Hij knoopte daar meteen een zelf verzonnen sage aan vast. Sommigen die de stad Reimerswaal op de bodem van de Oosterschelde hadden zien liggen met haar ongedeerde huizen, straten, kerken en torens beweerden dat zij ‘eenmaal weêr op zal rijzen, als haar bewoners worden opgeroepen tot den jongsten oordeelsdag.’ Jan J.B. Kuipers
Tel: 06 128 068 76 E-mail: info@huidinstituutmagnifique.nl Web: www.magnifique.vpweb.nl U kunt bij onze schoonheidssalon terecht voor: • Gelaatsbehandelingen • Acnebehandelingen • Lichaamsbehandelingen • Aromatherapie • Manicure
• Make-up • Kleuranalyse • Make-up Cursus (ook leuk als cadeau!) • Pedicure (ook aan huis) • Medische Pedicure
Ik hoop u te begroeten bij Schoonheidssalon Magnifique of bij u thuis.
Marloes van Beveren Oude Torenstraat 5 4401 EH Yerseke Erasmuspark Troelstralaan 152 4463 XZ Goes
29