Περί Υγείας 22

Αλτσχάιμερ παραπλανητική

έρευνα σχετικά με τη νόσο 12

Ανησυχίες για

Καρδιά και ανοσοποιητικό σύστημα αυξημένα επίπεδα των κυτοκινών έχουν συνδεθεί με τη στεφανιαία νόσο 14

Long Covid-19 κύμα στη χώρα μας βρίσκεται σε ύφεση. Η Ομικρον 5, σύμφωνα με το εθνικό δίκτυο γονιδιωματικής επιτήρησης του κορωνοϊού, επικρατεί αυτήν τη στιγμή συντριπτικά δείχνοντας πως τα αρχικά στελέχη της Ομικρον δεν κυκλοφορούν πια στην κοινότητα. Τελειώσαμε λοιπόν με τον κορωνοϊό; Οι ειδικοί κάνουν λόγο για το 7ο πανδημικό κύμα, καθώς αναμένεται αύξηση των κρουσμάτων στα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου. Οπως ανέφερε ο κ. Γκίκας Μαγιορκίνης, μπορεί η κατάσταση να παραμείνει και ήπια, είναι όμως πολύ πιθανό το 7ο κύμα να έρθει αργότερα μέσα στον χειμώνα, καθώς έχουμε μπει σε μια φάση που η πανδημία θα χαρακτηρίζεται εφεξής από ένα θερινό κι ένα χειμερινό κύμα. Μπορούν άραγε τα νέα εμβόλια να αποτρέψουν τη νοσηρότητα; Τα επικαιροποιημένα εμβόλια μπορούν να βοηθήσουν, δεδομένου ότι απευθύνονται σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, ευπαθείς ομάδες, που δεν αποτελούν την πλειοψηφία και το πιο ενεργό κομμάτι του πληθυσμού. Η ανησυχία της επιστημονικής κοινότητας είναι ότι πολλοί αναμένοντας τα επικαιροποιημένα εμβόλια θα παραλείψουν να κάνουν την τρέχουσα δόση εμβολιασμού, ενόψει του χειμώνα. Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό πως σημασία έχει κανείς να ενισχύει την ανοσία του καθώς έχει αποδειχτεί ότι αυτή φθίνει με την πάροδο του χρόνου. Ευχής έργον, λοιπόν, να εστιάσουμε επιτέλους στην ηθική και στο αίσθημα συλλογικής

ευθύνης για τους εμβολιασμούς. Στα δικά μας τώρα, στο παρόν τεύχος θα ενημερωθείτε όπως πάντα για τα επίκαιρα ζητήματα στον χώρο της υγείας, με έμφαση την επιστροφή των παιδιών στο σχολείο. Καλή ανάγνωση και καλή σχολική χρονιά! Αφροδίτη Ντάικου

To 20% των ατόμων έχει συμπτώματα για δύο χρόνια. 17 Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ) Oλα όσα πρέπει να ξέρετε 20 Τραυματισμός Τι πρέπει να βάλετε στο σημείο του πόνου; 22 PAP TEST Πώς αντιμετωπίζονται οι αδυναμίες της μεθόδου ............................. 23 Συνέντευξη Παναγιώτης Α. Κατσίβελας 24 Πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας Διαγνωστικά εργαστήρια Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας 26 Ημικρανία Γιατί οι βιταμίνες Β μπορεί να σας είναι χρήσιμες 28 Τ ο πανδημικό

Τα

Καρκίνος του προστάτη Εχει αξία για όλους

τους άνδρες η εξέταση PSA; 15

1| περί υγείας | ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΝΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ TEYXOΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ222022 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Αφροδίτη Ντάικου afroditi.daikou@allabouthealth.gr ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΤΕΥΧΟΥΣ Αλέξανδρος Κοταχέας alexandros@allabouthealth.gr ART DIRECTOR Φοίβος Ντάσης ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ ΛήδαΓιάννηςΚοντογιαννοπούλουΠαλαιολόγοςAνναΣταυράκηΖήσηςΨάλλας ΣYNEPΓΑTEΣΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙΑΥΤΟΥΤΟΥΤΕΥΧΟΥΣ Ιωάννης Γ. Γριβέας Θάνος ΝότηςΜαρτίναΔημόπουλοςΝικολάουΓιάννηςΝτάνασηςΠαρασκευόπουλοςΠαρασκευήΣακκάΡοδάνθηΣυρίγουΕυάγγελοςΤσιάμπαςΘεοδώραΨαλτοπούλου ΕΔΡΑ Αργοστολίου 108 Τ.Κ. 183 45 Μοσχάτο Tηλ.: 210 7474890 Φαξ: 210 7470108 IΔIOKTHΣIA «ONLINE-TECHPRESS MΕΠΕ» info@online-techpress.gr ΙΔΡΥΤΗΣ Τρύφων Αλευρίτης (t.alevritis@gmail.com) Οι απόψεις που εκφράζονται σε ενυπόγραφα άρθρα δεν συμπίπτουν απαραίτητα με αυτές του περιοδικού. Υλικό που αποστέλλεται προς δημοσίευση δεν επιστρέφεται, ανεξαρτήτως με το αν δημοσιεύθηκε. Απαγορεύεται η ολική ή μερική αναδημοσίευση οποιουδήποτε κειμένου, διαγράμματος ή φωτογραφίας, με οποιονδήποτε τρόπο και σε οποιαδήποτε γλώσσα, χωρίς τη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμοι 238/1970, 4301/1979, Ν. 100/1975, ΝΔ 3565/1956 και 4254, 1962 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Περιεχόµενα Edito Το 7ο κύμα της πανδημίαςCovid-19 Σε τι διαφέρουν τα νέα «διδύναμα» εμβόλια 2 Επικαιροποιημένα εμβόλια Ερωτήσεις και απαντήσεις για τις νέες δόσεις 3 Εμβόλιο γρίπης Σας προστατεύει και από βακτηριακές λοιμώξεις ................................4 Συνέντευξη Θεόδωρος Φυτηλάς 5 Διευθύνων Σύμβουλος Therapis General Hospital Επιστροφή στο σχολείο Στρατηγικές για την ψυχική υγεία του παιδιού σας .............................6 Οικογενειακός γιατρός Ολα όσα πρέπει να ξέρετε 9

T α τρέχοντα εμβόλια κατά της νό σου Covid-19 θα μείνουν στην ιστορία ως ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ιατρικής επιστή μης. Αναπτύχθηκαν σε χρόνο ρεκόρ και μείωσαν σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρής ασθένειας και θανάτου. Αλλά αυτήν τη στιγ μή δεν είναι αρκετά αποτελεσματικά στη μείωση της μετάδοσης της μόλυνσης. Απαι τήθηκαν συχνές ενισχυτικές δόσεις του ανοσοποιητικού για την προστασία από τις κατά καιρούς νέες παραλλαγές επειδή η πρωτεΐνη-ακίδα του ιού, την οποία στοχεύουν τα εμβό λια, έχει αλλάξει και επίσης, με την πάροδο του χρόνου η προστασία μειώνεται  λόγω φθίνουσας ανοσίας. Τα νέα εμβόλια κατά της Oμικρον –λέγονται διδύ ναμα– συνδυάζουν δύο διαφορετικούς στόχους. Παρέχουν ευρύτερη διασταυρούμενη προστασία έναντι των παραλλαγών που κυκλοφορούν αυτήν τη στιγμή, αλλά πιθανώς και έναντι των μελλοντι κών παραλλαγών. Ο πρώτος από αυτούς τους ενι σχυτές, που κατασκευάζεται από τη Moderna, στο χεύει την υποπαραλλαγή BA.1 Oμικρον εκτός από το αρχικό στέλεχος ή το στέλεχος Wuhan. Παρέ χει, επίσης, κάποια προστασία έναντι των BA.4 και BA.5. Αυτό έχει πλέον εγκριθεί στο Ηνωμένο Βασί λειο, την Αυστραλία και τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ επιπλέ ον έχουν εγκρίνει τον διδύναμο ενισχυτή Pfizer, ο οποίος στοχεύει την ακίδα του BA.4/BA.5, καθώς και το αρχικό στέλεχος. Τα νέα εμβόλια χρησιμο ποιούν την ίδια τεχνολογία mRNA με τα αρχικά εμβόλια. Η βασική διαφορά μεταξύ των αρχικών εμβολίων και της νέας «διδύναμης» έκδοσης είναι ότι η τελευταία αποτελείται από ένα μείγμα mRNA που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη-ακίδα τόσο του αρ χικού ιού SARS-CoV-2 όσο και των πιο πρόσφατων υποπαραλλαγών της Oμικρον. Οι συνεχιζόμενες ιικές μεταλλάξεις είναι ο λόγος για τον οποίο τα αντισώματα που παράγονται ως απόκριση στα στελέχη του αρχικού εμβολίου έχουν γίνει με την πάροδο του χρόνου λιγότερο αποτελεσματικά στην αποτροπή λοιμώξεων από νέες παραλλα γές. Η ιδέα των διδύναμων εμβολίων που στοχεύουν στην προστασία από δύο διαφο ρετικά στελέχη ενός ιού δεν είναι νέα. Για πα ράδειγμα, το Cervarix είναι ένα εγκεκριμένο από τον FDA διδύναμο εμβόλιο που παρέχει προστασία έναντι δύο διαφορετικών τύπων ιών ανθρώπινων θηλωμάτων που προκαλούν καρκίνο. Πόσο προστατευτικά είναι τα νέα εμβόλια έναντι της μόλυνσης; Δεν υπάρχουν ακόμη μελέτες σε ανθρώπους σχετικά με την αποτελεσματικότητα ενός διδύναμου εμβολίου στην πρόληψη των επαναμολύνσεων και στην παροχή μακροπρόθεσμης ανοσολογικής προστασίας. Ωστόσο, σε ανθρώπινες κλινικές δοκιμές και εργαστηριακές με λέτες, τόσο η Pfizer-BioNTech όσο και η Moderna διαπί στωσαν ότι η αρχική έκδοση του διδύναμου εμβολίου, που κατευθυνόταν κατά του αρχικού ιού SARS-CoV-2 και ενός προγενέστερου στελέχους Oμικρον, του BA.1, προκάλεσε ισχυρή ανοσολογική απόκριση και μεγαλύ τερη προστασία τόσο από το αρχικό στέλεχος όσο και από την παραλλαγή BA.1. Επιπλέον, οι εταιρείες ανέ φεραν ότι ο ίδιος συνδυασμός δημιούργησε μια ση μαντική απόκριση αντισώματος έναντι των νεότερων υποπαραλλαγών Oμικρον, BA.4 και BA.5, αν και αυτή η απόκριση ήταν χαμηλότερη από εκείνη που παρατη ρήθηκε έναντι της υπομεταβλητής BA.1. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα, την άνοιξη του 2022 ο FDA απέρριψε τους διδύναμους ενισχυτές BA.1, επειδή ο οργανισμός θεώρησε ότι οι ενισχυτές ενδέ χεται να μην παρέχουν επαρκή προστασία έναντι των νεότερων στελεχών, BA.4 και BA.5, τα οποία τότε εξα πλώθηκαν γρήγορα στις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κό σμο. Eτσι, η FDA ζήτησε από την Pfizer-BioNTech και τη Moderna να αναπτύξουν διδύναμα εμβόλια που στοχεύουν ειδικά τα BA.4 και BA.5 αντί για το BA.1. Επειδή οι κλινικές δοκιμές είναι χρονοβόρες, ο FDA ήταν πρόθυμος να εξετάσει μελέτες σε ζώα και άλλα εργαστηριακά ευρήματα, όπως η ικανότητα των αντι σωμάτων να εξουδετερώνουν τον ιό, προκειμένου να αποφασίσει αν θα εγκρίνει τους δισθενείς ενισχυτές. Αυτή η απόφαση πυροδότησε διαμάχες σχετικά με το εάν είναι σκόπιμο για τον FDA να εγκρίνει ένα εμβόλιο χωρίς άμεσα ανθρώπινα δεδομένα. Ωστόσο, ο FDA έχει δηλώσει ότι εκατομμύρια άνθρωποι έχουν λάβει με ασφάλεια τα εμβόλια mRNA και ότι οι αλλαγές στις αλληλουχίες mRNA στα εμβόλια δεν επηρεάζουν την ασφάλεια των εμβολίων. Ετσι, κατέληξε στο συμπέ ρασμα ότι τα διδύναμα εμβόλια είναι ασφαλή και ότι δεν χρειάζεται να περιμένουμε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι τα εμβόλια κατά της γρίπης εισάγονται κάθε χρόνο με βάση την πρόβλεψη του στελέχους που είναι πιθανό να είναι κυ ρίαρχο και δεν υποβάλλονται σε νέες κλινικές δοκιμές. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία από τα προηγούμε να εμβόλια κατά της Covid-19, είναι πολύ πιθανό οι νέες ενισχυτικές δόσεις να συνεχίσουν να προσφέ ρουν ισχυρή προστασία από τη σοβαρό νόσηση που οδηγεί σε νοσηλεία και θάνατο. Αλλά το αν θα προστατεύσουν από επαναμόλυνση μένει να φανεί. Τα διδύναμα εμβόλια μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο ως αναμνηστικό εμβόλιο τουλάχιστον δύο μή νες μετά την ολοκλήρωση της αρχικής δόσης –ή των αρχικών απαιτούμενων εμβολίων– ή μετά από προ ηγούμενη αναμνηστική δόση. Το διδύναμο εμβόλιο Moderna έχει εγκριθεί για χρήση σε άτομα ηλικίας άνω των 18 ετών, ενώ το διδύναμο εμβόλιο Pfizer για άτομα ηλικίας άνω των 12 ετών. u 2 | περί υγείας | Οι υγιειονομικές αρχές των διαφόρων χωρών έχουν αρχίσει να εγκρίνουν εμβόλια ειδικά για την παραλλαγή Ομικρον. Τι νέο υπάρχει σ’ αυτά τα εμβόλια; Σε τι διαφέρουν τα νέα «διδύναμα» εμβόλια κατά της Covid; Γράφει ο Ζήσης Ψάλλας

Ολα όσα πρέπει να ξέρετε για τα επικαιροποιημένα εμβόλια Ερωτήσεις και απαντήσεις για τις νέες αναμνηστικές δόσεις έναντι του SARS-CoV-2. 3| περί υγείας | Ο ι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Κα ποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντά νασης, Ροδάνθη Συρίγου και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν συχνά ερωτήματα και απαντήσεις για τις επικαιροποιη μένες αναμνηστικές δόσεις εμβολίων σύμφωνα με τις οδηγίες των Κέντρων Ελέγχων Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) και τους επιδημιολόγους Keri Althoff και Andrew Pekosz από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins. l Ποιοι είναι κατάλληλοι για τα νέα δισθενή εμβόλια; Τα CDC ενέκριναν τη χορήγηση των νέων δισθε νών εμβολίων Pfizer/BioNTech για τους Αμερικα νούς 12 ετών και άνω και Moderna για τα άτομα άνω των 18 ετών, εφόσον έχουν λάβει μια πλήρη σειρά εμβολίων ή ενισχυτικών εμβολίων τουλάχι στον 2 μήνες πριν. Τα νέα εμβόλια έχουν σχεδια στεί, ώστε να προστατεύουν έναντι των στελεχών ΒΑ.4 και ΒΑ.5. Τα νέα δισθενή εμβόλια δεν έχουν εγκριθεί προς το παρόν για τα παιδιά κάτω των 12 ετών. Ωστόσο, ισχύει η σύσταση για εμβολιασμό των παιδιών άνω των 5 ετών με τη βασική σειρά των εμβολίων και με μία αναμνηστική δόση. l Σε τι διαφέρουν τα νέα δισθενή εμβόλια από τα προηγούμενα; Τα νέα εμβόλια χρησιμοποιούν την ίδια τε χνολογία mRNA με τα προηγούμενα εμ βόλια Moderna και Pfizer/BioNTech και οι ενισχυτικές δόσεις έχουν αναβαθ μιστεί για να στοχεύουν τα νεότερα στελέχη Oμικρον. Τα νέα εμβόλια εμπεριέχουν την πρωτεΐνη – ακίδα S τόσο του αρχικού (προγονικού) στελέχους του ιού όσο και των πιο μεταδοτικών στελεχών Oμι κρον (BA.4, BA.5). Είναι επίσης πιθανό –αλλά δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί– ότι τα νέα εμβόλια θα προσφέρουν προστασία από νεότερα αλλά λιγό τερο κοινά στελέχη όπως τα BA.4.6 και BA.2.75. l Πρέπει να εμβολιαστώ εάν έχω κάνει προηγου μένως αναμνηστική δόση ή αν έχω νοσήσει; Η απάντηση είναι ναι. Ακόμα κι αν έχετε νοσήσει με Covid-19 τον περασμένο χρόνο ή/και έχετε λάβει την πλήρη σειρά πρωτογενών και αναμνηστικών εμβολίων, θα πρέπει να λάβετε το νέο δισθενές εμβόλιο Oμικρον. Αυτό θα οδηγήσει σε ευρύτερη ανοσία έναντι του SARS-CoV-2 και θα συμβάλει στον περιορισμό της εμφάνισης νέων παραλλαγών. Τα ενισχυτικά εμβόλια είναι πιο αποτελεσματικά όταν χορηγούνται αφού περάσει ένα χρονικό διάστημα από την τελευταία δόση. Μια περίοδος αναμονής από 2 έως 3 μήνες είναι η ελάχιστη, αλλά ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι η παράτασή της σε 4 έως 6 μή νες μπορεί να είναι κατάλληλος χρόνος. Δεν υπάρ χουν συγκεκριμένες οδηγίες σχετικά με την περίοδο αναμονής μετά τη μόλυνση από SARS-CoV-2. Αλλά εάν έχετε μολυνθεί από τον ιό τις τελευταίες 8 εβδο μάδες, μπορεί να περιμένετε να περάσουν 8 εβδο μάδες πριν λάβετε το δισθενές ενισχυτικό εμβόλιο για να επιτρέψετε στο ανοσοποιητικό σας σύστημα να αποκομίσει μεγαλύτερο όφελος από το εμβόλιο. Σημειώνεται επίσης ότι το δισθενές εμβόλιο έχει εγκριθεί για χρήση ως αναμνηστική δόση και όχι ως δόση πρωτογενούς σειράς εμβολίων. l Εάν είμαι ανεμβολίαστος μπορώ να κάνω μόνο το αναμνηστικό εμβόλιο; Τα ενισχυτικά εμβόλια περιέχουν χαμηλότερη δόση mRΝΑ συγκριτικά με τα εμβόλια που χρη σιμοποιούνται στην πρωτογενή σειρά εμβολίων. Οι νέες ενισχυτικές δόσεις, που στοχεύουν το αρχικό στέλεχος και τις υποπαραλλαγές Oμικρον, είναι πλέον οι μοναδικές διαθέσιμες αναμνηστικές δόσεις για άτομα ηλικίας 12 ετών και άνω. Οι ανα μνηστικές δόσεις μπορούν να χορηγηθούν ανε ξάρτητα από τον τύπο του εμβολίου που έχει χρη σιμοποιηθεί κατά τον πρωταρχικό εμβολιασμό. l Μπορώ να εμβολιαστώ παράλληλα με το αντι γριπικό εμβόλιο και την αναμνηστική δόση Covid-19; Η απάντηση είναι ναι. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εμβολιαστούμε κατά της γρίπης φέτος, επειδή ορι σμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι θα μπορούσαμε να δού με παράλληλη έξαρση της γρίπης και της Covid-19 αυτό το φθινόπωρο –ένα φαινόμενο που κάποιοι ονομάζουν «διδημία». Η λήψη εμβολίου κατά της γρίπης και αναμνηστικού εμβολίου έναντι του SARS-CoV-2 –ταυτόχρονα, αν είναι δυνατό–είναι ιδιαίτερα σημαντική εάν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου. Τα άτομα που είναι επιρρεπή σε σοβαρές επιπλοκές Covid-19 –όπως οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιη τικό σύστημα και χρόνιες παθήσεις–είναι επίσης ιδιαίτερα ευάλωτα σε σοβαρές επιπλοκές της γρίπης. u

Κ αθώς μια ακόμη εποχή γρίπης πλησιάζει γρήγορα εν μέσω της συνεχιζόμενης παν δημίας Covid-19, η μείωση της βλάβης που προκαλούν οι ιοί της γρίπης είναι σημα ντική για την πρόληψη θανάτων και τη μείωση των λοιμώξεων. Πολλοί θάνατοι που σχετίζονται με τη γρίπη και την Covid-19 δεν συμβαίνουν μόνο από αυτούς τους ιούς. Αιτία μπορεί να είναι μια δευτε ρογενής βακτηριακή λοίμωξη που συχνά βρίσκεται στη ρίζα των καταστροφικών συνεπειών που απο δίδονται σε μια αρχική ιογενή λοίμωξη. Η πανδημία της γρίπης του 1918 είχε ως αποτέλε σμα την απώλεια πάνω από το 3% του παγκόσμιου πληθυσμού –τουλάχιστον 50 εκατομμύρια ανθρώ πους. Αλλά δεν ήταν ο ιός της γρίπης που προκάλεσε την πλειοψηφία αυτών των θανάτων. Μια ανάλυση δειγμάτων πνευμόνων που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας γρίπης έδειξε ότι οι περισσότεροι θάνατοι πιθανό να οφείλονταν σε βα κτηριακή πνευμονία, η οποία ήταν αχαλίνωτη τότε που δεν υπήρχαν αντιβιοτικά. Ακόμη και στην πιο πρόσφατη ιστορία, όπως οι πανδημίες γρίπης H2N2 του 1957 και H1N1 του 2009, σχεδόν το 18% των ασθενών με ιογενή πνευμονία είχαν επιπλέον βακτη ριακές λοιμώξεις που αύξησαν τον κίνδυνο θανάτου. Και η πανδημία Covid-19 δεν είναι διαφορετική. Η κατανόηση της συνέργειας μεταξύ των μικροβίων εί ναι κρίσιμη όχι μόνο για την αποτελεσματική διάγνωση και θεραπεία αλλά και για τη διαχείριση των τρεχουσών πανδημιών και την πρόληψη των μελλοντικών. Ιοί και βακτήρια ενωμένα Πολλά παθογόνα μπορούν να προκαλέσουν πολλα πλές λοιμώξεις με διαφορετικούς τρόπους. Οι επι στήμονες διακρίνουν κάθε τύπο με βάση τον χρόνο εμφάνισης κάθε μόλυνσης. Η συνλοίμωξη αναφέ ρεται σε δύο ή περισσότερα διαφορετικά πα θογόνα που προκαλούν λοιμώξεις ταυτόχρο να. Οι δευτερογενείς ή υπερλοιμώξεις, από την άλλη πλευρά, αναφέρονται σε διαδοχικές λοι μώξεις που συμβαίνουν μετά από μια αρχική μόλυνση. Συχνά προκαλούνται από παθογόνα που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Ο τρόπος με τον οποίο αλληλεπιδρούν οι ιο γενείς και βακτηριακές λοιμώξεις αυξάνει την πιθανή βλάβη που μπορούν να προκαλέσουν. Οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού μπο ρούν να αυξήσουν την πιθανότητα βακτηρια κών λοιμώξεων και να οδηγήσουν σε χειρότερη ασθένεια. Ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι συχνά πολύπλευρος. Μέσα στην αναπνευστική οδό, τα επιθηλιακά κύτταρα που επενδύ ουν τους αεραγωγούς και τους πνεύμονες χρησιμεύουν ως πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια στα εισπνεόμενα παθογόνα. Ωστόσο, οι ιοί μπορούν να σκο τώσουν αυτά τα κύτταρα και να διαταράξουν το προστατευτικό φράγμα, επιτρέποντας στα εισπνεόμενα βακτήρια να εισβάλουν. Μπορούν επίσης να αλλάξουν την επιφάνεια των επιθηλιακών κυττάρων για να διευ κολύνουν την προσκόλληση των βακτηρίων. Οι ιοί μπορούν επίσης να αλλάξουν τον αριθμό των υπο δοχέων που βοηθούν τα κύτταρα του ανοσοποιη τικού να αναγνωρίσουν και να ανταποκριθούν στα παθογόνα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι λιγότερα ανοσοκύτταρα φτάνουν στο σημείο της ιογενούς λοίμωξης, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στα βακτήρια να εκτοξεύσουν μια άλλη μόλυνση. Γρίπη, Covid-19 και βακτηριακές λοιμώξεις Οι ασθενείς που έχουν βακτηριακή λοίμωξη την ίδια στιγμή που μάχονται με την εποχική γρίπη είναι πιο πιθανό να καταλήξουν στο νοσοκομείο. Σχεδόν το ένα τέταρτο των ασθενών που εισάγονται στη ΜΕΘ με σοβαρή γρίπη έχουν επίσης βακτηριακή λοίμωξη. Μια μελέτη για τις περιόδους γρίπης 2010 έως 2018 διαπίστωσε ότι σχεδόν το 20% των ασθενών που ει σήχθησαν στο νοσοκομείο με πνευμονία που σχετί ζεται με τη γρίπη είχαν αποκτήσει βακτηριακές λοι μώξεις. Μια άλλη μελέτη ασθενών που νοσηλεύτη καν με ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις διαπίστωσε ότι σχεδόν οι μισοί είχαν συνλοίμωξη με άλλο παθο γόνο. Αυτοί οι ασθενείς είχαν επίσης σχεδόν διπλά σιο κίνδυνο να πεθάνουν μέσα σε 30 ημέρες σε σύ γκριση με εκείνους με μόνο μία μόλυνση. Είναι ενδιαφέρον ότι τα δύο είδη βακτηρίων που εμπλέκονται πιο συχνά σε συνλοιμώξεις με τον ιό της γρίπης είναι ο Streptococcus pneumoniae και ο Staphylococcus aureus, τα οποία συνήθως υπάρ χουν στην αναπνευστική οδό χωρίς να προκαλούν ασθένεια. Ωστόσο, ο ιός της γρίπης μπορεί να βλά ψει τον κυτταρικό φραγμό των πνευμόνων και να διαταράξει αρκετά την ανοσοποιη τική λειτουργία ώστε να καταστή σει τους ασθενείς ευάλωτους σε μόλυνση από αυτά τα κατά τα άλλα καλοήθη βακτήρια. Οι δευτερογενείς βακτηρι ακές λοιμώξεις επιδεινώνουν επίσης την πανδημία Covid-19. Μια ανασκόπηση του 2021 υπολόγισε ότι το 16% έως το 28% των ενηλίκων που νοσηλεύτηκαν για Covid-19 είχαν συγχρόνως και βακτηριακή λοί μωξη. Αυτοί οι ασθενείς παρέμειναν στο νοσοκομείο για διπλάσιο χρόνο, είχαν τέσσερις φορές περισσό τερες πιθανότητες να χρειαστούν μηχανικό αερισμό και είχαν τρεις φορές μεγαλύτερες πιθανότητες θα νάτου σε σύγκριση με ασθενείς μόνο με Covid-19. Το ανοσοποιητικό σύστημα αποκρίνεται διαφορετικά σε ιούς και βακτήρια. Τα αντιιικά δεν δρουν στα βακτή ρια και τα αντιβιοτικά δεν δρουν στους ιούς. Η καλύτε ρη κατανόηση των οδών που χρησιμοποιεί το σώμα για τη ρύθμιση τόσο των αντιιικών όσο και των αντιβα κτηριακών λοιμώξεων είναι κρίσιμη για την αντιμετώ πιση των δευτερογενών και των συνλοιμώξεων.  Η έρευνα γύρω από τις ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις είναι πολύ σημαντική και στο μέλλον θα αποκαλυφθούν πολλοί μηχανισμοί. Για την ώρα, το εμβόλιο της γρίπης μπορεί να σας προσφέρει προ στασία και από άλλες λοιμώξεις. u 4 | περί υγείας | Εν μέσω Covid είναι καλή ιδέα να κάνετε το εμβόλιο της γρίπης αυτόν τον χειμώνα, γιατί έτσι μπορείτε να προστατευτείτε και από άλλες λοιμώξεις. Γιατί το εμβόλιο της γρίπης μπορεί να σας προστατέψει και από βακτηριακές λοιμώξειςΖ.Ψ.

Προστατέψτε τον ποιοτικό ύπνο για τα παιδιά σας Ο ύπνος είναι θεμελιώδης για την ψυχική υγεία και ευεξία. Σχεδόν οι μισοί γονείς ανέφεραν ότι ο ύπνος του παιδιού τους επιδεινώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, εν μέρει λόγω της μειω μένης σωματικής δραστηριότητας, του αυξημένου χρόνου επάνω στις οθόνες και του αυξημένου

άγ χους. Οι κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν τα παι διά να κοιμούνται οκτώ έως 11 ώρες τη νύχτα και οι ενήλικες να κοιμούνται τουλάχιστον 7 ώρες. u 6 | περί υγείας | Δεν ξέρουμε τι μπορεί να φέρει η πανδημία φέτος, αλλά μια προτεραιότητα των γονιών πρέπει να είναι η υποστήριξη της ψυχικής υγείας των παιδιών τους. Επιστροφή στο σχολείο: Ωρα να επανεξετάσετε τις στρατηγικές για την ψυχική υγεία του παιδιού σας

T α τελευταία δύο χρόνια ήταν κάθε άλλο παρά φυσιολογικά για τα παιδιά και τις οικογένειες. Και επί του παρόντος υπάρχει ανησυχία για το τι θα φέρει η φετινή σχο λική χρονιά. Μια έρευνα έχει δείξει ότι τα παιδιά, οι έφηβοι και οι γονείς βρέθηκαν σε πίεση όσον αφορά την ψυχική υγεία κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όπου τα υψηλότερα επίπεδα άγχους έφεραν δυσκολίες στις οικογένειες. Παρόλο που υπάρχουν πολλές πτυχές της πανδημίας Covid-19 που δεν είναι υπό τον έλεγχό μας, είναι σημαντικό να εστιάσουμε σε αυτές που είναι. Τα αρνητικά αποτελέσματα της ψυχικής υγείας ενό ψει του στρες δεν είναι αναπόφευκτα. Υπάρχουν σημαντικές στρατηγικές που μπορούν να χρησι μοποιήσουν οι οικογένειες για να βοηθήσουν στην προαγωγή της ψυχικής υγείας. Οι οικογενειακές ρου τίνες μπορούν να παρέχουν σταθερότητα σε περιό δους στρες και είναι σημαντικές για την ψυχική υγεία των παιδιών. Παρακάτω είναι μερικές στρατηγικές που συνιστούν οι παιδοψυχολόγοι παγκοσμίως κατά του άγχους και των οικογενειακών προκλήσεων.  Κοινωνικές και συναισθηματικές συνδέσεις Για τα παιδιά και τους εφήβους, οι οικογενειακές κοι νωνικές και συναισθηματικές συνδέσεις είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, σημαντικές με τις φιλίες, για να βοηθήσουν τα παιδιά να προστατεύσουν την ψυχική τους υγεία. Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα και τα τελευταία δύο χρόνια βιώσαμε περιορισμούς στην ικανότητά μας να διατηρήσουμε και να αναπτύξουμε τις κοινωνικές συνδέσεις. Η έρευνα κατά τη διάρκεια της πανδημίας έδειξε ότι οι νέοι που ένιωθαν κοινω νικά συνδεδεμένοι προστατεύονταν από την κακή ψυχική υγεία. Ως εκ τούτου, η δημιουργία ευκαιριών για τα παιδιά να αισθάνονται συνδεδεμένα με τις οι κογένειές τους και με τους συνομηλίκους τους είναι κρίσιμης σημασίας για την προώθηση της ευημερίας. Στο σπίτι, η ενθάρρυνση της κοινωνικής σύνδεσης και της κατανόησης μπορεί να επιτευχθεί με το να περνάμε χρόνο μαζί σε αμοιβαία ευχάριστες δρα στηριότητες. Είναι σημαντικό να διασφαλίσετε ότι υπάρχει χρόνος για να ακούσετε το παιδί σας να μιλά για την ημέρα του, να επεξεργαστείτε γεγονότα και συναισθήματα από το σχολείο και να συμμετάσχετε στην υποστηρικτική επίλυση προβλημάτων. Οταν ακούτε το παιδί ή τον έφηβό σας να μιλάει για την ημέρα του, είναι σημαντικό να καταλαβαίνετε πρώ τα πριν ασχοληθείτε με την επίλυση προβλημάτων. Συχνά τα παιδιά μπορούν να αισθάνονται καλύτερα αφού συζητήσουν τα συναισθήματά τους χωρίς να χρειάζεται να λύσουν τα προβλήματα. Οι ευκαιρίες γι’ αυτούς τους χρόνους σύνδεσης περιλαμβάνουν τη διάρκεια του γεύματος, τις βόλτες με το αυτοκί νητο και πριν τον ύπνο.  Καθοδήγηση για να αντιμετωπίσετε μεγάλες και μικρές ανησυχίες Η ανησυχία μπορεί να είναι μια φυσική απάντηση στην αβεβαιότητα, η οποία έχει γίνει διαδεδομένη κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19. Μια συ νήθεια που μπορεί να βοηθήσει να μετριάσει τις ανησυχίες των παιδιών για να αναπτυχθούν περαι τέρω είναι να τους μάθετε να αντιμετωπίζουν τις μεγάλες και μικρές ανησυχίες καθώς προκύπτουν. Η συζήτηση, η επισήμανση και η επικύρωση των ανησυχιών τους είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Στη συνέχεια, βοηθήστε τα να σκεφτούν πώς θα μπορούσαν να αντιδράσουν αν η ανησυχία τους γίνει πραγματικότητα, πόσο πιθανό είναι να συμ βεί αυτό και τα στοιχεία που διαψεύδουν την ανη συχία τους. Η μοντελοποίηση του τρόπου με τον οποίο αναγνωρίζετε και αντιμετωπίζετε τις δικές σας ανησυχίες μπορεί να χρησιμεύσει ως παρά δειγμα για το παιδί σας.  Προγραμματίστε χρόνο για σωματική δραστηριότητα κάθε μέρα Η σωματική δραστηριότητα είναι ένας καθοριστικός παράγοντας για την ψυχική υγεία και ευεξία τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, σημειώθηκε μείωση 20% στα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας των παιδιών, ιδιαίτερα μεταξύ των ατόμων που ζουν σε χώρες με ψυχρότερα κλίματα. Ξεκινήστε με έναν μικρό στόχο, όπως να πάτε μια βόλτα μετά το δείπνο. Η επιτυχία σε έναν μικρό στόχο βοηθά στην αύξηση του κινήτρου στο μέλλον. Πραγματοποίηση αλλαγών στον τρόπο με τον οποίο το παιδί σας πάει στο σχολείο ή σε εξω σχολικές δραστηριότητες (για παράδειγμα, περπάτη μα ή ποδήλατο) μπορεί επίσης να είναι ένας εύκολος τρόπος, για να αυξήσετε τη φυσική δραστηριότητά του. Οι υπαίθριες δραστηριότητες όλο τον χρόνο πα ρέχουν μια ευκαιρία για ασφαλή σωματική δραστηρι ότητα και κοινωνική δέσμευση παρά τους εξελισσό μενους κινδύνους με την πανδημία Covid-19.

Πώς τα παιδιά μας θα προστατέψουν την υγεία τους επιστρέφοντας στο σχολείο. 7| περί υγείας | E πιστροφή στα σχολεία, λοιπόν, για τους μαθητές όλων των ηλικιών και μετά την τρίμηνη ξεκούραση του καλοκαιριού τα κεφάλια και πάλι… μέσα για τους μικρούς μας φίλους. H επανένταξη, όμως, στο σχο λικό περιβάλλον χρειάζεται και μια προσοχή τόσο από τα παιδιά όσο και από τους γονείς τους προκει μένου να προφυλαχθεί η υγεία τους. Covid-19: Επιστροφή στην προ κορωνοϊού εποχή Χωρίς μάσκες και self τεστ επέστρεψαν οι μαθη τές στις τάξεις τους για την έναρξη της νέας σχο λικής χρονιάς. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα επιστροφής στην... κανονικότητα της προ covid εποχής, με την κυβέρνηση να υλοποιεί, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, αυτό που έλεγε το καλοκαίρι. Oτι δεν επιθυμεί τη λήψη «σκληρών» μέτρων, αν δεν καταστεί απόλυτα αναγκαίο. Πλέον η χρήση μάσκας είναι προαιρετική και απλά μέτρο που συ στήνεται σε όποιον επιθυμεί να το ακολουθήσει. Φυσικά, παραμένει η σύσταση για τον σχολαστι κό καθαρισμό των χεριών και τον συνεχή αερι σμό των σχολικών αιθουσών. Σε περίπτωση που κάποιος/-α μαθητής/-τρια εμ φανίσει συμπτώματα Covid-19 αποχωρεί από τη σχολική μονάδα, αφού ειδοποιηθούν οι γονείς του και υποβάλλεται σε διαγνωστικό έλεγχο μέσω rapid τεστ ή PCR. Αν το αποτέλεσμα του τεστ εί ναι θετικό, ο ασθενής εισέρχεται σε πενθήμερη καραντίνα και επιστρέφει στο σχολικό περιβάλλον με το πέρας αυτής και αφού ο πυρετός έχει υπο χωρήσει για τουλάχιστον ένα 24ωρο. Αυτονόητο είναι ότι κατά τη διάρκεια της καραντίνας ο ασθε νής απέχει και από οποιαδήποτε εξωσχολική δρα στηριότητα όπως φροντιστήριο, ξένες γλώσσες, αθλητισμός κ.λπ. Αν το αποτέλεσμα του τεστ είναι αρνητικό, τότε ο/η μαθητής/-τρια επιστρέφει στο σχολείο, αφού ο πυρετός έχει περάσει για τουλάχι στον ένα 24ωρο και όλα τα υπόλοιπα συμπτώματα έχουν υποχωρήσει ή εξασθενούν. Και στις δύο πε ριπτώσεις δεν χρειάζεται η προσκόμιση ιατρικής βεβαίωσης ή αρνητικού τεστ Covid-19 για την επι στροφή του παιδιού στο σχολείο. Σκολίωση: Μύθος ή αλήθεια ο κίνδυνος της σχολικής τσάντας; Εδώ και πολλά χρόνια υπάρχει η εντύπωση ότι η βαριά σχολική τσάντα προκαλεί σκολίωση, δηλαδή την παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης. Ωστό σο, κάτι τέτοιο σύμφωνα με τις τελευταίες ιατρικές έρευνες δεν φαίνεται να ισχύει. Oπως έχει αποδει χτεί δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της εμφάνισης σκολίωσης και της χρήσης μιας βαριάς σχολικής τσάντας. Μάλιστα, η τελευταία δεν φαίνεται ικανή να αλλάξει δομικά την αναπτυσσόμενη σπονδυλική στήλη ενός παιδιού. Βέβαια, η λανθασμένη χρήση μιας βαριάς σχολικής τσάντας για παρατεταμένο χρονικό διάστημα μπο ρεί να προκαλέσει άλλου είδους προβλήματα στη σπονδυλική στήλη ενός παιδιού, όπως πόνο στην πλάτη, κακή στάση σώματος και κόπωση. Μάλιστα, τα συγκεκριμένα προβλήματα είναι πιθανό ένα παι δί ή ένας έφηβος να τα «μεταφέρει» και αφού ενη λικιωθεί. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι πολύ σημαντικό κάθε μαθητής να μεταφέρει σωστά τη σχολική του τσάντα. Χρήσιμο είναι να φοράει την τσάντα στην πλάτη και από τους 2 ώμους ομοιόμορφα, ενώ το βάρος που σηκώνει δεν πρέπει να ξεπερνά το 1/6 του σωματικού τους βάρους. Παράλληλα, σε περί πτωση μεγάλου βάρους, βοηθά πολύ και η τσάντα με τα ροδάκια. Σωστή διατροφή Φυσικά, κατά τη διάρκεια μιας απαιτητικής χρονιάς είναι απαραίτητο τα παιδιά να τρέφονται σωστά, προκειμένου να καταφέρουν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Η υψηλή περιεκτικότητα σε φρούτα και λαχανικά σε συνδυασμό με ένα υγιεινό πρωινό ωφελούν τον οργανισμό, αλλά προάγουν και την καλή ψυχική υγεία, όπως αναφέρουν και τα αποτελέσματα έρευνας που δημοσιεύτηκε στο BMJ Nutrition Prevention & Health.

έτρωγαν μόνο ένα σνακ

Eρευνα που διεξήχθη σε 10.853 παιδιά από 50 σχολεία του Norfolk έδωσε σημαντικές πληροφο ρίες για τη διατροφή και την ψυχική τους υγεία. Σύμφωνα με αυτή, μόνο το 25% των παιδιών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και το 28,5% αυτών της πρωτοβάθμιας καταναλώνει τις ενδεδειγμένες πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως. Αντίθετα, το 10% και το 9% αντίστοιχα δεν έτρωγε καθόλου φρούτα και λαχανικά. Τα παιδιά απάντησαν συγκεκριμένα ότι το 22,3% στο Γυμνάσιο και Λύκειο και το 10,2% στο Δημοτι κό είτε έπιναν μόνο ένα ρόφημα (πχ γάλα ή χυμό) για πρωινό είτε δεν έτρωγαν ούτε έπιναν τίποτα. Η μέση βαθμολογία ψυχικής υγείας ήταν 46,6/70 για τους μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και 46/60 για τους μαθητές της πρωτοβάθμιας. Από την άλλη πλευρά, οι μαθητές του Δημοτικού που κατανάλωναν πέντε ή περισσότερες μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως είχαν κατά μονάδες υψηλότερη βαθμολογία που ή μια μπάρα δημητριακών για πρωινό είχαν βαθμολογία χαμηλότερη κατά 1,15 μονάδες, συγκριτικά με όσους έτρωγαν ένα

μέσο όρο 3,73

τοστ, δημητριακά με γάλα ή γιαούρτι, φρούτα κ.λπ. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου «East Anglia» υπερ τονίζουν ότι η κακή διατροφή είναι καταστροφική για την ευεξία των παιδιών και τη συγκρίνουν με τη βία και τις επιθετικές συμπεριφορές στο σπίτι. Πε ριγράφουν, επίσης, την ποιότητα των γευμάτων και των σνακ κάποιων παιδιών ως «ανησυχητική» και καλούν σε επείγουσα δράση για τη βελτίωσή της, έτσι ώστε να αποφευχθεί μια ενδεχομένως αρνητική επιρροή στην ανάπτυξη και στη μόρφωσή τους. u Γράφει ο Αλέξανδρος Κοταχέας Συμβουλές για μια σχολική χρονιά… υγιεινή

από όσους δεν έτρωγαν καθόλου, ενώ εκείνοι

ΠώςστοΕπιστροφήσχολείο:θαγίνει πιο ομαλά η προσαρμογή μικρών και μεγάλων; Το παν για ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα είναι η σωστή διατροφή. Ο ι διακοπές έφτασαν στο τέλος τους, οι εκδρομείς επέστρεψαν από τους τόπους απόδρασής τους και οι μαθητές γύρισαν στα θρανία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, γονείς και παιδιά να προσπαθούν να προσαρμοστούν για ακόμη μια χρονιά στην καθη μερινότητα. Διάφορα ερωτήματα και σκέψεις κατα κλύζουν τα μυαλά των γονιών: «Πρέπει να τον γρά ψω τρίτη γλώσσα;», «Θα τη δοκιμάσω και στο πιά νο φέτος.», «Μήπως να πάει και ένα δεύτερο άθλη μα;», «Κάποιος μου είπε για ρομποτική,  ενδιαφέ ρον ακούγεται.». Αραγε τις σκέψεις των παιδιών τις αφουγκράζεται κανείς; Ολοι οι ενσυνείδητοι γονείς θέλουν αναμφίβολα το καλύτερο για το παιδί τους. Μήπως όμως πρέπει να δώσουμε στο παιδί την επιλογή να διαλέξει εκείνο τη δραστηριότητα που του αρέσει περισσότερο; Μήπως να βοηθήσουμε το παιδί να δει την έναρ ξη της σχολικής περιόδου πιο θετικά και να μην το υπερφορτώνουμε με παραπάνω δραστηριότη τες απ’ όσες πρέπει; Οφείλουμε να σκεφτούμε ποια καθημερινότητα θα κάνει το παιδί μας ευτυχισμέ νο, αλλά και πώς θα το βοηθήσουμε να αντεπεξέλ θει στο δύσκολο πρόγραμμα που θα έχει πάλι φέ τος. Πώς θα καταφέρουμε, λοιπόν, να χτίσουμε ένα γερό ανοσοποιητικό που θα προστατεύει το παιδί καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς; Το Α και το Ω για ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστη μα είναι φυσικά μια σωστή και ισορροπημένη δια τροφή που θα προσφέρει στον οργανισμό όλα εκεί να τα στοιχεία που χρειάζεται για να αντιμετωπί σει τα μικρόβια των ιώσεων αλλά και το απαιτητι κό πρόγραμμα ενός παιδιού. Ενας λόγος παραπά νω λοιπόν για τα παιδιά, τα οποία εκτίθενται συνε χώς σε περιβάλλον ιδιαίτερα φιλικό προς τις ιώσεις και τα κρυολογήματα και μάλιστα για αρκετές ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας. Βιταμίνες όπως οι C, B, A, D και E φαίνεται να βοηθούν στην καταπολέμη ση ιών και λοιμώξεων και θα τις βρούμε σε τροφές όπως είναι τα πορτοκάλια, τα ακτινίδια, το μπρόκο λο, το ψάρι, το αβγό, τα γαλακτοκομικά, το συκώτι, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως είναι το σπα νάκι, τα αβοκάντο και οι ξηροί καρποί. Οι χυμοί επίσης θα πρέπει να είναι μέρος της κα θημερινότητάς τους. Ακόμα και αν δυσκολεύονται καμιά φορά να τους καταναλώσουν, υπάρχουν λύ σεις που μπορούν να βοηθήσουν. Γι’ αυτές τις πε ριπτώσεις λοιπόν υπάρχουν διάφορες επιλογές συ μπληρωμάτων διατροφής που μπορείτε να προμη θευτείτε από τα φαρμακεία, πάντα όμως αφού συμ βουλευτείτε τον παιδίατρό σας. Μια όμως πιο ευχάριστη και ακίνδυνη επιλογή είναι και τα βιταμινούχα ροφήματα. Τα ροφήματα αυτά εί ναι μια πλούσια πηγή στοιχείων και μπορείτε να τα βρείτε ακόμη και στο περίπτερο της γειτονιάς σας. Είναι διαθέσιμα σε απολαυστικές για τα παιδιά γεύ σεις και είναι σίγουρο ότι θα γίνουν το αγαπημένο τους ρόφημα. Μ’ αυτόν τον τρόπο τα παιδιά ενισχύ ουν τον οργανισμό τους με τα απαραίτητα στοιχεία, όπως είναι το μαγνήσιο και το ασβέστιο, αλλά και με πολλές χρήσιμες βιταμίνες που βοηθούν στην θωρά κιση του ανοσοποιητικού τους, όπως αναφέραμε και παραπάνω για τις βιταμίνες Α, C, Ε, Β12 και Β6. Προτεραιότητά μας, λοιπόν, είναι να μυήσουμε τα παιδιά μας από μικρή ηλικία σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, με τη σωστή διατροφή, την άσκηση και την απαραίτητη πρόσληψη βιταμινών. Μην ξεχνάμε όμως ότι πάνω απ’ όλα είναι παιδιά. Ας τους δώσου με τον χρόνο και τον χώρο που χρειάζονται για να είναι υγιή σωματικά και ψυχικά, γεμάτα αγάπη και ευτυχία και όχι πίεση και στρες. Το παρόν άρθρο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα. Για τη λήψη οποιουδήποτε συμπληρώματος διατρο φής απευθυνθείτε πρώτα στον παιδίατρό σας. u Γράφει η Μαρτίνα Νικολάου - Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής 8 | περί υγείας |

Εγγραφείτε στον οικογενειακό γιατρό Οι πληροφορίες για τον οικογενειακό γιατρό δικαίως έχουν μονοπωλήσει το ενδιαφέρον, καθώς αλλάζει ο τρόπος πρόσβασης στην περίθαλψη. 9| περί υγείας | Τι είναι ο οικογενειακός γιατρός Ο οικογενειακός γιατρός είναι αυτός που έχει στη διάθεσή του τον φάκελο υγείας του πολίτη και του ανοίγει την πρόσβαση, εφόσον θεωρηθεί απαραί τητο, στις άλλες δομές του συστήματος υγείας, κυ ρίως στα νοσοκομεία, αλλά και δύναται να δρομο λογεί με τα παραπεμπτικά του τις επισκέψεις των ασφαλισμένων για γιατρούς άλλων ειδικοτήτων. Ωστόσο, ειδικές κατηγορίες ασθενών, για παρά δειγμα όσοι πάσχουν από καρδιοπάθειες, θα μπο ρούν να παρακολουθούνται από τον ειδικευμένο γιατρό τους, σε αυτήν την περίπτωση τον καρδι ολόγο τους, ο οποίος θα λειτουργεί ως οικογενει ακός γιατρός. Η εγγραφή των πολιτών σε ιδιώτες καρδιολόγους και πνευμονολόγους αναμένεται να ανοίξει σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφο ρίες την 1η Οκτωβρίου. Στις αρμοδιότητες του οικογενειακού γιατρού θα είναι, όπως ανέφερε ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας του υπουργείου Υγεί ας Μάριος Θεμιστοκλέους , να συμβουλεύει προσωπικά τον πολίτη. Εκείνον για παράδειγμα που καπνίζει για τη σημασία της διακοπής κα πνίσματος, τον πολίτη που είναι παχύσαρκος για την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής αλλά και μία γυναίκα άνω των 60 ετών θα τη συμβου λεύσει και θα της συστήσει την προληπτική εξέ ταση της μαστογραφίας. Αναγκαίο για την αποτελεσματικότητα του νέου τρόπου παροχής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγεί ας στους πολίτες είναι να εγγραφούν στους οικο γενειακούς γιατρούς, που θα δηλώσουν ότι επι θυμούν να ενταχθούν στο σύστημα. Εξαίρεση στη νέα Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας αποτελούν μόνο τα επείγοντα θέματα υγείας, για τα οποία θα είναι ελεύθερη η πρόσβαση στα εφη μερεύοντα νοσοκομεία για τους πολίτες. Ποια τα προτερήματα του οικογενειακού γιατρού Ο οικογενειακός γιατρός: l αναλαμβάνει την ευθύνη της διατήρησης της υγεί ας των ασθενών της λίστας του και την αντιμετώ πιση όλων σχεδόν των αναγκών του. l προάγει την ολιστική φροντίδα του ασθενή. Ο ρόλος του είναι να αποτελεί τον πλοηγό του και να συντονίζει τη φροντίδα όταν αυτή πρέπει να αναζητηθεί σε διαφορετικά επίπεδα και δομές. Διασυνδέει τη φροντίδα για οξέα και χρόνια νο σήματα, ψυχική υγεία και πρόληψη.  l αναπτύσσει μακροχρόνιες σχέσεις εμπιστοσύ νης και συνεργασίας με τους ασθενείς του, στο πλαίσιο της οικογένειας και της κοινότητας που αυτοί Με τον Ν.4931/2022διαβιούν.  μος ορίζει ως προσωπικό γιατρό καιαποκτήσουν τον γιατρό τουςεπιχειρείται όλοι οι ενήλικες να–αυτόν που ο νόπαγκοσμίως αναφέρεται ως οικογενειακός γιατρός. Η εγγραφή στον οικογενειακό γιατρό Η εγγραφή γίνεται με 3 διαφορετικούς τρόπους: 1) μέσω της πλατφόρμας εγγραφής σε προσωπικό ιατρό (https://ehealth.gov.gr/p-rv/p), όπου η είσοδος γίνεται με τους κωδικούς taxisnet και τον ΑΜΚΑ του πολίτη. 2) αυτοπροσώπως σε δομή υγείας Π.Φ.Υ. ή σε προ σωπικό ιατρό, φέροντας μαζί του, τον ΑΜΚΑ του και προς απλή επίδειξη, έγγραφο ταυτοποίησης (π.χ. Δελτίο Ταυτότητας) ή φωτοαντίγραφο. 3)  στο φαρμακείο της γειτονιάς του, φέροντας μαζί του τον ΑΜΚΑ του και προς απλή επίδειξη έγγραφο ταυτοποίησης (π.χ. Δελτίο Ταυτότη τας) ή φωτοαντίγραφο. Ο θεσμός του προσωπικού γιατρού είναι μία δωρε άν παροχή σε όλους τους πολίτες, που για πρώτη φορά θα έχουν σύμβουλο υγείας για θέματα αγω γής υγείας, πρόληψης, διάγνωσης, θεραπείας και καθοδήγησής τους σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος απέστειλε προς τους φαρμακοποιούς οδηγίες διασύνδεσης και επεξήγησης της λειτουργίας της πλατφόρμας εγγρα φών στον οικογενειακό γιατρό. O φαρμακοποιός επι λέγει προσωπικό γιατρό με βάση την επιθυμία του πολίτη και ολοκληρώνει την εγγραφή του σε αυτόν. Με την ολοκλήρωση της εγγραφής ο πολίτης λαμ βάνει ενημερωτικό SMS ή/και email για την ολοκλή ρωση της εγγραφής του στον συγκεκριμένο γιατρό, καθώς και τους προσωπικούς κωδικούς του για την ηλεκτρονική πρόσβαση στον Ατομικό Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας. Oσοι δεν έχουν κινητό θα τα λαμβά νουν αποκλειστικά με εκτυπώσιμη μορφή. Τα ανήλι κα μέλη που δεν έχουν συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας τους δεν μπορούν ακόμη να εγγραφούν. Η πληρωμή φαρμακοποιών είναι άπαξ ανά ΑΜΚΑ σε όλες τις περιπτώσεις, με αποζημίωση η οποία έχει ορι στεί σε 3 ευρώ προ ΦΠΑ 24%. Η πληρωμή θα γίνεται για κάθε μήνα με τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών, το οποίο θα εκδίδεται στις αρχές κάθε επόμενου μήνα, για αναρτημένες πράξεις οι οποίες θα αντλούνται από την ΗΔΙΚΑ για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Μέχρι αυτήν τη στιγμή έχουν γραφτεί σε προσωπικό γιατρό περισσότεροι από 2.506.000 πολίτες, δηλαδή το 28,3% των δικαιούχων πολιτών. Οι περιφέρειες με την υψηλότερη συμμετοχή είναι η Κρήτη και η Δυ τική Μακεδονία με 41,8%, η Θεσσαλία με 36,2%, η Ηπειρος με 34,1%, η Ανατολική Μακεδονία & Θράκη με 33,6% και η Κεντρική Μακεδονία με 33,2%. Πρωταθλήτριες περιφερειακές ενότητες είναι η Κοζάνη με ποσοστό συμμετοχής 52,1%, τα Χανιά και η Πιερία με 46,8%, το Ηράκλειο με 47,3%, η Μαγνησία με 45,1%, η Φλώρινα με 44,5% και τα Ιωάννινα με 43,6%. u Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου

O ι δίαιτες πλούσιες σε τροφές που σχετίζονται με φλεγμονή μπορεί να επιταχύνουν τη γήρανση του εγκεφάλου, οδηγώντας σε άνοια, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε διαδικτυακά στις 6 Μαΐου 2022, από το Alzheimer’s & Dementia. Οι ερευνητές μελέτησαν σχεδόν 2.000 υγιείς ανθρώπους (μέση ηλικία 62 ετών), οι οποίοι συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια τροφίμων και υποβλήθηκαν σε μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου. Τα δεδομένα από τα ερωτηματολόγια συλλέχθηκαν σε διάστημα 10 ετών και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των βαθμολογιών του Διαιτητικού Φλεγμονώδους Δείκτη (DII) των συμμετεχόντων. Το DII βαθμολογεί τις διατροφικές συνήθειες ενός ατόμου με βάση έναν μακρύ κατάλογο ουσιών και τύπων τροφίμων. Μια χαμηλότερη βαθμολογία DII υποδηλώνει μια πιο αντιφλεγμονώδη δίαιτα, ενώ μια υψηλότερη βαθμολογία υποδηλώνει μια προφλεγμονώδη δίαιτα. Οι δίαιτες που ταξινομούνται ως προφλεγμονώδεις περιλαμβάνουν συνήθως μεγαλύτερες ποσότητες απλών σακχάρων, χοληστερόλης, κορεσμένων λιπαρών και τηγανητών τροφών. Σε σύγκριση με τους ανθρώπους που είχαν χαμηλές βαθμολογίες DII, εκείνοι με υψηλές βαθμολογίες DII είχαν μικρότερο εγκέφαλο και λιγότερη φαιά ουσία, που αποτελούν πρώιμους δείκτες για την άνοια. Οι άνδρες με υψηλές βαθμολογίες DII ήταν επίσης πιο πιθανό να εμφανίσουν ενδείξεις εγκεφαλικού επεισοδίου που συχνά δεν προκαλούν άμεσα αναγνωρίσιμα συμπτώματα. Η μελέτη έδειξε μόνο μια συσχέτιση, αλλά τα ευρήματα υποστηρίζουν ότι αυτό που τρώτε μπορεί να επηρεάσει την υγεία του εγκεφάλου καθώς μεγαλώνετε. Προστατέψτε τον εαυτό σας από τη βλάβη της χρόνιας φλεγμονής. Η επιστήμη έχει αποδείξει ότι η χρόνια, χαμηλού βαθμού φλεγμονή μπορεί να μετατραπεί σε σιωπηλό δολοφόνο που συμβάλλει σε καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνο, διαβήτη τύπου 2 και άλλες καταστάσεις. ◆ H τέχνη εμπνέει, θεραπεύει και ευαισθητοποιεί! Στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Μήνα Αλτσχάιμερ, για τέταρτη χρονιά  καλλιτέχνες ευαισθητοποιημένοι από τις απαιτήσεις της φροντίδας ατόμων με άνοια ενώνουν τις δυνάμεις τους και συμβάλλουν έμπρακτα, με τον δικό τους μοναδικό τρόπο, στον αγώνα στήριξης των ατόμων με άνοια και των οικογενειών τους, θέτοντας την τέχνη στην υπηρεσία των συνανθρώπων μας με προβλήματα μνήμης, προσφέροντας αφιλοκερδώς τα έργα τους.   Τα εγκαίνια της έκθεσης, που θα φιλοξενηθεί στον χώρο του ART16, Αρτεμισίου 16, στον Κεραμεικό είναι την 1η Οκτωβρίου 2022 στις 18:00 και η έκθεση θα διαρκέσει από 1 έως και 16 Οκτωβρίου 2022, με ελεύθερη είσοδο. Οι ώρες λειτουργίας της έκθεσης είναι καθημερινά 17:00-22:00 και Σάββατο και Κυριακή από τις 10:00-22:00. Ολα τα έργα θα κληρωθούν με λαχειοφόρο αγορά για την ενίσχυση του έργου της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών. Η διάθεση λαχνών θα γίνεται στα Κέντρα Ημέρας της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών, στον χώρο της έκθεσης, καθώς και online (www.alzheimerathens.gr/laxnoi/) . Η κλήρωση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 16/10/22 στις 19:00, στον εκθεσιακό χώρο. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν οι παρακάτω ομιλίες. ● Κυριακή 2/10 και ώρα 11:00 «Η άνοια στην Ελλάδα σήμερα» Ομιλήτρια: δρ Παρασκευή Σακκά, πρόεδρος της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών και πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την άνοια

● Σάββατο 15/10 και ώρα 11.00 «Το Ανοιχτό Εργαστήριο του ΕΚΠΑ και της Συμμαχίας CIVIS ως πλαίσιο για τη δημιουργία πολιτιστικών δράσεων για άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους» Ομιλήτρια: Μάρλεν Μούλιου , επίκουρη καθηγήτρια Μουσειολογίας & συντονίστρια του CIVIS Open Lab, ΕΚΠΑ «Παρουσίαση του Οδηγού για Μουσεία και Χώρους Πολιτισμού φιλικούς προς την Ανοια» Ομιλήτριες: Σοφία Ε. Πελοποννησίου – μουσειολόγος, επιμελήτρια της Οικίας Κατακουζηνού και μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Κατακουζηνού & Μαρία Οικονομοπούλου, ιστορικός – μουσειολόγος Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της ΕταιρείΠερισσότερεςας Alzheimer Αθηνών.πληροφορίες

στην ιστοσελίδα www.alzheimerathens.gr. ◆ Διατροφή και άνοια Eκθεση ζωγραφικής για τη στήριξη ανθρώπων με Αλτσχάιμερ Θα διαρκέσει από 1 έως και 16 Οκτωβρίου στον Κεραμεικό για την ενίσχυση του έργου της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών. Οι διατροφικές μας συνήθειες μπορεί να επηρεάσουν την υγεία του εγκεφάλου μας. Γράφει η Αφροδίτη Ντάικου 11| περί υγείας |

«Η τεχνολογία στην υπηρεσία των φροντιστών: Δωρεάν εφαρμογές για να φροντίζουμε τους ανθρώπους μας καλύτερα» Ομιλητής: Βασίλης Γιαννακόπουλος, SciFYMarketing and Social Impact Manager

● Σάββατο 8/10 και ώρα 11:00 «Πρακτικά θέματα φροντίδας και συμπεριφοράς σε άτομα με άνοια» Ομιλητής: Κωστής Προύσκας, ψυχολόγος - δρ Γεροντολογίας, διευθύνων σύμβουλος των Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων «Aκτιος» και του Κέντρου Αποθεραπείας και Αποκατάστασης «Ακτιος Αποκατάσταση»

● Κυριακή 9/10 και ώρα 12.00 «Το καταφύγιο της μνήμης – Η δύναμη της λήθης», εργαστήρι ζωγραφικής για παιδιά Εμψυχωτές εργαστηρίου: Γιώτα Βόνη, εκπαιδευτικός – εικονογράφος, ΜEd με ειδίκευση στα artists’ books και στη θεραπεία μέσω τέχνης με έμφαση στα εικαστικά & Ηλιάνα Σκουλάξινου, ζωγράφος – εικαστικός *Το εργαστήρι απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 9-12 ετών

Ανησυχίες παραπλανητικήγιαέρευνασχετικάμετηνόσοΑλτσχάιμερ Η έρευνα του Matthew Schrag και οι ισχυρισμοί για λανθασμένα δεδομένα. H νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο διαδεδο μένη μορφή άνοιας και, με έναν ταχέως γηρασμένο παγκόσμιο πληθυσμό, τρο φοδοτεί μια άνευ προηγουμένου ζήτη ση για δαπανηρή περίθαλψη ασθενών. Υπήρξαν περίπου 400 κλινικές μελέτες από την πρώ τη δοκιμή φαρμάκων για το Αλτσχάιμερ το 1987. Ωστόσο, υπήρξαν πρόσφατοι ισχυρισμοί ότι η έρευ να που στηρίζει τις ευρέως διαδεδομένες αντιλήψεις για το τι προκαλεί τη νόσο Αλτσχάιμερ μπορεί να εί ναι δόλια. Ο αντίκτυπος αυτού στις κλινικές δοκιμές είναι ένα δυνητικά τεράστιο πλήγμα για τα άτομα που ζουν με Αλτσχάιμερ και τους φροντιστές τους. Οι ανησυχίες για πιθανή απάτη της έρευνας για το Αλτσχάιμερ ακολουθούν τα ευρήματα του νευρο λόγου Matthew Schrag, που περιγράφονται λε πτομερώς στο περιοδικό Science. Ο Schrag έγρα ψε ότι μια συνεχιζόμενη δοκιμή Αλτσχάιμερ που δι ερευνά το πειραματικό φάρμακο simufilam βασί στηκε σε παραποιημένες εικόνες που δημοσιεύτη καν από επιστήμονες χρόνια νωρίτερα. Εάν ισχύει, τότε οι εθελοντές ασθενείς σε δοκιμές φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των μελετών simufilam, μπορεί να αντιμετωπίζουν περιττούς κινδύνους για την υγεία που σχετίζονται με την πειραματική θερα πεία –πιθανότατα χωρίς ελπίδα κλινικού οφέλους. Επιπλέον, χρόνια ανάπτυξης φαρμάκων που κοστί ζουν δεκάδες εκατομμύρια δολάρια μπορεί να έχουν χαθεί. Η θεμελιώδης προϋπόθεση για το τι προκαλεί τον θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων στη νόσο Αλτσχάιμερ και κατ’ επέκταση, το είδος των φαρμά κων που χρειάζονται για να αναπτυχθούν για θερα πεία, μπορεί τώρα να χρειάζεται επανεξέταση. Ορισμένες σύγχρονες κλινικές δοκιμές για τη νόσο Αλ τσχάιμερ βασίζονται σε μια δυνητικά εσφαλμένη πλέ ον υπόθεση: ότι ο θάνατος των εγκεφαλικών κυττάρων προκαλείται από τον πρώιμο σχηματισμό στο υγρό που περιβάλλει τον εγκέφαλο, μικρών συστάδων πρω τεΐνης που ονομάζονται ολιγομερή αμυλοειδών. Μια μελέτη με μεγάλη επιρροή και υψηλή αναφορά βρίσκεται στο επίκεντρο της τρέχουσας διαμάχης. Οι συγγραφείς ισχυρίστηκαν ότι τα μοντέλα ποντι κών με Αλτσχάιμερ έδειξαν ότι η εξασθένηση της μνήμης σχετίζεται με τη συσσώρευση ολιγομερών αμυλοειδών. Ο Schrag βρήκε στοιχεία ότι η εικόνα που παρουσιάζεται στο έγγραφο του 2006 μπορεί να έχει Η αρχικήτροποποιηθεί.ερευνητική μελέτη που τέθηκε υπό έλεγ χο δημοσιεύτηκε το 2006 στο περιοδικό Nature. Από τη δημοσίευσή του, έχει αναφερθεί πάνω από 2.000 φορές από άλλους επιστήμονες. Το περιοδικό διερευνά τώρα αυτές τις ανησυχίες και συνέστησε προσοχή στην ερμηνεία των δεδομένων. Εκτός από αυτήν την εργασία του 2006, άλλες μελέτες που δη μοσιεύθηκαν από τον ίδιο συγγραφέα έχουν τεθεί υπό έλεγχο από επιστήμονες στο PubPeer –έναν ιστότοπο που επιτρέπει στους επιστήμονες να συ ζητούν την επιστημονική έρευνα. Τι γίνεται όμως με την αξιολόγηση από ομοτίμους; Το διεθνώς υιοθετημένο σύστημα αξιολόγησης από ομοτίμους, όπου εμπειρογνώμονες εξετάζουν ανώνυμα τα επιστημονικά δεδομένα που υποβάλ λονται για δημοσίευση, συνήθως εξασφαλίζει ισχυ ρά αποτελέσματα. Αυτό θα πρέπει να καθησυχά σει το κοινό σχετικά με τους επιστημονικούς ισχυ ρισμούς μιας μελέτης. Ωστόσο, ενώ η επιστήμη δεν λέει ψέματα, οι άνθρωποι μπορούν. Σε αυτήν την περίπτωση, ο Schrag εξέτασε δεκάδες εικόνες σε επιστημονικές εργασίες που συντάχθη καν από τον νευροεπιστήμονα Sylvain Lesné και πρότεινε ότι σημειώνονταν συνεχώς σημαντικές παραβιάσεις εικόνας. Κορυφαίοι ανεξάρτητοι ανα λυτές εικόνας και διεθνώς αναγνωρισμένοι ερευνη τές της νόσου Αλτσχάιμερ υποστήριξαν τους ισχυ ρισμούς του Schrag. Οι νευροεπιστήμονες μπο ρεί δικαίως να είναι απογοητευμένοι διότι δημο σιεύσεις που άλλαξαν όσα γνωρίζουμε για το Αλ τσχάιμερ ή άλλες ασθένειες εμφανίζονται τώρα να έχουν παραποιημένα δεδομένα. Ενδεχομένως φέρ νει τους νευροεπιστήμονες σε ανυποληψία και υπο νομεύει την εμπιστοσύνη του κοινού. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το simufilam δεν έχει εγκριθεί από κανένα ρυθμιστικό φορέα. Ωστόσο, μια πρόσφατη έγκριση του φαρμάκου aducanumab από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών (FDA) –ενά ντια στις συμβουλές των ειδικών που προειδοποι ούσαν ότι δεν υπήρχαν αρκετά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι λειτουργεί– έκανε τους γιατρούς που θεραπεύουν άτομα που πάσχουν από Αλτσχάι μερ ιδιαίτερα ευαίσθητους.

μερ είναι αλλοιωμένο; Μπορούμε να είμαστε σίγου ροι ότι αυτό που συνταγογραφείται στους ασθενείς είναι ασφαλές και λειτουργεί; Θα πρέπει να έχουμε κατά νου το ευρύτερο πλαί σιο ότι η δημοσίευση εσφαλμένων δεδομένων είναι σπάνια και η κακή συμπεριφορά της έρευνας είναι ακόμη πιο σπάνια. Εάν εντοπιστούν λανθασμένα δεδομένα, οι πρακτικές αποκατάστασης είναι συνή θως γρήγορες και περιεκτικές, συμπεριλαμβανομέ νης της δημοσίευσης διορθώσεων «σφαλμάτων» ή, ενδεχομένως, της ανάκλησης των ευρημάτων από επιστημονικά περιοδικά. Επιβάλλονται σημαντικές ποινές για εσκεμμένο ερευνητικό παράπτωμα. Επίσης, υπάρχουν κλινικές δοκιμές που εξετάζουν πολλαπλές πτυχές του πολύπλοκου καταρράκτη της νόσου Αλτσχάιμερ, από το τι προκαλεί τη νόσο μέχρι το πώς επηρεάζει τη μνήμη και τη σκέψη. Αυτά βασίζονται σε αξιόπιστα επιστημονικά ευρή ματα. Η κάθαρση του αμυλοειδούς, η οποία τώρα αμφισβητείται, είναι μόνο μια οδός που έχουν ακο λουθήσει οι επιστήμονες. u Ζ. Ψάλλας 12 | περί υγείας |

Αλλοι δρόμοι έρευνας

Μήπως λοιπόν τα νέα αυτής της πιθανής απάτης σημαίνουν ότι το πεδίο της έρευνας για το Αλτσχάι

l Ελαφρύ μασάζ στις παλάμες με κάποια κρέμα με ήπιο άρωμα.

καθοδηγείται προς τους ωφελούμενους, είναι αναγκαία η παράλληλη υποστήριξη των φροντιστών και των επαγγελματιών υγείας, με τρόπο που να δίνεται χρόνος για αποφόρτι ση και να παρέχεται πρόσβαση σε κατάλληλη ενημέρωση και εκπαίδευση για διαχείριση της συναισθηματικής φόρτισης και του στρες που αναπτύσσεται από την επαφή με τους ανθρώ πους. Ιδιαίτερα για τους επαγγελματίες υγεί ας, είναι σημαντικό να δίνονται σαφείς κατευ θυντήριες οδηγίες για τους διαφορετικούς τρό πους προσέγγισης των ανθρώπων με προχωρη μένη άνοια και άνοια τελικού σταδίου. Κλείνοντας, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε και να πιστεύουμε βαθιά μέσα μας πως οτιδήποτε βοηθά το άτομο με άνοια να αισθανθεί πως το αγαπούν και νοιάζονται γι’ αυτό αποτελεί ένα ασφαλές και –κά ποιες φορές– μοναδικό μονοπάτι φροντίδας. u Η άνοια προχωρά, ο άνθρωπος παραμένει Γράφει ο ΠαρασκευόπουλοςΝότης MSc in Dementia, Phd Candidate in Informatics Ποιες είναι οι δραστηριότητες που προτείνονται για άτομα με προχωρημένη άνοια και άνοια τελικού σταδίου. 13| περί υγείας |

l Προσφορά βοηθημάτων, όπως αισθητηριακά μαξιλάρια. l Επαφή με ζώα συντροφιάς.

H φιλοσοφία της φροντί δας ατόμων με προχωρη μένη άνοια και άνοια τελι κού σταδίου βασίζεται στη διατήρηση της ποιότητας ζωής και της αξιοπρέπειας των ασθενών, στην ανακούφισή τους, καθώς και στην υποστήριξη των συγγενών. Oταν η άνοια προχωράει στο τελικό της στάδιο, είναι χρήσιμο να γνωρί ζουμε πως αυτό μπορεί να διαρκέ σει από μερικές εβδομάδες έως μερι κά χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, όμως, καθώς η άνοια εξελίσσεται, η αδιά λειπτη φροντίδα γίνεται αναγκαία. Είναι εύκολο να υποθέσουμε πως, όταν ένα άτομο με άνοια έχει απολέ σει τον λόγο και δεν διαφαίνεται άλ λος δίαυλος επικοινωνίας ή όταν περ νάει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας κλινήρης, η έμφαση πρέπει να δίδεται στη φυσική κατάσταση και ανακούφιση και λιγότερο στις δραστηριότητες. Παρόλα αυτά, ακόμη και σε προχωρημένο στάδιο, ένα άτομο με άνοια μπορεί να αισθάνεται μοναξιά, ανία ή ακόμη και δυσαρέσκεια. Δραστηριότητες - Σχεδιασμός και στόχος Στο τελικό στάδιο της άνοιας –αν και εστιάζουμε κυρίως σε θέματα κατάποσης, έγκαιρης αντιμετώ πισης λοιμώξεων και διαχείρισης πόνου– έρευνες έχουν δείξει πως μέρος της ατομικής ταυτότητας του ατόμου παραμένει. Αυτό σημαίνει πως μπο ρούμε να συνεχίσουμε να προσπαθούμε να επι κοινωνήσουμε με το άτομο ακόμη και σε αυτό το στάδιο της νόσου. Oταν η άνοια βρίσκεται σε προχω ρημένο στάδιο, ο περίγυρος γίνε ται αντιληπτός κυρίως μέσω των αισθήσεων. Εστιάζοντας σε αυ τές, μπορούμε να μεταφέρουμε στον ασθενή θετικά συναισθήμα τα ανακούφισης και ικανοποίη σης. Ενδεικτικά: l Οσφρηση: λουλούδια, φαγητό κατά την παρασκευή του, αρωμα τικά έλαια, αγαπημένη λοσιόν μετά το ξύρισμα. l Ακοή: αγαπημένη μουσική, τρα γούδι από το προσωπικό, όργανο μουσικής, ήχος γέλιου, κελάηδη μα πουλιών, ανάγνωση αποσπα σμάτων από βιβλία, περιοδικά ή εφημερίδες. l Αφή: απλό κράτημα ή/και χάιδε μα του χεριού, απαλό χάιδεμα του προσώπου, μία αγκαλιά, περιποίηση των μαλλιών. l Γεύση: αίσθηση του γλυκού, κάποιο κρύο ρόφημα. l Οραση: παρουσία έντονων και καθαρών χρωμά των στο οπτικό πεδίο, περιοδικές αλλαγές θέσεις (κρεβάτι, αμαξίδιο, πολυθρόνα) για μεταβολή ει κόνων, χαμογελαστό προσωπικό, παλιές εικόνες και φωτογραφίες. Θα πρέπει να έχουμε κατά νου πως σκοπός δεν εί ναι ένα ερέθισμα να δυσκολέψει τον ωφελούμενο, αλλά να αποτελέσει αφορμή για αντίδραση και επι κοινωνία. Η επιλογή των δραστηριοτήτων προτεί νεται να είναι συστηματική και περιοδική, ενώ η εφαρμογή τους να υλοποιείται με ενσυναίσθηση, υπομονή, ευαισθησία και σεβασμό. Προσοχή πρέ πει να δίδεται στον ρεαλισμό των προσδοκιών, ενώ είναι αναγκαία η συγκέντρωση και παρατήρηση οποιασδήποτε αλλαγής σε κίνηση, μορφασμό, ήχο. Oσο η άνοια εξελίσσεται η επικοινωνία δεν σταμα τά, μα περιορίζεται στη βλεμματική επαφή, στην κί νηση των χεριών και στην αίσθηση της αφής. Παρα θέτουμε, ενδεικτικά, κάποιες δραστηριότητες που ανακουφίζουν, μειώνουν τη σύγχυση και αναπτύσ σουν μία αίσθηση ευεξίας.

Ο σημαντικός ρόλος του φροντιστή και η καθημερινότητα του επαγγελματία υγείας Αν και το βάρος της φροντίδας –δικαιολογη μένα–

οποία αποτελούνται σε μεγάλο βαθμό από χοληστερόλη) που οδηγεί σε σχηματισμό πλάκας μέσα στα αγγεία και πρήξι μο (φλεγμονή) μέσα στα τοιχώματα των αιμοφό ρων αγγείων. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται αθη ροσκλήρωση. Αυτές οι πλάκες συνήθως δεν προ καλούν κανένα σύμπτωμα τις πρώτες δεκαετίες καθώς αναπτύσσονται μέχρι να υπάρξει σημα ντική στένωση των αρτηριών ή να υπάρξει διάρ ρηξη της πλάκας (ένα κομμάτι της πλάκας σπάει, προκαλώντας θρόμβο αίματος) που οδηγεί σε μια καρδιακή προσβολή. Πώς το ανοσοποιητικό σύστημα επηρεάζει την καρδιά Οι κρύσταλλοι χοληστερόλης στην πλάκα που συσ σωρεύεται κατά τη διαδικασία της αθηροσκλήρω σης πυροδοτούν την απελευθέρωση μορίων από το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτά τα μόρια προά γουν τη φλεγμονή και τον τραυματισμό των αιμο φόρων αγγείων καθώς και την αστάθεια της πλά

κας, οδηγώντας σε καρδιακές προσβολές, εγκεφα λικά επεισόδια και θάνατο. Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού έχουν υποδοχείς που αισθάνονται τα διάφορα δυνητικά επιβλαβή μόρια (όπως ξένες πρωτεΐνες, κυτταρικά υπολείμ ματα ή κατεστραμμένο DNA). Στη συνέχεια στέλ νουν μόρια που λειτουργούν σαν στρατιώτες και απομακρύνουν αυτές τις «απειλές». Η ισχύς αυτής της απόκρισης μπορεί να αυξηθεί ως αποτέλεσμα των γονιδίων ενός ατόμου, όπως συμβαίνει σε ορι σμένες αυτοάνοσες ασθένειες. Τα αυξημένα επίπεδα αυτών των μορίωνστρατιωτών ή «κυτοκινών», έχουν συνδεθεί με στε φανιαία νόσο. Oμως, οι κυτοκίνες μπορούν πραγ ματικά να μας βλάψουν, διεγείροντας υπερβολι κά το ανοσοποιητικό σύστημα στην προσπάθειά του να αφαιρέσει τους κρυστάλλους χοληστερόλης μέσα στα τοιχώματα των αρτηριών. Αυτή η υπερδι έγερση προκαλεί φλεγμονή στα στρώματα του τοι χώματος των αιμοφόρων αγγείων. Η μείωση αυτών των κυτοκινών με φάρμακα για τη χοληστερόλη (στατίνες) έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την εξέλιξη της αθηροσκλήρωσης, κα θώς και τον αριθμό των καρδιακών συμβαμάτων. σημαίνει ότι τώρα έχουμε έναν δείκτη για μας πει ποιος διατρέχει και με τη βέλτιστη ιατρική θεραπεία, η συ χνότητα εμφάνισης περαιτέρω ανεπιθύμητων ενερ γειών σε ασθενείς μετά την αρχική καρδιακή προ σβολή φτάνει το 20%. Αυτό είναι πιθανόν επειδή οι τρέχουσες θεραπευτικές επιλογές δεν στοχεύουν αρκετά καλά αυτές τις κυτοκίνες που εμπλέκονται στη φλεγμονή. Οι στατίνες και η ασπιρίνη ασκούν έμμεσα αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα και απο τελούν θεραπευτικές επιλογές πρώτης γραμμής σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο. Η κολχικίνη, το παλαιότερο αντιφλεγμονώδες φάρ μακο μετά την ασπιρίνη που εξακολουθεί να χρη σιμοποιείται στη κλινική ρουτίνα, έχει αποδειχθεί σε μια αυστραλιανή μελέτη ότι μειώνει τα καρδια κά επεισόδια σε ασθενείς με σταθερή στεφανιαία νόσο. Η κολχικίνη χρησιμοποιείται επί του παρό ντος στη θεραπεία της ουρικής αρθρίτιδας που εί ναι επίσης μια φλεγμονώδης διαταραχή. Υπάρχουν επίσης αναδυόμενες ενδείξεις ότι ένα άλλο φάρμα κο, το Canakinumab, μπλοκάρει έναν συγκεκριμέ νο τύπο κυτοκίνης, μειώνοντας τον κίνδυνο καρδια κών προσβολών στη συνέχεια. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal έδειξε αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος σε ασθενείς που έπαιρναν μη στεροειδή αντιφλεγμο νώδη φάρμακα, τα οποία είναι κοινώς χρησιμοποι ούμενα παυσίπονα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή η μελέτη ήταν παρατηρητική και καταδει κνύει απλώς μια συσχέτιση, όχι την αιτία και το απο τέλεσμα. Συνιστάται προσοχή κατά τη συνταγογρά φηση ή τη λήψη αυτών των παυσίπονων, έως ότου διεξαχθούν πιο οριστικές μελέτες. Χρειάζεται να

Ο

Αυτό

μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού, ακόμα κι αν έχει υγιεινό τρόπο ζωής. Οι γιατροί μπορούν να κάνουν μια απλή εξέταση αίματος για να με τρήσουν την παρουσία αυτού του δείκτη φλεγμο νής (ένας από τους οποίους είναι η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη ή CRP), η οποία μπορεί να μας πει ποιος είναι πιθανό να διατρέχει κίνδυνο. Θεραπευτική αγωγή Τα θύματα της καρδιακής προσβολής είναι ιδιαί τερα ευάλωτα την περίοδο αμέσως μετά την προ σβολή τους, επειδή η φλεγμονή στις αρτηρίες μπο ρεί να οδηγήσει σε πιο ασταθή πλάκα και αποκοπή. Αυτή η αστάθεια και η επακόλουθη ρήξη της πλά κας είναι το συμβάν πυροδότησης που οδηγεί στα περισσότερα καρδιακά επεισόδια. Ακόμη

ι καρδιακές παθήσεις συγκαταλέγονται στις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως και επιβάλλουν σημαντική επιβάρυνση στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Γνω ρίζουμε μερικές από τις αιτίες των καρδιακών πα θήσεων: κάπνισμα, ανθυγιεινή διατροφή, παχυ σαρκία, υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτης και γο νίδια. Αλλά υπάρχουν επίσης πολλοί άνθρωποι που πεθαίνουν από καρδιακές παθήσεις και δεν έχουν κανέναν από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου. Οι γιατροί προσπαθούν να μάθουν το γιατί και φαίνε ται ότι το ανοσοποιητικό σύστημα και η φλεγμονή στο σώμα μπορεί να ευθύνονται. Ο πιο κοινός τύπος καρδιακής νόσου είναι η στεφα νιαία νόσος, η οποία επηρεάζει τα αιμοφόρα αγγεία της καρδιάς. Η στεφανιαία νόσος προκαλείται κυ ρίως από μπλοκαρίσματα που επηρεάζουν τη ροή του αίματος στον καρδιακό μυ, γεγονός που διακό πτει την παροχή οξυγόνου και άλλων σημαντικών θρεπτικών συστατικών. Η πιο κοινή αιτία αυτής της απόφραξης είναι η συσσώρευση λιπιδίων (τα

γίνει περισσότερη έρευνα για να κα τανοήσουμε καλύτερα τις ακριβείς διαδικασίες του ανοσοποιητικού συστήματος στις καρδιακές παθή σεις, ώστε να μπορούμε να μάθουμε ποιοι ακριβώς είναι οι κίνδυνοι. Η στόχευση παραγόντων κινδύ νου για την αθηροσκλήρωση έχει μειώσει το ποσο στό θνησιμότητας, αλλά χρειάζονται νέες θεραπεί ες για τη σταθεροποίηση των αθηροσκληρωτικών πλακών και τη θεραπεία της φλεγμονής των αιμο φόρων αγγείων της καρδιάς. u 14 | περί υγείας | Τα αυξημένα επίπεδα ορισμένων μορίων του ανοσοποιητικού που ονομάζονται κυτοκίνες έχουν συνδεθεί με τη στεφανιαία νόσο. Πώς το προσβολέςπροκαλέσεισύστημαανοσοποιητικόμπορείνακαρδιακές Γράφει ο Ζήσης Ψάλλας

να

Μ ια σημαντική μελέτη στο Ηνωμένο Βασί λειο δεν έχει δείξει διαφορά στην επιβί ωση μεταξύ των ανδρών που έκαναν ένα μόνο τεστ ειδικού προστατικού αντιγό νου (PSA) –μια εξέταση αίματος που χρησιμοποι είται για την ανίχνευση του καρκίνου του προστά τη– και εκείνων που δεν το έκαναν, μετά από πε ρίπου 10 χρόνια παρακολούθησης. Αυτό συνέβη παρά το γεγονός ότι το τεστ κάνει τη διάγνωση των περισσότερων καρκίνων του προστάτη. Hταν η μεγαλύτερη τυχαιοποιημένη δοκιμή που έγινε ποτέ, στην οποία συμμετείχαν 400.000 άνδρες ηλικίας 50-69 ετών χωρίς συμπτώματα προστάτη. Τα ευρήματα ήταν σύμφωνα με προηγούμενες δη μοσιευμένες δοκιμές προσυμπτωματικού ελέγχου PSA, οι οποίες, εκτός από μία εξαίρεση, δεν έδειξαν βελτίωση στην επιβίωση. Το ειδικό για τον προστάτη αντιγόνο είναι μια πρω τεΐνη που παράγεται από τον αδένα του προστάτη και εκκρίνεται στο σπέρμα. Μπορεί να μετρηθεί στο αίμα ως δείκτης ασθενειών που επηρεάζουν τον προστάτη αδένα. Ποια είναι η διαμάχη Ο έλεγχος PSA οδηγεί στη διάγνωση ορισμένων καρκίνων που μπορεί να μην προκαλούσαν ποτέ προβλήματα και επομένως δεν θα είχαν διαγνω στεί με βάση τα συμπτώματα. Αυτό αναφέρε ται ως «υπερδιάγνωση». Tο φαινόμενο απασχο λεί οποιοδήποτε πρόγραμμα προσυμπτωματι κού ελέγχου, όπως η μαστογραφία για τον καρκί νο του μαστού. Η υπερδιάγνωση πρέπει να σταθ μίζεται σε σχέση με τα οφέλη του προσυμπτωμα τικού ελέγχου για την εύρεση πιο σοβαρών καρ κίνων σε πρώιμο και πιο ιάσιμο στάδιο. O καρκίνος του προστάτη εμφανίζεται συνήθως σε ηλικιωμένους άνδρες. Και μερικές φορές μπο ρεί να υπάρχει μια περίοδος πολλών ετών από τη διάγνωση του καρκίνου έως τη στιγμή που εξα πλώνεται πέρα από τον προστάτη ή γίνεται απει λητικός για τη ζωή. Αυτός είναι ο λόγος που λέγε ται συχνά «οι άνδρες πεθαίνουν με καρκίνο του προστάτη παρά από καρκίνο του προστάτη». Η θεραπεία αυτών των καρκίνων δεν είναι πιθα νό να ωφελήσει τους άνδρες και αναφέρεται ως «υπερθεραπεία». Βελτίωση στο τεστ PSA Οι ερευνητές αναζητούν ένα τεστ με το οποίο μπορούν να ανιχνεύσουν τον επιθετικό καρκί νο του προστάτη καλύτερα από το τεστ PSA. Μια χούφτα από τους πολυάριθμους δείκτες που δο κιμάστηκαν έχουν εισέλθει σε κλινική (ανθρώπι νη) χρήση, αλλά κανένας δεν έχει αποδειχθεί ότι έχει καλύτερη απόδοση από το PSA ως τεστ προ συμπτωματικού ελέγχου. Για περαιτέρω βελτιστοποίηση των πλεονεκτημά των του τεστ PSA, πρέπει να στοχεύει στην κατάλ ληλη ηλικιακή ομάδα, συγκεκριμένα σε άνδρες ηλι κίας 50 έως 69 ετών. Οι πιο ηλικιωμένοι άνδρες (ή εκείνοι με μειωμένο προσδόκιμο ζωής λόγω ιατρι κής ασθένειας) είναι απίθανο να ωφεληθούν από τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη και δεν πρέ πει να υποβάλλονται σε τεστ PSA. Από την άλλη πλευρά, οι άνδρες στα 40 τους (ή νε ότεροι) έχουν συνήθως πολύ χαμηλό κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη. Θα πρέπει να υποβάλλονται σε εξέταση PSA μόνο εάν υπάρχει οι κογενειακό ιστορικό (το οποίο προσδίδει αυξημένο κίνδυνο). Αυτές οι συστάσεις αποτελούν το κεντρι κό σημείο των κατευθυντήριων γραμμών κλινικής πρακτικής που αναπτύχθηκαν πιο πρόσφατα. Παραμένει αβέβαιο ακριβώς πόσο συχνά πρέπει να επαναλαμβάνονται τα τεστ PSA για να είναι πιο αποτελεσματικά. Σύμφωνα με μια εξέχουσα ευρω παϊκή μελέτη που έδειξε τη μεγαλύτερη μείωση των θανάτων από καρκίνο του προστάτη, συνιστά ται τεστ PSA κάθε δύο χρόνια. Εάν έχετε μη φυσιολογικό τεστ PSA Μπορούν να ληφθούν περαιτέρω βήματα μετά από μια δοκιμή PSA για τη μείωση των πιθανών βλαβών από την υπερδιάγνωση και την υπερβο λική θεραπεία. Πρώτον, είναι σημαντικό να έχε τε επιβεβαίωση για μια υψηλή τιμή και να ελέγ ξετε εάν υπάρχει άλλη αιτία εκτός από τον καρ κίνο, όπως λοίμωξη του ουροποιητικού συστή ματος, απόφραξη ή τραύμα (ακόμη και από μια βόλτα με ποδήλατο). Εάν επιβεβαιωθεί μια μη φυσιολογική τιμή PSA, πραγματοποιείται βιοψία προστάτη ως η οριστική διαγνωστική εξέταση για τον καρκίνο του προστά τη. Οι λοιμώξεις είναι κίνδυνοι της βιοψίας προστά τη και μπορούν να μετριαστούν με εναλλακτικές τε χνικές, όπως η διαπερινεϊκή προσέγγιση όπου η βε λόνα βιοψίας περνά από το δέρμα και όχι από το ορθό όπως συνήθως. Πολλά κέντρα χρησιμοποιούν πλέον διαπερινεϊκή βιοψία. Οι σαρώσεις απεικόνισης ce (MRI) μπορεί να βοη θήσουν στην περαιτέρω βελτίωση της ακρίβειας της βιοψίας. Η χρήση της μαγνητικής τομογραφί ας ως συμπλήρωμα της βιοψίας προστάτη φαίνε ται να ενισχύει την ανίχνευση επιθετικού καρκί νου του προστάτη και να μειώνει την ανίχνευση του μη επιθετικού.

Μετά τη διάγνωση Εάν ένας άνδρας διαγνωστεί με καρκίνο του προ στάτη, είναι σημαντικό οι αποφάσεις θεραπείας να προσαρμόζονται εξατομικευμένα. Το πιο σημαντι κό είναι ότι οι καρκίνοι του προστάτη χαμηλού κιν δύνου θα πρέπει να τηρούνται ολοένα και περισσό τερο υπό ενεργή παρακολούθηση, καθυστερώντας ή ίσως ακόμη και αποφεύγοντας τις θεραπείες και τις σχετικές παρενέργειες. Αντίθετα, ο καρκίνος του προστάτη υψηλού κιν δύνου χρειάζεται έγκαιρη και επιθετική θεραπεία, για να επιτευχθούν τα καλύτερα δυνατά αποτελέ σματα. Οι επί του παρόντος διαθέσιμες μέθοδοι για τον προσδιορισμό του τρόπου συμπεριφοράς του καρκίνου του προστάτη βασίζονται σε πληροφο ρίες από τα τεστ PSA, φυσική εξέταση, σαρώσεις

και βιοψία. Οι αναδυόμενες τεχνολογίες, όπως οι γονιδιωματικές δοκιμές, μπορούν να βοηθήσουν στην περαιτέρω βελτίωση της ακρίβειας αυτής της προγνωστικής διαδικασίας. u Ζ. Ψ. Από τη δεκαετία του 1980 τα τεστ PSA χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση και την παρακολούθηση του καρκίνου του προστάτη, ωστόσο η χρήση τους παραμένει αμφιλεγόμενη. Eχει αξία για όλους τους άνδρες η εξέταση PSA για τον καρκίνο του προστάτη; 15| περί υγείας |

Eνας στους οκτώ πάσχει από long Covid-19 To 20% των ατόμων που πάσχουν από μακροχρόνια COVID έχει συμπτώματα για δύο χρόνια. 17| περί υγείας | Τ ις εβδομάδες και τους μήνες μετά τη μό λυνση με Covid-19, μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν μια ποικιλία συμπτωμά των, που συνήθως αναφέρονται ως long (μακρά) Covid. Η κόπωση είναι το πιο κοινό από τα συμπτώματα, επηρεάζοντας περί που τους μισούς ανθρώπους με long Covid. Αλλα συμπτώματα εκτός από την κόπωση περιλαμβά νουν δύσπνοια, απώλεια όσφρησης, μυϊκό πόνο και ομίχλη εγκεφάλου. Η κατανόησή μας για το γιατί μερικοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν συνεχή συμπτώματα μετά από Covid-19 εξακολουθεί να είναι κακή. Oπως και η διαφορετική φύση των συμπτωμάτων long Covid, έτσι η διάρκεια και η ένταση των συμπτωμάτων δι αφέρουν από άτομο σε άτομο. Συνεχιζόμενη συμπτωματική Covid και σύνδρομο Covid Είναι δύσκολο να εντοπιστεί η ακριβής συχνότητα της μακροχρόνιας Covid (αυτό ονομάζεται επιπο λασμός και αναφέρεται στο ποσοστό των ανθρώ πων που επηρεάζει). Ωστόσο, πρόσφατα, μια μελέ τη που δημοσιεύτηκε στο The Lancet θεωρείται ότι παρέχει τις πιο αξιόπιστες εκτιμήσεις μέχρι σήμε ρα για τον επιπολασμό της μακροχρόνιας Covid. Οι εκτιμήσεις για το πόσο συχνά εμφανίζεται κυμαίνο νται από 5% έως 50% των περιπτώσεων Covid, ανά λογα με τη μελέτη. Οι ασθενείς που χρειάζονται ει σαγωγή στο νοσοκομείο έχουν την τάση να έχουν το υψηλότερο ποσοστό. Πολλές από τις διακυμάνσεις στις εκτιμήσεις του επι πολασμού νωρίτερα στην πανδημία σχετίζονταν με ασυνεπείς ορισμούς της μακροχρόνιας Covid. Για να διευκρινιστεί αυτό και για να διευκολυνθεί η διάγνω ση, οι διάφορες αρχές δημόσιας υγείας έχουν εισα γάγει τυποποιημένους ορισμούς για τη μακροχρόνια Covid. Σύμφωνα με το βρετανικό NICE, ο όρος long Covid μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει σημεία και συμπτώματα που συνεχίζονται ή ανα πτύσσονται πέρα από τις τέσσερις εβδομάδες. Αυτό χωρίζεται περαιτέρω σε «συνεχιζόμενη συμπτωμα τική Covid-19», όταν τα συμπτώματα διαρκούν πε ρισσότερο από τέσσερις εβδομάδες αλλά λιγότερο από 12 εβδομάδες, και «σύνδρομο Covid-19», όταν τα συμπτώματα συνεχίζονται πέραν των 12 εβδομά δων από τη μόλυνση. Oμως, παρά τις προσπάθειες αυτές, υπάρχει μια σημαντική διαφοροποίηση στις εκτιμήσεις επικράτησης. Eνας στους οκτώ Αρκετοί παράγοντες είναι πιθανό να επηρεάζουν τα αναφερόμενα στοιχεία επιπολασμού σε διαφο ρετικές μελέτες. Για παράδειγμα, τα αποτελέσμα τα μπορεί να επηρεαστούν από την έλλειψη συνε πών μέσων ή ερωτηματολογίων για τον έλεγχο της μακροχρόνιας Covid. Επιπλέον, η έλλειψη ομά δας ελέγχου (ομάδα σύγκρισης που δεν είχε Covid ) ή πληροφορίες σχετικά με τα συ μπτώματα των ασθενών πριν από την Covid, μπορεί να είναι περιοριστική. Εντωμεταξύ, η κατάσταση εμβολιασμού, οι θεραπείες που μειώνουν τον κίνδυ νο σοβαρής νόσου σε ασθενείς (όπως τα αντιιικά φάρμακα) και η παραλλαγή του ιού που προκάλεσε την αρχική μό λυνση μπορεί όλα να επηρεάσουν τον κίνδυνο ενός ατόμου για μακροχρό νια Covid. Πρόσφατα δεδομένα του Ηνωμένου Βασιλείου υποδεικνύουν ότι ενώ τέσσερις στους πέντε ασθε νείς με μακρά Covid-19 έχουν συ μπτώματα που διαρκούν τουλάχι στον 12 εβδομάδες, ένας στους πέ ντε συνεχίζει να είναι συμπτωματι κός στα δύο χρόνια. Τα συμπτώμα τα μακροχρόνιας Covid μπορεί να είναι διαφορετι κά για διαφορετικούς ανθρώπους. Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The Lancet πε ριλαμβάνει δεδομένα από περισσότερους από 76.000 ανθρώπους στην Ολλανδία. Οι συγγραφείς έχουν κάνει μία από τις πρώτες προσπάθειες να με τριάσουν τις διάφορες προκαταλήψεις που έχουν ταλαιπωρήσει προηγούμενες προσπάθειες για την ποσοτικοποίηση της μακροχρόνιας επικράτησης Covid. Χρησιμοποίησαν ερωτηματολόγια που ρω τούσαν για μια σειρά συμπτωμάτων και τα έδωσαν στους συμμετέχοντες σε διάφορα χρονικά σημεία πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη μόλυνση από Covid. Συνέκριναν, επίσης, τους συμμετέχοντες με μια ομάδα ελέγχου που δεν είχε διαγνωστεί με Covid και ήταν παρόμοια σε ηλικία και φύλο. Από τους συμμετέχοντες που είχαν Covid-19, το 21,4% εμφάνισε τουλάχιστον ένα νέο σύμπτωμα ή ένα σύμπτωμα που είχε επιδεινωθεί σημαντικά μετά από  Covid-19, τρεις έως πέντε μήνες μετά τη μόλυνση. Περίπου το 8,7% των ατόμων που παρα κολουθήθηκαν την ίδια χρονική περίοδο ανέφεραν συμπτώματα χωρίς να έχουν μολυνθεί. Οι συγγρα φείς έκαναν αφαίρεση των δύο ποσοστών και προ τείνουν ότι το 12,7% των ατόμων που μολύνονται με Covid, ή ένας στους οκτώ, αναπτύσσουν μακρο χρόνια Covid. Διαπίστωσαν, επίσης, μια λίστα βα σικών συμπτωμάτων που σχετίζονται με τη μακρά Covid-19, όπως δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος, βαριά χέρια και πόδια, απώλεια όσφρη σης, αίσθηση ζεστού και κρύου, μυρμήγκιασμα στα άκρα, μυϊκό πόνο και κόπωση. Ενώ αυτή η μελέτη έχει βελτιώσει την κατανό ησή μας για τον επιπολασμό της μακροχρόνιας Covid-19, υπάρχουν ορισμένοι σημαντικοί περιο ρισμοί. Η πλειονότητα των ασθενών δεν εμβολι άστηκε επειδή τα περισσότερα από τα δεδομένα συλλέχθηκαν πριν από την κυκλοφορία εμβολίου στην Ολλανδία. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η μακροχρόνια Covid φαίνεται να είναι λιγότερο συχνή μεταξύ των ατόμων που έχουν εμβολιαστεί. Εντωμεταξύ, οι περισσότεροι συμμετέχοντες μο λύνθηκαν με την παραλλαγή άλφα. Μελέτες έχουν αναφέρει χαμηλότερο επιπολασμό μακράς διάρ κειας Covid μεταξύ των ατόμων που αναρρώνουν από λοίμωξη που προκαλείται από τη σημερινή κυρίαρχη παραλλαγή όμικρον σε σύγκριση με τις παραλλαγές άλφα και δέλτα. Eτσι, στο τρέχον πλαί σιο, ο επιπολασμός της long Covid-19 στον γενικό πληθυσμό μπορεί να είναι μικρότερος από έναν στους οκτώ σήμερα. Η κατανόησή μας για τους μηχανισμούς που προ καλούν τα επίμονα συμπτώματα και τι κάνει τους ανθρώπους ευάλωτους παραμένει αρκετά περιορι σμένη. Μόνο πρόσθετη έρευνα, αποκλειστική χρη ματοδότηση και μεγαλύτερη αναγνώριση της πά θησης θα βελτιώσουν τις προοπτικές για τα εκα τομμύρια των ανθρώπων που πλήττονται από long Covid σε όλο τον κόσμο. u

Πώς η γλουτένηςκατανάλωσημπορείναπροκαλέσειπονοκεφάλους Ορισμένοι διατροφολόγοι που ειδικεύονται στη διαχείριση του πονοκεφάλου βάζουν τους ασθενείς τους να δοκιμάσουν μια δίαιτα ελεύθερη γλουτένης. Ε να συστατικό στα τρόφιμα που έχει λάβει μεγάλη προσοχή τα τελευταία χρόνια εί ναι η γλουτένη –μια πρωτεΐνη που βρίσκε ται στο σιτάρι, στη σίκαλη και στο κριθάρι. Oταν κάποιος πάσχει από κοιλιοκάκη –μια πεπτική διαταραχή που προκαλείται από μια αυτο άνοση απόκριση στη γλουτένη– μπορεί να έχει πο νοκεφάλους τύπου ημικρανίας. Η γλουτένη ενεργο ποιεί τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να απελευθερώσουν αντισώματα για να επιτεθούν σε ουσίες που το σώμα βλέπει ως ξένες. Οταν κάποιος χωρίς κοιλιοκάκη τρώει γλουτένη, αυτή πηγαίνει στο γαστρεντερικό σωλήνα όπου διασπάται η τροφή και απορροφώνται τα θρεπτι κά συστατικά, αλλά θεωρείται ότι σε πολλούς αν θρώπους αυτή η διάσπαση δεν είναι ικανοποιητι κή. Στην περίπτωση της κοιλιοκάκης, το ανοσοποι ητικό σύστημα αυτού του ατόμου βλέπει τη γλουτέ νη ως ξένη ουσία (όπως έναν ιό ή βακτήριο) και της επιτίθεται με ένα συγκεκριμένο αντίσωμα –αυτοα ντισώματα ορού τρανσγλουταμινάσης (TG) 2– για να καταστρέψει τη γλουτένη. Το πρόβλημα είναι ότι οι υγιείς ιστοί του ίδιου του ατό μου καταστρέφονται σε αυτή τη διαδικασία. Με άλλα λόγια, όταν τα άτομα που είναι ευαίσθητα στη γλου τένη την καταναλώνουν, το ανοσοποιητικό σύστημα βλέπει αυτήν την πρωτεΐνη ως εισβολέα και δημιουρ γεί αντισώματα για να συλλάβει και να καταστρέψει την πρωτεΐνη. Εάν η πρωτεΐνη βρίσκεται στο γαστρε ντερικό σωλήνα ή έχει απορροφηθεί από άλλα όργα να, τα αντισώματα αναζητούν την πρωτεΐνη και επιτί θενται σε οποιονδήποτε ιστό φιλοξενεί τη γλουτένη. Αυτό πυροδοτεί μια φλεγμονώδη αντίδραση που θέ τει το σώμα σε εγρήγορση τραυματίζοντας διάφορα υγιή όργανα. Στη συνέχεια, τα όργανα απελευθερώ νουν μόρια που προκαλούν διαρροή στα αιμοφόρα αγγεία και απελευθερώνουν νερό, ηλεκτρολύτες και πρωτεΐνες στους ιστούς και προκαλούν πρήξιμο. Αυτή είναι μια φλεγμονώδης απόκριση που επη ρεάζει ολόκληρο το σώμα, όχι μόνο τον εγκέφαλο. Εκτός από πονοκεφάλους, μπορεί να προκαλέσει ευρύτερα συμπτώματα, όπως γαστρεντερικά προ βλήματα, κόπωση και μαθησιακές δυσκολίες, για να αναφέρουμε μόνο μερικά. Βήμα-βήμα: Πώς η γλουτένη οδηγεί σε πονοκεφάλους Μόνο η εξέταση της φλεγμονώδους αντίδρασης ενός ατόμου με δυσανεξία στη γλουτένη δεν παρέχει την πλήρη εικόνα για τη σχέση της γλουτένης με την ημι κρανία. Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν κα τανοήσει καλύτερα πώς και γιατί εμφανίζονται οι ημι κρανίες. Η ημικρανία θεωρείται πλέον μια γενετική πάθηση που απαντάται εντός των οικογενειών. Οι πρώτες θεωρίες πρότειναν ότι οι ημικρανίες εμφανί στηκαν λόγω της διεύρυνσης ή της διαστολής των αι μοφόρων αγγείων. Αλλά τώρα οι νευρολόγοι συνειδη τοποιούν ότι αυτό δεν είναι όλη η ιστορία. Τώρα γνωρί ζουμε ότι ο καταρράκτης που οδηγεί σε ημικρανία πε ριλαμβάνει τα νεύρα της τριδυμαγγειακής οδού (TVP) –τη συλλογή των νεύρων που ελέγχουν την αίσθηση στο πρόσωπο, καθώς και το δάγκωμα και το μάσημα. Oταν τα νεύρα της τριδυμαγγειακής οδού ενεργο ποιούνται, από την παρουσία της γλουτένης για παράδειγμα, προκαλείται απελευθέρωση πολλών χημικών ουσιών συμπεριλαμβανομένης της ιστα μίνης, μιας ουσίας που παράγουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού όταν ανταποκρίνονται σε τραυ ματισμούς, αλλεργιογόνα και φλεγμονώδη συμβά ντα. Τα νεύρα της τριδυμαγγειακής οδού παράγουν επίσης ένα έναυσμα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα για τις ημικρανίες, ένα πεπτίδιο που σχετίζεται με το γονίδιο της καλσιτονίνης και ονομάζεται CGRP. Oταν απελευθερώνεται το CGRP προκαλεί τη διαστο λή των αιμοφόρων αγγείων στις μήνιγγες –στρώμα του ιστού που προστατεύει τον εγκέφαλο. Καθώς τα αιμοφόρα αγγεία διαστέλλονται, διαρρέουν νερό και πρωτεΐνες στις μήνιγγες, γεγονός που προκαλεί πρή ξιμο και ερεθισμό. Το πρήξιμο ενεργοποιεί τα νεύ ρα που μεταδίδουν μηνύματα σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένου του θαλάμου που δημιουργεί την αντίληψη του πόνου και σχετίζεται με την ημικρανία. Μια νέα κατηγορία φαρμάκων έχει λά βει έγκριση από τον FDA για την πρόληψη της ημι κρανίας. Αυτά τα φάρμακα ονομάζονται μονοκλωνι κά αντισώματα CGRP και έχουν αποδειχθεί αποτελε σματικά στην προληπτική θεραπεία. Σταματούν την είσοδο της πρωτεΐνης CGRP στον υποδοχέα της. Τι να κάνετε για τα φαγητά που έχουν γλουτένη Τόσο στην ευαισθησία στη γλουτένη ή στην κοιλι οκάκη όσο και στην ημικρανία, υπάρχει μια φλεγ μονώδης διαδικασία που εμφανίζεται στο σώμα. Η φλεγμονώδης απόκριση στη γλουτένη διευκολύνει την ενεργοποίηση της τριδυμαγγειακής οδού, πυρο δοτώντας έτσι ένα επεισόδιο ημικρανίας. Δεν υπήρ ξε ποτέ μεγάλη μελέτη για το πώς ακριβώς η γλουτέ νη προκαλεί ημικρανίες και αυτό είναι κάτι που μπο ρεί να γίνει στο μέλλον. Τυπικά, η κατανάλωση μιας τροφής θα προκαλέσει την έναρξη της ημικρανίας εντός 15 λεπτών από την έκθεση σε αυτήν την ουσία. Εάν κάποιος βρεθεί θετικός σε κοιλιοκάκη ή αλλεργία στο σιτάρι, τότε η απάντηση είναι απλή: Αφαιρέστε τη γλουτένη από τη διατροφή. Οπότε τίθεται το ερώτημα: Οταν κάποιος βγει αρνητικός στον έλεγχο, πρέπει να εξαλείψει τη γλουτένη; Συχνά αξίζει να το δοκιμάσετε, γιατί υπάρχει μια κατάσταση που ονομάζεται ευαισθη σία στη γλουτένη και δεν είναι κοιλιοκάκη. Εάν κάποιος δεν έχει κοιλιοκάκη, αλλά υποφέρει από συμπτώματα ευαισθησίας στη γλουτένη, μια δοκι μή μη κατανάλωσης προϊόντων με γλουτένη είναι συχνά χρήσιμη για τη μείωση της συχνότητας ή της σοβαρότητας της ημικρανίας. Ο λόγος είναι ότι μπο ρεί η αφαίρεση της γλουτένης να μειώσει τις πιθανό τητες μιας φλεγμονώδους απόκρισης που θα ενερ γοποιήσει τα νεύρα του τριδύμου και θα προκαλέ σει πόνο. Υπάρχουν πολλά προϊόντα χωρίς γλουτένη αυτή τη στιγμή στην αγορά και αυτό διευκολύνει την αφαίρεση της γλουτένης από τη διατροφή. u Ζ. Ψάλλας 18 | περί υγείας |

ΙΑΣΩ: Πακέτα εξετάσεων για ΣΜΝ (σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα) Επιστρέφοντας από τις διακοπές δεν ξεχνάμε τον έλεγχο για ΣΜΝ. Η μέθοδος ανίχνευσης PCR εγγυάται τη μεγαλύτερη δυνατή διαγνωστική ακρίβεια. 19| περί υγείας | Τ ο ΙΑΣΩ, για ακόμα μία χρονιά, με αφορ μή την Παγκόσμια Ημέρα Σεξουαλικής Υγείας στις 4 Σεπτεμβρίου, τονίζει τη σπουδαιότητα της προστασίας και της πρόληψης για τη διατήρηση της σεξου αλικής υγείας, η οποία αποτελεί και εγγύηση δια τήρησης της γονιμότητας. Η πλέον σύγχρονη παγκοσμίως μέθοδος ανίχνευ σης ΣΜΝ είναι η PCR, με ασύγκριτα μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια από τις κλασικές παραδοσι ακές καλλιέργειες. Το ΙΑΣΩ προσφέρει τα παρακάτω πακέτα εξετά σεων για Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) σε προνομιακές τιμές. l Μοριακός έλεγχος (PCR) για ΣΜΝ στην προνο μιακή τιμή των 35€: Περιλαμβάνει έλεγχο για χλα μύδια, ουρεόπλασμα και μυκόπλασμα. l Πλήρης μοριακός έλεγχος (PCR) για ΣΜΝ Plus στην προνομιακή τιμή των 90€ : Περι λαμβάνει έλεγχο για χλαμύδια, ουρεόπλασμα, μυκόπλασμα, γονόρροια, αιμόφιλο, έρπη, σύ φιλη, Επίσης,τριχομονάδες.στοΙΑΣΩπραγματοποιείται ο πλέον σύγ χρονος έλεγχος όσον αφορά την HPV λοίμωξη. Συγκεκριμένα: l Μοριακός έλεγχος μόλυνσης από τον HPV με ανίχνευση και τυποποίηση ιικού DNA στην προ νομιακή τιμή των 83€ l Μοριακός έλεγχος μόλυνσης από τον HPV με ανίχνευση και τυποποίηση 18 τύπων υψηλού κινδύνου και 18 τύπων χαμηλού κινδύνου του ιού με μέθοδο PCR και υβριδισμό στην προνομια κή τιμή των 85€ l Μοριακός έλεγχος ενεργού χρόνιας λοίμωξης από τον HPV με ανίχνευση mRNA ογκοπρωτεϊ νών υψηλού κινδύνου του ιού στην προνομιακή τιμή των 83€ Οι εξετάσεις πραγματοποιούνται στον 2ο όροφο του ΙΑΣΩ, Δευτέρα–Παρασκευή 09:00–17:00 και Σάββατο 08:00–14:00 χωρίς ραντεβού και η προ σφορά ισχύει έως 31/10/2022. Η HPV μόλυνση είναι πολύ συνηθισμένη, μεταδίδε ται με τη σεξουαλική επαφή και υπολογίζεται ότι το 80% των γυναικών θα έρθει σε επαφή με τον ιό κατά τη διάρκεια της ζωής της. Οι περισσότερες λοι μώξεις είναι παροδικές και δεν προκαλούν βλάβη. Η ανίχνευση της HPV μόλυνσης επιτυγχάνεται με τεχνικές που εντοπίζουν είτε το DNA ιών υψηλού κινδύνου μόνο είτε το DNA ιών τόσο χαμηλού όσο και υψηλού κινδύνου. Σε περίπτωση επίμονης λοίμωξης, μπορεί να δημιουργηθεί δυσπλασία ή και καρκίνος. Η δι άγνωση μίας επίμονης – ενσωματωμένης λοί μωξης γίνεται με τη χρήση ειδικής τεχνικής που ανιχνεύει το mRNA των ογκοπρωτεϊνών Ε6 και Ε7 του ιού HPV. Η πρόληψη της τραχηλικής καρκινογένεσης ή των επιπτώσεων των ΣΜΝ επιτυγχάνεται κατά κύριο λόγο με τον εμβολιασμό στην εφηβική ηλικία. Η συστηματική χρήση προφυλακτικού και ο πλήρης έλεγχος με pap test, HPV test και εξετάσεις για ΣΜΝ αποτελεί την απαραίτητη δευτερογενή πρόληψη για τον ιό HPV αλλά και τα υπόλοιπα ΣΜΝ. Ο σύγχρονος τρόπος ελέγχου με τη χρήση τεχνι κής PCR επιτυγχάνει την ανίχνευση τόσο του HPV όσο και των περισσότερων ΣΜΝ. Ο έλεγχος με PCR πραγματοποιείται στο ΙΑΣΩ με εξαιρετική διαγνω στική ακρίβεια που φθάνει το 97%. u

20 | περί υγείας | Η Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ) είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από προοδευτική απώλεια της νεφρικής λειτουργίας με την πάροδο του χρόνου. Γενικές πληροφορίες Η ΧΝΝ περιγράφει μία κλινική οντότητα που προκαλεί βλάβη στα νεφρά και επηρεάζει τη γενικότερη κατάσταση του οργανισμού. Εάν η ασθένεια των νεφρών επιδεινώνεται, τα απόβλητα συγκεντρώνονται σε υψηλά επίπεδα στο αίμα και κάνουν το άτομο να αισθάνεται άρρωστο προκαλώντας επιπλοκές, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, αναιμία (χαμηλός αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων), αδύναμα οστά, κακή διατροφική υγεία και νευρική βλάβη. Επίσης, η νεφρική νόσος αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Αυτά τα προβλήματα μπορούν να παρουσιάζονται βραδέως και επί μακρό χρονικό διάστημα. Η χρόνια νεφρική νόσος μπορεί να προκαλείται από διαβήτη, υψηλή πίεση αίματος και άλλες διαταραχές. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να κρατήσει συχνά τη ΧΝΝ σταθερή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Oταν η νεφρική νόσος εξελίσσεται, μπορεί τελικά να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, η οποία απαιτεί θεραπεία υποκατάστασης (αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση) ή μεταμόσχευση νεφρού. Αλήθειες σχετικά με τη ΧΝΝ Η έγκαιρη ανίχνευση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εξέλιξης της νεφρικής νόσου σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου. Οι καρδιακές παθήσεις είναι η κύρια αιτία θανάτου για όλους τους ανθρώπους με ΧΝΝ. Ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης (GFR) είναι η καλύτερη εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας. Η υπέρταση προκαλεί ΧΝΝ και η ΧΝΝ υπέρταση. Επίμονη πρωτεϊνουρία (πρωτεΐνη στα ούρα) σημαίνει ότι η ΧΝΝ είναι παρούσα. Στις ομάδες υψηλού κινδύνου περιλαμβάνονται τα άτομα με ιστορικό διαβήτη, υπέρτασης και οικογενειακό ιστορικό νεφρικής νόσου. Τρεις απλές εξετάσεις μπορούν να ανιχνεύσουν την ΧΝΝ: ● Μέτρηση αρτηριακής πίεσης. ● Λεύκωμα στα ούρα. ● Κρεατινίνη ορού. Τι προκαλεί ΧΝΝ; Οι δύο κύριες αιτίες της χρόνιας νεφρικής νόσου είναι ο  διαβήτης και η  υψηλή αρτηριακή πίεση, τα οποία είναι υπεύθυνα για μέχρι τα δύο τρίτα των περιπτώσεων. Ο διαβήτης συμβαίνει όταν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι πολύ υψηλά, προκαλώντας ζημιές σε πολλά όργανα του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των νεφρών και της καρδιάς, καθώς και των αιμοφόρων αγγείων, των νεύρων και των ματιών. Υψηλή αρτηριακή πίεση αίματος ή υπέρταση συμβαίνει όταν η πίεση του αίματος στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων αυξάνει. Αν μείνει ανεξέλεγκτη ή ανεπαρκώς ελεγχόμενη, η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να είναι η κύρια αιτία των καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων και χρόνιας νεφρικής νόσου. Επίσης, η χρόνια νεφρική νόσος μπορεί να προκαλέσει υψηλή αρτηριακή πίεση.

Σπειραματονεφρίτιδες, μια ομάδα ασθενειών που προκαλούν φλεγμονή στην ανατομική και λειτουργική μονάδα του νεφρού (μονάδες

φιλτραρίσματος του νεφρού). Αυτές οι διαταραχές είναι η τρίτη πιο συχνή αιτία της ΧΝΝ. Κληρονομικές ασθένειες, όπως η πολυκυστική νόσος των νεφρών, η οποία προκαλεί μεγάλες κύστεις στα νεφρά που αλλοιώνουν την αρχιτεκτονική τους. Δυσπλασίες που εμφανίζονται όταν ένα έμβρυο αναπτύσσεται στη μήτρα της μητέρας του. Για παράδειγμα, μία στένωση μπορεί να συμβεί ότι εμποδίζει τη φυσιολογική εκροή των ούρων και προκαλεί στα ούρα να ρέουν πίσω μέχρι την νεφρό. Αυτό προκαλεί λοιμώξεις και μπορεί να βλάψει τα νεφρά. Λύκος και άλλες ασθένειες που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος. Τι είναι η Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ); Oλα όσα πρέπει να ξέρετε για τη νόσο που προκαλεί προοδευτική απώλεια της νεφρικής λειτουργίας με την πάροδο του χρόνου. Γράφει ο: ΙΩΑΝΝΗΣ Γ. ΓΡΙΒΕΑΣ - Νεφρολόγος, M.D., PhD

Aλλες καταστάσεις που επηρεάζουν τα νεφρά είναι οι εξής

22 | περί υγείας | Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τον τραυματισμό ή τον πόνο των ιστών με ένα ζεστό ή κρύο αντικείμενο ή μερικές φορές να εναλλάσσουμε αυτά τα δύο. Ο ταν τραυματιστείτε, μπορεί να βάλετε επάνω στο σημείο κάτι ζεστό ή κρύο; Το ποια επιλογή είναι καλύτερη εξαρτάται από τη φύση του πόνου σας, από τι τον προκάλεσε και πόσο καιρό τον είχατε.  Η ζεστή θεραπεία, ή θερμοθεραπεία, περιλαμβάνει την εφαρμογή θερμότητας στο τραυματισμένο σημείο ή στην επώδυνη περιοχή του σώματος. Συνήθως χρησιμοποιούνται μπουκάλια ζεστού νερού ή τακάκια που μπορούν να θερμανθούν σε φούρνο μικροκυμάτων. Η κρύα θεραπεία, ή κρυοθεραπεία, μπορεί να έρθει με τη μορφή μπουκαλιών νερού που ψύχονται σε καταψύκτη. Η τοποθέτηση κάτι κρύου στο σημείο του τραυματισμού προκαλεί στένωση των αιμοφόρων αγγείων, των αρτηριών και των φλεβών. Αυτό μειώνει τη ροή του αίματος μέσω της περιοχής και βοηθά στη μείωση της φλεγμονής και του οιδήματος. Η προσθήκη θερμότητας στην περιοχή έχει το αντίθετο αποτέλεσμα: άνοιγμα των αιμοφόρων αγγείων και αύξηση της ροής του αίματος μέσω του τραυματισμένου ιστού. Αυτά τα αντίθετα αποτελέσματα είναι χρήσιμα σε διαφορετικές καταστάσεις. Ψύξη για την πρόληψη της φλεγμονής Η κρύα θεραπεία θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τραυματισμούς που έχουν ως αποτέλεσμα οίδημα και φλεγμονή, όπως διαστρέμματα αρθρώσεων, μυϊκές καταπονήσεις ή μώλωπες. Ο στόχος είναι η επιβράδυνση της ροής του αίματος στην περιοχή και η πρόληψη των επιπτώσεων του τραυματισμού. Οι συσκευασίες τζελ που μπορούν να διατηρηθούν στην κατάψυξη, τα σπρέι ψύξης ή ακόμα και μια σακούλα με κατεψυγμένα λαχανικά θα κάνουν αυτήν τη δουλειά. Είναι σημαντικό να αποφεύγετε να διατηρείτε τον πάγο σε άμεση επαφή με το δέρμα για μεγάλες περιόδους, καθώς αυτό μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο δέρμα. Είναι καλύτερα να τυλίξετε τον πάγο σε ένα πανί και μετά να τον εφαρμόσετε. Η κρύα θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική στην άμεση ή οξεία φάση του πόνου όταν το οίδημα και η φλεγμονή ξεκινούν. Συνήθως, η θεραπεία πρέπει να εφαρμόζεται για περίπου 20 λεπτά και μπορεί να επαναλαμβάνεται κάθε δύο ώρες για μερικές ημέρες. Μετά από αυτό, ο τραυματισμός θα πρέπει να είναι στη φάση της επούλωσης και το πρήξιμο και η φλεγμονή θα υποχωρήσουν. Ο πάγος μπορεί να είναι χρήσιμος όταν θέλουμε να περιορίσουμε το αρχικό πρήξιμο και τον πόνο, καθώς το υπερβολικό ή παρατεταμένο πρήξιμο μπορεί να εμποδίσει τη διαδικασία επούλωσης. Αλλά με λιγότερο σοβαρούς τραυματισμούς, όπως μικρά διαστρέμματα και τεντώματα, η φλεγμονή είναι μέρος της διαδικασίας επούλωσης του σώματος και η συνέχιση της θεραπείας με κρύο μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο για την ανάρρωση. Πότε να ζεσταθείτε Η θερμοθεραπεία μπορεί, γενικά, να είναι ξηρή ή υγρή. Η θεραπεία ξηρής θερμότητας περιλαμβάνει μπουκάλια ζεστού νερού ή θερμαινόμενα επιθέματα. Αυτά εφαρμόζονται εύκολα και είναι αποτελεσματικά για τη μείωση του πόνου. Η θεραπεία με υγρή θερμότητα περιλαμβάνει ζεστό μπάνιο και ζεστή υγρή πετσέτα. Η θεραπεία με θερμότητα δεν συνιστάται για την οξεία αντιμετώπιση σε διαστρέμματα, στρεβλώσεις ή μώλωπες, καθώς αυτό προάγει τη ροή του αίματος και μπορεί να αυξήσει το πρήξιμο και τον πόνο. Μπορεί όμως να βοηθήσει χρόνιες παθήσεις όπως επαναλαμβανόμενοι πόνοι στις αρθρώσεις, πόνο στον αυχένα ή στην πλάτη. Εάν ο πόνος οφείλεται σε διάστρεμμα, η θεραπεία με κρύο θα πρέπει να εφαρμοστεί αμέσως, αλλά η θεραπεία με θερμότητα μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του πόνου 72 ώρες μετά τον τραυματισμό. Θερμοθεραπεία δεν σημαίνει ότι εφαρμόζετε κάτι πολύ ζεστό, αλλά θα πρέπει να είναι ζεστό, ευχάριστο και εύκολα ανεκτό για μεγάλα χρονικά διΗαστήματα.θερμική θεραπεία μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική για την ένταση των μυών ή τη δυσκαμψία των αρθρώσεων –αυξανόμενη ροή αίματος και θέρμανση των μυών ή των αρθρώσεων για περίπου 15 λεπτά πριν από τη σωματική δραστηριότητα ως ένα είδος προθέρμανσης. Αυτή η προσέγγιση μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να συμμετέχετε σε δραστηριότητες που μπορεί να επιδεινώσουν έναν χρόνιο τραυματισμό χαλαρώνοντας τους τραυματισμένους μύες. Η θερμότητα χρησιμοποιείται και για τσιμπήματα τσούχτρας. Αυτά αντιμετωπίζονται καλύτερα από έναν επαγγελματία γιατρό σε ένα τμήμα επειγόντων περιστατικών. Ως παρέμβαση πρώτων βοηθειών, ο πόνος μπορεί να μειωθεί με την εφαρμογή ζεστού νερού (42–45°C) στην περιοχή για 30–90 Ηλεπτά.εναλλαγή ζεστού και κρύου σε μια περιοχή πόνου χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες, αλλά δεν έχει υπάρξει μεγάλη έρευνα για την αξιολόγηση της πρακτικής. Μια μελέτη αξιολόγησε νοσοκομειακούς ασθενείς με πόνο στη φτέρνα και βρήκε μεγαλύτερη βελτίωση στη λειτουργία του ποδιού μετά από θεραπεία ζεστού/κρύου σε σύγκριση με μια ομάδα που υποβλήθηκε σε τυπική θεραπεία. Aρα, πρώτα κρύο και ίσως ζέστη αργότερα. Το μήνυμα είναι ότι οι κρύες συσκευασίες λειτουργούν καλά για τη μείωση του πόνου και της φλεγμονής στην οξεία φάση ενός διαστρέμματος ή ενός μώλωπα. Τα πακέτα θερμότητας είναι χρήσιμα για τη μείωση της μυϊκής έντασης και της ακαμψίας και του πόνου στις αρθρώσεις, αλλά ποτέ στην αρχική φάση ενός τραυματισμού. ◆ κρύοτουβάλετεαλλάΤραυματιστήκατε,τιπρέπειναστοσημείοπόνου;Κάτιήκάτιζεστό; Γράφει ο Γιάννης Παλαιολόγος

23| περί υγείας | Η ανάπτυξη της τεχνολογίας πλέγμα τος αποτελεί ένα χαρακτηριστικό πα ράδειγμα του πώς μια διεπιστημονι κή συνεργασία τεχνολογίας και ιατρι κής επιστήμης μπορεί να επιτρέψει τη μετουσίωση μιας απλής ιδέας σε ένα ισχυρό δια γνωστικό εργαλείο με σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινή ιατρική πράξη. Η ερευνητική ομά δα ανάπτυξης της εν λόγω εφεύρεσης φιλοδοξεί αυτή να εξελιχθεί σε ένα προϊόν μαζικής βιομη χανικής παραγωγής με σημαντική αξία στην κυτ ταρολογική πρακτική παγκοσμίως. Το 2022 συμπληρώνονται 60 έτη (1883-1962) από τον θάνατο του Γεωργίου Παπανικολάου, μιας εμβληματικής, παγκόσμιου και διαχρονι κού κύρους φυσιογνωμίας που επηρέασε κατα λυτικά την ιατρική επιστήμη. Σύμφωνα με τις δι αρκώς αναβαθμιζόμενες οδηγίες της Αμερικα νικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, της Αμερικανι κής Εταιρείας Κολποσκόπησης και Παθολογι κής Ανατομικής του τραχήλου της μήτρας, κα θώς και της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Παθολογικής Ανατομικής (ACS/ASCCP/ASCP Guidelines. Am J Clin Pathol 2012;137:516542), προτείνεται η λήψη του πρώτου PAP TEST να πραγματοποιείται στην ηλικία των 21 ετών, με δεδομένη την πρωθύστερη έναρξη της σε ξουαλικής δραστηριότητας με ετήσια παρακο λούθηση στα πλαίσια του ετήσιου γυναικολο γικού ελέγχου, πλαισιωμένη από ειδικά μορια κά τεστ επί ανευρέσεως εστιακής παθολογίας (Κολποσκόπηση - PAP TEST - Μοριακός έλεγχος με εφαρμογή HPV DNA TEST, επιλεγμένα HPV mRNA TEST - HPV DNA methylation TEST). Το PAP TEST αποτελεί διαχρονικά μια κομβική εξέταση στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου στο γενικό γυναικείο πληθυσμό για την έγκαι ρη εντόπιση νεοπλασματικών-προδιηθητικών αλλά και εγκατεστημένων καρκινικών αλλοιώ σεων σε παραμελημένες περιπτώσεις του κολ ποτραχηλικού επιθηλίου. Η ανίχνευση των κυτ ταρομορφολογικών χαρακτηριστικών που συν δέονται με την έκθεση του επιθηλίου στον ιό του ανθρώπινου θηλώματος (HPV) και ιδιαίτερα των υψηλού κινδύνου για καρκινογένεση στε λεχών του (HighRisk types) αποτελεί το ουσια στικό στοιχείο στη διαγνωστική του PAP TEST. Παρά την καταλυτική του συμβολή στη συστη ματική εξέταση του γυναικολογικού γεννητικού συστήματος, κατά τις τελευταίες δεκαετίες ανα δείχθηκαν αδυναμίες της μεθόδου που αφο ρούν σε παραμέτρους τεχνικής φύσεως όπως η διαδικασία της λήψης (ποσότητα και ποιότητα λαμβανόμενου δείγματος με διάφορη αντιπρο σώπευση του κολποτραχηλικού επιθηλίου), η διαδικασία μονιμοποίησης–χρώσης του δείγμα τος, η διαγνωστική μικροσκόπηση για την κατά δειξη παθολογικών κυττάρων και εν τέλει η ερ μηνεία των κυτταρομορφολογικών ευρημάτων επί του πλακιδίου. Η τελευταία πολλές φορές επιδέχεται διαφορετικές διαγνωστικές αποχρώ σεις, καθώς δεν υπάρχει διαθέσιμη η ολότητα και ασφάλεια του ιστού παρά μόνο μεμονωμένα ή μικρές ομάδες κυττάρων άτακτα διαστρωμα τοποιημένων επί του πλακιδίου, απότοκος της κυτταρολογικής λήψης. Κατά συνέπεια, υπάρχει υποκειμενικότητα στην εκτίμηση των ερμηνει ών και «γκρίζες» ζώνες λόγω της σχετικής αβε βαιότητας, στοιχεία όμως αποδεκτά σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα. Η πρωτογενής ιδέα αντιμετώπισης του προβλή ματος της μη ελεγχόμενης και αποδοτικής σάρω σης στη μικροσκοπική κυτταρολογική διάγνωση εστιάστηκε στην ανάπτυξη ενός ορατού τετρα γωνικού πλέγματος (grid) επί της καλυπτρίδας του πλακιδίου (Εικόνα 1) το οποίο θα καθοδη γεί τη μικροσκοπική παρατήρηση του κυτταρο λόγου, ώστε να καλύπτεται διαγνωστικά η ολό τητα του χρωσμένου δείγματος σε σύντομο χρο νικό διάστημα αφαιρώντας την επιβεβαιωμένη πιθανότητα της μη οπτικής ολοκληρωτικής του σάρωσης. Το καινοτόμο πλέγμα που αναπτύχθη κε δρα ως προσανατολιστικός μηχανισμός κατά τη διαδικασία της μικροσκόπησης και δύναται να εντοπίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια στην πε ριορισμένη επιφάνεια του κυτταρολογικού πλα κιδίου σε πραγματικό χρόνο (real-time) το σύνο λο των κυτταρικών αλλοιώσεων οδηγώντας σε αναβαθμισμένη ερμηνεία τους σε σχέση με την απλή συμβατική μικροσκόπηση. Παράλληλα, δί νει τη δυνατότητα στον κυτταρολόγο να επανέλ θει με ακρίβεια και ασφάλεια σε σημεία ενδιαφέ ροντος που απαιτούν ταχεία δεύτερη μικροσκό πηση και να τα χαρτογραφήσει. Δεν απαιτούνται πολύπλοκα και ακριβά συστήματα ψηφιακής κα ταγραφής ή σάρωσης καθώς το πλέγμα «αλλη λεπιδρά» άμεσα με τον κυτταρολόγο οξύνοντας την παρατηρητικότητά του και προσαρμόζο ντας τη διαγνωστική του εμπειρία κατά τη δια δικασία της μικροσκόπησης. Στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών η συνεργασία αυτή υλοποιήθηκε στo πλαίσιo της δραστηριότη τας «Εφαρμοσμένη Φωτονική - Υλικά και Διατά ξεις» (υπεύθυνος ερευνητής Δρ Χρ. Ριζιώτης) του Προγράμματος «Φωτονική για Νανοεφαρμογές» του Ινστιτούτου Θεωρητικής και Φυσικής Χημεί ας (ΙΘΦΧ). Στο διαγνωστικό σκέλος η υλοποίη ση της συνεργασίας υποστηρίχθηκε σημαντικά σε επίπεδο εξοπλισμού και αναλωσίμων από την Εταιρεία Διαγνωστικών Αντιδραστηρίων και Ια τρικών μηχανημάτων MENARINI DIAGNOSTICS GREECE. H σχετική τεχνολογία πλέγματος έχει συμπεριληφθεί σε Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ). Τα σχετικά ερευνητικά αποτελέσματα από την πιλο τική χρήση της νέας αυτής διαγνωστικής πλατ φόρμας έχουν παρουσιαστεί στο διεθνές συνέ δριο Φωτονικής: SPIE Photonics Asia 2016, Πεκί νο, Κίνα. Παράλληλα, έχουν δημοσιευτεί 5 κορυ φαίες εργασίες στο PubMed (Tsiambas E, Riziotis C), παρουσίαση της καινοτομίας στη ΔΕΘ και βραβεύσεις σε ιατρικά συνέδρια. u Πώς αντιμετωπίζονται οι αδυναμίες της μεθόδου PAP TEST. PAP TEST: Ανάπτυξη καινοτόμου πλέγματος μικροσκόπησης από Ελληνες ερευνητές Του Δρ Ευάγγελου Τσιάμπα (Στρατιωτικός Ιατρός Κυτταρολόγος, MD, MSc, PhD, στο 417 ΝΙΜΤΣ. Τελεί ως επιστημονικός συνεργάτης Κυτταρολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, μεταδιδακτορικός ερευνητής στην Ιατρική Σχολή Ιωαννίνων, Harvard Medical School, Dept of CME affiliate -EACR/IASCL member.) Εικόνα 1. Σχηματική παράσταση του πλέγματος και της εφαρμογής του επί του πλακιδίου Pap Test

της υποχρεωτικής και αυτόματης επι στροφής χρημάτων για την υπέρβα ση του κλειστού προϋπολογισμού των δαπανών υγείας. Τι ταπροσφέρουνδιαγνωστικά

l τακτικούς προληπτικούς ελέγχους, όπως το ετήσιο αιματολογικό ή καρδιολογικό check up, l άλλες παροχές όπως o προγεννητι κός έλεγχος, οι συνεδρίες με το φυ σικοθεραπευτή, οι επισκέψεις σε οφθαλμίατρο ή οδοντίατρο κ.λπ. Και η δευτεροβάθμια περίθαλψη πε ριλαμβάνει και αφορά: τη νοσηλεία (με παροχές όπως δω μάτιο και τροφή, φάρμακα, υλικά, προσθετικές συσκευές

φει το παραπεμπτικό. Κύριε υπουργέ της

κέντρα

l εξωνοσοκομειακές διαγνωστικές εξετάσεις, l ιατρικές εξετάσεις, l ιατρικές πράξεις,

κ.ά.), l τα χειρουργεία, Διαγνωστικά εργαστήρια Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας… Την ημέρα που έκλεινε η ύλη τού «Περί Υγείας» και όδευε προς εκτύπωση στις εγκαταστάσεις της «Καθημερινής» μάς ήρθε η είδηση για την κινητοποίηση των διαγνωστικών εργαστηρίων.

Τα διαγνωστικά κέντρα αποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι στον ιδιωτικό τομέα της Υγείας. Με μια πρώτη μα τιά μπορούμε να αντιληφθούμε πως τα πλεονεκτήματα των ιδιωτικών δι αγνωστικών κέντρων ποικίλλουν και έχουν να κάνουν τόσο με την εύκο λη πρόσβαση και εξυπηρέτηση του ασθενή, χωρίς να περιμένει στην ανα μονή ατελείωτες ώρες να έρθει η σει ρά του, προφανώς ταλαιπωρημένος από κάποια ασθένεια, αφού τα περισ σότερα από αυτά λειτουργούν κατό πιν ραντεβού, όσο και με τις προσφε ρόμενες παροχές τους. Αρχικά, αξίζει να αναφέρουμε πως στην πλειονότητά τους τα διαγνω στικά κέντρα είναι ολοκληρωμένες μονάδες υγείας, αφού απαρτίζονται από διαγνωστικά εργαστήρια, ιδιωτι κές κλινικές, κέντρα αποκατάστασης, ακόμα και μονάδες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, παρέχοντας μια ολο κληρωμένη εικόνα κλινικής κατάστα σης στον εκάστοτε ασθενή. Τα κέντρα αυτά λοιπόν, διαχειρίζο νται τα μεγαλύτερα δίκτυα πρωτο βάθμιας και δευτεροβάθμιας περί θαλψης. Η πρωτοβάθμια περίθαλ ψη αφορά το σύνολο των υπηρεσιών υγείας που παρέχονται εκτός των νο σοκομείων, όπως:

λείται να

l

μας οδη γείτε στο λουκέτο. Ακούστε τη φωνή απόγνωσής μας και πριν είναι αργά! Ολοι μαζί στη συγκέντρωση διαμαρ τυρίας των (ΣτΕ),γειΑθηνώνΠαράλληλα,την κατάργηση11τηντρείωνεργαστηριακώνκλινικοεργαστηριακών,ιατρώνκαι πολυϊαέξωαπότοΥπουργείοΥγείας,Παρασκευή16Σεπτεμβρίου,στιςτοπρωίγιατηνεπιβίωσημαςκαιτουclawback».οΙατρικόςΣύλλογοςανακοίνωσεότιθαπροσφύστοΣυμβούλιοτηςΕπικρατείαςγιατηνκατάργησητουμέτρου

26 | περί υγείας | Α ρχής γενομένης από την Παρασκευή 16 Σε πτεμβρίου τα θεσμικά όργανα εκπροσώπη σης των δισ.τρέχοντοςσυνδυασμόbackΗκαιπαροχή30-40%.ποσού,ναμιανωνπουστουςσεων/πράξεωνδαπάνεςρώσειΑντιθέτως,στήριαριακοίκλινικοεργαστηριακοίκώνστουςταρώνειπα,έχουντου«ΟιΑναλυτικότεραχειρηματικώνγειτονιάς,ακούςκλινικοεργαστηριακούς,κουρέματα«Οι(ΕΝ.Ι.-Ε.Ο.Π.Υ.Υ.)ΝΙΔΙ)κώνΠανελλήνιαΔιαγνωστικώνΠανελλήνιοςΠρωτοβάθμιαςΟμοσπονδίαΕιδικοτήτωνΣωματείωνδωσανΣευπουργείοντρωσηϊατρείωνεργαστηριακώνκλινικοεργαστηριακών,ιατρώνκαιπολυπροβαίνουνσεσυγκέδιαμαρτυρίαςέξωαπότοΥγείας.σχετικήανακοίνωσηπουεξέηΠανελλήνιαΟμοσπονδίαΚλινικοεργαστηριακών(ΠΟΣΚΕ),ηΠανελλήνιαΣωματείωνΙδιωτικήςΥγείας(ΠΟΣΙΠΥ),ηΣύνδεσμοςΙατρικώνΚέντρων(ΠΑΣΙΔΙΚ),ηΕνωσηΙδιωτικώνΙατριΕταιρειώνκαιΠολυϊατρείων(ΠΑκαιηΕνωσηΙατρώνΕ.Ο.Π.Υ.Υ.αναφέρεταιότι:δυσβάσταχτεςκρατήσειςκαιταοδηγούνστολουκέτοεργαστηριιατρούςκαιπολυϊατρείατηςπροςόφελοςμεγάλωνεπισυμφερόντων».αναφέρουν:ελλειμματικοίπροϋπολογισμοίΕΟΠΥΥεδώκαιδέκαχρόνιαδημιουργήσειμίαμαύρητρύόπουοασφαλισμένοςενώπληακριβάτηνασφάλισήτου,χρήματααυτάδενκαταλήγουναποδέκτεςτωνδιαγνωστιυπηρεσιώνυγείας,πουείναιοικαιεργαστηιατροί,ταδιαγνωστικάεργακαιπολυϊατρεία.γιαόσααρνείταιναπληοΕΟΠΥΥ,καταλογίζονταιοιγιατηδιενέργειαεξετάτωνασφαλισμένωνιατρούς,σεδυσθεώρηταποσάαγγίζουντο50-70%τωναιτούμεαποζημιώσεων.ΕτσιλοιπόνγιαεξέτασηπουυποχρεωνόμαστεκάνουμεαντίτουαναγραφόμενουοΕΟΠΥΥτελικάπληρώνειτοΗδωρεάνυγείαείναιλοιπόντωνιδιωτικώνφορέωνΠ.Φ.Υ.όχιτουΕΟΠΥΥ.αναδρομικήείσπραξητουclawπουδενείχεεισπραχθείσεμετοclawbackτουέτουςπλησιάζειτο1,02απειλώνταςευθέωςτηβιωσι μότητα ιατρείων, εργαστηρίων και Οπολυϊατρείων.ιδιωτικόςδιαγνωστικός τομέας ζει έναν ατέλειωτο εφιάλτη με εξαφάνι ση των εισοδημάτων τους σε μία αέ ναη μαύρη τρύπα του ΕΟΠΥΥ που εξαφανίζει όλη τη ρευστότητα των διαγνωστικών δομών, η οποία είναι άκρως απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία τους. Τα ιατρεία αυτά λειτουργούν με αυ ξανόμενα έξοδα (κόστος ενέργειας, υγειονομικού πρωτοκόλλου, αναλώ σιμου υλικού, μισθολογικής αποζημί ωσης, κ.λπ.) και άγνωστα έσοδα από τον ΕΟΠΥΥ λόγω των μόνιμων «ισο πεδωτικών» περικοπών. Αυτό μοιραία θα επιφέρει κατάρ ρευση των ιδιωτικών εργαστηρίων και πολυϊατρείων, με μαζικές χρεο κοπίες επιστημόνων που επέλεξαν να μείνουν Ελλάδα, με απολύσεις εξειδικευμένου ανθρώπινου δυνα μικού που θα αυξήσει την ανεργία και εξαφάνιση του ιατρείου/εργα στηρίου της γειτονιάς. Η Ελλάδα από χώρα που παράγει ιατρούς θα γίνει χώρα με έλλειψη ιατρών που θα μεταναστεύσουν στο εξωτερικό και θα τους εκμεταλλευ τούν άλλοι, ενώ οι φόροι του ελληνι κού λαού τους έχουν σπουδάσει. Ηδη διαπιστώνεται τεράστιο έλ λειμμα σε ειδικευόμενους στα νο σοκομεία στους κλάδους της εργα στηριακής διάγνωσης από αυτήν

την απαράδεκτη πολιτική αφανι σμού του επιστημονικού προσωπι κού της χώρας. Οι ιατροί του ιδιωτικού διαγνωστικού τομέα της χώρας τελούν σε καθεστώς χρεοκοπίας. Δεν έχουν δικαίωμα στη σύνταξη ούτε στον θάνατο, ενώ ο μό νιμος εφιάλτης τους είναι οι καταλο γισμοί του ΕΟΠΥΥ και οι κατασχέσεις! Καλούμε τους πολίτες να αντιλη φθούν τις καταστρεπτικές συνέπει ες αυτής της πολιτικής για τη δημό σια υγεία και τις παροχές υγείας! Το ιατρείο και το εργαστήριο της γειτο νιάς είναι καταδικασμένο σε αιφνίδιο θάνατο από ένα αόρατο χέρι. Ο ΕΟΠΥΥ δεν μας πληρώνει, μας χρεώνει! Δεν ζητάμε να πληρώνουν οι ασθενείς αλλά να μας πληρώνει που εκτε πληρώνεται όσο αναγρά Υγείας,

το κράτος. Κάθε εξέταση

● μικροβιολογικές, ● παθολογοανατομικές, ● ορμονικές, ● –και φυσικά τώρα που στη ζωή μας έχει μπει ο ιός Covid-19– εξετάσεις ανίχνευσης του γονιδιώματος του SARS, τεστ αντισωμάτων, έλεγχος κυτταρικής ανοσίας κ.λπ. Παράλληλα, εκτός από τις μεμονωμένες εξετάσεις που μπορεί να πραγματοποιήσει κάποιος, κάθε διαγνωστικό κέντρο διαθέτει και ιατρεία όπως γαστρεντερολογικό, γυναικολογικό, ενδοκρινολογικό, δερματολογικό, καρδιολογικό, νευρολογικό, ογκολογικό, ορθοπεδικό, οφθαλμολογικό, παθολογικό, παιδιατρικό, πνευμονολογικό κ.ά. Σε διάφορα διαγνωστικά κέντρα πολλές φορές συναντάμε και ορισμένα ολοκληρωμένα πακέτα εξετάσεων τα οποία διενεργούνται χωρίς να απαιτείται παραπεμπτικό γιατρού. Πρόκειται δηλαδή για μια σειρά στοχευμένων εξετάσεων προσαρμοσμένες ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενή, όπως είναι ο γυναικολογικός έλεγχος, ο έλεγχος οστεοπόρωσης, ο έλεγχος θυρεοειδούς, εξετάσεις σπέρματος κ.ο.κ. Ετσι, για παράδειγμα, αν κάποιος ανησυχεί για την υγεία του για έναν συγκεκριμένο λόγο ή θελήσει να κάνει τις ετήσιες εξετάσεις του για να βεβαιωθεί ότι όλα βαίνουν καλώς, αυτά τα πακέτα εξετάσεων διευκολύνουν τη ζωή του, αφού γίνονται άμεσα και παρακάμπτονται διαδικασίες που σίγουρα στον δημόσιο τομέα της υγείας μάς παίρνουν παραπάνω χρόνο. Επιλέγοντας, λοιπόν, κάποιο διαγνωστικό κέντρο διασφαλίζουμε με κάποιον τρόπο την ποιότητα εξυπηρέτησης και αποτελέσματος, γλιτώνουμε σημαντικό χρόνο και ταλαιπωρία, σε περιόδους που η έλλειψη χρόνου είναι κάτι παραπάνω από σίγουρη. Επιπλέον, παρατηρούμε πως στα διαγνωστικά εργαστήρια, υπάρχουν περίοδοι, κατά τις οποίες υπάρχουν προσφορές αρκετά συμφέρουσες για τον Ελληνα ασθενή. Και μια υπενθύμιση για τις ετήσιες εξετάσεις (check up), που όλοι θα πρέπει να πραγματοποιούμε για προληπτικούς λόγους. ◆

● διαγνωστικές και εργαστηριακές εξετάσεις, ● ημερήσιες επεμβάσεις, ● θεραπεία (π.χ. μικρές χειρουργικές επεμβάσεις, ενδοσκοπήσεις, χημειοθεραπείες, ακτινοθεραπείες κ.λπ.) Πιο συγκεκριμένα, τα περισσότερα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα είναι σύγχρονα, εξοπλισμένα με μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, προσφέροντας παροχές υψηλής ποιότητας υπηρεσιών Υγείας, διασφαλίζοντας ότι οι ασθενείς λαμβάνουν την κατάλληλη και εξατομικευμένη φροντίδα από εξειδικευμένο και έμπειρο ιατρικό προσωπικό, το οποίο απαρτίζεται από καταξιωμένους ιατρούς. Επιπλέον, τα διαγνωστικά κέντρα λειτουργούν σύμφωνα με διαδεδομένα παγκοσμίως πρότυπα διαχείρισης της ποιότητας, τα οποία θέτουν τις απαιτήσεις για την ανάπτυξη και εφαρμογή ενός αποτελεσματικού Συστήματος Διαχείρισης της Ποιότητας. Αξίζει να αναφέρουμε επίσης μερικούς από τους τομείς τους οποίους τα διαγνωστικά κέντρα καλύπτουν και παρέχουν υπηρεσίες Υγείας. Σχετικά με τον απεικονιστικό τομέα, εξετάσεις όπως: ● μαγνητική τομογραφία, με την οποία υπάρχει η δυνατότητα απεικόνισης σε νευρολογικές, ορθοπεδικές, αγγειολογικές, ογκολογικές, ουρολογικές και καρδιολογικές εξετάσεις, ● αξονική τομογραφία, πρόκειται για μια τεχνική σάρωσης που χρησιμοποιεί ακτίνες και δίνει εξαιρετικά εικόνες του σώματος. Μια αξονική τομογραφία μπορεί να δώσει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με πολλά μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των πνευμόνων, των οστών, των μαλακών ιστών, της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων, ● υπερηχογραφήματα ήπατος, θυρεοειδούς, μαστών κ.ά., ● ψηφιακές ακτινογραφίες και μαστογραφίες, ● μέτρηση οστικής πυκνότητας, κατά

27| περί υγείας |

● βιοχημικές,

Χ

ευκρινείς

μας

την οποία γίνεται χρήση των ακτίνων Χ για τον προσδιορισμό της οστικής μάζας, ● πανοραμικές, ● γαστροσκόπηση, Κολονοσκόπηση, ● παρακέντηση, ● βιοψίες μαστών, ● Σχετικάλιπομετρήσειςμετονεργαστηριακό τομέα, εξετάσεις όπως: ● τη συλλογή αιματολογικών δειγμάτων, τον άμεσο εργαστηριακό έλεγχο των δειγμάτων. Και να σημειώσουμε πως τα διαγνωστικά κέντρα στην πλειονότητά τους δίνουν τη δυνατότητα για αιμοληψία κατ’οίκον για άτομα που δεν είναι σε θέση να μεταφερθούν και να πραγματοποιήσουν την εξέταση δια ζώσης

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑΜΕΡΙΚΑΚΕΝΤΡΑ

28 | περί υγείας | Ε άν πάσχετε από ημικρανία, θα ξέρετε ότι εί ναι κάτι πολύ περισσότερο από τον μέσο πονοκέφαλο –η ημικρανία είναι μια εξου θενωτική διαταραχή που μπορεί να επηρε άσει ακόμη και την όραση ή την ομιλία σας. Οι ημικρανίες είναι ελάχιστα κατανοητές. Πολλοί άν θρωποι αυτοδιαγιγνώσκουν τις «ημικρανίες» λανθα σμένα. Αλλά ένας άσχημος πονοκέφαλος δεν είναι το ίδιο πράγμα με μια κρίση ημικρανίας και μερικές κρί σεις ημικρανίας δεν περιλαμβάνουν καν πονοκέφαλο! Η ημικρανία χωρίς αύρα είναι ο πιο κοινός τύπος ημικρανίας, που αντιπροσωπεύει περίπου το 70% όλων των περιπτώσεων. Αυτή συχνά χαρακτηρίζε ται από επαναλαμβανόμενους πονοκεφάλους, ναυ τία, έμετο και ευαισθησία στο φως και στον θόρυβο. Η ημικρανία με αύρα είναι λιγότερο συχνή, επηρεά ζοντας περίπου το ένα τρίτο των πασχόντων. Αυτός ο τύπος ημικρανίας συνοδεύεται από νευρολογικές διαταραχές, όπως διαταραχή της όρασης και της ομι λίας και μυϊκές αλλαγές που συχνά παρουσιάζονται λίγο πριν ή κατά τα πρώτα στάδια της ημικρανίας. Οι οπτικές αύρες μπορεί να εμφανίζονται ως αστρα φτερά φώτα γύρω από αντικείμενα ή στις άκρες του οπτικού πεδίου ενός ατόμου. Μπορεί να δώ σουν την εμφάνιση κυματιστών εικόνων ή ακόμη και να προκαλέσουν προσωρινή απώλεια όρασης. Οι μη οπτικές επιδράσεις μπορεί να περιλαμβάνουν αδυναμία, ανωμαλίες ομιλίας ή γλώσσας, ζάλη, ίλιγ γο και μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα του προσώπου, της γλώσσας, των χεριών ή των ποδιών. Η ημικρανία επηρεάζει περίπου το 12% του δυτι κού πληθυσμού, με το 18% των γυναικών, το 6% των ανδρών και το 4% των παιδιών να πάσχουν από την πάθηση. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στον επιπολασμό της ημικρανίας πολιτισμικά, με τους Καυκάσιους πληθυσμούς να έχουν τα υψηλό τερα ποσοστά παγκοσμίως. Αιτίες Η ευαισθησία σε συγκεκριμένα τρόφιμα και μυρω διές, τα κυμαινόμενα ορμονικά επίπεδα, το στρες και η κούραση μπορούν να προκαλέσουν ημικρα νίες σε άτομα που πάσχουν, αλλά οι υποκείμενες αιτίες πιστεύεται ότι είναι γενετικές και δεν είναι καλά Eχουνκατανοητές.εντοπιστεί πολλά γονίδια (συμπεριλαμβα νομένων των γονιδίων MTHFR, υποδοχέα οιστρο γόνων, Notch 3 και TRESK) που αυξάνουν την ευαι σθησία ενός ατόμου να υποφέρει από ημικρανία. Οι περισσότεροι πάσχοντες από ημικρανία (περίπου το 90%) έχουν έναν στενό συγγενή –γονέα ή παπ πού και γιαγιά– που επίσης πάσχει από την πάθηση. Είναι σημαντικό οι χρόνιοι και επαναλαμβανόμε νοι πονοκέφαλοι να διαγνωστούν σωστά από τον γιατρό. Ο γιατρός σας μπορεί να σας στείλει σε άλλο ειδικό (όπως νευρολόγο ή χειρουργό ωτός, μύτης και λαιμού) ανάλογα με το πόσο περίπλοκη εμφανίζεται η κατάστασή σας. Οι πονοκέφαλοι σπάνια χρειάζονται διαγνωστικές έρευνες, αλλά εάν ο γιατρός ανησυχεί μπορεί να σας πει να κά νετε αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία ή οσφυϊκή παρακέντηση. Μπορεί να μη βρεθεί μια συγκεκριμένη αιτία. Εάν συμβαίνει αυτό, ο στόχος του γιατρού σας θα είναι να σας βοηθήσει να δια χειριστείτε τους πονοκεφάλους σας και να μειώσε τε τον αντίκτυπό τους στη ζωή σας.  Τρέχουσες θεραπείες Υπάρχουν επί του παρόντος μια σειρά από εξαι ρετικά φαρμακευτικά προϊόντα που είναι δια θέσιμα για τη θεραπεία των συμπτωμάτων της ημικρανίας, αλλά δεν είναι αποτελεσματικά για όλους τους πάσχοντες. Μία από τις πιο κοινές κα τηγορίες φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της ημικρα νίας είναι οι τριπτάνες, οι οποίες δρουν επηρεά ζοντας το σύστημα νευροδιαβιβαστών σεροτο νίνης ή 5HT1 στον εγκέφαλο. Ανακουφίζουν από πονοκεφάλους στο 30% έως 50% των πασχό ντων, όμως ο πονοκέφαλος μπορεί να επανεμφα νιστεί, απαιτώντας δεύτερη δόση. Αλλά οι τριπτάνες μπορεί να έχουν δυσάρεστες πα ρενέργειες, όπως αισθήσεις μυρμηκίασης, ζέστης, βάρους ή σφίξιμο στο στήθος και στον λαιμό, καθώς και έξαψη, ζάλη, υπνηλία, ξηροστομία και παροδική αύξηση της αρτηριακής πί εσης. Επίσης, η υπερβολική χρήση τρι πτάνης μπορεί μερικές φορές να οδη γήσει σε εξάρτηση και επακόλουθα στερητικά σύνδρομα. Αλλα φάρμακα που χρησιμο ποιούνται για τη θεραπεία των συμπτωμάτων της ημικρανίας περιλαμβάνουν τα μη στεροει δή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), τα φάρμακα κατά της ναυτίας και του εμέτου και τα φάρμακα για τον πόνο. Το πρό βλημα με αυτά τα φάρμακα είναι ότι αντιμετωπίζουν τα συμπτώμα τα και όχι την αιτία της ημικρανίας, πράγμα που σημαίνει, γενικά, ότι είναι λιγότερο αποτελεσματικά. Πολλοί πάσχοντες ανησυχούν για τις παρενέργειες αυτών των φαρ μάκων και αναζητούν ασφαλείς και αποτελεσματικές εναλλακτι κές λύσεις για τη θεραπεία ή την πρόληψη της πάθησής τους. Μια απλή λύση Η έρευνα έδειξε (σε εργασίες που δημοσιεύθηκαν το 2009 και το 2012) ότι το φυλλικό οξύ και τα αυξημένα επίπεδα βιταμινών του συμπλέγματος Β μπορούν να μειώσουν τη συχνότητα και τη σοβαρότητα της ημι κρανίας. Eχει εντοπιστεί ένα συγκεκριμένο γονίδιο που παίζει ρόλο στην πρόκληση της ημικρανίας, ειδικότε ρα, της ημικρανίας με αύρα. Το γονίδιο έχει μια μετάλ λαξη που οδηγεί σε μειωμένα επίπεδα ενός ενζύμου. Σε δύο κλινικές δοκιμές, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μπορεί να ξεπεραστεί η γονιδιακή μετάλλαξη προσθέτοντας αυξημένα επίπεδα των «συμπαρα γόντων» του ενζύμου μέσω της διατροφής. Οι συ μπαράγοντες είναι βιταμίνες της ομάδας Β και επι τρέπουν στο ένζυμο να λειτουργεί καλύτερα παρά την ύπαρξη της μετάλλαξης. Τα συμπληρώματα βιταμινών Β μειώνουν τα συμπτώ ματα της ημικρανίας σε διάστημα έξι μηνών. Η συχνό τητα του πονοκεφάλου και η σοβαρότητα του πόνου μειώνονται σημαντικά. Αυτά τα αποτελέσματα είναι πολλά υποσχόμενα και παρέχουν τη δυνατότητα μιας απλής αλλά αποτελεσματικής στοχευμένης θεραπεί ας για τους πάσχοντες από ημικρανία. Αυτή η σχετικά φθηνή, μη τοξική θεραπεία βιταμινών μπορεί να έχει τεράστιες δυνατότητες βελτίωσης της υγείας και της ποιότητας ζωής για πολλούς ασθενείς. u Γιατί οι βιταμίνες Β μπορεί να σας είναι χρήσιμες αν έχετε ημικρανία Oλα όσα πρέπει να ξέρετε για τη διαταραχή που επηρεάζει ακόμη και όραση και ομιλία. Του Ειδικού Συνεργάτη