Taylan Köken
Ayvalık Adı Nereden Geliyor?
AYVALIK ADI NEREDEN GELİYOR? Ayvalık’ın adı birçok tartışmayı beraberinde getirmektedir. Bu tartışmalardan biri de Ayvalık isminin nereden geldiğidir. Ayvalık yeni bir yerleşimdir. Adı konusundaki tartışmalar Osmanlı Döneminden kalmadır. Bu topraklarda zeytin ve zeytin sanayi hep öncelikli olmasına rağmen, ayvanın adının hiçbir yerde, hiçbir tarihi belgede geçmemesine rağmen neden adı Ayvalık’tı? Konuya yine Ayvalık’ın yetiştirmiş olduğu büyük üstat rahmetli Ahmet Yorulmaz’ın eserlerinden alıntılar yaparak bakalım. Ahmet Yorulmaz, Ayvalık hakkındaki birçok bilgiyi yabancı kaynaklardan derlemek zorunda kaldığını üzülerek belirtmiştir. Biz de bu durumu özellikle belirtme gereği duyduk.
1
I- AYVA-LIK/KİDONİE/KYDONİA/KYDONEA/CYDONEA/CYDNİA Birinci sav, Ayvalık adının “Ayva Ağacı”ndan geldiğidir. Burada anılan ağacın ‘Yabani Ayva Ağacı’ olduğunu özellikle belirtelim. ‘Türkiye’nin Ağaçları’ kitabında ayvanın Latincesi Cydonia Oblonga’dır. Gülgillerden (Rosaceae) ailesine mensup, iki çenekliler (Dicotyledonae) sınıfına ait bir ağaçtır. Kışın yaprağını döken, bir çalı ya da 6-7 metreye kadar boylanabilen küçük bir ağaçtır. Vatanı orta ve güneybatı Asya’dır. Türkiye’de pek çok bölgede farklı türleri yetişmektedir. Çoğunluğunun Latince adı Cydonia Vulgaris’tir. Ayva 10 ila 1000 metre arasında, kumlu ve geçirgen topraklarda yetişir.