กเนดและพฒนาการแหงพระพทธรป ตนแบบในการสรางพระพทธรป : มหาบรษลกษณะ ๓๒ และอนพยญชนะ ๘๐ "มหาบรษลกษณะ" ม ๓๒ ประการ ดงน ๘ (๑) มฝาพระบาทราบเสมอกน (๒) ลายพนพระบาทเปนจกร (๓) มสนพระบาทยาว (๔) มนวยาวเรยว (๕) ฝาพระหตถและฝาพระบาทออนนม (๖) ฝาพระหตถและฝาพระบาทมลายดจตาขาย (๗) มพระบาทเหมอน หลงพระบาท กลบกลอกไ วาสามญชน (๘) พระชงฆ(แขง)เรยว (๙) เมอยนตรง พระหต
ศลปะของสกลชางในประเทศไทย ศลปะแบบทวารวด (พ.ศ. ๕๐๐) ใน ย ค ต นทวารว ด ย งไ ม น ยมส ร างพระ พ ทธ ร ป แ ต น ยมส ร าง พ ทธอาส น ( ท ประ ท บของพระ พ ทธเ จ า ) ต อ มาสมยหลงรบคตการสรางพระพทธรปมาจากอนเดย ส ร างเ ป นพระประธาน ด วย ศ ลาห ร อ ป น ด วย ป น ท พระ พ ทธ ร ปเ ป นภาพเค ร องประ ด บ ห ร อ ท เ ป นพระ พ ม พ พระ พ ทธ ร ป ท น ยมส ร างมาก ค อปางประทาน ปฐมเทศนา น ง ห อยพระบาท พระ พ ทธ ร ป ย นก ร ด น ว พระ ห ต ถ ข างขวาเ ป นวง พระ ห ต ถ ซ าย ถ อชาย จ วร พระพทธรปปางตาง ๆ ทนยมสรางในส มยทวารวด ไดแก ปางแสดงธรรมเทศนา หามสมทร ปางมารวชย พปางต
ศลปะแบบศรวชย (พ.ศ. ๑๓๐๐) พระ พ ทธ ร ป ท น ยมส ร างในส ม ยศ ร ว ช ย ม แ ต พระ พ ม พ เ ป น ส วนมาก ศ ลปะ ท ท ให ญ ก ว า น น ม แ ต ร ปพระ โพ ธ ส ต ว เ ป นเพราะ ว า ในอาณา จ กรศ ร ว ช ย น น พระพทธศาสนามหายานรงเรองมากกวาเถรวาท๒๖ ศลปะแบบลพบร (พ.ศ. ๑๖๐๐) พระ พ ทธ ร ป ท ส ร างในส ม ยลพ บ ร ม ท งพระ ศ ลา พระ หลอ และพระพมพ และมคตนยมสรางพระทรงเครอง เพราะ อ ท ธ พลของพระ พ ทธศาสนามหายานผสม ก บ ฮนดทไดรบมาจากพวกขอม พระพทธรปทนยมสราง มหลายปาง เชน ปางนาคปรก ปางมารวชย ปางเสดจ ลงจากดาว ด ง ส ปาง ห ปาง ป าเลไลย ก นอกจาก น ก ม ร ปพระโพ ศวร๒๗
ศลปะแบบเชยงแสน (พ.ศ. พระ พ ทธ ร ปส ม ยเ ช ยงแสนบางอง น มาจาก อ นเ ด ย เ ช น พระ าง นาฬาคร ทวดเชยงมน เชยงให าง ขนในลานนา(เชยงแสน)ใน าง พระ พ ทธ ร ปใน อ นเ ด ย น ยมส ด สมา ธ เพชรปางมาร ว ช ย วรอง พระ พ ทธ ร ป ต อมาส ม ยห ล ง น ยมส ร างแบบ ล งกา ส ร างเ ป นพระทรงเค ร อง ย โพธสตว ประดษฐานอยท า สงเกตคอ นยมสรางดวยโลหะมากก ศลปะแบบสโขทย (พ.ศ. ๑๘๐๐) ย ค ท ก ษ ต ร ย ราชวงพระ ร วงเ ป นให ญ ครองเ ม อง สโขทย ตรงกบยคทพระพทธศาสนาในลงการงเรอง มาก พระพทธรปทสรางในสมยสโขทยนยมสรางตาม แบบลงกาทงสน พระพทธรปทสรางแบงเปน ๓ ระยะ คอ ระยะแรกมลกษณะดวงพระพกตรกลมแบบลงกา ระยะกลางมลกษณะดวงพระพกตรยาว
พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก รชกาลท ๑ (พ.ศ.๒๓๒๕) ไมทรงประสงคทจะสรางพระพทธรปขน มาใหม เพราะทรงพระราชศรทธาใหเชญพระพทธรป โบราณ ซ ง ถ ก ท งไ ว ช ร ดท ร ดโทรมใน ท ต าง ๆ มา บรณะ ใน ร ชส ม ยของพระบาทสมเ ด จพระ พ ทธเ ล ศห ล า นภาลย รชกาลท ๒ (พ.ศ.๒๓๕๒) และพระบาทสมเดจ พระนงเกลาเจาอยหว รชกาลท ๓ (พ.ศ.๒๓๖๗) เรมม การสรางพระพทธรป โดยเฉพาะพระประธาน เชน พระประธานวดราชโอรส พระประธานวดสทศน พระประธาน ว ดราช น ดดาราม และพระประธาน วดเฉลมพระเกยรตเปนตน พระเจาอยหวรชกาลท ๓ โปรดฯ ใหสมเดจพระมหาสมณะเจา กรมพระปรมาน ช ต ช โนรส ส บ ค น ค ดเ ล อก พ ทธ อ ร ยาบถใน พ ทธ ประวต กหนดเปนปาง (๑๐) มพระคยหะเรนอ (๑๑) มฉววรรณดจสทอง (๑๒) พระฉวละเอยด (๑๓) มเสนพระโลมาเฉพาะ
(๑๔) เสนพระโลมาดสนทเวยนเปนทกษณาวฏ(เวยน ขวา) (๑๕) พระกายตงตรงดจทาวมหาพรหม (๑๖) มพระมงสะอมเตมในท ๗ แหง คอ พระบาททง ๒, หลงพระบาททง ๒,พระองสาทง ๒, ลพระศอ ๑ (๑๗) มสวนพระสรรกายบรบรณ ดจกงทอนหนาแหง พญาราชสห (๑๘) พระปฤษฎางคราบเตมเสมอกน ( ๑๙ ) ส วนพระกายเ ป นป ร มณฑล ด จป ร มณฑลแ ห ง ตนไทร (๒๐) ลพระศอกลมงามเสมอตลอด (๒๑) มเสนประสาทส (๒๒) มพระหนดจคางราช (๒๓) มพระทนต ๔๐ ซ (๒๔) พระทนตเรยบเสมอ (๒๕) พระทนตเรยบสน (๒๖) เขยวพระทนตทง (๒๗) พระชวหาออนและยาว
(๒๘) พระสรเสยงดจทาวมหาพรหม (๒๙) พระเนตรดสนท (๓๐) ดวงพระเนตรแจมใสดจตาลกโคเพงคลอด ( ๓๑ ) ม อ ณาโลมระห ว างพระขนงเ ว ยนขวาเ ป น ทกษณาวฏ (๓๒) มพระเศยรงามบรบรณดจประดบดวยกรอบพระ
ศ โขทย ไ โดย เฉพาะงาน งหลายตาง ยก องจาก เส ผมาก ฝ นมา พ ความเฉพาะ หนถง สภาพเศรษฐ าใคร เห การก กนวา ศ ตอไป อนาคต
ขมวดพระ ระนน เพชร อง หากพระ รอยยม ทธ
ประวตผบชา
คณหญงผอบ ณ นคร
เกบรกษา
ดฉน ผะอบ ณ นคร หดสอนเขยน อกษรสรอยรอยกรองรองรเรยน บรรจงเจยระนยนกเหมอนฝกเชาว งานกอสรางจางเขาทฉนชซอง ใชสมองหาทรพยไมอบเฉา ลองหดจตคดทเปนสเนา เรองของเราเรยงทเปนคกลอน หยบดนสอจอกระดาษวาดความคด เขยนแลวผดพลาดพลงนกสงหรณ เอะ พลาดผดชนดนมนวรณ ประเดยวกอนตกใจลมไหวดร
ไมรสนกรสงสกาย ไมรสกเหมอนตายตลอดกาล ***************************************************** ขออนโมธนาคบญ อทศแด คณทวด ผอบ ณ นคร และ นายมนรก ณ นคร