2. Taxatie van de voorstellen van Curriculum.nu De commissie is gevraagd te adviseren over de technische en inhoudelijke bruikbaarheid van de voorstellen van Curriculum.nu voor het ontwikkelen van kerndoelen voor het primair onderwijs en de onderbouw voortgezet onderwijs. De voorstellen omvatten visies en grote opdrachten die zijn vertaald naar bouwstenen voor negen leergebieden. De bouwstenen zijn een resultaat van een intensief werkproces binnen ontwikkelteams van leraren, schoolleiders en vakdeskundigen. Bij de aanvang van de werkzaamheden in maart 2018 waren startnotities beschikbaar, aangeleverd door SLO, waarin probleemanalyses per leergebied werden aangereikt. Gedurende het ontwikkelproces is gebruik gemaakt van het advies van wetenschappers die tussen- en eindproducten van commentaar voorzagen. Wat bij eerste lezing opvalt is de veelheid aan invalshoeken waarmee gewerkt diende te worden. Er werden ontwerpprincipes meegegeven, zoals het reduceren van overladenheid, het versterken van doorlopende leerlijnen en het aanbrengen van samenhang tussen leergebieden. De opdracht was te komen tot een kerncurriculum en daarnaast ruimte voor een schooleigen aanbod te laten. Tussen de hoofddoelen van het onderwijs (kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming) zou een evenwichtige balans moeten worden aangebracht. Voorts was er aandacht voor brede vaardigheden die in meerdere leergebieden aan de orde kunnen komen en voor leergebiedspecifieke werk- en denkvaardigheden. Om samenhang te versterken werden gaandeweg het ontwikkeltraject vier mondiale thema’s (duurzaamheid, globalisering, gezondheid en techniek) toegevoegd. De ontwikkelteams dienden zich te bezinnen op de kern van het leergebied en vernieuwende visies voor dat leergebied. Daarbij moest gerekend worden met de inpassing van twee nieuwe leergebieden, Burgerschap en Digitale geletterdheid. De veelheid aan invalshoeken maakte het ontwikkelproces zeer complex en veeleisend. Het is in dit licht niet verrassend dat de doelstelling om overladenheid te reduceren een grote uitdaging bleek te zijn. Deze doelstelling werd in een aantal gevallen ook weer uit het oog verloren of niet voldoende verdisconteerd door de ontwikkelteams. Het geheel van de voorstellen tendeert daarmee naar meer in plaats van minder overladenheid. Hoewel overladenheid een relatief gegeven is, immers sterk afhankelijk van het curriculum dat scholen zelf vormgeven, is het van belang in het beoogde curriculum voor de aangehouden 70% onderwijstijd geen overladenheid te creëren. Overladenheid hangt daar samen met de in het ontwerp toegewezen tijd. De commissie zal zich hierover in een volgend advies in december uitspreken. Een belangrijke vraag hierbij is of overladenheid kan worden gereduceerd door in te zetten op samenhang binnen leergebieden en voorstellen voor een meer geïntegreerd curriculum. Op dit punt komt de commissie in de nadere analyse van het thema samenhang terug (zie paragraaf 3.1 horizontale en verticale samenhang). De commissie heeft de voorstellen van Curriculum.nu langs twee lijnen geanalyseerd. Er heeft een analyse plaatsgevonden van ieder leergebied, waarbij gelet is op de vakinhoudelijke kwaliteit van de voorstellen en de mate waarin ontwikkelteams hun opdracht hebben kunnen uitvoeren. Deze analyse per leergebied bevindt zich in verkorte vorm in bijlage 2. Een tweede analyse is uitgevoerd aan de hand van de ontwerpprincipes en invalshoeken, zoals hierboven genoemd. Hierbij viel het de commissie op dat de ontwikkelteams op uiteenlopende wijze de meegegeven invalshoeken en daarbij behorende opdrachten hebben geïnterpreteerd en vervolgens geoperationaliseerd. Daardoor kunnen de inhoudelijke voorstellen niet zondermeer op een vergelijkbare manier worden gelezen. Dit is een concreet obstakel met het oog op
22
