El bando del alcalde

Page 1

El bando del alcalde Un sketch de Manuel García “Galano” en asturiano Presentación de Xoán Babarro

1


2


Manuel García Sánchez “Galano” (El Pico, A Roda, Tapia de Casarego, 1922), ao longo da súa vida relacionada coa escena, tal como xa temos indicado en números anteriores, recibe unha serie de encargos de directores e amigos afeccionados ao teatro. Aí están os textos elaborados, entre outros, para os grupos Ameicer e Pico de Faro. Na presentación d’As voltas da vida faciamos referencia a que está redactada na variante lingüística que rexistra “ll” en vez de “l” en formas como llougo, tollo, etc., unha excepcionalidade na súa obra que se debe, segundo me confesa o autor, a que “foi para dar satisfacción á mía hirmá Pepía (q. e. p. d.), que sempre me taba decindo (é verdá que en broma) ‘nun che esqueiza que naciche na Roda’. Y, mira tu, nun vivíu abondo para poder lelo”. Este título que ofrecemos tamén podemos consideralo como unha excepcionalidade dentro da dramaturxia de “El Galano”. Por un lado, por separarse do tapieguismo que o caracteriza e, por outro, polo uso do asturiano. Os dous fenómenos teñen a explicación no feito de que o cura da parroquia ovetense á que pertence, desde que deixou de residir en Tapia, solicitáralle o amaño dunha pequena peza que puidese ser representada polos nenos do catecismo. Con esta premisa, el, partindo dun motivo humorístico similar a tantos que aparecen nas súas obras, elabora un sketch cunha trama sinxela, pero cunha estrutura dialogada que pode acomodarse a un número variable de actores e actrices, para facilitar así que todos os nenos e nenas poidan ter un mínimo de actuación. Igual que nos casos anteriores, salvo nalgún trazo de tipo ortográfico, respectamos o texto do orixinal, que responde a un asturiano coloquial con abundantes interferencias castelás. Decembro de 2014 X. B. G.

3


(Augaforte de Miguel Galano editado xunto co poema “As présas” de Manolo del Galano nunha carpeta en 2007)

4


EL BANDO DEL ALCALDE (Sketch) Manuel García-Galano

5


La escena se desarrolla en la plaza de una aldea asturiana. Al abrirse el telón aparece el pregonero. Trae en la mano derecha un cornetín (o un silbato, igual da), y en la izquierda un papel enrollado. Se sitúa en el centro del escenario y da tres o cuatro toques de corneta. Luego, desenrolla parsimoniosamente el papel y, sujetándolo con las dos manos, una arriba y otra abajo, lee en alta voz… PREGONERO (En alta voz y con tono de pregonero, haciendo pausas en las frases) De parte del señor alcalde, avísase a toos los vecinos y vecinas de esti pueblu, que a partir de mañana queda terminantemente prohibío colgar a secar ropas en les ventanes. Ni faldes, ni calzonzillos, ni refaxos, ni culotes de muyeres, ni otres prendes de vestir. Toos los que no cumplan lo que se ordena nesti bandu, serán sancionaos d’acuerdo con la lei, poniéndo-ys multes bien gordes. Mientras el pregonero lee, irán llegando a la plaza, por un lado y por otro, de uno en uno, niños y niñas (seis o siete, por ejemplo); más niñas que niños; igual da porque no todos tienen que intervenir con la palabra, sólo para hacer grupo. Convendría que pusiesen algún distintivo (bigote, boina…, y ellas, pañuelo). Vienen en actitud de enterarse del pregón. Al terminar, rodean al pregonero, y Celesta le pregunta… CELESTA

(Muy altanera) ¡Oye, nin! ¿Quiés decime si esi bandu que acabes de leer nun pon nada más?

PREGONERO ¿Y qué más tenía que poner? CELESTA

(En el mismo tono) Pues podía poner, por ejemplo, donde se-y ocurre al alcalde que tendamos la ropa. ¡Vamos, digo yo! ¡Nun querrá que la tendamos nel palu de colgar los chorizos! 6


PREGONERO Yo, Celesta, limítome a leer lo que pon el papel, y listo. A mi no me pidáis cuentes, pedíilas al alcalde, si queréis. (Haciendo actitud de marchar) Y dejáime marchar, que tengo que leelo en más sitius. (Inicia la marcha). BASTIÁN

(Parándolo) Espera, espera, no corras tanto qu’el día da pa mucho. Vamos a ver... ¿Y cuál ye la razón pa qu’el alcalde prohíba a les muyeres tender la ropa, como se fizo siempre? ¿A ver...?

PREGONERO Mira, yo, la verdá, no lu sé; no lu sé, pero puedo decite que oyí hablar que era por culpa del impacto ambiental (estas dos palabras, bien remarcadas). MARTA

¿Del qué, ho? ¡Del impacto ambiental! ¿Y eso qué ye?

LOS DEL GRUPO (Sin necesidad de que sea al unísono, pero en son de protesta) ¡Tien unes coses el alcalde! / ¿A quién se-y ocurre? (Y cosas por el estilo, pero participando todos y demostrando su enfado. A todo esto el pregonero marcha). BASTIÁN

(Dirigiéndose a todos) Vamos a ver... Escucháime todos... ¿Alguno de vosotros sabe lo que ye el impacto ambiental esi?

DIEGO

Yo, al menos, no lu sé.

LOS DEL GRUPO (Todos contestan muy seguido) ¡Yo qué voi a saber! / Yo tampoco. / Ni yo.../ (etc.). BASTIÁN

¿Sabéis qué más...? (Muy fuerte) ¡Que el alcalde ye un mazcayu! Los demás, unos levantan los brazos y aplauden y otros hacen un gesto como pareciéndoles excesivo el juicio de Bastián; p. e., tapándose la boca con la mano.

CELESTA

Mirái…, con insultar al alcalde, nun facemos nada; aquí lo que tenemos que facer ye pensar y acordar cómo vamos a resolvelo pa que podamos seguir tendiendo la ropa en les ventanes. ¿Sí o no?

TODOS

(A coro) ¡Sí, sí! / ¡Claro que Sí! / (etc.).

CELESTA

Pues a ver... Vamos a opinar todos... Tu, Bastián, ¿qué propones? 7


BASTIÁN

Yo propongo tira-y piedras a las ventanas al alcalde. ¿Que vos parez?

LOS DEL GRUPO (Igual que antes, unos cuantos dicen...) ¡Sííí, bien...! (Y otros...) ¡No no, eso no! DIEGO

¡Piedres non, Bastián; mejor, huevos podres! (Se repite la división de opiniones).

CELESTA

(Tratando de sosegarlos) ¡Taivos tranquilos! Vamos a ver... Dejáinos opinar a les muyeres, que somos más xuicioses. Y además, ye a nosotras a las que nos fastidia, porque vosotros nun tenéis que tender la ropa.

BASTIÁN

Pues a ver...; hablái, hablái vosotras, a ver que opináis.

MARTA

Escucháime... Yo pienso qu’era mejor llamar a Colás, que ye un home entendío y xuiciosu; porque nosotros solos lo que vamos facer ye complicalu más entovía.

CELESTA

(Muy interesada) ¿Colás? Pues ye verdá, nun se me había ocurrido, mira. (Dirigiéndose al grupo) ¿Qué vos parez llamar a Colás?

TODOS

Pareznos bien. / Sí, sí..., llamar a Colás. / (Todos corean el...) ¡¡¡Sí...!!!

CELESTA

(Muy decidida y mandona. A los dos niños) A ver... ¡yá tais marchando vosotros dos a buscar a Colás! Nosotras esperámosvos aquí. ¿Eh? (Salen rápidamente los dos niños y las niñas quedan esperando). A mi lo que me gustaría saber es que ye eso del impacto ambiental.

JULIA

Serán modes nueves, boba... ¿No ves que ahora prohíbenlo todo? Prohíben fumar en los chigres..., pegar carteles... ¡Todo..., todo ye prohibir!

MARTA

Bueno, lo de fumar pienso que ta bien prohibíu, ¿eh?

CELESTA

Pero hai que no pasase, Marta, hai que no pasase; porque esto de no poder tender en les ventanes... ¡yá me dirás!

MARTA

No, eso parezme mal, claro.

JULIA

(Mirando a un lado) ¡Yá tán aquí! (Aparecen los dos niños, con Colás al frente, que vestirá algo llamativo, como un sombrero, una faja colorada o algo que lo distinga).

8


COLÁS

(Muy campechano dirigiéndose a todos) Bueno, yá me explicaron estos de lo que se trata. Voi decivos... Escucháime todos... Esti asuntu... ye delicáu, ¡eh! Mui delicáu, pero, si hacéis lo que yo os diga, seguro que lo arreglamos.

TODOS

(A un tiempo) ¡A ver, a ver...! / ¡Sí, sí...! / ¡Explícanos! / (etc.).

COLÁS

Nada de tira-y piedres al alcalde ni huevos podres, ¡eh! Eso non, porque, a más de tar mal, ponéislo peor entovía.

CELESTA

(Como siempre, muy altanera, con las manos en jarra) Entós, ¿qué quiés? ¿Que nos achantemos?

COLÁS

¡Nada d’achantase, Celesta! Pa eso nun venía yo aquí. Lo que tenemos que hacer ye una manifestación; pero una manifestación pacífica, sin piedres ni huevos podres; pero de too el pueblu, ¿eh?, y bien organizada. Una manifestación como ye debíu, y sin insultar a nadie, ¿eh?

TODOS

(A coro) ¡Sí, sí...! / ¡Eso ta mui bien! / (etc.).

COLÁS

Tenemos que preparar una pancartona bien grande, y pone-y un lletreru.

TODOS

¡Sí, sí...! ¡Con lletreru, con lletreru...!

CELESTA

¿Y qué ponemos nel lletreru?

COLÁS

Vamos a pone-y, con lletres bien gordes... QUEREMOS TENDER y, además, esa frase tenemos que cantala todos a un tiempo en el trayecto d’aquí al Ayuntamientu, ¿eh?, y allí repetilo un buen cachu pa que s’entere el alcalde. ¿Vale?

TODOS

(Muy entusiasmados) ¡Vale, Colás! / ¡Yes un fenómeno! / ¡Va a enterase el alcalde! / ¡Bien!

COLÁS

A ver, vamos a ensayalu... (Los coloca a todos en un lado y el, al otro, frente a ellos, como si dirigiera una orquesta) Escucháime... ¡¡Queremos tender!! ¡¡Queremos tender!! ¡¡Queremos tender!! ¿Yá lu aprendisteis? ¿Sí? Vamos a ver... Ahora toos a un tiempo...

TODOS

¡¡Queremos tender!! ¡¡Queremos tender!! ¡¡Queremos tender! (Varias veces hasta que salga al unísono. Él los sigue dirigiendo).

9


COLÁS

Vale... Yá ta ensayao. Ahora vamos todos a hacer la pancarta, ¿eh? Y el que tenga xiblatu, que lo lleve tamién.

TODOS

(Muy animosos) ¡Vamos, vamos! (Y se van todos detrás de Colás. Cuando ya salieron todos, el último –mejor una niña– se vuelve al público y les dice...) Bueno..., si queréis venir con nosotros a la manifestación... yá vendré avisaros, ¿eh? ¡Hala, adiós! (Les tira un beso con la mano y marcha). TELÓN (Oviedo, Octubre de 2009)

10


11


OS TEIXEDAIS 8

12


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.