Opracowanie redakcyjne: Przemysław Witkowski, Agnieszka Szczepaniak Korekta tekstu: Urszula Roman Skład i opracowanie graficzne: Dominika Kulczyńska Współpraca merytoryczna: Konsulat Rumunii w Warszawie, Maciej Krystian Azarewicz W publikacji wykorzystano zdjęcia autorstwa Dominiki Kulczyńskiej, Witolda Chocholskiego ze zbiorów prywatnych a także Klaas Burger’a, zrealizowane w ramach projektu Jak spróbować działać tak, jakby istniała jakaś przyszłość? w ramach A-i-R Wro (Programu Rezydencji Artystycznych ESK Wrocław 2016) sfinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Licencja na udostepnienie CC ISBN 978-83-933000-3-7 Wrocław 2015 Wydawca: NOMADA Stowarzyszenie, ul Paulińska 4-8, 50-247 Wrocław, www.nomada.info.pl
Publikacja powstała w ramach projektu Przeciwdziałanie wykluczeniu systemowemu społeczności Romów rumuńskich. Projekt realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
Druk: Geen Press Sp z o.o, Wrocław. Wydrukowano na papierze ekologicznym.
WSTĘP
SPIS TREŚCI
5
WPROWADZENIE Sytuacja mniejszości romskiej w Europie Historyczne i współczesne przyczyny obecnej sytuacji Proponowane rozwiązania
9 11 15 18
ROMOWIE RUMUŃSCY W POLSCE Formalne aspekty pobytu Romów rumuńskich w Polsce Dlaczego ubodzy migranci z Unii Europejskiej nie rejestrują pobytu w Polsce Przechodzenie procedur administracyjnych Uzyskanie numeru PESEL Procedury w Urzędzie Stanu Cywilnego Rejestracja w Urzędzie Pracy Dlaczego Romowie rumuńscy wchodzą w konflikty z prawem
23 25 26 27 27 29 31 33
MIESZKALNICTWO Sytuacja w Europie Osiedle we Wrocławiu Ogólne zalecenia do tworzenia polityk mieszkaniowych Propozycje działań we Wrocławiu Dobra praktyka. Dom DADO
35 37 39 45 46 47
ZDROWIE Dostęp do służby zdrowia Koszty leczenia szpitalnego Dobra praktyka. Postępowanie w sytuacji, gdy niepełnoletnia kobieta rodzi dziecko w szpitalu
53 55 56
ZATRUDNIENIE Romowie rumuńscy a rynek pracy w Polsce Czynniki, które powodują wykluczenie Romów rumuńskich z rynku pracy Wsparcie w wejściu na rynek pracy Żebractwo
59 61
56
63 64 65