TEACHER LEADERS MAKEN HET VERSCHIL

‘Na tien jaar lesgeven stond ik voor de vraag in welke richting ik me verder wilde ontwikkelen’, zegt Jan Willem Lentelink (40), docent levensbeschouwing & maatschappijleer aan het Maartenscollege in Haren . ‘Wat ga ik bijdragen aan het team waar ik deel van uitmaak? Hoe kan ik voor anderen een voorbeeld zijn?’ Gestimuleerd door zijn teamleider Senta Schuurman, schreef Lentelink zich met nog twee collega’s in voor een professionaliseringstraject dat Carmeldocenten helpt een rol als “teacher leader” in te nemen (zie ook Carmel Magazine december 2017) .

‘Binnen Carmel hebben we mensen nodig die op school het gesprek aangaan over onderwijs’, zegt Marjan Weekhout, rector van het Twents Carmel College en als lid van het beraad Werkgeverschap een van de drijvende krachten achter het professionaliseringstraject . ‘In het verleden werd dit vooral gezien als een taak voor de teamleider, maar het is krachtiger als docenten zelf het gesprek aangaan . Daar heb je mensen voor nodig die vanuit persoonlijk overwicht, kennis en ervaring het verschil durven maken .’ Dit kan bij uitstek een rol zijn voor docenten met een LD-functie, van wie in de school sowieso iets extra’s wordt verwacht . Weekhout: ‘Ook voor hen wil Carmel een goede werkgever zijn en daar horen ontwikkelingsmogelijkheden bij . Daarom zijn we, in lijn met Koers 2020, in augustus 2016 met dit professionaliseringstraject begonnen . Komend najaar begint een derde lichting docenten aan het traject, dat een jaar zal duren . ’

Senta Schuurman en Jan Willem Lentelink

Jan Willem Lentelink was een van de deelnemers van het eerste uur: begin maart nam hij zijn certificaat in ontvangst . Het heeft hem veel opgeleverd: ‘Er was veel aandacht voor persoonlijke verdieping en dat gaf mij de ruimte om te ontdekken wat ik de komende tijd op school wil en kan bijdragen . In mijn lessen ben ik altijd al op zoek naar wat leerlingen bezighoudt: “Wie ben jij? Waarom doe je wat je doet?” Gedurende het traject kwam ik erachter dat dit “goede gesprek” ook iets is waar ik in de school als geheel voor wil staan . Het past naar mijn idee echt bij Carmel, waar je belangrijk bent als professional én als mens . Ik nodig mijn collega’s nu actief uit voor een gesprek over wat hen drijft . Niet iedereen gaat op die uitnodiging in, maar het brengt wel iets teweeg . Er komen bijvoorbeeld mensen uit zichzelf naar me toe om hierover te praten . Ook heb ik het bij de teamleiders en de directie onder de aandacht gebracht . ’

SCAN MET

Teamleider Senta Schuurman is blij met de ontwikkeling die Jan Willem heeft doorgemaakt . ‘Hij heeft echt zijn rol als teacher leader ingenomen . De een vindt dat gemakkelijker dan de ander: er hoort geen leidinggevende functie bij, het is een rol die je zelf moet pakken . Het traject heeft Jan Willem daarin enorm gesterkt . Hij is aan de slag gegaan met dingen waar hij tegenaan liep . Dat heeft hem niet alleen een heel goede beoordeling opgeleverd, ik zie het resultaat ook terug in de school: daar staat het goede gesprek nu echt op de agenda . “Wat drijft me? Waarom doe ik dit werk ook alweer?” Daar staan we met zijn allen veel te weinig bij stil, terwijl een grote groep collega’s daar wel degelijk behoefte aan heeft . Zo’n gesprek gaat toch een niveautje dieper dan normaal . Ook in zijn eigen lessen heeft Jan Willem door het traject een stap vooruit gezet . Het is dus win-win voor alle partijen: voor hemzelf, voor de leerlingen en voor de collega’s . ’

Veel deelnemers hebben vergelijkbare ervaringen, vertelt Brigit Verbeek . Zij is een van de opleiders van het traject, dat in partnerschap wordt uitgevoerd door KPC Group en Learnovate . ‘Om je rol als senior docent te kunnen pakken, moet je breder kunnen kijken dan je eigen vak en je eigen stuk van de school’, zegt zij . ‘Daar gaan we dus mee aan de slag . Deelnemers worden zich meer bewust van hun persoonlijk leiderschap in hun eigen rol (wie ben ik, wat vind ik belangrijk?) én van hun positie (welke invloed kan ik als teacher leader uitoefenen)? Vervolgens kijken we naar de vraag hoe ze het voortouw kunnen nemen . Dat doen we vanuit de veranderkundige literatuur van dit moment . Dat is belangrijk, want als teacher leader heb je geen leidinggevende positie om op terug te vallen . Je moet het echt hebben van je expertise: je moet collega’s kunnen inspireren en gezamenlijke ontwikkelingen kunnen faciliteren . Als teacher leader breng je mensen samen .’ ◗

Venhar Yerlikaya, leerling 3 vwo, Pius X College, Rijssen

16 .05 ✓✓ EENS!

‘Ik wil de les kunnen volgen zonder afleiding . Daarom ben ik het eens met de stelling . Bij ons moet de telefoon in de tas blijven, met het geluid uit . Je mag je mobieltje alleen gebruiken als de docent toestemming geeft . Dat gaat zonder problemen, bij mij in de klas houdt iedereen zich aan de regels . We zijn echt heel netjes! Wel valt op dat de ene docent soepeler is dan de andere . Maar van incidenten bij ons op school heb ik nooit gehoord . Het ‘ergste’ waarvan ik weet, is dat iemand een foto van een toets heeft doorgestuurd naar vrienden . Maar diegene zit niet bij ons in de klas en is, voor zover ik weet, niet betrapt .’ ◗ Rachel Faessen, docent Frans en coördinator dyslexie, Augustinianum, Eindhoven

09 .15 ✓✓ EENS!

‘Smartphones en iPads stellen me in staat te differentiëren naar tempo en niveau . Ik zou ze niet meer kunnen missen in de les . Een ander voordeel: leerlingen hoeven niet altijd hun boeken mee te nemen . Dat scheelt als je naar die zware tassen kijkt . Maar ik heb het nu over functioneel gebruik . Als een mobieltje tijdens de les overgaat, nemen we het in . Dat kan problemen opleveren, want wie is aansprakelijk als er dan iets met zo’n toestel gebeurt? Ik denk verder dat we strikter kunnen zijn . Onze regels zijn niet altijd helder en niet iedereen legt ze op dezelfde wijze uit . Zo krijg je discussies . Meer duidelijkheid zou voor iedereen prettig zijn . Dus eens, mits we goede afspraken maken .’ ◗

Natalie Frieser, leerling 4 vmbo-gl, Bonhoeffer College, locatie Geessinkweg, Enschede

17 .20 ✓✓ ONEENS

‘Als er aan het einde van de les een vrijetijdsmoment is, moet je je mobieltje kunnen gebruiken . Het is 2018, alles is digitaal . Dat het vaker niet mag, begrijp ik . Als wij worden betrapt, zijn we het toestel even kwijt . Daar heb ik geen moeite mee . Verder moeten we reëel blijven . Die onvoorzichtige foto’s worden niet in de les gemaakt en niet op school . Ik snap zelf niet waarom iemand zoiets doet, maar het is je eigen verantwoordelijkheid . School besteedt er aandacht aan, meer kan ze niet . Vergelijk het met een pestprotocol: daarmee houdt het pesten nog niet op . Dit is ook iets voor de ouders en voor ons als leerlingen . Het staat los van mobieltjes in de klas .’ ◗ Marcel Dijkerman, ouder, Etty Hillesum Lyceum, locatie De Keurkamp, Deventer

14 .05 ✓✓ NEUTRAAL

‘Dit is allereerst een zaak voor de school of de docent . Anderzijds, we kunnen er niet meer omheen . Als ik op cursus ben, maak ik ook een foto van de aantekeningen op het bord . En uit de ouderraad weet ik dat de kosten van digitaal lesmateriaal vaak beter beheersbaar zijn dan die van traditionele lesmiddelen . Maar daarnaast is er het punt van de veiligheid . Stel dat er iets gebeurt, dan gaat dat zo het internet op . Dat vind ik zorgelijk, dat is een valkuil . Vooralsnog vind ik dit iets voor de leerkracht . In de ouderraad hebben we er nog niet uitgebreid over gesproken, maar ik kan me voorstellen dat dit onderwerp een keer op de agenda komt .’ ◗

‘Het was mijn mentor in de vierde klas vmbo die me heeft gestimuleerd om verder te reiken . Ik kende mezelf als “Aquine die goed is in sport” . Mijn mentor zei: ‘Jij kunt best havo doen, waarom probeer je het niet?’ Dat ik uiteindelijk docent ben geworden, is de beste keuze die ik ooit had kunnen maken . Ik geef les op het vmbo basis en wat ik mijn ‘Onze gesprekken leerlingen wil meegeven, is dat ze hun dromen kunnen waarmaken Stel jezelf een doel, dan kun je zo ver komen! Streef naar de plek . gaan over het waar jij je gelukkig voelt . Wil je docent worden? Ga ervoor . leven zelf’ Wil je metselen? Doe het! Los van status, los van het idee dat “hoger” “beter” is: maak je droom waar . Veel van mijn leerlingen worden groot met de gedachte dat ze “maar” vmbo doen . ‘Mevrouw, u moet niet te veel van me verwachten’, zeggen ze . Maar waarom niet?! Als ik in de les daarover het gesprek aanga, zie ik dat mijn leerlingen ineens rechtop gaan zitten . Grote ogen: ‘Dus als ik straks doktersassistent wil worden, moet ik na niveau 2 doorstromen naar niveau 3 en 4?’ Ze gaan het meteen opzoeken . Onderwijs gaat verder dan “pak je boek en maak de opdrachten” . Onze gesprekken gaan over het leven zelf . Soms een-op-een, soms in een groep, tijdens de les . En het zijn dat soort gesprekken die maken dat ik ’s avonds met een grote glimlach in de auto naar huis zit .’ ◗