OVER STORMEN OP SOCIAL MEDIA

Eind november 2017. Leerlingen van 5 vwo krijgen een toetsopdracht voor een betoog of beschouwing. Ze kunnen kiezen uit tien onderwerpen, van “#MeToo” tot en met “Alternatief rechts”. De toelichting bij dit laatste item grijpt terug op uitspraken van Thierry Baudet, de voorman van Forum voor Democratie (FvD). Aan de leerlingen de vraag of hij een eendagsvlieg zal blijken of juist een factor van betekenis. De formulering trekt de aandacht van een leerling. Hij maakt er een foto van die een andere leerling via Instagram naar Baudet doorstuurt. Die toont zich op Twitter geschokt en toont ook het gewraakte deel van de opdracht. Op social media breekt de hel los. Gierveld maakt er zich bekend als de bedenker van de opdrachten. Hij wordt uitgemaakt voor, onder andere, “FvD-demoniseerdocent" en “Baudet-hatende (…) extreemlinkse activist”. Iemand eist dat de school wordt bestraft ‘vanwege de misdrijven haatzaaierij, belediging, smaad.’ Het gaat nog verder. De telefoon staat roodgloeiend en er komen ansichtkaarten binnen met teksten als “Je staat op de lijst, Ivar Gierveld”. De schooltoneelvoorstellingen in diezelfde week moeten

worden beveiligd omdat Gierveld de regisseur is . Bang is de plotseling veelbesproken docent niet . Wel overrompeld . ‘Ik heb de leerlingen enkel willen prikkelen, zo doen we dat altijd .’ Nicky Konings, teamleider bovenbouw, knikt bevestigend . ‘Opeens stroomden er honderden berichten binnen . Vaak hard, grof en provocerend . We moesten iets laten horen .’ In onderling overleg besluiten docent, teamleider en rector om niet mee te gaan in de emotie . ‘We hebben een verklaring op de website gezet: wij hebben geen politieke standpunten, we willen onze leerlingen opvoeden tot kritische denkers . Deze opdracht past daarbij .’ De dag daarna volgt de mededeling dat Gierveld Baudet uitnodigt voor een gesprek . ‘We hebben daarnaast bericht dat we de gebeurtenissen willen gebruiken om aandacht te schenken aan de betekenis van social media voor leerlingen en de consequenties daarvan’, vertelt Burema .

‘Een druk op de knop en de media staan op de kop’, reageert Roy Venhuis op de gebeurtenissen in Groenlo . Hij is mediacoach en docent wiskunde, rekenen, mens & maatschappij en mediawijsheid op De Arcade, vmboonderbouwlocatie van Scholengroep Carmel Hengelo . ‘Dit kun je niet voorkomen’, meent hij . ‘Wel kun je binnen de driehoek school, leerlingen en ouders duidelijke afspraken maken . Als er dan iets gebeurt, heb je een houvast . ’

Bij de afspraken hoort voorlichting . In zijn lessen besteedt Venhuis aandacht aan de omgang met social media en de betrouwbaarheid van websites . ‘Vanuit een positieve invalshoek, veroordelen heeft geen zin . Leerlingen zijn nieuwsgierig en met hun mobieltje kunnen ze alles . Sexting, de blote foto, je blijft ze niet voor . Ik wijs op risico’s en mogelijke gevolgen en zorg voor begeleiding en coaching . Ik praat er met collega’s en ouders over . Laten we niet naïef zijn, dit kan overal gebeuren . ’

Hij pleit voor meer coaching en voor protocollen die vastleggen wat de school toelaat en wat niet . Op De Arcade mogen mobieltjes niet mee in de klas . Tijdens de pauzes kunnen de leerlingen erbij . ‘Maar beeld- of geluidsopnamen zijn niet toegestaan . De leerlingen vinden die duidelijkheid prettig . Stel gerust grenzen . Het wordt tijd dat mediawijsheid binnen de hele stichting op het lesprogramma komt . ’

Op het Marianum heeft de verantwoordelijke leerling zich de eerste dag zelf gemeld . ‘Hij is zich kapot geschrokken . Dit had hij niet voorzien en niet gewild’, weet Konings . Hij voegt eraan toe: ‘Er kwamen ook veel positieve reacties, van leerlingen, oud-leerlingen en ouders . Op het eerste moment zie je enkel de negatieve berichten .’ Gierveld: ‘Ik voel me gesteund door mijn werkgever en mijn leerlingen . Op Twitter stuurden ze berichten met #TeamIvar . ’

Tijdens een studiedag op 15 juni a .s . buigt de school zich nog eens over de ervaringen van november . En over de lessen die ze hieruit heeft getrokken . ‘Waardenvrij onderwijs bestaat niet . Het is onze opdracht om jongeren op te voeden tot democratische burgers . Zonder een politieke positie in te nemen, willen we onze leerlingen leren zich te verhouden tot de wereld’, legt Burema uit . Gierveld: ‘Ik leg geen mening op, ik ben professional én iemand met een eigen mening . Die twee hoedanigheden hebben veel mensen niet uit elkaar kunnen houden . Daarin ben ik voorzichtiger geworden . ’

De studiedag staat in het teken van de vraag hoe waardenvrij de docent kan zijn in een wereld waarin het nieuws heel snel kan gaan . Een van de onderdelen is een paneldiscussie met onder meer Thierry Baudet, Paul Rosenmöller (voorzitter van de VO-raad) en Bart Dirks (correspondent van De Volkskrant) . ‘Onderwijs heeft een voorbeeldfunctie . Het is aan ons om zaken bespreekbaar te maken, om in gesprek te blijven en de nuance te zoeken . Dat willen we laten zien’, besluit Burema . ◗