Biogramy – Plakaty Pisane

Page 43

Pytanie to jest zresztą wpisane we Flusserowskie analizy takich form tekstów pisanych, jak gazeta, książka czy list. Warto w tym miejscu zauważyć, że interesując się uniwersum pisma, filozof ten pominął w tym wyborze pewną formę, która zasługuje na osobną uwagę już choćby z tego względu, że z perspektywy jego dociekań ma ona charakter graniczny. Jest nią plakat, o tyle, o ile wykorzystuje typografię. SIEsasO Jak bowiem gazeta, książka czy list z jednej strony zawdzięczają swe istnienie pismu, a z drugiej – pozwalają na różne sposoby je uchwycić, ponieważ rozmaicie się w nich ono przejawia, tak plakat operujący typografią również istnieje dzięki pismu, a ponieważ pełni inną funkcję niż tamte, umożliwia dostrzeżenie jeszcze innego jego aspektu, takiego, który w tamtych formach nieuchronnie schodzi na plan dalszy. paisica Odmienność typografii zastosowanej na plakacie wynika zaś z faktu, że należy ona do uniwersum pisma jedynie częściowo. Jako element dzieła sztuki wizualnej przynależy ona bowiem również do świata obrazów, a przez to ma być nie tylko czytana, ale także – jeśli nie przede wszystkim – oglądana. Nabierając wizualnego charakteru, pismo na plakacie stanowi jednak element, który tworzy wyłom również w świecie obrazu – oglądanie pisma różni się bowiem od oglądania obrazu. I tak oto, z racji swej podwójnej przynależności typografia na plakacie pozwala zastanowić się tak nad pismem jako obrazem, jak i obrazem jako pismem. SIEOdhahjsjehahehsha Funkcjonując na płaszczyźnie podporządkowanej wizualności, samo pismo nabiera charakteru przede wszystkim wizualnego: jego czytelność ustępuje widzialności. Komunikuje nie tylko odsyłając do konwencjonalnie zakodowanych znaczeń, ale także wywołując samym swoim wyglądem rozmaite skojarzenia. I nawet wówczas, gdy jest nieczytelne albo gdy jego lektura przychodzi z trudem, bo wymaga uporania się ze stroną wizualną, pismo zachowuje swój sens, swoją rację bytu, właśnie dlatego, że odmiennie niż, na przykład, zamazany druk w gazecie lub rozlane litery w liście, dalej przekazuje treść, choćby ową treścią miała być definitywna lub przejściowa nieczytelność. Jeśli zatem gdzieś szukać takiej formy pisma, w której jego estetyczne cechy zostają wykorzystane jako cechy medium nie tyle po to, by ukryć pismo za przekazywanym treściami, ile po to, by wydobyć na jaw jego medialną rolę, to można ją znaleźć właśnie w typografii na plakacie – na plakacie, na którym treść zostaje wzięta, chciałoby się rzec w nawias a raczej cudzysłów typografii. POAOSAOSIEOAOSLEM Flusser zauważa między innymi, że dla logicznego myślenia wszelkie pisane znaki pełnią funkcję cudzysłowową. Co prawda „słowo” to słowo, ale już „zdanie” zdaniem nie jest, stwierdza. Cudzysłów – jako znak typograficzny – powoduje, mianowicie, że to, co nim ujęte, traci swój pierwotny charakter. O ile, przykładowo, pismo znaczy – według słownikowej definicji – zespół znaków graficznych, ogół liter składających się na alfabet, to, co jest napisane itd., o tyle „pismo” oznacza słowo, znak o określonym znaczeniu wyłożonym, na przykład, w słowniku. Innymi słowy, cudzysłów powoduje, że nasza uwaga koncentruje się nie na tym, do czego znak pisany odsyła, ale na samym tym znaku. Pa Można jednak zauważyć, że owa funkcja cudzysłowowa jest istotna nie tylko dla myślenia czysto rozumowego, ale także dla myślenia wyrastajacego z doświadczenia zmysłowego. Również bowiem obrazy funkcjonują niczym cudzysłowy, w które ujęte zostają ukazywane na nich obiekty. Kiedy spoglądamy na obraz, co prawda dostrzegamy Biogramy Pisane – Eseje


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.