BEHEER DOET ER TOE!
Bomenbeheer doet er toe! Bomen bepalen ons straatbeeld. Ze zijn niet alleen mooi, ze leveren ook allerlei waardevolle ecosysteemdiensten. Ze groeien tot in de hemel, maar niet vanzelf: dat vraagt om goed beheer. Djorn Noordman (gemeente Haarlem), Jeroen van Gaalen (gemeente Utrecht) en Hans Kaljee (gemeente Amsterdam) vertellen wat daarbij komt kijken.
U
trecht telt 140.000 geregistreerde stads- en parkbomen en 20.000 bomen in de randen van bos en bosplantsoenen die zijn geregistreerd in verband met de boomveiligheid. Boomveiligheid is voor boombeheerders een belangrijke zaak. Als een boom omwaait en schade veroorzaakt, volgt meteen de vraag of de boom voldoende werd gecontroleerd. ‘Die controles zijn visuele inspecties van de kroon, de stam en het wortelstelsel. Ruimte in de bestrating rond de boom kan bijvoorbeeld duiden op een instabiel wortelstelsel. Bij twijfel over de stabiliteit moet dan een trekproef worden uitgevoerd’, aldus Jeroen van Gaalen. De gemeente Utrecht heeft voor inspecties zelf mensen in dienst. ‘Dat is fijn, het zorgt voor continuïteit en er is veel parate boom- en gebiedskennis.’
Langlopend contract In Haarlem zorgt een langlopend contract met overheids-NV Spaarnelanden voor continuïteit. Dit is ook van groot belang voor het snoeibeleid. Djorn Noordman: ‘We werken volgens vastgestelde kwaliteitseisen en willen niet ieder jaar een andere aanpak. Ook zijn onze onderaannemers gecertificeerd volgens de BRL (beoordelingsrichtlijn) Boomverzorging van Stichting Groenkeur. De kwaliteit van het areaal nemen we op aan de hand van de norm NEN2767 voor conditiemeting. Continuïteit, vakkennis, gebiedskennis, kortom: vakmanschap is en blijft de basis voor goed boombeheer. Maar ook nieuwe technieken zijn nodig. We brengen bijvoorbeeld het kroonvolume en de stampositie van het bomenbestand in beeld met LiDAR-scans. Met het soft-
Volstaan inheemse soorten of moeten we toch naar een uitheems sortiment? 28
Stadswerk 02/2022
wareprogramma i-Tree kunnen we vervolgens de waarde van het bomenbestand bepalen.1
Ankerpunten voor vergroening De stadsbesturen en de inwoners van Utrecht en Haarlem zien steeds vaker het belang van bomen voor een goed leefbare stad. ‘Robuuste bomen op een goede standplaats waar ze jaren kunnen groeien. Dat zijn ankerpunten voor de radicale vergroening die we in Utrecht voorstaan,‘ aldus Jeroen van Gaalen. Maar welke bomen dan? Ook daar moet de beheerder over nadenken. Ziekten en plagen als iepziekte, essentaksterfte en kastanjebloedingsziekte dunnen het prachtige bomenbestand uit. Er is onderzoek nodig om hier een oplossing voor te vinden. Volstaan inheemse soorten of moeten we toch naar een uitheems sortiment (zie ook de kadertekst op pagina 30)? En wat betekent dit voor de biodiversiteit? Utrecht streeft bij herplant en herinrichting naar een diverse boombestand. Ook binnen een straat. Van Gaalen: ‘Dit voorkomt dat je bij ziekte of plagen in één keer alle bomen kwijtraakt.’
Klimaatverandering Klimaatverandering en het binnenstedelijk hitte-eilandeffect zijn ook bedreigend voor de stadsbomen. De beschikbaarheid van water is in Haarlem en Utrecht nog geen groot probleem maar het neemt wel toe en heeft de aandacht. ‘Juist omdat we veel meer groen in de stad gaan aanleg-