2026
Gemeenteraadsverkiezingen
Stadswerk zet zich in voor een kwalitatief hoogwaardige openbare ruimte. Vooruitkijkend naar de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2026, is nu hét moment om inbreng te leveren voor de partijprogramma’s, om zo mede de lokale politieke koers voor de komende vier jaar te bepalen voor de openbare ruimte.
De openbare ruimte speelt een essentiële rol in ons dichtbevolkte land.
Vrij toegankelijk verbindt zij bewoners met elkaar en biedt de ruimte om elkaar te ontmoeten, te verblijven, in beweging te komen en meer. De uitdagingen stapelen zich echter op: denk aan woningbouw, klimaatadaptatie, energietransitie, netcongestie en een toenemende zorgbehoefte. Ook kampen gemeenten
De uitdagingen stapelen zich op
met personeelstekorten en staat het Gemeentefonds onder druk vanaf het ‘ravijnjaar’ 2026.
Maatregelen in de openbare ruimte worden steeds belangrijker, en vragen uw aandacht.
Om hier concreet mee aan de slag te gaan, doet Stadswerk in vijftien punten een handreiking naar gemeenten, zowel voor uw organisatie als inhoudelijk. In dit artikel lichten we alvast een tipje van de sluier op, en worden een paar thema’s aan u voorgelegd aan de hand van een concreet voorbeeld, aangedragen door onze leden. In september kunt u verdere verdieping van ons verwachten aan de hand van een reeks interactieve webinars.
Uitgelicht: Robuuste & slagvaardige organisatie
Een goed ingerichte en deskundige organisatie is de ruggengraat van elke toekomstbestendige gemeente. Veel gemeenten
kampen echter met personeelstekorten en arbeidsmarktkrapte maakt het aantrekken van nieuwe arbeidskrachten niet makkelijker. Om de grote opgaven goed uit te kunnen voeren, is het dan ook essentieel om in te zetten op zij-instroom.
Grote opgaven vragen meer slagkracht. Dat vraag om een focus op vakbekwaamheid en professionaliteit, terwijl u tegelijkertijd betrokken bewoners en ondernemers de ruimte geeft voor initiatief.
Initiatieven op het juiste schaalniveau kunnen veel impact hebben op de leefbaarheid van de openbare ruimte.
Voorbeelden
Provincie Gelderland zet in op zij-instroom om grote ambities op het gebied van woningbouw en ruimtelijke ordening mogelijk te maken. Met een ontwikkelprogramma (als onderdeel van het Actieplan Wonen) zet de provincie zich in voor jaarlijks zo’n honderd extra ambtenaren bij Gelderse gemeenten. Dat brengt de grote ambities weer een stukje dichterbij.
Denk ook aan het initiatief BuurtSaam, mede mogelijk gemaakt door het College van Rijksadviseurs, waarin zes gemeenten aan de slag zijn gegaan om in samenwer-
Om de grote opgaven aan te kunnen, is het essentieel om in te zetten op zij-instroom
king met woningcorporaties, bewoners en zorg- en welzijnsorganisaties de kwaliteit van de leefomgeving in kaart te brengen in de ‘buurt’.1
Uitgelicht: Gezondheid, groen & klimaat
De inrichting van de openbare ruimte is bepalend voor hoe gezond, klimaatbestendig en biodivers onze steden en dorpen zijn. Groene keuzes nu zorgen voor minder hittestress, betere wateropvang en gezondere inwoners.
Het veranderende klimaat zorgt voor grotere weersextremen. Gemeenten spelen een grote rol als het gaat om het voorkomen van wateroverlast. Onzekerheid over budgetten in combinatie met de veelheid aan opgaven, vraagt daarbij om slim nadenken. Denk er daarom over na om groen in te zetten als oplossing.
Voorbeelden
Ook Heerhugowaard (gemeente Dijk en
Waard) neemt maatregelen. Zo zijn er parkeerplaatsen omgevormd tot waterbergende groenzones. Ze bufferen regenwater en verlagen lokaal de temperatuur. Tegelijk verhogen ze de verblijfswaarde van de wijk. Of denk aan de aanleg van een spoorondergang, waar een waterbuffer is aangelegd om de polder te ontlasten bij hoog water.
U kunt groen inzetten als oplossing, en mogelijk kosten besparen, door bijvoorbeeld de Maatlat groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving te gebruiken. Dit geeft richting aan uw ambities op onderwerpen zoals biodiversiteit, natuurinclusiviteit, hitte, droogte en wateroverlast en biedt een handelingsperspectief, met ruimte voor eigen invulling.
Ter overweging
De openbare ruimte is er voor iedereen en is sterk verbonden met tal van uitdagingen die op het moment spelen voor gemeenten. Daarom is de potentiële impact van
MEER LEZEN?
• www.collegevanrijksadviseurs.nl/ projecten/rechtvaardige-buurten/ buurtsaam
• www.dijkenwaard.nl/wonen-en-leven/ leefomgeving/wateroverlast
• www.dijkenwaard.nl/actueel/nieuws/ waterberging-onder-de-tunnel-slimme-oplossing-om-natte-voeten-tevoorkomen
• www.gelderland.nl/nieuws/provincieleidt-zij-instromers-op-om-woningbouw-te-versnellen
• www.klimaatadaptatienederland.nl/ hulpmiddelen/overzicht/maatlatgroene-klimaatadaptieve-gebouwdeomgeving
soms ‘kleine’ maatregelen enorm. In dit artikel hebben we een paar voorbeelden uitgelicht om u te inspireren.
Gemeenteraadsleden zijn aan zet om richting te geven en draagvlak te creëren voor keuzes die misschien niet altijd de makkelijkste zijn, maar wel het verschil maken op de lange termijn.
Wilt u de volledige handreiking raadplegen?
Kijk dan op:
www.stadswerk.nl/gemeenteraadsverkiezingen
Op donderdag 4, 11 en 18 september vinden verdiepende webinars plaats, van 11.00 - 12.00 uur, meld u aan via onze website.
Noot
1. Zie ook: Michiel G.J. Smit; BuurtSaam; Nieuwe vormen van samenwerking voor optimaal resultaat in de buurt; in Stadswerk magazine nr. 5-2024, p.6-8.