Adviesraad toegankelijkheid

‘Dé beste oplossing bestaat niet’

Sam Michiels

Hoe zorg je ervoor dat het stadhuis toegankelijk is voor iederéén, dus ook voor mensen met een beperking? Door hen van bij het begin bij het ontwerp te betrekken – logisch! Gelukkig hebben we in Leuven een adviesorgaan dat speciaal daarvoor bedoeld is.

De adviesraad toegankelijkheid bestaat uit Leuvenaars die uit ervaring weten hoe belangrijk toegankelijkheid is: mensen in een rolstoel, mensen die slecht ter been, blind of doof zijn, mensen met autisme … De raad komt maandelijks samen om advies te geven over de plannen die de stad heeft voor parken, pleinen, straten en gebouwen. Ook bij de plannen voor het stadhuis waren ze nauw betrokken. Dat vertelt Sam Michiels, de voorzitter van de adviesraad.

‘De leden van onze raad zijn stuk voor stuk ervaringsdeskundigen, maar toch zijn ze allemaal verschillend. Ik ben zelf rolstoelgebruiker, maar ik kan niet altijd inschatten hoe pakweg blinde of dove mensen een ruimte ervaren. Daarom kijken we samen naar de plannen van de stad, elk vanuit zijn of haar eigen perspectief. Daarna geven we ons advies door aan de ontwerpers en aan de stad. Voor hen gaat er dan vaak een nieuwe wereld open. Wij beschrijven hoe we het ontwerp beleven en maken duidelijk waar er mogelijke problemen zijn. Zij gebruiken hun creativiteit en expertise om daar oplossingen voor uit te werken.’

‘We werken altijd op een constructieve manier. Juist in de dialoog met de ontwerpers zit onze grootste toegevoegde waarde. Want er bestaat niet zoiets als dé beste oplossing. De beste oplossing voor een rolstoelgebruiker is niet altijd goed voor iemand die blind is, of omgekeerd. We werken dus naar een faire oplossing voor iedereen. Goed voor ons, maar ook mooi en haalbaar voor de ontwerpers. Mensen zijn vaak bang dat toegankelijkheidsingrepen lelijk en duur zullen zijn, maar ook wij hebben liever een subtiele oplossing die mooi geïntegreerd is.’

‘De restauratie en herbestemming van het stadhuis is een complex project. Daarom zaten we al bij het uitschrijven van de opdracht mee aan tafel. Van in het begin was toegankelijkheid een belangrijk aandachtspunt – het werkt niet als je achteraf nog allerlei dingen moet aanpassen. Ook bij de selectie van de ontwerpers hebben wij meegeluisterd. En het ontwerpteam dat uiteindelijk is aangesteld, is echt aan de slag gegaan met onze inzichten om het ontwerp te verbeteren.’

‘Twee dingen waren heel moeilijk. Om te beginnen de vele niveauverschillen in het historische gedeelte. Daar is vrij snel een goede oplossing voor gevonden, met een lift met zijtrappen op de grens tussen Voorhuis en Achterhuis. Maar we hebben het meest gediscussieerd over de hal waar je binnenkomt. Die moet drempelloos toegankelijk zijn, maar blinde bezoekers moeten er zich ook vlot kunnen oriënteren. Ze moeten de balie van Visit Leuven kunnen vinden, of de doorgang naar het stadhuis. En de akoestiek moet er juist zitten, bijvoorbeeld voor mensen die slecht horen of mensen met autisme. Kan je er ergens rustig zitten terwijl er net een bus toeristen binnenkomt? Op basis van onze feedback is heel de circulatie in die hal herhaaldelijk verfijnd.’

‘Omdat de toegankelijkheid zo belangrijk is, heeft de stad niet enkel met ons samengewerkt, maar ook met een team van de KU Leuven. Hun team bestond uit onderzoekers maar ook uit ervaringsdeskundigen.’

‘Als je ziet waar we gestart zijn, dan kunnen we alleen maar tevreden zijn. Uiteraard is niet alles zoals we gehoopt hadden – dat kan ook niet in een historisch gebouw, waar je met zoveel dingen rekening moet houden. Je moet evenwichten zoeken en water in de wijn durven doen. We zijn er trouwens nog niet: de materialen en kleuren moeten nog gekozen worden, en ook daar zullen we mee naar kijken. Maar het komt goed.’