Een wandeling door het stadhuis

Een restauratieplan per ruimte

Het Leuvense stadhuis is een aaneenschakeling van gebouwen: het is veel groter dan enkel het bekende Voorhuis. Voor elke ruimte is er een plan opgemaakt van wat we er willen bewaren en hoe we dat willen restaureren.

Dat doen we grondig. We herstellen onder andere vloeren, meubels, behang en schilderwerk. De wandelzaal en de raadzaal restaureren we naar hun huidige uitzicht. Andere ruimtes zijn in het verleden soms onherkenbaar verbouwd. Daar maken we de historische aankleding en functie opnieuw zichtbaar. Na de werken worden de historische ruimtes opengesteld voor bezoek en komen er toon- en werkruimtes.

Voorhuis

Raadskelders

Het Voorhuis dateert van het midden van de 15de eeuw en is gebouwd op de kelders van enkele middeleeuwse woningen. In de raadskelders zijn nog sporen zichtbaar van die oudste bouwdelen. Die vroege geschiedenis maken we opnieuw leesbaar.

De raadskelders kan je in de toekomst met een gids bezoeken.

Wandelzaal

De wandelzaal was oorspronkelijk een ontvangsten wachtruimte. In de 19de eeuw is ze grondig aangepast. Het interieur vormt een samenhangend geheel dat willen we bewaren.

Er zullen nog altijd officiële recepties en ontvangsten plaatsvinden, maar je zal de plek ook kunnen verkennen tijdens je bezoek aan het stadhuis.

Pui

De statige 18de-eeuwse trappenpartij vertoont barsten en helt wat over. Daarom gaan we ze herstellen. De pui blijft dé plek waarlangs pasgetrouwde koppeltjes naar buiten stappen voor prachtige trouwfoto’s.

Register en klerkenkamers

Vroeger waren deze ruimtes erg belangrijk voor de stad: hier werden de schepenregisters geschreven en bewaard. Tegenwoordig zijn de klerkenkamers ingericht als bergruimte en herinnert niets aan hun rijke geschiedenis. We gaan de vloer- en muurafwerking aanpassen, zodat je de historische betekenis van deze plek weer kan aanvoelen. Je zal er authentieke objecten en documenten kunnen bekijken.

Torentrappen

Het Voorhuis heeft vier torens. Drie ervan zijn momenteel gesloten voor bezoekers, omdat de trappen erg smal en moeilijk begaanbaar zijn. In de toekomst zal je ze weer kunnen gebruiken, telkens in één richting: naar boven of naar beneden.

In de vierde en oudste toren is er nu een lift. Die gaat weg waardoor er ruimte komt voor een nieuwe torentrap. Via de kijkgaten zal je naar buiten kunnen kijken. Op andere plaatsen komen er nieuwe liften.

Raadzaal

De aankleding met de indrukwekkende schilderijen lijkt middeleeuws, maar is dat niet. Het interieur dateert uit de 19de eeuw en verwijst onder andere naar de geschiedenis van de stad en het ontstaan van de universiteit. Het is enorm waardevol en blijft daarom behouden. Het wordt hersteld waar nodig.

De zaal blijft de plek waar de gemeenteraad maandelijks vergadert. Ze krijgt een eigentijdse inrichting met flexibel en verplaatsbaar meubilair en nieuwe technieken in een verhoogde vloer. Zo kan de zaal straks ook dienen voor debatten en lezingen.

Beeldenzolder

De zolder van het Voorhuis is een prachtige ruimte met een imposant houten dakgebinte. Er worden gevelbeelden en -ornamenten van het Voorhuis bewaard – soms verweerde originelen, soms gipsen afgietsels. Momenteel is de zolder zeer moeilijk toegankelijk, maar straks zal je er makkelijk kunnen geraken met de torentrappen of met een lift.

Tweede verdieping

De tweede verdieping van het Voorhuis was tot voor kort opgedeeld in vergaderzalen. Door de tussenwanden en valse plafonds kon je niet zien hoe groot en hoog deze ruimte is. Ook de spitsbogen bovenaan de ramen werden aan het oog onttrokken. In afwachting van de definitieve werken hebben we de valse wanden en plafonds weggenomen. We gaan de ruimte nu al gebruiken voor debatten en workshops. Zo kunnen we testen hoe dat later kan werken.

Bezoek het stadhuis en ontdek de verhalen

In het gerestaureerde stadhuis valt er straks heel wat te beleven. De historische ruimtes worden opengesteld voor bezoekers. In de historische zalen, salons, kabinetten en zolders vertellen we verhalen over de stad en het stadhuis, over verleden, heden en toekomst. We doen dat aan de hand van installaties, objecten en multimedia uit diverse collecties. Ze zullen vaak hand in hand gaan met de geschiedenis van de ruimtes.

In de neogotische raadzaal kom je bijvoorbeeld te weten welke historische figuren er op de schilderijen zijn afgebeeld en wat ze betekend hebben voor Leuven. Maar ook wat bestuur en democratie betekenen, zowel vroeger als vandaag. In de schatkamer vertellen we meer over de inkomsten van de stad in vroeger tijden, en hoe dat tegenwoordig zit. En bij een beeld van Erasmus op de beeldenzolder ontdek je hoe vernieuwend de beroemde humanist tijdens zijn verblijf in Leuven was, en hoe onze stad ook nu nog pioniert in innovatie en ontwikkeling. Bovendien zal een bezoek aan het stadhuis je inspireren om andere plekken en musea in Leuven te ontdekken.

Tegelijkertijd blijven we de mooie zalen en salons gebruiken voor de maandelijkse bijeenkomst van de gemeenteraad en voor ceremonies.

Het stadhuis als creatief ideeënlab

We maken van het stadhuis een werk-, toon- en denkplek in het hart van de stad, dicht bij de Leuvenaar. Dat kan bijvoorbeeld op de zolder van het Achterhuis en op de grote tweede verdieping van het Voorhuis. Daar komen ruimtes voor tentoontstellingen, presentaties en debatten.

We verzamelen maatschappelijk relevante toekomstvragen van inwoners, bedrijven en onderzoekers, met een Leuvense insteek. We experimenteren met mogelijke oplossingen en delen de resultaten met de Leuvenaars. Op die manier wordt het stadhuis opnieuw een democratisch huis: we maken er samen stad, met inwoners en experten.

We starten nu al met een proefproject. We werken rond toekomstdromen van jongeren: hoe schrijven ze aan hun eigen toekomst in een veranderende wereld? Hoe kunnen we ze helpen om de keuzes te maken die passen bij hun talenten? Die vragen willen we stellen aan jongeren zélf. We zorgen voor interessante sprekers, debatten, workshops … Daaruit moeten ideeën en oplossingen komen waar jongeren zelf mee aan de slag kunnen.

Achterhuis

Salons beneden

Het Achterhuis is het oudste gedeelte van het stadhuiscomplex en is gebouwd in de eerste helft van de 15de eeuw. Op de benedenverdieping zijn er drie prachtige salons, die onlangs gerestaureerd zijn. Er vinden huwelijken, jubilea en andere kleinschalige ontvangsten plaats. In de toekomst worden ze opengesteld voor bezoekers. Bij de toegang tot de salons komt een deur naar het Vrijthof.

Salons eerste verdieping

Eeuwenlang waren de ruimtes op de eerste verdieping op dezelfde manier ingedeeld als de salons beneden. Pas later kwam er een aparte gang, die toegang bood tot de bureaus van de schepenen. Op deze plek komen opnieuw drie salons. Je zal het historische stadhuis op de eerste verdieping binnenkomen langs een eerste, open salon. We restaureren het zoals het er in de 18de eeuw uitzag. De twee andere salons en de gang behouden hun huidige vorm. De interieurs - met onder andere de houten plafonds, het speciale behangpapier en de marmeren schouwen – worden behouden en gerestaureerd.

Zolder

De zolder van het Achterhuis heeft een 15de-eeuws dakgebinte, met een origineel hijsrad, waarmee ze vroeger spullen naar de zolder konden hijsen. De hedendaagse inkleding met panelen, vloertegels en geverfde muren verbergt dat oorspronkelijke uitzicht. We verwijderen die afwerking en restaureren het oude dakgebinte zodat het opnieuw mooi zichtbaar wordt.

Onherkenbare benedenverdieping

De stad kocht het huis d’Eycke in 1452. Zo ontstond er een verbinding tussen het Achterhuis en de Boekhandelstraat. In de eeuwen daarna werd het echter zo verbouwd dat de oorspronkelijke vorm en indeling op de benedenverdieping onherkenbaar zijn geworden. De ruimte tussen het huis d’Eycke en het Corps de Garde (waar nu de politie zit) werd bijvoorbeeld volledig dichtgebouwd, waardoor je de twee gebouwen niet meer van elkaar kan onderscheiden. Nu maakt deze ruimte deel uit van het politiekantoor, maar in de toekomst komt hier het onthaal van Visit Leuven.

Kabinet van de burgemeester en collegezaal

Op de eerste verdieping ligt de collegezaal, waar vroeger de wekelijkse vergaderingen van het schepencollege plaatsvonden, met aansluitend het toenmalige kabinet van de burgemeester. Allebei hebben ze een rijkelijk aangekleed interieur - maar niet alles is wat het lijkt. De buitenkant van huis d’Eycke werd samen met het Corps de Garde in 1965 herbouwd. Het interieur, dat teruggaat tot halverwege de 18de eeuw, werd toen gedemonteerd en later teruggeplaatst. Je kan dat nog zien in de bakstenen opbouw achter de portretten en op de zolder, waar het betonnen dakgebinte blootligt.

We gaan deze ruimtes restaureren en technisch beter uitrusten.

Boekhandelplein

De drempelloze toegang langs het Boekhandelplein, die nu het meest gebruikt wordt, blijft bestaan, maar enkel voor leveringen. De hekken verdwijnen, zodat we de straat en het plein als één geheel kunnen inrichten. Het plein wordt een uitnodigende plek waar voorbijgangers even kunnen rusten op een grote zitbank onder een moeraseik.

Vrijthof

De binnentuin is nu een vrij onbekend pleintje in het hart van de stad. We willen het vlotter toegankelijk maken en inrichten als een groene ontmoetingsplek. Daarvoor moeten we de hoogteverschillen in de tuin oplossen. Dat doen we met een hellend pad, dat door de binnentuin zal kronkelen. In het midden wordt het pad breder, zodat er een pleintje ontstaat voor bijvoorbeeld kleine recepties of optredens. Langs het pad komt lage begroeiing die in elk seizoen kleurig bloeit, maar ook enkele bomen met hogere kruinen. Er komen voldoende zitbanken.

Van een van de ramen van het Achterhuis maken we een deur, zodat je vanuit het Achterhuis naar de binnentuin kan.

Conserverije

Deze vroegere conciërgewoning van het stadhuis uit de 15de eeuw behoudt een dienende rol, met een keuken, personeels- en opslagruimte.

Dekenij

De Dekenij is in de 17de eeuw gebouwd als gildekamer van de lakenwevers. Gaandeweg is ze geïntegreerd geraakt in het stadhuis. De poort blijft bewaard als tweede toegang tot het stadhuis. Ernaast komt een café dat doorloopt tot de hoek van de Muntstraat. Op de verdiepingen komen er kantoren voor medewerkers van het stadhuis.

Vleugel Muntstraat

In 1938 werd langs de Muntstraat een nieuwe administratieve vleugel gebouwd om plaats te bieden aan de groeiende stadsadministratie. Nu is er het Radiohuis van de VRT ondergebracht. Hier zijn geen grote werken gepland. Wel worden de niveauverschillen met de andere vleugels van het stadhuis opgelost.