Spirit de binding nr 3 2016

3

méér over pleegzorg

December 2016 | jaargang 20

L

PL E Moeders op de boot?

Liever niet.

Danny, Anya en Salesia…

A’dam en E.V.A.

>4

Ode aan pleegouders

UDE R

S P EC I OUD EG

S& O

ER

S

A

> 14

zoeken een pleeggezin…

> 22

&O UD E RS

SPECIAL GOUDE

RS

PLEE

Deze Binding staat geheel in het teken van de relatie tussen ouders en pleegouders. En in die relatie is het zoeken naar de ‘juiste’ rol. Niet alleen voor ouders, maar ook voor pleegouders. ‘Het is toch gek om bij een vreemd iemand naar binnen te stappen, terwijl haar dierbaarste bezit bij jou woont,’ vertelt pleegmoeder Mariska. Dus appen pleegouders ouders foto’s en filmpjes van de zwemles en het schoolreisje, slikt een moeder haar tranen weg als haar dochter vertelt dat ze het fijn vindt bij de pleegouders en zoekt datzelfde kind naar een nieuwe balans in al die loyaliteiten.

We spraken ouders en pleegouders die eerlijk vertellen hoe lastig het contact soms kan zijn, maar ook hoe fijn het is als ze er samen een weg in gevonden hebben. Die openhartigheid leverde mooie verhalen op, die u als pleegouder wellicht herkent, maar ook ontroeren en stof tot nadenken geeft.

Binding, een blad over pleegzorg, is een uitgave van Spirit voor haar pleegouders en andere geïnteresseerden en verschijnt drie keer per jaar. De artikelen in dit blad vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van Spirit.

Evenmin kunnen aan dit blad rechten worden ontleend.

Overname artikelen Overname van artikelen uit Binding is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie.

Ontwerp, opmaak en druk Ecodrukkers, Nieuwkoop

2

Binding | december 2016

4

6

8

9

10

12

14

16

19

20

24

Voorwoord door Mariënne Verhoef Moeders op de boot? Liever niet.

‘Accepteer je de ouders, dan accepteer je het kind.’

Column: ouderliefde Column: laat het maar zoeken zijn Waar sta je?

‘Het leven is niet alleen zoals jij denkt, ouwe.’

A’dam - E.V.A.: ode aan de pleegouder Geluk van kinderen staat altijd voorop Nieuws van de pleegouderraad Column: wat vond Abby?

Kerstcircus met drie weekendpleeggezinnen Wij zoeken pleegouders!

Dit ben ik: Saffira

Redactie Meie Geerlings (pleegouder), Helen Hupsel, Maaike Maas (hoofdredactie), Myrna D’Mattos (pleegouder), Ilse van der Mierden (eindredactie), Sandra Spoelstra, Jennifer Tjon En Fa, Sarah Zagt en Conny Zeilstra (hoofdredactie).

Spirit Servicepunt Pleegzorg en Verblijf Fred. Roeskestraat 73 1076 EC Amsterdam 020 - 540 04 40 pleegzorg@spirit.nl @SpiritPleegzorg

Redactieadres Spirit, team communicatie 020 - 540 05 00 - communicatie@spirit.nl Oplage 1.800 exemplaren Adreswijzigingen Adreswijziging of onjuiste adressering?

Geef het door via communicatie@spirit.nl.

Fotografie Sylvia Huisman (p. 3), Paco Núñez (p. 15) Jan Willem Steenmeijer (p. 19), Nancy Siesling (p. 5-13, p.17 en p.21-24)

3 4 6 8 9 10 12 14 16 18 19 20 22 24

colofon

Twintigste jaargang, nummer 3, december 2016 ISSN 1386-2138

3

inhoud

‘Laat het af en toe maar zoeken zijn naar de juiste verhoudingen en keuzes.’

Aan het woord is Okke, vader van Coraline (13), die bij haar oma woont.

MARIËNNE VERHOEF is bestuurder van Spirit Jeugd & Opvoedhulp

Voorwoord Balans, respect en pragmatisme Voor u ligt de nieuwe Binding met als thema ‘pleegouders en ouders’.

seren van de serie een intense ervaring; ze vertelden onder andere wat

Een thema dat ons allemaal raakt; maar bovenal de kinderen waar het

het volgen van de STAP-training met hen deed. We zijn er trots op dat

om gaat. In de interviews las ik met hoeveel zorgvuldigheid en wijsheid

we hieraan mee mochten werken; een mooie manier om veel Neder-

pleegouders en pleegzorgwerkers zoeken naar balans. Hoe iedereen

landers te laten zien wat pleegzorg betekent.

uitgaat van wederzijds respect, maar dat het er ook om gaat pragmatisch te zijn in het leven van alledag.

De uitspraken gedaan in deze Binding ontroeren me weer zeer. Van iedereen die zich dag en nacht inzet voor de kinderen, zich steeds weer

Het is zo belangrijk ouders te betrekken bij het leven van hun kind, ze

realiserend hoe belangrijk het is de relatie tussen pleegouders en ou-

te vertellen over de kleine dingen die gedurende de week gebeuren.

ders goed te krijgen omwille van het kind. Dat is lang niet altijd moge-

Ontroerend is het om te lezen hoe een ouder kan horen dat haar doch-

lijk, en dat is schrijnend en verdrietig, maar daar waar dat wel slaagt,

ter het fijn heeft bij de pleegouders. We weten allemaal dat dat niet

helpt het de kinderen zo veel.

altijd lukt.

Ik wil u langs deze weg allemaal weer heel hartelijk bedanken voor uw Ook zijn we blij dat we een interview konden hebben met de makers

tomeloze inzet voor de kinderen, iedere dag weer. Ik vond het fijn dat

van A’dam – E.V.A., waarvan de hoofdpersonen Adam en Eva dit sei-

ik velen van u heb gezien op de pleegzorgdag in Artis. Samen zijn we

zoen pleegouder worden. Voor de makers was het schrijven en regis-

verantwoordelijk voor de kinderen.

HELE FIJNE FEESTDAGEN EN EEN HEEL GELUKKIG NIEUWJAAR VOOR U EN UW (PLEEG)KINDEREN! In het midden van deze Binding vindt u een klein cadeautje voor tijdens of na de feestdagen: een inlegvel met ansichtkaarten.

Binding | december 2016

3

S & OU

G

RS

O U DE

DE

R

P L EE

Door Ilse van der Mierden

Moeders op de boot?

Liever niet.

Een moeder die komt uitvissen bij wat voor volk haar zoon uithangt. Een huilende opa en oma die hun kleinkinderen willen zien.

Een ‘penoze-’oom die zijn nichtje terugbrengt met een peperdure jas. Ze stonden allemaal op de loopplank van de woonboot van Kim Postma en Rene Wokke. Die daar vervolgens prima mee weten te dealen. En de kinderen?

Die hebben liever niet dat hun familie zich aan de Amstel laat zien. ‘Het is hun domein.’

bed opgemaakt. Kim: ‘We zeggen eerst: je

nisch’. En als Anja weer eens ruzie heeft met

hoeft hier niets, behalve om 19 uur binnen

haar ouders, en de opa en oma van Joël daar-

zijn. Als je zin hebt om te kletsen, dan kletsen

na overstuur op de loopplank bij Kim en Rene

we, en anders niet.’ Achter huiswerk gaan ze

staan, dan belt Rene weer naar Anja. ‘Zou je

de eerste weken niet aan. Rene: ‘Wij maken

nou eens niet contact met ze opnemen?’ Rene:

in die drie maanden misschien het verschil dat

‘En dat doet ze dan braaf en dan zien ze elkaar

iemand verder teloorgaat of niet, maar niet dat

weer, tot het weer misgaat.’ En zo laveren ze

iemand wel of niet cum laude afstudeert. Zo’n

Joël en Jamilla de puberteit door.

leven is ineens ontwricht. Rust is belangrijker.’

Altijd ja In tegenstelling tot bij langdurige pleegzorg is er vooraf geen gesprek met de ouders. Het is crisis, dus er moet snel gehandeld worden. Het klik-gesprek dat er altijd was met het kind en

Maar toen Anja onlangs bij Kim en Rene wil-

de pleegzorgwerker, daar doen ze niet meer

de langskomen, begon Joël te steigeren. Zijn

aan. ‘We zeggen toch altijd ‘ja’.’

moeder op de boot? Nee. De boot is zijn plek.

Kim en Rene gaven de afgelopen 10 jaar aan 13 pubers de sleutel van hun boot, en met de meeste hebben ze nog steeds contact. Ze begonnen in 2006 met weekendpleegzorg voor de 4-jarige Joël en zijn zusje Jamilla, destijds 8.

‘Als je neutraal blijft, heb je geen gesprek’

Kim: ‘En dat begrijpen we.’ Andersom geven

‘Ze moeten wel in je kunnen geloven’

Na 2 jaar waren Kim en Rene ‘klaar voor het

de jongeren ook aan dat ze het maar niks vinden als Kim en Rene bij hun ouders thuis komen. Zoals de 14-jarige Afghaanse Mariam, wiens moeder Kim en Rene uitnodigde voor een etentje. Dat was extra lastig, want Kim

heftige werk.’ Crisisopvang voor ‘sleutelveilige’

Vaak leren ze in de weken daarna de ouders

en Rene waren al niet gelukkig met de keuze

pubers: jongeren die na schooltijd een paar uur-

vanzelf kennen. En de opa’s, oma’s, ooms,

van de casemanager om Mariam weer thuis

tjes alleen op de boot kunnen blijven, totdat

tantes, vrienden en vriendinnen. Voor hun

te laten wonen. Dus om daar dan ook nog

Kim en Rene thuiskomen van hun fulltime baan.

eerste pleegkinderen Joël en Jamilla zijn ze uit-

te gaan eten… Nee, dat zagen ze niet zitten.

gegroeid tot steun en toeverlaat van het hele

Maar ook als het wel goed gaat thuis, slaan ze

Op de boot – aan de Amstel tussen Carré

gezin. Moeder Anja belt Kim of Rene zonder

uitnodigingen van ouders af. Kim: ‘De meeste

en het Amstelhotel – brandt de houtkachel,

gene als ze het niet meer ziet zitten. Zegt Rene

kinderen vinden het prettig om die domeinen

klotst het water zacht tegen de romp en krult

dat Anja haar kinderen bij het afscheid best

gescheiden te houden.’

de poes zich nog eens op. Terwijl Rene staat

een knuffel mag geven in plaats van ze weg

te koken, rommelt Kim wat in huis en staat er

te slaan omdat ze aan het praten is, dan doet

Praten over gedrag van ouders

een rood wijntje op tafel. Er is altijd een extra

ze dat de volgende keer braaf, ‘bijna mecha-

Als de avond valt en er een potje wordt ge-

4

Binding | december 2016

Pleegouders Rene Wokke en Kim Postma

schaakt aan de rommelige keukentafel, dan

bezig zijn met ‘die ouders zijn fantastisch’,

of te repareren. Zo ging Rene eens vermomd

komen soms ineens de vragen. Bijvoorbeeld

want dat is gewoon niet zo en die kinderen

als bloemenbezorger een bos rozen brengen

over het gedrag van hun ouders en hun kijk op

weten dat. Ze zien dat hun moeder te veel

naar de oma van Michel, die van zijn opa niet

de wereld. Hoe reageer je daarop? Kim: ‘We

drinkt en haar zaakjes niet op orde heeft. En ze

langs mocht komen op haar verjaardag. Of

hebben al die jaren gezegd: je zegt nooit iets

hebben daar last van.’

kalmeerden ze een driftige opa, die kwam

slechts over de ouders. Je probeert zo neutraal

Rene: ‘Als je dan neutraal blijft, dat zit zo’n

controleren of zijn kleinzoon zijn huiswerk wel

mogelijk te blijven. Maar ik merk dat ik dat

jongen met je te communiceren, terwijl je niet

maakte. Zitten ze ineens op school om een

sinds een tijdje niet meer goed volhoud. Zoals

terug kan communiceren. Dan heb je geen ge-

goed woordje te doen voor zo’n jongen.

bij Joël. Die jongen wordt ouder en slimmer.’

sprek met elkaar. Op zo’n moment zeg ik: ‘zo-

En als hij dan na een paar maanden weer ver-

Rene: ‘Laatst vroeg hij: wat vinden jullie van

als je het nu vertelt heb je groot gelijk.’’ Kim:

trekt, en er nog een paar brieven op de mat

al die vluchtelingen? Mijn moeder vindt dat

‘Ze moeten wel in je kunnen geloven. En na-

blijven vallen van school of justitie, dan nemen

ze best mogen komen, maar dan moeten ze

tuurlijk belicht je ook de andere kant en zeg

Kim en Rene een time-out. ‘Dan is het ook

wel allemaal gesteriliseerd worden.’ Dan leg je

je: je moet je ook realiseren dat je moeder een

weer heerlijk om even met z’n tweeën te zijn.’

toch uit dat dit niet kan.’

ingewikkeld leven heeft.’

Tot de telefoon weer gaat.

Kim: ‘Om de kinderen serieus te kunnen ne-

Toch doen Kim en Rene er in die paar maanden

In verband met de privacy zijn de namen van

men – en dat moet echt – moet je niet alleen

alles aan om de familiebanden goed te houden

de pleegkinderen en ouders gefingeerd. ■

Binding | december 2016

5

S & OU

G

RS

O U DE

DE

R

P L EE

Door Ilse van der Mierden

‘Accepteer je de ouders, dan accepteer je het kind.’

Astrid van Ekeris werkt ruim tien jaar intensief met ouders in de jeugdhulp. Zo was ze onder andere gezinscoach voor Multiprobleem-gezinnen en werkte ze jaren als ouderbegeleider bij een Boddaertcentrum van Spirit. Nu is ze sinds drie jaar pleegzorgwerker. ‘Goed contact tussen ouders en pleegouders is essentieel voor de ontwikkeling van het kind.’

Wat kunnen pleegouders doen om de acceptatie van de plaatsing door de ouders te bevorderen?

‘Zorg in ieder geval dat jij de ouder erkent en betrek ze bij het leven van het kind. Knutsel thuis iets voor de ouder. Stuur een kaartje of een foto. Probeer geen kwaad over de ouders te spreken, ook al hebben ze in het verleden

Waarom is goed contact tussen de

Maar niet iedere ouder accepteert dat.

ouders en pleegouders belangrijk?

Hoe werk je als pleegzorgwerker aan

‘Ouders zijn je wortels, of ze je nou opvoeden

die acceptatie?

Waarom is dat zo belangrijk?

of niet. Als je de ouders van het kind accep-

‘De tijd doet daarin vaak veel. En ik leg ouders

‘De ouders zijn degenen die het kind op de

teert, dan accepteer je het kind. En dat voelt

uit dat de pleegouders het kind niet uit huis

wereld hebben gezet. Als jij de boodschap zou

een kind. Bij spanningen tussen ouders en

hebben gehaald. En ik benadruk het gemeen-

krijgen ‘jij komt uit slechte mensen’, wat voor

pleegouders staat het pleegkind er middenin.

schappelijke doel: ouders en pleegouders wil-

mens ben je zelf dan wel niet? Het blijft dus te

Het kind krijgt het gevoel te moeten kiezen en

len beiden het beste voor het kind.’

allen tijden belangrijk dat je respectvol over de

komt in een loyaliteitsconflict.’

keuzes gemaakt die slecht waren voor het kind.’

ouders praat.’

Ouders kunnen juist denken: als ik

Hoe zorg je als pleegouder voor goed

niet voor mijn kind vecht, neemt hij of

Dat kan in de praktijk lastig zijn, bij-

contact met de ouders?

zij mij dat later kwalijk.

voorbeeld als een kind iets ernstigs

‘Betrek ouders bij het leven van hun kind. Ver-

‘Klopt. Maar toch probeer ik ouders duidelijk

vertelt over de thuissituatie, zoals

tel hoe de week verliep. Maar bijvoorbeeld ook

te maken dat voor je het weet de strijd cen-

mishandeling of misbruik.

waarom het kind bepaalde kleding aan heeft.

traal staat. Dat zorgt voor onrust en het kind

‘Klopt. Maar probeer op zo’n moment vooral

Vooral als dat ineens anders is. Leg uit dat hun

voelt dat. Ontspannen contact tussen ouders

te luisteren. Troost zonder te oordelen. Het is

dochter vanochtend zelf haar jas niet dicht wil-

en pleegouders geeft kinderen de rust om hun

natuurlijk ontzettend moeilijk om iets te horen

de en dat je dat maar zo hebt gelaten. Het lij-

leven weer op te bouwen.’

over wat ouders gedaan hebben bij het kind

ken onbenullige dingen, maar voor ouders zijn

en dan bijvoorbeeld toch het bezoek te moe-

ze belangrijk. Je moet erop voorbereid zijn dat

Hoe kun je als pleegouder omgaan met

ten laten plaatsvinden. Het voelt alsof je onvei-

ouders op zoek kunnen gaan naar ‘fouten’ van

een vijandige houding van ouders?

ligheid goedkeurt. Het is dan hard werken om

pleegouders. Ga vooral niet de strijd aan.

‘Ik hoor vaak dat pleegouders schrikken van

het ouderschap een plek te geven. Maar een

Het helpt ook wanneer de ouder toestaat dat

het heftige gedrag van ouders. Ouders zien

ouder heeft niet alleen de misbruikende kant.

iemand anders tijdelijk voor zijn of haar kind

pleegouders soms als indringers of vijanden en

Bekijk welk contact er wel kan zijn en hoe je

zorgt. Dan voelt het kind dat het bij de pleeg-

kunnen kwetsende dingen zeggen. Als pleeg-

dat gezond kunt laten verlopen. Hou het klein

ouders mag zijn, dat het geen verraad pleegt

ouder moet je veel kunnen incasseren. Probeer

en praktisch. Kijk daarbij goed naar het kind.

ten opzichte van de eigen ouders.’

het niet persoonlijk te nemen.’

En praat erover met je pleegzorgwerker.’

6

Binding | december 2016

‘Het is ontzettend moeilijk om te horen wat ouders gedaan hebben bij het kind en dan toch het bezoek te moeten laten plaatsvinden.

Het voelt alsof je onveiligheid goedkeurt.’

Pleegzorgwerker Astrid van Ekeris

Pleegouders schrikken soms van het

voor het kind om het contact te verkorten of

Onze focus ligt dan voor 90% op het verbe-

gedrag van hun kind na een bezoek

verminderen, zodat hij kan herstellen van de

teren van het contact tussen het kind en de

aan de ouders.

impact en weer rust kan ervaren. Het verbre-

ouders. De pleegouders staan nog wat op de

‘We zien vaker dat een kind in het begin

ken van het contact zou het kind het gevoel

achtergrond. Als dan later blijkt dat het kind

van een plaatsing na een bezoek aan de ou-

kunnen geven dat het door hem komt dat er

wel langdurig bij de pleegouders blijft wo-

ders terugvalt in een eerdere fase van zijn

geen contact meer is, omdat hij er last van

nen, dan moet je alsnog – met terugwerkende

ontwikkeling. Hij gaat bijvoorbeeld weer

had.’

kracht – investeren in de relatie tussen ouders

bedplassen of duimen. Soms zeggen pleeg-

en pleegouders. Dat voelt echt als een gemiste

ouders naar aanleiding daarvan: het contact

Wat zou er wat jou betreft beter kun-

kans! De toon van het contact wordt name-

moet verbroken worden. Vanuit de bescher-

nen in het begeleiden van het contact

lijk vaak in het begin gezet. Het liefst zou ik

mende rol die pleegouders aannemen is dit

tussen pleegouders en ouders?

meteen hoog inzetten op goed contact tussen

logisch. Toch proberen we uit te leggen dat

‘Vaak wordt er in het begin van de plaatsing

ouders en pleegouders. Ook als er een grote

dit terugvalgedrag op den duur vaak vermin-

– als nog niet duidelijk is of het kind langer

kans is dat het kind er niet blijft. Goed contact

dert. Het is niet meteen een reden om het

gaat blijven – nog veel te weinig geïnvesteerd

is namelijk essentieel voor de ontwikkeling

contact te verbreken. Soms is het wel beter

in de relatie tussen pleegouders en ouders.

van het kind.’ ■

Binding | december 2016

7

S & OU

G

RS

O U DE

DE

R

P L EE

Door Meie Geerlings

Column Ouderliefde

Pleegouder Meie schrijft elke Binding over haar ervaringen als pleegouder. Dit keer over slaapfeestjes, ouderliefde en doorzetten.

Ik ben opgevoed met ‘niet zeuren, maar doorgaan’. ‘Juist meisjes moeten doorzetten’, zei mijn moeder vaak. Ik vroeg me als kind af waarom juist meisjes moesten doorzetten, maar het resultaat is er: ik geef zelden op. Het heeft mij geholpen in het soms weerbarstige contact met de ouders van onze pleegkinderen.

In ons huis zijn twee uitgangspunten: ‘alles is bespreekbaar’ en ‘met goede argumenten maak je meer kans’. Onze kinderen weten niet beter en maken er volop gebruik van. Ook onze puberpleegdochter heeft zich de regels snel eigen gemaakt. En dus neemt ze geen genoegen met ons ‘Nee’ op haar vraag om uit te gaan, maar glimlacht ze en verzamelt een week argumenten om naar een slaapfeestje te gaan. Een slaapfeestje is anders dan uitgaan vindt ze en ze somt een rij redenen op waarom. We kunnen haar alleen maar gelijk geven. Maar haar moeder moet toestemming geven voor dit soort uitstapjes, dus besluiten we samen contact op te nemen.

Ik versta niet alles, maar de toon laat weinig te wensen over.

Drie weken later is er een nieuw feestje gepland. En hoewel mijn eerste kennismaking met de moeder van onze pleegdochter niet positief was, wil ik niet opgeven en zoek ik opnieuw contact voor toestemming voor dit feestje. Haperend vertel ik eerst hoe het met haar dochter gaat. Wat ze allemaal doet, hoe het op school gaat, wat ze eet en hoe ze slaapt. Daarna begin ik over het feestje. En terwijl ik een nieuwe woedeaanval verwacht, komt er

Onze pleegdochter klinkt verlegen aan de telefoon, geeft korte ant-

nu een zacht ‘Dat is goed. Fijn over haar dagelijkse dingen te horen. Ze ver-

woorden, luistert en geeft dan de telefoon aan mij. Dat had ik niet ver-

telt mij niet zoveel.’ Ik heb tranen van geluk in mijn ogen. Onze pleegdoch-

wacht. Ik denk na over een beginzin terwijl ik zeg: ‘Met Meie, ik vang

ter is opgelucht, en in de weken daarna zien we hoe het nieuwe en fragiele

uw dochter op’. Het zinnetje komt minder neutraal over dan gehoopt. Ik

contact met haar moeder haar moed en hoop geeft voor de toekomst.

krijg een golf van woede over me heen. Niet op mij gericht, wel op onze pleegdochter. Ik versta niet alles maar de toon laat weinig te wensen

Door alle problematiek in een gezin is het soms makkelijk om te verge-

over. Verbaasd stamel ik wat om ertussen te komen en hoor nog net:

ten dat de liefde van ouders voor hun kinderen oprecht is. Ik blijf versteld

‘Ik geen plezier, zij ook geen plezier’, voordat ze ophangt. Ik voel de pijn

staan van de veerkracht die de ouders van onze pleegkinderen tonen en

van moeder én dochter. We besluiten er een extra gezellig weekend van

kan daar alleen maar respect voor hebben. Het geeft mij de energie om

te maken met koekjes bakken, trampoline springen en lekker met een

niet op te geven, maar altijd te proberen een ingang te vinden in het

film op de bank te hangen.

contact met de ouders.

8

Binding | december 2016

column

Voor dit themanummer vroegen we onze vaste columniste Coraline (13) om haar plek in de Binding voor één keer aan haar vader Okke af te staan.

We hebben nu elke drie weken een agendaoverleg waar we mijn rooster en dat van mijn moeder naast elkaar leggen en overleggen wat voor Coraline de beste oplossing is. Mijn vriendin helpt mee en zorgt dat er ook veel goede ‘papa-en-dochter-momenten’ zijn: een filmpje pakken, in het park wandelen of gewoon lekker een beetje hangen. Maar ook op vakantie, zoals een paar dagen Londen: ‘quality-vakantie’ noem ik dat.

Er is veel veranderd sinds Coraline tien jaar geleden bij haar oma werd geplaatst, ook in de samenwerking. Elke keer bekijken we dingen opnieuw en hebben we te maken met alle zaken die bij kinderen en opvoeden voorkomen. Zelf merk ik dat loslaten een van de grote vaardigheden is die daarbij van belang is, het maakt het samenwerken makkelijker.

Ik probeer me niet als propere piet voor te doen Door mijn eigen verleden weet ik dat de keuzes die Spirit of jeugdzorg bij ons maakte, klopten met wat Coraline op dat moment nodig

Laat het maar zoeken zijn

had. Daarom vind ik ook de samenwerking met Spirit een welkome aanvulling.

Het is voor het kind een leerzaam proces om deze samenwerking te zien. De manier waarop je dat doet onthouden ze, vooral als je laat zien dat je kunt samenwerken, dat er beweging mogelijk is, in plaats van haaks tegenover elkaar te staan. Ik probeer me dan ook niet als propere piet voor te doen, laat het af en toe maar zoeken zijn naar de juiste

Mijn dochter woont bij haar oma, mijn moeder. Bij mij thuis komt ze

verhoudingen en keuzes.

om het weekend en is ze er op woensdag, als het rooster het toelaat.

Dit vergt de nodige samenwerking, ook voor mijn moeder. Naast haar

Ik ben gelukkig met hoe het nu gaat. Er veranderen veel dingen,

pleegouderschap heeft mijn moeder nog een actief leven: ze speelt

maar aan mijn huis voorlopig niet, dat is eindelijk een beetje praktisch

in een bigband, zit op een kaartclub en gaat avondjes uit met haar

ingedeeld. Heb ik zelf gedaan, kunnen ik en Coraline fijn samenzijn/

vriendinnen.

werken. Huiswerk vanavond?

Binding | december 2016

9

S & OU

G

RS

O U DE

DE

R

Oudercontact bij vrijwillige plaatsing

P L EE

Door Ilse van der Mierden

Waar sta je?

Ook bij een vrijwillige plaatsing is het zoeken naar je rol als pleegouder ten opzichte van de ouders.

Wie past zich op welk moment aan? Gooi je de bezoekregeling om voor een verjaardag van een tante?

Ga je naar een verjaardag van de ouders? ‘Doordat de afspraken in het begin strikt waren, kunnen we ze nu meer loslaten.’

Pleegouders Wilco en Erwin hadden Sjoerd

gewoon in het winkelcentrum tegen kunt ko-

‘Zowel wij als de ouders wisten nog niet goed

al een paar keer ontmoet. Een vrolijk vierjarig

men. Aardige mensen, verdrietig, maar ook

waar we aan toe waren. Hoe ga je om met een

jongetje. Guitige blik, bolle toet met sproeten

opgelucht dat er voor Sjoerd een gezin gevon-

verjaardag van een tante op een dag die niet

en rood springerig haar. Hij woonde destijds

den was.’

in de bezoekregeling valt? In hoeverre moeten

tijdelijk bij een ouder echtpaar, een crisispleeggezin. Zijn ouders zagen Wilco en Erwin voor het eerst tijdens het kennismakingsgesprek bij Spirit. Wilco: ‘Zo’n eerste ontmoeting is spannend. Je zit daar in een overvolle kamer

wij daarop inspelen, en zorgen dat hij wel gaat?

‘Wie staat er wanneer hoger op het prioriteitenlijstje?’

met allemaal mensen die iets te zeggen heb-

Wie staat er wanneer hoger op het prioriteitenlijstje? Er is toen over en weer wel wat wrijving geweest.’ De pleegzorgwerker schiep duidelijkheid: in principe gaat Sjoerd naar zijn ouders en naar verjaardagen van familie in het weekend

ben: twee mensen van pleegzorg, iemand van

Van het gedrag dat Sjoerd thuis vertoonde, za-

van de bezoekregeling. Ook de ouders zullen

jeugdzorg, de ouders en wij. Het voelt als een

gen Wilco en Erwin weinig terug. Erwin: ‘Wij

hun best moeten doen om zich aan die plan-

sollicitatiegesprek.’

herkenden de verhalen die we hoorden niet.

ning te houden. Dat is voor Sjoerd het meest

Sjoerd is gewoon een jongen, die jongensdin-

duidelijk. ‘We hadden toen veel aan de pleeg-

Imiteren

gen doet.’ In het begin van de plaatsing ver-

zorgwerker. Het voorkwam dat wij de discussie

Negen maanden eerder klopte Sjoerds vader

warde dat Wilco en Erwin nog wel eens. Wil-

met de ouders aan moesten gaan.’

aan bij Jeugdzorg. Zijn andere zoon, destijds

co: ‘We dachten: hoe kun je dat nou doen? Is

acht jaar, kampte met ADHD en een vorm

het wel echt nodig om Sjoerd uit huis te plaat-

Het eerste jaar waren de afspraken strikt. Er-

van autisme. Daarnaast had hij de zorg

sen? Maar dan leer je ze beter kennen en dan

win: ‘Dat hielp ons, en ik denk ook dat het no-

voor zijn vrouw, die sinds de geboorte van

verandert je blik. En na een paar maanden, of

dig was, om de rollen helder te krijgen.’ Wilco:

Sjoerd aan een postnatale depressie leed. En

misschien zelfs pas na een jaar zagen we: het

’Je bent pleegouder, geen vrienden. Dat wordt

daartussendoor liep Sjoerd, een peuter die zijn

is geen onwil. Ik denk dat ze heel graag hun

je door pleegzorg ook geadviseerd. Een goede

broers gedrag steeds meer begon te imiteren,

kind willen opvoeden, maar het niet kunnen.

band is prima, maar het kan niet zo zijn dat ze

waarschijnlijk om de aandacht van zijn ouders

Ze hebben een keuze moeten maken.’

spontaan aanbellen voor een kop koffie.’

te krijgen.

Wat wrijving

Zo’n situatie maakten ze een paar jaar gele-

Wilco en Erwin waren natuurlijk nieuwsgierig

Ondanks dat het een vrijwillige plaatsing is en

den mee, toen ze samen met Sjoerd de win-

naar Sjoerds ouders. Wat zijn het voor types?

de ouders de zorg gemakkelijk aan Wilco en

kel uit stapten en onverwacht voor zijn ouders

Hoe zien ze eruit? Zou het klikken? Wilco: ‘Het

Erwin overlaten, is het contact met de ouders

stonden. Wilco: ‘Dat is voor iedereen heel on-

waren hele normale mensen. Mensen die je

de eerste jaren een kwestie van aftasten. Wilco:

gemakkelijk, en nog het meest voor Sjoerd.

10

Binding | december 2016

Erwin, Sjoerd en Wilco

Je weet je dan even geen raad.’ Erwin: ‘Nu zijn

je niet gaat, stoot je ze tegen het hoofd. Maar

strijd en de Wandelvierdaagse. Ze bellen als hij

we weer jaren verder. Zou dat nu gebeuren,

wel gaan, kan ook net een stap te ver zijn. Je

ziek is of na zijn eerste vechtpartij op school.

dan zouden we best zeggen: kom we drinken

komt dan toch in hun persoonlijke sfeer. Uit-

En een weekend logeren bij opa en oma wordt

een kop koffie. Dat komt omdat onze rollen

eindelijk gaf Sjoerd zelf de doorslag: hij wilde

gewoon via Erwin en Wilco geregeld.

nu duidelijk zijn: ieder weet zijn plek en weet

graag dat we kwamen. Als hij het wil én de

waar hij aan toe is. Dat maakt de omgang

ouders, waarom zouden we dan niet gaan?’

Onlangs was Sjoerd jarig, en dan overleggen

makkelijker. En daardoor kan er nu ook meer

Dus dat deden ze. Al zorgden ze wel dat ze

ze met de ouders wie welk cadeau geeft. Vol-

flexibiliteit zijn. Als het zo uitkomt, dan gaat

er vroeg waren, om te voorkomen dat ze met

gens Sjoerd - die verregaande ambities heeft

Sjoerd een keer een dag extra naar zijn ouders.

Sjoerd een ongemakkelijke entree moesten

om DJ te worden - was het na vier jaar muziek

Of we ruilen een weekend.’

maken in een overvolle huiskamer. En ze gin-

maken met zijn iDance-apparatuur de hoogste

gen op tijd weer naar huis. Erwin: ‘Uiteindelijk

tijd voor een echt Pioneer DJ-mengpaneel met

Geen ongemakkelijke entree

was het een mooi moment. Sjoerd was blij. We

losse (en vooral grote!) boxen. Dus kopen Er-

Al blijven zich natuurlijk altijd situaties voor-

zagen familie en vrienden, die natuurlijk ook

win en Wilco het mengpaneel, en zijn ouders

doen, waarbij je als pleegouder weer even stil

nieuwsgierig naar ons waren.’

de boxen. En toen Sjoerd als vaste school-dj

moet staan bij je rol en de relatie met de ou-

optrad tijdens het Zomerfeest, stonden behalve

ders. Zoals toen Sjoerds ouders een groot feest

Inmiddels loopt het contact tussen de ouders

Wilco en Erwin ook zijn ouders en broer in de

gaven omdat ze beide veertig werden, en Wil-

en Wilco en Erwin niet meer via de pleegzorg-

dj-booth. Wilco: ‘Dat vond Sjoerd prachtig!’ Er-

co en Erwin ook uitnodigden. Wilco: ‘Heel lief

werker. Erwin en Wilco sturen de ouders ap-

win: ‘We zijn al verzekerd van een plekje in zijn

was dat. Maar we hebben wel getwijfeld. Als

pjes met foto’s van Sjoerds eerste tenniswed-

privévliegtuig als hij op Ibiza gaat draaien.’ ■

Binding | december 2016

11

S & OU

G

RS

O U DE

DE

R

P L EE

12

‘Het leven is niet alleen zoals jij denkt, ouwe.’

Binding | december 2016

Door Lara Aerts

Sasha van 17 is een echt stadskind. Maar ze woonde op een boerderij in een piepklein Fries gehucht.

Anderhalf jaar geleden ging dat niet langer, dus verhuisde ze naar Amsterdam en trok in bij Kees (77), een goede vriend van haar ouders. ‘Ik lag altijd al met Sasha’s moeder op één lijn.’

‘Ik ken Sasha van jongs af aan, omdat haar

zijn bekende twistpunten tussen ouders en

meer haar eigen leven indelen. Je zou mijn in-

grootmoeder vroeger mijn buurvrouw was.

kinderen; het leek me goed om die buiten de

vloed kunnen vergelijken met zo’n elastische

Met haar familie heb ik al meer dan dertig jaar

deur te houden.

hondenlijn. Je voelt die lijn niet omdat-ie zo

contact. Sasha woonde met haar broertje en

In het begin hielden haar moeder en ik vooral –

flexibel is, behalve als je écht te ver gaat. Dat

ouders in een klein gehucht in Friesland. Via

figuurlijk – elkaars hand vast. Sasha had het af

heeft bij Sasha goed gewerkt.

haar oma en tante – een goede vriendin van

en toe moeilijk, en als het contact met Sasha

mijn oudste dochter – hoorde ik af en toe ver-

vervelend was geweest konden we ons hart

Sasha is nu bijna achttien. Het gaat heel goed

halen over Sasha. Ze voelde zich in Friesland

bij elkaar luchten. Sasha hoorde ons eens over

met haar. Ze heeft vmbo-t examen gedaan en

niet thuis. Dat speelde al toen ze klein was, in

haar praten en werd boos. We hebben haar

zit nu in 4 havo. Ze wil graag makelaar wor-

de puberteit escaleerde het.

toen bij het gesprek uitgenodigd en het een en

den, over dat soort toekomstplannen spreken

Op een goed moment, Sasha was 15, vond er

ander met z’n drieën besproken.

we af en toe. Ik vind het leuk dat ze hier is.

een familie- en netwerkberaad plaats waar-

Sasha is bijna altijd vrolijk, ze is goed gezel-

‘Sasha heeft ramen en deuren voor me opengezet’

aan ik deelnam. Ze was van school gestuurd, Jeugdzorg was erbij betrokken, ze had ruzie met haar vader. Het ging bergafwaarts en er moest iets gebeuren.

Tijdens het beraad vertelden betrokkenen hoe ze eventueel konden helpen. Sasha had aangegeven in Amsterdam te willen wonen. Ik heb

schap. Ik heb ook veel van haar geleerd. Zoals: hoe je je geduld moet bewaren, soepel en veerkrachtig moet zijn. En: hoe mensen van haar leeftijd in het leven staan. Dat is weer heel anders dan toen mijn dochters pubers waren. Als je ouder wordt, moet je oppassen dat je niet verstoft en naar binnen gekeerd raakt. Ik woon

nogal de neiging spontaan te reageren, dus ik

Met Sasha heb ik, voordat ze kwam, afspraken

alleen, dus is die kans nog groter. Sasha heeft

zei: ‘Laat haar maar komen.’ Ik heb ruimte in

gemaakt. Ik had een A4-tje met wat regels. De

ramen en deuren voor me opengezet. Zo van:

huis en opvoedervaring. Mijn twee dochters

belangrijkste was: ik ben niet je opvoeder. Je

het leven is niet alleen zoals jij denkt, ouwe. We

voedde ik alleen op en later heb ik eens een

bent 15, dus de opvoeding is thuis geweest.

zien daar samen de humor wel van in.

meisje die in een crisis zat geholpen. Sasha re-

Maar ik ben er wel voor je om je te leren wat

Laatst bespraken haar moeder, Sasha en ik de

ageerde positief. We hadden nooit intensief

de grenzen zijn in dit huis. Verder waren er

volgende stap in Sasha’s leven, omdat de perio-

contact gehad, maar ze kende me van vroeger

wat regels over hoe laat ze thuis moest zijn, en

de van twee jaar is verstreken. We besloten dat

en onder andere van bezoekjes met mijn klein-

dat we samen zouden eten, tenzij ze me even

haar moeder aan haar oma zou vragen of ze

zoons aan de boerderij.

belde dat ze elders was. Ik wilde ook graag dat

daar kan wonen. Over de hele periode hebben

Toen Sasha hier net woonde had ik vooral

ze doordeweeks ‘s nachts thuis sliep. En tele-

we Spirit niet zoveel nodig gehad, we kwamen

contact met haar moeder. In die periode wilde

foneren graag beneden in haar kamer. Heel

er steeds samen uit. Het fijne is natuurlijk dat

Sasha geen contact met haar vader - inmiddels

af en toe moest ik haar aan een regel herin-

ik Sasha’s familie en achtergrond goed ken.

is dat gelukkig weer goed. Sasha’s moeder en

neren, maar verder is het nooit een probleem

Haar moeder en ik zitten altijd op één lijn. Bij

ik spraken af dat Sasha doordeweeks hier zou

geweest.

Spirit weten ze: geen nieuws is goed nieuws.

zijn en in het weekend elders logeerde. Voor

De regels op het A4-tje zijn steeds minder aan

Dat hebben ze altijd goed aangevoeld.’

een periode van twee jaar. Ook zou haar moe-

de orde. Als Sasha nu na een hockeytraining

der contact met school onderhouden en zak-

bij een vriendin wil logeren omdat dat dichter

In verband met de privacy zijn de namen Kees

en kleedgeld aan Sasha geven. School en geld

bij school is, vind ik dat prima. Ze gaat steeds

en Sasha gefingeerd. ■

Binding | december 2016

13

S & OU

G

RS

O U DE

DE

R

Derde seizoen A’dam – E.V.A. geheel in teken van pleegouderschap

P L EE

Door Ilse van der Mierden

Ode aan de pleegouder In seizoen drie van de succesvolle dramaserie A’dam – E.V.A. worden hoofdrolspelers Adam en Eva pleegouders van Patty (16) en Mingus (14). De founding fathers van de serie, scenarioschrijver Robert Alberdingk Thijm en regisseur Norbert ter Hall, vertellen waarom ze kozen voor pleegzorg en wat hen raakte tijdens de research. ‘En daar staat het kind dan. Met een hoopje afgeknipte touwtjes in zijn hand.’

In mei 2014 begon Robert aan de research voor

thema, dat biedt een goed kompas voor de

een vriendengroep. Robert: ‘We wilden alleen

het derde seizoen. Tijdens het eerste gesprek

verhalen. Het eerste seizoen gaat over de stad

een derde seizoen maken als we echt iets toe

met Spirit kregen ze de eerste verhaallijn al in

en verbinding. Wij wonen midden in Amster-

konden voegen. Niet meer van hetzelfde, zo-

hun schoot geworpen. Robert: ‘We vroegen of

dam (Robert en Norbert zijn getrouwd, red.),

als je vaak bij andere series ziet. We wisten,

iedereen pleegouder kon worden. Ja, dat kon.

we zien vanuit ons raam onze overbuurvrouw

na verbinding en vertakking, moest het over

Maar je moest natuurlijk niet psychotisch zijn ofzo. En Adam is in de eerste serie twee keer aardig psychotisch geweest.’ Norbert: ‘Maar zonder probleem geen drama. Spirit droeg dus meteen een fantastisch dilemma aan: hoe gaat

doorgeven gaan. Maar hoe maak je dat con-

‘Er is nergens zoveel intimiteit als in de stad’

Adam om met zijn psychiatrische verleden?’

creet? En ineens dacht ik, verrek, als het over doorgeven en delen gaat, dan moeten Adam en Eva pleegouder worden! En het liefst van veel te grote kinderen. Omdat ze de hele serie stappen maken die net te groot voor ze zijn. Ze

koffie drinken op haar balkon, we horen de an-

worden te snel verliefd, ze raken te snel zwan-

Robert: ‘En ik dacht: wat zou het dan mooi

dere buren vrijen. Er is nergens zoveel intimiteit

ger.’ Norbert: ‘Ik was meteen superenthousi-

zijn als die biologische moeder nog met Adam

als in de stad. Dus daar moest het over gaan:

ast. Dat het allemaal te groot en te snel gaat,

in een psychiatrische instelling had gezeten!’

over anonimiteit en intimiteit. Over hoe vreem-

dat werkt goed, dat zet de boel op spanning.’

Want A’dam – E.V.A. verwijst niet alleen naar

den bekenden worden en bekenden vreemden.’

de namen van de hoofdrolspelers, de Amster-

Hoe het plotselinge pleegouderschap van twee

damse Eva en de van origine Zeeuwse Adam,

Te grote kinderen

pubers in de praktijk uit kan pakken, daarvan

maar ook naar hoe iedereen (‘en vele anderen’)

In het tweede seizoen gaan alle verhalen over

kenden ze al een aantal voorbeelden. Zo pas-

in de stad Amsterdam met elkaar verbonden is.

het vertakken van die relaties, over hoe rela-

sen ze zelf een dag per week op hun 14-jarige

Robert: ‘We werken ieder seizoen vanuit een

ties netwerken worden: een gezin, een familie,

petekind, al sinds haar geboorte. En vrienden

14

Binding | december 2016

Samen kijken!

De laatste dubbelaflevering wordt op zondag 18 december uitgezonden op NPO3. Spirit organiseert die avond een ‘samenkijkenavond’, waarvoor zich meer dan 100 pleegouders hebben aangemeld.

kind dan. Met een hoopje afgeknipte touwtjes in zijn hand. Heel zielig. Op die avond stond daar een grote vent in het midden die in huilen uitbarstte. In de serie is dat Adam. Hij kijkt op dat moment Eva aan en dan weten ze: dit moeten we doen.’

kregen plotseling de volledige zorg voor een

Bij Spirit

16-jarige jongen, wiens moeder overleed en

In de afleveringen zien we

waarvan zij voogd waren. Robert: ‘Dan krijg

de voor pleegouders her-

je ineens met gebruiken te maken die je niet

kenbare thema’s de revue

kent, je wordt met jezelf en je relatie gecon-

passeren: seksualiteit, vei-

fronteerd. Dat geeft een bron van verhalen.’

ligheid, omgang met ou-

En ze dachten terug aan goede vrienden van

ders en hechting. Robert:

Norberts ouders. Échte pleegouders, die kin-

‘Vanuit die thema’s kon

deren buiten hun netwerk opvingen. Norbert:

ik de afleveringen schrijven.’ Norbert: ‘Ik zorg

nen laten zien hoe het ook kan. Zodat het kind

‘Dat maakte altijd al veel indruk op ons. Dat je

vervolgens dat de geschreven scènes ook in

een keuze heeft in wat hij met zijn leven doet.

dat doet! Waarom zou je een kind van een an-

het echt werken. Natuurlijk via het spel van de

Dat is de meest waardevolle verandering die je

der in huis nemen? Het is alleen maar gedoe.’

acteurs, maar ik zoek bijvoorbeeld ook naar zo

in iemands leven kunt aanbrengen. Er zou een

Norbert ter Hall, Ev a van de Wijdeven, Teun Luijkx en Robe rt Alberdingk Thij m

realistisch mogelijke locaties. Veel scènes spelen

standbeeld moeten komen voor pleegouders.

Geen alternatieve types

zich dus echt bij Spirit af. We hadden een wil-

Op de Dam!’

Voor de research keken ze bij een STAP-training

lekeurig ander kantoor kunnen nemen, maar ik

mee, waar ze pleegouders spraken. Robert: ‘Ik

ben ervan overtuigt dat dit beter werkt. Dat het

Norbert: ‘En we wilden laten zien dat kinderen

had eerlijk gezegd wat alternatievere types ver-

klopt. En dat je dat als kijker voelt.’

een veel volwassenere blik op de werkelijkheid

wacht. Mensen die op een wat dwangmatige manier goed willen doen voor de wereld. Maar het waren de meest normale mensen die je je maar kunt voorstellen! Nuchtere, evenwichtige en hartelijke mensen, die zeiden: we hebben

hebben dan wij vaak denken. Ze kiezen zelf

‘Ik wil dat ook de kijker dat dilemma voelt’

het goed genoeg en genoeg plek. Dat vond ik heel ontroerend.’

echt niet altijd voor de makkelijke weg. Dat vind ik van pleegkinderen zo fantastisch: dat ze zo jong al voor zichzelf weten te bepalen wat goed voor hen is. Dus ook een standbeeld voor pleegkinderen. Op het Museumplein!’ ■

Adam en Eva zorgen eerst een paar weekenden voor Patty en Mingus, maar dit wordt al

Robert: ‘Eén situatie uit zo’n training is letterlijk

snel permanent. En na een tijd dient zich – net

A’dam - E.V.A. Gemist?

in de serie teruggekomen. Een oefening waarin

als in de realiteit – ook tijdens het schrijven de

Op www.npo.nl/gemist kunt u de se-

pleegouders zich leren verplaatsen in een pleeg-

vraag aan: kunnen de kinderen weer terug

rie nog tot 28 december terugkijken.

kind. Iemand staat in het midden van een kring

naar huis, terwijl de problemen nog niet hele-

Daarna zijn alle seizoenen te zien op

mensen. Mensen die zijn ouders, zijn vrienden,

maal opgelost zijn? Robert: ‘Ik wil dat ook de

de betaalzender www.npoplus.nl. Als

zijn broertje, de buren, zijn huisdier represen-

kijker dat dilemma voelt. Hoe sterk die biologi-

u lid wordt via www.nlziet.nl/nl, kunt

teren. Ieder persoon heeft een draadje in zijn

sche band en die loyaliteit is. Omdat dat is hoe

u de eerste maand gratis kijken als u

hand dat naar het pleegkind leidt. Wordt het

wij mensen zijn. Volgens mij is de belangrijkste

uw abonnement binnen een maand

kind uit huis geplaatst, dan worden die draad-

bijdrage niet dat je pleegouder bent, maar dat

opzegt.

jes één voor één doorgeknipt. En daar staat het

je pleegouder geweest bent. Dat je hebt kun-

Binding | december 2016

15

S & OU

G

RS

O U DE

DE

R

Geluk van kinderen staat altijd voorop

Door Meie Geerlings

P L EE

Het contact tussen pleegouder en ouder kan lastig zijn, zowel voor de ouder als de pleegouder. Hoe voorkom je dat de ouder zich al direct met 1-0 voelt achterstaan? En hoe voelt het als je dochters papa en mama tegen een ander zeggen? Hierover vertellen Tanja, moeder van 2 dochters van 7 en 9 en Mariska en Erik, de pleegouders van Tanja’s dochters.

Tanja’s dochters kwamen 6 jaar geleden bij

beeld bij het afzwemmen, sportwedstrijden of

altijd heel rustig is; ze accepteert veel van haar

Mariska, Erik en hun twee zoons (nu 11 en 13

schoolzaken. Afstemmen doen de pleegou-

dochters. Erik: ‘Dat is voor de meiden heel fijn.

jaar) wonen. Tanja: ‘Ik lag toen in het zieken-

ders en moeder samen. Tanja: ‘Ik kan helaas

Soms zijn ze bijvoorbeeld boos of verdrietig

huis en ik vond het heel erg spannend. Ik kon

niet zelf voor ze zorgen, maar in dit gezin gaat

tijdens het bezoek. En als je je dochters maar

alleen maar denken aan mijn dochters. Ik had

het goed, ze kunnen zichzelf zijn en ik word

twee uur per drie weken ziet is dat natuurlijk

zoveel vragen. Ik wilde weten waar ze waren

bij hun leven betrokken. Ik ben heel blij. Onze

best zuur. Maar ze mogen van Tanja ook boos

en hoe ze zich voelden, door wie ze nu werden

manier van opvoeden past ook goed bij elkaar.

en verdrietig zijn. ‘’Volgende keer beter’, zegt

opgevoed, wie hen troostte. Gelukkig voelde

Het gaat allemaal zo vanzelf.’

ze dan.’

‘In het begin konden ze heel afstandelijk zijn. Heel anders dan toen ze nog thuis woonden.’

Eerlijk en open

het direct goed toen ik Mariska en Erik ontmoette. Dat was een opluchting. Toen ik zag hoe vrolijk mijn meisjes waren, wist ik dat ze bij Mariska en Erik op hun plek waren voor dat moment.’

Maar niet alleen Tanja vond het spannend. Dat

Op de vraag of er geen lastige momenten zijn geweest blijft het even stil. Erik: ‘Na de eerste maanden brak er een spannende tijd aan.

Er moest uitgezocht worden waar de meisjes konden opgroeien.’ Mariska: ‘We vonden ze hartstikke lief en wilden graag dat ze bleven.

gold ook voor Erik en Mariska. Zij voelden zich niet direct op hun gemak. Mariska: ‘Het is toch

Erik: ’Ik kan mij voorstellen dat het voor pleeg-

Maar uiteindelijk wil je dat de meisjes de beste

gek om bij een vreemd iemand naar binnen

gezinnen ook heel anders kan zijn. Wij hebben

plek krijgen. Ook als dat niet bij ons is.’ Tanja

te stappen, terwijl haar dierbaarste bezit bij

het geluk gehad Tanja te ontmoeten. Een moe-

vertelt dat ze via een eigen-kracht-conferentie

jou woont.’ Erik en Mariska maakten daarom

der die altijd naar de kinderen kijkt en haar ei-

onderzochten of de meisjes bij familie konden

vooraf filmpjes van hun huis en van henzelf,

gen problemen weg van de kinderen houdt.’

opgroeien. ‘Dat lukte helaas niet, maar mijn

die Tanja voor de eerste ontmoeting kon bekij-

Tanja vindt het belangrijk dat haar dochters

hele familie stond achter het besluit dat ze bij

ken. Zo leerde Tanja hen al een beetje kennen

niet merken dat ze zich soms gekwetst voelt.

Mariska en Erik bleven. Dat vond ik erg fijn en

en was het ijs al gebroken voordat ze elkaar

‘Het is niet hun schuld dat ze niet bij mij kun-

daardoor voelde ik me ook gesteund. Zo was

echt gezien hadden.

nen wonen. Ze moeten zichzelf kunnen zijn bij

het voor mij veel makkelijker om te accepteren

mij, ook al wonen ze niet bij me. Maar lastig

dat mijn meisjes niet bij mij konden opgroeien.’

Best zuur

is het wel. Zeker in het begin, toen konden ze

Inmiddels ziet Tanja haar dochters elke drie we-

heel afstandelijk zijn. Heel anders dan toen ze

Maar ook het moment waarop de meisjes papa

ken twee uur per keer en soms vaker, bijvoor-

nog thuis woonden.’ Mariska vertelt dat Tanja

en mama gingen zeggen tegen Mariska en Erik

16

Binding | december 2016

Pleegvader Erik, moeder Tanja en haar twee dochters. Pleegmoeder Mariska kon helaas niet bij het fotomoment zijn.

was moeilijk. Mariska: ‘We maakten ons best

moment. Mariska en Erik wilden de goede

Maar wat is het geheim van deze geslaagde

zorgen, want het voelde gek dat ze ons papa

band met Tanja niet verbreken en bespraken

samenwerking? Mariska: ‘Ik denk dat we

en mama noemden in bijzijn van Tanja.’ Tanja

het daarom heel open met haar. Mariska: ‘Dat

weinig lastige momenten kunnen benoe-

vult direct aan: ‘Maar ik vond het alleen maar

was voor iedereen prettig en daardoor werd

men, omdat we altijd alles heel open heb-

logisch dat ze dat deden. Ze wonen ook hier,

het ook minder zwaar.’

ben kunnen bespreken. Dat haalt de kou uit

ze wisten niet beter.’

‘Het voelde gek dat ze ons papa en mama noemde in het bijzijn van Tanja’

de lucht.’ Tanja: ‘Mijn dochters staan altijd

Geheim

op de eerste plaats. Ik denk dat je als ouder

Tanja, Erik en Mariska respecteren elkaar. Ie-

altijd moet bedenken wat het beste is voor

dereen is gelijk. Iedereen heeft een rol in de

de kinderen. En vertrouwen hebben in de

opvoeding. En: iedereen wil het beste voor de

toekomst. Dat is het belangrijkste.’ Erik: ‘Ik

meiden. Het is klip en klaar dat Tanja de moe-

denk dat het heel belangrijk is als pleegou-

der is. Mariska en Erik zijn zich ook bewust van

ders onthouden dat de ouders altijd de ou-

de impact die het heeft als je kinderen niet

ders van de kinderen blijven. En als ouder

thuis kunnen wonen. Mariska: ‘Tanja is ontzet-

verdienen ze een plek in het leven van hun

Vorig jaar kregen Mariska en Erik de voogdij

tend sterk. Ik weet niet of ik zo had kunnen

kinderen, net zoals kinderen hun ouders ver-

over Tanja’s dochters. Ook dat was een lastig

reageren als ik in haar schoenen gestaan had.’

dienen.’ ■

Binding | december 2016

17

Diverse BERICHTEN

Pleegouderraad spirit.nl/pleegouderraad

Input gezocht voor avond over pleegouders en ouders Of een kind volledig bij pleegouders verblijft of alleen in de weekenden wordt opgevangen: met ouders hebben we allemaal te maken.

De verhouding tussen pleegouders en bio-

De Pleegouderraad zoekt nog naar een

Wilt u ervaringen met ons delen?

logische ouders is interessant en ingewik-

vorm om aan dit onderwerp aandacht te

Heel graag. Mail naar porspirit@gmail.com.

keld. Dat is waarom we binnen de Pleeg-

besteden, bijvoorbeeld tijdens een volgende

ouderraad al enige tijd geleden tegen

pleegouderavond. Jullie horen nog van ons!

elkaar hebben gezegd dat we daar iets mee willen doen.

Hoe zorg je dat je elkaar ondersteunt? Hoe ga je om met rivaliteit? Wat doe je bij loyaliteitsconflicten? Hoe geef je het contact het beste vorm? Hoe en met wie maak je zorgen bespreekbaar? Dat zijn nog maar een paar van de items die spelen.

Declaraties niet opsparen Bent u weekendpleegouder bij Spirit? Dien uw declaraties a.u.b.

Dien uw declaraties in via het extranet voor pleegouders:

maandelijks in. Spaar dus geen declaraties langer dan een maand

https://pleegouders.spirit.nl of log in via de website van Spirit:

op: het gevolg is dat u dan geen vergoeding meer krijgt. Spirit moet

www.spirit.nl/pleegouders/extranet.

namelijk maandelijks verantwoording afleggen bij de gemeenten.

18

Binding | december 2016

O U DE

G

RS

column

P L EE

Frank en Myrna wonen met pleegzonen Abby (9) en Calvin (7) in het centrum van Amsterdam.

Frank schrijft iedere Binding over hun belevenissen.

Dit was zeer zorgelijk, omdat het goede contact tussen Abby en zijn moeder van het grootste belang was en is. Deze zorg deelden wij uiteraard met de voogd en onze pleegzorgwerker. In de vroege zomer van dit jaar is de voogd, samen met de pleegzorgwerker, een en ander met Abby’s moeder gaan bespreken.

In het kort kwam het erop neer dat de bezoekregeling zou worden teruggebracht tot een keer in de drie maanden en voortaan onder begeleiding in een prettige omgeving zou plaatsvinden. Dit was uiteraard, om het voorzichtig te zeggen, een teleurstelling voor de moeder van Abby.

Het lukte Abby weer om ons te verrassen

Wat vond Abby?

Maar wat vond Abby er van? Wij waren erg bang voor teleurstelling, althans, we verwachtten dat hij niet blij zou zijn. Maar Abby gaf er een mooie draai aan: ‘nu ga ik elke keer met mijn moeder leuke dingen doen

Abby zag tot halverwege dit jaar zijn moeder eens per maand in

en ik mag de eerste keer uitkiezen waar naartoe!’

het kader van de bezoekregeling. Deze regeling was ingezet door de jeugdzorgwerker die zowel Abby en zijn moeder al lange tijd

Dat maakte haarfijn duidelijk wat Abby er van vond: geen kwantiteit

begeleidde. Vorig jaar was het ouderlijk gezag van Abby overgegaan op

maar kwaliteit! Wat een opluchting, en het lukt Abby weer eens om ons

Jeugdbescherming die vervolgens intern een nieuwe voogd toewees.

te verrassen!

Ruim een jaar geleden merkten wij aan Abby dat hij de bezoekjes aan

Inmiddels heeft het eerste begeleide bezoek plaats gevonden. Ik was er

zijn moeder niet meer altijd even leuk vond. Hij vond het nog steeds leuk

zelf niet bij, maar er was een blije moeder en een blije zoon. Wij hebben

om bij zijn moeder te zijn, maar zijn moeder was minder in staat Abby en

de foto’s en een filmpje: zo kijken we allemaal terug op een middagje

haarzelf ‘quality time’ te bieden.

quality time.

Binding | december 2016

19

Door Frank Bouma

S & OU

DE

R

S & OU

G

RS

O U DE

DE

R

P L EE

Door Lara Aerts

Kerstcircus met drie weekendpleeggezinnen

Twee broertjes en een zus met ieder een ander weekendpleeggezin: hoe werken alle betrokken ouders samen om te zorgen voor gezellige weekenden? Wendy en Emiel, weekendpleegouders van Maxwell (6), vertellen hoe ze dat doen.

Kerstcircus Wendy: ‘Bij de voordeur hangt een jaarkalender. Om de zoveel tijd nemen we die met zijn allen door. We stemmen bijvoorbeeld af dat tijdens de Spirit-dag in Artis alle kinderen bij hun weekendpleegouders zijn, zodat we

Wendy Verswijveren (hr-medewerker bij Spirit)

voorstellen die we doen. Het leek ons bijvoor-

elkaar daar ontmoeten. Wat ook heel leuk

en Emiel Vergouw (projectmanager bij de Noord-

beeld leuk dat Maxwell hier op zondag zijn

is: Maxwell en zijn broer en zus hebben een

Zuidlijn) hebben zelf twee zoons: Quentin van

verjaardagstraktatie zou voorbereiden, zodat

Stadspas, waardoor ze korting krijgen op aller-

14 en Julian van 11. Maxwell (6) woont bij zijn

hij maandag op school kon uitdelen. En als we

lei activiteiten. Zo konden ze vorige kerst voor

moeder Raiza, samen met zijn broer Lysander (8)

uitjes willen maken met Maxwell en met zijn

vijf euro naar het Kerstcircus in Carré, en wij

en zusje Ashley (5) en is om de twee weken een

broer, zusje en de andere pleegouders, vindt ze

als begeleiders ook. Alle weekendpleegouders

weekend bij Wendy en Emiel. Ook Lysander en

dat ook altijd goed.’

zijn erg in voor dit soort uitstapjes, we genie-

Ashley hebben weekendpleegouders.

ten ervan!’

Praatje maken

‘We praten met veel respect over en met elkaar’

Wendy: ‘Ik heb veel respect voor Raiza, de

Emiel: ‘Als Maxwells weekend eraan komt,

moeder van Maxwell. Ze is jong en heeft drie

sturen we Raiza op donderdag even een her-

kinderen in haar eentje. Ik vind haar een heel

innerings-appje. We halen hem op zaterdag-

liefdevolle moeder. We proberen het zo te or-

ochtend op, een uur van tevoren appen we dat

ganiseren dat alle kinderen hetzelfde weekend

we zo vertrekken. Raiza woont op vijfhoog en

bij hun weekendpleeggezin zijn. Zo heeft Raiza

helaas is de deurbel vaak kapot. Als ik Maxwell

Emiel: ‘Afgelopen zomer konden Lysander

echt een paar dagen vrij.’

haal, vind ik het prettig dat Raiza hem bene-

en Maxwell met de Stadspas naar het zo-

den komt brengen. Terwijl Wendy het prima

merkamp Licht en Lucht. Helena en Wendy

vindt om naar boven te lopen.’ Wendy: ‘Ik vind

brachten de jongens dan iedere ochtend naar

het leuk om even binnen te komen, een praat-

dezelfde opstapplaats bij het Vondelpark. Zo

je maken. Ik heb ook wel eens kleding bij me

wisten we zeker dat ze naast elkaar in de bus

die ik inzamel voor de kinderen van Raiza, die

konden zitten. Op donderdag was er een kijk-

geef ik dan meteen af.’

dag waar Helena en Wendy samen heen ge-

‘Alle weekendpleegouders zijn erg in voor dit soort uitstapjes’ Emiel: ‘Raiza komt oorspronkelijk uit de Domi-

gaan zijn.’

nicaanse Republiek en woonde lang op Cura-

Emiel: ‘Alle kinderen en betrokken ouders zijn

çao. Sinds ze in Nederland is stond ze er alleen

vorig jaar in de kerstvakantie bij elkaar ge-

Verhalen plaatsen

voor. Maar nu woont haar broer bij haar. Hij

komen om taart te eten en cadeautjes uit te

Wendy: ‘Ik vind het fijn om aansluiting te heb-

helpt geweldig. Buiten hem heeft ze hier geen

pakken. We verdelen de taken: wij halen en

ben, zowel met de andere pleegouders als met

familie.’

brengen Raiza en alle kids en Helena, de week-

Maxwells moeder. Ik stuur haar als hij hier is

Wendy: ‘Het contact met Raiza verloopt heel

endpleegmoeder van Lysander, regelt de ver-

foto’s en appjes over wat we doen. Dat vindt

goed. Ze kan zich bijna altijd vinden in de

siering en verzorgt het eten.’

ze leuk. Zo ziet ze wat Maxwell meemaakt en

20

Binding | december 2016

V.l.n.r. Emiel, Quentin, Maxwell en Wendy. Achteraan zit Julian.

kan ze zijn verhalen makkelijker plaatsen als hij

Emiel: ‘Waar we ons niet direct mee bemoei-

haar cultuur is het zo ongeveer verwaarlozing

er later over vertelt. Ze zei ook laatst dat Max-

en is de opvoeding. Raiza vraagt ook niet om

als je kinderen niet voedt wanneer ze daarom

well het hier naar zijn zin heeft, dat hij vaak

raad, ze heeft eigen begeleiding bij het opvoe-

vragen. Wij respecteren dat, dus Maxwell krijgt

vraagt wanneer hij weer mag komen. En hij

den.’ Wendy: ‘Ooit zaten we met zijn allen bij

van ons ook tussendoor boterhammen en ex-

praat thuis veel over onze zoon Julian, tegen

elkaar, ook met de begeleiders. Toen kwam

tra drinken.’

wie hij opkijkt omdat hij volgens Maxwell heel

aan de orde dat wij thuis drie eetmomenten

hoog springt en heel goed kan wielrennen. We

hebben en tussendoor hooguit een appel of

Emiel: ‘Ik merk dat onze zoons ook betrokken

praten met veel respect over en met elkaar. Ik

een koekje eten. In Curaçao is het gebruikelijk

zijn bij Maxwells eigen gezin. Julian wint wel

heb niet het idee dat Raiza zich gekwetst voelt

dat je de hele dag kleine beetjes eet, zodra je

eens een wielrenwedstrijd en krijgt dan bloe-

als Maxwell bij haar thuis over ons vertelt. Dat

trek krijgt. Maxwell vraagt dus vaak om tus-

men als prijs. Laatst zei hij: ‘Als ik weer een

vind ik knap en bewonderenswaardig. Zo komt

sendoortjes. We vroegen ons af hoe hiermee

bloemetje fiets, geven we dat aan de moeder

Maxwell niet in een loyaliteitsconflict.’

om te gaan. Raiza was daar heel duidelijk in: in

van Maxwell.’ ■

Binding | december 2016

21

Wij zoeken pleegouders!

WEEKEND- & V Danny (15) en Anya (13) AKANTIEGEZIN ‌zijn een broertje en zusje van Ghanese afkomst. Danny is fysiek sterk en zelfstandig. Het gaat goed op school (vmbo-kader). Hij komt daar steeds beter voor zichzelf op. Hij moet soms nog wel

WEEKENDGEZIN Andy (13)

beter leren omgaan met boosheid en frustraties.

Anya houdt van pianospelen en is net als haar broer heel zelfstandig. Ze gedraagt zich soms wat teruggetrokken en heeft een

‌ is een slim en filosofisch ingesteld kind. Hij heeft een sterke

laag zelfbeeld. Maar is ze eenmaal over haar verlegenheid heen,

eigen wil. Vanwege zijn autisme gaat hij naar speciaal onderwijs.

dan laat ze haar mening goed horen. Met leeftijdsgenootjes gaat

Andy woont bij zijn moeder, die het soms lastig vindt om met

ze steeds beter om.

Andy om te gaan. Zij zoekt voor Andy een gezin waar hij af en toe een weekend kan logeren, zodat zij op adem kan komen.

Danny en Anya wonen bij hun moeder. Zij werkt veel, waardoor de kinderen vaak op zichzelf zijn aangewezen. Hun vader woont

Andy voelt zich het veiligst als alles bij het oude blijft. Zo wil hij

in het buitenland, die zien ze weinig.

liever niet naar sport of clubjes of ergens anders logeren. Maar hij begrijpt ook dat zijn moeder soms wat rust nodig heeft. Zijn

Danny en Anya zoeken een gezin waar zij af en toe in de week-

moeder is ervan overtuigd dat logeren bij een pleeggezin goed

enden en (delen van) vakanties kunnen logeren. Zo wordt hun

kan gaan, als er een klik is met Andy.

wereld groter, en zijn ze minder op zichzelf aangewezen.

Kun jij goed met deze slimme en standvastige jongen om-

Hebben jullie humor en zijn jullie sportief? Vinden jullie

gaan? En af en toe een weekend met hem doorbrengen?

het leuk om dingen te ondernemen, zoals koken, bakken

Bel of mail ons voor meer informatie!

of gamen? Neem dan contact op!

22

Binding | december 2016

Shakira (7), Yuno (11) en Salesia (14)

LANGDURIGE PLEEGZORG

De zusjes Shakira en Salesia en broertje Yuno wonen sinds 2012 bij hun oma, omdat hun moeder niet meer voor hen kon zorgen. Ze zien hun moeder bijna niet meer. Ze logeren af en toe een weekend bij hun vader. Voor oma wordt de zorg nu

LANGDURIGE Herhaalde PLEEGZORG

oproep Jesse (11)

te veel: ze wordt ouder en heeft gezondheidsproblemen. Ook hebben de kinderen

…is een lief, innemend en intelligent

nu meer specifieke aandacht nodig.

jongetje. Hij geniet van samen dingen doen, al is het maar tv kijken. Hij houdt

We zoeken voor deze kinderen twee gezinnen waar zij verder op kunnen groeien:

van buiten spelen, voetbalt graag en

één gezin voor de twee zusjes Shakira en Salesia en één gezin voor Yuno. Voor

is groot Ajax-fan. Hij is zorgzaam voor

alle kinderen geldt dat het belangrijk is om contact met hun familie te houden.

kleine kinderen en voor dieren. Jesse gaat naar het speciaal onderwijs.

Shakira (7) is dol op knutselen, zingen en dansen. Ze houdt van 1-op-1-contact en speelt graag buiten. Ze is meestal erg leergierig, behulpzaam en kan goed voor

Hij is opgegroeid bij zijn ouders, waar

zichzelf opkomen. Ze zit op speciaal onderwijs, daar gaat het heel goed.

hij getuige was van huiselijk geweld.

Shakira is soms ineens boos, ze gooit dan met spullen en weet zich geen raad. Ze

Zijn ouders zijn inmiddels uit elkaar.

heeft nooit geleerd om op een andere manier met haar boosheid om te gaan. Ook

Het contact tussen hen is niet goed en

bij het aangaan van sociale contacten kan ze hulp gebruiken; ze weet nog niet

Jesse zit hier tussenin. Sinds kort woont

goed wat wel en niet hoort bij onbekenden.

Jesse bij zijn vader en diens vriendin. Hij heeft een positieve ontwikkeling door-

Salesia (14) is de oudste van de drie. Ze gaat graag naar de film, is dol op paard-

gemaakt door de voorspelbaarheid

rijden en houdt veel van dieren. Sinds ze naar speciaal onderwijs gaat, is ze op-

en structuur die zijn vader hem geeft.

gebloeid: ze komt goed mee, werkt geconcentreerd en geniet zichtbaar van de

Jesse kan alleen niet bij hem opgroeien,

complimenten over haar schoolwerk. Ze is een zorgzame puber. Ook houdt ze veel

omdat het negatieve contact tussen

van kleine kinderen: daar is ze ontzettend lief tegen. Salesia voelt snel de sfeer aan

zijn ouders niet goed voor hem is.

in situaties. Als de sfeer onrustig is, kan ze bazig reageren.

Jesse heeft weinig geborgenheid geKunt u Shakira (7) helpen met haar boosheid? Haar begrenzen, consequent bena-

kend. Hij vindt het heerlijk om tegen je

deren, maar ook de ruimte geven om te leren om te gaan met haar emoties?

aan te zitten of geknuffeld te worden.

En kunt u Salesia (14) structuur en voorspelbaarheid bieden? Haar met geduld benaderen? Zodat zij haar successen op school kan voortzetten? Voor beiden kinde-

Bent u het gezin dat Jesse veilig-

ren is contact met oma, vader en andere familieleden belangrijk. Als u ook daar

heid, geborgenheid en structuur

ruimte aan kunt bieden, neem dan meteen contact op.

kan geven, en hem helpt zijn sociale vaardig­ heden te vergroten?

En wonen jullie in de buurt van

Yuno (11) is het broertje van Salesia en Shakira. Als hij niet met zijn beste vriend

Purmerend? Neem dan contact op!

aan het voetballen is, dan speelt hij graag een spelletje op de laptop. Op school is hij geliefd. De achterstand die hij door ziekteverzuim opgelopen had, heeft hij onlangs op verbazingwekkende manier weggewerkt. Yuno heeft voedselallergieën en astma.

Bent u het gezin waar Yuno verder kan opgroeien? Dat er voor hem is als het even wat minder gaat? Goed contact houden met zijn familie is belangrijk. Staat u ook daar open voor, bel ons dan voor meer informatie.

Meer weten over deze kinderen?

Kijk op pleegouders.spirit.nl, mail pleegzorg@spirit.nl of bel het Servicepunt Pleegzorg en Verblijf: 020 – 540 04 40.

De kinderen op de foto’s zijn modellen en de namen zijn gefingeerd.

Binding | december 2016

23

De wereld over Saffira (17) is druk bezig met haar opleiding luchtvaartdienstverlening in Hoofddorp. Ze is nu al flink aan het reizen: 1,5 uur heen en 1,5 uur terug

Dit ben

ik

- met de fiets, de pont, de bus, de trein en weer de bus. ‘Maar het is superleuk en ik kan straks stage lopen op Aruba, in een hotel waar je een eigen kamer hebt en eten voor je wordt geregeld.’

Ooit hoopt Saffira voor American Airlines te mogen werken. ‘In Amerika wonen is mijn grootste droom, om vanuit daar de wereld te zien en mensen te leren kennen.’ Overigens kan Saffira ook goed hiphoppen en ‘Urban’ dansen, alleen is ze daar nu even mee gestopt omdat ze te oud werd voor haar dansgroep.

Saffira woonde zes jaar in Amsterdam bij haar tante, samen met haar zus. Dat ging niet goed; Saffira kwam op straat te staan. Inmiddels woont ze een jaar bij haar pleegouders in Landsmeer, samen met haar pleegbroer. Van de stad naar het boerenbestaan was even wennen voor Saffira. ‘Maar ik kom er wel tot rust en dat had ik zeker nodig.’

Contact met haar moeder kent hoogte- en dieptepunten. ‘Mijn moeder vond het best moeilijk dat ik bij vreemde mensen ging wonen. Maar ik vertel haar over hier en dat ik me hier prettig voel. Daardoor heeft ze er iets minder moeite mee.’ Saffira spreekt haar moeder dagelijks.

Meestal over de Whatsapp met foto’s en smileys.

Ze bellen elkaar een keer per week. En twee keer in de maand logeert Saffira een weekend bij haar moeder. ‘Ze vertelt vaak verhalen van toen ik klein was. Ik zong vroeger steeds een kinderliedje waar ik dol op was. Daar werd mijn moeder gek van.

Laatst had ze hem op YouTube gevonden. Toen herkende ik het melodietje meteen weer.’

In deze rubriek vertellen

Door Sarah Zagt

pleegkinderen iets over Saffira verheugt zich altijd op het echte

zichzelf. Uw pleegkind op de

Surinaamse eten van haar moeder, zoals roti

achterzijde? En een mooie

en bami. ‘En we gaan samen winkelen, naar

foto ontvangen? Meld

de H&M ofzo. Of we blijven lekker thuis en

hem of haar aan via

kijken tv-series en films.’ Het liefst horror. The

communicatie@spirit.nl.

Conjuring, bijvoorbeeld. ‘Ik schrik snel maar dat geeft een kick’, zegt ze grijnzend.