'Dit ben ik' Jongeren Centraal

de laatste

september 2014

Kwar taalmagazine voor alle medewerkers van Spir it

‘Dit ben ik’ jongeren centraal

Zuurkool voor volwassenen Column Andrew

Als je het mij vraagt Ex-pleegkind over werving pleegouders

Vrijheid dichtbij en ver weg Jeffrey zit in Amsterbaken

201 irit

3

• Sp 8.400 heeft iten ctivite zorga en aan gebod .000 6 bijna en cliënt

Reacties Heb je ideeën, suggesties en opmerkingen?

Aarzel niet en mail naar communicatie@spirit.nl.

Hoe gaat het met?

inhoud

K h a d i ja i s i n m i d d e l s h e e l anders dan het meisje dat vier j a a r g e l e d e n o p M e i s a t e re c h t kwam… >> 17

Het team van… jongereninspectie

Hoe ervaren jongeren het leven op verblijfsgroepen en wat kan er beter?

D it hebben jongereninspecteurs onderzocht. >> 7

’’

3 • Voorwoord 4 • R&B voor Jovino 8 • Zuurkool voor volwassenen 10 • BRIX MIX 12 • Dierbaar: baardagamen van Milo 13 • Als je het mij vraagt 16 • Van de jongerenraad 18 • Jeffrey zit in Amsterbaken 20 • Mijn succes

Twaalfde jaargang Nummer 2 September 2014

2 BRIX

Dit is het laatste nummer van de BRIX, het personeelsblad van Spirit.

In deze speciale editie staan jongeren centraal.

‘Ik ben ee n va ge combi van alles ’ Leon woont in een Driehuis. Hij vertelt ronduit over zichzelf en hoe hij in het leven staat. >> 14

Oplage 1.700 Redactie Wendela van Beek - communicatieadviseur (hoofdredactie) Rinske Englander - jeugdmaatschappelijk werker Esmaralda de Haan - jeugdmaatschappelijk werker Reynold van der Heijden - jeugdmaatschappelijk werker Maaike Maas - communicatieadviseur Sarah Zagt - communicatieadviseur (eindredactie)

Fotografie Marion Duimel (Coverfoto linksboven, Leon) Max van Raamsdonk (Coverfoto linksonder en p.12 Milo en p.20 Patrick) Ontwerp Zeeman Reclamegroep, Den Helder

Druk Meco Offset

Postadres Spirit Postbus 75450 1070 AL Amsterdam

De artikelen op p.12 en p.13 zijn doorgeplaatst vanuit de Binding, blad voor pleegouders van Spirit.

53772

E n ve rder…

voorwoord In september 2002 verscheen de eerste BRIX

de laatste

september 2014

K wa r t a a l m ag a z i n e vo o r a l l e m e d ewe r ke r s va n S p i r i t

‘Dit ben ik’ JONGEREN CENTRAAL

De laatste BRIX

Zuurkool voor volwassenen Column Andrew

Als je het mij vraagt Ex-pleegkind over werving pleegouders

Vrijheid dichtbij en ver weg Jeffrey zit in Amsterbaken

Dit is de laatste BRIX. Dat is een heel raar idee. Zelf heb ik de BRIX altijd met veel plezier gelezen. Het was een mogelijkheid om te lezen over het werk van collega’s en hoe het verschillende jongeren vergaat. De breedte van ons werkveld werd zo zichtbaar. Mooi dat steeds een ander team, een andere jongere of gezin, een andere hulpvorm en een andere instelling in het zonnetje stond.

Je kan zien met hoeveel liefde het blad iedere keer wordt gemaakt. Dat is ook de keerzijde, het kost een hoop tijd en energie voordat zo’n mooie BRIX weer bij iedereen in de bus valt. Een onderzoekje leverde op dat lang niet alle collega’s eraan toekomen de BRIX te lezen.

Ook kwamen er meerdere suggesties om in dit digitale tijdperk naar andere vormen te zoeken. Het s!S, sociaal intranet Spirit, is daar al een belangrijk onderdeel in. Ik heb er alle vertrouwen in dat het wederzijds informeren en ver-

halen delen via s!S, maar ook via andere toekomstige middelen en natuurlijk echte ontmoetingen doorgaat.

Ik wil graag iedereen die door de jaren heen de BRIX heeft helpen maken heel hartelijk bedanken! Ook de mensen die geïnterviewd zijn; voor hun openheid en enthousiasme, hun zorgen en voor de tips die ze Spirit hebben gegeven. Die heb ik altijd met extra aandacht gelezen.

Deze BRIX is als laatste exemplaar net

even anders. Alleen de jongeren staan nu centraal. Zij delen hun verhaal met ons. Met humor, mooie inzichten, pittige levenservaringen en heldere adviezen.

We bedanken alle jongeren die hebben meegewerkt om deze BRIX vanuit hun perspectief te maken. Hun verhalen daar gaat het om in ons werk.

Veel plezier met dit mooie laatste exemplaar. Lezen hoor!

Mariënne Verhoef BRIX

3

Jovino ging van zeven onvoldoendes naar één:

‘Het is meer dan alleen school, weet je’

Jovino

4 BRIX

Door Sarah zagt

In het pand van R&B aan de Reinier Engelmanstraat in Amsterdam Nieuw-West is het rustig. Ik loop door de gang en zie een keuken met een groot gasfornuis.

Er klinkt geluid uit een donkere kamer. De tv staat aan, er ligt een rugtas op de grond. ‘Hallo’, roep ik voorzichtig. Een jongen springt op van de bank, doet zijn pet af en loopt naar me toe. Hij geeft me een stevige handdruk. ‘Hoi, ik ben Jovino. Wil je iets drinken?’ vraagt hij met een lichtzware stem.

Bij R&B denk je misschien aan rhythm en blues-muziek. Maar bij Spirit draait het om Resocialisatie en Begeleiding. In mei kwam Jovino (16) bij R&B terecht. In mei had hij zeven onvoldoendes. Met één onvoldoende - voor scheikunde - is hij op de valreep over naar 4 vmbo-t. ‘Zonder R&B was dat nooit gelukt’, geeft Jovino toe.

R&B is een programma voor jongens van twaalf tot achttien jaar uit Amsterdam.

Ze hebben zware problemen thuis, op school en hebben dikwijls de politie en justitie in de ogen gekeken. Ze veroorzaken vaak overlast in de buurt en belanden, of zijn beland, in het criminele circuit. R&B wil het gedrag van deze jongens veranderen, zodat van een criminele carrière geen sprake is, ze thuis kunnen blijven wonen, hun diploma halen en werk vinden.

Ze bakken cupcakes voor bejaarden De jongens leren basisvaardigheden, zoals op tijd komen, iets voor een ander doen, de juiste keuzes maken, problemen bespreken en zelfredzaam zijn. Ze volgen trainingen en ondernemen maatschappelijk gerichte activiteiten. Bij het afscheid van Mark Bent (ex-bestuurder van Spirit) schonken ze drankjes in, ze bakken cupcakes voor bejaarden, bezoe-

ken het homomonument en het blindenmuseum en houden toezicht bij activiteiten in hun eigen buurt. Elk jaar gaan ze op kamp naar de Ardennen om te leren samenwerken. En tijdens de ‘summerschool’ leren ze vaardigheden door leuke activiteiten te doen; van lasergamen tot films kijken. Vandaag nemen ze een plons in het zwembad. Maar Jovino vindt het best om eerst zijn verhaal te vertellen.

Hoe ben je bij R&B terecht gekomen?

‘Ik had veel ruzie met mijn moeder. Een paar jaar geleden ging ik zelfs bij een vriend wonen. Op school ging het heel slecht. Mijn moeder en ik kregen hulp van de Opvoedpoli. Via hen kwam ik bij GOAL terecht. Zij stuurden mij door naar Care Express. En toen ben ik bij R&B gekomen, want daar konden ze me helpen met mijn huiswerk en problemen thuis.’

haha! Bij R&B helpen ze je. Op maandag, dinsdag en woensdag ga ik uit school hierheen. We eten wat en gaan dan meteen huiswerk maken. Laatst hadden we een opdracht over het gerechtshof.

Amine (R&B-mentor van Jovino, red.) gaf ons een stencil met informatie over rechters en advocaten enzo. We gingen dat stencil oplezen en Amine stelde vragen zoals “wat betekent dit en waarom denk je dat het zo is?” Toen snapte ik het veel beter. Pas na huiswerk gaan we iets leuks doen, en dan nog met elkaar avondeten.’

Waarom lukte school niet?

‘Het boeide me niet. Als ik uit school kwam was ik moe. Ik ging eerst chillen en playstation-en. Daarna had ik geen zin meer om huiswerk te maken. In de eerste klas deed ik havo/vwo, in de tweede vmbo-t, in de derde bleef ik zitten. Als ik weer zou blijven zitten moest ik naar mbo niveau 1 op een andere school. Dat wilde ik echt niet!’

R&B is beter dan een huiswerkklas?

‘Een huiswerkklas is te duur en je moet stil zitten en mag niets vragen. Ik verveel me en ga staren naar een stopcontact, Jongens bakken cupcakes in de keuken van R&B

BRIX

5

Waar ben je trots op? ´Dat ik over ben. Mijn moeder is ook heel trots. En ik ging mijn rapport ophalen en toen zei mijn mentor dat hij trots was dat ik al mijn cijfers had opgehaald! Ook klasgenoten vinden het leuk dat ik over ben. Dan kunnen we volgend jaar weer samen chillen. En ik kom eindelijk in de klas bij een goede vriend. Hij is namelijk gezakt. Wel sneu voor hem maar ook gezellig, snap je.’

Jongens bij R&B delen hun zelfgebakken cupcakes uit aan bejaarden

Dus R&B is meer dan huiswerk maken? ´R&B is ook voor mijn resocialisatie. Ik leer sociale dingen, solliciteren en sporten enzo. Ik wil bij mijn moeder blijven. Dus het is meer dan alleen school, weet je.

Amine had meteen mijn moeder gebeld en nu krijgt zij ook soms begeleiding van Jennifer, een hulpverlener. En we doen hier huishoudelijke taken, zoals schoonmaken, afwassen. Twee jongens met een

dat. Vroeger niet en dan kregen we ruzie.

Eerst reageerde ik mijn woede af op mijn moeder, later in online schietspellen op de Playstation en nu met voetbal. Het is niet dat ik minder snel boos word, maar ik kan beter omgaan met mijn agressie.’

Hoe zijn de medewerkers van R&B? ‘Gezellig! Ze maken grappen en we stoeien. We schelden op elkaar, maar op een lieve manier. Het zijn eigenlijk grote

‘Als mijn moeder nu vraagt of ik wil stofzuigen, dan doe ik dat’

6 BRIX

broers. Ze kunnen ook streng zijn. Soms luister ik niet heel goed, maar meestal wel. Een medewerker, Rob, was vroeger politieman en heeft nog zo’n stok. Daarmee slaat hij dan op tafel en is hij ons op een grappige manier aan het uitdagen.’

En nu? ´Nu heb ik vakantie en volg ik de summerschool bij R&B. Ik ga zo zwemmen.

En Rob heeft me uitgenodigd om mee te gaan naar de Ardennen. Hij heeft een huisje gehuurd en gaat daar met zijn pleegzoon heen. Ik mag mee, want ik ga verder niet met vakantie. En ik heb me goed gedragen.’

De foto nemen we in het klaslokaal van R&B. Jovino doet z’n pet weer op: ‘ik kan wel zo over mijn tas hangen, zoals ik vroeger altijd in de klas zat’, zegt hij met een grote grijns en sprankelende pretogen.

2

• De mee jonge ste ren waren 12 jaa en ou r der

013

taakstraf moesten de garagedeur schoonmaken. Daar heb ik ze mee geholpen. En we helpen met koken, zoals pasteitjes, nasi en muffins. Hierdoor doe ik thuis ook gemakkelijker iets. Als mijn moeder nu vraagt of ik wil stofzuigen, dan doe ik

En volgend schooljaar? ´Ik ga naar 4 vmbo-t. Ik blijf bij R&B voor huiswerkles. Het is namelijk mijn examenjaar. Als ik mijn diploma heb, wil ik basketbalcoach worden. Of gymleraar. Ik volgde een opleiding om op topniveau te basketballen. Maar ik heb een blessure aan mijn knieën. Ik vind Kobe Bryant van de Lakers tof. Hij speelt een beetje ego, maar hij heeft een hele leuke lach.´

HET TEAM VAN…

, n.r.: Wisna (Verhulst) .l. v . st te ge ed go jn zi deze stoelen en Junior (XL-groep Purmerend). Noord).

De wieltjes van na p lst) Chero (Verhu est) en Rifka (XL-groe W uw ie N p oe gr L(L i Niet op de foto: Sem Hun motivatie om mee te doen aan het jongereninspectieteam? Cherona: ‘Ik ken een meisje dat dit ook had gedaan en ik was nieuwsgierig.’ Wisna vond het vooral leuk ‘om haar oude matties bij Meisa weer te zien’. Junior wilde eerst weten ‘hoeveel het schuift’. Later vond hij vooral het eten aanlokkelijk: ‘We kregen lekker eten, zoals pizza en spareribs!’ Hij vond het ook gezellig met de anderen.

Dat ze het gezellig hadden met elkaar staat boven kijf. Ze dwalen dan ook snel af naar andere interessante gespreksonderwerpen: ‘Ken jij haar ook? Ik hoop eeeecht niet dat zij bij ons komt.’ ‘Ik ben al drie jaar niet naar de tandarts geweest.’

‘Heeft iemand een telefoonlader?’ ‘Oh mijn god, mijn vriend is achter mijn tweede naam gekomen!’ ‘Jij hebt al een half jaar slaapstand als status op je Whatsapp.’

‘Is de baas van Spirit er ook?’

Daarom werkten de inspecteurs onder strikte begeleiding en training van Marjolijn van Rooijen, beleidsmedewerker cliëntenparticipatie, aan hun onderzoek. Cherona: ‘We gingen stickers plakken met probleemdingen die we wilden onderzoeken.’ Samen met Wisna graaft ze in haar geheugen: ‘veiligheid, duidelijkheid, begeleiding, hygiëne, dat soort dingen’.

De inspecteurs hadden twee weken de tijd om drie jongeren te interviewen. Wisna: ‘Het waren wel 28 vragen. Of 18. Ik weet niet meer precies. In elk geval iets met een 8’. Het interviewen oefenden ze eerst op elkaar. Wisna kwam niet meer bij toen zij Junior vragen stelde: ‘Hij keek de hele tijd zo serieus.’

Hoe ervaren jongeren het leven op verblijfsgroepen en wat kan er beter? Dit hebben jongereninspecteurs Wisna (15), Cherona (15), Junior (15), Rifka (15) en Semi (17) onderzocht.

Zij hebben andere jongeren geïnterviewd en de uitkomsten aan directie en medewerkers gepresenteerd.

door sarah zagt

jongereninspectie

Marjolijn heeft de uitkomsten verzameld en verwerkt in het rapport, inclusief de tips en verbeterpunten van de inspecteurs zelf. Zoals over huisregels: soms moet je een film kunnen afkijken ook al is het bedtijd - dat mag thuis immers ook. Junior en Semi hebben de presentatie gemaakt voor de directeuren en medewerkers. Tijdens de presentatie waren de inspecteurs best zenuwachtig, maar vooral ook scherp: ‘Is de baas van Spirit er ook?’ vroeg Wisna bijvoorbeeld. ‘Dat is belangrijk, want het gaat om wat de jongeren vinden.’ Junior twijfelt wel een beetje of de uitkomsten realistisch zijn: ‘Als veel kinderen een 1 geven en iemand geeft een 10 wordt het gemiddelde beter, terwijl het dan eigenlijk nog niet goed is. En jongeren willen altijd dingen hebben. Als er straks wifi is, klagen ze wel weer over iets anders.’

Junior vindt het jammer dat er nog niet veel met hun tips is gedaan. Cherona: ‘Maar wij hebben wel een nieuwe computer. Hij is heel snel en je kan skypen enzo.’ Wisna: ‘Hij is kapot goed’. Junior: ‘Echt? Wij hebben nog steeds een cracky computer. Ik ben bang om op Facebook te gaan, straks word ik gehackt.’ Junior mist ook nog steeds een spaarpot waarin medewerkers geld moeten stoppen als zij onterecht een jongere hebben gestraft.

Met het certificaat ‘Jongereninspecteur’ en een vvv-bon in hun zak, hebben de jongeren trots hun werk in het jongereninspectieteam afgesloten. Van de vvv-bon heeft Junior een spelletje, eten en sigaretten gekocht. En Cherona en Wisna - met een eigen bijdrage - nieuwe schoenen.

Op s!S vind je de uitkomsten van het onderzoek via de zoekterm ‘jongereninspectieteam’.

BRIX

7

door Esmaralda de Haan

Kom je de 18-jarige Andrew tegen dan ontmoet je een verzorgde, vriendelijke en intelligente jongeman. Hij woont sinds kort in een zelfstandige wooneenheid in Amsterdam Noord.

Andrew deed mee aan het Column Festival. Hij schreef over volwassen worden en alle beslommeringen die daarbij komen kijken. Ook andere bovenbouwleerlingen van Amsterdamse middelbare scholen klommen in de pen. Een groepje leerlingen, waaronder Andrew, mocht hun column voorlezen aan de jury van journalisten, schrijvers, columnisten en medescholieren. Andrew won de wedstrijd helaas niet.

Andrew

Column Andrew

Zuurkool voor volwassenen Van jongs af aan droomde ik ervan volwassen te zijn. Ik mocht dan lekker dingen zelf bepalen: ik hoefde geen smerige zuurkool meer te eten, ik hoefde niet meer naar school, ik besloot zelf wanneer ik naar bed ging en ik besloot ook zelf hoe laat ik thuiskwam van buitenspelen. Vrijheid. Maar

8 BRIX

nu word ik over een paar dagen achttien. Een heilige mijlpaal in je leven, althans, volgens de wet. Want die zegt dat je vanaf die leeftijd volwassen bent, en dus ook zelf verantwoordelijk bent voor hoe jij je leven vanaf dat punt invult. Mijn droom was werkelijkheid geworden.

Als klein kind had ik echter de kleine letters op het contract van ouder worden niet gelezen. Je moet namelijk ook een aantal dingen in orde hebben als nieuw volwassene. Je moet bijvoorbeeld voor zo veel verschillende dingen verzekerd zijn dat je er duizelig van wordt, en rood staan kan vanaf dat moment ook omdat je schulden kan maken. Ik verhuis straks voor de zesde keer in drie jaar. Deze keer is het aan mij om het te regelen, terwijl ik ook nog moet letten op mijn cijfers op school, mijn bijbaantje en een gezonde levensstijl wil behouden.

‘De kleine letters op het contract van ouder worden had ik niet gelezen’

Ik voel me ook helemaal geen achttien.

Ik dacht vroeger altijd dat ik me met de jaren wijzer en meer volwassen zou voelen, en dat ik op mijn dertigste al zo wijs was dat ik al een grijze baard zou hebben. Integendeel, hoe ouder ik werd, hoe relatief kinderachtiger ik me voelde. Leeftijd is maar een nummer, en blijkbaar werd er gedacht dat er bij nummer achttien mensen al volwassen genoeg waren om alles zelf te doen. Hoewel ik me er wel redelijk op heb voorbereid, ken ik genoeg mensen die er simpelweg nog niet klaar voor zijn en die dan geforceerd worden om “volwassen” te zijn.

’Leeftijd is maar een nummer’ Verder is het zo dat je vanaf je achttiende verjaardag alles zelf moet bepalen. Dit zorgt bij mij persoonlijk voor een hoop struikelblokken. Ik ben nu eenmaal een

piekeraar, en vraag me bij elke beslissing af of ik niet beter voor de andere optie kan kiezen. Hoe weet ik wat het beste voor me is, als iemand het achttien jaar lang voor mij bepaalde? Vallen en opstaan, zeggen ze dan - trial and error. Je leert het vanzelf wel, mede door de fouten die je maakt. Maar ik wil het de eerste keer al goed doen, en niet wachten op de eerste twee of drie fouten. Is dit mijn waanbeeld? Is het niet realistisch om dit te willen? Nee, dat denk ik niet; volgens mij streeft iedereen naar het goede, het perfecte, de utopie. Maar misschien zijn het inderdaad wel de fouten waar ik het meeste van leer, in plaats van de juiste beslissingen.

Gelukkig zijn er genoeg mensen om me heen die me steunen in mijn zoektocht naar evenwicht, en sta ik er niet alleen voor. Ik heb nog een hoop te leren, maar ik heb daar alle tijd voor. Gelukkig is er één ding dat niet verandert als ik achttien word: ik lust nog steeds geen zuurkool.

Andrew

‘Ik verlang naar een plekje dat van mij is’ Andrew kan zich niet herinneren dat zijn ouders ooit samen waren: ‘Mijn broers en ik hebben tot mijn dertiende bij mijn vader gewoond. Er was toen al hulp vanuit Spirit, maar eigenlijk weet ik niet zo goed hoe dat kwam.’ Zijn vader moest het huis uit. Andrew ging met zijn broers bij zijn moeder wonen, maar zij was niet gewend om voor drie kinderen te zorgen. Ondanks de ondersteuning vanuit de hulpverlening, leefde ze volgens Andrew haar eigen leven en was veel weg: ‘Ze verwaarloosde ons.’ Op een dag pleegde zijn oudere broer een winkeldiefstal waarvoor hij werd gepakt. Andrew: ‘Op het politiebureau kwam het hele verhaal eruit en de politie haalde ons toen thuis weg.’

De drie broers werden naar een crisisplek gebracht en verbleven daarna een half jaar bij een Korte Acute Opvang in Noord. Vervolgens gingen Andrew en zijn jongste broertje naar een pleeggezin in Purmerend, zijn oudste broer ging naar een leefgroep in Landsmeer. Andrew wist dat hij niet oneindig lang in het pleeggezin kon blijven. De kans

2

• Cliënten geven de hu lp van Spirit ee n

3 01

Toch zijn er mede-bijna-achttien-jarigen om mij heen die zich er niet zo erg mee bezig houden als ik. Neem bijvoorbeeld Berend, een van mijn beste vrienden, die een dag eerder dan ik de volwassenheid bereikt. ‘Maar heb je dan nog geen tegemoetkoming voor middelbare scholieren aangevraagd bij DUO? Of zorgtoeslag?’ vraag ik verbijsterd aan mijn ontspannen ogende vriend.

‘Wat zijn die dingen?’ antwoordt hij.

Ik kan het hem niet kwalijk nemen; die dingen behoren voor hem nou eenmaal in de toekomst. Hij woont nog bij zijn ouders en zij hebben een goed inkomen, waardoor hij zich niet om dezelfde dingen zorgen maakt als ik. Aan de ene kant vind ik het fijn dat ik me nu al voorbereid op het leven als “echte volwassene”, maar toch is het wel confronterend en iets wat me bezighoudt.

Soms wil ik dat ik me nog niet om deze dingen zorgen hoef te maken.

7,9

om naar een hoofdbewonerspand te gaan, heeft hij met beide handen aangegrepen. Daar ging het zo goed dat hij inmiddels op een zelfstandige wooneenheid echt alleen leert wonen. Andrew: ‘Sinds we bij mijn moeder zijn weggehaald, heb ik me nooit meer ergens echt thuis gevoeld.

De keuze om te verhuizen is steeds voor mij gemaakt. Ik leef steeds met de onzekerheid “wat als ik hier weer weg moet?” Ik verlang naar een plek waar ik langer kan wonen, waar ik me thuis voel. Een plekje dat van mij is.’

Andrew start in september met zijn examenjaar vwo. Hij heeft een bijbaantje bij de Albert Heijn en gaat bij het Rijksmuseum aan de slag als ‘Blikopener’. Blikopeners geven rondleidingen, advies en hun kritische mening over verschillende onderdelen van het museum. Ook organiseren zij activiteiten voor leeftijdsgenoten. Wat betreft verder gaan met zijn schrijftalent: het lijkt hem leuk, maar het is niet zijn prioriteit.

BRIX

9

brixmix

Jongeren over leefklimaat

Bij Spirit is er veel aandacht voor de kwaliteit van het leefklimaat op verschillende leefgroepen, en in de Koppeling en Amsterbaken. De ervaringen van jongeren zijn onderzocht. ‘Fijn om met andere jongeren te praten. We zitten in dezelfde situatie en kunnen elkaar steunen’, aldus een jongere.

Met de groepswerkers hebben jongeren verbeterpunten bedacht. Ze vinden het bijvoorbeeld belangrijk om meer gezamenlijke groepsactiviteiten te ondernemen voor het verbeteren van de sfeer op de groep. Ook geven jongeren aan dat het bespreken van leerdoelen een verbeterpunt is. Sommige jongeren

• ‘Hoe zeg je “nee”, zonder diegene te verliezen?’

• ‘Je bent hetero of homo of lesbie ofzo. Maar waarom kun je niet kiezen?’

• ‘Ik weet niet wat liefde is, maar misschien heb ik het nog niet herkend?’

• ‘Waarom is seks zo belangrijk?’

• ‘Als een meisje sperma slikt, kan ze dan zwanger worden?’

• ‘Over sommige dingen dacht ik niet eens na’

hebben geen duidelijk beeld bij de door hen, of voor hen opgestelde leerdoelen, waardoor ze niet bewust werken aan hun toekomst.

Op s!S lees je meer over het onderzoek naar het leefklimaat.

‘Waarom is seks zo belangrijk?’

Bij Qpido komen op allerlei manieren thema’s zoals seksualiteit, mannen, meisjes, liefde, grenzen, loverboys, nee en ja zeggen, homoseksualiteit en social media aan bod. Praten over seks is niet makkelijk, maar heel belangrijk voor jongeren om veilig seksueel op te groeien. Bijblijven? Volg de groep ‘Qpido’ op s!S.

‘Ik hoop dat het zo mooi weer wordt dat we barbie kunnen kjoeien’ Sinds een jaar wonen Amber (6) en Aimee (3) bij meneer Scheel en mevrouw Lagendijk, pleegouders van Spirit. Amber en Aimee noemen hen “opa” en “oma”. Dat hebben zij overgenomen van de kleinkinderen die vaak op bezoek komen.

zomer weer een week bij de caravan te vertoeven. Amber riep meteen: ‘Ik hoop

dat het zo mooi weer wordt dat we barbie kunnen kjoeien.’

Amber heeft een tekening op school gemaakt over het leukste in de meivakantie: ‘Bij de caravan met mijn zusje en opa en oma’.

Op de tekening eten ze macaroni. Mevrouw Lagendijk: ‘Opvallend dat ze dit het leukste vond. Ze zat toen in een zeer moeilijke periode, at nauwelijks door de spanning en beleefde geen plezier aan de vakantie.’ Bijzonder was dan ook dat Amber heel enthousiast reageerde op het voorstel om in de Tekening Amber: macaroni (gele rondjes) en voortent caravan (rode vlak)

10 B R I X

20

Forensische pleegzorg voor delinqente jongens Mo (14) wordt verdacht van straatroof.

Hij zorgt voor zijn zieke vader en ziet zijn moeder nooit. Hij is lid van een straatbende en gaat amper naar school. Ben (13) woont vanaf zijn achtste niet meer thuis. Zijn moeder kan niet voor hem zorgen. Vader heeft hij nooit gekend.

Ben heeft ‘verkeerde vrienden’ en raakt snel agressief. Hij wordt verdacht van

woninginbraak en afpersing. Mo en Ben moeten naar een justitiële jeugdinrichting. Spirit is voor jongens in situaties als zij een pilot gestart: forensische pleegzorg. Dit alternatief is bedoeld voor delinquente jongens tussen de 12 en 15 jaar voor wie verblijf in een justitiële jeugdinrichting minder geschikt is. Uit onderzoek blijkt dat zij het meest

201 • Eén op de drie ouders van onze jongeren is in behandeling bij de GGZ.

3

13

• 30% van de jongeren in de Amsterdam se jeugdzorg kr ijgt ook hulp in de jeugd-GGZ.

vatbaar zijn voor negatieve gedragsbeïnvloeding, vooral in groepsverband met soortgenoten.

Inmiddels zijn enkele enthousiaste pleeggezinnen getraind om deze doelgroep goed te begeleiden.

Op s!S lees je meer over de pilot via de zoekterm ‘forensisch’.

De favoriet van Honderd keer gezien ‘De film “Freedom writers” zag ik tijdens het zappen. Ik was meteen getrokken. Inmiddels heb ik de film wel honderd keer gezien. Ik weet precies wat er gezegd gaat worden’, glundert Shugofta.

‘Een blanke vrouw komt voor een klas kansarme jongeren van verschillende afkomst te staan. School en mensen in haar omgeving zeggen dat het domme en ongeïnteresseerde jongeren zijn. Maar de lerares is vastbesloten: haar leerlingen moeten slagen. Ze zet zich helemaal voor hen in. Ze koopt zelfs voor iedereen dure boeken als Het achterhuis en Romeo en Julia. De lerares geeft haar leerlingen ook een dagboek. Zo weet ze wat er in de jongeren omgaat zonder moeilijke gesprekken te voeren. Hierdoor wint ze het vertrouwen van de jongeren! Misschien iets wat hulpverleners van Spirit ook kunnen doen?’

Fotocollage gemaakt door Shugofta

Shugofta Ze is 17 jaar en woont sinds een tijdje weer thuis, nadat ze een traject bij de leefgroep Samen Anders heeft gevolgd.

Shugofta is he-le-maal fan van de film “Freedom writers”.

Geef de hoop niet op ‘Deze film inspireerde mij enorm. Als je iets wilt in het leven, moet je ervoor gaan. Ook als dat betekent dat je iets moet doen wat onmogelijk lijkt. De eerste dag bij Samen Anders vond ik zwaar. Maar op een gegeven moment ging de knop om. Ik dacht “Weet je wat? Ik ben hier nu, ik moet er het beste van maken”. Chakib was hierin belangrijk. Als hij wat zei, dan luisterde ik gewoon. Hij is geen typische hulpverlener met officieel uitziende gesprekken, maar had een prettige manier van steunen. Bij het afscheid had ik, net zoals de jongeren uit “Freedom writers”, een brief geschreven voor het personeel om ze te bedanken. Voor Chakib had ik een cadeau, een bord met de quote: “This home is blessed with love, laughter, friendship and a cat”. En wat bleek? Hij had hetzelfde cadeau voor mij! Mijn tip voor jongeren? Geef de hoop niet op!’

BRIX

11

3 01

diERbaar

2

Van de cliënten waren 53% jongens en 47% meisjes

‘Anders groeien hun botten te snel’ door Sarah Zagt

Milo

12 B R I X

Het is een gezellige beestenboel bij het pleeggezin van Milo (12) met vier grote honden en twee vissen. Maar zijn baardagamen zijn hem het dierbaarst: ‘Toen ik 4 jaar was vond ik ze al vet bij Artis.’ Milo raakt niet uitgesproken over Repto en Reptina. Voor zijn spreekbeurt had hij dan ook een dikke 9.

Er staat een groot terrarium in zijn slaapkamer. Met een badje ‘om te badderen’, een bakje gedroogde sprinkhanen, een klimmuur en wat takken. De UV-lamp, gloeilamp en vitaminelamp branden.

Milo: ‘Dat is nodig. En ze krijgen medicijnen, anders groeien hun botten te snel.

Dan steken er straks twee botten uit hun hoofd.’ Reptina heeft 36 eitjes gelegd.

Milo hoopt niet dat ze allemaal uitkomen:

‘Ze kunnen twintig jaar worden en wel 60 centimeter groot!’

Hij kreeg Repto voor Sinterklaas en twee maanden later volgde Reptina: ‘Repto zat stilletjes in zijn hok. Hij verveelde zich.

Maar toen ik Reptina in het hok zette, kwam hij meteen in actie. En weet je wat grappig is? Reptina is veel kleiner, maar wel zes jaar ouder!’

Zijn baardagamen hoeven niet vaak te eten. En hij hoeft bijna nooit het hok te verschonen: ‘Hun velletjes bewaar ik in een bakje. En hun poep pak ik gewoon met mijn hand als het is opgedroogd. Is niet vies hoor.’ Milo is niet bang voor zijn huisdieren: ‘De stekels op hun hoofd lijken hard, maar zijn heel zacht. Ik geef ze wel een knuffel, maar geen kus want ze kunnen happen.’ Hij zet ze soms op de grond of op zijn bed. Niet te vaak, anders krijgen ze longontsteking. Milo: ‘Soms praat ik met ze. Als ik niet blij ben ofzo.

Maar meestal kijkt Repto dan weg zo van “boeit me niet”.’

?

?

E x - p l e e g k i n d F e rdie Huissen over de wer ving van pleegouder s

Als je ? het mij ?? vraagt ?

kon dit niet meer; er moest een andere plek voor hem worden gezocht. Ferdie verhuisde naar het pedologisch instituut, een kindertehuis in Duivendrecht, waar hij tot zijn 15e woonde. ‘Ik vond het daar niet zo leuk. Het was er massaal. Veel kinderen, veel wisselende groepsleiders.’

Dat er plek was in een gezinshuis bij het Sociaal Agogisch Centrum, voorloper van Spirit, was voor Ferdie een verademing: ‘Ik maakte kennis met de pleegouders, hun drie eigen kinderen en vijf pleegkinderen.

Als enig kind moest ik best wennen aan een groot gezin, maar het klikte meteen.’ Tot zijn 23ste heeft hij bij het pleeggezin in Purmerend gewoond.

En nog steeds heeft hij contact met ze: ‘We zien elkaar een paar keer per jaar, zoals op verjaardagen. En ze komen langs bij mijn uitvoering van de musicalvereniging. Ik zit namelijk op zangles.’

De poster raakt Ferdie: ‘Toen ik dezelfde leeftijd had als Nikolaj woonde ik in een pleeggezin. Dat heeft mij zo veel goeds gebracht.’ Hij maakt een foto van de poster en plaatst deze met zijn persoonlijke verhaal op Facebook. Met succes: het bericht van Ferdie wordt meer dan 300 keer geliked en meer dan 500 keer gedeeld. “Goed verhaal! Wij zijn sinds vier jaar pleegouders van een zus en broer en genieten iedere dag. Jouw opWat kan er beter? roep heb ik daarom gedeeld.” En: “Wat Volgens Ferdie is het bij de werving een lief, mooi, ontroerend verhaal. Trots van pleegouders goed om bepaalde hoe jij in het leven staat”, zijn enkele misverstanden uit de wereld te helpen: van de tientallen reacties op zijn Face‘Misschien denken veel mensen dat bookbericht. pleegzorg altijd langdurig is, terwijl er Er hebben zelfs mensen gereageerd die ook vormen van weekend- of vakantieDe poster die Ferdie raakte hij niet kent. Zo heeft hij gesproken met pleegzorg bestaan.’ documentairemakers en kwam hij via Spirit in contact met de “Social club” van BNN. Ook op TwitFerdie hoopt dat door zijn bericht op Facebook mensen ter heeft zijn Facebookbericht mooie reacties losgemaakt. geïnspireerd raken om pleegouder te worden. Zelf kiest hij ‘Heel gaaf,’ zegt Ferdie, die zoveel aandacht nooit had vernog niet direct voor het pleegouderschap: ‘Daarvoor moet ik wacht. eerst groter gaan wonen.’

Pleegzorg goede vorm van opvang Door omstandigheden kon Ferdies’ moeder helaas niet voor hem zorgen. Hij ging bij zijn oma wonen. Toen zij ouder werd

Ben je lid van Facebook en wil je Ferdies’ post lezen? Type dan bij zoeken “Ferdie Huissen” in. Hij heeft het bericht op 17 maart 2014 geplaatst.

door Sarah Zagt

Ferdie (39) is op weg naar huis van zijn werk bij een storingsmeldpost in Amersfoort. Als hij op het metrostation in Amsterdam Zuid loopt valt zijn oog op een grote poster: “Ik ben Nikolaj, 15 jaar en ik heb nu een pleegouder nodig”.

Ferdie Huisse n

BRIX

13

Leon kwam op zijn achtste in een pleeggezin terecht. Daarna verbleef hij in enkele groepen van Spirit. Tussen zijn 13 e en 14 e jaar woonde hij weer tijdelijk thuis. Sinds vier jaar woont hij in een Driehuis op IJburg.

Hier leeft hij samen met Ineke Vis, driehuisouder, en Isaiah (12).

‘Ik ben een vage combi van alles’ Door Maaike Maas

Leon (18) woont in een Driehuis

Leon zit aan de keukentafel achter een enorm bord pasta. Burpend en smakkend praat hij - in een huiselijk en ontspannen sfeertje - ronduit over zichzelf en hoe hij in het leven staat.

‘Ik vind het heel fijn bij Ineke, ik hoop dat ik hier nog lang mag blijven. Het is hier niet veel vrijer dan in andere soorten opvang. Er zijn dezelfde regels als in een groep. Maar omdat je hier met zo weinig bent is het wel vertrouwd en rustgevend. Ik denk niet dat Ineke me veel hoefde te leren. Ik was al best mellow toen ik hier kwam. Ik was al een best redelijk persoon, alleen niet met bedtijden enzo…’

Bullshit ‘Maar Ineke vindt dat ik juist te mellow in het leven sta met mijn opleiding en werk en dat soort shit. Ik denk wel dat ik altijd zo blijf. Ja, ik heb wel dromen, muzikant worden ofzo. Maar ik wil niet naar school of werken, ik vind het

14 B R I X

gewoon bullshit hoe de maatschappij werkt. Ik hoef niet per se de wereld te veranderen, maar de economie kan best anders. Nu moet ik heel veel werken en leren om later nog meer te werken. Het voelt alsof het nooit ophoudt, daar houd ik niet van…’

‘Ineke vindt dat ik juist te mellow in het leven sta’ Killer Kitty ‘Ik ben van het tekenen en de muziek,

knutselen doe ik ook heel graag.’ Op verzoek loopt hij naar boven om een knutselwerk te halen. Hij komt beneden met een roze met blauwe papiermaché geweer. “Killer Kitty” staat erop geschreven. Leon: ‘Deze is voor mijn vriendin Edwina. Hij is nog niet helemaal af. Ze vond hem leuk maar ik wil hem gewoon nog niet wegbrengen. Ik vind hem zelf nog te leuk. Ik heb altijd dat als ik iets net heb gemaakt, ik het ‘t vetst vind, dat heb ik ook met muziek. Als ik het dan later weer zie of hoor denk ik “kill, zo lelijk”.’

Moeilijk, moeilijk, moeilijk ‘Ja, ik denk wel dat ik misschien iets met kunst wil doen, maar ik hou vooral van muziek. In tekenen ben ik het best. Ik

201

13

3

• De meeste ren ië cl nten erva ste va n ee dat zij r hulpverlene en bb he

20

• 2/3 van de cliënten is van nietNederland se afkom st; meestal S urinaams, Afrikaans, Turks en Marokkaa ns.

Leon

speel basgitaar en ik maak ook muziek op de computer, reggae, dubstep. Is wel echt moeilijk, moeilijk, moeilijk. Ik ben bezig met mijn eerste album. Maar als ik naar dingen luister die ik tien maanden geleden heb gemaakt, dan zie ik wel een sprong. Ik ben nu bezig met een heel duister album, ik was bezig met een blij album, reggae. Dat kwam omdat ik een tijdje geleden bij mijn moeder was en ik iets hoorde van Doe Maar. Ik vind reggae wel te gek.’

Leon geeft deze week workshops graffiti en tekenen in een buurthuis in de Diamantbuut. ‘Mijn vriendin woont in de Diamantbuurt. Nee, ik vind het geen heftige buurt, al die kinderen daar zijn bang voor me. Mijn vriendin doet iets met schmink in het buurthuis, mij hebben ze ook gevraagd. Ik doe het vrijwillig, een paar dagen. Van drie tot zes, ik vind dat zwaar hoor! Gelukkig zit ik binnen, en niet bij een kraampje buiten.

Daar ben ik blij mee want dan zit ik een beetje undercover.’

School en balans ‘Edwina heeft net als ik nu geen nieuwe school, ik was uitgeloot en heb me voor een nieuwe school aangemeld. Omdat ik mijn id-kaart kwijt was en ook nog geen diploma kon laten zien ging het intakegesprek niet door. Ze gaan me nu

opnieuw bellen. Het is iets met staalbewerking... I don’t know - ik moet gewoon een diploma halen.’

‘Ach van niemand afhankelijk hoeven te zijn is ook maar zo’n zin. Het is meer… eerst ga je naar school, dan een baan en dan moet je ook weer iedere keer opnieuw een tree beklimmen. Ik wil iets achterlaten waar ik blij van word. Nee, mijn startkwalificatie heb ik nog niet maar ik denk dat het wel goed komt. Ik wil niet verstrikt raken in allerlei dingen.

Er moet ook een soort balans zijn van werken en je droom laten uitkomen.

Maar het maken van kunst is voor mij niet meewerken aan een tentoonstelling voor een goed doel ofzo… dan gaat het niet om de kunst zelf.’

‘Het lukt niet om mij in een hokje te duwen’ Wat is jouw stijl?

Leon heeft op verzoek van Joska Vis, dochter van Driehuisouder Ineke, meegewerkt aan de serie “Wat is jouw stijl?”

Dat is een blog op GetOud.nl waarin jongeren en ouderen aan de hand van een foto een persoonlijk beeld van elkaar schetsen. De een heeft het com-

pleet mis terwijl de ander een passender beeld vormt. GetOud zet zich in voor een positieve beeldvorming over ouderen en legt een verbinding tussen jongeren en ouderen.

Leon vertelt waarom hij mee deed: ‘Niemand snapt mijn stijl, je bent emo of gothic, ofzo. Ik heb ook wel veel verschillende stijlen. Ik houd ook van reggae, ik heb zo’n big ass wietketting, en van hiphop, van die shit uit de jaren ’90.

Ik heb bij een Surinaams pleeggezin gewoond. Daar komt dat vandaan, ik ben een vage combi van alles. Het lukt niet om mij in een hokje te duwen. Ik vond het wel leuk om via GetOud te horen hoe ouderen dat zien. Die zien heel vaak maar één cultuur.

Ik had ook een keer een leuk gesprek met zo’n bejaarde, ik stond bij een bushalte en had deze stretcher (hij wijst op zijn spiraalvormige oorbel) toen net in mijn oor, zag er niet fijn uit. We keken elkaar zo aan en hij vroeg: “Heb je dat ook in je andere oor…?” Daarin heb ik een plug inn (hij wijst op zijn oorbel met een groot gat erin). Was wel leuk dat zo’n iemand door mijn uiterlijk met me in gesprek ging. Op zich zie ik er niet zo extreem uit. Over anderhalf jaar heb ik vast ook zo’n gat van 40mm in mijn oor, misschien wel moeilijk als ik dan werk moet vinden.’

BRIX

15

2

3 01

• De hulp va rieert van een pa ar dagen (crisisopvang ) tot meerdere jaren (pleegzorg).

Gemiddeld duurt de hulp bijna ee n half jaar

jongerenraad Jongeren krijgen bij Spirit kansen om te zeggen wat beter en anders kan. Samen met medewerkers praten over een positieve sfeer op de groep bijvoorbeeld, of het naleven van huisregels. Zo zit de ideeënvolle Emilio (16) in de jongerenraad van de Koppeling.

In de Koppeling heeft in principe elke groep een afgevaardigde: een jongere die namens zijn of haar groep alle

ming, zelf de notulen en besluiten zelf welke onderwerpen zij met de directie willen bespreken.

Televisies en sporten Of de jongerenraad wat bereikt? Nou en of! Emilio geeft een voorbeeld: ‘Groepen in het oude gedeelte van de Koppeling hadden geen televisie op de kamers. In de nieuwbouw hebben ze wel televisies. Dit vonden wij raar. Het is toen in de jongerenraad besproken en nu hebben alle jongeren een televisie op hun kamer.’

‘Misschien wijzen ze het voorstel af, of we krijgen een tegenvoorstel.’ wensen op tafel legt. De jongerenraad komt elke week bij elkaar. Twee keer per maand schuift de directie aan. Emilio. ‘We vertellen dingen die we anders willen in onze groep of in de Koppeling.’ De jongeren schrijven, soms met een beetje hulp van Floor van der Linden, medewerker Vrije Tijd en Vor-

Naast het succes van de televisies wil Emilio nog veel meer bereiken. Zo wil hij graag dat er meer gesport wordt in de Koppeling: ‘Het is goed voor de jongeren als zij meer mogen sporten.’

Emilio gaat dit binnenkort bespreken in de jongerenraad.

Mobiele telefoons Een voorstel wordt niet altijd aangenomen. Emilio vindt het niet vervelend om zijn groep dan te moeten teleurstellen: ‘Soms moeten we gewoon met een beter voorstel komen.’ Onlangs heeft de jongerenraad voorgesteld dat jongeren hun mobiele telefoon altijd bij zich mogen houden. Emilio: ‘De directie moet nog een antwoord geven. Misschien wijzen ze het voorstel af, of we krijgen een tegenvoorstel die we dan weer met elkaar bespreken.’

Hij zit nog maar kort in de jongerenraad, maar heeft al scherp voor ogen wat belangrijk is tijdens discussie voeren: ‘Je moet rustig blijven en respect hebben voor de anderen, en natuurlijk met goede argumenten en ideeën komen.’ Met de directeur praten vindt hij niet spannend: ‘Ik heb haar al vaker gezien.’

Emilio pleit ervoor dat alle jongeren van Spirit een jongerenraad hebben: ‘Het is belangrijk dat je meepraat over alles wat er gebeurt.’

Emilio is om privacyredenen gefingeerd.

16 B R I X

Door Pim Zoetelief

van de

Door Esmaralda de Haan

Cliënten komen en gaan. Na een korte of lange per iode van begeleiding ver volgen ze hun eigen weg. Wat waren hun er var ingen voor en tijdens de hulp? En hoe vergaat het ze nu?

Hoe gaat het met…

Khadija?

Een zelfverzekerde en levenslustige Khadija (21) stapt met een stralende glimlach op me af. Ze is heel anders dan het meisje dat vier jaar geleden op Meisa terecht kwam. Khadija omschrijft dat meisje: ‘Ik was superbang en angstig voor alles wat er zou komen, bang dat ik terug moest naar mijn moeder.’ Die angstige Khadija is duidelijk veranderd: ‘Ik ben alleen naar New York geweest.

Het was heerlijk. Ik heb hele leuke mensen ontmoet. Ik wil graag nog eens terug naar Amerika.’ Khadija wil niet meer voldoen aan wat de maatschappij en cultuur van haar verwacht. ‘Ik kies mijn eigen pad. Met mijn vriendinnen leuke dingen doen en ik kan niet wachten om weer te gaan studeren.’

Khadija is altijd het zwarte schaap van het gezin geweest. Ze is lichamelijk en psychisch mishandeld. De situatie escaleerde in 2010 toen haar moeder Khadija beschuldigde dat ze geld had gestolen. Khadija voelde zich niet meer veilig.

Met haar vader heeft ze nooit goed contact gehad. Ze kwam bij Meisa terecht, waarna ze op verschillende plekken binnen Spirit zelfstandig leerde wonen.

In haar tijd bij Begeleid Wonen Amsterdam (HVO Querido) heeft Khadija zelfstandig een woning gevonden in Bos

‘Ik kies mijn eigen pad’ en Lommer. Khadija: ‘Met mijn ouders heb ik geen contact, maar ik ben niet meer zo bang als vroeger om hen tegen te komen. Ook mijn middelste zusje spreek ik niet. Wie weet neem ik in de toekomst contact op met mijn moeder.’

Alleen haar jongste zusje ziet ze nog. De trots straalt uit Khadija’s ogen: ‘Ze heeft een klas overgeslagen op de middelbare

Khadija

school en gaat nu naar het mbo. Mijn kleine zusje is niet zo klein meer!’

Positief kritische houding Khadija vond het in eerste instantie best eng bij Meisa: ‘De meiden hadden hele andere problemen dan ik. En sommigen haalden school niet, terwijl ik juist erg met school bezig was.’ Toen ze op Meisa zat, slaagde Khadija voor haar vmbo-t en begon ze met de havo: ‘Mijn school, het Caland Lyceum, heeft mij heel erg gesteund. Zonder hen zou ik nooit zo ver zijn gekomen. Zij veroordeelden mij niet, maar steunden mij onvoorwaardelijk.’ Toch erkent Khadija dat zij daar zelf ook een aandeel in heeft gehad door haar harde werken en positief kritische houding. Khadija is een echte doorzetter. Met haar vwodiploma op zak gaat ze in september

beginnen met de opleiding Sociologie aan de UvA. Ze wil graag journalist worden en documentaires maken of artikelen schrijven. En veel reizen.

Daarnaast wil Khadija als ervaringsdeskundige iets betekenen voor jongeren in de hulpverlening. Khadija: ‘Beleidsmakers lijken niet zo goed te weten waar ze het over hebben. En hulpverleners zetten zich wel in, maar maken soms niet zulke handige keuzes. Zo kreeg ik Marokkaanse hulpverleners vanwege de taalbarrière van mijn moeder en het beter begrijpen van de cultuur. Maar ik had daar juist geen behoefte aan.’

Khadija vindt dat medewerkers jongeren onderschatten, en ze moeten beter samenwerken en naar de cliënt als individu kijken. Khadija: ‘Spirit is goed op weg en medewerkers doen hun best, maar ik zie zeker nog verbeterpunten.’

BRIX

17

Jeffrey zit in Amsterbaken

Door SARAH ZAGT

‘Mijn vrijheid is heel dichtbij, maar ook ver weg’ Veel jongens reageerden blij verrast toen ze hoorden dat Amsterbaken dicht moest; ze dachten dat ze vrij zouden komen. Die stemming veranderde snel; verkassen naar een justitiële jeugdinrichting elders in het land is toch minder leuk. Resocialiseren in hun eigen woonomgeving en contact met familie wordt lastiger, zo niet onmogelijk. Hoe belangrijk is Amsterbaken voor gedetineerde jongens? Wat is hun achtergrond en hoe zien zij hun toekomst? ‘Als ik op de luchtplaats sta zie ik door het raam de parkeerplaats. Mijn vrijheid is heel dichtbij, maar ook ver weg,’ zegt Jeffrey, voor wie vast zitten een beetje een ‘gewoonte’ is geworden.

Hij is bijna 23 jaar en heeft een korte kop, tattoos en een beginnend baardje.

3,5 jaar zit hij in Amsterbaken. Hij heeft een PIJ-maatregel gekregen; een Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen, bedoeld voor criminele jongeren met een ontwikkelingsstoornis of psychische aandoening. Deze maatregel duurt twee jaar, met eventuele verlening. Jeffrey’s PIJ-maatregel werd verlengd. Het ging heel goed met hem, maar hij nam ‘de benen’ tijdens zijn verlof. ‘Weglopen’ noemt hij het, niet ‘vluchten’. Jongens moeten resocialiseren, maar daar zijn

18 B R I X

strenge regels aan verbonden. De onttrekking was aanleiding voor de rechter om zijn PIJ-maatregel te verlengen.

Jeffrey: ‘Ik loop weg, en denk later; oh, dat had ik beter niet kunnen doen.’ Eerst denken, dan doen. Gelukkig leert hij dit steeds beter met de training “impulscontrole”.

Hij ‘deed dingetjes’ Al op zijn 11e ‘deed hij dingetjes’, volgens Jeffrey was hij ‘een lastig kind’. Als tiener belandde hij twee maanden in het JOC, de voorloper van Amsterbaken.

Ook Hartelborgt in Spijkenisse en Doggershoek in Den Helder had hij aangedaan. Toen hij vrij kwam ging hij weer op pad. Om vervolgens op zijn 18e in volwassenendetentie terecht te komen.

Jeffrey kreeg er geen behandeling. Er werd amper “goedemorgen” gezegd.

Nadat hij vrij kwam kreeg hij een brief van een jeugdzorginstelling dat hij zich moest melden. Jeffrey: ´Dat zag ik niet zitten, dus ik werd voortvluchtig.’ Na een aantal maanden hield de politie hem aan vanwege een geweldsdelict. Hij werd gevloerd, geboeid en meegenomen. Hij

20

13

• Cliënten kregen schoolmaa tschappelij k werk (26% ), jeugdmaa tschappelijk werk (25% ), gespecialis eerde hulp (44%) of be handeling in De Koppe ling of Amsterbake n (5%)

woordelijkheid te nemen voor hun eigen leven. Ze leren kijken naar hun eigen gedrag en te begrijpen waarom ze dingen doen.

Jeffrey was bijvoorbeeld heel negatief over anderen; een denkfout die veel jongens begaan. In het begin dacht hij: ‘Wie zijn deze mensen en hoezo denken ze me te kunnen helpen.’ Maar intussen doen de gesprekken met medewerkers hem veel goeds: ‘Het is fijn om met mijn mentor Charlotte te praten als het slecht gaat. We hebben best een band opgebouwd. Ik vertrouw haar.’

Jeffrey

moest naar Amsterbaken. Jeffrey: ‘Ik wist niet wat Amsterbaken was. Maar ik was blij toen ik hoorde dat dit het nieuwe JOC was. Niet blij zo van “Yes ik zit vast”, maar blij zo van “hier is het oké”. Vroeger wilde je de rechter bijna knuffelen als je hoorde dat je naar het JOC mocht.’

De nodige behandelingen Motivatie om aan zichzelf te werken had hij niet. Dat kwam mede door zijn hevige blowgedrag. ‘In het begin ging het hier best klote met me. Bijna elke week moest een medewerker alarm slaan, omdat ik weer iets had gedaan.’ Jeffrey krijgt, en kreeg, in Amsterbaken de nodige behandelingen; van het vinden van nuttige dagbesteding tot cognitieve gedragstherapie. Met Thea, zijn psychiater, spreekt hij elke week. Ook heeft hij workshops gevolgd, zoals “brains 4 use” waarin je leert te minderen met drugs. Helaas bleek deze workshop te licht voor Jeffrey: ‘als ik eerlijk ben heeft het niet echt geholpen.’

Youturn is dé methodiek binnen Amsterbaken. Jongens leren in fases verant-

Onderdeel van Youturn zijn de wekelijkse TIP-bijeenkomsten met de andere jongens van zijn groep - waar hij overigens nooit vrienden mee wil worden. Ze bepalen zelf een positieve of negatieve gebeurtenis en vullen met hun mentor het Zelf Evaluatie Formulier (ZEF) in. Jeffrey: ‘Ik had ruzie met een jongen. Mijn ZEF gingen we in een kring bespreken. De jongens geven tips, zoals “tel tot 10” of “ga effe naar je kamer en kom terug als je rustig bent”. Zo leren we van elkaar.’ Mink, zijn mentor op school, heeft laatst een positieve ZEF voor Jeffrey’s kookles ingevuld. ‘Stel, ik kom buiten, dan wil ik voor mezelf kunnen koken. Ik leer snijtechnieken. En ik maak sinds kort ook dingen die ik niet lust. Dan geef ik het gewoon weg, aan Mink bijvoorbeeld. Die eet alles.’ Groenten heeft Jeffrey overigens beter leren eten in Amsterbaken.

‘Ik wil voor mezelf kunnen koken’ Zijn toekomst Met koken wil hij later niets doen. Wel met schilderen. Kozijnen bijvoorbeeld.

‘Iets is afgeragd, dan ben je trots op jezelf als het weer mooi is geworden’, gebaart Jeffrey naar zijn hart. ‘En het is leuk dat als mensen thuiskomen ze weer een mooi kozijn hebben. ’Stukadoren lijkt hem ook wel wat: ´Daar kun je goud geld in verdienen. En ik houd van mooie muren met lampjes erin.’ Ook wil Jeffrey graag zijn levenservaringen delen met kinderen

‘om te laten zien dat het leven niet alleen zonneschijn is’. Toen hij jong was, keek hij op tegen oudere gasten. ´Mijn tante, oom en vader hebben honderdduizend keer gezegd dat ik niet met die gasten moest omgaan.’ Dat werkte averechts.

Jeffrey ging voor het snelle geld. ´Maar ze gebruiken je en voor je het weet hangt er een PIJ-maatregel aan je broek.’

‘Het is leuk dat als mensen thuiskomen ze weer een mooi kozijn hebben’ Jeffrey heeft met vallen en opstaan veel geleerd in Amsterbaken. Het gaat beter met hem. Hij is ‘cold turkey’ gestopt met blowen en nu al 50 dagen clean. Zijn verlof is aangevraagd. Dit keer met strengere doelen, geleerd uit zijn onttrekingsanalyse van de vorige keer dat hij ‘wegliep’.

Jeffrey ziet nu in dat hij bijvoorbeeld sneller moet bellen met de groepsleiding als hij merkt dat hij afglijd tijdens zijn verlof.

Als Amsterbaken dicht moet, vindt hij dat vooral rot voor zijn tante: ‘Zij is een soort moeder voor mij. Ik vind het niet fijn als zij straks 60 tot 100 kilometer moet reizen. Dat kost veel benzine. Dan bel ik liever met haar.’

Er is een offensief tegen sluiting gestart; deze zomer is aan een alternatief plan gewerkt. Of het de redding is, moet in november 2014 blijken. Maar één ding mag duidelijk zijn: als Amsterbaken per 1 januari 2016 écht de deuren moet sluiten, leidt Jeffrey hopelijk al lang een rustig leven ‘buiten Amsterbaken’. En is hij de beste schilder of stukadoor van Amsterdam.

Hoe verder met Amsterbaken?

Op s!S en spirit.nl lees je de meest recente ontwikkelingen rondom de aangekondigde sluiting van Amsterbaken.

Jeffrey is om privacyredenen gefingeerd.

BRIX

19

”

Stewardessenopleiding?

‘Weet ik!’

Patricks moeder vond het moeilijk om hem nu al op zichzelf te laten wonen. Maar inmiddels ziet ze dat hij het goed doet. ‘Ze is trots op me.

Dat heeft ze mij zelf gezegd!’ glundert Patrick (17).

Sinds mei woont Patrick op een hoofdbewonerspand in Amsterdam Zuidoost. Hij is verhuisd na zijn vmbo-t examens, want hij moest eerst keihard leren voor zijn toetsen.

Het is knap dat hij zo goed door zijn schooltijd is gekomen. De financiële problemen thuis veroorzaakte veel spanning en stress. Patrick: ‘We moesten vaak verhuizen en thuis had ik niet voldoende rust om te leren. Daarom woonde ik een tijdje bij mijn tante.’

Hij zat in opperste spanning, maar gelukkig is Patrick met vlag en wimpel geslaagd en bovendien aangenomen voor de opleiding Vliegtuigtechniek Avionica niveau 4. Een prachtige school, met hangars en echte vliegtuigen. En is hij wel op de hoogte dat de stewardessenopleiding zich ook op die school bevindt? Er verschijnt een grote glimlach op Patricks gezicht. ‘Weet ik!’, zegt hij lachend.

Door Reynold van der Heijden

mijn succes