Tussentijds onderzoek De Stemmingswijzer

PR

EE

N VA

N

E CT

S

H IT M

ANO UK

KX BA LE IL

MI RE

M E T

S

DE S HET PO TL

AN

V

RO T

AM RD TE

ATIE

ER

D OO

JZ

MING W M I TE

ER

E

CON CR ET

SOM OS BL

JZ

P

IN S A

M ET

STU DIO NA R

WERKIN N E

G

M

ART MA 14

E TIV RA

A

WD K

G

DIN SD A

NG W I

O JE R P

EE

JZ

N

W I

CAT O L

E CT

De vragen en de bewandelbare paden zijn niet op een wetenschappelijke manier verantwoord, maar dat is dan ook niet waar wij naar streefden. De persoonlijkheidsomschrijvingen zijn zo geschreven dat veel mensen zich in meerdere partijen kunnen herkennen. We hebben iedereen dan ook geadviseerd om de stemminswijzer meerdere malen H IT te lopen en Mwaar ze twijfelden een andere keuze te maken. Zo zou je meerdere uitkomsten krijgen en door hebben dat meerdere persoonlijkheden bij jou konden passen. Het doel van de stemmingswijzer was het creëren van bewustwording van de manier waarop wij onze keuzes maken.

N VA

Met ons project De Stemmingswijzer hebben wij ons gefocust op de manier waarop mensen politieke keuzes maken. Vaakt denkt men dit te doen vanuit redenatie en beargumenteerbare keuzes, maar steeds vaker wordt er vanuit de politiek ingespeeld op ons gevoel. De keuzes die we maken zijn een gevolg van de gevoelens waar we Mons IR het meest E tot aangesproken voelen. Aukje van Roessel, hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer, beweert op basis van iemands karakter te kunnen zeggen wat deze persoon zal gaan stemmen1. Uit onderzoek blijkt dat de persoonlijkheid van een kiezer te matchen is met de boodschap en de positie van zijn of haar gekozen partij.2

ANO UK

S

KX BA LE IL

DE S

JZ

MING W M I TE

ER

Met behulp van een levende enquête hebben wij de persoonlijkheden van de bezoekers van de Politieke Helpdesk geanaliseerd en gekoppeld aan een politieke partij.

Met als eerste vraag “ben je bang?” wordt de toon al flink gezet. In totaal zijn er 25 vragen zoals: “ben je nieuwsgierig of heb je een sterke D mening?”, “hoe ver plan je vooruit?”

OO en “ga je snel de confrontatie aan?”.

Wanneer je een antwoord kiest, sluit je vanzelf andere vragen uit.

Zo bewandelt iedereen een uniek pad naar zijn of haar partij. Na het beantwoorden van 6 vragen krijg je een persoonlijkheidsomschrijving en een bijpassende politieke partij.

AG

IN

3

A

AN

V

P

TIE

AM RD TE

HET PO TL

RO T

ma’s bezig houdt, focust Artikel 1 zich meer op 1 issue. En waar GroenLinks de ambitie heeft om de verkiezingen te winnen, of in ieder geval zo groot mogelijk te worden, wil Artikel 1 gewoon graag de kamer in. Het gesprek, waarbij deze twee partijen naast elkaar werden gelegd, kreeg een gekke wending waarin deelnemers moesten kiezen welk probleem het belangrijkste was: het klimaat of discriminatie.

Deze gekke wending gaf een aparte groepsdynamiek waarin het leek alsof 2 kanten tegenover elkaar stonden. Om te zien hoe de deelnemers dit hebben ervaren, en of deze confrontatie misschien ook voordelen kan hebben, hebben we een aantal deelnemers gevraagd om hun ervaring te delen.

IN DE

Op dinsdag avond werd er vanuit de Willem de Kooning een evenement georganiseerd rondom De Stemmingswijzer. Samen met Malique Mohamud, van Studio Narrative die de Politieke Helpdesk organiseerden, hebben wij het programma opgezet. Tussen 20.00 uur en 21.00 uur hadden mensen de tijd om De Stemmingswijzer te doen en Malique verkondigde dat dit minimaal 3 maal moest gebeuren.

Vervolgens zou om 21.00 uur het gesprek beginnen. Alle deelnemers gezetteld in een grote kring zodat het de vorm van een gesprek in plaats van een debat zou krijgen.

Wij hadden vragen opgeschreven als houvast voor het gesprek. Allereerst de vraag of de uitkomst van de stemmingswijzer overeen kwam met wat iedereen al van plan was te stemmen. Daarna zou het gesprek gaan over waarop de deelnemers hun keuzes normaal baseren en of ze hier bewust mee bezig waren.

TE

RV

Tijdens het gesprek bleek al snel dat er veel Artikel 1 en GroenLinks stemmers aanwezig waren, een aantal aanwezigen twijfelden nog.

Het ging vooral over de verschillen tussen die twee partijen. Waar de grootste focus van GroenLinks op het klimaat zit, gaat het bij Artikel 1 vooral over discriminatie en inclusiviteit (of exclusiviteit). Het zijn twee partijen met grote verschillen. Waar GroenLinks zich met meerdere theIN

4

A

AG

P

IE W

S

A NN

ROOS KL

jzelf duidelijker kunnen maken en beter kunnen verwoorden. Daarnaast voelde ik mij persoonlijk aangevallen. Het werd heel erg op de man gespeeld en ik werd al meteen beoordeeld op mijn huidskleur.

Er werd veel gefocust op de verschillen onderling, terwijl ik denk dat er juist ook veel gelijkernissen waren.

SS EI

E

Met welk idee stapte jij dit gesprek in?

Ik had geen serieuze verwachtingen. Ik wist dat ik de stemminswijzer ging doen en dat er daarna een gesprek zou plaats vinden, maar ik hoefde daar niet per se aan deel te nemen.

En wat had er beter gekund vanuit de organisatie?

De vragen die werden gesteld waren vaak sturend waardoor ik al niet mijn volledige mening kon geven. Er werd niet genoeg ruimte geboden voor mijn kant en wel voor de andere kant. Daarnaast werd er ook vanuit de gespreksleider veel gefocust op de verschillen en niet op gelijkernissen. De fysieke tweedeling in de ruimte accentueerde de tegenstelling.

In een nagesprek waarin aanvaringen besproken zouden worden, hadden we weer teenheid kunnen scheppen. Hoewel de aanvaring goed was om mij weer te laten beseffen dat discriminatie nog steeds een groot probleem is, voelde ik mij uiteindelijk meer weggeduwd dan betrokken.

Je deed uiteindelijk wel mee aan het gesprek, voelde je begrip voor jouw opvattingen?

Ik kreeg wel de ruimte om iets te zeggen omdat we met microfoons werkten. Zo had je echt een beurt om te spreken. Nadat ik wat gezegd had, werd er meteen tegengas gegeven. Hierdoor kreeg ik niet echt ruimte. Ook was er een vooroordeel dat ik de anderen niet zou begrijpen omdat ik niet dezelfde ervaringen heb als zij. Ik werd buiten spel gezet en kon niet meer meepraten over discriminatie. Ik werd in een hoek geplaatst waar ik voor mijn gevoel niet meer uit kon komen.

Wat had er volgens jou beter gekund vanuit de groep?

Ik heb vaak ruimte en tijd nodig om voor mijzelf mijn ideeĂŤn te kunnen formuleren. Het gesprek ging snel en anderen hadden hun woordje al klaar. Met meer ruimte en tijd had ik ook mijn standpunten voor mi-

Voel je je meer betrokken bij de mensen uit een andere bubbel?

Ik voel me wel meer betrokken met mensen uit een bubbel waar ze meer racisme ervaren en zie nu in dat hier meer aan gedaan moet

P

IN

5

A

AG

worden. Wat dat betreft ben ik dus wel meer betrokken bij een soort algemene andere bubbel. Met de specifieke individuen die van deze bubbel met mij in gesprek gingen voel ik me nu niet meer betrokken dan daarvoor. Dat komt vooral door de manier waarop ze hun mening overbrachten. Ik voelde mij persoonlijk aangevallen, het bleef niet alleen bij mijn ideeën die werden bevraagd.

A

SE R

A N GE

STA LI

NA

Wat vond je van de organisatie van het debat?

De gene die het gesprek leide had de macht om iemand aan het woord te laten door middel van de microfoons. In mijn ogen werd deze macht niet optimaal gebruikt in verband met de vraagstellingen die ‘voor’ en ‘tegen’ creëerde. Aan de andere kant gaven de microfoons wel een soort ruimte voor nadenken omdat er vertraging was in het antwoorden.

Misschien was een lezing vooraf, waarin informatie over het thema werd gegeven, een goede basis geweest voor het gesprek.

Voelde je dinsdag begrip voor jouw opvattingen en ideeën?

De vraagstelling tijdens het “debat” was vooral gericht op artikel 1 en dat creëerde veel verdeeldheid.

Achteraf, na het debat, kreeg ik wel heel veel begrip. Dat begrip had ik niet echt verwacht Denk je dat de confrontatie zoals die er dinsdag was positief kan zijn?

Vanuit mijn perspectief niet. Tijdens het gesprek werd er heel erg gefocust op verdeeldheid, terwijl na het gesprek duideljk werd dat die verdeeldheid er niet per se is.

Ik vond dat niet fijn. Eigenlijk was er maar 1 kant, waar verschillende posities in waren, dat had meer benadrukt kunnen worden.

Denk je dat dinsdag een stap is gezet in het doorbreken van een bubbel?

Ja, ik denk van wel. Er was veel openheid. Voor mij was het nieuw en spannend om hierover te praten in een debatvorm. Ik denk dat de er meer bewustwording is gecreëerd van het privilege in sommige stemkeuzes.

Door sommigen werd de toon van het gesprek als te heftig ervaren, hoe zie jij dit?

Door de zwaarheid van het thema is het onvermeidelijk dat de toon heftig is. Er wordt vaak op een negatieve manier naar die toon gekeken en het wordt afgekeurd, in plaats van

P

IN

6

A

AG

dat er gekeken wordt naar waar die toon vandaan komt. Het komt voort uit pijn. Ik denk dat er geen kracht voor is om de toon naar beneden te krijgen, het wordt steeds frustrerender om er steeds weer over te moeten praten. Mensen zijn moe van het steeds opnieuw moeten uitleggen.

RE

opvattingen te verdedigen. Ik heb wel mijn ideeën beargumenteerd en verteld waarom ik zo denk, maar ik wilde niet de anderen overtuigen. Ik had het gevoel dat iedereen hetzelfde doel had, maar we verschillende ideeën hadden over hoe dat doel bereikt kon worden. Ik denk dat alle opvattingen goed waren.

MO PAS

Wat betekent het besproken thema, discriminatie, voor jou?

Voor dinsdag was ik daar al zeker wel mee bezig, maar als ik het vergelijk met hoe vaak ik er nu mee bezig ben en de manier waarop, is dat toch heel erg veranderd. Mijn ogen zijn nu meer geopend.

Met welk idee stapte je dinsdag avond binnen?

Ik was erg benieuwd naar de reacties op de stemminsgwijzer, ik had hem al eerder gedaan maar ik was benieuwd wat anderen er van vonden. Ik wist dat er een gesprek daarna zou komen, maar ik had mij mentaal niet voorbereid op een heel inhoudelijk politiek gesprek.

Heb je nieuwe inzichten gekregen naar aanleiding van het gesprek?

Vaak denk je iemand te begrijpen en dan laat je het daarbij, maar nu zie ik in dat je nog meer moet proberen om jezelf in iemand anders te verplaatsen en je best moet doen om echt proberen te voelen wat een ander ook voelt. Om dat te kunnen is het nodig om met anderen te praten om zo aannamens bevestigen of te ontkrachten.

Voelde je dinsdag begrip voor jouw opvattingen en ideeën?

Ik denk dat iedereen in het gesprek zijn best deed om elkaar te begrijpen, maar toch leek het alsof iedereen tegenover elkaar stond qua stanpunten. Er werd ingespeeld op de verschillen en er werd onderzocht wat het belangrijkste probleem in de samenleving is, dat gaf een grote verdeeldheid.

Wat vond je van de toon van het gesprek?

In eerste instantie schrok ik wel een beetje van de heftigheid, ook omdat ik niet had verwacht dat het gesprek zo heftig zou zijn. Achteraf is dat toch wel heel belangrijk ge-

Op welke manier heb jij geprobeerd jouw opvattingen over te brengen?

Ik heb niet heel erg geprobeerd mijn P

IN

7

A

AG

weest in hoe erg het bij mij is blijven hangen. Je eerste instinkt is om zo iets heftigs te vermijden omdat je schrikt, maar door deze heftige ervaring heeft het meer impact op mij gehad.

en ik had tijdens het gesprek niet echt begrip voor anderen, na het gesprek wel. Ik ging vol in de aanval in plaats van dat ik luisterde.

Heb je nieuwe inzichten gekregen naar aanleiding van het gesprek?

Voor het gesprek wist ik niet zo goed waar de piratenparij mee bezig was en dat zij als enige partij zich inzetten voor privacy. Ik vind dat dat belangrijker zou moeten worden. Ik ben mij meer bewust geworden van verschillende standpunten die ook heel belangrijk zijn.

NS

JANS

Denk je dat er dinsdag een stap is gezet in het doorbreken van een bubbel?

Ik heb het idee dat mensen met andere inzichten weg zijn gelopen en dat die bubbel zeker doorbroken is.

Ik ben zelf meer na gaan denken en verder in gesprek gegaan. Bij veel mensen zag ik dat er een besef moment kwam dat het thema discriminatie heel belangrijk is. Er werden heel erg twee kanten benadrukt, maar die twee kanten hebben wel naar elkaar geluisterd. Er werd duidelijk dat er niet één mainstream gedachte is en dat dat okee is.

E

N

FU

Wat had er volgens jou anders of beter gekund?

Misschien was het goed geweest om een aantal stellingen te hebben, dat het een echt debat wordt waarbij je ook door gaat naar andere stellingen. Dan was het gesprek minder erg op 1 punt blijven hangen.

Ik had het ook leuk gevonden als we meer over de stemmingswijzer zelf hadden gepraat.

Met welk idee stapte jij dinsdag avond het gesprek in?

Ik had niet echt een idee over wat er zou gaan gebeuren, maar ik was vooral benieuwd. Ik wist al wel wat ik zou gaan stemmen. voelde je dinsdag begrip voor jouw opvattingen en ideeën?

Ja, er werd naar mij geluisterd.

De toon werd door sommige mensen als heftig ervaren, denk je dat dit nodig is?

Als je op zo een manier ergens achter komt, dan is dat confronterend. Je krijgt een hele harde spie-

Op welke manier probeerde jij jouw opvattingen over te brengen?

Op het moment zelf hoorde ik alleen mijn eigen stem in mijn hoofd P

IN

8

A

AG

gel voorgehouden. Dat is nodig om mensen wakker te schudden. Door de confrontatie kunnen sommige mensen op slot gaan en dat is niet de bedoeling. Toch is deze confrontatie wel nodig, het is een harde realisatie. In eerste instantie heb je deze verdeeldheid nodig, dan is er ruimte en tijd nodig om er over na te kunnen denken. Pas daarna komt je er sterker uit.

B

De belangrijkste thema’s in het gesprek waren gelijkheid en duurzaamheid. Wat betekenen deze thema’s voor jou?

Ik ben hier zelf veel mee bezig.

Vroeger was ik vooral van mening dat sustainability het belangrijkst was en dat de mensen op de aarde daarna zouden moeten komen.

Nu ben ik meer van mening dat je deze mensen nodig hebt en dat je de mensen moet betrekken voordat je de planeet kunt beschermen. Dit gesprek zette mij hierover weer aan het denken.

MENSIN G

EA

mand graag iemand anders wilde overtuigen ergens van, maar vooral zichzelf wilden verdedigen.

Welke verwachting had je dinsdagavond voor je binnenstapte?

Ik wilde iets leren over de Nederlandse politiek en over verschillende partijen uitvinden waar zij voor staan zodat ik uit zou kunnen vinden op wie ik moest stemmen. Ik stond heel erg open, zelfs voor rechtse partijen.

Wat vond je van de manier waarop er gesproken werd?

Ik kwam wat later binnen en toen was de toon al vrij heftig. Ik kan me goed voorstellen dat bij een discussie de toon altijd heftiger wordt.

Een goede discussie moet een afwisseling tussen heftigheid waarbij je even los kunt gaan en rust waarbij je over die heftigheid kan nadenken hebben. De rust is nodig om wat dichter bij elkaar te komen.

Voelde je dinsdag tijdens het gesprek begrip voor jouw opvattingen?

Ik was meer een luisteraar en voegde niet zo veel toe, ik wilde graag observeren. Daar was wel begrip voor.

THEO

S TI RE

Hoe denk jij dat anderen hun opvattingen over probeerden te brengen?

Veel mensen probeerden vooral hun mening te uiten en wilden gehoord worden. Ik had niet het idee dat ie-

C

H

P

IN

9

A

AG

ON

DE RZOE K

Megan Phelps-Roper groeide op in de Westboro Baptist Church, een hechte gemeenschap met een sterke visie over goed en kwaad.

Lange tijd geloofde zij dat haar bubbel het monopolie op de waarheid had, maar naar aanleiding van het contact dat zij legde met mensen op twitter, stapte zij uit de gemeenschap. In een Ted talk4 vertelt zij over hoe zij ziet dat de verdeeldheid in de wereld steeds groter wordt en over wat haar verleden, het weggaan van de Westboro Baptist Church, haar geleerd heeft en hoe dat toepasbaar is in het oplossen van verdeeldheid.

“We moeten paten en luisteren naar mensen waar we het niet mee eens zijn. Het is lastig om te luisteren naar mensen met een andere visie omdat we zeker denken te zijn over wat de waarheid is.”

Megan stelt 4 punten die essentieel zijn om een goed gesprek te voeren 1. Ga niet uit van slechte bedoelingen. Twijfel nooit aan iemand zijn oprechtheid. Uitgaan van een negatief motief zet iemand op afstand en van een afstand kan je nooit begrijpen waar iemand vandaan komt. We zijn een product

AG

IN

10

A

P

R

ME G

D

PE

De hokjesman3 is een televisieprogramma van Michael Schaap. In de serie plaatst hij zichzelf in elke aflevering in een andere subcultuur om de hokjesgeest van de Nederlanders te onderzoeken. Zo heeft hij onder andere de subculturen professoren, de Drenten, de boeren, de duurzamen en de Rotterdammers onderzocht. Hij kan zich zelf erg goed als buitenstaander staande houden in een subcultuur. De technieken die hij gebruikt waren erg toepasselijk. Zo blijft hij altijd opzettelijk de buitenstaander door zich anders te kleden en kan hij zo objectief kijken naar een groep. Deze werkwijze hielp goed om objectief te kunnen kijken naar de verschillende groepen kiezers en partijen. we vonden het belangrijk om niet onderdeel te worden van een groep maar wel om zo dicht mogelijk bij te komen. Dit was nodig om een zo goed mogelijk beeld van de groepen/personen en de partijen te schetsen. We merken wel dat we af en toe wel duidelijk “linkse” keuzes aan het maken waren en dat we af en toe een stap terug moesten doen om zo objectief mogelijk te werk te gaan.

PHELPS-R

O

AN

N

E

KJ E S M HO A

van onze opvoeding en onze visies zijn een reflectie van onze ervaringen. Een denkbeeld is een logisch gevolg van iemand zijn verleden en om gesprek te kunnen voeren, moeten we iemand kunnen begrijpen.

2. Stel vragen. Door vragen te stellen ga je niet af op aannamens en zo kan je daadwerkelijke disconnectie in kaart brengen, om vervolgens dichter bij elkaar te kunnen komen. Het geeft ook een ander effect: het signaalt naar de ander dat hij gehoord wordt. Vragen stellen geeft ruimte om te spreken, maar het geeft ook ruimte om vragen terug te stellen.

3. Blijf kalm. Dit is lastig maar cruciaal. Wanneer de toon van het gesprek te heftig wordt, kan het gesprek escaleren en zorgen voor een explosief einde waarbij de twee partijen ver uit elkaar blijven.

4. Geef duidelijke argumenten.

Hoewel voor jouw visie voor jouzelf heel logisch en duidelijk is, moet je er niet van uitgaan dat dit voor een ander ook zo is.

AB D

RIM EL -F

SI AS

KA EL

Gemeenschappen drijven steeds verder uit elkaar. We willen onze eigen opvattingen versterken, in plaats van dat we tot nieuwe

Collega schrijver voor de correspondent Joris Luyendijk focust zich in zijn stukken ook op bubbels8, de PVV bubbel in het specifiek. Ook hij komt tot de conclusie dat het gesprek een belangrijk middel is om de bubbels te breken. We moeten niet meningen, maar ervaringen wisselen. En dat moet niet gebeuren in een debat, maar in een gesprek waar we elkaar de ruimte geven, waar we luisteren en we van elkaar kunnen snappen hoe we in de wereld staan.

IN

11

A

P

AG

inzichten proberen te komen. In de serie Blanco5 t/m 7, voor de correspondent, onderzoek Abdelkarim El-Fassi verschillende bubbels en hoe deze gebroken kunnen worden.

Hij komt mensen met verschillende visies tegen. Zo zegt een docent uit de achterhoek dat je overtuigingen moet doorbreken door sympatiek te zijn. Zijn leerlingen neigen soms naar het populisme. Door op een open manier daarover te kunnen praten, zonder oordelen, zet hij ze aan het denken. Wat aan het eind van de serie duidelijk is, is dat de oplossing voor de kloof tussen gemeenschappen niet uit Den Haag zal komen. Volgens Abdelkarim is er maar 1 bindmiddel: het gesprek.

En die voor je niet alleen in je eigen bubbel, maar vooral ook daarbuiten.

O

E STR EE

brengt de groep dichter bij elkaar.

P

RD E V

DAV I

In “Tegen Verkiezingen” van David van Reybrouck bevraagt Van Reybrouck het huidige democratische stelsel.10 Mensen gaan minder stemmen, hebben steeds minder vertrouwen in de politiek en worden angstiger en grilliger in hun keuze, Van Reybrouck noemt dit in zijn betoog het democratisch vermoeidheidssyndroom. Hij stelt dat het volk eerder keuzes maakt gebaseerd op gezaaide angst dan op rationele keuzes. Van Reybrouck komt in zijn boek met een alternatief voor het democratische model namelijk een loting systeem. Een loting systeem dat in het oude Athene al gebruikt werd, doormiddel van loting worden burgers geselecteerd die met elkaar over een politieke beslissing zal gaan. Door elke keer een nieuwe loting te houden raken er meer mensen betrokken bij de huidige politiek en gaan mensen meer na denken over politieke stellingen stelt Van Reybrouck.

Van Reybrouck noemt het vermoeidheidssyndroom als groot probleem van het huidige democratische stelsel zijn oplossing hier voor is IN

12

A

P

K

AG

D

N RE Y B R VA O UC

Over de Streep is een TV programma waarin middelbare scholen waar vaak gepest wordt meedoen aan een “Challenge Day”. Challenge Day is een organisatie die dag workshops geeft met als doel om een groep dichter bij elkaar te brengen, om pesten te stoppen en vooroordelen te breken.9 De workshop duurt 6,5 uur en gaat dieper dan alleen een praatje over waarom pesten zo slecht is. Aan het begin van de dag wordt vanuit de begeleiders vertrouwen gewekt en een connectie gelegd door middel van spelletjes en muziek als basis van de workshop. Allereerst worden labels en stereotypes herkend om deze vervolgens, later in de dag, te kunnen breken met het spel “over de streep”. Bij over de streep staat de hele groep aan 1 kant van de ruimte, er worden stellingen genoemd.

Wanneer de stelling op jou van toepassing is, is het de bedoeling dat je oversteekt om zo aan iedereen te laten zien dat jij deze ervaring hebt. Dit zijn stellingen zoals “Een van mijn ouders is overleden” of “Ik ben nooit echt kind geweest”. Zo worden verwachtingen verbroken en ziet men dat men meer overeenkomsten heeft dan men dacht. En dat anderen heftige dingen hebben meegemaakt die hebben geleid tot wie zij zijn. Dit breekt muren en

het veranderen van het stelsel. Met de stemmingswijzer wilden wij dit probleem ook aanpakken alleen op een andere manier. Wij denken dat mensen ook op een andere manier meer betrokken en enthousiaster kunnen worden bij de democratie van ons land. Wij pakten de zelfde angst en wantrouwen als Van Reybrouck en probeerden hier op een meer interactieve manier mee aan de slag te gaan.

BR O

4. “I grew up in the Westboro Baptist Church. Here’s why I left”.

Megan Phelps-Roper voor Ted, 06 Mar. 2017. Web. 19 Mar. 2017.

5. “BLANCO - aflevering 1: De Bubbel”. Abdelkarim El-Fassi voor Zouka, in samenwerking met De Correspondent, 6 Mar. 2017. Web. 20 Mar. 2017.

6. “BLANCO - aflevering 2: Buren”.

Abdelkarim El-Fassi voor Zouka, in samenwerking met De Correspondent, 9 Mar. 2017. Web. 20 Mar. 2017.

7. “BLANCO - aflevering 3: De Achterhoek”. Abdelkarim El-Fassi voor Zouka, in samenwerking met De Correspondent, 11 Mar. 2017.

Web. 20 Mar. 2017.

8. Luyendijk, Joris. “Welkom bij Kunnen We Praten?” De Correspondent. 27 Feb. 2017. Web. 19 Mar. 2017.

9. “What Is Challenge Day?” Challenge Day. Web. 21 Mar. 2017.

10. Reybrouck, David Van. Tegen verkiezingen. Amsterdam: De Bezige Bij, 2016. Print.

EN NN

LI JS T

1. Denkcafé: Het wantrouwen in de politiek. Aukje Van Roessel. Arminius Rotterdam, Rotterdam. 23 Feb. 2017.

2. Bakker, Bert, Matthij Rooduijn, and Thijs Schumacher. “The psychological roots of populist voting: Evidence from the United States,the Netherlands and Germany.” European Journal of Political Research, 2016. Web. 3. Rethans, Suzanne. “Maker De Hokjesman: Ik wil weten of je deugt.” Trouw 1 Mei 2016

IN

13

A

P

AG

O AN

X

d

ART MA 14

WERKIN N E

M ET

IN S A

G

E

STU DIO NA R

E TIV RA

SOM OS BL

14

A

P

A

GI N

P

M

H

Dit project ging over het bewust worden van de bubbel waar je in zit in de context van de verkiezingen.

Ik wil dit nu bij een ander thema en andere mensen gaan onderzoeken, namelijk de Rotterdamse voetbal fan cultuur. Dit idee begon bij mijn oma Miepje. Mijn oma is een joods Rotterdamse vrouw waar de oorlog nog een grote rol speelt. Je zou zelf kunnen stellen dat ze een bekende rotterdammer is in dit thema. Ze zet zich in voor het behouden van de geschiedenis van de oorlog en zet zich in voor ook hedendaagse vluchtelingen en oorlogsslachtoffers. Niet alleen is ze jood en Rotterdams maar ze is ook een ontzettend grote Feyenoord fan. Ze wordt alleen erg verdrietig dat de voornamelijk jongere fans vaak met het jodendom schelden bij wedstrijden. Ze is nu zelf een project gestart waarbij ze met de harde kern van Feyenoord in gesprek gaat over dit voorval. Ik wil voor mijn oma dit project op mijn manier onderzoeken en CON CR communiceren. Ik wil onderzoeken ET hoe er zo’n grote barrieere tussen de oude fan generatie en de nieuwe generatie kan zijn ontstaan terwijl het allemaal voort komt uit de zelfde liefde voor de sport en de club.

G

Voor mijn eindproject wil ik mij focussen op communicatie. Miscommunicatie of zelfs geen communicatie zorgt ervoor dat we als bubbels steeds verder van elkaar vandaan drijven. In ons onderzoek hebben INS we gezien dat de Dheftige botsing D voor sommigen positief Awas, maar lang niet voor iedereen. Als er op een andere manier gecommuniceerd was, dan was er waarschijnlijk een ander (beter) resultaat van het gesprek geweest. Ik wil een korte film maken waarin onze dagelijkse communicatie wordt geanaliseerd, verteld hoe dit ons verder uit elkaar drijft, en wordt verteld hoe we dit kunnen verbeteren. De film kan een ondersteuning zijn voor een nieuwe bijeenkomst waarbij een dergelijk gesprek plaatsvindt. Tijdens dat gesprek moet er worden gehouden aan de communicatiemanieren die in de film worden uitgelegd.

UK SMIT

N

L L E BA K

EE

M

E IR

O JE R P

CA O L

PR

EE

N VA

N

E CT

MI RE

ANO UK

S

KX BA LE IL

H IT M

ER

DE S

JZ

MING W M I TE

RO T

IN

15

M E T

S

AG

A

AN

V

P

ATIE

AM RD TE

HET PO TL

D OO

G

E

CON CR ET

SOM OS BL

JZ

P

IN S A

M ET

STU DIO NA R

WERKIN N E

G

M

ART MA 14

E TIV A R

WD KA

ER DIN SD A

ING W I

O JE R P

EE

JZ

N

W I

CA O L