Gazeta kowarska : slołsity 4:2017

nr 4/2017 (67) ISSN 2300-2387 / EGZEMPLARZ BEZPŁATNY

Gazeta Kowarska Slołsity / Kwartalnik społeczno-kulturalny

04 2017

40 lat Klubu Piwosza

Z okazji nadchodzących świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku życzymy zdrowia i wszelkiej pomyślności.

Redakcja

Gazeta Kowarska / NA WSTĘPIE

WSTĘPNIAK Jesteśmy Gazetą Kowarską!

Proste komunikaty i nazwy są najlepsze, bo najbardziej zrozumiałe. Dlatego żegnamy się ze Slołsity. Znowu jako całość będziemy ukazywać się pod wspólną nazwą: Gazeta Kowarska.

Spotykając się z mieszkańcami Kowar przy różnych okazjach zauważyliśmy bowiem dwa zjawiska. Pierwsze, bardzo dla nas krzepiące: nasza gazeta jest znana i czytana. Drugie: nikt o niej nie mówi: Slołsity. Wszyscy używają nazwy: Gazeta Kowarska, albo starają się przypomnieć jej dziwną trochę nazwę, zwykle bezowocnie.

Redakcja nie może działać w społecznej próżni, a redaktorzy nie mogą robić gazety dla siebie, ale dla Czytelników. Gdy tego nie rozumieją, niech nie zawracają głowy. Lepiej niech pakują manatki i szukają szczęścia gdzie indziej albo w internecie, który wszystko przyjmie.

Dlatego wyciągnęliśmy wnioski i – jak mawiał trener i piłkarz Henryk Kasperczak – zareagowaliśmy pozytywnie. Czyli tak,

by Czytelnikom było łatwiej zapamiętać i wypowiedzieć nazwę lokalnej gazety, która – jak nas wielu kowarzan zapewnia – jest jedyną, którą czytają. Bardzo się z tego cieszymy.

Bo choć gazeta jest bezpłatna, to jednak czytanie jej wymaga czasu i skupienia. Dziękujemy Czytelnikom za ten właśnie czas, poświęcany na lekturę naszych artykułów i notatek.

Tym razem polecamy szczególnie rozmowę z Adamem Bierowskim o Klubie Piwosza – fascynującym zjawisku, którego losy są częścią jaśniejszej historii Kowar. Historii ludzi aktywnych, o społecznikowskim zacięciu, którzy dzielą pasje oraz zainteresowania, a przede wszystkim: lubią innych ludzi, dobrze czują się w ich towarzystwie, uważają, że warto się spotykać w szerszym gronie i działać wspólnie na rzecz siebie i innych.

Z okazji Świąt Bożego Narodzenia i bliskiego już Nowego Roku, w imieniu naszej redakcji życzę Wam, Drodzy Czytelnicy, wszystkiego najlepszego, przede wszystkim zdrowia, miłości i dostatku.

Mam nadzieję, że spędzicie Święta wśród tych, których kochacie.

Leszek Kosiorowski

GAZETA KOWARSKA / SLOŁSITY kwartalnik miejski

Gazeta Kowarska

Redakcja: Leszek Kosiorowski (red. nacz.), Agnieszka Jakubik, Dariusz Kaliński, Ewa Kubarko-Lewandowska (dział reklam) Wydawca: Miejski Ośrodek Kultury, ul. Szkolna 2, 58-530 Kowary tel./fax: 75 718 25 77; e-mail: kowary.mok@gmail.com.pl Layout, skład komputerowy: Wojciech Miatkowski, literro.com Okładka: fot. Adam Peczeniuk, zdjęcia z arch. Adama Peczeniuka

2

Mistrzowie z Happy Ranch W zakończonym sezonie jeździeckim kowarska stajnia Happy Ranch może pochwalić się sukcesami.

Natalia Słowik, startująca na koniu Hypatia, zdobyła podwójne mistrzostwo Polski 2017 w konkurencji Barrel Racing i Pole Bending (kategoria dzieci). Zawody w Czechach w konkurencji Barrel Racing Youth ukończyła na trzecim miejscu, zdobywając przy tym tytuł Mistrza Czech 2017 w 2. dywizji.

Dagmara Frątczak na koniu Corrido w konkurencji Barrel Racing Open została mistrzynią NBHA Czech 2017 w 3. dywizji i zdobyła trzecie miejsce w 1 dywizji w konkurencji Pole Bending.

Anna Słowik startująca na klaczy Hypatia w konkurencji Pole Bending Open zdobyła tytuł Wicemistrza Polski 2017 2 dywizji i drugie miejsce w 2 dywizji w Barrel Race Open NBHA Poland. W NBHA Czech Republic konkurencję Pole Bending Open zakończyła jako wicemistrz 2 dywizji. (red)

Areszt za atak maczetą 34-letni mieszkaniec Kowar Arkadiusz Z. został aresztowany na trzy miesiące pod zarzutem spowodowania ciężkich obrażeń ciała u swojej 25-letniej konkubiny. Mężczyzna bił ją ostrzem maczety po nogach, dusił metalowym łańcuchem, uderzał po całym ciele pięćściami oraz tępą częścią maczety. Kobieta doznała wielu ran, w tym otwartego złamania podudzia.

Tragedia rozegrała się w nocy z 20 na 21 listopada 2017 w Kowarach. Pokrzywdzona zdołała wezwać pogotowie ratunkowe i policję. Została natychmiast przewieziona do szpitala, gdzie przeszła operację. Od tamtej pory jest pod opieką lekarzy.

Podczas ataku na kobietę w mieszkaniu, w którym mieszkała z Arkadiuszem Z., przebywało ich czteromiesięczne dziecko.

Nie doznało żadnych obrażeń. Za zgodą matki, zostało oddane babci. Śledztwo w tej sprawie prowadzi Prokuratura Rejonowa w Jeleniej Górze. Napastnikowi grozi sprawa sądowa i wieloletni wyrok więzienia. (kos)

Gazeta Kowarska / NA WSTĘPIE

zaprasza DLA DOROSŁYCH / STYCZEŃ 2018

ŁAWECZKI

dla seniorów Kowarski Klub Seniora, dzięki dotacji otrzymanej z Lokalnej Grupy Działania Partnerstwo Ducha Gór, zakupił i zamontował przy ul. Jagiellończyka (przy ścieżce edukacyjnej „Skansen Kowarskiego Górnictwa”) dwie ławki, na których można odpocząć oraz spotkać się ze znajomymi. Dodatkowo, przy ławkach posadzone zostało, pod czujnym okiem Tomka Dębińskiego, drzewko magnolii, które symbolizować ma wytrwałość i miłość do natury kowarskich seniorów.

Projekt zrealizowany został w ramach programu: „Gminne Rady Seniorów w powiecie jeleniogórskim”, finansowanego z Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych ASOS na lata 2014–2020. (red)

Podziękowanie ZESPÓŁ KOWARSKIE WRZOSY składa serdeczne podziękowania za pomoc w organizacji 15-lecia działalności: Pani burmistrz Bożenie Wiśniewskiej za wsparcie i dużą pomoc; Panu Julianowi Lachowiczowi ze Szklarskiej Poręby za wsparcie, serdeczność i niezawodność; Panu Rafałowi Mullerowi za wsparcie, prrzychylność i wyrozumiałość; Pani Joannie Celmer-Gątarz (Smaki Natury) za wsparcie i serdeczność; Panu Jerzemu Gadomskiemu za wsparcie i zrozumienie; Panu dyrektorowi Witoldowi Szczudłowskiemu oraz Związkowi Gmin Karkonoskich za pomoc i przychylność; Panu Leśniokowi i Pani Trojan (piekarnia przy ul. 1 Maja w Kowarach) za smaczne bułeczki; Nadleśnictwu Śnieżka za sponsoring i brzozy; Panu Markowi Mikrutowi za dobre serce i pomoc; Kowarskiej Orkiestrze Rozrywkowej i Panu Robertowi Oskulskiemu za występ dla nas; Panu dyrektorowi Dariuszowi Kalińskiemu za drobne usługi dla zespołu; księdzu proboszczowi Janowi Grzywnie za piękną oprawę liturgiczną w czasie Mszy Świętej; księdzu Bolesławowi Stanisławiszynowi z Żelazna, Rodakowi z Kowar; diakonowi Kamilowi Ożógowi, również kowarzaninowi; Pani Annie Konieczyńskiej oraz Pani Zofii Czernow za przybycie i serdeczność; Panu burmistrzowi Piechowic Witoldowi Rudolf za czas i zrozumienie; Dziękujemy też kowarzanom, którzy przyszli na nasze Piętnastolecie pomimo chłodnej pogody. Bardzo nam przykro, że wielu kowarzan – pomimo otrzymanych zaproszeń – nie przyszło na naszą uroczystość, żeby posłuchać ludowej muzyki. w imieniu zespołu Kowarskie Wrzosy Zofia Trojnar

czwartek 04.01.18, godz. 18.30 „W sieci” (2017) Korea Południowa, dramat, reż. Kim Ki-duk, 1 h 52', od lat: 16 sobota 06.01.18, godz. 18.00 „Mężczyzna imieniem Ove” (2015) Szwecja, komediodramat, reż. H. Holm, 1 h 56', od lat: 12 czwartek 11.01.18, godz. 18.30 „Mężczyzna imieniem Ove” (2015) Szwecja, komediodramat, reż. H. Holm, 1 h 56', od lat: 12 sobota 13.01.18, godz. 18.00 „Pitbull. Niebezpieczne kobiety” (2016) Polska, sensacyjny, reż. Patryk Vega, 2 h 15', od lat: 16 czwartek 18.01.18, godz. 18.30 „Papusza” (2013) Polska, fabularny, reż. K. i J. Krauze, 2h 11', od lat: 12 sobota 20.01.18, godz. 18.00 „Prosta historia o morderstwie” (2016) Polska, kryminalny, reż. A. Jakubik, 1h 25', od lat: 16 czwartek 25.01.18, godz. 18.30 „Papierowe gody” (2016) Polska, komedia, reż. P. Matwiejczyk, 1h 40', od lat: 12 sobota 27.01.18, godz. 18.00 „Papierowe gody” (2016) Polska, komedia, reż. P. Matwiejczyk, 1h 40', od lat: 12 DLA DZIECI / STYCZEŃ 2018 sobota 6.01.18, godz. 16.00 „Wilk w owczej skórze” (2016) Rosja, animowany, reż. A. Galat, g. Volkovok. 1h 33', wiek.: 7+ sobota 13.01.18, godz. 16.00 MIX BAJEK dla dzieci młodszych animowane, ok. 1h, kat. wiek.: b.o. sobota 20.01.18, godz. 16.00, “Zrywa się wiatr” (2008) Japonia, animowany, anima, reż. H. Miyazina, 2h 6', wiek: 7+ sobota 27.01.18, godz. 16.00 „Zakwakani” (2016) Chiny, Rosja, USA, animowany, reż.V. Lakisov, 1h 21', wiek: b.o.

Miejski Ośrodek Kultury w Kowarach, ul. Szkolna 2, rezerwacja biletów: biuro MOK, tel. 718–25–77, kowary.mok@gmail.com facebook: Kino za Rogiem Kowary; cena biletu: 5 zł.

Ilość miejsc na seansie: 20 Uprzejmie prosimy, by dzieci do lat 7 podczas seansów pozostawały z opiekunami.

3

Gazeta Kowarska / WYWIAD Z CELEBRYTĄ

fot. z arch. Adama Peczeniuka

fot. Paweł Pawlicki

Gazeta Kowarska / WYWIAD Z CELEBRYTĄ

Klub Piwosza

– męska historia Kowar!

Rozmowa z Adamem Bierowskim, współzałożycielem, byłem prezesem i członkiem Klubu Piwosza w Kowarach

– Klub Piwosza ma już 40 lat. Jak to się zaczęło? Kto, kiedy i dlaczego?

– Spotykaliśmy się w grupie znajomych przez cały 1977 rok, potem też w 1978. Pewnego razu Adam Peczeniuk rozesłał anonimowe zaproszenia na spotkanie w barze „Smakosz” na Wojkowie. Przyszło około 35–40 osób. Założyliśmy klub – nieformalny, bez statutu, z umownymi zasadami.

– Jaki był klucz doboru założycieli?

– Bywalcy baru „Smakosz”... Innych barów też. Miłośnicy sportu, turystyki, a przy okazji smakosze piwa, lubiący się spotkać i pogawędzić. Ludzie rozmaitych profesji: fotograf, milicjanci, dentysta, dyrektorzy, sportowiec i inni.

– Skąd się wzięła nazwa?

– Klub Piwosza to nazwa potoczna i skrótowa. Oficjalna brzmi tak: Towarzystwo Piwosz Smakosz Prykosz. Piwosz i smakosz – wiadomo. Prykosz wziął się od ówczesnego właściciela baru „Smakosz” Pana Władysława Ziółkowskiego, na którego mówiło się: stary pryk. Gdy ktoś szedł na piwo do „Smakosza”, mówił, że idzie do starego pryka. Skoro więc w barze pijesz i smakujesz, to i prykosz...

– Kobiet podobno nie chcecie...

– Szanujemy panie, ale Klub Piwosza od początku był, jest i będzie wyłącznie dla mężczyzn. Trzymamy się tradycji, że na piwko wyskakuje się w męskim gronie. Czasy się wprawdzie zmieniają, ale niech tak zostanie. Kobiety są mile widziane na naszych imprezach otwartych dla wszystkich. Nasze panie i znajome chętnie nam zresztą pomagały. Organizowały też – tylko dla siebie – babski comber.

– Nie dobijały się do Was? – Bywało z tym zabawnie... X czy XI zjazd, przyjeżdża czeska kapela, męska, ale z damskimi towarzyszkami. Jedna dowiedziała się, że nie ma wstępu – zaczęła płakać! Były dyskusje, zgrzyty nawet, czy Czeszek nie wpuścić. Doszło wręcz do groźby ze strony niektórych, że jeśli kobiety pojawią się na zjeździe, zostanie on zbojkotowany i zerwany. Jakoś jednak udało się sytuację załagodzić. Choć potem Adam Peczeniuk opisał nawet wszystko w gazecie z komentarzem, że to koniec klubu, bo kobieta była...

– Na czym polegała Wasza działalność, poza wyskokami na piwo?

– Niemal co miesiąc organizowaliśmy różne imprezy integracyjne: sportowe, turystyczne, kulturalne, ogniska, wycieczki.

Za naszą sprawą w Kowarach występował choćby – w sali pełnej widzów w Fabryce Dywanów – Kabaret Elita z Kaczmarkiem i Skoczylasem, jak również – w Młodzieżowym Centrum Kultury – Kabaret Pod Spodem.

– Teraz już nie organizujecie takich wydarzeń?

– Zmieniły się czasy, panuje komercja… Dawniej Irek Walczuk w MCK udostępniał nam salę za darmo, a wpływów z biletów starczało na honoraria dla aktorów i piosenkarzy. Dziś takie finansowanie koncertów czy spektakli z udziałem artystów o wysokiej renomie jest praktycznie niemożliwe. Inna sprawa, że obecnie Klub Piwosza, jako nieformalna organizacja, nie mógłby nic legalnie zorganizować. Dlatego powołaliśmy Stowarzyszenie Pro Kowary – formalną „czapę”, która ma nam umożliwić, na przykład, pozyskiwanie funduszy na nasze imprezy.

– Co planujecie?

– Reaktywację Biegu Piwosza w oparciu o pieniądze z Unii Europejskiej. Mamy szansę na dotacje na ten cel. Bieg Piwosza, na dystansie 10 kilometrów na Wojkowie, zorganizowaliśmy po raz pierwszy w 1984 roku. Potem przestaliśmy go robić, reaktywowaliśmy, znowu przestaliśmy. Chcemy, by się odrodził.

– Kiedy?

– W tym roku – dzień przed Sylwestrem, planujemy edycję nieoficjalną, towarzyską. Za rok już otwartą dla wszystkich, z większym rozmachem.

Leszek Drewniak (1951–2007) – współtwórca jednostki wojskowej GROM, na Zjeździe Piwoszy, Kowary, fot. z arch. Adama Peczeniuka

5

Gazeta Kowarska / WYWIAD Z CELEBRYTĄ – Czy to Pan wymyślił Wjazd Rowerowy z Kowar na Okraj?

– Owszem, byłem jego komandorem przez kilkanaście lat. Potem zajęło się nim miasto. Nasi wolontariusze pomagają w organizacji Wjazdu na Okraj do dziś. Razem z nowymi, młodymi.

Wspólnie potrafią zapanować nad sytuacją na Okraju, gdzie jest meta i wiele się dzieje. Kiedyś organizowaliśmy też turnieje piłkarskie Copa America, triathlony – pływanie, jazdę na rowerze i bieg: jedno po drugim. Wtedy jeszcze ta dyscyplina – dziś bardzo modna – była w ogóle nieznana i ciężko było o uczestników. Organizowaliśmy też wspólne wyjazdy na Bieg Piastów na nartach biegowych. Zdarzało się, że reprezentacja Klubu Piwosza na Piastach liczyła dwadzieścia osób! Były i są obecne w naszych działaniach także wycieczki i rajdy turystyczne.

– Kto może zostać członkiem Klubu Piwosza?

– Każdy, kto się do nas zgłosi, zadeklaruje chęć przynależności, a potem potwierdzi, że podziela nasze wartości i przejdzie pomyślnie przez roczny staż kandydacki. W jego okresie ma status zaciera.

był późniejszy zwycięzca – Mirek Górecki, też nasz człowiek. Żartowano, że wybory burmistrza są wewnętrzną sprawą Klubu Piwosza. Sympatyzowali z nami byli burmistrzowie: mój brat Tadeusz i Dariusz Rajkowski, startujący w naszych zawodach, jak również Andrzej Więckowski, kiedyś członek zarządu powiatu jeleniogórskiego. Swoją drogą, Andrzej wygłosił piękne przemówienie na naszym 40-leciu.

– Piękny dorobek, piękna historia. Klub Piwosza to kawał Kowar!

– Nie byłoby tego bez zaangażowania, życzliwości i bezinteresownego wsparcia wielu osób z naszego grona, jak również tych, którzy do nas nie należą. Przy tej okazji chciałbym przypomnieć nieżyjących już naszych prezesów: pierwszego: Marka Pietraszka, jak również Stanisławów: Jakubowskiego i Sołtysa oraz Jerzego Wieczorka. Poświęcali prywatny czas, by coś zrobić dla innych.

Rozmawiał: Leszek Kosiorowski

– Zdarzało się, że zacier nie został członkiem?

– Zdarzało się, że okres kandydacki był wydłużony, aż w końcu uznawaliśmy, że kandydat spełnia warunki. Byli tacy, którzy obrażali się, że nie są dopuszczani do klubu, choć – jak argumentowali – piją więcej piwa, niż klubowa starszyzna. Tłumaczyliśmy, że nie o to chodzi… Ważne jest też dla nas zachowanie kandydata. By po trzecim piwie nie wstępował w niego diabeł!

Piwo jest dla nas tylko przyjemnym dopełnieniem spędzania czasu w gronie ludzi o podobnych zainteresowaniach i pasjach.

– Czy Klub Piwosza przyciąga kolejne pokolenia?

– Oczywiście! Trzon, składający się z kilkunastu osób, jest ten sam od powstania, ale jest już kilka przypadków przynależności synów starszyzny. W 2017 dołączyło do nas dziesięciu zacierów w różnym wieku. Wszyscy są dojrzałymi mężczyznami – nawet najmłodsi są po trzydziestce.

– Co ich do Was przyciąga? Nie trzeba przecież klubu, by wyskoczyć na piwo czy wycieczkę.

– Wydaje mi się, że brakuje im życia towarzyskiego. Pod tym względem w Kowarach jest katastrofa! Proszę sobie wyobrazić, że nie ma gdzie się spotkać na piwie!

– A co z Waszym matecznikiem – barem „Smakosz”?

– Niestety, z różnych powodów, został zamknięty. Tragedia.

– Jesteście królestwem bez ziemi. Jak sobie radzicie?

– Lubimy wypady do Swobody nad Upou na kręgle i piwo.

– To brzmi jak obrady rządu na uchodźstwie. Tak jak Wasz zjazd z okazji 40-lecia – w Karpaczu.

– Ale proszę sobie wyobrazić, że przybyło ponad siedemdziesiąt osób! W Kowarach nie byłoby gdzie spotkać się w tak szerokim gronie.

– Podobno jesteście nie tylko liczną, ale także bardzo wpływową grupą, choć nieformalną.

– Coś w tym jest. Sam byłem radnym, a gdy kandydowałem na burmistrza, dostałem się do drugiej tury, gdzie moim rywalem 6

fot. z arch. Adama Peczeniuka

fot. Adam Peczeniuk fot. z arch. Adama Peczeniuka

fot. z arch. Adama Peczeniuka

7

Gazeta Kowarska / SPORT

Nowe trasy biegowe Piękna trasa na Wołową Górę – to nowość w systemie kowarskich tras biegowych, która doskonale nadaje się także dla spacerowiczów. Wyznaczona i oznakowana została przez biegaczy z grupy „Kowary biegają”.

Do biegania w swoim mieście zachęcają od dawna, promując szlaki i wyznaczając trasy w dwóch pasmach na terenie Kowar: Karkonoszach i Rudawach Janowickich. Do wyboru są już cztery trasy biegowe: Skalnik (15,7 km), Nad Stawami (13,8 km), Kowarska Dycha oraz Okraj – Budniki (19,7 km). Mapki z ich przebiegiem (z możliwością pobrania na telefon) umieszczone są na tablicach na parkingu w pobliżu Biedronki. „Kowarska Dycha” została wzbogacona o bardzo interesujący fragment wschodnich Karkonoszy, przez który nie prowadził dotychczas żaden szlak znakowany: na Wołową Górę (1033 m n.p.m.). Można na nią dotrzeć biegnąc lub idąc Żółtą Drogą (powyżej centrum miasta i Miejskiego Ośrodka Kultury), z której biegowskazy kierują w prawo w stronę Białego Źródła.

Następnie – na skrzyżowaniu – trzeba skręcić na trasę na Budniki, z odgałęzieniem na Wołową Górę. W jej wyborze pomaga kolejny biegowskaz.

Biegowskazy są bardzo czytelne – dzięki nim nie sposób zabłądzić.

Po prawie dwóch kilometrach pod górę tabliczka po prawej stronie informuje, że za 500 metrów w prawo Wołowa Góra.

Na szczycie piękne widoki i pustka – to mało popularne miejsce, idealne, by wyciszyć się z dala od miasta.

Po powrocie do głównej drogi (z której skręca się na Wołową Górę), można odbić w prawo, jeszcze wyżej, na Budniki, lub wracać w dół – przez Żółtą Drogę lub w lewo na Kazalnicę, z której niedaleko już na Jedlinki i asfaltowy zbieg do Kowar.

Trasa z Kowar na Wołową Górę i z powrotem ma około 16 kilometrów, zaczyna się na wysokości 504 m n.p.m. Wołowa Góra ma 1033 m n.p.m, więc trzeba pokonać ponad pięćset metrów różnicy wysokości.

Mamy nadzieję, że opisy tras zagoszczą gdzieś na stałe w internecie. Z pewnością są tego warte. Polecamy!

KOS

REKLAMA

Wszystkim obecnym i przyszłym Klientom pragniemy złożyć najserdeczniejsze życzenia: spokojnych i radosnych Świąt.

Niech los pomaga Państwu zrealizować wszystkie plany i spełnić nawet te najskrytsze marzenia tak,abyście w każdej chwili mogli odnaleźć szczęście. Życzą Agniesza i Paweł Ciszewscy Diamond BUTIK

8

REKLAMA

DO WYNAJĘCIA MIEJSCA PARKINGOWE tel. 605 409 323

Kowary, ul. Waryńskiego 22 • bezpieczne • wygodne • blisko centrum miasta, teren zamknięty i monitorowany, dostęp za pomocą breloka elektronicznego

2 NOWE APARTAMENTY NA KOWARSKIEJ STARÓWCE (2+1 , 6+1) pełne wyposażenie, wi-fi, atrakcyjne ceny, parking gratis

tel. 601 832 098

Kowary Sala przy SP nr 1 ul. Staszica 16 Wtorek 18:30 Gimnastyka (50+) 19:10 Fitness (Body Shape) Czwartek 18:30 Fitness (Power Fit) 19:30 Pilates /Zdrowy Kręgosłup Karpacz hala sportowa przy SP ul. Konstytucji 3 Maja 48A Poniedziałek 19:00 Fitness (Body Shape) Środa 19:00 Fitness (Power Fit) 20:00 Pilates /Zdrowy Kręgosłup

9

Gazeta Kowarska / Z RATUSZA

Głos dla burmistrza Bożena Wiśniewska

B

ardzo się cieszę z sukcesu naszego mieszkańca Rafała Musiałka (M. Brothers Studio), którego film pod tytułem: „Kowary – u nas biega się najlepiej”, otrzymał nagrodę w kategorii sport na „XII FilmAT Film, Art &Tourism Festiwal 2017” w Warszawie. Film powstał na zlecenie Urzędu Miasta, wspaniale promuje Kowary i aktywny styl życia. Pan Rafał rozpoczynał karierę w naszym urzędzie, wspieraliśmy jego rozwój, łącznie z udzieleniem referencji, by pomóc mu otrzymać nowe zlecenia. Jest więc moim współpracownikom i mnie bardzo miło, że tak świetnie wykorzystuje swój talent. Gratulacje!

Pragnę również poinformować, że w konkursie na doposażenie szkół „Podniesienie wartości edukacji”, Zespół Szkół Ogólnokształcących i Szkoła Podstawowa nr 1 otrzymają z Unii Europejskiej 751 tysięcy złotych. 455 tysięcy otrzyma podstawówka, a 296 tysięcy ZSO. Te kwoty stanowią w sumie 85 procent wartości zadania. Resztę dokłada gmina Kowary w formie wkładu rzeczowego a nie finansowego.

Realizacja projektu rozpocznie się 1 stycznia 2018 i potrwa do końca 2019 roku. Polegać będzie na organizacji dodatkowych zajęć dydaktycznych, szkoleń nauczycieli oraz nowoczesnym wyposażeniu pracowni matematyczno-przyrodniczych oraz informatycznych.

To bardzo ważne z uwagi na konieczność sprostania wymaganiom reformy edukacji. W Szkole Podstawowej nr 1 dzieci uczą się już w klasie VII, a wkrótce dojdzie klasa VIII. Jeśli chodzi o edukację, to rozstrzygnięty został konkurs na dyrektora ZSO. Pracująca dotąd na tym stanowisku Krystyna Patynowska złożyła rezygnację. 1 stycznia 2018 jej obowiązki przejmie dotychczasowa wicedyrektor Sylwia Kędzierska.

30 listopada podpisaliśmy umowę na zimowe utrzymanie dróg. Był z tym pro-

10

blem – wykonawcę wyłoniliśmy dopiero w trzecim przetargu, bo wcześniej proponowane ceny odbiegały od naszych możliwości. Wybrana została firma Kama, która obsługuje naszą gminę od kilku lat. Jesteśmy zadowoleni z jej usług.

Na ulicy Pstrowskiego w Kowarach rozpoczęła się budowa nowego komisariatu policji. Finansuje ją budżet państwa.

Zakończenie inwestycji planowane jest w 2019 roku. Mam nadzieję, że poprawią się wreszcie warunki służby funkcjonariuszy, a w efekcie podniesie się sprawność ich działania i poczucie bezpieczeństwa naszych mieszkańców.

Rozstrzygnięty został konkurs na rewitalizację naszej starówki. Realizację poprowadzi w całości gmina (a nie – jak w Jeleniej Górze – wspólnoty) w partnerstwie z Zarządem Eksploatacji Zasobów Komunalnych oraz dwoma zarządcami wspólnot mieszkaniowych. Odnowionych zostanie osiemnaście budynków: siedemnaście przy ulicy 1 Maja i jeden przy ulicy Pocztowej.

Dofinansowanie unijne wyniesie 60 procent z Unii Europejskiej plus 10 procent, które otrzymamy dodatkowo jako gmina z Urzędu Wojewódzkiego. Resztę pokryją właściciele proporcjonalnie do swoich udziałów we własności. Rozpoczęcie prac planujemy w 2018 roku.

Podczas spotkania z radnymi przedstawione zostały pomysły poprawy komunikacji na ulicach Matejki, Bielarskiej i Słonecznej. W tym roku wykonany został kompleksowy projekt na ten obszar, a w przyszłym roku planujemy realizację I etapu, tj. remont chodników od kościoła do ulicy Sienkiewicza oraz poszerzenie ulicy Bielarskiej od ulicy Sienkiewicza do wiaduktu. Jestem wdzięczna radnym za konstruktywne pomysły.

Do końca 2017 wykonany zostanie chodnik na ulicy Bielarskiej przy dawnym Stelmecie. Część samochodów zniknęła już z tego terenu. Przeszkadzały,

ale okazało się, że przy dobrej woli zainteresowanych stron można dojść do kompromisu.

Wjeżdżających do Kowar od strony Jeleniej Góry nie będzie już razić szpecąca elewacja domu przy ulicy Jeleniogórskiej 10. Udało się ją odświeżyć przy udziale miasta i wspólnoty, podobnie, jak elewację budynku przy ulicy 1 Maja 21.

Zdołaliśmy doprowadzić do uporządkowania wąwozu kolejowego. Teren został oczyszczony, ale jego właściciel zwrócił nam uwagę, że śmieci wywozili i wynosili tam mieszkańcy. Zamontowany tam został monitoring. Wąwóz będzie obserwowany pod kątem osób, które postanowią ponownie urządzić w nim wysypisko śmieci. Gdy ktoś zostanie na tym przyłapany, będziemy wyciągać wobec niego konsekwencje administracyjne.

Do końca 2017 w mieście wymienione zostanie oświetlone na ledowe. W przyszłym roku oświetlenie pojawi się dodatkowo tam, gdzie go najbardziej brakuje.

Będzie to inwestycja samofinansująca z oszczędności na energii elektrycznej.

Na koniec bardzo optymistyczna informacja: dzięki zdolnościom negocjacyjnym mojej zastępczyni Agnieszki Kryszkowskiej udało się załagodzić konflikt pomiędzy mieszkańcami domu przy ulicy Łomnickiej 19 oraz budynku sąsiedniego. Mało tego! Jedenastu współwłaścicieli tej nieruchomości postanowiło współpracować. Wykupili od gminy teren wokół budynku za 3 procent wartości i uporządkowali go. Brawo! To pierwsza taka sytuacja w Kowarach i doskonały wzór do naśladowania. Mam nadzieję, że inni pójdą w ich ślady, tym bardziej, że możliwość wykupu terenu za zaledwie 3 procent wartości to naprawdę okazja i może niebawem się skończyć wskutek zmiany przepisów prawa.

Bożena Wiśniewska

Gazeta Kowarska / GŁOS DLA RADNEGO

Czy będzie wybór?

W zeszłym miesiącu minęły trzy lata kadencji władz samorządowych. Taki okres to zawsze dobry czas na podsumowania i rachunek sumienia dla burmistrza i radnych. Co się udało zrobić, a czego nie, co się obiecało, a o czym się zapomniało, że było obiecane…

Można by wyliczać tak dalej, ale nie będę tego robił, podobnie jak nie będę czynił żadnych podsumowań. Chciałbym skupić się na innym zjawisku charakterystycznym dla tego okresu każdej kadencji. Bo przecież skoro z jednej strony trzy lata minęły, to z drugiej pozostał rok – do wyborów. Zjawisko, o którym mowa to takie swoiste malkontenctwo, narzekanie na obecne władze i pojawiające się coraz częściej pytania – czy w przyszłych wyborach będzie w końcu na kogo głosować? Czy będzie jakiś młody, wykształcony kandydat? Czy wreszcie ktoś zrobi porządek…? itd. Wyprzedzając przyszłe dzieje, mimo licznych westchnień i wręcz domagania się społeczeństwa o młodego kandydata, młodzi odpadają w przedbiegach, wykształcenie staje się nieistotne, a porządku jak nie było, tak nie ma. Wybór jaki jest, każdy widzi, ale… Jest i właśnie nad tym chciałby się dzisiaj pochylić. „Panie Pawle, czy w końcu będzie jakiś sensowny kandydat na tego burmistrza? Czy będziemy mieli wybór?” – zagadnął mnie nie dalej jak tydzień temu pewien przechodzień. Po krótkiej rozmowie wróciłem do domu i zdałem sobie sprawę z istoty i wagi jego pytania. „Czy będziemy mieli wybór”. Patrząc na

poczynania rządu i kierunek zmian w kodeksie wyborczym, pytania to nabiera drugiego, i to całkiem realnego, znaczenia. Czy będzie wybór? No właśnie wszystko wskazuje na to, że wyboru nie będzie! Najnowsza propozycja władz centralnych zakłada odejście od bezpośredniego wyboru wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Oznacza to powrót do zasad, które obowiązywały przed 2002 rokiem, gdy burmistrza wybierali spośród siebie radni. Wprawdzie to na razie tylko propozycja, ale nie zdziwię się, gdy szybko wejdzie w życie. Nie można jednak takiego rozwiązania potępiać w czambuł. Zawsze trzeba dostrzegać pozytywy. Bo oto bezpodstawne będą już narzekania wyborców, że nie ma na kogo głosować. Nie ma wyboru, nie ma kandydatów – no bo rzeczywiście tego wszystkiego nie będzie!

Brak wyboru, który powoli wyłania się z propozycji PiS, tyczy się również radnych. Odejście od wyboru rajców w jednomandatowych okręgach wyborczych prowadzić będzie do tego, że nie wygra najlepszy, tylko ten z najlepszym miejscem na liście. Doprowadzi to do tego, że dla Kowalskiego zamiast wyklarować, to zaciemni się cały proces wyborczy, który podporządkowany będzie metodzie D'Hondta (zainteresowanym polecam przeanalizowanie mechanizmów jej funkcjonowania). Gdy dodamy do tego eliminację czynnika społecznego, bo tym właśnie jest propozycja, by kandydatów na radnych zgłaszać mogły jedynie komitety partyjne, oraz wymianę komisarzy wyborczych z sędziów na „niezależne” osoby mianowane przez rządzącą partię i w końcu wymianę całej Państwowej Komisji Wyborczej, to okaże się, że wyboru wcale nie będzie Drodzy Kowarzanie.

Czy jednak brak wyboru cokolwiek zmienia, skoro gdy jest wybór, to i tak nigdy nie ma na kogo głosować?

Paweł Pituch

REKLAMA

Kowary, ul. Szkolna 2 (budynek MOK) 661 162 812 | 503 537 046 11

Gazeta Kowarska / KULTURA

ŻYJ KOLOROWO, czyli koncert na 102!

500 + cztery Rękodzieło, malarstwo, a także poezja po raz kolejny wypełniły Galerię Miejskiego Ośrodka Kultury.

W październiku odbył się wernisaż wystawy twórczości kowarzan 500 + cztery.

REKLAMA

SKLEP MOTORYZACYJNY „MIX” ZAPRASZA Sprzedaż części nowych i używanych

czynne pn.– pt. 10°°– 17°°; sob. 10°° – 14°° Kowary, ul. 1 Maja 92, tel. 606 225 712; 600 321 466

Owacjami na stojąco i bisami zakończył się październikowy koncert Anny Katarzyny Jiruski i Roberta Wróblewskiego w Miejskim Ośrodku Kultury. Sala widowiskowa wypełniona była po brzegi, a artyści dali z siebie wszystko.

Klasyka polskiej muzyki rozrywkowej i jazzowej najwybitniejszych kompozytorów, takich jak Andrzej Kurylewicz, Jerzy Wasowski czy Jerzy Matuszkiewicz, w wykonaniu Anny Katarzyny i Roberta zachwyciła kowarską publiczność. Nie mogło być inaczej – poziom prezentowany przez artystów to prawdziwe zawodowstwo. Piękny wokal, doskonałe aranżacje, porywające partie solowe na saksofonie (Ania) i pianinie (Robert) oraz klimat całego wydarzenia sprawił, że ten wieczór na długo zostanie w pamięci uczestników.

Przypomnijmy, że Anna Katarzyna Jiruska, śpiewaczka, wokalistka jazzowa i saksofonistka jest kowarzanką, co wielokrotnie podkreślała podczas koncertu. Umiejętności instrumentalne zdobyła w szkole muzycznej im. S. Moniuszki w Jeleniej Górze w klasie instrumentów dętych u prof. Andrzeja Zwarycza. Operuje głosem mezzosopranowym cechującym się znaczną siłą wyrazu. Jej wokal szkolony był przez Franciszka Kosza, dyrygenta Jeleniogórskiego Chóru Collegium Musicum, którego jest solistką, oraz przez Dariusza Grabowskiego w Operze Bytomskiej.

Robert Wróblewski jest akordeonistą, aranżerem, kompozytorem i pianistą. Absolwent Akademii Muzycznej w Katowicach. Obecnie studiuje fortepian na Akademii Muzycznej w Gdańsku. Na co dzień kształci dzieci i młodzież w jeleniogórskiej szkole muzycznej. Oprócz muzyki klasycznej wykonuje muzykę rozrywkową z elementami improwizacji. Jako akordeonista współpracuje z grupą Semplice.

Już po raz piąty kowarscy twórcy mogli zaprezentować swoje prace w Galerii MOK. Pomysłodawcą tej tradycyjnej już imprezy jest pani Krystyna Konieczna, a jej współpracownice z PKPS Kowary od samego początku mocno angażują się w organizację wystaw. Wernisaże 500+ słyną już z przepysznych ciast, które pieką właśnie panie działające w kowarskim PKPS. W tym roku, za namową innych uczestników, wypieki sprzedawane były za symboliczne kwoty, a dochód przeznaczony dla potrzebujących. W ten sposób wydarzenie artystyczne i praca wielu osób przyniosły realną pomoc.

Jak co roku w wystawie wzięli udział uczestnicy Warsztatów Terapii Zajęciowej oraz mieszkańcy Domu Opieki Społecznej. Zwiększająca się co roku ilość twórców chcących pokazać swoje prace świadczy o społecznym zapotrzebowaniu na takie inicjatywy. Już teraz zapraszamy do udziału w 500+ pięć.

Ferie z Kulturą w MOK Zapraszamy dzieci w wieku szkolnym (6–12 lat) na zajęcia podczas ferii zimowych. W terminie 15-28 stycznia, tradycyjnie już – od poniedziałku do piątku, w godzinach od 11.00 do 14.00 – w Miejskim Ośrodku Kultury odbywać się będą spotkania dla najmłodszych. W programie działania integracyjne, twórcze, seanse w Kinie za Rogiem oraz dużo zabawy.

Zapisy i informacje: biuro MOK, tel. 75 718 25 77

12

Gazeta Kowarska / Z URZĘDU MIASTA

Zapiszemy historię miasta w „Arce" Gmina Miejska Kowary wraz z czeską organizacją „Pamięć Karkonoszy“ realizuje projekt pn „Arka Karkonoszy – wspólna historia i teraźniejszość. „Pamieć Karkonoszy“ to czeska oorganizacja non profit z siedzibą w miejscowosci Horní Maršov. Zajmuje się badaniem histori Karkonoszy zarówno po czeskiej jak i polskiej stronie. Wydaje cykliczne czasopismo pt. „Vesely Vylet dostepne bezplatnie m.in. w kowarskiej Informacji Turystycznej. Organizacja ta zaprosiła Kowary do wspólpracy na polu poznawania wspólnej czesko-polskiej historii, aktualnych tematów ogólnospołecznych i znajdywania wspólnej tożsamości regionu Karkonoszy.

Do działań głównych w ramach partnerstwa należy wypracowanie wspólnej metodyki opracowywania i zbierania danych na potrzeby stworzenia i udostępnienia internetowego banku wiedzy o historii i wspólczesnych faktach regionu. Arka Karkonoszy, bo tak będzie się nazywała ta elektroniczna encyklopedia, zawierać będzie ogromną ilość informacji o regionie i jego mieszkańcach z materiałami fotograficznymi współczesnymi i historycznymi oraz dokumentami włącznie.

W ramach dotychczasowych działań stworzono już Malarską Ścieżkę Historii Miasta pt. „Z kart historii miasta (Dzieje Kowar 1513–2013)”. Dzieła przedstawiające najważniejsze wydarzenia z historii miasta, których autorem jest kowarski artysta, Jerzy Jakubów, można podziwiać na klatce schodowej kowarskiego Ratusza.

Rozpoczeły się również warsztaty dziennikarskie dla kowarskij młodzieży, które prowadzi pan Tomasz Raczyński. W trakcie warsztatow młodzi adepci sztuki dziennikarskiej, zostaną wprowadzeni w tajniki zawodu oraz spotkają się z najstarszymi mieszkańcami Kowar, aby wysłuchać i uwiecznić ich wspomnienia i wrażenia z pierwszych dni po osiedleniu sie w Kowarach. Efektem spotkań i pracy młodziezy będzie materiał filmowy zawierający wywiady z najstarszymi mieszkańcami Kowar, pionierami Kowar po II wojnie światowej.

Projekt jest realizowany od kwietnia 2017 r., a jego zakończenie zaplanowano na marzec przyszłego roku.

Projekt pn. „Arka Karkonoszy – wspólna historia i teraźniejszość“ realizowany jest w ramach Programu Interreg V-A Republika Czeska – Polska 2014–2020, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Nysa.

Kowarska i vrchlabska starówka zostanie odkryta na nowo Kowary i Vrchlabi wspólnie pracują nad uatrakcyjnieniem i promocją atrakcji turystycznych i kulturowych obu miast w ramach projektu pn. „Udostępnienie kulturowych i historycznych atrakcji miast Vrchlabi i Kowary“.

Wspólne przedsięwzięcie miast Kowary i Vrchlabi zakłada zwiększenie dostępności historycznych i kulturowych atrakcji, przez szereg działań promocyjno-informacyjnych, aby wyeksponować ich kulturowy i turystyczny potencjał. Projekt odnosi się do wspólnych działań związanych z propagowaniem wiedzy o atrakcjach historycznych i kulturowych na pograniczu polsko-czeskim.

Głównym celem projektu jest udostępnienie kulturowych i historycznych atrakcji regionu poprzez zwiększenie poziomu wiedzy i wzrostu świadomości na temat walorów historycznych Kowar i Vrchlabi wśród mieszkańców obszaru przygranicznego i turystów odwiedzających Karkonosze.

W ramach projektu zamontowane zostały tablice edukacyjne przy scieżce łączącej Park Miniatur Zabytków Dolnego Śląska z centrum miasta. Siedem tematycznych tablic opisuje najciekawsze fakty i atrakcje związane z Kowarską Starówką. Z tą cześcią miasta związany jest również, powstały przy współpracy z M.Brothers Studio, film promocyjny prezentujacy niepowtażalność kowarskiego starego miasta. Zostały opracowane propozycje tras spacerowych po Kowarach. Każdy z pieciu spacerów przedstawia ciekawe zakątki miasta, które z pewnością zainteresują zarówno turystów ale i mieszkańcom pozwolą odkryć coś nowego.

Odkrywanie Starówki Kowarskiej jest również celem mini Questu miejskiego. Zabawa, skierowana głównie do młodych odkrywców, polega na rozwiązaniu kilku zagadek, znajdujących się na karcie do gry. Każdy poszukiwacz z poprawinie wypełnioną kartą otrzyma w Informacji Turystycznej drobny upominek. Karty do gry dostępne są m.in w IT w przyziemiu Kowarskiego Ratusza.

W ramach działań zostanie zamontowany w ratuszu audio-przewodnik słuchowiskiem w czterech językach, oowiadającym o kowarskiej Sali Rajców. Turystom i mieszkańcom odwiedzającym Sale Tradycji Miasta zostaną równiez udostepnione tab-kioski zawierające m.in. informacje o mieście i opis ciekawszych eksponatów naszych sal.

Projekt pn. „Udostepnienie kulturowych i historycznych atrakcji miast Vrchlabi i Kowary“ realizowanego w ramach Programu Interreg V-A Republika Czeska – Polska 2014–2020, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Nysa.

W W W. S M K - K O WA R Y . P L S T O WA R Z Y S Z E N I E M I Ł O Ś N I K Ó W K O WA R

KURIER KOWARSKI Kwartalny dodatek do Gazety Kowarskiej nr 4 (132), rok xxVI

fot. Sławek Oboda

Śnieżnobiałych, pachnących choinką i przepełnionych ciepłem Świąt Bożego Narodzenia życzy Redakcja Kuriera Kowarskiego

K U R I E R

K O W A R S K I

/

K R O N I K A

KRONIKA SMK

S M K

3 listopada 2017 r. – w naszej siedzibie odbył się koncert pt.: „Wspomnienia”. Gościliśmy znanego już w Kowarach Pana Marka Rosteckiego. Pan Marek odwiedza SMK od roku 2015 i zawsze zachwyca swoją grą na naszym starym fortepianie.

11 listopada 2017 r. – braliśmy udział w uroczystych obchodach Święta Niepodległości. Złożyliśmy wieniec pod pomnikiem i uczestniczyliśmy w części artystycznej przygotowanej przez uczniów ZSO w Kowarach.

Gabriela Kolaszt

HISTORIA PEWNEGO BUDYNKU

W

1993 r. Stowarzyszenie otrzymało nieodpłatnie na własność od władz samorządowych niewielki budynek wraz z działką w centrum miasta przy ul. Górniczej 1 z przeznaczeniem na stworzenie muzeum kowarskiego, siedzibę Stowarzyszenia i Redakcję „Kuriera Kowarskiego”. Budynek był zamieszkały i w złym stanie technicznym. Dopiero po przekwaterowaniu lokatora rozpoczęto remont. 6 lat trwały prace organizowane przez członków Stowarzyszenia, głównie ze skromnych środków od organizacji i sponsorów. Największym sponsorem było miasto, od którego w latach 1998–2001 otrzymaliśmy na remont 15 tys. złotych i nadleśnictwo „Śnieżka”, które podarowało nam drewno. W budynku wymieniono wszystkie okna, drzwi wejściowe, zrobiono kraty w oknach na parterze, wymieniono instalację elektryczną, podłączono budynek do kanalizacji, zrobiono toaletę, całkowicie wykonano remont jednego pomieszczenia na parterze, schody wejściowe na piętro, wyremontowano pomieszczenia na piętrze.

Do roku 2003 zrobiono bardzo dużo, ale do zakończenia remontu pozostało jeszcze mnóstwo pracy, chyba więcej niż na następne pięciolecie. A jakie zadania wykonano w ostatnim pięcioleciu?

Najważniejsze z nich to zainstalowanie centralnego ogrzewania. Tę inwestycję sfinansował w roku 2004 Urząd Miejski. Pozwala ona nie tylko na ogrzanie budynku w okresie zimy, ale także chroni go przed zawilgoceniem i zagrzybieniem.

Drugą poważną inwestycją była wymiana na nowy starego, zniszczonego dachu eternitowego. Środki na ten cel pozyskaliśmy ze Starostwa Powiatowego. Był to rok 2006.

Na obie inwestycje (CO i dach ) zdobyliśmy środki ciężką pracą, gdyż – aby je otrzymać – musieliśmy zorganizować wiele imprez o charakterze kulturalnym, a że były na przyzwoitym poziomie – znalazły się i pieniądze. Nie ma nic za darmo.

Lata 2008–2010 to nowa elewacja i płot wokół naszego ogrodu.

Trochę to trwało i niektóre elementy, jak to w domu, muszą być odświeżone.

2014 r. – znowu remont na piętrze.

2015 r. – z powodu spalenia się pieca CO remont na parterze.

Znowu trzeba było coś pomalować, przykręcić, zainstalować czy wręcz wymienić.

2

Natomiast w roku 2017 zmienił się wygląd naszego budynku radykalnie. Dzięki muralom zaprojektowanym przez kowarskich artystów i wykonanym przez Jakuba Jakubowa siedziba nasza nareszcie nabrała odpowiedniego wyglądu i zaczęła przyciągać wielu turystów. Mamy jeszcze dalsze plany rozbudowy, ale o tym sza… na razie. Pochwalimy się na pewno, kiedy się uda.

Gabriela Kolaszt

2000

2006

2007

2008

2013

Dworzec w Kowarach

Krótka historia o Ottonie Muellerze Szukając materiałów na wystawę Stowarzyszenia Miłośników Kowar na temat kowarskiego kolejnictwa, znalazłam przedwojenną litografię zatytułowaną Bahnhof Schmiedeberg (Dworzec w Kowarach). Jej autorem jest mało chyba znany, lecz interesujący malarz i grafik Otto Mueller, który choć krótko, ale mieszkał i tworzył w Kowarach.

A więc jeszcze jeden grafik do naszej licznej już kowarskiej grupy słynnych grafików (od Titela do Jakubowa).

Otto Mueller urodził się w 1874 r. w Lubawce. Lata swojej młodości spędził w Karkonoszach: 1901–1903 mieszkał w Zachełmiu, Kowarach i w czeskiej osadzie Novy Svet. W latach 1905–1908 przebywał w Szklarskiej Porębie Średniej. Był spokrewniony z braćmi Carlem i Gerhartem Hauptmannami, którzy wspomagali go wówczas materialnie i ideowo. Wyróżniał się swoją obco wyglądającą sylwetką i urodą, a także sposobem bycia. Wywarł chyba niemałe wrażenie na obu poetach, skoro stał się pierwowzorem postaci dzieł literackich obu braci Hauptmannów. W Dylu Sowizdrzale Gerharta Hauptmanna odnajdujemy Otta w postaci występującego tam półcygana, a Carl Hauptmann to jego miał na myśli pisząc powieść Einhart der Lachler.

Otto Mueller uczył się litografii w Zgorzelcu, a malarstwo studiował w Dreźnie i w Monachium. W 1919r. otrzymał profesurę na wrocławskiej Państwowej Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego.

Był przedstawicielem ekspresjonizmu. Miał własny styl charakteryzujący się stonowaną gamą barwną, a także wyrazistym konturem. Jego obrazy miały uproszczoną, zgeometryzowaną formę. Malował akty kobiece na tle krajobrazu, w latach 20. podejmował tematykę cygańską (Cygańska Madonna). Później pod wpływem malarstwa starożytnego Egiptu tworzył obrazy przypominające freski. Prace Ottona Mealera cechował liryczny nastrój, niekiedy melancholia lub subtelna erotyka.

Pomimo, że spędził parę ładnych lat w Karkonoszach, nie zajmował się w malarstwie czy grafice ich krajobrazem. Wyjątek stanowi litografia Bahnhof Schmiedeberg (Dworzec w Kowarach) oraz powtarzający ten sam motyw obraz Landschaft mit roter Mauer (Pejzaż z czerwonym murem).

Na podstawie tekstu Johanny Brade „Górska samotność i otwarcie na świat” oraz Wikipedii.

2017

Anna Burdach 3

K U R I E R

K O W A R S K I

FESTIWAL SZTUKI WŁÓKNA – NAJSTARSZY, JEDYNY W POLSCE Jubileusz – „wiecznej młodości wielkiej sztuki”, 1989 Coroczny zjazd artystów w Kowarach dla mnie – organizatorki – był i jest nadal zawsze nowym wyzwaniem. Wiadomości o plenerach kowarskich przenikają do wszystkich znaczących środowisk tkackich w kraju i za granicą. Przyciągają one do miasta rzesze nowych artystów. Dzięki zainteresowaniom rękodzielniczym szybko zdobywają sympatię stałej grupy uczestników i także moją. Chcąc sprostać wszelkim oczekiwaniom, a nawet kaprysom przyjeżdżających osób, podejmuję coraz więcej nowych obowiązków. W pewnym momencie zaczęłam być „instytucją”. Pisał tak o mnie w katalogu 15. jubileuszowej wystawy Norbert Zawisza, ówczesny dyrektor Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, którym kierował 32 lata, budując jego markę w kraju i na świecie.

W 1989 roku plener był zorganizowany po raz piętnasty, a więc jubileuszowy. Premierową wystawę jubileuszową otwarto w dniu 10 listopada w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi. Norbert Zawisza udzielił artystom swojej „najserdeczniejszej rekomendacji”. W katalogu wystawy czytamy: Wystawa, która gromadzi prace 52 naszych artystów, ma niedyskusyjną rangę ogólnopolskiego wydarzenia kulturalnego. Udział 11-osobowej grupy tkaczy z Czechosłowacji, Węgier, NRD, Danii i ZSRR przysporzy jej zapewne popularności i zainteresowania również poza granicami naszego kraju. [..] Wśród efemerycznych wystaw, zapowiadanych jako cykliczne, festiwali i plenerów, ten kowarski (wraz ze stale mu towarzyszącą wystawą) od 15 lat obecny w ogólnopolskim kalendarzu imprez artystycznych, jest najstarszy. Jeśli stażem najstarszy, jeśli w opinii środowiska i krytyki artystycznej dojrzały, to stosownie do swych lat piętnastu jest ten plener młodzieńczy, aktywny, niekonwencjonalny. Młodzieńczy wieczną młodością naprawdę wielkiej sztuki. Niekonwencjonalny w wypracowanej w ciągu 15 lat formule organizacyjnej.

4

Wystawę chwalono w wielu codziennych gazetach w Polsce, bowiem po premierze w Łodzi prezentowana była jeszcze w Galeriach BWA we Wrocławiu, Zielonej Górze, Poznaniu i Białymstoku. Wymienione tytuły artykułów są świadectwem dużego zainteresowania dziennikarzy i krytyków sztuki: „Dzieła z kowarskiej wełny”; „Tkane światy w zielonogórskim BWA”; „Między wątkiem a osnową”; „Wełniana nić sympatii”; „Po piętnastym plenerze” [w:] „Słowie Polskim” czytamy: Bogactwo artystycznych pomysłów urealnione przy pomocy znakomitej i barwnej wełny kowarskiej naprawdę zachwyca i fascynuje. […] Pani Barbara Rymaszewska, dyrektor BWA we Wrocławiu, otwierając wystawę wyraziła życzenie, by przygoda artystów i Fabryki Dywanów „Kowary” trwała wiecznie, przynosząc plon w postaci tkanin i gobelinów.

Plener jubileuszowy był świętem artystów i wspólną radością pracowników Fabryki Dywanów, a przede wszystkim jej dyrektora. Jednak pod podszewką euforii wyczuwało się nadchodzące zmiany, które ostatecznie doprowadziły do zniszczenia przemysłu dywanowego w Kowarach.

Pierwszą szokującą zmianą w 1990 roku było odsunięcie Stefana Połomskiego ze

stanowiska dyrektora fabryki. Jego „ojcowskie” zaangażowanie w rozwój „dywanówki” i zespołów pracowniczych wpisało się na karty historii optymalnych czasów Fabryki Dywanów Kowary. Przedstawione fakty świadczą o inicjatywach dyrektora Połomskiego, cytuję za Ivo Łaborewiczem, [w:] Kowary w okresie III RP, „Dzieje Kowar”, G.M. Kowary, 2013. W roku 1982 zakupiono niemiecko-austriacką drukarkę filmową. W 1985 roku w Anglii nabyto 4 krosna firmy „Gripper-Axmister” o szerokości 4 m, a w Belgii podklejarkę firmy „Paulus”.

W 1990 roku zainstalowano angielski agregat igłowy firmy „Cobble” o szerokości 4 m, oraz angielską podklejarkę do dywanów igłowych i kilka innych urządzeń. Był to czas optymistycznych perspektyw dla rozwoju fabryki i marzeń o kontynuacji międzynarodowych plenerów tkackich oraz rozkwitu sztuki włókna na bazie wełny kowarskiej.

Opisane zdarzenia dotyczą 2. połowy XX wieku (czasu sprzed 28 lat). Życie plenerów płynie nadal rytmem „kowarskiego czasu”. Artyści jesienną porą każdego roku gromadzą się w miasteczku „tkackim”, by wymieniać doświadczenia warsztatowe i kreować sztukę z miękkich mediów. Uczestniczą w kolejnych wernisażach wystaw i jubileuszach. Tkanina wciąż żyje w ich dłoniach i inspiruje następne pokolenia twórców.

Tylko organizatorka plenerów (pisząca wspomnienia) szczególnie odczuwa brak sponsora dla sztuki włókna, Fabryki Dywanów – Kowary, która należy już do legendy miasteczka. Aliści przetrwały przyjaźnie artystów z mieszkańcami Kowar, tworzą one osnowę trwałości wydarzenia, obecnie noszącego nazwę Festiwal Sztuki Włókna.

Prof. Ewa Maria Poradowska-Werszler Listopad 2017

1990 – BWA Wrocław, prace od lewej – T. Chojnackiej, A. Schulze, G. Seidel

K U R I E R

1989 – DW Harnaś, wieczorne rozmowy, od lewej – K. Frymark-Błaszczyk, M. Bogucka, Z. Kociołek

1989 – dyr. Stefan Połomski i Agata Buchalik-Drzyzga

K O W A R S K I

1989 – Kowary-Wojków, artyści w plenerze

1989 – Grupa 10 x TAK na podwieczorku u Bożenny Burgielskiej

1989 – CMW, Łódź, wernisaż 15. jubileuszowej wystawy

1989 – Ewa Maria Poradowska-Werszler przy pracy tkackiej w DW Harnaś – Wojków

5

K U R I E R

K O W A R S K I

/

H I S T O R I A

Kowary 180 lat temu…

W

tym roku Kowary obchodzą ciekawą rocznicę powitania i ugoszczenia Tyrolczyków, którzy padli ofiarą nietolerancji na swojej ojcowiźnie u stóp Alp pod rządami arcykatolickich Habsburgów. Dokładnie 180 lat temu biedni, pozbawieni ojczyzny górale przybyli w Karkonosze. I to właśnie kowarzanie przyjęli ich do swych domów jako pierwsi.

Zapraszam do zapoznania się z mniej znanymi faktami związanymi z ich przybyciem w dolinę Jedlicy.

Czy drodzy Czytelnicy zwrócili może uwagę na informacje zawarte w przewodnikach o naszej zachodniosudeckiej ziemi, a dokładniej, jak przedstawiany jest pruski król i jego państwo? Wygląda na to, że państwo pruskie to oaza tolerancji i wolności. Czy to nie kłóci się z naszym wyobrażeniem, tego, czego uczono nas w szkołach o bezwzględnej germanizacji w tym jednym z niemieckojęzycznych krajów? Wówczas w Europie istniało trzydzieści państw niemieckich. Do zjednoczenia Niemiec była jeszcze długa i krwawa droga. Tolerancja w Prusach nie istniała, niemieccy władcy mogliby się jej uczyć od Polaków. W Rzeczpospolitej Obojga Narodów nietolerancja była ścigana prawem (Konfederacja warszawska – 1572 r.). Przejdźmy jednak do faktów.

Przejeżdżając przez Mysłakowice ulicą Daszyńskiego, mijamy jeden z wielu domów tyrolskich z dziękczynnym napisem: Gott segne den Koenig Friedrich Wilhelm III – Niech Bóg pobłogosławi króla Fryderyka Wilhelma III. Slogan jest zabiegiem propagandowym. W czasie wojen napoleońskich tenże król schronił się w krzeszowskim klasztorze. Opat dał słowo francuskim żołdakom, że w Krzeszowie nie ma nikogo oprócz cysterskich mnichów. W podzięce król w 1810 roku zsekularyzował dobra zakonne na całym Dolnym Śląsku. Pieniądze ze sprzedaży pomogły mu uratować swój ród od niechybnej klęski. Innym aspektem była walka ze słowiańszczyzną, która nie poddawała się luterańskiej (czytaj pruskiej) germanizacji. Ten tolerancyjny i wrażliwy 6

król przetopił ukradzione z Krakowa polskie złote insygnia królewskie na pruskie monety. Czy to nie było aby barbarzyństwo? W 1817 roku Fryderyk Wilhelm III przeprowadził reformę w kościele ewangelickim w swoim państwie. Od pokoju augsburskiego głową kościoła luterańskiego był władca państwa, więc w Prusach był to król. Połączył on odgórnie wszystkie zbory ewangelickie w jedną administrację i wprowadził dla nich ujednoliconą liturgię, doprowadzając do powstania religii państwowej, która miała stać na straży pruskiej państwowości, nie licząc się z potrzebami duchowymi swoich poddanych.

W przyszłości nowo utworzony kościół stał się orężem germanizacji Polaków.

W 1837 roku w Cesarstwie Austriackim administracja habsburska przypomniała sobie o kilku protestanckich gminach

Dolina Zillertal, z której przybyli Tyrolczycy

Wypędzeni z Zillertall – obraz Mathiasa Schmid

w tyrolskich Alpach. Urzędnicy zaczęli naprzykrzać się tubylcom, aby przeszli na katolicyzm. Pewien szewc i tkacz Johann Feigl słusznie uznał, że nie można zmienić wyznania tylko dlatego, że tak podoba się administracji. Jako że miał dużo charyzmy (może chłopskiego uporu), sprzeciwił się temu. Udał się do Berlina i poprosił o opiekę króla Prus. Tego cesarz Franciszek I darować nie mógł. Nie zgadzał się na to, by jego poddani prowadzili politykę antypaństwową. Nie podobało się w pięknym Tyrolu, to dał im wybór – albo konwertują się na rzymski katolicyzm, albo za 14 dni opuszczą Austrię. 31 sierpnia 1837 wyrusza pierwsza grupa Tyrolczyków do Prus. 20 września przekracza granicę w Lubawce. Oficjalne przywitanie następuje 12 listopada w kowarskim, niestety już nieistniejącym, kościele ewangelickim

K

przy dzisiejszej ulicy Staszica. Łącznie do Kowar trafiło 416 osób. Tamtej zimy zdecydowano o zimowaniu Tyrolczyków w cieniu Rudnika i Góry Wołowej. Inicjatorką tego przedsięwzięcia i prawdziwą opiekunką była przewodnicząca Towarzystwa Biblijnego, „mateczka z Bukowca” – hrabina Fryderyka von Reden (za jej sprawą sprowadzono do Karpacza Górnego kościółek Wang z dalekiej Norwegii).

Kowarzanie ofiarnie udzielili im schronienia, karmili, dawali mężczyznom pracę w kamieniołomach i w lesie. Kobiety przędły wełnę i len. 74 dzieci uczyło się w szkole w dzień, a wieczorem na zajęcia uczęszczali dorośli, którzy w większości byli analfabetami. Kowarzanie płacili im za pracę. Tyrolczycy pokazali, że potrafią robić masło i nieznany w Karkonoszach ser podpuszczkowy. Brzmi to wszystko dobrze. Szybko jednak okazało się, że pojawiły się pierwsze problemy. Tyrolczycy nie chcieli chodzić do kościoła. Nie podobała im się liturgia, która bardzo różniła się od tego, co znali z dziada pradziada.

Nie zgadzali się z nową interpretacją Pisma Świętego, gdyż znacznie różniła się od dotychczas im znanej – luterańskiej.

Niestety 12 listopada zostali przyjęci do Ewangelickiego Kościoła Pruskiego po złożeniu przysięgi. Nie było odwrotu w tej walce o dusze. Spór trwał jeszcze wiele miesięcy, co bardzo zasmucało króla-reformatora. Na wiosnę 1838 roku przygotowany został plan działań związanych z nowymi obywatelami pruskimi. Miano ich osiedlić w Mysłakowicach i najbliższej okolicy. Do ówczesnej nazwy Erdmannsdof dodano Zillertal na pamiątkę nazwy doliny, którą musieli opuścić. Zaczęto budować słynne domy tyrolskie. Wtedy okazało się, że w ramach akcji przesiedleńczej dobroduszny król ufundował drewno na budowę i wspaniałomyślnie zwolnił nowych poddanych z podatków na 2 lub 3 lata. Otrzymali też bezprocentową pożyczkę, którą trzeba było spłacić. Wszystko brzmi pięknie. Jednak po kilku miesiącach Tyrolczycy dowiedzieli się jak będzie się im żyło w kraju ogromnego fiskalizmu nieznanego w ich życiu. Mimo wielu dobrodziejstw zdali sobie sprawę, że Prusy to nie jest kraj mlekiem i miodem płynący. 80 z nich podjęło decyzję o opuszczeniu „gościnnych” Prus i wyemigrowało do Bawarii i Styrii (o zgrozo, katolickich krajów), nawet do odległej Kanady, Australii i Chile. Do końca 1839 roku pozostali wyprowadzili się z Kowar do swoich nowych

U

R

I

E

R

K

O W A

R

S

K

I

/

H

I

S

T

O

R

I

A

Tyrolski dom w Mysłakowicach przy ul. Daszyńskiego

domów w Mysłakowicach i powoli zaczęli się asymilować z karkonoskimi góralami.

Dziś tyrolskich potomków na próżno szukać w Kotlinie Jeleniogórskiej.

Po 1945 roku rozpoczęła się akcja przesiedleńcza, w której pobratymcy Johanna Feigla znowu musieli szukać swojego miejsca na tym łez padole. 10 lat temu w Kowarach odtworzono powitanie Tyrolczyków sprzed 180 lat. W Karkonosze zjechała pokaźna grupa folklorystyczna w ludowych tyrolskich strojach. Przedefilowała po kowarskiej starówce, została przywitana przez hrabinę von Reden

(odgrywaną przez kowarzankę Agnieszkę Kolaszt-Zdzieniecką), a na koniec oddała salwę z historycznych strzelb. Wszystko to odbyło się w formie jesiennego pikniku z uśmiechem na twarzach wszystkich zgromadzonych.

W tym roku w Kowarach nie było nikogo, kto by chciał celebrować rocznicę powitania religijnych uchodźców z Tyrolu. Rocznica została upamiętniona za to przez Muzeum Sportu i Turystyki w Karpaczu okolicznościową wystawą, którą jeszcze można obejrzeć.

Grzegorz Schmidt

Przyjazd Tyrolczyków do Kowar w 1837 roku

K U R I E R

K O W A R S K I

Ośrodek sportów zimowych, czyli nożem po plecach W

lokalnych mediach ukazały się w ostatnim czasie wielce budujące informacje i prognozy dotyczące Kowar.

W jednym z numerów „Nowin Jeleniogórskich” przedstawiono wizję ośrodka narciarskiego w naszym mieście. Sprawa nie jest nowa. Pierwsze informacje o zamiarach budowy tras narciarskich pojawiły się kilkanaście lat temu. Sprawa jest ciągle wałkowana, a różni notable i decydenci z uporem godnym lepszej sprawy forsują bardzo szkodliwą w każdym aspekcie ideę stacji narciarskiej.

Na łamach „Nowin Jeleniogórskich” czytamy m.in. „To będzie jedna z największych inwestycji na Dolnym Śląsku. Budowa ośrodka narciarskiego w Kowarach ma kosztować ok. 125 mln złotych. Właśnie dopina się wszystkie formalności. Inwestycja powinna ruszyć jeszcze w tym roku, a za trzy lata narciarze będą szusować po stokach Czoła i Sulicy. Nowa stacja może zmienić oblicze Kowar.

Z drugoligowej i pogrążonej w marazmie karkonoskiej miejscowości Kowary mogą stać się ośrodkiem zabiegającym o turystów na równi z Karpaczem i Szklarską Porębą. Ośrodek będzie zlokalizowany na północnych stokach Czoła i Sulicy, które zostaną ze sobą skomunikowane koleją łącznikową. Łącznie na obu stokach będzie ponad 6 km tras zjazdowych. Ośrodek będzie przestrzenny, a kolejki linowe i wyciągi w godzinę będą mogły łącznie przewieść 9 tysięcy osób. Na stokach Czoła staną dwie koleje linowe z czteroosobowymi kanapami oraz dwa wyciągi i ruchomy chodnik dla dzieci.”

8

W dalszej części artykułu mowa jest o innych obiektach, które staną przy dolnych stacjach kolejek, centralnej hali, restauracji. Ma być zbudowana infrastruktura do sztucznego naśnieżania (62 armatki).

Konkluzja jest następująca „Ośrodek narciarski zmieni to miasto, które dziś kojarzy się większości mieszkańców regionu z dużymi placówkami służby zdrowia i upadłą „dywanówką”. W spółce szacują, że bezpośrednio przy obsłudze narciarzy w ośrodku znajdzie pracę 50–70 osób.

W gastronomii i hotelarstwie, które to dziedziny rozwiną się w związku z bazą narciarską, zatrudnienie znajdzie kolejnych 400 osób”.

No cóż! Jest to wszystko zbyt piękne, aby było prawdziwe – czyste mrzonki. Przebija prostactwo, hipokryzja, brak wiedzy, dogłębnej analizy i rozumu. Nie podejrzewam nikogo o świadome oszustwo, dyletanctwo i wprowadzenie w błąd opinii publicznej. W tym miejscu sprawdza się zasada starej mądrej maksymy, iż wszelkie zło rodzi się z niewiedzy.

Warto poddać analizie niektóre aspekty związane z planami budowy stacji narciarskiej.

Odmienność warunków klimatycznych polskiej i czeskiej strony Karkonoszy oraz ocieplanie się klimatu dyskwalifikują budowę ośrodka w rejonie Kowar. Obecnie potrzebna jest zmiana strategii rozwoju narciarstwa w Karkonoszach i powrót do dawnych tradycji turystyki narciarskiej.

Częstym argumentem w rozmowach jest kwestia taka oto, iż Czesi dzięki bogatszej ofercie w zimie przechwytują znacz-

ną część polskich klientów. Należy wobec tego rozbudować bazę po polskiej stronie, aby zatrzymać naszych rodaków. Narzeka się na rzekomo restrykcyjne postępowanie polskiej administracji ochrony przyrody, która stawia niemożliwe do przekroczenia bariery rozwoju turystyki. Tymczasem wielkim nieporozumieniem jest porównanie warunków narciarskich polskiej i czeskiej strony Karkonoszy. Tzn. takie porównanie jest sensowne, ale ze stwierdzeniem, iż warunki naturalne po czeskiej stronie są znacznie korzystniejsze do uprawiania narciarstwa niż po polskiej stronie Karkonoszy.

Warunki narciarskie kształtowane są przez szereg czynników związanych z klimatem, a głównie przez wielkość opadu i częstotliwość występowania zimowych odwilży. Znamienne jest, iż w całych Karkonoszach po czeskiej stronie opady atmosferyczne są wyraźnie wyższe niż w polskiej części gór na porównywalnej wysokości. Znamienne jest porównanie opadów w rejonie Karpacza i Peca pod Śnieżką. Zimowe opady tej ostatniej miejscowości są aż 80% wyższe niż w górnych częściach Karpacza. Podobna asymetria opadowa występuje w rejonie Kowarskiego Grzbietu (Budniki 159 mm i Dolna Mala Upa – 297 mm). Szczególne znaczenie dla kształtowania warunków śniegowych Karkonoszy ma cyrkulacja północna i północno-zachodnia. Położona w Polsce północna strona Karkonoszy znajduje się w pozycji dowietrznej, a południowa strona w Czechach leży na pozycji zawietrznej. A właśnie strona zawietrzna otrzymuje wyższe sumy opadów i tam kształtuje się maksymalna pokrywa śnieżna. Strefa największych opadów i w konsekwencji maksymalnej miąższości pokrywy śnieżnej może być przesunięta na stronę zawietrzną nawet na ok.

2 km od linii grzbietu. W Karkonoszach odpowiada to z grubsza położeniu głównych miejscowości turystycznych w czeskiej części gór (Szpindlerowy Młyn, Pec i inne). To położenie sprawia, iż mają one zdecydowanie lepsze warunki śnieżne niż ośrodki narciarskie w polskich Karkonoszach.

Ważnym czynnikiem kształtującym warunki śniegowe jest występowanie fenu – suchego i ciepłego wiatru spływającego po zawietrznych stokach przy pokonywaniu przez masę powietrza wysokiej bariery orograficznej. Występuje on wyłącznie po północnej stronie gór przy cyrkulacji

K

z kierunków południowych, w zimie powoduje szybki zanik pokrywy śnieżnej.

Z powyższego wysuwa się wniosek, iż rozkład miąższości pokrywy śnieżnej w Karkonoszach wykazuje wyraźną asymetrię.

Zdecydowanie lepsze warunki śniegowe występują po czeskiej stronie gór, podczas gdy sytuacja strony polskiej jest pod każdym względem wyraźnie gorsza.

Warunki dla narciarstwa w Karkonoszach ulegają przy tym dalszemu pogarszaniu z powodu tendencji do ocieplania klimatu. Obserwuje się wyraźny wzrost średniej temperatury wszystkich miesięcy zimowych. Z autopsji pamiętam rozgrywane w lipcu na przełomie lat 60. i 70. ubiegłego wieku zawody narciarskie w żlebie Małego Stawu (Czekoladowy Slalom). Obecnie śnieg całkowicie znika tu już w maju. A kto pamięta ostatnie płaty śniegu zalegającego w Białym Jarze utrzymujące się przez cały rok, gdzie „stary” śnieg spotykał się z „nowym”?

A skąd tytuł „Nożem po plecach”? Otóż wystarczy wybrać się na spacer w rejon Podgórza i Przełęczy Kowarskiej. Proszę spojrzeć na majestatyczny i dostojny masyw Czoła, Kowarskiego Grzbietu i Przełęczy Okraj. W tym momencie stoi mi przed oczami koszmarna wizualizacja stacji narciarskiej. Czyżby to wszystko miało być pocięte, poszatkowane, zniszczone? Operacja niczym nożem po plecach. Proszę sobie wyobrazić, jak się czuje człowiek po takim morderczym zabiegu.

A przecież przyroda jest żywym organizmem. Konsekwencje takiego działania mogą być nieobliczalne. Stoki Kowarskiego Grzbietu i Czoła są bardzo strome. Warto przypomnieć sobie skutki powodzi z 1997 r. - jak wielkie spustoszenie spowodowała Jedlica w górnym biegu, zabierając całą hałdę pokopalnianą. Stoki pozbawione drzewostanu i roślinności to potencjalnie groźne rynny erozji przy intensywnych i długotrwałych opadach deszczu. Zniszczenie i zdegradowanie tego fragmentu Karkonoszy jest realne.

Nie pozwólmy na to! Nie jestem przeciwnikiem narciarstwa i rekreacji, ale lokalizacja tras narciarskich i wdrożenie tych wszystkich pomysłów prowadzi donikąd z przyczyn obiektywnych. Żadna stacja narciarska nie będzie funkcjonowała.

Ewentualna inwestycja zakończy się wielką klapą, zniszczeniem i zdegradowaniem środowiska. Wszystko się świetnie układa i funkcjonuje w umysłach jakiejś grupy decydentów. Jeszcze raz rodzi się pyta-

nie, skąd takie dyletanctwo. A no właśnie z niewiedzy i braku pokory.

A może w tym wszystkim chodzi o zupełnie co innego? Doprawdy nie wiadomo.

Planowane pod inwestycje tereny (m. in. drzewostany) zostały wyłączone z produkcji i nic się nie dzieje, ale to dobrze. A może odezwał się głos rozsądku i zwątpienia?

Jest jeszcze ciekawy aspekt tej sprawy. Nie ma opadów śniegu, będą armatki śnieżne (62 sztuki!). Jak stwierdzono, sztuczny śnieg, który pokrywa niektóre stoki alpejskie, (Szwajcaria) może być szkodliwy dla zdrowia. Do jego produkcji wykorzystywane są białka pozyskane z pewnego gatunku bakterii, które m.in. wywołują choroby roślin. Resztki tej bakterii (Pseudomonas syryngae) mogą służyć jako podłoże do rozwoju innych groźniejszych patogenów. W krajach alpejskich po upublicznieniu tych badań odchodzi się od „nowatorskich” metod naśnieżania. Natomiast w Kowarach zakłada się naśnieżanie wg najnowocześniejszych z aktualnie dostępnych technologii. Zatem przyrodnicza ignorancja w każdym aspekcie tej sprawy jest olbrzymia.

A jaka wobec tego jest przyszłość narciarska w Korkonoszach, a więc również w rejonie Kowar? Przyszłością jest powrót do źródeł. Narciarstwo w Karkonoszach zaczęło się rozwijać pod koniec XIX wieku.

Głośna książka „Na nartach przez Grenlandię” spopularyzowała nieoczekiwanie w Europie ten prastary, skandynawski środek zimowej lokomocji. Pierwsze trzy pary nart przywieziono w Karkonosze już w 1885 roku. Po różnych perypetiach, mniej lub bardziej udanych, narty zaczęły być popularne. Ale było to głównie narciarstwo śladowe, turystyczne wędrówki i zjazdy. Przypuszczam, iż w okresie międzywojennym w każdym domu w Kowarach były narty. Była to powszechnie lubiana atrakcyjna forma rozrywki i spędzania czasu. W szkołach obowiązkowe były lekcje jazdy na nartach. Niepotrzebna była żadna infrastruktura – wystarczyły opady śniegu. Po naszych poprzednikach odziedziczyliśmy duże ilości sprzętu narciarskiego. Sam z kolegami używałem starych „poniemieckich” nart z bambusowymi kijkami, które pieczołowicie do dziś przechowuję.

Jeszcze raz podkreślam, iż dalsze finansowanie narciarstwa zjazdowego, alpejskiego prowadzi donikąd. Potrzebna jest zmiana modelu idei, powrót do czy-

U

R

I

E

R

K

O W A

R

S

K

I

stej pierwotnej idei narciarstwa. Nasi poprzednicy są doskonałym przykładem, jak korzystać z uroków zimy i walorów krajoznawczo-terenowych najbliższej okolicy. Okolica Kowarskiego Grzbietu, Wołowej Góry, Przełęczy Okraj oczekuje na amatorów „białego szaleństwa”, ale tego wyciszonego, spokojnej wędrówki, podziwiania widoków i odbioru żywej przyrody, śniegu. Ten kompleks terenu wschodnich Karkonoszy nie może być zniszczony – nikt nam tego nie wybaczy.

Powie ktoś, utopia, cofanie się. Absolutnie nie! Znamiennym jest fakt, iż pierwsi narciarze przemierzający Karkonosze, a wśród nich bracia Carl i Gerhard Hauptmanowie nie myśleli o narciarstwie w kategoriach sportu. Gerhart wspominał: „Dzięki Bogu nie uprawialiśmy wówczas sportów. To suche określenie nie zostało jeszcze wtedy wynalezione. Gdy o poranku staliśmy pełni chęci działania w białym szaleństwie kryształków śniegu, w oślepiających promieniach słońca, nie byliśmy nikim innym, jak uszczęśliwionymi dziećmi natury, która obdarowała nas siłami i radością”. Jego brat Carl pisał zaś: „Znacie radość – wysoko w górach – z nartami na nogach – stać na rozległej ośnieżonej łące, opatulony w wirujące płatki śniegu? A w dole bajkowe, jakby zasnute mgłą, pojedyncze chaty. Swobodnie odetchnąć! I dalej, z okrzykiem radości, poszybować w dół! Sfrunąć po białym aksamicie zbocza, tak cicho i lekko jak tchnienie wiatru! Tak, śnieg się prawie wzbija, prawie bez śladu … i tylko szelest i szum w uszach – i spoglądając w przeszłość, wyśmiewałem całe życie w mieście. Pijany siłą i wolnością zjeżdżałem do mego śpiącego snem górskiego gniazda, i wciąż od nowa czułem, jak bardzo jestem człowiekiem”.

Takie przeżycia są również i dzisiaj możliwe. Zapewniam, sam tego doświadczyłem. Ale pod jednym warunkiem tj. zostawienia w spokoju wschodniego masywu Karkonoszy od Budnik do Przełęczy Okraj.

Na koniec pozostał dylemat, jak odnieść się do poniższych słów: „Cieszę się bardzo” – mówi Bożena Wiśniewska, burmistrz Kowar. Jej zdaniem stacja będzie siłą napędową regionu. Proponuję zatem zachowanie niniejszego egzemplarza „Kuriera”. Po latach warto wrócić do tematu i sprawdzić, na ile prognozy się spełniły.

Leszek Pohoski 9

K U R I E R

K O W A R S K I

MŁODZI PISZĄ W poprzednim numerze „Kuriera Kowarskiego” prezentowaliśmy Państwu opowiadanie Wiktorii Lasoty z Liceum Ogólnokształcącego w Kowarach im. S. Lema, które zwyciężyło w konkursie o stypendium prof. Karola B. Janowskiego na temat Moje marzenia. Tym razem mamy przyjemność przedstawić inne opowiadanie tamtej edycji konkursu, napisane przez uczennicę klasy IIA naszego LO, Sandrę Kantek.

Tymczasem rozpoczęła się kolejna, już VI edycja konkursu. W tym roku szkolnym licealiści będą przygotowywać pracę na temat Ginące zawody w Kowarach.

Adam Walesiak

„Moje marzenia” Od kiedy pamiętam, zawsze miałam słabość do ładnych widoków i gwiazd. Zawsze prosiłam mamę, żeby pozwoliła mi usiąść wieczorem na parapecie, bym mogła podziwiać niebo. Moim największym marzeniem jest własny pokój, taki jak z bajki.

Zajmuję pokój sama, ale chciałabym mieć w nim więcej prywatności, chciałabym patrzeć na ładny krajobraz albo, jeżeli miałabym mieszkać wysoko, to przez okno oglądać świecące wielkie miasto i czuć tempo życia, jednocześnie zatrzymując się w swoim małym świecie. Natomiast teraz, gdy otwieram okno, widzę stare poniemieckie kamienice, które z pewnością dla turystów mają urok, lecz ja każdego ranka mam ochotę sama je odremontować. Najgorszym dniem jest sobota i poranek w niedzielę. Mieszkam na pierwszym piętrze, więc w momencie otworzenia okna jestem już gotowa na wysłuchiwanie historii wszystkich przechodzących oraz stałych bywalców ławek na deptaku.

Mój wymarzony pokój byłby takim odcięciem od problemów świata, traktowałabym go jak złoty środek na ucieczkę od tego, co złe. Chciałabym, żeby miał jasne kolory z akcentami czerni i szarości, najlepiej byłoby, gdyby był urządzony minimalistycznie. Marzę, żeby był przeciwieństwem mojego obecnego pokoju, którego 10

/

M Ł O D Z I

P I S Z Ą

wiele osób mi zazdrości ze względu na jego rozmiar i panujący w nim porządek.

Jednak on mi nie odpowiada.

Wraz z rodzicami i babcią planujemy moje przyszłe mieszkanie, a w nim znalazłabym pokój bez ścian w kolorze pomarańczowo-miętowym z dziwnie wyłożonym szpachelką tynkiem, który tworzy nieestetycznie wyglądające fale. Mogłabym skomponować meble minimalistyczne, białe, proste, bez zbędnych udziwnień. Lubię eksperymentować z dekoracją wnętrz. Przed wybraniem mojego przyszłego zawodu jako terapeuta lub psycholog chciałam zostać dekoratorką wnętrz.

Gdy miałam 13 lat, rodzice pobrali mi program, w którym mogłam projektować pomieszczenia.

Mój wymarzony pokój byłby przemyślany i praktyczny. Pisząc tę pracę, chcę pozwolić czytelnikom na wyobrażenie sobie moich czterech ścian. Wchodząc, można byłoby poczuć świeży zapach kwiatów i palących się świec. Na wprost drzwi stałby stolik o niewielkich rozmiarach, na którym stałaby ramka ze zdjęciami najbliższych mi osób. Obok umieściłabym dwa wygodne fotele z miłymi w dotyku poduszkami. W lewym rogu przy oknie stałoby duże biurko, które byłoby jednocześnie praktyczną toaletką ze sporym lustrem. Miałabym również dopasowane wysokie krzesło z regulowanym oparciem w zależności od przeznaczenia.

Moje cztery ściany byłyby schludne i czyste. Chciałabym mieć czarne panele z dywanikiem obok łóżka w odcieniu szarości. Łóżko byłoby dwuosobowe, żebym mogła zawsze porządnie się wyspać. W zasadzie teraz mam bardzo duże łóżko, ale w kolorze, który zupełnie nie pasuje do wnętrza, a na dodatek towarzyszy mi parę dobrych lat i jestem już na etapie pozbycia się go z mojego życia.

Planując spełnienie swoich marzeń, nie mogłabym, jako już młoda kobieta, zapomnieć o malutkiej oddzielonej drzwiami garderobie, w której leżałyby ubrania posegregowane zgodnie z porami roku i kolorami. Na jej środku stałby okrągły puf, na którym można ułożyć stylizację na następny dzień. Cała garderoba byłaby przejrzysta i jasna, wszystko miałoby swoje miejsce łącznie z butami i dodatkami. Największą atrakcją dla mnie byłby duży parapet obłożony miłym w dotyku materiałem i gąbką, żebym każdej nocy mogła w dowolnym momencie usiąść, odprężyć się i pomyśleć.

Każdego dnia mogłabym sięgnąć do mojej małej domowej biblioteczki i poczytać ciekawą książkę lub podłączyć zestaw karaoke do schowanego, a raczej zabudowanego telewizora i miło spędzać czas z bliskimi.

Najważniejsze, żebym miała małą liczbę widocznych przedmiotów, by unikać zbędnego siedliska kurzu. Mogłoby się wydawać, że pokój wygląda niczym szpitalna sala operacyjna, sterylna i przejrzysta, nic podobnego, ponieważ pustkę wypełniłabym dużą liczbą zdjęć. Jedną ze ścian przeznaczyłabym do zbierania pamiątek z różnych miłych chwil w moim życiu.

Mam nadzieję, że moje marzenie kiedyś się spełni, a przynajmniej jego najważniejsze części. Musimy pamiętać, że człowiek z marzeniem to człowiek z nadzieją i pozytywnym myśleniem, chociaż nie zawsze możemy to zauważyć.

Sandra Kantek 1 LO

Życie jak sweterek W różne wzorki swe życie Dziwnie wydziergałam Za duże dziurki zrobiłam Często w nie wpadałam.

W końcu zwinęłam na kłębek Nici z życia splotu I dałam do zabawy Dachowemu kotu.

Utkałam nowy wzorek, Bez dziur, co się nie mnie, Bo jak swe życie wydziergam Zależy ode mnie.

Alina Pawłowska

K

U

R

I

E

R

K

O W A

R

S

K

I

/

F

E

L

I

E

T

O

N

UWAGA! WULKAN ZA OKNEM

N

a dalekiej wyspie Bali wulkan Agung wyrzuca z siebie pył i lawę. Tysiące mieszkańców tego rajskiego zakątka ewakuowano, a turyści z całego świata uwięzieni na lotniskach z niepokojem wsłuchują się w pomruki natury. Wyglądam przez okno. Ulice zasypane śniegiem, na samochodach i dachach puszysta kołderka. Przechodnie, wyprowadzający pieski, skrzypią na nieposypanych chodnikach, a ich pupile radośnie zabarwiają na żółto nieskazitelną biel. Cisza, spokój. Współczuję tym na Bali (chociaż niejednokrotnie zazdrościłem). Ale to spokój pozorny. Tak naprawdę pod powierzchnią wrze i już za chwilę powietrze wypełni hałas. Wiadomo – za rok wybory.

Przez ostatnie trzy lata nasze miasteczko kołysało się w lekkim uśpieniu. Podobno urodziło się więcej dzieci, o czym świadczyć ma wzmożony ruch wózkowy na chodnikach i oblężenie jedynego żłobka. Przybyło nam też przynajmniej o jedną mniejszość narodową – Ukraińców. Do tej pory polaryzacja Polacy – Romowie nam wystarczała, ale od jakiegoś czasu bez emigracji ze Wschodu nasz miejscowy miniprzemysł (chociaż z wielkimi sukcesami, ambicjami i, miejmy nadzieję, możliwościami – patrz KEMPF z freudowskim kominem wymierzonym w niebo) podobno (tak mówi agencja JPDPP) by sobie nie poradził.

Coraz częściej słyszymy ukraiński w sklepach, na ulicach, a mój znajomy nauczyciel właśnie został wychowawcą w klasie, w której większość to młodzi Ukraińcy (jeszcze nie w Kowarach). Sposobem na brak fachowców ma też być szkoła branżowa – tymczasem mało liczna (14 uczniów), ale z wielkimi nadziejami… władz. Było to dziecko wyczekiwane (wieloletnie zabiegi przedsiębiorców), rodziło się w bólach reformy, a teraz czekamy z nadzieją, że może uda się w ten sposób uratować nasze szkolnictwo ponadpodstawowe.

Nadzieja to w tym wypadku dobre słowo. Śnieg pokrył też najnowsze inwestycje – prawdziwy (sic!) dom handlowy w centrum miasta. Stare „Gwarki” nam nie wystarczyły, bo my kowarzanie to ludzie ambitni. Może nawet powstanie tam winda, pierwsza poza szpitalami? Lub lepiej ruchome schody! I już widzimy siebie przechadzających się pomiędzy półkami uginającymi się pod ciężarem wszelakiego dobra. I żałujemy, że będziemy to mogli robić tylko w dwie niedziele w miesiącu, bo nowe prawo handlowe na barani skok, czyli Nowy Rok. Martwią się natomiast ci mali, bo może się okazać, że nie będzie już małych sklepików – niby taka jest tendencja, ale smutne to, gdy obok szewców, kowali i druciarzy z miasta znikną również kupcy, a ulica 1 Maja zamieni się w wymarły deptak z lumpeksami.

Ale przecież nowe idzie! Jest jednak pewien zysk – budynek przy-

najmniej częściowo zasłoni odrapane elewacje – tak, to ważne.

Cieszy też zmiana w okolicach przychodni przy ulicy Jeleniogórskiej: przystanki autobusowe, spowalniacze ruchu przy przejściach dla pieszych, nowa droga do przychodni – to wszystko poprawi nasz byt codzienny. Szkoda tylko, że nadal pędzący Zamkową do Karpacza nie napotykają przeszkody w postaci semafora – to nadal jedno z najbardziej niebezpiecznych miejsc na kowarskich drogach. Jest jednak postęp w innym miejscu: słynna ulica z największym parkingiem dla użytkowników kowarskich szlaków biegowych zostanie wreszcie zwrócona miastu i jego pieszym mieszkańcom. Ten chodnik (tymczasowo w zarysie) to prawdziwa rewolucja szczególnie dla kibiców piłki nożnej.

Zapomnijcie o deptaniu trawników – oto nowy trakt królewski.

I nie mogę się nadziwić, że dzieje się to po tylu latach bezsilności. Mam przy tym nadzieję, że urząd już wystąpił do władz wojewódzkich z postulatem wyznaczenia tam pasów do przejścia na drugą stronę – a światła też by chyba nie zaszkodziły, prawda?

A jednak wulkan pohukuje i straszy. „Gdzie szlaki narciarskie?”, „Gdzie jakaś restauracja?”, „Dlaczego turyści nie odkryli naszego miasta jako bazy noclegowej?”, „Gdzie wysłać turystę, który chciałby gdzieś pójść za potrzebą?”, a nie wziął ze sobą piłki do przecinania kłódek na drzwiach jedynego w mieście toi-toia?”, „Co z tego, że mamy strefę ekonomiczną, gdy hula po niej tylko wiatr?”, „Kiedy? Dlaczego? Po co?” - to częste pytania i pewnie usłyszymy w najbliższych miesiącach fot. Michael W. Ishak tysięczne pomysły i obietnice, że to się zrobi, przebuduje, wymyśli, wesprze… Wulkan zbiera siły, by zalać nas falą dobrostanu. Tylko trzeba na mnie, tylko nie na tamtego, co ci zależy, znamy się tyle lat, na mnie zawsze możesz liczyć, załatwię ci to od ręki… Wulkan wyrzuca z siebie tysięczne obietnice…, tylko że wulkan ma przede wszystkim siłę niszczącą, o czym już wiedzą mieszkańcy Bali.

Z drugiej jednak strony są tzw. wyspy wulkaniczne. Takie Tahiti? Albo Bora-Bora? Czy to nie rajskie zakątki, o których marzymy, gdy u nas plucha albo arktyczne mrozy? Może więc nie przekreślać wulkanu? Może dać mu szansę? Może to uśpienie nie jest takie dobre? To przyzwyczajenie, że niczego nie da się zrobić? Może trzeba wybuchu, nowej energii, odrobiny szaleństwa, aby zmienić to, co niemożliwe do zmienienia, w nowe i piękne?

Na Bora-Bora i Tahiti hoduje się czarne perły. Może nasze Kowary to taka czarna perła, która nam kowarzanom przyniesie w końcu powodzenie i szczęście? Tylko czy musimy czekać w nieskończoność?

Jarosław Kotliński 11