Ç ÊñÞôç åßíáé Åëåýèåñç áðü ôï 1878. Ôüôå áðï÷þñçóáí ïé Ôïýñêïé êáôáêôçôÝò, åîáíáãêáóìÝíïé áðü ôéò äõíÜìåéò ôçò Åõñþðçò (Ñùóßá, Áããëßá, Ãáëëßá, Éôáëßá). ¼ìùò ïé ôÝóóåñåéò áõôÝò äõíÜìåéò, åðïöèáëìéïýóáí êÜèå ìéá ãéá ëïãáñéáóìü ôçò ôçí ÊñÞôç. ÐáñÝìåéíáí óôá ×áíéÜ ãéá áñêåôü äéÜóôçìá. Óôï íçóÜêé ôçò Óïýäáò, óá óýìâïëï ðñïóôáóßáò, ðáñÝìåéíáí ïé óçìáßåò ôùí îÝíùí. Ôçí ðñþôç üìùò ôïõ ÖëåâÜñç ôïõ 1913 Ýíá áããëéêü Üãçìá ôéò êáôÝâáóå. ÖéñêÜò. ¼ìïñöïò ôüðïò óÞìåñá. ÃáëÞíéïò. Ôüðïò ðåñéðÜôïõ êáé áíáøõ÷Þò ãéá íôüðéïõò êáé îÝíïõò. Ôüðïò îåêïýñáóçò. Ï ¹ëéïò áñãÜ-áñãÜ áíáôÝëëåé ôï ðñùß, ÷ñõóþíåé ôéò óôÝãåò, ôïõò ôïß÷ïõò. Ôá ðñþôá âÞìáôá áêïýïíôáé. ¹ñåìá üëá åäþ. ÃåìÜôá èýìçóåò. Ï ÖéñêÜò èõìÜôáé ôçí éóôïñßá ôïõ. Êôßóôçêå áðü ôïõò Åíåôïýò. ÔÝëåéï áñ÷éôåêôïíéêü äåßãìá. ÊôéóìÝíïò óå ÷ùìáôÝíéï ýøùìá ëßãùí ìÝôñùí. Äßðëá óôçí êåíôñéêÞ åßóïäï, õðÞñ÷å ï êÝñêåëïò. Ó’ áõôüí äÝíáíå ôç âáñéÜ áëõóßäá ðïõ Ýöñáæå ôçí ðüñôá ôïõ ëéìáíéïý. 1ç Äåêåìâñßïõ 1913. 2000 ÷ñüíéá êáôáêôçôþí. Ñùìáßïé 399, ¢ñáâåò 137 ÷ñüíéá, âåíåôóéÜíïé 463 ÷ñüíéá, Ôïýñêïé 231 ÷ñüíéá êáé Üëëïé êáé Üëëïé. 1ç Äåêåìâñßïõ 1913. ÌåãÜëç èáëáóóïôáñá÷Þ åðéêñáôåß. Ôï ÁâÝñùö óôá áíïé÷ôÜ êáôáóôüëéóôï. ÓðÝôóåò, ÐÜíèçñ, Áåôüò, äßðëá óôï åðéâáôéêü ÌõêÜëç. 300 åðéâÜôåò áðü ÁèÞíá êáé ÐåéñáéÜ, æïõí óôéãìÝò áíåßðùôçò ÷áñÜò. ×éëéÜäåò êñç-
20 ×áíéÜ
ôéêïß óôá ×áíéÜ. Êáâáëáñáßïé êáé ðåæïß, þñåò ðåñðÜôçìá ãéá íá äïõí ôçí Üöéîç ôïõ âáóéëéÜ êáé ôïõ ÂåíéæÝëïõ êáé íá æÞóïõí ôéò ìåãáëåéþäåéò óôéãìÝò. Ç áéìáôïâáììÝíç ÅëëÜäá áðü ôéò ìÜ÷åò ôïõ ‘12 - ‘13, Ý÷åé âÜëåé ôá êáëÜ ôçò êé åôïéìÜæåôáé íá áãêáëéÜóåé ôç ìåãÜëç ôçò êüñç, ôçí ÊñÞôç. Ï ÂáóéëéÜò Êùíóôáíôßíïò, ï ÅëåõèÝñéïò ÂåíéæÝëïò, ï äéÜäï÷ïò Ãåþñãéïò ìå ôïí Ðñßãêéðá ÁëÝîáíäñï. Ï íáýáñ÷ïò Êïõíôïõñéþôçò, ç çãåóßá ôùí åíüðëùí äõíÜìåùí, áíôéðñïóùðßá ôçò ÅëëçíéêÞò ÂïõëÞò, åßíáé åäþ. Áóýëëçðôç åèíéêÞ óõãêßíçóç. Ïéêïäåóðüôåò åßíáé ïé ÊñÞôåò ðïëåìéóôÝò, ×áôæçìé÷Üëçò ÃéÜííáñçò, Áíáãíþóôçò ÌÜíôáêáò êáé ïëüêëçñïò ï Êñçôéêüò ëáüò. Äåí Ýìåéíå ìéêñüò Þ ìåãÜëïò êñçôéêüò, áãùíéóôÞò ôçò ìá÷üìåíçò ÊñÞôçò ðïõ íá ìçí Ýñèåé åäþ. Ç ðïìðÞ îåêßíçóå áðü ôïí Êáèåäñéêü íáü. ÓôñùìÝíç ìå ôñéáíôÜöõëëá ç äéáäñïìÞ. Áíïé÷ôÜ ôá ðáñÜèõñá. ÃåìÜôá êüóìï ôá ìðáëêüíéá. ÖôÜíïõí óôï ÖéñêÜ. Ï õðÝñãçñïò áãùíéóôÞò ÌÜíôáêáò, ôïõò õðïäÝ÷åôáé. Ç ÅëëçíéêÞ óçìáßá ðáñáäßäåôáé óôïí Êùí/íï. Êé åêåßíïò ôçí ðáñáäßäåé óôïõò êñÞôåò ïðëáñ÷çãïýò. Ï êüóìïò æçôùêñáõãÜæåé. Ôá êáíüíéá ôùí ðëïßùí ñß÷íïõí. Ïé êáëåóìÝíïé ðñï÷ùñïýí. Åêáôüí ðåíÞíôá âÞìáôá. ¸íá - Ýíá ôá óêáëéÜ. Êé ï éóôüò åêåß óôç èÝóç ôïõ. Ç óçìáßá êõìáôßæåé. ÁìÝôñçôåò óêéÝò ãýñù åßíáé ïé øõ÷Ýò ðïõ ðÝèáíáí óôá õðüãåéá ôïýôïõ ôïõ êÜóôñïõ. Ôï áßìá ôïõò äå ÷ýèçêå Üäéêá. Ï ÖéñêÜò óöñÜãéóå ôçí éóôïñßá ôïõ.