Σκινοφάραγγο 64

το

Σκινοφάραγγο

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΚΙΝΙΑΝΩΝ - ΛΑΓΟΥΤΙΑΝΩΝ - ΒΑΚΙΩΤΙΑΝΩΝ “Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ” ΤΕΥΧΟΣ 64 Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017 Γραφεία: Δημητρακοπούλου 2 Αθήνα 11141 web-site: www.skinofaraggo.gr

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Ο Σύλλογός μας θα πραγματοποιήσει στο αμέσως προσεχές διάστημα τις εξής εκδηλώσεις: 1. Γενική Συνέλευση - Αρχαιρεσίες για την εκλογή νέου Διοικητικού Συμβουλίου την Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2017 στη Λέσχη Αποστράτων Αξ/κών στην πλατεία Αγ. Γεωργίου Νέου Παπάγου από 11:00 έως 14:00 ώρα. Το πρωί της ίδιας μέρας ο Σύλλογος θα προσφέρει αρτοκλασία στον Ιερό Ναό του Αγ. Γεωργίου Νέου Παπάγου προς τιμή του Αγίου Αντωνίου πολιούχου του χωριού μας Σκινιά. Παρακαλούμε τα μέλη μας να προσέλθουν και να συμμετάσχουν στις διαδικασίες. Μετά το τέλος των διαδικασιών θα υπάρχει η δυνατό-

τητα να γευματίσουν όσοι επιθυμούν.

2. Ετήσιος Χορός: Την 19 Μαρτίου 2017 μεσημέρι Κυριακής και από ώρα 13:00 ο Σύλλογός μας θα πραγματοποιήσει τον ετήσιο χορό του στο κέντρο “ΚΑΣΤΡΟ” οδός Τριπόλεως και Αδριανοθύρων δίπλα στην Γυμναστική Ακαδημία τηλ.: 210 9737465 Υμηττός. Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει Κρητικούς χορούς - Νησιώτικα - Λαϊκά. Το μενού θα περιλαμβάνει ορεκτικά με ρακί - γαμοπίλαφο με βραστό - ψητό στο φούρνο - σαλάτες - τυριά και ποτά. Παρακαλούνται όλα τα μέλη μας και οι φίλοι τους να δηλώσουν εγκαίρως την επιθυμία τους να έρθουν στα μέλη του Δ.Σ.

ΚΛΟΠΗ Ο Ζαμπουλάκης Δημ. (Ζαχαροπλάστης) ξεκίνησε μια επιχείρηση καλλιέργειας φραγκοσυκιάς στον Κάτω Σκινιά. Κάποιος ή κάποιοι καλοί συμπατριώτες μας για να τον διευκολύνουν του έκλεψαν όλες τις βάνες και τα κύρια λάστιχα που ήταν απαραίτητα για το πότισμα. Μάλλον έκριναν πως οι φραγκοσυκιές δεν θέλουν νερό!!!

Λαό που δε βαστά γερά, θεό και παραδόσεις δεν έχει ρίζες κι εύκολα θα τόνε ξεριζώσεις

ΠΑΠΑΓΟΥ 8

ΚΩΔΙΚΟΣ 01-5900

Ποιός άραγε και γιατί;

Ε

δώ και ένα χρόνο περίπου ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σκινιά τοποθέτησε πινακίδες με την ένδειξη «Σκινιάς» σε διάφορα σημεία της διαδρομής Ηράκλειο-Αρκαλοχώρι-Σκινιάς και Πύργος-Σκινιάς καθώς και ταμπέλες στις εισόδουςεξόδους του χωριού. Σε πολλές περιπτώσεις επισκέπτες που είχαν προορισμό το χωριό μας, ειδικά μετά την ολοκλήρωση του οδικού δικτύου Ηράκλειο–Βιάννος, δυσκολεύονταν να φτάσουν στο χωριό μας. Μετά από επαναλαμβανόμενα παράπονα συγχωριανών μας που μας επισήμαιναν το πρόβλημα, κι αφού ο Δήμος, αν και είχε υποσχεθεί την τοποθέτηση πινακίδων, αδρανούσε, πήραμε την πρωτοβουλία το Δ.Σ. του Πολιτιστικού Συλλόγου να το λύσουμε εμείς. Τοποθετήσαμε σε πολλά καίρια σημεία πινακίδες, οι οποίες κόστισαν 1.000 €. Ωστόσο αυτό φαίνεται πως δεν άρεσε σε κάποιους οι οποίοι έχουν προκαλέσει επανειλημμένως δολιοφθορές σε αυτές. Εντοπίσαμε λοιπόν σπασμένες πινακίδες, ριγμένες στο πλάι του δρόμου -οι σωλήνες ήταν εκεί λυγισμένες, δεν έλειπαν,- και μάλιστα ενώ την ισιώσαμε την πινακίδα σε ένα από τα σημεία, μετά από λίγο καιρό βρέθηκε ξανά κατεστραμμένη με περισσότερη μανία. Αυτό το γεγονός είναι η αλήθεια πως μας προβληματίζει αρκετά. Υπάρχει περίπτωση άραγε να έγινε αυτό από χέρι Σκινιανό; Αν ναι, τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Ποιούς τιμωρεί και εκδικείται ο εν λόγω «κύ-

ριος»; Ο κάθε Πολιτιστικός Σύλλογος είναι θεσμός όχι πρόσωπα. Μήπως ταιριάζει εδώ η ρήση «όποιος δεν μπορεί να δείρει το γάιδαρο, δέρνει το σαμάρι;» Κι έπειτα υπάρχει λύση, αν κάποιους τους ενοχλούν τα πρόσωπα. Σε λίγους μήνες θα γίνουν εκλογές στο Σύλλογό μας. Όποιος θεωρεί ότι μπορεί να προσφέρει ένα λιθαράκι στο χωριό μας ας το κάμει. Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα! Το να εκφράζει κάποιος τη δυσαρέσκειά του έτσι, είναι τουλάχιστον άνανδρο. Κι έπειτα ας αναλογιστεί τούτο. Τα χρήματα που ξοδεύτηκαν γι’ αυτό το σκοπό είναι Σκινιανά χρήματα βγαλμένα με ιδρώτα. Αν πάλι αυτή η δολιοφθορά γίνεται από μη χωριανούς, τι σημαίνει άραγε; Ότι με αυτό τον τρόπο θα εξαφανιστεί ο Σκινιάς από το χάρτη; Ε, όχι! Αυτό δε γίνεται φίλοι μου. Ο Σκινιάς είναι εκεί, με ένα σπουδαίο ιστορικό παρελθόν, με εξίσου σπουδαίο μέλλον -στο χέρι μας είναι αρκεί να καταλάβουμε την αξία και τις δυνατότητές του- με τους ατέλειωτους ελαιώνες του, με τους εργατικούς του ανθρώπους. Έχουμε χρέος εμείς οι Σκινιανοί να διαφυλάξουμε και να προστατέψουμε το χωριό μας και να το αναδείξουμε όσο μπορούμε. Αυτό το άρθρο γράφτηκε γιατί θεωρήσαμε χρέος μας, τουλάχιστον να ενημερωθεί ο κάθε Σκινιανός για το συμβάν. Είναι κάτι που αφορά όλους κι όχι μόνο τον Πολιτιστικό Σύλλογο. Μαρία Γαλανάκη Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Σκινιά

Η Κωνσταντίνα Σπανού σε έκθεση ζωγραφικής στη Ν. Υόρκη

Κτήμα Φραγκοσυκιών του κ. Ζαμπουλάκη Δημ. στον Κάτω Σκινιά στις 28 Αυγούστου 2016

Ο Σύλλογος Σκινιανών Λαγουτιανών και Βακιωτιανών “Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ” σας εύχεται Χρόνια Πολλά και ευτυχισμένο το νέο έτος 2017

“Η συγχωριανή μας Κωνσταντίνα Σπανού συμμετείχε πριν από λίγο καιρό σε έκθεση ζωγραφικής στη Νέα Υόρκη, όπου τα έργα της απέσπασαν πολύ καλές κριτικές. Ένα από αυτά, εκείνο με το κρητικό μαχαίρι, το αφιέρωσε στη μνήμη του προπάππου της Μανώλη Μιζεράκη ή Χαρκιά, που δεν τον γνώρισε και λυπάται γι’ αυτό. Το ονόμασε δε “Μιλέρια”, όπως ήταν το πρώτο όνομα της οικογένειας των Μιζεράκηδων. Η Κωνσταντίνα, που είναι κόρη των γυμναστών Θανάση Σπανού και Σοφίας Μιζεράκη, γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ηράκλειο. Σπούδασε Οικονομικά, ασχολήθηκε με τον αθλητισμό και τη μουσική και μετά την αποφοίτησή της από το Πανεπιστήμιο, ασχολείται με τα εικαστικά, που είναι και η μεγάλη της αγάπη. Τα σχέδιά της δεν περιορίζονται μόνο στη ζωγραφική αλλά και σε άλλες καλλιτεχνικές δημιουργίες, που θα έχουν σχέση με την Κρήτη που λατρεύει και την ιστορία της. Εδώ και δύο χρόνια βρίσκεται στη Νέα Υόρκη για σπουδές στα εικαστικά.”

2

το Σκινοφάραγγο

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΘΑΝΑΤΟΙ ― Απεβίωσε ο ιερέας Παπαδάκης Ιωάννης του Κων/νου, την 1η Δεκεμβρίου 2016, σε ηλικία ετών 80. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του.

Συγχαρητήρια και ευχές Στις αγαπημένες μας εγγονές την Ασπασία Γεωρ. Πιπεράκη που εισήχθη στην Ιατρική του Πανεπιστημίου Κρήτης και στην Σοφία Εμμ. Μιζεράκη που εισήχθη στο Δημόσιο Ι.Ε.Κ. Ηρακλείου στο τμήμα Βρεφονηπιοκόμων. Συγχαίρουμε και ευχόμαστε, υγεία και πρόοδο στην επιστήμη και την ζωή. Ο παππούς και η γιαγιά Γεώργιος και Ιερονίκη Μιζεράκη

Α Ν Ε Κ Δ Ο ΤΑ Ο ΚΑΠΝΙΣΤΗΣ ΚΑΙ Η FERRARI ― Καπνίζεις; ― Ναι! ― Πόσα πακέτα τη μέρα; ― 3. ― Οπότε, καπνίζεις 3 πακέτα τη μέρα που κάνουν από 5 ευρώ για 15 χρόνια αυτά μας κάνουν 82.125 ευρώ! ― Εεεε, και; ― Το ξέρεις ότι με αυτά τα λεφτά θα μπορούσες να πάρεις μια ferrari; ― Να σου κάνω κι εγώ μια ερώτηση; ― Ναι! ― Εσύ, καπνίζεις; ΟΧΙ… ― ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΧΕΙΣ ΠΑΡΚΑΡΕΙ;;;

Η ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΠΑΠΠΟΥ Είπε μονολογώντας ο παππούς, καθισμένος στην πολυθρόνα του μπροστά στη τηλεόραση που ανακοίνωνε και νέες μειώσεις στις συντάξεις: Όταν ήμουν μαθητής, άκουγα κάθε τόσο τη δασκάλα μου να λέει: «Να προσέχετε τα κόμματα! Ένα λάθος κόμμα, μπορεί να σας χαλάσει τελείως τη σύνταξη!» Έπρεπε να περάσουν εξήντα χρόνια για να καταλάβω τι εννοούσε. Άνθρωπος πούναι αχάριστος φίλο μη τόνε κάνεις γιατί και συ σιγά-σιγά την ανθρωπιά σου χάνεις. Άμα παντήξεις ομορφιά στάσου καμάρωσέ την κι όταν παντήξεις ανθρωπιά σκύψε προσκύνησέ την. Αντωνάκης Μανώλης

το Σκινοφάραγγο ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΚΙΝΙΑΝΩΝ - ΛΑΓΟΥΤΙΑΝΩΝ - ΒΑΚΙΩΤΙΑΝΩΝ «Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ» Δημητρακοπούλου 2 Α. Πατήσια Τ.Κ. 11141 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.-FAX: 210 6515701 64ο ΦΥΛΛΟ - 17ο ΕΤΟΣ Δεκέμβριος 2016 Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017 Εκδότης - Διευθυντής: Ιωάννης Δ. Γαρεφαλάκης Επιτροπή Σύνταξης: Εργαζάκης Αντώνης Σιδηρόπουλος Κυριάκος Σηφάκη Σταυρούλα Ζαμπουλάκης Στέφανος

Διόρθωση Κειμένων: Σηφάκη - Χριστόφη Μαρία Αντιπρόσωπος Σκινιά: Γαλανάκη Μαρία Αντιπρόσωπος Λαγούτας: Παναγιωτάκη Φρειδερίκη Ηλεκτρονική σελιδοποίηση -Εκτύπωση: Εκδόσεις - Γραφικές Τέχνες Καρπούζη Αριστέα & Υιοί Ο.Ε. Θεοδοσίου 23 Ίλιον Τ.Κ. 13121 Τηλ. 210 2619003 Fax: 210 2619696 e-mail: karpouzi@otenet.gr

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ 1. 491 2. 498 3. 499 4. 500 5. 501 6. 502 7. 503 8. 504 9. 505 10. 506 11. 507 12. 509 13. 510 14. 511 15. 513 16. 515 17. 516 18. 517 19. 518 20. 521

Γεωργοπούλου-Λουλάκη Θεώνη ..................28/7/16 Ζαχαράκη Σούλα ........................................17/10/16 Χατζηγιαννάκη Γεωργία ............................31/10/16 Καρτσάκης Γιάννης του Κων. ....................10/11/16 Νάκος Σπύρος ............................................10/11/16 Μπριτζολάκης Δημ. ....................................10/11/16 Ζαμπουλάκης Στέφανος ............................10/11/16 Μιζεράκης Γεώργιος ..................................25/11/16 Ζαχαράκης Μιχαήλ ......................................2/12/16 Γαβριλάκη Μαρία ..........................................2/12/16 Ξηρουχάκη Ευτυχία ......................................3/12/16 Γαλανάκης Γιάννης του Ζαχ. ........................3/12/16 Γαλανάκης Ζαχαρίας του Ιωαν. ....................3/12/16 Ρερεράκη Κωστούλα ....................................3/12/16 Ζαμπουλάκης Γεώργιος του Ιωαν. ................3/12/16 Παπαδάκη Αθηνά - Πρεσβυτέρα ..................7/12/16 Πλουμίδης Γιάννης του Νικολάου ................7/12/16 Μαρκοπούλου Γεωργία ................................9/12/16 Παπαδάκης Βλάσης - Ευαγγελία ................9/12/16 Αλεξάκης Επαμεινώνδας ............................9/12/16

..................10€ ..................20€ ..................20€ ..................20€ ..................20€ ..................20€ ..................20€ ..................50€ ..................20€ ..................10€ ..................20€ ..................10€ ..................10€ ..................10€ ..................10€ ..................10€ ..................10€ ..................30€ ..................30€ ..................10€

Εις μνήμη παπα-Γιάννη Παπαδάκη Προσφορές 1. 505 Ζαχαράκης Μιχαήλ ......................................2/12/16 2. 508 Μπριτζολάκης Δημήτριος ............................3/12/16 3. 512 Ξηρουχάκη Ευτυχία ......................................3/12/16 4. 514 Πρεσβυτέρα Παπαδάκη Αθηνά ....................7/12/16 5. 519 Παπαδάκη-Αποδουλιανάκη Μελπομένη ......9/12/16 6. 520 Αλεξάκης Επαμεινώνδας ............................9/12/16 7. 522 Παπαδάκης Κωνσταντίνος του Ιωάννου ......9/12/16

..................10€ ..................20€ ..................20€ ................150€ ..................50€ ..................40€ ................200€

Ένα απλό ευχαριστώ στον παπα-Γιάννη που έφυγε… Όταν πεθαίνουν οι ιερείς παράξενος αέρας φυσά, τα πουλιά σιγοκελαϊδούν και ο ήχος της καμπάνας βραχνός και μονότονος βγαλμένος από τα σπλάχνα της σκορπίζεται στην ατμόσφαιρα και συνταράζει τις καρδιές των χωριανών. Παπα-Γιάννης! Ένα αστέρι ήσουν στην γη για ογδόντα χρόνια και για 45 χρόνια φώτιζες τις ψυχές μας υπηρετώντας με τον καλύτερο τρόπο την εκκλησία στην Ενορία του Αγ. Αντωνίου στο Σκινιά. Παπα-Γιάννη τα λόγια μου είναι φτωχά και δεν φτάνουν να εκφράσω αυτά που θάθελα να σου πω. Από καρδιάς σ’ ευχαριστώ γι’ αυτά που μας δίδαξες, για την αγάπη που είχες για όλους μας, για τα απλά λόγια που μας έλεγες κάθε Κυριακή για να καταλάβουμε το νόημα του Ευαγγελίου. Εκτέλεσες στο ακέραιο το έργο που σου έταξε ο Θεός, μας καθοδήγησες στον δρόμο του με υπομονή και κατανόηση, ακούραστος. Ήσουν φωτεινό παράδειγμα, καλός παπάς, καλός πο-

λίτης, καλός άνθρωπος. Εργατικός - ακούραστος - οργανωτικός συμπαρέσυρες τους ενορίτες σου σε αγώνες δημιουργίας και όλοι μαζί καταφέραμε να φτιαχτεί το Ενοριακό Κέντρο, να ανακατασκευαστεί ο Άγιος Αντώνιος, να τον εμπλουτίσουμε με καθίσματα, να επισκευάσουμε όλα τα εξωκκλήσια, να φτιαχτεί το κωδωνοστάσιο και άλλα πολλά. Σήμερα που πηγαίνεις στα Ουράνια εκεί πάνω χαίρονται, εμείς όμως λυπούμαστε που σ’ αποχαιρετούμε. Μαζευτήκαμε όλοι εδώ για να σ’ ευχαριστήσουμε και να σε κατευοδώσουμε στο τελευταίο, το μακρινό, το μυστηριώδες ταξίδι. Σου ευχόμαστε το ταξίδι να ’ναι ευχάριστο και ο Θεός να σε υποδεχθεί στην απέραντη αγκαλιά του και να σε κατατάξει μετά των αγίων Του. Παπα-Γιάννη μην σταματάς να προσεύχεσαι για μας.

Με σεβασμό Σπύρος Χαλαμπαλάκης

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

3

το Σκινοφάραγγο

Α Ν ΑΚΟ ΙΝ Ω Σ Η Το άτυπο Συμβούλιο που συγκροτήθηκε με σκοπό την προβολή των αγώνων και την θυσία του μάρτυρος Ιερομόναχου Πανακάκη ανακοινώνει προς κάθε ενδιαφερόμενο ότι: α. Η προτομή του ήρωα είναι έτοιμη. β. Εκτός των χρηματικών ποσών που συγκεντρώθηκαν και ανακοινώθηκαν στο προηγούμενο (63ο) τεύχος του “ΣΚΙΝΟΦΑΡΑΓΓΟΥ” έχουν συγκεντρωθεί και τα παρακάτω ποσά: 1. Οικογένεια Εμμανουήλ και Πελαγίας Καρακωνσταντάκη το γένος Πανακάκη ..................................................................300€ 2. Χαλαμπαλάκης Ανδρέας του Δημ. ............................................300€ 3. Αλεξάκης Επαμεινώνδας ..........................................................200€ 4. Πανακάκη-Νάκου Ειρήνη ..........................................................150€ 5. Πετράκης Δημ. (Ελαιουργείο Καραβάδο) ................................100€ 6. Πανακάκης Ζαχαρ. του Δημ. (ταξί) ..........................................100€ 7. Αλεξάκης Νικολ. του Δημ. (Ελαιουργείο Λαγούτας) ..............100€

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΙΕΡΕΑ ΙΩΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ Ευχαριστούμε θερμά, Το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Αρκαλοχωρίου-Καστελλίου και Βιάννου κ. Ανδρέα για την παρουσία του, τα καλά του λόγια και την αγάπη στον εκλιπόντα πατέρα Ιωάννη και την οικογένειά του. Τον ιεροκήρυκα της Μητροπόλεως κ. Μελχισεδέκ για τα καλά του λόγια και την παρουσία του σε όλες τις ακολουθίες. Τον ιερέα της ενορίας Σκινιά, πατέρα Νικήτα για τον σεβασμό, την αγάπη και την εκτίμησή του. Τον Πρωτοπρεσβύτερο του Οικουμενικού θρόνου, πατέρα Νικόλαο Κοκολάκη. Τους σεβαστούς πατέρες.

8. Πανακάκης Εμμ. του Δημ. και της Μαργαρώς ........................200€

Τους Πανοσιολογιότατους.

9. Καρτσάκη-Ζαμπουλάκη Αγγελική του Δημ. ................................50€

Τις οσιότατες μοναχές της Μονής Καλυβιανής.

10. Γαρεφαλάκης Ιωάννης του Δημ. ............................................100€

Την Τοπική Αυτοδιοίκηση του Δήμου Μινώα Πεδιάδας.

11. Οικογ. Εμμανουήλ και Ζαφειρίας (Ρούλας) Γαλανάκη το γένος Πανακάκη ................................................................300€

Το Συμβούλιο του Τοπικού Διαμερίσματος Σκινιά.

12. Σύλλογος των Απανταχού Σκινιανών-Λαγουτιανών και Βακιωτιανών ..............................100€

Τον Πολιτιστικό Σύλλογο των Απανταχού Σκινιανών-

13. Μοναχή Προδρόμη (Ανθούλα) Ιωάννου Χαλαμπαλάκη ......1.000€

Πικρές Αλήθειες!!! Διαβάστε προσεκτικά, πως τελειώνει ο Εθνικός μας Ύμνος, και θα καταλάβετε, γιατί δεν έχουμε σηκώσει κεφάλι, από τότε που απελευθερωθήκαμε έως σήμερα… ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΑΣ ΥΜΝΟ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, Δ. ΣΟΛΩΜΟΣ 144 Ἡ Διχόνια, ποὺ βαστάει ἕνα σκῆπτρο ἡ δολερὴ καθενὸς χαμογελάει, πάρ’ το, λέγοντας, κι ἐσύ.

145 Κειὸ τὸ σκῆπτρο ποὺ σᾶς δείχνει, ἔχει ἀλήθεια ὡραῖα θωριά· μὴν τὸ πιᾶστε, γιατὶ ρίχνει εἰσὲ δάκρυα θλιβερά.

146 Ἀπὸ στόμα ὅπου φθονάει, παλικάρια, ἂς μὴν ῾πωθῇ, πῶς τὸ χέρι σας κτυπάει τοῦ ἀδελφοῦ τὴν κεφαλή.

147 Μὴν εἰποῦν στὸ στοχασμό τους τὰ ξένα ἔθνη ἀληθινά: «Ἐὰν μισοῦνται ἀνάμεσό τους, δὲν τοὺς πρέπει ἐλευθεριά».

148 Τέτοια ἀφήστενε φροντίδα ὅλο τὸ αἷμα ὁποὺ χυθῇ γιὰ θρησκεία καὶ γιὰ πατρίδα, ὅμοιαν ἔχει τὴν τιμή.

149 Στὸ αἷμα αὐτό, ποὺ δὲν πονεῖτε, γιὰ πατρίδα, γιὰ θρησκειά, σᾶς ὁρκίζω, ἀγκαλιασθῆτε σὰν ἀδέλφια γκαρδιακά.

150 Πόσον λείπει, στοχασθῆτε, πόσο ἀκόμη νὰ παρθῇ πάντα ἡ νίκη, ἂν ἑνωθῆτε, πάντα ἐσᾶς θ’ ἀκολουθῇ. ΧΩΡΙΣ ΣΧΟΛΙΑ

Τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σκινιά. Λαγουτιανών και Βακιωτιανών. Τους Ιεροψάλτες. Το Ενοριακό Συμβούλιο Σκινιά. Το Ενοριακό Συμβούλιο Δεματίου. Το Μητροπολιτικό Συμβούλιο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης. Το Μητροπολιτικό Συμβούλιο της Μητροπόλεως Αρκαλοχωρίου-Καστελλίου και Βιάννου. Την Ένωση Κληρικών της Μητροπόλεως Αρκαλοχωρίου-Καστελλίου και Βιάννου. Το προσωπικό της εκκλησίας. Όλους τους συνανθρώπους μας, τους συγγενείς, συγχωριανούς και τους φίλους που μας τίμησαν με την παρουσία τους στην εξόδιο ακολουθία του συζύγου, πατέρα, παππού και αδελφού ΙΩΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ.

Η σύζυγος Αθηνά, τα παιδιά, τα εγγόνια, τα αδέλφια, οι λοιποί συγγενείς.

4

το Σκινοφάραγγο

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

Ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΟΝΕΙΡΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΣΟΥΤΣΟΥΡΑ Ένα από τα πιο μυστήρια μέρη της Ελλάδας, ίσως και του πλανήτη! Γράφει η Νάντυ Παπαμήτσου

Έ

κράτησε για 15 περίπου χρόνια. Σύμφωνα με κάποιους ντόπιους του χωριού, η ιστορία του Κεφαλάκη ξεκίνησε στην Θεσσαλονίκη που έμενε, όταν κάποιοι τουρίστες του έδειξαν τυχαία στον δρόμο έναν χάρτη με αρχαιολογικούς τόπους και πιο συγκεκριμένα του τόπου του. Κατάφερε να αποσπάσει τον χάρτη και να έρθει εσπευσμένα στην νότια Κρήτη, προκειμένου να ξεκινήσει το «έργο» του. Μέχρι που ήρθε η πρώτη του σύλληψη το 1962 και αφού ομολόγησε -ύστερα από αρκετό

να μικρό χωριό στην νότια Κρήτη… κοιτάει αιώνες τώρα το Λιβυκό Πέλαγος και στα σπλάχνα του κρύβει αμύθητους, μεγαλειώδεις θησαυρούς, βασιλικές λάρνακες, χρυσά αγάλματα με θεραπευτικές ιδιότητες, υπόγειους ποταμούς και ασκληπιεία, αρχαία μυστική τεχνολογία, πυραμίδες, παλαιότερες της Αιγύπτου, το χρυσό καράβι που έφερε τον νεκρό Ραδά-

Το ιερό βουνό του Γέρακος. Λαξευμένο τεχνητά βουνό με κρυμμένα πολλά μυστικά.

μανθυ καρφωμένο στις ρίζες των Αστερούσιων Ορέων, ο τάφος του παντοκράτορα Μίνωα… θαμμένα φιρμάνια με οδηγίες και εντολές για τους άγνωστους μελλοντικούς επισκέπτες… Είναι η αρχαία Ίνατος, ο σημερινός Τσούτσουρας.

Περίεργα πράγματα και ακατανόητα. Αφηγήσεις των κατοίκων του χωριού που σε αφήνουν άφωνο. Ένα σενάριο που αγγίζει την επιστημονική φαντασία. Που στο πρώτο άκουσμά του μπορεί να χαμογελάσεις ειρωνικά, μπαίνοντας όμως και μαθαίνοντας τις λεπτομέρειες, αρχίζεις να τα χάνεις, μην μπορείς να δώσεις μια λογική εξήγηση για όλο αυτόν τον όγκο των πληροφοριών. Μια μυστηριώδης και συνάμα υπέροχη ιστορία που ξεκίνησε από την Μινωική Κρήτη, κρυφή και ασύλητη μέχρι τα μεταπολεμικά χρόνια, όταν ένα τετραπέρατο και ατρόμητο -όπως φάνηκε στην συνέχεια15χρονο παιδί, ο Μανώλης Κεφαλάκης, αντιλήφθηκε και ανακάλυψε πολύ γρήγορα τα αιώνων κρυμμένα μυστικά του μαγικού αυτού τόπου. Φτωχός, ψάχνοντας για ορυκτά που θα μπορούσε να συλλέξει και να μεταπουλήσει, βρέθηκε να περιδιαβαίνει τον υπόγειο, δαιδαλώδη κό-

Φανερή λάξευση στο βουνό του Γέρακος

Ινάτη ονομαζόταν αλλιώς η θεά Ειλειθυία που ένα μεγάλο σπήλαιο αφιερωμένο σε αυτήν βρίσκεται στην μέση του χωριού. Το σημερινό όνομα του χωριού (Τσούτσουρας) σημαίνει «πατέρας και γιός του Ρα» ενώ στους βενετσιάνικους χάρτες αναγράφεται ως Zuzzuro.

σμο της ευρύτερης περιφέρειας του Τσούτσουρα, από τον Άγιο Βασίλειο της μαρτυρικής Βιάννου μέχρι και τον Κερατόκαμπο και να βγάζει αρχαία πολύτιμα αντικείμενα από ταφικά συμπλέγματα σε ένα «κυνήγι χαμένου θησαυρού» που

ξύλο- την αρχαιοκαπηλική του δραστηριότητα στα κρατητήρια της αστυνομικής διεύθυνσης Ηρακλείου, φυλακίστηκε για 3 χρόνια. Εκεί φάνηκε ότι όλα θα τελείωναν. Η συνέχεια όμως είναι πιο συναρπαστική, τόσο για τον Μανώλη Κεφαλάκη, που τίποτα δεν μπορούσε να τον σταματήσει, όσο για τον απλό κόσμο, τους ντόπιους που παρακολουθούν αυτή την ιστορία από κοντά, αλλά και για εμάς, που τόσα χρόνια μετά, προσπαθούμε να αποκωδικοποιήσουμε τις πληροφορίες που άφησε ο Κεφαλάκης και που κρατάν ακόμα ζωντανές τα παιδιά του. ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ ΕΙΛΕΙΘΥΙΑΣ, Ο ΟΡΘΙΟΣ ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ ΚΑΙ Ο ΑΝΔΡΟΓΕΩΣ Ο Κεφαλάκης επανέρχεται και για 3 χρόνια ανασκάπτει το σπήλαιο της Ειλειθυίας στο σημερινό κέντρο του χωριού. Δεν βλέπει τίποτα μπροστά του, δεν φοβάται κανέναν, δεν υπολογίζει τους ξυλοδαρμούς που υπέστη, θέλει μόνο να φτάσει εκεί… γνωρίζει πως κάτι πολύ σημαντικό κρύβει αυτή η σπηλιά. Έφτασε μετά από μήνες μέσα στην σπηλιά στους τάφους του Ραδάμανθυ και του γιού του Μίνωα και της Πασιφάης, Ανδρόγεω. Θαμμένοι όρθιοι όπως άρμοζε σε βασιλιάδες! Ο Κεφαλάκης συλλαμβάνεται εκ νέου, φυλακίζεται και έρχονται μεγάλα φορτηγά

στο χωριό να φορτώσουν τα ευρήματα. Άλλα μέσα στην σπηλιά και άλλα φυλαγμένα στο σπίτι του. Κάποια είχαν εξαφανιστεί ήδη κυρίως προς τον νότο, μέσω θάλασσας. Τα χρυσά κοσμήματα ανεκτίμητης αρχαιολογικής αξίας, τα πήλινα και χάλκινα ευρήματα, τα αφιερώματα στην θεά της γονιμότητας, παίρνουν τον δρόμο για το μουσείο του Ηρακλείου. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι είναι στα υπόγειά του… ακόμα, άλλοι λένε πως «χάθηκαν» κατά έναν περίεργο τρόπο στην διαδρομή. Όπως και να έχει, αυτά τα ευρήματα είναι γεγονός, υπήρξαν, υπάρχουν ακόμα, απλά δεν ξέρουμε αν δεν πρέπει να εκτεθούν για κάποιον λόγο που μόνο το μουσείο γνωρίζει, ή κάποιοι άλλοι τα χαίρονται στις ιδιωτικές τους συλλογές, μακριά από την μινωική γη. ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΚΑΡΑΒΙ ΤΟΥ ΡΑΔΑΜΑΝΘΥ ΚΑΙ Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΥΛΗ! Ο Κεφαλάκης λίγα χρόνια πριν τον θάνατό του, αποφάσισε να μιλήσει. Είναι ίσως ο μοναδικός που γνωρίζει τόσο καλά τον υπόγειο ονειρικό κόσμο του Τσούτσουρα, ξέρει σπιθαμή προς σπιθαμή τι κρύβει η μήτρα των βουνών στις ρίζες των Αστερούσιων. Ίσως θέλησε να εξιλεωθεί κατά κάποιο τρόπο. Ποτέ δεν

Είσοδος σπήλαιου Ειλειθυίας

αρνήθηκε την αρχαιοκαπηλική του δράση, όμως πάντα, ακόμα και στις διηγήσεις του, μιλούσε με έναν ανεξήγητο αλλιώτικο, μυστηριώδη σεβασμό για ό,τι είδε και έζησε μέσα στις σπηλιές του Τσούτσουρα. Έγινε μια συνέντευξη στα πλαίσια τηλεοπτικής εκπομπής, από την γνωριμία μας όμως και έπειτα οι σχέσεις μας ήταν άριστες, σχέσεις εμπιστοσύνης, που μέχρι σήμερα τις έχω και με τα παιδιά του. Συνέχεια στη σελ. 5

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

5

το Σκινοφάραγγο

Ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΟΝΕΙΡΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΣΟΥΤΣΟΥΡΑ Συνέχεια από τη σελ. 4

«Το χρυσό καράβι είναι εκεί…» μου εκμυστηρεύτηκε σε μια από τις πολλές συζητήσεις που είχαμε τα καλοκαίρια του ‘96 και ‘97 στο σπίτι του. «Φαίνεται αμέσως, μετά από 2-3 μέτρα μπαίνοντας από την καταπακτή που σου είπα και περπατώντας έναν διάδρομο όχι πολύ

Λαξευμένα σκαλιά μινωικής εποχής

μακρύ. Εκεί είδα κάτι αντικείμενα φτιαγμένα από ένα υλικό που δεν ήταν γνωστό σε μένα. Δεν ήταν μάρμαρο. Ούτε κάποιο άλλο ορυκτό, ούτε πλαστικό. Δεν ξέρω τι ήταν όλα αυτά ούτε μπορώ να στα περιγράψω. Αν πας εκεί που σου λέω, θα τα δεις. Εκεί είναι ακόμα, είναι αδύνατον να σηκωθούν». Αυτά του τα λόγια τα μετέφερα στον αείμνηστο Γιάννη Φουράκη. 67 χρόνια πιο πριν έχει εκδώσει το βιβλίο του «Ιχνιλάτησις» στο οποίο ούτε λίγο ούτε πολύ είχε αναφέρει ότι αυτή η άγνωστη ύλη, μέρος μιας απόκοσμης αρχαίας τεχνολογίας, «πουλήθηκε» στους Αμερικάνους τον καιρό εκείνο με αντάλ-

λαγμα την κατασκευή του Παν/μίου της Πάτρας και του Ηρακλείου… Πληροφορίες που κανείς δεν γνωρίζει πώς ο Φουράκης συνέλεξε αφού δεν είχε γνωρίσει ποτέ από κοντά τον Κεφαλάκη- και που ένα μεγάλο μέρος τους συμπίπτουν με τα λεγόμενα του ιδιόρρυθμου αρχαιοκάπηλου. Η αλήθεια είναι ότι και οι ντόπιοι θυμούνται ξένους επιστήμονες (ή και πράκτορες;) να κατεβαίνουν εκείνα τα χρόνια (19601963) στον Τσούτσουρα και όλο το χωριό να είναι αποκλεισμένο με την πρόσβαση στις ανασκαφές να είναι απαγορευτική για τον απλό κόσμο. Όλα τα βουνά, οι δίδυμες σπηλιές του, κρυφές και φανερές είσοδοι στον υπόγειο κόσμο των Αστερούσιων, όλα μπλοκαρισμένα! Πού είναι η αλήθεια; Και πού το ψέμα; Σίγουρα κάτι σπουδαίο έκρυβε τούτη η γη μα κανείς υπεύθυνος ποτέ δεν είπε τίποτα. Μέχρι και σήμερα. ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΚΑΙ Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΣΤΗ ΧΡΥΣΗ ΛΑΡΝΑΚΑ Εκείνα τα καλοκαίρια του 2007, ο Κεφαλάκης μιλούσε συνέχεια για το θεραπευτήριο κάπου κοντά στο φαράγγι του Μίντρη. «Πρέπει να αποκαλυφθεί» μου έλεγε με μια επιμονή. «Εκεί είναι ένα χρυσό μεγάλο άγαλμα που έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Δίπλα του κυλάει ένα ποτάμι, με ήσυχα νερά. Και υπάρχουν λουλούδια. Δεν είναι τα λουλούδια που γνωρίζουμε. Είναι σαν τεχνητά. Εκεί είναι και το φιρμάνι. Αν τηρήσεις αυτά που λέει, θα θεραπευτείς. ΑΝ όμως όχι, τότε μικροοργανισμοί αόρατοι στο ανθρώπινο μάτι σε κατατρώνε, σε αφήνουνε σκελετό». Τον άκουγα με προσοχή. Ώρες ώρες χανόμουν στην αφήγησή του, ήταν τόσο μαγευτική που δεν ήθελα να τον αμφισβητήσω, δεν μπορούσα να του το

Φαράγγι Μίντρη, άλλη μια είσοδος στον υπόγειο κόσμο του Τσούτσουρα

κάνω αυτό. Δεν μπορεί, σκεφτόμουνα, δεν μπορεί όλα αυτά να είναι αλήθεια... Άλλες φορές απλά αφηνόμουν να αναρωτηθώ: Πώς έχει φτιάξει όλο αυτό το σενάριο στο μυαλό του; Γιατί το υποστηρίζει με τόση θέρμη; Τι πραγματικά έχει αντικρύσει μπροστά στα μάτια του και τι είναι κατασκεύασμα μιας ομολογουμένως μεγαλειώδους φαντασίας που όμοιά της ούτε ταινία στο Χόλυγουντ δεν φτάνει. «Να ξέρεις» συνέχισε, «οι μινωίτες θεραπεύονταν. Υπάρχουν τάματα χρυσά, αφιερώματα, όλα είναι μέσα στο νερό, δεν πείραξα τίποτα». Πριν από λίγες μέρες, συζητούσα με την κόρη του την Φανή για το θεραπευτήριο πίνοντας καφεδάκι κοντά στο κύμα… Νοέμβριο μήνα στον νότο. «Πες μου Νάντυ, τι ήταν αυτό το χρυσό άγαλμα; Τι τεχνολογία ήταν αυτή και πώς γινόσουν σκελετός αν παράκουγες τα λόγια του φιρμανιού; Θυμάμαι μου έλεγε ότι υπήρχε και άλλη είσοδος που εκεί βρισκόταν ένας μαύρος μαρμάρινος σκύλος. Αυτός πετούσε από τα μάτια του ακτινοβολία και σε

σκότωνε. Ο πατέρας μου ήθελε όλα αυτά να βγούνε στην επιφάνεια. Αλλά το κράτος ποτέ δεν ήταν με το μέρος του. Πάμπολλες φορές ζήτησε τα νόμιμα εύρετρα και ποτέ δεν του έδιναν σημασία. Ο πατέρας μου δεν γινόταν να σταματήσει. Η ζωή του ήταν εκεί μέσα». Η ιστορία με τον Μανώλη Κεφαλάκη κλείνει, τυπικά, λίγο πριν πεθάνει. Υποδεικνύει στις αρχές ένα σημείο στον Άγιο Βασίλειο Βιάννου. Ανήμπορος να περπατήσει, κτυπημένος από εγκεφαλικά, υποβασταζόμενος κατέβηκε με αρχαιολόγους, αστυνομία, δήμαρχο και τηλεοπτικές κάμερες σε ένα μικρό χαραδράκι και χτυπώντας την κατσούνα του είπε: «Εδώ σκάψτε. Εδώ είναι η ολόχρυση λάρνακα με ολόχρυση σαρκοφάγο ενός που μοιάζει με βασιλιά. Βγάζει ένα εκτυφλωτικό φως. Εδώ, στα 70 εκατοστά». Οι ειδικοί απεφάνθησαν ότι η πληροφορία είναι ανακριβής διότι η είσοδος δεν είναι φανερή. Ο χώρος χαρακτηρίστηκε αρχαιολογικός, η ανασκαφή όμως δεν έγινε ποτέ. Τώρα πια όλες αυτές οι ιστορίες μένουν στην ανάμνηση των παιδιών του και των ανθρώπων που έφταναν από όλα τα μέρη της Ελλάδας να τον γνωρίσουν και να ακούσουν από τα χείλη του αυτά που είδε και έζησε στον υπόγειο ονειρικό κόσμο του Τσούτσουρα. Αυτός ο αμύθητος αρχαιολογικός θησαυρός, που μπορεί το μέγεθός του να είναι πολύ μικρότερο από αυτό που περιέγραφε ο Κεφαλάκης, είναι κρυμμένος εκεί. Και μπορεί να είναι εκεί για πολλούς αιώνες ακόμα. Όταν θα φτάσει η ώρα, θα βγουν και αυτά στο φως, θα τα λούσει ο ελληνικός ήλιος και για άλλη μια φορά θα λάμψει η Ελλάδα.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ • ΚΕΝΤΗΜΑΤΑ • ΥΦΑΣΜΑΤΑ • ΛΕΥΚΑ ΕΙΔΗ • ΨΙΛΙΚΑ • ΑΞΕΣΟΥΑΡ ΜΟΔΑΣ ΜΙΧΕΛΙΔΑΚΗ & ΒΟΥΡΒΑΧΩΝ (ΜΕΪΝΤΑΝΗ) ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΤΗΛ.: 2810 281994 FAX: 2810 285538

6

το Σκινοφάραγγο

Μάθημα ζωής...

Το τρ απέ ζι του Απόντ α Πόσο αλήθεια μπορεί να σε συγκλονίσει ένα μικρό τραπέζι, με επάνω του το σερβίτσιο για ένα άτομο; Όσο δεν μπορείτε να φανταστείτε! Βρέθηκα προ ημερών στα Τρίκαλα και επισκέφθηκα την Στρατιωτική Λέσχη για μία εκδήλωση. Στην είσοδο της Λέσχης, υπήρχε ένα τραπέζι στρωμένο με σερβίτσιο για ένα άτομο, μια καράφα γεμάτη κρασί και ένα μικρό ανθοδοχείο. Μιά μικρή ταμπελίτσα συμπλήρωνε το παράξενο σκηνικό «Το τραπέζι του απόντα». Γεμάτος ερωτηματικά απευθύνθηκα στον οικοδεσπότη μας, τον Ταξίαρχο Διοικητή της Σχολής Μονίμων Υπαξιωματικών, για το νόημα της σκηνής, σίγουρος ότι θα ξέρει, αφού είναι αδιανόητο να υπάρχει στρατιωτικός, που να μη γνωρίζει απολύτως το τι γίνεται και τι υπάρχει στους χώρους ευθύνης του. Ο Ταξίαρχος, ο οποίος και το δημιούργησε, μου είπε ότι το τραπέζι αυτό συμβολίζει την τιμή που οφείλουμε στους απόντες, που έπεσαν στους αγώνες για την ελευθερία της Πατρίδος. Εκεί, που εμείς τώρα τρώμε και διασκεδάζουμε, υπάρχει πάντα ένα τραπέζι, που, μαζί με την ευγνωμοσύνη μας, είναι αφιερωμένο σ’ ΑΥΤΟΥΣ. Ομολογώ ότι συγκλονίστηκα και ένας κόμπος ανέβηκε στο λαιμό μου και δεν μπόρεσα να αρθρώσω λέξη. Ο Ταξίαρχος, το κατάλαβε και διακριτικά απομακρύνθηκε, δήθεν για να δώσει οδηγίες για κάτι. Από κει και πέρα πλέον, το απλοϊκό τραπεζάκι, άρχισε να παίρνει στα μάτια μου την εικόνα ενός γιγαντιαίου μνημείου μυθικών διαστάσεων. Διότι ακριβώς αυτό είναι. Όσο μπορεί να συγκλονίσει το κλασικό πλέον μνημείο της μάχης της Ίβο Τζίμα, με τους πεζοναύτες που υψώνουν την αστερόεσσα στα θειούχα εδάφη του νησιού ή το μνημείο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στη Μόσχα, άλλο τόσο, ίσως και περισσότερο, συγκλονίζει το ταπεινό τραπεζάκι στην είσοδο της Λέσχης Αξιωματικών στα Τρίκαλα. Αυτή η συγκλονιστική εικόνα, που με τη δωρική λιτότητά της περιλαμβάνει τα πάντα, μου θύμισε ένα ποίημα του Γ. Αθάνα (ο ακαδημαϊκός Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας) που μαθαίναμε στο δημοτικό σχολείο (και όχι σκολειό…). Είχε τίτλο «Άη Δημήτρης» και ακριβώς αυτό το απέριττο διαμηνούσε. Ένα απλό εκκλησάκι, σ’ ένα γραφικό Ελληνικό χωριουδάκι, που ορίζει όλη τη ζωή των κατοίκων του. Βάφτιση, γάμος, θάνατος. Ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άη Δημήτρη, ο οποίος δεν έχει συνηθίσει και δεν τις χρειάζεται άλλωστε, σε μεγαλοπρεπείς λαμπάδες. Αλλά του αρκεί το μικρό και ταπεινό κεράκι. Ας το ξαναθυμηθούμε και ας το μάθουν και οι νέοι μας, που πλέον περί πολλά άσχετα τυρβάζουν. Άη Δημήτρης Στο χωριό μας, που δεν είναι κι ομορφότερο στην πλάση, μας αφήσαν οι γονιοί μας μια γερόντισσα εκκλησιά. Δεν της έχουμε φτειασμένο μαρμαρένιο εικονοστάσι. Τα καντήλια της δεν είναι κρυσταλλένια και χρυσά.

Φτωχικά ντυμένους έχει και τους γέρους της παπάδες. Ταπεινοί κι οι δυό της ψάλτες είναι πάντα εργατικοί. Στα μανάλια της μεγάλες δεν ανάβουνε λαμπάδες. Στον αφέντη Άη Δημήτρη το μικρό κεράκι αρκεί. Κι όμως, στο μικρό της χώρο που όλους κι όλους δε μας πιάνει, του Θεού το μεγαλείο το αισθανόμαστε τρανό! Πουθενά πιο μυρωμένο δεν καπνίζει το λιβάνι, πουθενά το καντηλάκι δε σπιθάει πιο φωτεινό. Την καλή μας εκκλησούλα!... Όλοι μας εκεί στη μέση χριστιανοί στην κολυμβήθρα γίναμε κλαψαριστά. Θα γελάσουμε μια μέρα και γαμπροί στην ίδια θέση. Θα σωπάσουμε μιαν άλλη με τα μάτια μας κλειστά... Όπως και στον Άη Δημήτρη, έτσι και στον μεγάλο «Απόντα», αρκεί το λιτό και απέριττο τραπέζι, που είναι αφιερωμένο σ’ Αυτόν. Αυτοί είναι οι ήρωές μας. Αρκούνται σε ένα ταπεινό τραπέζι που τους περιμένει. Αυτοί είναι οι άγιοί μας. Αρκούνται στο μικρό κεράκι. Νάσαι καλά κύριε Ταξίαρχε, που στο πείσμα του μηδενισμού των καιρών, δίνεις μαθήματα εθνικής ανατάσεως και ευθύνης έναντι αυτών που έδωσαν τη ζωή τους, για να μπορούν σήμερα οι απόγονοί τους, να ασχημονούν. Χρήστος Μπολώσης Υποστράτηγος ε.α.

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

Έ

νας γιος πήρε τον γέρο πατέρα του και πήγαν σε ένα πολύ καλό εστιατόριο για δείπνο. Ο πατέρας ήταν πολύ γέρος και αδύναμος. Καθώς έτρωγε, τα φαγητά του έπεφταν και λέρωναν το πουκάμισο και το παντελόνι του. Οι γύρω συνδαιτυμόνες τους έβλεπαν με αποστροφή, ενώ ο γιος του συνέχιζε να τρώει απόλυτα ήρεμος. Αφού τελείωσε το φαγητό του, ο γιος του τον πήρε στην τουαλέτα και καθάρισε τα υπολείμματα τροφίμων, του καθάρισε τους λεκέδες, του χτένισε τα μαλλιά και του διόρθωσε τα γυαλιά του. Όταν βγήκαν από την τουαλέτα όλο το εστιατόριο κοίταζε

τον γιο και δεν μπορούσε να κατανοήσει πώς ένας τόσο νέος μπορούσε να φέρεται έτσι και να εκτίθεται σε ένα τέτοιο κοινό. Ο γιος πήρε αγκαζέ τον πατέρα του και στράφηκε προς την έξοδο. Εκείνη την στιγμή ένας γέρος μεταξύ των συνδαιτυμόνων φώναξε τον γιο και τον ρώτησε, “Δεν νομίζετε ότι έχετε αφήσει κάτι πίσω;”. Ο γιος απάντησε: «Όχι, κύριε, δεν έχω αφήσει κάτι”. Ο γέρος απάντησε: “Και όμως έχετε! Αφήσατε ένα μάθημα για κάθε γιο και μία ελπίδα για κάθε πατέρα”. Σε ολόκληρο το εστιατόριο έπεσε βουβαμάρα.

Αποτρέπει τον πόλεμο μόνο όποιος είναι αποφασισμένος να πολεμήσει

Κ

όντρα στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, τη διεθνή νομιμότητα και την κοινή λογική, μια παρέα, ανεπαρκέστατων γραφειοκρατών – υπαλλήλων της διεθνούς χρηματιστηριακής ολιγαρχίας υποβάλλουν εδώ και 7 χρόνια την ελληνική κοινωνία σε μια υποτίθεται θεραπευτική αγωγή που έχει σαφή τα χαρακτηριστικά αργού θανάτου. Η γερμανική Ευρώπη κλυδωνίζεται, αλλά επιμένει. Η αγρίως δοκιμαζόμενη χώρα μας και οι παροιμιώδεις ως τώρα αντοχές του λαού μας στα βασανιστήρια τρίτου βαθμού, που τον έχουν υποβάλει οι δανειστές και η γραφειοκρατία Βερολίνου-Βρυξελλών, δεν έχει προηγούμενο. Αλλ’ ως εδώ και μη παρέκει. Προχθές ωστόσο ένας συνετός και ρεαλιστικός στόχος της Κομισιόν για μια δημοσιονομική στήριξη της τάξεως των 50 δισ. ευρώ απερρίφθη από το Eurogroup λόγω γερμανικού «nein». Είμαστε στόχος μιας ασύμμετρης επιβουλής, η οποία δεν αποσκοπεί μόνον στην δημοσιονομική εξαθλίωση και δι’ αυτής τον εξανδραποδισμό του λαού μας, αλλά προωθεί την συστηματική αποδόμηση της ιστορικής μνήμης του και της εθνικής και πολιτιστικής ταυτότητάς του. Το γεωπολιτικό μας πρόβλημα, παρά τις «γεγονυΐα τη φωνή» συγκεκριμένες ευθείες απειλές του Ερντογάν κατά της εθνικής μας ακεραιότητας δεν δείχνει να έχει συνειδητοποιηθεί ακόμη από το πολιτικό μας προσωπικό. Για παράδειγμα η Ν.Δ. μόλις και μετά βίας ψέλλισε κάποιες πρώτες φράσεις στη συνάντηση Μητσοτάκη-Σταϊνμάγερ, όπου ο πρώτος εξέφρασε ανησυχίες για τον αναθεωρητισμό

που διατυπώνεται σε ανώτατο επίπεδο από την Άγκυρα, «γεγονός που εγείρει ερωτήματα προς τις αληθινές προθέσεις της Τουρκίας»! Άλλα κόμματα δεν έχουν κάνει την παραμικρή νύξη. Δηλαδή αμφιβάλλουν ακόμη για τις πραγματικές προθέσεις των τούρκων κυβερνώντων και αντιπολιτευομένων! Επικρατεί εδώ μία υπεραισιόδοξη ανάγνωση των τουρκικών δρωμένων που οδηγεί σε παρερμηνεία τους. Ο ισλαμιστής απλώνει τα «σύνορα της καρδιάς του» σε όλον τον Ελληνισμό: Θράκη, Αιγαίο, Κύπρο κι ως τη Θεσσαλονίκη. Εξαιρεί περιέργως το ….Κολωνάκι! Φυσικά θέλει τις μεγάλες πετρελαιοπηγές (Κιρκούκ, Μοσούλη), αλλά και τους Κυπριακούς υδρογονάνθρακες και το Αιγαίο και τα νησιά μας. Βουλιμικός και ανικανοποίητος. Να απαλλαγούμε τάχιστα από τις αυταπάτες και να συνειδητοποιήσουμε την σοβαρότητα της εναντίον μας απειλής. Δεν μπορούμε να παίζουμε εν ου παικτοίς. Το κεφάλαιο του οπλικού εκσυγχρονισμού και της ισορροπίας ισχύος σε μέσα απέναντι στον εχθρό βαραίνει την Κυβέρνηση και τον πολιτικό κόσμο. Όλοι από κοινού οφείλουν να σπεύσουν σε αναζήτηση μέσων και συμμάχων. Χωρίς τον ανάλογο εξοπλισμό θα σερνόμαστε έρμαια της διαρκώς κλιμακούμενης τουρκικής απειλής. Το ενδεχόμενο ενός ελληνοτουρκικού πολέμου είναι σήμερα πολύ πιθανό. Για να αποτραπεί αυτό πρώτιστη προϋπόθεση είναι να είμαστε αποφασισμένοι να πολεμήσουμε και να πεθάνουμε.

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

7

το Σκινοφάραγγο

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΑΠΑ-ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ (1936-2016) Ο παπα-Γιάννης Παπαδάκης γεννήθηκε στο χωριό Σκινιάς το έτος 1936. Ήταν το πέμπτο παιδί της οικογένειας του Κων/νου Παπαδάκη και της Χαλαμπαλάκη Μαρίας. Μακρινή καταγωγή από τα Ακούμια Ρεθύμνου και γόνος μιας ισχυρής Λεβιτικής οικογένειας, ο τέταρτος ιερέας και μιας ισχυρής αγροτικής οικογένειας. Μεγάλωσε στο Σκινιά. Παρακολούθησε το Ανωγειανό σχολείο Ηρακλείου, το Γυμνάσιο του Κοραή, το Γυμνάσιο Καστελλίου δυο χρόνια το Ανώτερο Εκκλησιαστικό φροντιστήριο της Εκκλησιαστικής Σχολής Κρήτης. Φοίτησε στην Ιερά Μονή Πεντέλης και στο Πνευματικό Φροντιστήριο Εξομολόγων Ιερέων. Το 1960 παντρεύτηκε την Αθηνά Χαλαμπαλάκη του Δημ. και χειροτονήθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Τιμόθεο, την ημέρα των Βαΐων διάκονος και την Μεγάλη Πέμπτη πρεσβύτερος. Τοποθετήθηκε στο Δεμάτι Μονοφατσίου όπου και παρέμεινε εφημέριος για οκτώ χρόνια. Το 1968 την ημέρα της εορτής του Αγίου Αντωνίου ανέλαβε την ενορία Σκινιά. Το Σεπτέμβριο του 1986 έγινε Σταυροφόρος από τον επίσκοπο Γορτύνης και Αρκαδίας Τιμόθεο. Συνταξιοδοτήθηκε το 2005. ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΥΝ ΕΦΗΜΕΡΙΟ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ ΑΓ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΚΙΝΙΑ ΠΑΠΑ-ΝΙΚΗΤΑ ΚΑΠΕΛΛΑΚΗ Σεβασμιώτατε, Σεβαστοί πατέρες, Αγαπητοί μου αδελφοί, Θλιβερό καθήκον μας συγκέντρωσε στον Ιερόν αυτόν Ναόν. Να προπέμψουμε στην τελευταία του επίγεια κατοικία τον αγαπητόν και σεβαστόν π. Ιωάννη Παπαδάκη, ο οποίος από χθες άφησε πρόωρα την ματαιότητα αυτού του κόσμου, πορευόμενος με τις ευχές και τις προσευχές μας στη Βασιλεία Του Θεού και στο υπερουράνιο θυσιαστήριο. Ο π. Ιωάννης, γεννήθηκε και έζησε στο Χωριό του Σκινιά. Υπήρξε γόνος ιερατικής οικογένειας και κρίκος αδιάσπαστης αλυσίδας προγόνων του ιερέων. Ανατράφηκε εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου και γαλουχήθηκε από τους γονείς του, με τα νάματα της πίστεώς μας και τις παραδόσεις της Αγίας μας Εκκλησίας. Νυμφεύθηκε την ακούραστη πρεσβυτέρα του Αθηνά και απέκτησαν πέντε παιδιά τα οποία τα μεγάλωσαν με την χάρη του Θεού και τα νουθέτησαν στο όνομα του Ιησού Χριστού, και τους έδωσαν τα εφόδια εκείνα για να διαπρέψουν μέσα στην κοινωνία, να δημιουργήσουν με την σειρά τους τις δικές τους οικογένειες και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους σύμφωνα με το πνεύμα της ορθοδοξίας. Εργάστηκε για πολλά χρόνια σκληρά μέσα σε αντίξοες συνθήκες για τον επιούσιο άρτο και με τον τίμιο ιδρώτα του ανέθρεψε την οικογένειά του. Είχε χριστιανική ανατροφή και έζησε ευσεβώς εν Χριστώ. Τον ευλόγησε ο Θεός και ανήλθε τις βαθμίδες του ιερού Θυσιαστηρίου. Χειροτονείται Διάκονος υπό του αοιδίμου Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Κρήτης κυρού Τιμοθέου ως Μητροπολίτης Γορτύνης και Αρκαδίας και σε σύντομο χρόνο Πρεσβύτερος. Υπηρέτησε επί 45 και πλέον έτη την Εκκλησία με ζήλο, ευλάβεια και αφοσίωση, στις Ενορίες Δεματίου και Σκινιά. Εχρημάτισε και

ως Αρχιερατικός Επίτροπος της τρίτης Αρχιερατικής περιφέρειας της νεοσύστατης Ιεράς Μητροπόλεως Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου. Ανεπιφύλακτα, όσοι τον γνώρισαν και συνεργάσθηκαν μαζί του στις ενορίες που υπη-

ρέτησε, αρχικά στην Ενορία Δεματίου και έπειτα στην ενορία του Αγίου Αντωνίου στον Σκινιά, ομιλούν για τον ευλαβέστατο και εξαίρετο κληρικό, που διακρινόταν για την απλότητα, την πίστη, την εργατικότητά του και την αγάπη του προς την αγία μας Εκκλησία. Είχε αυξημένη πίστη, ευσέβεια και διάθεση διακονίας του λαού του Θεού. Ήταν ευγενικός, πράος και κομψός στους τρόπους του και στην συμπεριφορά του, άριστος και ιεροπρεπής λειτουργός του Ιερού Θυσιαστηρίου. Ο π. Ιωάννης αγάπησε και αγαπήθηκε από τους ενορίτες του, τους ιεροψάλτες, τα Εκκλησιαστικά Συμβούλια που συνεργάστηκε όλα αυτά τα χρόνια της ιερατικής του Διακονίας και πορείας στην Εκκλησία. Είχε τόση αγάπη για την Εκκλησία και αυτό το διακρίνουμε μέσα από το μεγάλο του έργο που μας αφήνει. Όπως την κατασκευή του Ενοριακού Πνευματικού Κέντρου, την ανέγερση του καμπαναριού στον Ιερό Ναό του Αγίου Αντωνίου, την ανοικοδόμηση και συντήρηση τόσων Ιερών Ναών, αλλά πάνω απ’ όλα το πνευματικό του έργο με τις καθημερινές ακολουθίες, τα κατηχητικά, τις εκκλησιαστικές συνάξεις, το ποιμαντικό του έργο, τόσο εντός των ορίων της Ενορίας μας αλλά και πέραν αυτής, και αναφέρω απλά την στενή συνεργασία του με την Ιερά Μονή Παναγίας Καλυβιανής και τόσα άλλα που ακούραστα και αγόγγυστα προσέφερε. Αλλά το σημαντικότερο όμως είναι ότι κάτω από το ιερό επιτραχήλιό του ανακουφίστηκαν πνευματικά πάρα πολλοί άνθρωποι. Του είμαστε ευγνώμονες όλοι κλήρος και λαός για την παρακαταθήκη την οποία μας αφήνει που είναι πολύ μεγάλη. Ο π. Ιωάννης διέθετε βαθιά πίστη στο Θεό, έδωσε μαρτυρία ψυχή και σώματι για το σταυρό του ράσου, γι' αυτό, στα διάφορα προβλήματα που αντιμε-

τώπισε και αντιμετώπιζε, εύρισκε καταφύγιο, παρηγοριά, ελπίδα και στήριγμα στον Θεό και την Εκκλησία. Πονούμε και συγκλονιζόμαστε ως άνθρωποι, που φεύγει από τον μάταιο τούτο κόσμο. Χαιρόμαστε όμως ως πιστοί και ως Χριστιανοί, γιατί μεταβαίνει εκ του θανάτου εις την ζωήν απ’ όπου θα συνεχίσει να εύχεται για εμάς. Αγαπητέ και Μακαριστέ Γέροντά μου παπαΓιάννη η φυσική και ανθρώπινη λύπη μας ελαττώνεται από την ελπίδα και την βαθειά πεποίθηση ότι «μεταβέβηκες εκ του θανάτου εις την ζωήν, και από τα λυπηρότερα στα χρηστότερα και θυμηδέστερα, στην αιώνια χαρά και απόλαυση». Η ενορία αύτη που τόσο αγάπησες όπως μου είχες εκμυστηρευτεί πολλές φορές σε στερείται, θα λείψει η παρουσία σου, θα λείψει η πνευματική σου διδαχή και καθοδήγηση σε αυτούς που την αναζητούσαν. Όμως η Εκκλησία δεν σε έχασε. Έφυγες από την στρατευόμενη Εκκλησία και μετέβηκες στην θριαμβεύουσα Εκκλησία. Πάντοτε μέσα από την θεία λειτουργία θα σε ενθυμούμεθα κατά την ώρα της προσκομιδής. Θα πρεσβεύεις στον θρόνο της χάριτος του Θεού, στον ουρανό, και θα κοσμείς τον χορό των αγγελικών δυνάμεων της αιωνίας δόξης. Εκεί απερίσπαστος πλέον θα παρακαλείς τον Κύριο και θα προσεύχεσαι για όλους μας. Ιδιαίτερα για την σύζυγό σου και τα πιστά και αφοσιωμένα παιδιά και εγγόνια σου, τα οποία σου συμπαραστάθηκαν υποδειγματικά, όλη την περίοδο που δοκιμαζόσουν με την ασθένειά σου. Σεβαστέ μας πατέρα Ιωάννη, για ακόμα μια φορά σ' ευχαριστούμε για όλα. Σου είμαστε παντοτινά ευγνώμονες για ότι προσέφερες στον καθένα μας και στην Ενορία μας. Προσεύχου και για εμάς κι’ ας έχουμε για πάντα την ευχή σου και την θύμησή σου. Στην βαρυπενθούσα οικογένειά σου, στην σύζυγό σου Αθηνά πρεσβυτέρα, στα αγαπημένα σου παιδιά και εγγόνια, εκφράζουμε τα θερμά συλλυπητήριά μας εκ μέρους της Ενορίας Αγίου Αντωνίου Σκινιά και ευχόμαστε ολόψυχα, ο Θεός να σε κατατάξει μετά των εκλεκτών εν τη Βασιλεία Του και να σε καταστήσει συλλειτουργό Του στο υπερουράνιο θυσιαστήριό Του. Αμήν. ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ ΑΓ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΚΙΝΙΑ Σήμερα στον Σκινιά Μονοφατσίου ημέρα Πέμπτη 01 Δεκεμβρίου 2016 και ώρα 11:00 προ μεσημβρίας το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο της Ενορίας Αγίου Αντωνίου μόλις πληροφορήθηκε την εκδημία του Ιερέα Ιωάννου Παπαδάκη πρώην Εφημέριου της Ενορίας Σκινιά συνήλθε σε έκτακτη συνεδρίαση και αποφάσισε τα παρακάτω: 1) Να παραστεί σύσσωμο το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο στην Νεκρώσιμη Ακολουθία, καθώς και να κυματίζουν μεσίστιες οι σημαίες του Ιερού Ναού κατά την ημέρα της εξοδίου ακολουθίας.

2) Να εκφράσει τα θερμά συλλυπητήρια προς την οικογένεια του εκλιπόντος.

3) Να εγγραφεί εις τα δίπτυχα της Ενορίας το όνομα του Μακαριστού Πατρός Ιωάννου και να μνημονεύεται το όνομα αυτού μετά των μεγάλων ευεργετών της Ενορίας μας.

4) Τα έξοδα της κηδείας να καλυφθούν από την Ενορία. Συνέχεια στη σελ. 8

8

το Σκινοφάραγγο

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΑΠΑ-ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ (1936-2016) Συνέχεια από τη σελ. 7

5) Να κατατεθεί το ποσό των 100 ευρώ αντί στεφάνου υπέρ της παγκοινιάς των παιδικών γευμάτων της Ιεράς Μητροπόλεώς μας.

6) Το παρόν να δημοσιευθεί στον τοπικό τύπο. ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑ-ΝΙΚΟΛΗ ΚΟΚΟΛΑΚΗ Τούτη την στιγμή του τελευταίου ασπασμού, του τελευταίου αποχαιρετισμού του αείμνηστου αδελφού παπα-Γιάννη αισθάνομαι το χρέος να πω δυο λόγια γιατί είχαμε μια ιδιαίτερη σχέση αγάπης και κοινωνίας όχι μόνο προσωπική αλλά και οικογενειακή. Η προσφορά και το έργο του παπα-Γιάννη σε τούτη την ενορία είναι γνωστή σ’ όλους μας. Είχε δώσει την καρδιά και τον εαυτό του εις την υπηρεσία του Θεού και την εξυπηρέτηση των ανθρώπων (του ποιμνίου του). Στάθηκε δίπλα στους ανθρώπους του Σκινιά στα προβλήματα, τις ανάγκες τους, στις χαρές και στις λύπες ως άνθρωπος του Θεού που χαίρει μετά των χαιρόντων και κλαίει μετά των κλαιόντων. (Ήτο πνευματικός ηγέτης). Με ζήλο και αφοσίωση διακόνησε υποδειγματικά την εκκλησία, γενόμενος «τύπος των πιστών εν λόγω, εν αναστροφή, εν αγάπη, εν πνεύματι, εν πίστει» Α’ τιμ. Δ, 12. Μεριμνούσε αόκνως για τον ευπρεπισμό και επισκευή των Εκκλησιών της Ενορίας. Το Καμπαναριό, η αίθουσα δίπλα, ο αγώνας του για την ίδρυση και λειτουργία του Γυμνασίου Σκινιά θα είναι γι’ αυτό εις μνημόσυνο αιώνιον. Αυτού φιλακόλουθος, καλός λειτουργός, κατηχητής, κήρυκας του Ευαγγελίου, ποιμένας άγρυπνος. Πάντα πρόθυμος εις όλας τας εκδηλώσεις της Μητροπόλεως και του Ιερού Συνδέσμου με τις Πνευματικές Εστίες, τις δεήσεις για την προστασία του περιβάλλοντος ιδιαίτερα δε την πορεία-λιτανεία που κάναμε ενάντια στα πυρηνικά εξ’ αιτίας του Τσερνομπίλ το 1986. Και πέραν όλων αυτών εύρισκε χρόνο για την πολυμελή οικογένειά του, 5 παιδιά, που ανέθρεψαν εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου με την ενάρετη σύζυγό του και τα οποία είναι αποκατεστημένα καλά και χρήσιμα στην κοινωνία. Στο τέλος δοκιμάστηκε ως χρυσός εν χωνευτηρίω, ανεξιχνίαστες αι Βουλαί του Θεού επείρασεν αυτούς και εύρε αυτούς αξίους εαυτού - πιστεύω ότι είναι νικητής από αυτή τη δοκιμασία. Και ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ιωάννης εκ πνεύματος Αγίου γράφει στην Αποκάλυψη Β’, 7 τα εξής: Τω νικώντι δώσω αυτώ φαγείν εκ του ξύλου της ζωής, ο έστιν εν τω παραδείσω του Θεού μου. Αδελφέ και Σύντεκνε παπα-Γιάννη Σε προπέμπομε εις την αιωνιότητα όλοι εμείς οι επιζώντες, ο Σεβασμιώτατος, οι συμπρεσβύτεροί σου, οι συγγενείς, το ποίμνιό σου και σύμπασα η Εκκλησία ευχόμεθα και προσευχόμεθα πως Κύριος ο Θεός της ζωής και του θανάτου σε κατατάξει ένθα οι Δίκαιοι αναπαύονται. Στη σύζυγο του μεταστάντος, τα παιδιά και τα εγγόνια, εκφράζω τα συλλυπητήριά μου και εύχομαι την εξ ύψους παρηγορία. Αιωνία η μνήμη Αυτού.

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΑΜΠΡΟ ΤΟΥ ΕΚΛΙΠΟΝΤΟΣ ΠΑΝΤΕΛΗ ΑΠΟΔΟΥΛΙΑΝΑΚΗ Σεβασμιώτατε Δέσποτα της Ιεράς Μητροπόλεως Αρκαλοχωρίου-Καστελλίου και Βιάννου Σεβαστοί πατέρες Πανοσιολογιότατοι - οσιότατες μοναχές Αξιότιμοι κύριοι Αντιδήμαρχοι Αγαπητοί συγγενείς - συμπολίτες και συγχωριανοί Τεθλιμμένη ομήγυρη. Με αισθήματα βαθειάς οδύνης και της κατ’ άνθρωπο λύπης που είναι απότοκος του θανάτου. Αγαπητέ πατέρα Τι λόγια να βρω να σου πω αυτή τη στιγμή; Πώς μπορώ να εκφράσω με λόγια αυτά που αισθάνομαι τώρα; Γιατί όσο και αν είσαι προετοιμασμένος να δεχτείς τον θάνατο τελικά πάντα σε πιάνει απροετίμαστο. Δεν θα επιχειρήσω να κάνω καμία αναφορά στο ποιμαντικό, πνευματικό και εκκλησιαστικό σου έργο, γιατί ότι και αν πω θα σε αδικήσω. Θα ήθελα όμως μέσα στην εκκλησία του Αγίου Αντωνίου που τόσο αγάπησες, μπροστά στο σκήνωμά σου να δηλώσω ότι σε αγάπησα αφού πρώτα εσύ με αγάπησες και με δέχτηκες στην αγκαλιά σου. Θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για τις σωστές και σοφές συμβουλές σου. Θα ήθελα να σε ευχαριστήσουμε για την σωστή καθοδήγηση των παιδιών μας τα οποία τα έμαθες να σέβονται τους γονείς, την κοινωνία και να είναι σωστοί Χριστιανοί. Θα ήθελα να σε ευχαριστήσω γιατί πάντα μνημόνευες τους γονείς μου. Θα ήθελα να σε ευχαριστήσουμε για τα πνευματικά και υλικά αγαθά που μας προσέφερες. Τα χρόνια που σε γνώρισα διαπίστωσα: Ότι αγάπησες τους ενορίτες σου, τους ιεροψάλτες, το προσωπικό της εκκλησίας, τον αντικαταστάτη σου ιερέα και εκείνοι, σου ανταπέδιδαν την αγάπη, την εκτίμηση και τον σεβασμό τους. Πάντα δε μου έλεγες την αγάπη των ανθρώπων ποτέ δεν την βλέπουμε όταν έρχεται, την βλέπουμε όμως πάντα όταν φεύγει. Η προσφορά σου και όλη η καλή σου παρουσία στην εκκλησία από το μοναστήρι της Καλυβιανής δίπλα στον τότε Μητροπολίτη Γορτύνης και Αρκαδίας Μακαριστό Τιμόθεο και στη συνέχεια στην ενορία Δεματίου και Σκινιά διέθετε βαθειά πίστη στο Θεό. Έδωσες μαρτυρία, ψυχή και σώμα για το σταυρό του ράσου. Γι’ αυτό όλα τα προβλήματα που αντιμετώπιζες εύρισκες καταφύγιο, παρηγοριά, ελπίδα και στήριγμα στο Θεό και εκφωνούσες την φράση «Υπομονή παιδιά είναι μεγάλος ο Θεός». Πονούμε και συγκλονιζόμαστε ως άνθρωποι που φεύγεις από τον μάταιο τούτο κόσμο. Χαιρόμαστε ως πιστοί και ως Χριστιανοί γιατί μεταβαίνεις εκ του θανάτου εις την ζωή. Την φρίκη του θανάτου εξέφρασε ο Αριστοτέλης με την λέξη «Φοβερώτατο» που η δύναμή του είναι ακατανίκητη. Όμως κανένας δεν μπορεί να τον αποφύγει αφού τον κληρονομήσαμε με το προπατορικό αμάρτημα.

Γι’ αυτό αγαπητέ μας πατέρα η φυσική και ανθρώπινη λύπη μας ελαττώνεται από την ελπίδα και την βαθειά πεποίθηση ότι: «μεταβαίνεις από τον θάνατον εις την ζωή…» στην αιώνια χαρά και απόλαυση. Εμείς η οικογένειά σου, οι συγχωριανοί σου, οι φίλοι σου που τόσο μας αγάπησες, θα σε στερηθούμε. Όμως η εκκλησία δεν σε έχασε. Σε έχει πρεσβευτή στο θρόνο της χάριτος του Θεού στον ουρανό και θα κοσμείς τον χορό των Αγγελικών δυνάμεων. Εκεί απερίσπαστος πλέον θα παρακαλείς τον Κύριο και θα προσεύχεσαι για όλους μας. Σήμερα όλοι εμείς προσευχόμαστε ολόψυχα ο Θεός να σε κατατάξει μετά των εκλεκτών του και να σε καταστήσει συλλειτουργό του στο Υπερουράνιο θυσιαστήριό Του. Αμήν. Εκ μέρους της οικογένειας θα ήθελα να ευχαριστήσω: ― Τον ποιμενάρχη μας Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη της Μητροπόλεως ΑρκαλοχωρίουΚαστελλίου και Βιάννου κ.κ. Ανδρέα για την αγάπη του προς τον πατέρα Ιωάννη και την οικογένειά του που ακόμα και στις ύστερες στιγμές τους καθώς ήταν παρών για να απαλύνει τον πόνο στο νοσοκομείο. ― Τον Ιεροκήρυκα της Μητροπόλεώς μας πατέρα Μελχισεδέκ. ― Τον ιερέα της ενορίας μας παπα-Νικήτα για τον σεβασμό-αγάπη και εκτίμηση στον ίδιο και στην οικογένειά του. ― Τους σεβαστούς πατέρες, τους Ιεροψάλτες. ― Το ενοριακό συμβούλιο, τα μέλη του Μητροπολιτικού Συμβουλίου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης, το Μητροπολιτικό Συμβούλιο της Μητροπόλεώς μας, όλο το προσωπικό της εκκλησίας, τους συγγενείς, τους συγχωριανούς, όλους εσάς που παρευρίσκεστε σήμερα εδώ. Ας είναι αιωνία η μνήμη του. Καλό κατευόδιο, παπα-Γιάννη… Αγαπημένε παπα-Γιάννη, αρχικά θα μιλήσω ως ενήλικας που κάποτε υπήρξε παιδί. Ακόμα ηχούν στα αυτιά μου τα διδάγματα του κατηχητικού, οι ωραίες συζητήσεις που κάναμε, και τα τραγούδια, αυτά τα υπέροχα τραγούδια που πολλές γενιές Σκινιανών γαλούχησαν και μας έκαμαν να αγαπήσουμε τον Χριστό και την «υπερευλογημένη», «μάνα, γλυκιά μάνα Παναγία», όπως τους αγαπούσαν τα «παιδιά της Γαλιλαίας». Τα τραγούδια που μας ενδυνάμωναν και μας παρακινούσαν για τη «Νίκη», να ’ρθούμε κοντά στο Χριστό, «το μόνο οδηγό». Το Πάσχα στο Σκινιά είναι ταυτισμένο με τη γλυκιά σου φωνή. Πώς να ψάλουμε με διαφορετικό ήχο τα εγκώμια, αφού έχει περάσει στο DNA μας η μελωδία που εσύ μας δίδαξες. Το «δεύτε λάβετε φως» αλλά και το «Χριστός Ανέστη» υπάρχουν ως ανάμνησή μέσα μας με τη φωνή σου. Και τα τόσα παιδιά που ανεχόσουν στο ιερό ντύνοντάς τα παπαδάκια και κάνοντάς τα να νιώθουν σπουδαία και απαραίτητα στην εκκλησία. Αγαπήσαμε την εκκλησία χάρη σε σένα. Έκαμες μια μεγάλη και καλή οικογένεια, Συνέχεια στη σελ. 9

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

9

το Σκινοφάραγγο

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΑΠΑ-ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ (1936-2016) Συνέχεια από τη σελ. 8

φρόντισες γι’ αυτήν, ταχτοποίησες, όπως λέμε στην καθομιλουμένη τα παιδιά σου όπως κάθε βιοπαλαιστής. Ωστόσο δεν μπορούμε να αγνοήσουμε και τη δράση σου ως ενεργό μέλος της μικρής μας κοινότητας. Ήσουν πρωτεργάτης σε κάθε γεγονός που αφορούσε τα κοινά. Πρωτεργάτης στη δημιουργία του Γυμνασίου, σε θέματα της τοπικής κοινωνίας, αλλά και πρωτοπόρος. Σε περίοδο που άλλα χωριά ήταν σε πλήρη αδράνεια εσύ είχες την πρόνοια και την πρωτοβουλία να ξεκινήσεις αυτό το στολίδι που βρίσκεται στην αυλή του Αγίου Αντωνίου, το Πνευματικό μας Κέντρο. Με την αμέριστη συμπαράσταση των λοιπών φορέων όπως η τότε Κοινότητα αλλά και οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι Σκινιά και Αθήνας, στηριζόμενος στη γενναιοδωρία των Σκινιανών, κατάφερες να δημιουργήσεις αυτό το σπουδαίο έργο που στην εποχή του ήταν πρωτοποριακό. Αγαπούσες το χωριό σου και το έδειχνες σε κάθε περίπτωση. Πολλές φορές μετά την αρρώστια σου, η απουσία σου ήταν ιδιαίτερα αισθητή. Η απώλειά σου θα μας αφήσει ένα μεγάλο κενό παπα-Γιάννη. Πιστεύω από κει ψηλά που θα μας βλέπεις να είσαι ο καλύτερος πρεσβευτής μας στο Θεό και να εξακολουθείς να νοιάζεσαι για μας και να μεσολαβείς για την υγεία και την ευημερία μας. Είμαι σίγουρη ότι εκεί που πας το ποίμνιό σου, που έχει ήδη αφήσει τα εγκόσμια, θα σε περιμένει με χαρά. Ευλόγησέ τους και χαιρέτησέ τους για χάρη μας. Συλλυπητήρια στην οικογένεια. Καλό κατευόδιο! Μαρία Γαλανάκη Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Σκινιά Ψήφισμα Πολιτιστικού Συλλόγου Σκινιά Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πολιτιστικού Συλλόγου Σκινιά σε έκτακτη συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στις 02-12-2016 αποφάσισε ομόφωνα τα εξής: 1. Να εκφράσει τα βαθιά του συλλυπητήρια για την απώλεια του π. Ιωάννου Παπαδάκη στους οικείους του και σε όλο το χωριό.

2. Αποφάσισε αντί στεφάνου να δώσει στην ενορία του χωριού μας το ποσό των 200 € για τη συντήρηση του Πνευματικού Κέντρου τιμής ένεκεν. ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΠΙΚΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ ΣΚΙΝΙΑ κ. ΜΑΡΙΝΑ ΧΑΛΑΜΠΑΛΑΚΗ Αγαπημένε μας παπα-Γιάννη Από χθες η Τοπική Κοινότητα του Σκινιά, βρίσκεται σε μεγάλο πένθος, αφού υπήρξες για πολλά συναπτά έτη ο πνευματικός μας πατέρας, ενώ παράλληλα συνδέθηκες με πολύ σημαντικές, χαρούμενες αλλά και δύσκολες στιγμές όλων των οικογενειών του χωριού μας. Μα και όσοι ξένοι επισκέπτες βρέθηκαν στην ενορία τούτη θα θυμούνται έναν ιερέα χαμογελαστό, προσιτό, καλοσυνάτο, που έδειχνε ικανοποιημένος με την παρουσία τους εδώ. Η ωραία σου ψαλμωδία με την βροντερή σου φωνή θα μείνει χαραγμένη στην ψυχή όλων μας.

Θυμάμαι, θα ήμουν 9 χρονών παιδί ακόμα όταν πρωτοήρθα στον πνευματικό μου πατέρα, εκεί καθισμένος στην ωραία πύλη της Παναγίας και να μου δίνει συμβουλές στο πως να γίνω ένα καλό παιδί, μια καλή αδελφή, μια καλή κόρη, ένας καλός άνθρωπος με καθαρή ψυχή. Όσα λόγια και να πούμε τούτη τη στιγμή θα είναι λίγα για τα όσα νιώθουμε για σένα, γιατί θέλω να πιστεύω ότι τα συναισθήματα που νιώθω εγώ σήμερα και εκφράζω μέσα απ’ αυτά μου τα λόγια, τα νιώθουμε όλοι όσοι ήρθαμε εδώ για να σε αποχαιρετήσουμε. Να αποχαιρετήσουμε τον πνευματικό μας πατέρα, αλλά και συγχωριανό Ιωάννη Παπαδάκη. Ως εκπρόσωπος της Τοπικής Κοινότητας Σκινιά και εκ μέρους του Τοπικού Συμβουλίου θα θέλαμε να σε ευχαριστήσουμε για τα όσα πρόσφερες στο χωριό μας τόσα χρόνια αθόρυβα και με χωρίς αντάλλαγμα και να εκφράσουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένειά σου. Ευχόμαστε ο Άγιος Αντώνιος και η Παναγία μας να είναι συνοδοί στο μεγάλο σου αυτό ταξίδι. Και… είμαι σίγουρη πως όλοι οι δικοί μας άνθρωποι και συγχωριανοί που βρίσκονται εκεί ψηλά θα σε περιμένουν και θα είναι χαρούμενοι που από σήμερα θα σε έχουν και πάλι κοντά τους. Παπα-Γιάννη να προσεύχεσαι… και να προστατεύεις το χωριό μας από κει ψηλά… Καλό σου ταξίδι… ΨΗΦΙΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΔΕΜΑΤΙΟΥ Νυν απολύεις τον δούλο Σου Δέσποτα κατά το ρήμα Σου εν ειρήνη… αναφωνούσε ο πρεσβύτης Συμεών όταν πήρε στα χέρια του τον μικρό Χριστό. Νυν απελύθη σήμερα 1-12-2016 ο απλός αλλά φλογερός και δραστήριος παπα-Γιάννης, ο οποίος εκτός του ποιμαντικού του έργου άφησε και ένα αξιόλογο κτιριακό περί τα εκκλησιαστικά και κοινωνικά δρώμενα. Άρχισε την ιερατική του πορεία από το Δεμάτι όπου και χειροτονήθηκε Διάκονος και στη συνέχεια ιερέας όπου υπηρέτησε με ζήλο και αξιοθαύμαστη προσφορά. Με τον φλογερό λόγο του και την αγάπη του για το χωριό συνέτεινε στην εδραίωση της πίστης και της αγάπης μεταξύ των χωριανών. Για τους παραπάνω λόγους το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ιερού Ενοριακού Ναού Τιμίου Σταυρού Δεματίου με την είδηση του θανάτου του πρωτοπρεσβύτερου πατρός Ιωάννη Παπαδάκη, διατελέσαντος επι 8ετία εφημέριος της ενορίας μας, συνήλθε σε έκτακτη γενική συνέλευση και αποφάσισε τα παρακάτω: 1. Να εκφράσει τα θερμά και ειλικρινή του συλλυπητήρια στην οικογένεια του εκλιπόντος.

2. Να καταθέσει το ποσό των πενήντα (50) € στη μνήμη του, για τα παιδικά συσσίτια της Ιεράς Μητροπόλεως Αρκαλοχωρίου-Καστελλίου-Βιάννου. ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΣΚΙΝΙΑΝΩΝ - ΛΑΓΟΥΤΙΑΝΩΝ ΚΑΙ ΒΑΚΙΩΤΙΑΝΩΝ Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Πληροφορηθέντες την εκδημία του επί 45 χρόνια ιερέως της ενορίας του Αγ. Αντωνίου Σκινιά παπα-Γιάννη Παπαδάκη του Κων/νου απο-

φασίσαμε τα παρακάτω: 1. Να εκπροσωπηθεί στην νεκρώσιμη ακολουθία ο Σύλλογος από τον Πρόεδρο κ. Γαρεφαλάκη Ιωάννη και από το μέλος της Εξελεγκτικής Επιτροπής κ. Μπριτζολάκη Δημήτριο.

2. Να εκφράσουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια προς την οικογένεια του εκλιπόντος.

3. Να κατατεθεί το ποσό (100€) αντί στεφάνου υπέρ της ενορίας Σκινιά, συμβολική βοήθεια στο κοινωνικό έργο της.

4. Το παρόν να δημοσιευθεί στην εφημερίδα του Συλλόγου μας “ΤΟ ΣΚΙΝΟΦΑΡΑΓΓΟ”.

5. Να γίνει ειδικό αφιέρωμα στην εφημερίδα μας “ΤΟ ΣΚΙΝΟΦΑΡΑΓΓΟ” για τη ζωή και το έργο του παπα-Γιάννη Παπαδάκη. ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙΟΥ - ΚΑΣΤΕΛΛΙΟΥ ΚΑΙ ΒΙΑΝΝΟΥ κ.κ. ΑΝΔΡΕΑ Ο Σεβασμιώτατος με την απλότητα που τον διακρίνει έκλεισε τις ομιλίες αναστορούμενος την αρχική γνωριμία του με τον παπα-Γιάννη, έναν ιερέα που η φήμη για το έργο του προηγείτο του ονόματός του. Αναφέρθηκε στο γεγονός πως ο φίλος και συμμαθητής του Προεστάκης Γιάννης τον προέτρεπε να επισκεφθεί το χωριό για να γνωρίσει έναν ξεχωριστό παπά που δεν σταματά να ενεργεί με όλες τις δυνάμεις του για το καλό της εκκλησίας και των ενοριτών του. «Έτσι γνωρίστηκα είπε με τον παπα-Γιάννη και επιβεβαιώθηκαν όλα τα καλά λόγια που είχα ακούσει και διεπίστωσα με τα μάτια μου το μέγεθος του επιτελεσθέντος έργου του. Συλλυπούμαι την οικογένειά του και εύχομαι ο Θεός να τον αναπαύσει μετά των δικαίων του». Αναστοράται ο Μανώλης Θεοδοσάκης ακούει, καταγράφει και διασκευάζει ο Γιάννης Γαρεφαλάκης Αντί στεφάνου Στον παπα-Γιάννη Παπαδάκη που έφυγε για το μεγάλο ταξίδι. Στον παπα-Γιάννη που ήταν ο πνευματικός μου συνεργάτης, ο φίλος μου, ο καθοδηγητής μου στον δύσκολο αγώνα της καθημερινής επιβίωσης… 1968-2002 βίοι παράλληλοι. Από τότε ο παπα-Γιάννης τοποθετήθηκε ως ιερέας στην ενορία Σκινιά (17-1-1968) άρχισα και εγώ να υπηρετώ ως νεωκόρος στην ίδια ενορία. Έτσι άρχισα σιγά σιγά να γνωρίζω κατά βάθος τον άνθρωπο Παπαδάκη Γιάννη τον ιερέα παπαΓιάννη. Χορτασμένος από το σπίτι του πατέρα του και αναθρεμμένος με αρχές και αξίες ενεργούσε ξεκινώντας πάντα από την βοήθεια στον συνάνθρωπο. Πηγαίναμε να αγοράσουμε κεριά για την εκκλησία από τον “Καστρινάκη” σπουδαίο κηροπλάστη της εποχής. Σαν μεταφορικό μέσο το φορτηγό του παπα-Γιάννη. Ποτέ δεν δέχτηκε να πληρωθεί από τα έσοδα της εκκλησίας. Στην επιστροφή φορτώναμε και πράγματα για το S. Market του Συνεταιρισμού, ποτέ δεν πήρε δραχμή. Μάλιστα γι’ αυτήν του την δραστηριότητα κάποιος ανταγωνιστής του Συνεταιρισμού τον κατήγγειλε ότι έκανε παράνομη μεταφορά και πήγε κατηγορούμενος στο δικαστήριο όπου αθωώθηκε μετ’ επαίνων μετά από μαρτυρίες πολλών συγχωριανών που κατέθεσαν ότι όλα γίνονταν με σκοπό την προκοπή του ΣυνεταιριΣυνέχεια στη σελ. 10

10

το Σκινοφάραγγο

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΑΠΑ-ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ (1936-2016) Συνέχεια από τη σελ. 9

σμού και αφιλοκερδώς. Ήταν μια μεγάλη κοινωνική προσφορά. Ο παπα-Γιάννης όμως εκτός από την ενεργητικότητα την δικιά του είχε και ένα άλλο προσόν: παρέσυρε και τους άλλους να διαθέτουν τον εαυτό τους και το έχει τους, όσο μπορούσε ο καθένας, σε κοινωφελή έργα για την εκκλησία, την ενορία, το κοινωνικό σύνολο. Έτσι σε συνεργασία με το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, με τις τοπικές κοινοτικές αρχές, με τους δάσκαλους, με τον Δήμαρχο αργότερα, με τους οικονομικούς παράγοντες της ευρύτερης περιοχής: 1. Ανακατασκευάστηκε από τα θεμέλια η Αγία Ειρήνη. 2. Εξωραΐστηκαν όλα τα εξωμονάστηρα. 3. Χτίστηκαν καινούργια όπως: α. Ο Άγιος Γεώργιος από την Μαρία Τσαγκαράκη-Χανιαλάκη. β. Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος από τον Μανώλη Ζαμπουλάκη. γ. Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος στον Μαχαιριανό Κάμπο από τον Χατζηγιαννάκη Μανώλη. δ. Ο Αγ. Παντελεήμονας από τον Μανώλη τον Ζαμπουλογιάννη και την οικογένεια της αδελφής του Θεόκλητης. ε. Η Αγ. Φωτεινή από τον παπα-Μικελάκη Μανώλη. στ. Ο Άγιος Ραφαήλ από το ζεύγος Ιωάννη και Ολυμπίας Γαρυφαλάκη. ζ. Ο Άγιος Δημήτριος από τον Κατσουλοδημήτρη που δώρισε και το οικόπεδο για να κτισθεί δίπλα το Γυμνάσιο. Διαμόρφωσε την αυλή της Παναγίας στον Σοροκιανό και εξωράισε ολόκληρο τον ναό. Έκτισε τον μαντρότοιχο του ναού της θείας Αναλήψεως που είχε κτίσει ο “γέρο” δάσκαλος Χανιαλάκης Δημήτρης. Εσοβάντισε τον Αγ. Θεόδωρο ο οποίος ανακατασκευάστηκε πρόσφατα από τον διάδοχό του ιερέα παπα-Νικήτα Καπελλάκη. Εσκάλισε τους σοβάδες του Αγ. Αντωνίου και φανέρωσε τις ανάγλυφες πέτρες στα ανώθυρα και παράθυρα και στις καμάρες. Έφτιαξε τον Πρόναο προσθέτοντας στον ναό βάθος - χώρο - ομορφιά με εργολάβο τον Ιδομενέα Μπριτζολάκη. Πάντα προσπαθούσε να χρησιμοποιεί ντόπιους τεχνίτες και εργάτες για να βοηθιέται η τοπική κοινωνία. Αντικατέστησε τα παλιά στασίδια με καρέκλες και έτσι εξυπηρετούνται πολλοί εκκλησιαζόμενοι και φτιάχτηκαν οι επιτοίχιες κορνίζες πολλών εικόνων. Φτιάχτηκε το εικονοστάσι του Αγ. Αντωνίου στην 1η κολώνα με έξοδα του Απόστολου Πετράκη. Φτιάχτηκε καινούργιο Δεσποτικό με έξοδα της Μαρίας Τσαγκαράκη-Χανιαλάκη. Τοποθετήθηκε η μεγαφωνική εγκατάσταση. Το μεγάλο έργο του όμως που θα μείνει στην ιστορία της ενορίας Σκινιά είναι η πραγματοποίηση του ονείρου του που δεν ήταν άλλο από την κατασκευή και την λειτουργία ενός μεγάλου πνευματικού και πολιτιστικού κέντρου όπου θα εξυπηρετούνταν όλες οι δραστηριότητες της εκκλησίας και οι κοινωνικές εκδηλώσεις των κατοίκων της περιοχής. Χρησιμοποίησε γι’ αυτό όλα τα μέσα. Διάλεξε τον χώρο απέναντι (νοτίως) του Ιερού Ναού του

Αγ. Αντωνίου. Ο χώρος ήταν γεμάτος σπίτια, μαγαζιά και αποθήκες. Άλλα δωρήθηκαν όπως το σπίτι του Τσαγκαρογιώργη από την κόρη του Μαρία Τσαγκαράκη-Χανιαλάκη, όπως ένα δωμάτιο από την Καλλιόπη Καραμανωλάκη, όπως ένα δωμάτιο από την Καλλιόπη Αδαμάκη, άλλα αγοράσθηκαν σε πολύ χαμηλές τιμές, προσφορά με αυτόν τον τρόπο των ιδιοκτητών, Προεστάκη Μανώλη-Γαρεφαλάκη Μανώλη (Μαρδαβά)-Παπαδημητρόπουλου Χαρίλαου κ.ά. Ζητούσε από παντού και είχε την ικανότητα να πείθει γιατί μίλαγε από καρδιάς και όπου πήγαινε πάντα κάτι έπαιρνε γιατί έπειθε ότι αξίζει τον κόπο η προσπάθεια που γίνεται, το έργο που επιχειρείται. Απευθύνθηκε στο κράτος, από όπου η νύφη του η Χρυσάνθη Κισκήρα, σύζυγος του γιού του Κωστή, αργότερα Αντιπεριφερειάρχης Ανατολικής Αττικής, κατάφερε να χορηγηθεί η Ενορία Σκινιά με οκτώ (8) εκατομμύρια δραχμές και έτσι έγινε δυνατή η ολοκλήρωση του έργου. Την περίοδο που φτιάχνονταν το Ενοριακό Κέντρο πήγε στο Ρέθυμνο όπου βρήκε το μεγάλο λυράρη Μουντάκη Κωστή και τον έπεισε να έρθει στο χωριό και να κάνει ένα μεγάλο γλέντι αφιλοκερδώς και τα χρήματα να διατεθούν για την ολοκλήρωση του έργου. Για 3 ημέρες φιλοξένησε στο σπίτι του τον μεγάλο λυράρη με την γυναίκα του και έτσι πέτυχε και αυτός ο στόχος. Τα δώρα για τα λαχεία συνέλεξε ο ίδιος με το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο πόρτα-πόρτα, μαγαζί-μαγαζί, άνοιγε τις καρδιές, ξεκλείδωνε τα αποθέματα αγάπης εισέπραττε ευχαριστώ και αγάπη και έφευγε φορτωμένος. Όλα αυτά για το κοινό καλό, για το όνειρο χωρίς ίχνος ιδιοτέλειας, ατομικού συμφέροντος. Είχε σιγά σιγά κτιστεί γύρω του ένας μύθος, αυτός του ακούραστου αγωνιστή, του ακαταπόνητου εργάτη, του οραματιστή, του έντιμου και ηθικού αντιπροσώπου του Θεού με τα απλά λόγια και την γλυκιά φωνή. “ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ, ΑΔΕΛΦΙΑ” αντηχούσε στη σιγαλιά της νύχτας της Ανάστασης και ριγούσε όλο το πλήρωμα της εκκλησίας από συγκίνηση και πήγαινε όπου ο ρασοφόρος μπροστάρης τους καθοδηγούσε. Την Μεγάλη Παρασκευή και τα Φώτα στην περιοδεία του Επιταφίου στις γειτονιές του χωριού και τον φωτισμό στα σπίτια των κατοίκων μαζεύονταν αρκετά χρήματα που οι άνθρωποι έδιναν στον ιερέα. Ποτέ δεν κράτησε κάτι. Όλα τα χρήματα διετίθεντο για την ολοκλήρωση του έργου και όταν αυτό ολοκληρώθηκε διετίθεντο για το τραπέζι του Αγ. Αντωνίου και το τραπέζι της Αγάπης που γινόταν μετά την 2η Ανάσταση το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα και συμμετείχε όλο το χωριό. Αφού τελείωσε το κτίριο, το καλλώπισε, το εξόπλισε με μεγαφωνική συσκευή με ψυγείαφούρνους, πλυντήρια, καθίσματα, τραπέζια και το παρέδωσε έτοιμο να χρησιμοποιηθεί από το κοινωνικό σύνολο “επ’ αγαθώ”. Τέλος έφτιαξε και ολοκλήρωσε το καμπαναριό δίπλα στην είσοδο του ναού του Αγ. Αντωνίου. Πάλι προσέτρεξε σε γνωστούς και άγνωστους χορηγούς. Ο Γιώργης Μανουράς ή “Καγιαμπής” από τα Καστελλιανά προσέφερε την μεγάλη καμπάνα και σε άλλη περίπτωση διέθεσε 18 αρνιά και 15 μυζήθρες για το τραπέζι της αγάπης. Ο παπα-Γιάννης ήταν και αυτός ένας απλός άνθρωπος σαν όλους μας, όλα τα παραπάνω δεν

μπορούσε να τα πετύχει μόνος του όμως μέσα του έκαιγε η φλόγα της προσφοράς και αυτό εισέπραταν οι συνεργάτες του όταν άνοιγε το στόμα και μιλούσε, όταν διέθετε τον εαυτό του ακούραστα αφοσιωμένο στο κοινό καλό και τους έπειθε όλους και τους παρέσυρε σε κοινούς έντιμους αγώνες μόνο για το κοινό καλό, έτσι μεγαλούργησε τηρουμένων των αναλογιών. Στα τριάντα επτά χρόνια ιερατείας του στην ενορία Σκινιά θέλησαν και συνεργάστηκαν μαζί τους ως μέλη του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου Επίτροποι - Νεωκόροι: Μανώλης Πανακάκης, Ζαχαρίας Μιζεράκης, Ζαχαρίας Γαλανάκης, Νικόλαος Τσαγκαράκης, Γρηγόρης Χανιαλάκης, Δημήτρης Σηφάκης, Δημήτρης Χατζηγιαννάκης, Ζαχαρίας Ζερβάκης, Αντώνης Ζαμπουλάκης (της Θεονύμφης), Μανώλης Στραταντωνάκης, Γεώργιος Στραταντωνάκης, Μιχαήλ Καρπαθιωτάκης, Εμμ. Γαλανάκης, Φίλιππος Ζερβάκης, Μανώλης Καραμανωλάκης, Γεώργιος Πετράκης, Γιάννης Ζαμπουλάκης (Μελεμένης), Εμμαν. Θεοδοσάκης (νεωκόρος για 34 χρόνια). Στην φιλόπτωχο οργάνωση συμμετείχαν: Η Μαρία του Ζερβονικολή Χανιαλάκη η Σοφία του Ζερβονικολή Χανιαλάκη η Γαρεφαλάκη-Παπαδάκη Χρυσούλα η Χατζηγιαννάκη-Παπαδάκη Ειρήνη η Σακαβέλη-Παπαδάκη Ειρήνη η Παρασκιό Παναγοπούλου-Γαρεφαλάκη η Ρούλα Γαλανάκη-Πανακάκη η Ιωάννα Καραβαλάκη του Γεωργίου. Η κυρία Μαρία Εμμ. Θεοδοσάκη επί 30 χρόνια αφιλοκερδώς επιμελούνταν την καθαριότητα της εκκλησίας. Έτσι σε κατευοδώνουμε, έτσι σε αγαπούμε, έτσι σε ευχαριστούμε για την κάθε είδους μεγάλη προσφορά σου. Ο Θεός ας σε αναπαύσει μετά των αγίων του. Σημείωση του Εκδότη: Αν κάποιον ή κάποια ξεχάσαμε ή αν κάποιος ή κάποια θέλει να μας δώσει συμπληρωματικά στοιχεία ή και φωτογραφίες σχετικές για να συμπληρωθεί η εικόνα ενός προσώπου που διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο επί μισό αιώνα στο χωριό μας, με χαρά και ευγνωμοσύνη θα τα δεχτούμε και θα τα χρησιμοποιήσουμε. Ευχαριστούμε τον κ. Μανώλη Θεοδοσάκη που ευχαρίστως μας έδωσε όλα τα παραπάνω στοιχεία από την περίοδο της συμπόρευσής του επί 34 χρόνια με τον παπα-Γιάννη. Παράλληλα με το Εκκλησιαστικό του Έργο και την ενασχόλησή του με τα σχετικά με τους ναούς και τα εξωκκλήσια έργα του ήταν ενεργό μέλος, ήταν παρών και μπροστά στην αντιμετώπιση προβλημάτων της καθημερινότητας όπως: α. Γυμνάσιο Σκινιά: Συμμετείχε στην Επιτροπή που με τον δάσκαλο Δημήτρη Γαρεφαλάκη πήγαν στην Αθήνα και με την βοήθεια του χωριανού μας Γεωργίου Μικελάκη κατάφεραν να πάρουν την άδεια λειτουργίας του. β. Σούπερ Μάρκετ Γεωργικού Συνεταιρισμού Σκινιά: Ήταν από τους ιδρυτές του και υποστηρικτές του και από τα πρόσωπα που συνετέλεσαν μαζί με αρκετούς άλλους να γίνει υπόδειγμα καλής λειτουργίας επ’ ωφελεία των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής.

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

11

το Σκινοφάραγγο

ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΡΤΣΑΚΗΣ

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι κατά τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη Λογοτεχνικές αναπαραστάσεις στο έργο του Ιωάννη Κονδυλάκη ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΕΝ ΚΡΗΤΗ 1669-1913 Ήτοι 267 έτη, 7 μήνες, 7 ημέραι ΕΤΗ ΑΓΩΝΙΑΣ Αυτά έγραφε η μαρμάρινη επιγραφή στο φρούριο του Φιρκά, όπου άλλοτε υψωνόταν η τουρκική σημαία, όταν, την Κυριακή της 1ης Δεκεμβρίου 1913, με την άφιξη του βασιλιά Κωνσταντίνου και του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου στα Χανιά, υψώθηκε στο ίδιο σημείο η ελληνική σημαία. Αιώνες αγώνων, αιμάτων και δακρύων έβρισκαν πια την ιστορική τους δικαίωση. Πόθοι αιώνων, διαπλοκές συμφερόντων των ισχυρών Ευρωπαίων, καπηλείες αγώνων και εκμετάλλευση των εθνικών βλέψεων έπαιρναν τέλος. Δίκαια λοιπόν οι μεταγενέστεροι ερευνητές αναλώθηκαν σε ειδικές μελέτες και φώτισαν από πολλές πλευρές την ιστορική περίοδο. Αλλά αν η ιστορία διέσωσε, όπως έχει χρέος, τις ιστορικές αυτές μνήμες, πώς ενήργησε στο ζήτημα αυτό η τέχνη, ειδικά η λογοτεχνία; Η λογοτεχνία είναι ένα προνομιακό πεδίο αφήγησης και βίωσης των ανθρωπίνων. Έχει τον δικό της τρόπο να αναπαριστά την ιστορία. Ποιές είναι λοιπόν οι λογοτεχνικές αναπαραστάσεις των αγώνων των Κρητών κατά των Τούρκων, κατά την τελευταία φάση της Τουρκοκρατίας; Είναι γεγονός ότι οι αναπαραστάσεις αυτές – πλούσιες στη μεταγενέστερη λογοτεχνική παράδοση– είναι περιορισμένες στα κείμενα που εκδίδονται πριν από την Ένωση. Τα επαναστατικά κινήματα από τα μέσα του 19ου αιώνα (1841, 1858, 186669, 1878, 1889, 1895-98), οι σφαγές των Χριστιανών του 1898, ο τραγικός αυτός επίλογος, πριν από την τελευταία πράξη του δράματος, δεν μνημειώθηκαν στη λογοτεχνία της εποχής. Στην πραγματικότητα η Κρήτη δεν έχει να επιδείξει ιδιαίτερη λογοτεχνία την περίοδο της Αυτονομίας. Οι Κρήτες λογοτέχνες ακολουθούν τα ρεύματα της αθηναϊκής λογοτεχνίας και ο σημαντικότερός τους είναι ο Ιωάννης Κονδυλάκης (1821-1920), ο οποίος γνωρίζει καλά τις εξελίξεις του Κρητικού Ζητήματος, βιώνει τα γεγονότα, συμμετέχοντας ενεργά στην τελευταία επαναστατική περίοδο. Ο Κονδυλάκης διασώζει στα έργα του αυθεντικά ιστορικά σκίτσα της εποχής, πολύτιμα στον σημερινό ερευνητή για την ιστορία του τοπίου και την αναπαράσταση των ανθρωπίνων σχέσεων. Πώς σκιαγραφούνται λοιπόν στο έργο του Κονδυλάκη οι σχέσεις Χριστιανών και Μουσουλμάνων κατά την τελευταία περίοδο της Τουρκοκρατίας και πώς εξελίσσονται οι σχέσεις αυτές; Μικρή παρένθεση: με την ανακήρυξη της Αυτονομίας (1898) και παρά το ότι θα απαιτηθούν σκληροί αγώνες για την Ένωση του 1913, η ζωή στην αυτόνομη Κρήτη έχει αλλάξει ριζικά. Η κοινωνική διαστρωμάτωση, η οικονομική ζωή, η πολιτισμική διαφοροποίηση των οικιστικών ζωνών και, επιπλέον οι εθνοτικές και θρησκευτικές διαφορές συντελούν ώστε οι πόλεις της Κρήτης να είναι την περίοδο αυτή «ένα μωσαϊκό μικρών κόσμων», όπου συνυπάρχουν, μεταξύ άλλων, ο Μουσουλμάνος με τον Χριστιανό. Η μακρόχρονη συνοίκηση Χριστιανών και Μουσουλμάνων οδηγούσε σε οικονομικές, φιλικές ή άλλου είδους σχέσεις. Ο Κονδυλάκης προσλαμβάνει με την οξυδέρκεια του ιστορικού και την ευαισθησία του λογοτέχνη τις εξελίξεις των σχέσεων αυτών, διασπώντας στερεοτυπικές εικόνες για τις δύο κοινότητες, καταγγέλλοντας με παρρησία την αναίτια βία και το φυλετικό μίσος. Στο έργο του συγγραφέα εντόπισα τρεις φάσεις στην εξέλιξη των σχέσεων αυτών. Φάση πρώτη (πριν το 1821): Τα τελευταία παιχνίδια των αγάδων Αντλώ από τα διηγήματα Το δώρο του Γιανίτσαρου, Κακό συναπάντημα, Πώς ερώμιεψε το χωριό. Στο πρώτο οι Τούρκοι με την αγριότητα του Μεχ-

μέτ αγά, φέρονται βάναυσα και υπεροπτικά στους Χριστιανούς. Η άρνηση του Αναγνώστη Καλλιβρετάκη να στείλει την έγκυο γυναίκα του στο χορό του αγά, για να διασκεδάσουν οι φιλοξενούμενοι αγάδες του Μοχού, πληρώνεται με τη ζωή του. Ο αγάς αναφωνεί εκνευρισμένος: «Καλά το λέω ’γω, ο ρωμηός θέλει μαχαίρι, γιατί λίγο λίγο να πάρει πάνω του θα μασε καβαλικέψη» (σ. 80). Και «Ο ρωμηός δε θέλει να του δώσεις μούρη. Ακούς εφέντημ ένας παλιογκιαούρης, ένας ταυλόπιστος να μου σηκώσει σεφέρι και να μην κάνει κείνο που του λέω»; Ο αγάς σχεδιάζει ένα παιχνίδι για να γελάσει: εξαπατά τον Καλλιβρετάκη, καλώντας τον δήθεν στο χορό, και οι υποτακτικοί του, γνωρίζοντας τις πραγματικές διαθέσεις του «εξεράγησαν εις κτηνώδεις γέλωτας». Αργά το βράδυ η γυναίκα του Καλλιβρετάκη δέχεται την επίσκεψη του υπηρέτη του πασά με το δώρο του τελευταίου: μια καρπούζα μέσα σ’ ένα σάκκο. Τα παιδιά περιτρυγυρίζουν τη μάνα φωνάζοντας: «Θα τηνε κόψης την καρπούζα, ε μα; Δε θα τηνε κόψεις»; Και η «τάλαινα γυνή» κεραυνοβολείται όταν, αντί για την καρπούζα, αντικρίζει την κεφαλή του άντρα της και πέφτει λιπόθυμη. Τα παιδιά αφήνουν σπαρακτικές κραυγές. Ο τρόμος στο απόγειο, ο φόβος παντού, η ζωή έρμαιο στη διάθεση των τυράννων. Στο Κακό συναπάντημα οι Τούρκοι διασκεδάζουν τρομοκρατώντας τους Χριστιανούς. Ο Σιφογιάννης από το Κράσι της Πεδιάδας, που δουλεύει σκληρά «για να πληρώνει το χαράτσι και τ’ άλλα δοσίματα» (83), ντύνεται, όπως οι συντοπίτες του, με σκούρα χρώματα και ξεπεζεύει, όταν συναντά Τούρκο. Αλλά ο υποταγμένος Σιφογιάννης δεν αποφεύγει τον εξευτελισμό. Ο αφέντης, ο αγάς του Μοχού, ο Μόχογλους, διασκεδάζει με το θύμα του που συναντά πρωί της Λαμπρής στο δρόμο: «Έβγα σ’ αυτόνε τον τράφο μωρέ»! «Ότι σου λέω να λες»! Ο τρομαγμένος Σιφογιάννης ανεβαίνει με χαμηλωμένα μάτια και επαναλαμβάνει τα λόγια του αγά: «Τούρτουρος και τουρτουρίνα». «Και μεγάλη Τουρκαρίνα». Ο τρόμος τον διαλύει στα λόγια του πασά:«Εδα μωρέ, ετούρκεψά σε. Από σήμερο και πέρα είσαι Τούρκος. Σου δίνω κι όνομα τούρκικο. Τζαφέρης» (84). Στην επιστροφή του ο άτυχος ρωμηός ξεσπά: «Άχι, Θέ μου, δε λυπάσαι μπλιό τσι Χριστιανούς; Εξέχασές μας τσι κακομοίρηδες; Και άρχισε κι έκλαιγε». Ο τρόμος του επιτείνεται όταν, φτάνοντας στο σπίτι, αντιλαμβάνεται ότι η γυναίκα του η Ανεζινιό, ετοιμάζει να μαγειρέψει σύγλυνα. «Εγώ χοιρινό δε μπορώ μπλιό να τρώω». «Γιάειντα»; «Γιατί ’μαι Τούρκος». Η ευτυχής κατάληξη του περιστατικού –ήταν ένα από τα χωρατά του αγά– δεν αναιρεί την τραγικότητα της κατάστασης. Η ζωή του ανθρώπου ένα χωρατό στη διάθεση του αφέντη. Όπως η ζωή της χριστιανής υπηρέτριας. Μια μέρα ο αγάς της λέει: «Θες, μωρή, να σε παντρέψω»; «Θέλω, αγά». «Διάλεξε τον καλύτερο Ρωμηό ντεληκανή να σου τονε βλοήσω». Ο καλύτερος νιος βρέθηκε στο Αβδού και εκών άκων εκτέλεσε την εντολή του αγά για να μην εκτελεστεί ο ίδιος. Ο γάμος έγινε και μετά δυο μέρες η νύφη πήγε να χαιρετήσει τον αγά. «Αρέσει σου, μωρή, ο γαμπρός»; «Αρέσει μου, αγά». «Μια πιστολιά του αγά την ξάπλωσε κάτω σκοτωμένη» (83). Η ζωή και πάλι ένα αστείο, ένα χωρατό. Όπως την αντιλαμβάνεται και ο τυραννικός Κερίμ αγάς στο Μόδι των Χανίων (Πώς ερώμιεψε το χωριό), ο οποίος «ήθελε τους χριστιανούς να συναισθάνονται ότι ζουν μόνον κατ’ ανοχήν των Τούρκων» (49). Ο περήφανος Μιχάλης Αλεφούζος (του οποίου «η σπονδυλική στήλη δεν ελύγιζεν εύκολα»), εξοργίζει τον αγά, γιατί διατρέφει χοίρο. Ο αγάς συγκαλεί συμβούλιο, όπου αποφασίζεται «να εκδιωχθεί από το χωριό ο αντάρτης Αλεφούζος ή να δολοφονηθεί. Αλλά προ πάσης άλλης ενεργείας να φονευθεί ο χοίρος» (50). Η ζωή, είπαμε, ένα παιχνίδι. Για να παίζει ο τύραννος.

Φάση δεύτερη (1866 και μετά): Η γιανιτσαριά κλονίζεται Είναι γεγονός ότι η επανάσταση του 18211830 δεν έφερε ελευθερία για τους Χριστιανούς της Κρήτης, η θέση τους όμως βελτιώθηκε με την αιγυπτιακή διοίκηση του νησιού (μέχρι το 1840), καθώς η τελευταία προσπαθούσε να εδραιώσει κλίμα ασφάλειας και ισονομίας για τις δύο κοινότητες. Μετά το 1866 η κατάσταση έχει αλλάξει. Το Χάτι Χουμαγιούν του 1856, το Φιρμάνι του 1858, ο Οργανικός Νόμος του 1868, η Σύμβαση της Χαλέπας του 1878 διεύρυναν τα δικαιώματα των Χριστιανών, χωρίς να λείπουν οι συγκρούσεις και οι εξεγέρσεις. Οι σχέσεις τώρα Ελλήνων και Τούρκων μεταβάλλονται. Το τούρκικο στοιχείο ξεπέφτει, το ελληνικό ανεβαίνει. Οι Τούρκοι είναι βέβαια ακόμη αφέντες, μα όχι πια τόσο αγέρωχοι. Περνούνε τον καιρό τους στους καφενέδες καπνίζοντας ναργιλέ ή παίζοντας τάβλι. Πολλοί έχουν αποκτήσει το πάθος του απαγορευμένου από το Ισλάμ κρασιού. Άλλοι αφήνουν τα χωριά και φεύγουν για τις πολιτείες. Στον Πατούχα, το διασημότερο έργο του Κονδυλάκη, συναντάμε αρκετές εικόνες που πιστοποιούν την αλλαγή αυτή. Τώρα οι Χριστιανοί ντύνονται διαφορετικά. Ο Σαϊτονικολής, ο πατέρας του Πατούχα, δείχνει στο γιο του ένα γέρο και σχολιάζει: «Θωρείς πως ήτανε ντυμένοι στα μαύρα οι Χριστιανοί τον καιρό της γιανιτσαριάς για να μην τσοι σκοτώσουν οι Τούρκοι», (335). Οι Χριστιανοί ανακτούν σταδιακά τα κτήματα που αυθαίρετα είχαν καταλάβει οι Τούρκοι, εκτοπίζουν διαρκώς τους τελευταίους, οι οποίοι «μη έχοντες πλέον περιουσίαν και μη δυνάμενοι να ζώσιν, όπως άλλοτε, εκ των κόπων των ραγιάδων, είχον αρχίσει να μεταναστεύουν εις την πόλιν» (338). Οι Κρητικοί θυμούνται «το μεγάλο σκοτίδι» της σκλαβιάς και προσδοκούν την απελευθέρωση την οποία βλέπουν να πλησιάζει: «Το τέλος τση Τουρκιάς εσίμωσε και να μου το θυμάσαι» (341). Οι σχέσεις των ετερόδοξων αποτυπώνονται εναργέστερα στην εχθρική υποδοχή που επιφυλάσσουν οι Χριστιανοί στους νεαρούς Τούρκους που έρχονται στο γλέντι του χωριού. (Από τον Πατούχα) «Δε μου λέτε αγαδάκια, ειντά ’ρθετε επαέ να κάμετε;», ρωτά ο προεστός. «Ήρθαμε να χορέψωμε, απήντησεν εις εκ των Τούρκων». «Δεν το πιστεύγω πως ήρθετε για να χορέψετε. Επά ’ν όλο χριστιανοί με τσι γυναίκες και τα αδερφίδες τως κι αν ήρθετε για να χορέψετε, ήπρεπε να φέρετε κι απατοί σας τα αδερφίδες και τσι γυναίκες σας». «Εμείς θα φέρωμε τσι γυναίκες μας να χορέψουνε με τσι ρωμηούς»; «Σα δεν κάνει να χορέψουνε οι γυναίκες σας με τσι ρωμηούς, πώς θα χορέψουνε οι δικές μας με Τούρκους»; (407). Καθώς ένας Τούρκος προχωρεί στο χορό, ο προεστός τον αρπάζει από το χέρι και «είπεν εντόνως»: «Η γιανιτσαριά μωρέ πέρασε. Κι όποιος θέλει να κάμει το γιανίτσαρο τρώει ξυλιές». «Όι δεν επέρασε μωρέ ταυλόπιστε η γιανιτσαριά και θα το δεις», είπεν ο Τούρκος απωθήσας με σφοδρότητα τον προεστόν (407). Ακολουθεί συμπλοκή, ο Πατούχας σπάζει το κεφάλι του Σαμπρή και οι Τούρκοι τρέπονται σε φυγή. Οι χριστιανοί τους καταδιώκουν μέχρι την τουρκική συνοικία, άλλοι Τούρκοι τρέχουν για βοήθεια, αλλά «έπαθον τα αυτά και χειρότερα δια να μάθουν ότι ο γιανιτσαρισμός είχε περάσει» (409). Μια άλλη σελίδα είχε ανοίξει στην ιστορία. Ο Μανώλης γίνεται ήρωας για την ανδραγαθία του. Οι εξεγέρσεις παίρνουν λοιπόν εθνικό και θρησκευτικό χαρακτήρα. Το χάσμα μεταξύ των δύο κοινοτήτων βαθαίνει, οι απώλειες και οι εκπατρισμοί, οι πράξεις βίας συνεχίζονται. Οι Μουσουλμάνοι εγκαταλείπουν σταδιακά την ύπαιθρο και καταφεύγουν στα κοντινά φρούρια και στις τειχισμένες πόλεις, ενώ οι Χριστιανοί αναχωρούν από τις πόλεις για την ύπαιθρο.

Συνέχεια στο επόμενο φύλλο

12

το Σκινοφάραγγο

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

ΤΙ ΕΤΡΩΓΑΝ ΚΑΙ ΤΙ ΕΠΙΝΑΝ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΚΡΗΤΙΚΟΙ Συνέντευξη της ανθρωπολόγου-αρχαιολόγου Τζέρολιν Μόρισον στην Νάντυ Παπαμήτσου

Μ

ε την κ. Μόρισον είχα την ευκαιρία να συναντηθώ πριν από περίπου 2 χρόνια στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο ενός συμποσίου. Μου παραχώρησε μια συνέντευξη με πολλή χαρά και πάθος για αυτό που κάνει και μελετά. Κι επειδή το θέμα είναι πάντα επίκαιρο, δημοσιεύουμε στο “Σκινοφάραγγο” τις ανακαλύψεις της, τις σκέψεις και τις φιλοδοξίες της. «Μενού» πιο κοντινό σε εκείνο της Μινωικής Κρήτης, από ό,τι σε αυτό της σημερινής Ελλάδας, εκτιμάται ότι είχαν στο τραπέζι τους οι Κρητικοί πριν από μόλις 100 χρόνια, όπως επισημαίνει, η Αμερικανίδα ανθρωπολόγος και αρχαιολόγος Τζέρολιν Μόρισον (Jerolyn Morrison), η οποία τα τελευταία χρόνια ασχολείται με τη δημιουργία αντίγραφων των μινωικών σκευών μαγειρικής, που έφερε στο φως η Η ανθρωπολόγοςαρχαιολογική σκααρχαιολόγος κ. Μόρισον πάνη. Μάλιστα, ονειρεύεται να «στήσει» μια μικρή βιοτεχνία παραγωγής τέτοιων σκευών, η οποία θα προσφέρει θέσεις εργασίας στο τοπικό εργατικό δυναμικό και ιδίως σε νεαρούς τεχνίτες και σπουδαστές κεραμικής της Κρήτης. Στο εμπορικό κομμάτι της δράσης της, η Αμερικανίδα αρχαιολόγος συνεχίζει να προβάλει διεθνώς τις «μινωικές γεύσεις» (Μinoan Tastes), που χάρη σε αυτή, ταξιδεύουν σε ολόκληρο τον κόσμο, μέσα από τις σελίδες εξειδικευμένων περιοδικών και εκδόσεων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, ενώ στο μη κερδοσκοπικό πεδίο εμπλέκεται στη διοργάνωση ιστορικών συμποσίων (τα οποία ενσωματώνουν και άλλες εποχές).

Ιστορικό... μπάρμπεκιου σε ρεπλίκα μινωικής σχάρας Το συμπόσιο, με μινωικές και βυζαντινές συνταγές, μαγειρεμένες σε σκεύη-ρεπλίκες των αρχαιολογικών ευρημάτων, διοργανώθηκε στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή, τέρποντας τους ουρανίσκους των συνδαιτυμόνων με ένα αρχαίο μενού: φακές με κόλιανδρο και μέλι, σαλιγκάρια σωτέ με δενδρολίβανο και φιλέτο μαύρου χοίρου με χαρουπόμελο, μαγειρεμένο σε πήλινη ρεπλίκα μινωικής σχάρας.

Τι έτρωγαν οι Μίνωες; Ήταν, λοιπόν, η μινωική διατροφή παρόμοια με τη σύγχρονη ελληνική; «Υπάρχουν πολλά φαγητά που τρώμε σήμερα και τα έτρωγαν και στη μινωική Κρήτη» επι-

σημαίνει. Και ποιά ήταν αυτά; «Τόσο στη μινωική εποχή, όσο και στη σύγχρονη Κρήτη, οι άνθρωποι καταναλώνουν τροφές από τη θάλασσα, όπως μικρά και μεγάλα ψάρια, πεταλίδες, σουπιές και θαλασσινά σαλιγκάρια. Έτρωγαν επίσης αρκετό κρέας, από ζώα που εξέτρεφαν ή κυνηγούσαν, όπως κατσίκι, πρόβατο, λαγό, χοίρους και βοοειδή, ενώ στις μεταγενέστερες μινωικές περιόδους κατανάλωναν και άγρια ελάφια. Οι ανασκαφές έφεραν επίσης στο φως πολλά όσπρια, όπως φακές και φάβα, δημητριακά, όπως ζέα και κριθάρι, φρούτα και καρπούς, όπως σύκα και αμύγδαλα και, φυσικά, αποδείξεις για παραγωγή ελαιολάδου και κρασιού! Πιστεύω ότι η διατροφή στην Κρήτη πριν από 100 χρόνια έμοιαζε περισσότερο με αυτή της μινωικής εποχής, από ό,τι της σύγχρονης. Γι' αυτό ευθυνόταν η έλλειψη ψυγείων, που ανάγκαζε τους κατοίκους του νησιού να χρησιμοποιούν διάφορες παραδοσιακές μορφές συντήρησης των τροφίμων, αλλά και οι μικρής, μόνο, κλίμακας καλλιέργειες λαχανικών, που διαμόρφωναν διατροφικές συνήθειες, ενδεχομένως να ήταν παρόμοιες με αυτές του μινωικού πολιτισμού» σημειώνει.

Ποιές ήταν οι συνήθειες των αρχαίων Κρητικών την ώρα του φαγητού; «Αυτή είναι η συναρπαστική και δημιουργική πλευρά των αρχαιολογικών μελετών! Ο μινωικός πολιτισμός ήταν προϊστορικός και δεν έχουμε γραπτές μαρτυρίες σε σχέση με τις συνήθειες των

Coffee & Snack

Skinos

ΠΑΓΚΑΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΚΙΝΙΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΤΗΛ.: 28910 91144

συνδαιτυμόνων, ούτε έχουν βρεθεί τοιχογραφίες ή αγγειογραφίες, που να απεικονίζουν σκηνές μαγειρικής ή δείπνου. Ενώ μπορούμε να μάθουμε τι έτρωγαν οι Μίνωες και πώς μαγείρευαν, έχουμε περιορισμένη γνώση για το ποιές ήταν οι κοινωνικές τους συνήθειες και έθιμα, σε σχέση με το φαγητό και την οργάνωση του σπιτιού. Για παράδειγμα, ξέρουμε ότι μαγείρευαν και έτρωγαν τόσο μέσα στο σπίτι όσο και έξω από αυτό, ενώ έστηναν τα τραπέζια τους και σε συγκεκριμένους χώρους στην ταράτσα των κατοικιών, αλλά δεν έχουμε ακόμη στοιχεία για το πόσα διαφορετικά πιάτα προσφέρονται σε ένα δείπνο, την ποσότητα του φαγητού που σερβιριζόταν ανά συνδαιτυμόνα, ούτε για το πόσες φορές ημερησίως ή εβδομαδιαίως μαγείρευαν. Δεν γνωρίζουμε αν προτιμούσαν τις αλμυρές, γλυκές ή ξινές γεύσεις» επισημαίνει η κυρία Μόρισον.

“Μινωιτών γεύσεις” (Minoan Tastes) ανά τον κόσμο Η κυρία Μόρισον βαδίζει εδώ και χρόνια πάνω στα ίχνη των αρχαίων Μινωιτών μαγείρων και, βασισμένη στην τρέχουσα επιστημονική γνώση, δημιουργεί γαστρονομικές εμπειρίες που «μεταφράζουν» την αρχαία γλώσσα του φαγητού στον σύγχρονο συνδαιτυμόνα ανά τον κόσμο. «Συνολικά, το feedback είναι θετικό και η ιδέα για το άνοιγμα μιας τέτοιας αγοράς, μινωικών γεύσεων, έγινε καλά δεκτή. Η πρόκληση είναι ότι η τυπική επιχείρηση εστίασης σήμερα εστιάζει κυρίως στη μαζική παραγωγή και τη χρήση φθηνότερων υλικών, ώστε να παρασκευάσει ένα φθηνότερο φαγητό, που θα το πουλήσει ακριβότερα στον πελάτη κι έτσι θα έχει μεγαλύτερο κέρδος στην επένδυσή του. Αυτό δεν είναι πρόβλημα, όταν είσαι στην αγορά μαζικής παραγωγής, αλλά δεν ταιριάζει με τη φιλοσοφία της Minoan Tastes. Το είδος της δουλειάς, που είναι απαραίτητο για τις Μινωικές Γεύσεις, απαιτεί χρόνο και προϊόντα υψηλής ποιότητας, κατά προτίμηση τοπικά, κάτι που σημαίνει ότι μια επένδυση σε αυτές συνεπάγεται χρόνο και χρήμα. Βρίσκω πελάτες που συμμερίζονται αυτή τη φιλοσοφία και πιστεύω ότι οι "Μινωιτών γεύσεις" θα συνεχίσουν», προσθέτει.

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

13

το Σκινοφάραγγο

ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΑ ΧΩΡΙΟ - ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ Του Δημήτρη Καρτσάκη - Δασκάλου

Ε

ίναι στιγμές που οι σκέψεις και οι αναμνήσεις ακολουθούν την πνοή του ανέμου και ταξιδεύουν σαν τα αποδημητικά πουλιά που ακολουθούν το ένστικτό τους για να πραγματοποιήσουν το αλαργινό τους ταξίδι και να φτάσουν στα γνώριμα εδάφη τους! Ο τόπος που γεννηθήκαμε, τραφήκαμε και μεγαλώσαμε, ο τόπος των πρώτων αισθήσεων είναι για μας, πάντα, το σημείο αναφοράς, είναι «η δική μας μικρή μας πατρίδα, η δική μας Ιθάκη» που συχνά πυκνά μας ταξιδεύει στα παιδικά μας χρόνια! Στα άγουρα, ανέμελα, ξένοιαστα, αυθεντικά χρόνια! Και οι σκέψεις αυτές στροβιλίζονται στο μυαλό μας, σαν σκόνη, σε κάθε γωνιά, σε κάθε δέντρο, σε κάθε πέτρα, σε κάθε μονοπάτι, σε κάθε κρυψώνα! Σχολείο, ζαβολιές, παιχνίδι, πλατεία Αγίου Αντωνίου, παρέα με τον αγέρωχο ευκάλυπτο, ανάσταση, φουνάρα, ποδόσφαιρο, ξενύχτι! Κάτω γειτονιά, σχόλασμα, τσουλήθρα στην άσπα…. Ελαιοτριβείο, μεροκάματο, πυρήνα, λάσπες! Κρυφτό, κυνηγητό, αμπάριζα, κουτσό, τυφλόμυγα….! Στις μουρνιές, στις συκιές, στους κήπους, στα περβόλια, στους ποταμούς, στο μύλο….! Στα πανηγύρια, του Αγίου Αντωνίου, της Αγίας Παρασκευής, της Αγίας Ειρήνης, της Παναγίας, του Αγίου Ιωάννου….! Απόκριες, γλέντια, καμήλα, γέλια, φοβίες….! Στις νύχτες του χειμώνα, κρύο, τζάκι, σκοτάδι, χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα…! Στην Κεφάλα να αγναντεύουμε τα Αστερούσια Όρη, τις κατοικίες των Θεών και να ονειρευόμαστε άλλους κόσμους, μαγικούς, πιο ωραίους…! Στις νύχτες που ξαπλώναμε στις ταράτσες να ατενίζουμε τον έναστρο ουρανό και να μετράμε τα αστέρια στον απέραντο ουρανό, που διέσχιζε ο... Ιορδάνης Ποταμός…! Στις καλύβες που κατασκευάζαμε με σκίνους και καλάμια… Στα αυτοσχέδια παιχνίδια…. Στις θημωνιές που παίζαμε «πόλεμο»….. Στο λιομάζωμα….. στα κάλαντα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και της Μεγάλης Παρασκευής με τον λουλουδένιο, ευωδιαστό σταυρό…… Στα ζώα που ήταν οι πιο καλοί μας φίλοι…. Στις μυρωδιές του χώματος από τα πρωτοβρόχια, από το ξεφούρνισμα του προζυμένιου ψωμιού, από το αρισμαρί, το δυόσμο και τον βασιλικό! Στις πηγές που φτιάχναμε να πίνουμε κρύο νερό…. Στις φωλιές των πουλιών να θαυμάζουμε το μεγαλείο της φύσης και της ζωής….! Στα σινεμά που γινόμασταν ντελάληδες για να δούμε τζάμπα ταινία! Η αγαπημένη ταινία όλων: «Τα πάθη του Χριστού»! Τι να θυμηθεί κανείς τι να ξεχάσει! Δύσκολοι καιροί τότε, φτώχια, κακομοιριά, εγκατάλειψη! Χωρίς στον ήλιο μοίρα! Πολλές φορές σκέφτομαι πως επιβιώσαμε! Ξυ-

πόλητοι, που τρώγαμε τις φλούδες των πορτοκαλιών και των λεμονιών, που φορούσαμε μπαλωμένα παντελόνια, που δουλεύαμε στις αλωνιστικές μηχανές, στα εργοστάσια, τις οικοδομές, στον τρύγο…..! Υπήρχε ο φόβος του χωροφύλακα, του αγροφύλακα, του αφεντικού, των μεγάλων που μας έστελναν σε διάφορες δουλειές! Ο φόβος του δασκάλου που μας θύμιζε «μπαμπούλα», οι «παιδαγωγικές μέθοδοι» που ήσαν η αυταρχικότητα, το ξύλο, ο φόβος και οι απειλές. Ένας ευλογημένος τόπος που ανάθρεψε γενιές και γενιές ανθρώπων, των προγόνων μας, των παππούδων μας, των γονιών μας που επέλεξαν αυτή τη γη για να στεριώσουν και να δημιουργήσουν τις οικογένειές τους! Το χωριό μας, ένα κεφαλοχώρι που κάποτε δέσποζε ανάμεσα σε όλα τα γύρω χωριά, που κάποτε έσφυζε από ζωή και ικμάδα, σήμερα, στα χρόνια της κρίσης, της κατάθλιψης και της αναδουλειάς, μετράει τα σκορπισμένα κομμάτια του παζλ της καταστροφής! Ορατά είναι πλέον τα σημάδια της παρακμής και του μαρασμού! Η εικόνα που αντικρίζει κανείς φτάνοντας στο χωριό μας προκαλεί δέος! Έρημοι δρόμοι, άδεια καφενεία, λιγοστοί, σκυθρωποί άνθρωποι, εγκατάλειψη, μετανάστες που ψάχνουν για κανένα μεροκάματο, γυναίκες μιας βραδιάς, νυχτερινές και υπόγειες διαδρομές, συναλλαγές μαύρου χρήματος κλπ. Το πνευματικό επίπεδο, μάλλον, βρίσκεται στα όρια της εξαφάνισης, ενώ οι ανθρώπινες σχέσεις βρίσκονται σε μεγάλη κρίση! Αδέρφια δεν μιλάνε με αδέρφια, γονείς είναι τσακωμένοι με τα παιδιά τους, γείτονες είναι στα μαχαίρια με άλλους γείτονες κ.ά. Γι’ αυτό το κοινωνικό φαινόμενο χρειάζεται ιδιαίτερη μνεία! Ο προβληματισμός μου είναι τεράστιος για το τι μέλλει γενέσθαι! Προτείνω τα εξής: 1. Να πραγματοποιηθεί μια ΠανΣκινιανή συνάντηση από ολόκληρο τον κόσμο με χωριανούς μας που βρίσκονται σε κάθε γωνιά του πλανήτη μας! Ένα όραμα που δεν είναι ανέφικτο, αλλά, χρειάζεται μεγάλη οργάνωση. Να βρεθούν οι τρόποι μετακίνησης όλων όσοι επιθυμούν για να γίνει αυτό το μεγάλο αντάμωμα! Να γίνει μια νέα αφετηρία επαναπροσδιορισμού στάσεων, απόψεων, αξιών! Να έχει το χαρακτήρα συνεδρίου, αλλά σε πιο ελεύθερη μορφή που θα περιλαμβάνει αναμνήσεις και προοπτικές!

2. Να λειτουργήσει ένας πολυχώρος άθλησης, βιβλιοθήκης και δημιουργικής απασχόλησης για τα παιδιά που επιθυμούν να έρχονται στο χωριό μας. Θα είναι ένα μεγάλο κίνητρο για όλες τις οικογένειες που βρίσκονται σε άλλες περιοχές της

χώρας μας και ολόκληρου του κόσμου!

3. Να δημιουργηθεί ένας μουσειακός χώρος που θα περιλαμβάνει ολόκληρη την ιστορία του χωριού μας, γραπτή και προφορική (αγροτική ζωή, ήθη και έθιμα, παραδόσεις…), να ιδρυθούν εργαστήρια οικοτεχνίας και να οργανώνονται σεμινάρια για διάφορα θέματα κ.ά.

Όλοι μαζί, Δήμος, Πολιτιστικός Σύλλογος, εκκλησία, άλλοι φορείς, φυσικά πρόσωπα, μπορούν να βοηθήσουν στην προσπάθεια αυτή, για να ζωντανέψει πάλι το χωριό μας, να γίνουν οι άνθρωποι πιο χαρούμενοι, να ασχολούνται με κάτι δημιουργικό για να αποκτήσει αξία και νόημα η ζωή τους!

Γάμος της Μαρίνας Χαλαμπαλάκη

Σ

ε κλίμα μεγάλης χαράς αλλά και έντονης συγκίνησης, έγινε ο γάμος της προέδρου του τοπικού συμβουλίου Μαρίνας Χαλαμπαλάκη με τον εκλεκτό της

καρδιάς της Νίκο Σπανάκη στις 17 Σεπτεμβρίου 2016 στον Ιερό Ναό του Αγίου Υακίνθου στα Πεζά, με κουμπάρους τους φίλους του ζευγαριού Μαρία Κοζή και Νίκο Σταυρουλάκη. Μετά το μυστήριο οι περίπου 900 καλεσμένοι της νύφης και του γαμπρού, γλέντησαν μέχρι πρωίας στο κέντρο “Λαβύρινθος” και ευχήθηκαν στους νιόπαντρους «βίον ανθόσπαρτο» και «καλούς απογόνους» υπό τους ήχους κρητικής λύρας αλλά και λαϊκού προγράμματος που ακολούθησε αργά το πρωί για τους… ξενύχτηδες! Η μητέρα της νύφης Ισμήνη αλλά και τα αδέρφια της Μανώλης και Άρης σε όλη την διάρκεια του μυστηρίου ήταν έντονα συγκινημένοι και καμάρωναν την μονάκριβή τους στην πιο ευτυχισμένη μέρα της ζωής της. Το ίδιο και οι γονείς του γαμπρού που δεν στα-

μάτησαν δευτερόλεπτο να ευχαριστούν τον κόσμο για τις ευχές τους! Είχε προηγηθεί πρόγαμος 2 μέρες πριν τον γάμο στο σπίτι της Μαρίνας όπου και εκεί οι φίλοι και καλεσμένοι του ζευγαριού γεύτηκαν τις νοστιμιές που είχαν ετοιμάσει τόσο η οικογένεια όσο και ο μάγειρας Βασίλης Βερβελάκης, χόρεψαν και ήπιαν μέχρι το πρωί! Η νιόπαντρη πια Μαρίνα Χαλαμπαλάκη δήλωσε στο “Σκινοφάραγγο”: «Ευχαριστώ όλο τον κόσμο για τις ευχές και τα δώρα του! Μα πιο πολύ θέλω να ευχαριστήσω την οικογένεια και τα πεθερικά μου, τους καλούς οικογενειακούς φίλους και συγγενείς, ιδιαίτερα τον μάγειρα Βασίλη Βερβελάκη και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σκινιά για την βοήθειά τους στον πρόγαμο και φυσικά τα αδέρφια του πατέρα μου και τα παιδιά τους που ήταν δίπλα μου στην πιο ευτυχισμένη μέρα της ζωής μου».

Μεγάλη απουσία ο μπαμπάς Γρηγόρης… που σίγουρα από εκεί που είναι, θα καμάρωνε περήφανος για την μοναχοκόρη του. Μαρίνα και Νίκο, στις πολύ δύσκολες εποχές που ζούμε, αποφασίσατε να είστε μαζί… Καλή σας δύναμη στην κοινή σας διαδρομή… με αγάπη, αξιοπρέπεια, υγεία και ευλογία στο σπιτικό σας και πάντα χαμογελαστοί και ευτυχισμένοι! Νάντυ Παπαμήτσου

14

το Σκινοφάραγγο

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

Ο Ποντιακός Ελληνισμός και η Γενοκτονία του Του Χρήστου Μπολώση, Στρατηγού ε.α. Συνέχεια από το προηγούμενο φύλλο Δεν είναι συναισθήματα εκδικήσεως, που υπαγορεύουν την πρόταση για αναγνώριση της Γενοκτονίας από την παγκόσμια κοινότητα. Μόνον ανάγκη απονομής Δικαιοσύνης στα θύματα, μα και στην ανθρωπότητα ολόκληρη. Και πριν από όλα, η προστασία του γένους των Ανθρώπων. Το περιεχόμενο της λέξεως Γενοκτονία, μοιάζει παλιό και όσα ορίζει, φαίνονται ακόμη παλαιότερα. Ωστόσο, πρόκειται για ένα σχετικά πρόσφατο νομικό και πολιτικό όρο, που κατασκευάστηκε από έναν διακεκριμένο νομικό του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, τον Ραφαήλ Λέμκιν, για να περιγράψει τόσο το γερμανικό έγκλημα, τη ναζιστική «Τελική Λύση», όσο και «τη βαρβαρότητα και το βανδαλισμό» των Τούρκων κατά των Αρμενίων. Ο γεννημένος το 1900 νομικός είχε ασχοληθεί με τη γενοκτονία των Αρμενίων πριν φτάσει, το 1943, να αναγνωρίσει τη θλιβερή αναγκαιότητα για τη δημιουργία μιας νέας λέξεως, που θα περιέγραφε ακριβώς το συγκεκριμένο μαζικό έγκλημα. Για τη δημιουργία του όρου προσέφυγε στην ελληνική γλώσσα, απ' όπου το «γένος» και στη λατινική, απ' όπου το «cide», ο φόνος. Για να καταδείξει το είδος του εγκλήματος, χρησιμοποίησε ως παραδείγματα τη Γενοκτονία των Αρμενίων, με θύτες τους Τούρκους, και τη Γενοκτονία των Ασσυρίων, με θύτες τους Ιρακινούς. Ένα κοινό σημείο των δύο γενοκτονιών, είναι ότι διαπράχθηκαν με τη βοήθεια Κούρδων. Η διεθνής Κοινότητα κλήθηκε να υπογράψει την Συμφωνία για την Πρόληψη και Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας, το 1948. Η εικοστή υπογραφή μπήκε τέλη του 1950 και η Συνθήκη έγινε νόμος από το 1951, αν και πολλά κράτη υπέγραψαν εξαιρώντας εαυτά, ή απορρίπτοντας άρθρα. Οι Τούρκοι αρνούνται σήμερα τη σφαγή του 1922. Τη σφαγή των Ελλήνων. Κι όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με αδιάσειστα ντοκουμέντα, τα αποδίδουν στις αναπόφευκτες ακρότητες του πολέμου. Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική. Το 1865, οι Έλληνες του Πόντου ανέρχονταν σε 265.000. Το 1880 σε 330.000 και στις αρχές του 20ού Αιώνα άγγιζαν τις 700.000 ψυχές. Το 1860 υπήρχαν 100 Ελληνικά σχολεία στον Πόντο, ενώ το 1919 υπολογίζονται σε 1.401. Εξ’ άλλου τα έτη 1914-18, ευρίσκοντο στην Μικρά Ασία 2.800.000 Έλληνες. Μετά την μετακίνηση στην Ελλάδα το 1923, με την Ανταλλαγή των πληθυσμών, 1.500.000 ατόμων, προκύπτει ένα κενό 1.300.000 ψυχών, που είναι εκείνοι οι οποίοι δολοφονήθηκαν ή με κάθε τρόπο εξοντώθηκαν από τους Νεοοθωμανούς και Κεμαλιστές. Γεγονός το οποίο, κατ’ ελάχιστον, αποτελεί εμφανή γενοκτονία του ελληνικού πληθυσμού, παρότι η σύμβαση του ΟΗΕ δεν θέτει αριθμητικό στοιχείο, για τον χαρακτηρισμό κάποιας ενέργειας ως γενοκτονίας. Δεν έχουν υποστεί γενοκτονία μόνον οι Εβραίοι, την οποία βεβαίως η παγκόσμια κοινότητα αναγνώρισε χωρίς πολύ μεγάλη δυ-

σκολία. Είναι και οι Ινδιάνοι του Μεξικού, που σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϋ, ήταν 112 εκατομμύρια και μέσα σε 120 χρόνια, μετά την άφιξη του Ισπανού κατακτητού Κορτέζ, έμειναν 1.200.000. Οι Ινδιάνοι της Βορείου Αμερικής, ήσαν αρχικώς 10 με 12 εκατομμύρια, για να έχουν μείνει το 1900 μόλις 250.000. Η «Ημέρα των Ευχαριστιών» των Αμερικανών, δεν είναι τίποτα άλλο παρά η εξωραϊσμένη ανάμνηση της εξοντώσεως των Ινδιάνων. Οι «πολιτισμένοι» Βρετανοί, εξόντωσαν πάνω από 25.000 Κενυάτες της φυλής Κικούγιου, όταν το 1952 εξεγέρθηκαν κατά των Βρετανικών αρχών και των εποίκων. Η παγκόσμια ιστορία, είναι γεμάτη από άγνωστες Γενοκτονίες, όπως η σφαγή του 1 εκατομμυρίου Θιβετιανών από τους Κινέζους. Η εξόντωση 10.000 Σιχ στην Ινδία. Τα 43 εκατομμύρια Κινέζοι θύματα, του αναμορφωτή Μάο Τσε Τουνγκ και τόσες άλλες, σκεπασμένες επιμελώς από την πολιτική σκοπιμότητα. Η γενοκτονία των Χριστιανών ήταν ένα καλά μελετημένο σχέδιο εξοντώσεως όλων των μειονοτήτων, της άλλοτε κραταιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ένα σχέδιο που άρχισε να εφαρμόζεται από το 1914, με τον πρώτο διωγμό. Και ολοκληρώθηκε μετά την καταστροφή του 1922. Τον Οκτώβριο του 1911 στη Θεσσαλονίκη οι Νεότουρκοι, ως κυβέρνηση πλέον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και παρά τις αρχικές εξαγγελίες τους για Ελευθερία – Ισότητα – Δικαιοσύνη και Αδελφότητα, αποφάσισαν σε συνέδριό τους την εξόντωση των μη μουσουλμανικών εθνοτήτων και τη βίαιη Tουρκοποίηση των -πολυεθνικής καταγωγής- μουσουλμανικών πληθυσμών. Στην απόφασή τους αναφέρεται επακριβώς ότι: «Η Τουρκία πρέπει να γίνει μωαμεθανική χώρα, όπου η μωαμεθανική θρησκεία και οι μωαμεθανικές αντιλήψεις θα κυριαρχούν και κάθε άλλη θρησκευτική προπαγάνδα θα καταπνίγεται. Αργά ή γρήγορα θα πρέπει να πραγματοποιηθεί η πλήρης Oθωμανοποίηση όλων των υπηκόων της Τουρκίας. Και είναι ολοκάθαρο ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει με την πειθώ. Άρα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ένοπλη βία…». Μετά από αυτό, δυστυχώς υπάρχουν ακόμη αμόρφωτοι και απαίδευτοι άνθρωποι, που ισχυρίζονται ότι η σφαγή δεν έγινε βάσει σχεδίου. Η λύπη και η περιφρόνησή μας προς αυτούς δεν είναι αρκετές.

Η κατάσταση σήμερα Είναι τραγικό να τίθεται σήμερα υπό αμφισβήτηση η ελληνικότητα των ανθρώπων αυτών, χρησιμοποιώντας τους όρους «Ρωσοπόντιοι» ή «Ρωσοέλληνες», των οποίων οι πρόγονοι γενοκτονήθηκαν ακριβώς γι’ αυτή την ιδιότητα, δηλαδή την ελληνική εθνικότητα και την ορθόδοξη πίστη τους. Προσφάτως ακόμη, ένας μάλλον αποτυχημένος, αλλά οπωσδήποτε ετερόφωτος πολιτι-

κός, τόλμησε να αποκαλέσει τον Ιβάν Σαββίδη «Ρωσοπόντιο εξολοθρευτή» και δεν βρέθηκε ένας να του τραβήξει, ή μάλλον να του ξεκολλήσει, το αυτί. Ούτε καν το κόμμα, στο οποίο και ανδρώθηκε. «Εξολοθρευτής» λοιπόν ο Σαββίδης, που έχει δώσει δουλειά σε εκατοντάδες Έλληνες και συνεχίζει τις επενδύσεις και την προσφορά του στη δύστυχη Πατρίδα χρηματοδοτώντας την δημιουργία της Έδρας Ποντιακών Μελετών στο ΑΠΘ και πατριώτης ο εκμεταλλευτής του ονόματος και της ποδοσφαιρικής δεινότητας των θείων του, καλοθρεμμένος κληρονόμος.

19 Μαΐου: Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου Στις 24 Φεβρουαρίου 1994, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο», ημέρα που ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα. Οι Πόντιοι επέλεξαν την 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης. Είναι η ίδια ημέρα, που στην Τουρκία αποτελεί την εθνική γιορτή της νεολαίας, αποκαλύπτοντας έτσι το πραγματικό εγκληματικό πρόσωπο του Μουσταφά Κεμάλ. Γιορτάζουν τις σφαγές. Ο Ελληνισμός τιμά την ημέρα αυτή, τη μνήμη της μεγάλης θυσίας των κατατρεγμένων, καταταλαιπωρημένων θυμάτων, που μπόρεσαν να κλείσουν στις ψυχές τους τις αλησμόνητες πατρίδες και να τις ξαναστήσουν στα γκέτο των συνοικισμών, όπου τους έκλεισε η προσφυγιά. Οι πρόγονοί μας άφησαν τη ζωή τους, και πολλοί από αυτούς έμειναν άθαφτοι στον αγώνα τους να μην αλλοιωθεί η πίστη τους, να μη χαθεί η δική τους και με τη σειρά δική μας εθνική ταυτότητα. Η κληρονομιά μας αυτή φαντάζει βαριά κι ασήκωτη, μα αν την κατανοήσουμε, θα δούμε πως είναι μια κληρονομιά μοναδική και πολύτιμη. Μια κληρονομιά βαθιάς ευθύνης και υπευθυνότητας απέναντι στις επόμενες γενιές. Σε μια εποχή, που τα πάντα βρίσκονται υπό αμφισβήτηση, ακόμη και από τους επισήμους εκπροσώπους της πολιτείας, που αβασάνιστα και κυρίως ατιμώρητα, βαφτίζουν τη γενοκτονία εθνοκάθαρση. Σε μια εποχή των εύκολων λύσεων, μας δίνεται η ευκαιρία να αγωνιστούμε με το δικό μας μοναδικό τρόπο για το έθνος μας και την ιστορία του. Χρέος μας λοιπόν είναι να μάθουμε ό,τι μπορεί να μας προσφέρει η σημερινή εποχή, μέσα από τις αφηγήσεις, τις μαρτυρίες και τα βιβλία. Να μάθουμε την ιστορία του έθνους μας. Δυστυχώς έχει μείνει ένα μεγάλο και τραγικό κομμάτι της ιστορίας μας έξω από τα σχολικά εγχειρίδια, γεγονός που αποτελεί, κατά τη δική μου άποψη, έγκλημα βαρύ απέναντι στους προγόνους μας, απέναντι στην ελληνική ιστορία, αλλά και το Ελληνικό Έθνος. Συνέχεια στη σελ. 15

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

15

το Σκινοφάραγγο

Ο Ποντιακός Ελληνισμός και η Γενοκτονία του Συνέχεια από τη σελ. 14

Ένας λαός χωρίς ιστορία είναι καταδικασμένος να αφανιστεί. Λείπουν οι γερές ρίζες για να επιβιώσουν οι ιδιαιτερότητές του, ειδικά σε μια εποχή, που χαρακτηρίζεται από την αφομοίωση των διαφόρων φυλών και εθνικοτήτων. Σʼ αυτό πρέπει να αντισταθούμε. Πρέπει επί τέλους να ξεχωρίσουμε τις κομματικές αγκυλώσεις, προ της εννοίας του Έθνους. Δεν μπορεί υπουργός να ισχυρίζεται ότι δεν έγινε Γενοκτονία στον Πόντο. Δεν έχει άραγε ο κ. Υπουργός έναν λυράρη Πόντιο να του τραγουδήσει το «Μοιρολόγι της Γενοκτονίας»; Κάποιον δάσκαλο της ιστορίας στο σόϊ του, στο χωριό του, στη γειτονιά του να του πει: «Κύριε υπουργέ, κάνατε ένα… εκφραστικό λάθος. Διορθώστε το και ζητήστε συγγνώμη από την γιαγιά τη Σουμέλα, που την πέταξαν στη θάλασσα. Ζητήστε συγγνώμη από τον αείμνηστο Γιωρίκα που ούτε ο τάφος του βρέθηκε πουθενά, παρότι οι συγγενείς του, τού είχαν βάλει «Μαρμάρινο Σταυρό, ταφόπλακα πολυτελείας, κανδήλα ολόχρυση». Ζητήστε συγγνώμη από την ψυχή της Σοφίας, που την ξεκοίλιασαν για να της ξεκολλήσουν το μωρό από τα σπλάχνα. Ζήτησε συγγνώμη από τους χιλιάδες ξεσπιτωμένους που τα χωριά τους εξαφανίστηκαν μέσα σε λίγες στιγμές παραδομένα στις φλόγες από φωτιές που άναψαν οι… ίδιοι. Επί τέλους κύριε Υπουργέ ζητήστε συγγνώμη από τον Πόντο. Ζητήστε συγγνώμη από το Έθνος για το κακό που του κάνατε». Η ειρηνική συμβίωση των λαών δεν προϋποθέτει την αφομοίωσή τους, μα την κατανόηση και τον αλληλοσεβασμό μεταξύ τους. Στο δικό μας χέρι είναι όλα αυτά τα αδιάψευστα γεγονότα, που και οι ψυχές των προγόνων μας μάς τα θυμίζουν, να μη μείνουν στο περιθώριο και να ξεχαστούν. Μόνο έτσι ο θάνατός τους θα δικαιωθεί. Ας θέσουμε ως σκοπό μας, όχι την καταδίωξη κάποιου λαού, μα να μην αφήσουμε την ιστορία του λαού μας στο έλεος «κάποιων» συμφερόντων, που θα οδηγήσουν στην παραχάραξή της. Να θυμίσω στο σημείο αυτό, τις συνεχώς αυξανόμενες αξιώσεις της Τουρκίας στην Κύπρο και την Ελλάδα. Την συμπεριφορά της Τουρκίας προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την εκκλησία της Κύπρου. Τις αξιώσεις της στο Αιγαίο και την Δυτική Θράκη και όχι μόνον. Προβληματισμός για όλους τους υγιώς σκεπτομένους Έλληνες αυτή η στάση της Τουρκίας. Προβληματισμένος και ο μεγάλος μας ποιητής Γιώργος Σεφέρης, ο οποίος στο πόνημά του «Δοκιμές» διερωτάται: «Είμαστε ένας λαός με παλικαρίσια ψυχή, που κράτησε τα βαθιά κοιτάσματα της μνήμης του σε καιρούς ακμής και σε αιώνες διωγμών και άδειων λόγων. Τώρα που ο τριγυρινός μας κόσμος μοιάζει να θέλει να μας κάνει τρόφιμους ενός οικουμενικού πανδοχείου, θα την απαρνηθούμε άραγε αυτή τη μνήμη; Θα το παραδεχτούμε τάχα να γίνουμε απόκληροι»; Τελικά αναρωτιόμαστε, είμαστε ένας τέτοιος λαός; Θα περιμένουμε πολύ ακόμα να πετάξει ο αετός;

Λίγο πριν το 1940 ο μεγάλος συγγραφέας μας και ακαδημαϊκός Σπύρος Μελάς, είχε γράψει ένα θεατρικό έργο, που είχε ως θέμα τον Παπαφλέσσα. Ενώ οι πρόβες προχωρούσαν και πλησίαζε η πρεμιέρα, ενημερωθήκανε, ότι τι έργο δεν θα επιτρεπόταν να ανεβεί διότι έθιγε την Τουρκία, η οποία ήταν μία φίλη χώρα. Γράφει ο Μελάς σχετικώς: «Μου ήρθε το αίμα στο κεφάλι. Έχυσαν λοιπόν οι πατέρες μας τόσο αίμα για να μας ελευθερώσουν από τον βαρύ ζυγό των Μουσταφάδων, για να μη μπορούμε μετά ενάμισυ σχεδόν αιώνα, όχι να εμπνεόμαστε από τους ηρωισμούς τους, αλλά ούτε καν να τους θυμόμαστε, ούτε να τους αναφέρουμε; Πρέπει να ξεχάσουμε την ιστορία μας, για να μην ψυχράνουμε την ελληνοτουρκική φιλία, που δεν είδαμε δα ποτέ και καμία ωφέλεια απ’ αυτήν;». Θα αφήσουμε την Πατρίδα μας να υποστεί ακόμη μία γενοκτονία από τους ατσαλάκωτους και άκαπνους Ευρωπαίους ηγέτες; Από τους ηγέτες λαών, που δεν έριξαν μία τουφεκιά σε κανένα πόλεμο, έστηναν όμως τραπεζάκια για οικονομικές συναλλαγές και διαφεντεύουν τώρα τον κόσμο; Οι χθεσινοί θανάσιμοι εχθροί, γίνανε σήμερα καρδιακοί φίλοι και μαζί φροντίζουν να τσαλαπατήσουν όλους τους άλλους. Αλήθεια όμως, πώς περιμένει κανείς να δουλέψει το μυαλό λαών, που για έμβλημά τους έχουν μία γοργόνα ή ένα παιδάκι που ξαλαφρώνει; Από τι να συγκινηθούν; Ψάχνουν μέσα σε λιβάδια από τουλίπες ή σε τρύπες τυριών να βρούνε ήρωες. Αλλά εκεί δεν υπάρχουν ήρωες. Εκεί το πολύ πολύ να βρούνε σκουλήκια. Ήρωες υπάρχουν στα ματωμένα ξερόβραχα του Πόντου και τις εσχατιές της Μικράς Ασίας. Και για να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα. Γενοκτονία δεν είναι μόνον οι σφαγές. Γενοκτονία, είναι και η μεθοδευμένη προσπάθεια, για διάλυση ενός Έθνους με δόλιες μεθόδους. Γενοκτονία, είναι και η αλλοίωση και τελικώς η εξαφάνιση της γλώσσας μας. Προ ημερών παρακολουθώντας έναν ποδοσφαιρικό αγώνα στην τηλεόραση ακούστηκε μέσα από τα μικρόφωνα, μια και ο αγώνας γινόταν κεκλεισμένων των θυρών, ένας από τους προπονητές να φωνάζει στους ποδοσφαιριστές του «Transition, transition». Φώναζε λοιπόν ο προπονητής σε ποδοσφαιριστές, που τα Ελληνικά τους φθάνουν το «κάθε αγώνας είναι τελικός» και άλλες σωκρατικές ρήσεις, να μεταβιβάζουν την μπάλα. Να δίνουν πάσες δηλαδή. Και την εντολή αυτή, την έδινε στα αγγλικά, προφανώς για να αισθανθούν ολίγον άγγλοι… Θα αρκούσε ένα «δως ‘τη μπάλα ρε…» Γενοκτονία, είναι και η άρνηση της πατρογονικής θρησκείας μας, η οποία πάντοτε ήταν ο συνδετικός κρίκος του λαού μας, που τον βοήθησε να αντιμετωπίσει όλες τις εθνικές περιπέτειες. Γενοκτονία, είναι και η διαστρέβλωση της ιστορίας και η απαξίωση των ηρώων, που έδωσαν το αίμα τους για τούτη ’δω την Πατρίδα και τη σημαία της. Γενοκτονία είναι και η πλύση εγκεφάλου, μέσα από τα τηλεοπτικά κανάλια, που υποδουλωμένα και βραχυκυκλωμένα από τα τεράστια

χρέη τους, χωρίς φραγμούς, προβάλλουν τούρκικα σίριαλ. Λίγοι αντιλαμβάνονται ότι μέσα από αυτά τα κοπρολύματα περνάει η τουρκική προπαγάνδα. Έτσι βλέπουμε, όχι μόνο αγαθιάρες κυρούλες, αλλά και βαθυστόχαστους αναλυτές, να αποφαίνονται: «Δεν φταίει ο τουρκικός λαός. Οι ηγέτες του φταίνε». Λες και τις εν ψυχρώ σφαγές του Πόντου, τις έκανε με τα χέρια του ο Ταλαάτ και όχι τα αφιονισμένα ανθρωποειδή του. Λες και τις σφαγές της Σμύρνης, τις έκανε με τα χέρια του ο Νουρεντίν πασάς και όχι ο τουρκικός όχλος. Λες και τις σφαγές του 1955 στην Κωνσταντινούπολη, τις έκανε ο ίδιος ο Μεντερές και όχι οι καλοντυμένες κυριούλες του λαού. Λες και τις σφαγές στην Κύπρο το 1974, τις έκανε ο ίδιος ο Ετσεβίτ και όχι τα παιδιά του τουρκικού λαού. Λες και τους τρεις των Ιμίων, τους σημάδεψε η Τανσού Τσιλέρ και όχι θρασύδειλοι Μογγόλοι, καλυμμένοι πίσω από το σκοτάδι και την αντάρα. Λες και τον Κώστα Ηλιάκη, τον πυροβόλησε εν ψυχρώ ο τούρκος πρόεδρος και όχι ένα από τα καλά παιδιά του τουρκικού λαού. Γενοκτονία, είναι και η έκλυση των ηθών με τους γάμους μεταξύ ομοφυλοφίλων, αλλά και η ευρεία και μάλιστα με υπερηφάνεια προβολή του κουσουριού της ομοφυλοφιλίας. Γενοκτονία είναι και το να αλωνίζουν ανενόχλητοι οι Τούρκοι στην Θράκη και το Αιγαίο. Οι περίεργες ηττοπαθείς θέσεις ότι δεν διεκδικούμε τίποτα, αλλά και οι καινοφανείς και παντελώς ανιστόρητες θεωρίες περί συνωστισμών και εθνοκαθάρσεως, δεν έχουν θέση ούτε στην ιστορία μας, ούτε στην ελληνική συνείδησή μας. Και διεκδικούμε όσα μας ανήκουν και προβάλλουμε σωστά την ιστορία μας. Διότι όποιος ξεχνά την ιστορία του, είναι υποχρεωμένος να την ξαναζήσει. Και εμάς μεν, δεν μας πολυενδιαφέρει αν θα την ξαναζήσουμε. Δεν είμαστε όμως σε καμιά περίπτωση διατεθειμένοι να ξεχάσουμε.

Ανακύκλωση Τηγανισμένου Λαδιού 1. Συγκεντρώνετε το τηγανισμένο λάδι σε κατάλληλο δοχείο.

2. Πηγαίνουμε το συγκεντρωμένο λάδι στο κέντρο Ανακύκλωσης που λειτουργεί έξω από τα σούπερ μάρκετ ΑΒ Βασιλόπουλος.

3. Μην ρίχνετε τηγανισμένα λάδια στον νεροχύτη.

4. Μην ρίχνετε τηγανισμένα λάδια στα σκουπίδια.

5. Μην ξεχνάτε ότι 1lt τηγανισμένου λαδιού μολύνει σχεδόν (1) ένα εκατομμύριο λίτρα νερού (οι ανάγκες ενός ατόμου για 14 χρόνια).

Γιώργος Καρούτζος Χημικός Μηχανικός PhD Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης ΣΕΥ

16

το Σκινοφάραγγο Σύλλογος των Απανταχού Σκινιανών - Λαγουτιανών και Βακιωτιανών

Ε Υ Χ ΑΡ Ι ΣΤ Η ΡΙ Ο Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου μας ευχαριστεί τον Δήμαρχο Σητείας κ. Πατεράκη Θεόδωρο γιατί ανταποκρινόμενος θετικά σε αίτημα-επιστολή μας χορήγησε στον Σύλλογό μας δωρεάν σειρά βιβλίων από τις εκδόσεις του Δήμου Σητείας με τα οποία αφ’ ενός προβάλλεται η Σητεία ως κέντρο ανάδειξης και αξιοποίησης της Κρητικής λαϊκής παράδοσης και ιδιαίτερα της Ανατολικής Κρήτης και αφ’ ετέρου εμπλουτίζεται η βιβλιοθήκη μας με βιβλία που το περιεχόμενό τους είναι σύμφωνο με τις επιδιώξεις του Συλλόγου να δημιουργήσει βιβλιοθήκη με έργα Κρητών συγγραφέων και έργα για την Κρήτη από μη Κρήτες συγγραφείς. Ελπίζουμε να υπάρξουν μιμητές της γενναιόδωρης αυτής προσφοράς για να εμπλουτίσουμε την βιβλιοθήκη μας με έργα που ταιριάζουν στην βιβλιοθήκη ενός Πολιτιστικού Συλλόγου.

ΟΜΑΔΕΣ ΓΟΝΕΩΝ Στις 23 και 30 Νοεμβρίου και στις 7 και 14 Δεκεμβρίου 2016 στα πλαίσια των συνοδευτικών μέτρων του Επιχειρησιακού Προγράμματος Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ) συγκροτήθηκαν ομάδες γονέων παιδιών Δημοτικού και Γυμνασίου με στόχο την συζήτηση κοινών προβληματισμών και την επεξεργασία πρακτικών συμβου-

λών για την υγιή ψυχολογική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Οι συναντήσεις έγιναν στο Κοινωνικό Ιατρείο - Φαρμακείο της Ιεράς Μητροπόλεως ΑρκαλοχωρίουΚαστελλίου και Βιάννου και του Δήμου Μινώα Πεδιάδας. Κεντρικό θέμα συζήτησης και προβληματισμού ήταν “Η σεξουαλική ωρίμανση και η ανάγκη του έφηβου για αυτονομία”.

ΔΙΑΝΟΜΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Την 24-25-26 και 27 Οκτωβρίου 2016 έγινε στο Εκθεσιακό Κέντρο Αρκαλοχωρίου η 4η και 5η διανομή τροφίμων σε εκτέλεση του Επιχειρησιακού προγράμματος “Επισιτιστικής και βασικής υλικής συνδρομής” από το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας για τους Απόρους. (ΤΕΒΑ/FEAD). ΥΠΟΜΝΗΣΗ ΠΡΟΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΕΣ Δουλειά θέλουν οι άνθρωποι για να ζήσουν τις οικογένειές τους, όχι ελεημοσύνη. Θέλουν να διατηρήσουν την αξιοπρέπειά τους, όχι να τους ταπεινώνετε κάνοντάς τους ζητιάνους.

Εορτασμός Επετείου 28ης Οκτωβρίου 1940 Ο Δήμος Μινώα Πεδιάδας οργάνωσε και πραγματοποίησε εορταστικές εκδηλώσεις για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 στις τρεις Δημοτικές Ενότητες Θραψανού-Αρκαλοχωρίου-Καστελλίου. Έγιναν δοξολογίες: α) Στον Ιερό Ναό του Τιμίου Σταυρού στον Θραψανό όπου τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε η προϊσταμένη του νηπιαγωγείου Θραψανού κ. Κουτράκη Φωτεινή. β) Στον Ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως στο Αρκαλοχώρι όπου τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε η εκπαιδευτικός Αγγλικών του 1ου Δημ. Σχολείου Αρκαλο-

χωρίου κ. Παπαδάκη Αργυρώ. γ) Στον Ιερό Ναό του Αγ. Αντωνίου στο Καστέλλι όπου τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Δ/ντής Λυκείου Καστελλίου κ. Θεοδωρομανωλάκης Εμμανουήλ. Τέλος έγιναν επιμνημόσυνες δεήσεις και καταθέσεις στεφανιών στα ηρώα πεσόντων από τους εκπροσώπους των Αρχών, των Σχολείων, των Συλλόγων και η γιορτή τελείωσε με την παρέλαση των μαθητών των κατά τόπους σχολείων. Στα υπόλοιπα τοπικά Δημοτικά Διαμερίσματα έγιναν αντίστοιχες εκδηλώσεις.

Δεκέμβριος 2016 - Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2017

Συνάντηση με τον Υπουργό Υποδομών - Μεταφορών και Δικτύων κ. Χρήστο Σπίρτζη είχε στην Αθήνα ο Δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας κ. Ζαχαρίας Καλογεράκης

Σ

τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 2 Νοεμβρίου, ο Δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας κ. Ζαχαρίας Καλογεράκης εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη διαδικασία δημοπράτησης του Νέου Αεροδρομίου στο Καστέλλι, και εξέφρασε την ευχή του να ολοκληρωθούν άμεσα οι διαδικασίες που ορίζονται από τη διακήρυξη του έργου, ενώ έθεσε θέματα στον κ. Υπουργό, που έχουν να κάνουν με την έγκριση και τη δρομολόγηση μελετών και έργων στην περιοχή τα οποία πρέπει να προχωρήσουν παράλληλα με τη διαδικασία δημοπράτησης, όπως ο αναπτυξιακός σχεδιασμός του Δήμου, το χωροταξικό (ΣΧΟΑΠ, οριοθέτηση Καστελλίου,

σχέδιο πόλης Αρκαλοχωρίου) και συνοδά έργα τα οποία ο προγραμματισμός και οι μελέτες τους πρέπει να ξεκινήσουν τώρα. Ο κ. Υπουργός αναγνώρισε την αναγκαιότητα των μελετών και των έργων και ζήτησε από το Δήμαρχο να υπάρχει ένας μόνιμος διάλογος με το Υπουργείο του και με άλλα συναρμόδια Υπουργεία αλλά και συνεργασία με άλλους φορείς του νησιού ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο για τον τόπο. Υπεσχέθη να επισκεφθεί την περιοχή του νέου Α/Δ και εξέφρασε την άποψη ότι η κατασκευή και η λειτουργία του αεροδρομίου πρέπει να συνδυασθεί με τα μέγιστα οφέλη για την τοπική κοινωνία.

Στη χώρα των ζωντανών νεκρών...

Η

Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ στο παρελθόν μία κανονική χώρα. Έμοιαζε πάντα με προσομοίωση, σαν να επιλέγει κανείς ρόλους σε ένα βιντεοπαιχνίδι δράσης. Οι ηττημένοι του εμφυλίου υποστήριξαν ότι είχαν το ηθικό πλεονέκτημα, ότι εκείνοι θα μπορούσαν να κτίσουν έναν καλύτερο κόσμο, στηριγμένο στον ανθρωπισμό και την δικαιοσύνη. Δίχως τρίκυκλα, παρακράτος, ημετέρους, κομματάρχες, σκάνδαλα. Κι ήρθε η ώρα να κυβερνήσουν. Στην αρχή για όλα έφταιγαν οι προηγούμενοι, οι οποίοι ήσαν ακροδεξιοί και κυρίως προδότες. Ήσαν οι μισητοί εκπρόσωποι της γενιάς των νικητών ενός αδελφοκτόνου πολέμου και ως εκ τούτου θα έπρεπε να πληρώσουν! Η κατηγορία ήταν έτοιμη, «μέλη της τρόικας Γερμανοτσολιάδες του εσωτερικού»! Τέτοια μαεστρία στην ανακάλυψη τόσο πλούσιου και πρωτότυπου κατηγορητηρίου θα την ζήλευσαν ακόμη και οι επιτροπές των λαϊκών δικαστηρίων που συστάθηκαν αμέσως μετά την Οκτωβριανή επανάσταση. Κι έπειτα ήρθε η ώρα που έπρεπε να πουν την αλήθεια στον λαό. Ότι όλα όσα έλεγαν τόσα χρόνια δεν ήταν και τόσο ακριβή! Δεν είχαν σχέδιο, δεν είχαν τρόπο. Τότε ήταν που ανακάλυψαν τον επόμενο εχθρό: Τους ξένους! Οι ξένοι έφταιγαν για όλα τα δεινά μας. Αν δεν ήσαν αυτοί στην μέση

θα είχαμε έναν καλύτερο κόσμο. Μην έχετε αμφιβολία για το ποιος θα είναι ο επόμενος εχθρός. Όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις ο εχθρός θα είναι ο ελληνικός λαός στο σύνολό του, επειδή δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί πόσο αγνά σκέπτονται γι' αυτόν οι σοσιαλιστές ηγέτες του. Το ερώτημα είναι αν το καθεστώς διαθέτει την ισχύ να επιβληθεί. Το κακό είναι ότι ο ελληνικός λαός που πίστεψε τους “νέους θεόσταλτους κοσμοσωτήρες” δεν είναι σε θέση να αντισταθεί. Αρνούμενος να αποδεχτεί ότι έπεσε θύμα εξαπάτησης, αποδέχεται πλέον τα πάντα! Ό,τι του λένε, ό,τι του σερβίρουν. Έχει πάθει ένα είδος ασθένειας, που μοιάζει πολύ με τον ιό που έχει κτυπήσει την ανθρωπότητα στο walking dead. Οι άνθρωποι δεν πεθαίνουν, απλά περιφέρονται άσκοπα με θολωμένο το μυαλό. Δεν πεθαίνουν, αλλά δεν είναι και ζωντανοί! Είναι ζωντανοί - νεκροί, ανίκανοι να αντισταθούν, ανίκανοι να νιώσουν οτιδήποτε, περιμένοντας μοιρολατρικά να δουν τα αποτελέσματα των επιλογών τους απορώντας για το μέγεθος του κακού που τους βρήκε, απορώντας γιατί τους βρήκε, εκτοξεύοντας κατάρες και αναθέματα στους φταίχτες λες και οι ίδιοι δεν έχουν μερίδιο ευθύνης, λες και μόνο οι άλλοι φταίνε. Πηγή: Θανάσης Μαυρίδης Διασκευή: Γ. Γαρεφαλάκης