Օ Թ Ե Վ ԱՆ
« Շ Ի ՐԱԿ Կ Ե Ն Տ ՐՈ Ն » ՀԿ
Տ Ե Ղ Ե Կ ԱԳ Ի Ր
2012 թ. օգոստոս, թողարկում 15
Ա յ ս հա մ ա ր ո ւ մ ● Վ ԱՀԱՆ Թ Ո Ւ Մ ԱՍ Յ ԱՆ .
Վ ԱՀԱՆ Թ Ո Ւ Մ ԱՍ Յ ԱՆ « Շ Ի ՐԱԿ Կ Ե Ն Տ ՐՈ Ն » ՀԿ Ն ԱԽ ԱԳ ԱՀ
Հ Հ կ ա ռ ա վա ր ո ւ թ յ ա ն ո ր ո շ ո ւ մ ն ե ր ո ւ մ ա ն հր ա ժ ե շ տ լ ր ա ց ո ւ մ ն ե ր և փ ոփ ոխ ու թ յ ու ն ն եր կ ա տ ա րելու մ ա ս ին
● « Գ Յ Ո Ւ Ղ Ը Դ ԱՏ ԱՐԿ Վ Ե Լ Է ,
Տ Ղ ԱՄ ԱՐԴ Չ Կ Ա, Ե Ս Ե Մ Մ Ն ԱՑ Ե Լ , Է Լ Ե Կ Տ ՐԻ Կ Ը , Մ Ե Կ Է Լ Ջ ՐԻ Մ ԱՐԴ Ը »
● Շ Ի ՐԱԿ Կ Ե Ն Տ ՐՈ Ն Ի Վ Ե ՐՋ Ի Ն Մ Ե Կ Տ ԱՐՎ Ա ՁԵՌՔԲԵՐՈՒՄՆԵՐԸ (ՄԱՍ 1) ● Մ Ի ԱՍ Ի Ն Կ ԱՐՈ Ղ Ե Ն Ք
Հ րա տ ա րա կ իչ ՝
«Շիրակ կենտրոն» ՀԿ Խմբագրակազմ՝ Վ.Թումասյան Գ. Մկրտչյան Ն.Թումասյան Ա. Դավթյան
( Ս կ ի զ բ ը ն ա խ ո ր դ հա մ ա ր ո ւ մ )
Ա ղետ ի գ ոտ ու մ երկ րա շ ա րժ ից ա ն օ թ և ա ն ըն տ ա ն իք ն երին բ ն ա կ ա ր ա ն ն ե ր ի տ ր ա մ ա դ ր մ ա ն գ ո ր ծ ը ն թ ա ց ը կ ա ր գ ա վո ր ո ղ Հ Հ կ ա ռ ա վա ր ո ւ թ յ ա ն ո ր ո շ ո ւ մ ն ե ր ո ւ մ ա ն հր ա ժ ե շ տ լրա ց ու մ ն եր և փ ոփ ոխ ու թ յ ու ն ն եր կ ա տ ա րելու մ ա ս ին ա ռ ա ջ ա կ ու թ յ ու ն ն եր Աղետի գոտում երկրաշարժից անօթևան ընտանիքներին պետության կողմից բնակարանանային փոխհատուցման ավելի քան երկու տասնամյակ ձգձգվելու պատճառով բնակարանի հավակնորդ հարյուրավոր ընտանիքներում առաջացել են մի շարք խնդիրներ, որոնք անօթևաններից շատերին, առանց ՀՀ կառավարության բնակբաշխման կարգը սահմանող որոշումներում փոփոխություններ կատարելու, հնարավորություն չեն տալիս համալրել բնակարաններ ստանալու համար պահանջվող փաստաթղթերի փաթեթները և մասնակցել բնակարանների բաշխման գործընթացին:
Դիտարկելով և ուսումնասիրելով աղետի գոտում ու մասնավորապես Գյումրի քաղաքում երկրաշարժի հետևանքով անօթևան ընտանիքների բնակարանների բաշխման գործընթացում ի հայտ եկած խնդիրները, ինչպես նաև դրանում բոլոր անօթևան ընտանիքների մասնակցության իրավունքի ապահովման նպատակով առաջարկում ենք ՀՀ կառավարության բնակբաշխման կարգը սահմանող որոշումներում կատարել հետևյալ փոփոխություններն ու լրացումները: 5. ՀՀ կառավարության 1999 թվականի հունիսի 10-ի N 432 որոշման 16-րդ կետի վերջին ե ն թ ա կ ե տ ի հա մ ա ձ ա յ ն Գ յ ո ւ մ ր ո ւ ե ր կ ր ա շ ա ր ժ ի հե տ և ա ն ք ո վ ա ն օ թ և ա ն ը ն տ ա ն ի ք ն ե ր ի հե ր թ ա ց ո ւ ց ա կ ո ւ մ հա շ վա ռ վա ծ և բ ն ա կ բ ա շ խ մ ա ն հա ն ձ ն ա ժ ո ղ ո վի կ ո ղ մ ի ց 4 ս ե ն յ ա կ ա ն ո ց բ ն ա կ ա ր ա ն ի շ ա հա ռ ո ւ ճ ա ն ա չ վա ծ , 8 և ա վե լ ա ն ձ ի ց բ ա ղ կ ա ց ա ծ ը ն տ ա ն ի ք ն ե ր ի ն մ ե կ չ ո ր ս ս ե ն յ ա կ ի փ ո խ ա ր ե ն հա տ կ ա ց ն ե լ ե ր կ ո ւ ա կ ա ն բ ն ա կ ա ր ա ն : Ա յ դ ն պ ա տ ա կ ո վ ա ռ ա ջ ա ր կ ո ւ մ ե ն ք հա ջ ո ր դ տարի` 2013 թվականին Գյումրիում կառուցվելիք 400 բնակարանների ցանկում չներառել 4 ս են յ ա կ ա ն ոց բ ն ա կ ա րա ն ն երի կ ա ռ ու ց ու մ :
ՕԹԵՎԱՆ տեղեկագիր, թողարկում 15
2012 թ. օգոստոս
2010 թվականին ծրագրված 1320-ի փոխարեն կառուցվեց և շահագործման հանձնվեց 1056 բնակարան, այսինքն` 264 բնակարանով պակաս, 2012թ.-ին նախատեսված 1944-ի փոխարեն շահագործվեց 1756 բնակարան կամ 188-ով պակաս: Պատճառաբանությունը երկու դեպքերի համար մոտավորապես նույնն է. բնակարանաշինության առաջին փուլում նախապես որոշված 1 եւ 2 սենյականոցների հաշվին շինարարության ընթացքում որոշվեց և կառուցվեց 264 հատ 3 սենյականոց, իսկ երկրորդ փուլում 1, 2 եւ 3 սենյականոց բնակարանների թվի կրճատման հաշվին կրկին նախագծային փոփոխություններ կատարվեցին և կառուցվեց 124 հատ 4 սենյականոց բնակարան: Նման դեպքում տրամաբանական կլիներ, եթե նախատեսված բնակարանների քանակի կրճատման փոխարեն 4 սենյակի հավակնորդ բազմանդամ ընտանիքներին հատկացվեին երկուական բնակարաններ: Խնդիրն այն է, որ երկրաշարժից անցած 23 տարիների ընթացքում նման ընտանիքների կազմը զգալի փոփոխությունների է ենթարկվել. հիմնականում նրանց և՛ անդամների քանակն է ավելացել, և՛ ընտանիքի ներսում նոր ընտանիքներ են ավելացել: Ուստի այս շահառուները ստացած բնակարանի պատկանելությունը որոշելու հարցում բավական լուրջ խնդիրներ ունեն: Առավել ևս, որ ՀՀ կառավարության 1999 թվականի հունիսի 10-ի N 432 որոշման 16-րդ կետի վերջին ենթակետի համաձայն թույլատրվում է նման մոտեցում.«4 և 5-սենյականոց բնակարան կորցրած քաղաքացիներին, որոնց ընտանիքները բնակարանի հատկացման պահին բաղկացած են ութ և ավելի մարդուց, կարող է հատկացվել 2 բնակարան: Ընտանիքներին մեկից ավելի բնակարան հատկացվելու դեպքում դրանք, հնարավորության դեպքում, տրվում են նույն մուտքում և նույն հարկում»: 6. Աղետի գոտում պետության կողմից բնակարանային փոխհատուցման ոչ ենթակա, կ ի ս ա խ ա ր խ ո ւ լ շ ե ն ք ե ր ո ւ մ , մ ա ս ն ա վո ր ա պ ե ս ն ա խ կ ի ն հա ն ր ա կ ա ց ա ր ա ն ն ե ր ո ւ մ բ ն ա կ վո ղ ա ն օ թ և ա ն ը ն տ ա ն ի ք ն ե ր ի ն ժ ա մ ա ն ա կ ա վո ր կ ա ց ա ր ա ն ն ե ր ո վ ա պ ա հո վե լ ո ւ ա ն հր ա ժ ե շ տ ո ւ թ յ ա ն մ ա ս ի ն Գյումրիում տասնյակ անօթևան ընտանիքներ բնակվում են երկրաշարժից խարխլված և հետագա տարիներին կիսով չափ փլված շենքերում, որոնց մեծ մասը նախկին հանրակացարաններն են: Դրանցում մարդիկ մի կերպ պատսպարված են համատարած հակահիգիենիկ պայմաններում. շենքերը չունեն կոմունալ որևէ հարմարություն, անգամ ջուր և կոյուղի: Այդ քառահարկ շինություններից կան այնպիսիները, որոնք պարբերաբար ենթարկվում են փլուզումների, քանդվել են նույնիսկ աստիճանները և անգամ մի անզգույշ շարժում կարող է դառնալ ճակատագրական: Այնպես որ նույնիսկ տնակներն այդ հանրակացարանների հետ համեմատած` առանձնատներ են թվում: Ինչպես գիտենք, աղետի գոտում քաղաքացիներին բնակարաններ հատկացնելու կարգը սահմանող ՀՀ կառավարության որոշումների համաձայն բնակարան ստացած քաղաքացիները, բացառությամբ բազմանդամ ընտանիքների, պարտադիր կերպով պետք է քանդեն և տարածքներն ազատեն ժամանակավոր կացարաններից: Այդ թվում կան քանդման ենթակա, նախորդ և ընթացիկ տարում բնակարաններ ստացած ընտանիքների կողմից տնօրինվող քարաշեն կամ կիսաքարաշեն այնպիսի ժամանակավոր կացարաններ, որոնք միանգամայն պիտանի են երկարաժամկետ բնակության համար: Քանի որ պետությունը չունի բոլոր անօթևաններին բնակարաններով ապահովելու միջոցներ, կարծում ենք` լավագույն լուծում կլինի, եթե բնակարան ստացած ընտանիքների համեմատաբար բարվոք վիճակում գտնվող ժամանակավոր կացարանները քանդելու փոխարեն, համապատասխան դրամական փոխհատուցման դիմաց վերցվեն դրանց փաստացի տնօրինողներից և հատկացվեն պետության կողմից բնակարանային փոխհատուցման ոչ ենթակա այն ընտանիքներին, որոնք բնակվելու որևէ կացարան չունեն կամ մի կերպ պատսպարված են կիսախարխուլ շենքերում ու նախկին հանրակացարաններում: 7. Բնակբաշխման վիճակահությունները առավել թափանցիկ դարձնելու ն պ ա տ ա կ ով Հ Հ կ ա ռ ա վա ր ո ւ թ յ ա ն բ ն ա կ բ ա շ խ մ ա ն կ ա ր գ ը ս ա հմ ա ն ո ղ ո ր ո շ ո ւ մ ն ե ր ո ւ մ կ ա տ ա ր ե լ լ ր ա ց ո ւ մ ` Հ Հ պ ե տ բ յ ո ւ ջ ե ի մ ի ջ ո ց ն ե ր ի հա շ վի ն վի ճ ա կ ա հա ն ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր ի ա մ բ ո ղ ջ ա կ ա ն տ ե ս ա ձ ա յ ն ա գ ր մ ա ն և ո ւ ղ ի ղ հե ռ ա ր ձ ա կ մ ա ն , ի ն չ պ ե ս ն ա և վի ճ ա կ ա հա ն ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր ի ա վա ր տ ի ց մ ե կ շ ա բ ա թ վա ը ն թ ա ց ք ո ւ մ
էջ 2
2012 թ. օգոստոս
ՕԹԵՎԱՆ տեղեկագիր, թողարկում 15
տ ե ս ա ձ ա յ ն ա գ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր ը Հ Հ ք ա ղ ա ք ա շ ի ն ո ւ թ յ ա ն վե բ կ ա յ ք ո ւ մ տ ե ղ ա դ ր մ ա ն մ ա ս ի ն : Մ ե ն ք հա մ ո զ վա ծ ե ն ք , ո ր Հ Հ կ ա ռ ա վա ր ո ւ թ յ ա ն հա մ ա պ ա տ ա ս խ ա ն ո ր ո շ ո ւ մ ն ե ր ո ւ մ ա յ ս ա ռ ա ջ ա ր կ վո ղ փ ո փ ո խ ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր ը կ ա տ ա ր ե լ ո ւ դ ե պ ք ո ւ մ ա ղ ե տ ի գ ո տ ո ւ մ ե ր կ ր ա շ ա ր ժ ի ց ա ն օ թ և ա ն հա ր յ ո ւ ր ա վո ր ը ն տ ա ն ի ք ն ե ր ի և ս հն ա ր ա վո ր ո ւ թ յ ո ւ ն կ տ ր վի մ ա ս ն ա կ ց ե լ ո ւ բ ն ա կ բ ա շ խ մ ա ն գ ործ ըն թ ա ց ին , ին չ ը կ թ եթ և ա ց ն ի ա ն օ թ և ա ն ու թ յ ա ն խ ն դիրը Գ յ ու մ րիու մ : Վ ա հա ն Թ ո ւ մ ա ս յ ա ն « Շ իրա կ կ են տ րոն » Հ Կ ն ա խ ա գ ա հ Գյումրի, 2012 թ. օգոստոս « Գ Յ Ո Ւ Ղ Ը Դ ԱՏ ԱՐԿ Վ Ե Լ Է , Տ Ղ ԱՄ ԱՐԴ Չ Կ Ա, Ե Ս Ե Մ Մ Ն ԱՑ Ե Լ , Է Լ Ե Կ Տ ՐԻ Կ Ը , Մ Ե Կ Է Լ Ջ ՐԻ Մ ԱՐԴ Ը » «Գյուղը դատարկվել է, տղամարդ չկա, ես եմ մնացել, էլեկտրիկը, մեկ էլ ջրի մարդը»,–«Ժողովուրդ»–ի հետ հեռախոսազրույցում այսպես նկարագրեց իրենց ապրելակերպը Շիրակի մարզի Գետքի համայնքապետ Հովիկ Մխիթարյանը։ Նրա տեղեկացմամբ՝ անասնապահության և հողագործության ծանր լուծը մնացել է կանանց ուսերին. ,60 հա կարտոֆիլի ցանքս ունենք, կանայք են մշակումե։ Վերջինիս խոսքերով՝ գյուղում հաշվառված է 627 մարդ, շուրջ 56-ը երիտասարդներ են։ Նրանց զգալի մասն աշխատում է ՌԴ– ում, ու սեզոնին չեն էլ վերադառնում, իսկ վերջին 10 տարում 25 ընտանիք լքել է Գետքը։ Մխիթարյանի ասելով՝ անցյալ գարնանը 160 մարդ գնացել է խոպան, վերադարձել է 130-ը։ Գյուղն ունի 85 աշակերտ, մանկապարտեզ է հաճախում 19 երեխա։ Նշենք, որ գյուղը չունի գազաֆիկացում, գիշերային լուսավորում, մշակույթի տուն, իսկ ներհամայնքային ճանապարհներն անմխիթար են։ ,Խմելու ջրագիծն ու ոռոգման ցանցն էն վատ թվերին տարածքային կառավարման նախարարությունը Հովիկ Աբրահամյանի գլխավորությամբ գողացավ տարավ։ Մի քանի փաստաթուղթ սարքեցին, թե աշխատավարձ կտան, էդպես էլ չիմացանք, թե ինչպես թոզմիշ արեցին։ 1422 մմ տրամաչափի 1930 գծամետր տրուբա տարան կերան, էսօր մի ամբողջ գյուղ դրա պատճառով իր հողերի 50 տոկոսը չի մշակում։ Էս են մեր իշխանությունները։ Ախուրյան գետի և Ղարանղու գետակի հուներն էլ լայնացել են, գարնանը գյուղը կարող է ջրով ծածկվելե,–մտահոգված նկարագրեց համայնքի ղեկավարը։
ՇԻՐԱԿ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ՎԵՐՋԻՆ ՄԵԿ ՏԱՐՎԱ ՁԵՌՔԲԵՐՈՒՄՆԵՐԸ (ՄԱՍ 1) Ա ն հա յ տ բ ա ր ե ր ա ր ը ն վի ր ե ց ե ր ե ք ս ե ն յ ա կ ա ն ո ց բ ն ա կ ա ր ա ն Գյումրու Մանուշյան 231/447 տնակի հիմա արդեն նախկին բնակիչ Ավետիսյանների ընտանիքի պատմությունը բավական հետաքրքիր է։ Ուրեմն, փետրվարյան մի ցուրտ օր Նարեկի հետ որոշեցինք գնալ և ընտանիքի տնակը գտնել Գյումրու Ֆանտաններ կոչվող թաղամասում ու նախoրոք խոստացած տեսանյութը պատրաստել։ Այդ տնակային ավանում մի 2-3 ժամ փնտրում, բայց չէինք կարողանում գտնել մեզ անհրաժեշտ հասցեն։ Եվ ամեն անգամ մեքենայով, այս տեսանյութում ներակայացված ընտանիքի տնակի կողքով վար ու վեր անելիս մեր մեքենայի վարորդը կեսկատակ-կեսլուրջ ցույց էր տալիս ու առաջարկում էր նրանց նկարել, ասելով` տնակը տնակ չէ ՞, ի ՞ նչ տարբերություն։ Սկզբում մենք մի քիչ նեղացանք վարորդի պահվածքից, բայց հետո, երբ չկարողացանք գտնել մեր փնտրածը, ասինք` լավ, մտնենք տեսնենք, թե ովքեր են ապրում այդ տնակում։ Մի խոսքով` մտանք, զրուցեցինք ու նկարահանումներ իրականացրինք, բայց մի տեսակ չստացվեց, դժգոհ էինք եւ որոշեցինք մի կողմ գցել նյութն ու կայքում չտեղադրել։ Բայց հաջորդ օրը Նարեկը համոզեց, թե այնուամենայնիվ պատրաստենք ու հրապարակենք։ Այդպես էլ արեցինք: Մի քանի օր անց անհայտ բարերարը, տեսնելով այդ տեսանյութը, 3սենյականոց բնակարան գնեց ու նվիրեց Ավետիսյանների ընտանիքին: Հիմա պետության կողմից բնակարանային փոխհատուցման ոչ ենթակա այդ ընտանիքն ապրում է նորակառույց տանը։ http://youtu.be/Mg4WsS3KXu8
էջ 3
2012 թ. օգոստոս
ՕԹԵՎԱՆ տեղեկագիր, թողարկում 15 Փ ողոց ու մ ա պ րող կ ին ն ա րդեն ու ն ի ն որ բ ն ա կ ա րա ն
Անցած տարի աշնան էր: Գյումրու «Ձորի թաղի» նեղլիկ փողոցներից մեկում շատ պատահական նկատեցինք, որ մի կին մի կիսակառույցից դուրսուներս էր անում: Առաջ անցնելով ասեմ, որ մեզ առավել զարմացրեց և զայրացրեց այդ կիսակառույցի հարևանությամբ ապրող մարդկանց անտարբերությունը` ամառ թե ձմեռ բառացիորեն փողոցում ապրող միայնակ կնոջ հանդեպ ունեցած անտարբերությունը: Մենք կնոջը հայտնաբերելուն պես նրա մասին տեսանյութ պատրաստեցինք և տարբեր մակարդակի, այդ թվում տեղական իշխանություններին նրան գոնե ժամանակավորապես կացարան տրամադրելու միջնորդագրեր ու դիմումներ հղեցինք, բայց անարդյունք: Մենք պարտադրված փողոցում ապրող միայնակ կնոջը՝ Սուսաննային, ապահովելով անհրաժեշտ պարագաներով ու հագուստով, տեղավորեցինք մեր գրասենյակում բնակվելու։ Այնուհետև չնայած դժվարությամբ, բայց կարողացանք հայթայթել նրա փաստաթղթերն ու հանձնեցինք բնակբաշխման հանձնաժողովին: Այս տարի նա արդեն մասնակցել է բնակբաշխման վիճակահանությանը և մեկ ամսից բնակարանամուտ կտոնի Մուշ-2 թաղամասում։ http://youtu.be/2Jphy0EACWE Ե րկ կ ողմ ա ն ի ծ ն ողա զ ու րկ 3 երեխ ա ն երին ` ա ռ ա ն ձ ին բ ն ա կ ա րա ն 80-ամյա Օլեչկա Գրիգորյանը խնամում է երիտասարդ տարիքում մահացած իր որդու 4 երկկողմանի ծնողազուրկ երեխաներից 3-ին, իսկ մեկը` երեխաներից փոքրը, գտնվում է «Տիրամայր Հայաստանի» կենտրոնում: Նրանք մեկ 4-սենյականոց բնակարանի շահառու էին իր մյուս որդու 5 անձից բաղկացած ընտանիքի հետ միասին, որի անդամներից մեկը մանկուց հաշմանդամություն ունի: Պարզապես դժվար էր պատկերացնելը, թե ծնողազուրկ երեխաներն իրենց տարեց և հիվանդ տատի հետ ինչպես էին միասին ապրելու: Մենք, ծանոթանալով այս ընտանիքին, միանգամից հասկացանք, որ պետք է բնակբաշխման հանձնաժողովին համոզել` ծնողազուրկ երեխաներին հատկացնել առանձին բնակարան: Եվ բարեբախտաբար` ստացվեց: http://youtu.be/HvES7yKOCQM ՇԱՐՈՒՆԱԿԵԼԻ
Կ ԱՊ Մ Ե Զ ՀԵ Տ Շիրակի մարզ,
, Գյումրի Ֆուրմանովի 32, հեռ. +(374 312) 6-69-92 +(374 91) 45-13-37 Էլ. փոստ` info@shirakcentre.org Վեբ կայք` www.shirakcentre.org
էջ 4
Տ Ե Ղ Ե Կ ԱԳ Ի ՐԸ Պ ԱՏ ՐԱՍ Տ Վ Ե Լ Է «Շիրակ կենտրոն» ՀԿ-ի կողմից, ԵԱՀԿ Երևանյան գրասենյակի ֆինանսական աջակցությամբ: Տպագրված նյութերի բովանդակության համար պատասխանատու է «Շիրակ կենտրոնը», և հրապարակումներում արտահայտված տեսակետները չեն կարող համարվել ԵԱՀԿ Երևանյան գրասենյակի դիրքորոշումը: