OPINION
MASSIMILIANO PAOLUCCI MENAXHER I BANKËS BOTËRORE PËR KOSOVËN
ISOLINA ROSSI EKONOMISTE BANKA BOTËRORE
Presionet globale inflacionare: ndikimi në Kosovë dhe rajon
K
ohëve të fundit, rajoni i Ballkanit Perëndimor gjendet në një realitet të ri ekonomik, ku presionet e larta inflacionare kërcënojnë përfitimet e rimëkëmbjes pas pandemisë. Kur shikojmë dinamikat e fundit të çmimeve, inflacioni është në rritje për shkak të një kombinimi faktorësh: rritja më e fortë globale që nga mesi i vitit 2020 ka vendosur presion në rritje mbi çmimet e mallrave bazë dhe kostot e transportit, duke ndikuar me inflacion më të lartë të importuar në të gjithë Ballkanin Perëndimor. Paralelisht, forcimi i kërkesës së brendshme në vitin 2021 solli presion të mëtejshëm mbi çmimet. Inflacioni bazë në rajon arriti një nivel rekord prej 2.9 për qind në dhjetor 2021, me tronditje të vazhdueshme nga ana e ofertës
[zinxhirëve të furnizimit] dhe nga rritja e pagave që nxisin pritjet inflacionare. Tutje, pushtimi rus i Ukrainës i ka shtuar edhe më tutje presionet ndaj këtyre trendeve rritëse të inflacionit. Rritja e fundit e inflacionit në Ballkanin Perëndimor pasqyron një trend të ngjashëm me tregjet ndërkombëtare globale. Në nivel global, inflacioni arriti në 4.6 për qind në shkurt 2022 1 , nga niveli më i ulët prej 1.2 për qind i ndikuar nga pandemia në maj 2020, duke reflektuar një kombinim të kufizimeve të ofertës dhe rritjes së vazhdueshme të kërkesës. Çmimet globale të ushqimeve u rritën për 29.3 për qind (nga viti në vit) gjatë vitit 20212, duke vendosur barrën më të rëndë mbi popullatën më të rrezikuar dhe
1 Perspektivat Ekonomike Globale sipas Bankës Botërore, prill 2022 2 Perspektivat Ekonomike Globale sipas Bankës Botërore, 2022 3 Në dollarë amerikanë
8 THE KOSOVO BANKER • QERSHOR 2022
duke rritur turbulencat që minojnë rimëkëmbjen ekonomike globale. Rritja e çmimeve të ushqimeve goditi veçanërisht vendet me të hyra më të ulëta, ku ushqimi zë një pjesë shumë më të madhe të shportës së konsumit mesatar të familjeve. Përveç rritjes së çmimeve të ushqimeve, çmimet e mallrave bazë u rritën ndjeshëm që nga fillimi i vitit 2022. Për shembull, çmimet e energjisë3 ishin më shumë se katër herë më të larta në mars 2022 sesa nivelet më të ulëta të prillit 2020 – rritja më e madhe 23 mujore e çmimeve të energjisë që nga rritja e çmimit të naftës në vitin 1973. Çmimet më të larta të energjisë po ndikojnë në rritje të kostove të prodhimit dhe transportit, duke rritur nivelet e përgjithshme të çmimeve.
