TOF magazine
achste uutgaeve
PAU’S SPORT EN SPEL de actieve rubriek van onze eilandicus
TOERISME...HET BEGON HIER
KARATECOACH Verovert de wereldbeker
VERHALEN UUT DE VIC De swingers van vroeger
OP BEZOEK BIJ... De commissaris van de Koning
Maartje Meijer Muzikaal talent uut de Voorstraet
TOF magazine is op geselecteerde plaatsen beperkt gratis verkrijgbaar
Oplage: 5.000 stuks
Maensekinders wat hah we toch weer een meraekels’n uutgaeve.
Colofon TOF magazine #8 Uitgiftedatum: 27 juni 2019 Copyright © 2019 stichting Trots Op Flakkee Coverfoto: Anne Reinke © Design: Alex van Kampen Drukwerk: Drukkerij Damen Eindredactie: Alex van Kampen Gert van Nieuwaal Moniek Bakelaar Lianne Mulder Anne Karsbergen Jaap Reedijk Pau Heerschap Kees van Rixoort Marijn Pannekoek
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, door middel van druk, fotokopieën, geautomatiseerde gegevensbestanden of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van stichting Trots Op Flakkee.
Inhoud TOF magazine #8
5 ALLES GROEIT EN BLOEIT
6 MAARTJE MEIJER 10 KARATECOACH
12 VOLKSTUUNTJES 14 PAU’S SPORT & SPEL
18 SUGARFIGHTERS 20 TOFFE KIEKJES
22 LIEFDESVERHAELEN UUT DE VIC 26 MATTHIJS MIJNDERS
28 QUEENPIN 30 TOFFE MAENSE KIEKE 34 COEN OP BEZOEK BIJ...
36 SNORKELEN IN DE GREVELINGEN 40 IK ZET JE BIE ‘T GROFVUUL 42 BEGIN VAN HET TOERISME
44 SERVICECLUB: KIWANIS 46 PUZZULUH 48 CHARITY VAN CHERITY
50 ZELFDE STRAET ARRE DURP 55 POLDERLANDSCHAP VROEGER EN NU 58 DANKIE
foto: Govert Driessen
Aan deze editie werkten mee DIT IS NIET HET GEHELE TEAM, DAT PAST NIET MEER OP ÉÉN PAGINA...OMMERS
Onze videograaf Julian zorgt weer voor een blockbuster tijdens de lancering
De zevende editie gemist? Geen nood, want die is nog online te lezen op www.trotsopflakkee.nl.
We hebben Leonard opgesnorkeld om mee te helpen
Alles groeit en bloeit! Alles? Jazeker! Lees maar over de groeiende muzikale carriere van Maartje Meijer. Of onze eigen Pau die -vanuit een droom- er een sport van maakte om als eerste op de poeperlieje te finishen. Of André die zijn leerlingen in zijn Kyokushin dojo laat groeien tot aan de wereldtop en hen koestert. Net als Peter die z’n aardbezems in zijn volkstuin zo vertroetelt dat het groeit en bloeit en de zoetheid er vanaf druipt. Maar pas op, want groei is niet altijd goed. Van suiker groei je ook (vanuit het midden naar buiten :) en dat vinden de meiden van de Sugarfighters niet OK. Dus strijden zij tegen deze kilokwekers. Echter op het moment dat Martijn zijn ‘sugar’ Nicole ontmoette in De VIC, bloeide er iets bijzonders op. We moeten ook voorzichtig omgaan met groei en bloei. De Goeree-Overflakkeese (w)onderwaereld is prachtig maar zo kwetsbaar dat we daar met veel respect mee om moeten gaan. Zo ook met die mensen die het niet altijd even makkelijk hebben en die, door liefhebbende inwoners als Sherron, een beetje zonlicht in hun leven krijgen. En vooral dankzij al die prachtige mensen en hun even mooie verhalen groeit en bloeit onze trots op Goeree-Overflakkee nog dagelijks. Geniet, net als wij, van deze achtste editie. Toffe groet van Team TOF ALEX, GERT, ANNE, MONIEK, LIANNE, MARIJN, JAAP, PAU, KEES, LEONARD, EDWIN, JORNE, NIENKE, ANNE-MARIE, NICOLE, CORINE, COEN, ELLEN, JAN, ANGELA, KEES K, RENÉE, JULIAN EN IN HET BIJZONDER ONZE HULP TOFFERT LEONARD
foto: Corine de Vries 5
tekst: Jaap Reedijk foto’s: Dorien Hein
Maartje Meijer MARE, MEEKRAP, MIDDELHARNIS, MUZIEK!
“IK HEB WAT STILLE MOMENTEN ZITTEN GENIETEN ALS IK HET DAKRAAM OPENDE VAN MIJN GALERIE AAN DE VOORSTRAAT IN MIDDELHARNIS. WAT MET EEN ENKELE STEM BEGON EINDIGDE VAAK IN VIJFSTEMMIG GEZANG. DE FAMILIE MEIJER IS WEER COMPLEET DACHT IK DAN.”
M
laatste is een plaat met de mooiste Nederlandstalige gedichten, waarvan ik liedjes en arrangementen maakte voor een kamermuziekbezetting met fagot, basklarinet, viool en contrabas. Deze hebben we gespeeld in het Concertgebouw, het Bimhuis, Tivolivredenburg en allerlei podia in Nederland. Komend seizoen ga ik (onder andere in Middelharnis!) in kleinere bezetting spelen, met dichter Ingmar Heytze, en in Vlaanderen met
aartje Meijer noemt het Von Trapp-
dichteres Annemarie Estor. Daarnaast schrijf ik graag
achtige taferelen waarbij elk liedje, of
muziek, zo heb ik net twee arrangementen voor het
je wilde of niet,
Nationaal Jeugd Jazz Orkest (NJJO)
werd omgetoverd
en ga ik in het najaar componeren
in een vijfstemmig arrangement.
voor het Jazzorchestra van het
Ik praat met Maartje Meijer.
Concertgebouw. Elke drie maanden
Oorspronkelijk uit Middelharnis,
dirigeer ik de ‘Dienst zonder God’ in
maar tegenwoordig woonachtig in
de Rode Hoed, een geweldig initiatief
Amsterdam, waar ze intussen goed
van Ricky Koole. Ten slotte heb ik
ingeburgerd is in de muziekscene.
een baan op het Conservatorium van
Maartje Meijer is intussen een
Amsterdam als hoofd van de jong-
bekende naam geworden waar
talent-afdeling (jazz): Junior Jazz
je niet meer omheen kunt. Wij
College. Dat is vrij nieuw en tot nu toe
kennen haar als die mooie stem uit
te gek!”
de eilandelijke theaterproducties ‘Meekrap’ en ‘Mare’, maar tegenwoordig heeft ze een
ALTIJD MUZIEK
bloeiende carrière die ze als ‘onstuimig’ beschrijft. Daar
De liefde voor de muziek heeft ze van huis uit
willen wij natuurlijk meer van weten en vragen natuurlijk
meegekregen en het zijn nog steeds mooie herinneringen
gelijk nog even verder.
die ze meedraagt. “Er werd altijd muziek gemaakt en gezongen. Mijn zussen en ik zaten alle drie op pianoles,
“jn carrière is steeds in beweging. Eigenlijk zijn er vier
we zongen alle drie, speelden hier en daar wat gitaar en
pijlers momenteel: uitvoeren, componeren en arrangeren
op zondagochtend stond er tijdens het uitgebreid ontbijt
in opdracht, doceren & dirigeren en begeleiden van
altijd klassieke muziek op.
jong talent op het Conservatorium van Amsterdam.
Ik voelde me destijds regelmatig een vreemde eend
Onder eigen naam heb ik drie albums uitgebracht. De
in de bijt met mijn muziekverslaving en liefde voor
7
normaal-mentaliteit die ik ervaarde. Dus ik hield me vast
WAT IS MOMENTEEL HET LEUKSTE WAT JE DOET?
aan alles wat er wél gebeurde op cultureel gebied: het
“Moeilijk te beantwoorden dit, want nu heb ik het geluk
schooltoneel, de muziekavonden (Night of the Proms),
veel mooie dingen te kunnen doen. Maar het schrijven
jazz in het Diekhuus waar ik vaak de enige onder de 40
voor grote bezettingen is misschien waar ik momenteel
was, haha. Daarnaast had ik fijne contacten met een
het meest van geniet, want ik moet ook nog veel leren,
aantal leerkrachten; ik paste op bij mevrouw Van der
luisteren en onderzoeken. Als musicus blijf je altijd in
Schoor (wiskunde), sprak eindeloos over muziek en jazz
ontwikkeling, denk ik. Op die momenten maak je fouten
met meneer Schobben. De contacten zijn recentelijk ook
en kun je groeien.
theater en dans. Dat paste niet zo goed in de doe-maar-
weer aangehaald toen ik twee jaar geleden op uitnodiging van Ruud Mulder bij RGO 100 jaar een workshop
“Ik heb op dit moment alleen nog maar enkele leerlingen
verzorgde voor de leerlingen en ’s avonds een concert
waar ik geen afstand meer van kan doen omdat ze
deed met m’n band. Ik voelde toen veel trots voor de
heel leuk zijn en ik ze al 11 jaar lesgeef, sinds m’n
school waarop ik heb gezeten.”
studententijd. Verder geef ik jaarlijks als gastdocent op een aantal conservatoria close harmony workshops,
“Na de RGO ben ik de
waarin we in korte tijd een
jazz & pop zangstudie
programma samenstellen
aan het conservatorium
met alle zangers. Zo leid
in Utrecht (HKU) gaan
ik ook een koor met alle
volgen. Na het eerste
instrumentalisten, dat is
jaar mocht ik, doordat
super. Daar kan ik van alles
hoofdvakdocent Bert
uitproberen, ze staan open
van den Brink mij hoorde
voor veel meer dan ik dacht.
spelen tijdens een bijvak-
De stem is zo’n fijne manier
examen, ook hoofdvak
om gehoortraining en ritmiek
piano studeren. Dat is een
aan te pakken, en samen
van de beste dingen die
zingen is bovendien goed om
mij is overkomen, waar
een community gevoel mee te
ik nog steeds dankbaar
creëren.”
voor ben. Na een paar jaar ben ik met beide hoofdvakken verdergegaan aan
TOEKOMSTPLANNEN?
het Conservatorium van Amsterdam, met daarbij een
“Veel! Ik zou graag eens een productie maken samen met
grotere focus op componeren en arrangeren voor grote
acteurs. Het is soms vermoeiend om bandleider te zijn;
ensembles. In de laatste periode (mijn master) heb ik nog
altijd weer nieuwe projecten bedenken en vooral: veel
een half jaar in Berlijn gewoond, daar lessen genomen
organiseren. Om een tour van tien concerten op goeie
en de eerste schrijfklussen voor jeugdbigbands aldaar
podia voor elkaar te krijgen, daar gaat zó veel aan vooraf:
gehad.”
het boeken, contact met de podia, onderhandelingen, repetities regelen, riders maken, het hele management-
DE COMBINATIE GEZIN/MOEDER/WERK HOE DOE JE DAT?
gebeuren zeg maar. En dat staat los van het inhoudelijke,
“Aangezien we beiden onregelmatige tijden hebben, maar
de krant en op de social media, is het voor een uitvoerend
ook zelf een boel kunnen sturen gaat het wonderwel goed,
musicus bijna onmogelijk rond te komen van concerten
maar een uitdaging is het wel. We moeten bijna wekelijks
geven. Laat staan wanneer een podium onder het mom
de agenda goed doornemen en kijken of we alles gecoverd
van ‘ervaring opdoen, reclame maken’ je durft
hebben qua oppas en tijden. Maar er zijn ook rustige
uit te nodigen voor niets of alleen de reiskosten. Daarom
momenten dat we op een doordeweekse dag lekker
zou ik weleens onderdeel willen zijn van een groter
uitgebreid met z’n vieren ergens koffie zitten te drinken.“
geheel en niet in mijn eentje de verantwoordelijkheid
het schrijven, repetities. Zoals nu ook naar voren komt in
ken ik inmiddels veel acteurs, onder andere vanwege
ALS JE NU TERUG KOMT OP HET EILAND, WAT IS ER DAN HET MEEST VERANDERD?
de Dienst zonder God, ik kan me zo voorstellen dat
“Ik weet niet of het eiland zo veranderd is, maar mijn
ik met sommigen van hen eens iets moois ga maken.
blik op het eiland wel. Toen ik verhuisde naar Utrecht
Bijvoorbeeld een kindervoorstelling, waarvoor ik de
(en later naar Amsterdam) had ik het nodig om afstand
muziek schrijf. Of een absurdistische theatervoorstelling,
te nemen van het eiland. In die tijd was ik er niet vaak.
lijkt me ook heel tof.”
Nu ik kinderen heb en er veel tijd verstreken is, voel ik
dragen voor het slagen van een project. Bovendien
een hernieuwde liefde voor het eiland. De kindjes zijn
HEB JE NOG VEEL CONTACTEN OP HET EILAND OF KOM JE IN JE WERK VEEL MENSEN VAN HET EILAND TEGEN?
graag op de Grevelingen, op D’n Diek en in Ouddorp op
“Er is nog één vriendin die nu nog op Goeree-Overflakkee
Diekhuus, de RGO en Muziek in de Voorstraat (de straat
woont, die ik via schooltoneel leerde kennen: Linda
waar ik opgegroeid ben).
het strand. Contacten van vroeger zijn (door de muziek) weer aangehaald, zoals bijvoorbeeld via spelen in Het
Blommaert. Verder heb ik wel nog een paar vrienden van Goeree-Overflakkee, maar die wonen inmiddels
Daarnaast voel ik grote trots wanneer ik zie dat Flakkee
ook ergens anders. Nee, ik kom weinig bekenden van
hard zijn best doet energie-onafhankelijk te worden. Op
het eiland tegen. Wel trof ik tijdens mijn eerste bijbaan
het gebied van duurzaamheid en milieuvriendelijkheid
in Utrecht, bij Vredenburg, iemand van de RGO: Jolien
is Goeree-Overflakkee een voorloper in Nederland.
Steenman. We zijn pas in Utrecht vriendinnen geworden
Voor mijn gevoel is dat iets van de laatste tien, vijftien
en gaan nog weleens met elkaar en de kinderen Stad aan
jaar, maar misschien was dat toen ook wel zo en had
’t Haringvliet onveilig maken in het huis van haar moeder.
ik gewoon meer interesse in andere dingen. Ik heb de
Heel gezellig!”
laatste jaren bijna ieder jaar wel op Goeree-Overflakkee gespeeld, en het is iedere keer fijn om daar te spelen.
ZING JE NOG VEEL MET JE ZUSSEN? “We hebben dat een hele tijd heel weinig gedaan, maar
Ik heb heel lang uitgesloten dat ik ooit terug zal keren
sinds kort zingen zij ook in het koor in de Rode Hoed.
naar Goeree-Overflakkee, maar de laatste keer dat ik
Ja dus!”
er was, hardlopend langs het havenhoofd, was ik ineens weer zó verliefd…”
Maartje speelt op 20 september, met Ingmar Heytze, tijdens het huiskamerfestival ‘Muziek in de Voorstraat’ te Middelharnis.
9
“OSU!”, KLINKT HET ALS WE OP EEN VRIJDAGAVOND DE ZAAL IN
en aanwezigheid tijdens trainingen, wordt een aantal vechters toegelaten tot de Nederlandse selectie. Om dat te bereiken vraagt André veel van zijn teamleden. Hij
STAPPEN. OGENSCHIJNLIJK EEN
beoordeelt ze onder andere op maximale inzet tijdens
JAPANSE GROET, DIE BIJ NADER
trainingen, zelfdiscipline om je aan je trainingsschema
INZIEN MEER LADING BLIJKT TE HEBBEN.
te houden, keihard trainen, gezond en goed eten, en respect voor elkaar en de groep. Afhankelijk van het beschikbare budget vliegt André
O
ok kreten zoals yame (stop), kamaete
regelmatig met een aantal teamleden de wereld over
(stand aannemen) en fudo dachi
om deel te nemen aan wedstrijden. Vooraf wordt per
(gevechtshouding) vliegen regelmatig
teamlid een wedstrijdplan gemaakt met daarin de
door de ruimte heen. We zijn aanbeland
tactiek om maximaal resultaat te behalen. Tijdens de
bij de in Sommelsdijk gevestigde karateschool Kyozumi.
wedstrijd geeft de bondscoach vooral aanwijzingen en
Op het moment van binnenkomst worden we begroet
advies. Zo heeft elke vechter zijn eigen behandeling
door André van Wezel
nodig. En dat heeft hem als bondscoach geen windeieren
die met vol enthousiasme
gelegd: een van zijn vrouwelijke pupillen werd afgelopen
de jeugd karatetraining
jaar wereldkampioene in Kazachstan.
geeft. We zien een zaal vol gedisciplineerde kinderen
Daarnaast vraagt het bondscoachschap ook om ‘softe’
die met de nodige hoofd-
competenties. In de relatie tussen coach en topsporter
en ledematenbescherming
is vertrouwen een sleutelwoord. De sporters moeten
staan te sparren.
feitelijk voor jou als coach willen werken. Dat bereik je door goed met alle leeftijdsgroepen om te gaan. Niet
Achter de 42-jarige sensei schuilt meer dan een meester
alleen in het contact tijdens de wedstrijden, maar ook als
die op vaste tijden zijn leerlingen thuisbrengt in de
je samen tijdens de reis er even tussenuit bent.
wereld van karate. André is namelijk sinds 1,5 jaar bondscoach voor de grootste Nederlandse karatebond de NKKO, specifiek voor de gevechtsdiscipline kumite. We zijn benieuwd naar wat dat precies inhoudt. André, geboren en getogen op Flakkee, is aanstekelijk gepassioneerd voor karate. Hij beoefent de sport al
“Je moet de topsporters zowel inhoudelijk als mentaal kunnen begeleiden, zowel bij succes als verlies. En vooral dat laatste is voor topsporters een uitdaging.”
vanaf zijn 13de, heeft circa 5 jaar in de Nederlandse selectie gezeten, en is 3 keer voor de Europese
Bij verlies en teleurstelling moet je er als coach voor ze
kampioenschappen uitgekomen. Sinds 3 jaar is hij
kunnen zijn en ze kunnen helpen. En daarbij gaat elke
mede-eigenaar van karateschool Kyozumi, die in 1997
topsporter op zijn eigen manier met spanning om.
is opgericht door de broers Hans en Rinus Smit. Naast zijn reguliere baan geeft hij elke maandag-, woensdag-
En wie denkt dat deze sensei geen tijd meer over heeft,
en vrijdagavond les aan jeugd en volwassenen. Zijn
heeft het mis. Elk jaar organiseert hij in Middelharnis een
bondscoachtaken lopen daar nog parallel aan.
landelijk karatetoernooi met ruim 200 internationale deelnemers in de leeftijd tot 18 jaar, 30 vrijwilligers, 30
Een van zijn belangrijkste taken is de
scheidsrechters en ruim 300 man publiek. Dit jaar voor
maandelijkse training bij Papendal, het grootste
de 7e keer. Ook organiseert hij jaarlijks een training op
topsporttrainingscentrum van Nederland. Hier traint hij
het strand van Ouddorp met mensen uit heel Nederland.
Nederlands beste kumite-vechters op onder meer inzet,
Op die manier promoot hij ons eiland ook bij de
behendigheid en uithoudingsvermogen. Op basis
deelnemers. Hij is dan ook echt trots op Flakkee!
hiervan, en ook op grond van wedstrijdresultaten
Tekst: Marijn Pannekoek Foto’s: Anne Marie Vermaat
11
Volkstuuntjes GELUK VIND JE IN HET TUUNTJE VAN PEER
“KIJK, DIT IS MIJN TROTS: AARDBEZEMS.” PETER JELIER WIJST DE RIJEN AARDBEIENPLANTEN AAN. OP DE WARMSTE PLEK ZIJN ZE HET GROOTST. TWEE HOUTEN VOSSEN – KEURIG UITGEZAAGD EN NATUURGETROUW GEVERFD – HOUDEN DE EENDEN EN GANZEN OP AFSTAND. DIT IS DE JELIERHOF, OOK WEL HET TUUNTJE
“Je ziet dat hij helemaal vol pruimen zit. Vorig jaar was het een beurtjaar. Toen had ik zeven pruimen, maar nu zijn het er veel meer. Heerlijke reine claude.
“Als ze rijp zijn, gaan we hier zitten en eten we alles op.” CAROLUS De Jelierhof, waar ook een kas op staat, geeft doorgaans
VAN PEER GENOEMD, EEN VAN DE VELE
een rijke oogst. Pachter Peer heeft het over sla, pootuien,
PERCELEN VAN KLEIN GRONDBEZIT AAN DE
tomaten, paprika’s prei, kroten, stengelui, bloemkool,
RAND VAN DIRKSLAND.
O
Chinese kool, knoflook, augurken, appels, stoofperen, frambozen, groene asperges (“een van de eerste groentes van de koude grond”)… En aardappelen natuurlijk. “Eind
f die vossen helpen? “In het begin wel”,
april heb ik al nieuwe aardappels.” Er staan verschillende
zegt Jelier. Maar het is zoals met andere
soorten piepers in de keurig onderhouden hof, zoals de
vogelverschrikkers: op een gegeven moment
vroege Doré, een patataardappel en de Carolus, die ook
hebben de vogels in de gaten dat ze voor de
zonder bestrijdingsmiddelen goed gedijt.
gek worden gehouden. Dan moet de volkstuinder andere
Water, een belangrijk element in de volkstuinderij, haalt
afschrikmethoden verzinnen.
Jelier uit zijn tanks. Hij heeft er vijf, via een ingenieus
Nog een trots: de pruimenboom met weelderige bloesem.
buizenstelsel gevuld met regenwater. “Vorige zomer
tekst: Kees van Rixoort foto’s: Jaap Reedijk
was het lang droog. Toen hadden we een tekort. Maar
oudste volkstuinvereniging”, vertelt voorzitter Ben Rottier,
dat konden we oplossen door water uit de sloot te halen.
die zijn liefde voor Goeree-Overflakkee onderstreept met
Iedereen deed dat, je hoorde overal pompjes”, zegt de
een getatoeëerde kaart van het eiland op zijn arm. “Die van
fanatieke tuinder, die in het seizoen dagelijks in zijn tuun
Sommelsdijk is van 1919, dus net iets ouder. Wij hebben
is te vinden. Hij vertelt dat het nog een kunst apart is,
wel de grootste vereniging met 120 leden, waarvan 110
water geven. “Zoals onze voorzitter Ben Rottier zegt: een
tuinende. Sommelsdijk heeft meer grond, maar ook meer
komkommer giet je groot, een meloen giet je dood. Zelf
leegstand.”
is hij een echte komkommerman. Vorig jaar had hij 345
Klein Grondbezit, zoals de Dirkslandse vereniging in
komkommers van één plant.”
de volksmond heet, trekt ook volkstuinders uit andere dorpen, bijvoorbeeld omdat het is toegestaan om ook
TUINKABOUTERS
kleinvee op je perceel te hebben. Er zijn leden met paarden
Toen de Dirkslandse volkstuinvereniging 75 jaar bestond
in hun hof, Pieter Keus houdt er Vlaamse reuzen tussen de
– dat was in 1996 – schreef de toenmalige voorzitter, L.
tomaten en komkommers.
van Prooijen, in het jubileumboek: “Geluk vind je soms op
De biologische teelt neemt toe op de tuintjes, al is het
een klein perceeltje.” Bijna een kwarteeuw later is pachter
spuiten van aardappelgewas een wettelijke verplichting.
Peer een levende illustratie van die uitspraak. Maar zo
De eerder genoemde Carolus is de uitzondering. Die is niet vatbaar voor de gevreesde aardappelziekte fytoftora.
NIET OPJAGEN Rens van der Sloot komt het Praethuus binnen. Hij is een vraagbaak voor iedereen en woont bijna in zijn hof. “Het is een leuke hobby en elke hobby kost tijd”, zegt hij. “Wat de lol ervan is? Ontspanning, dat je alles ziet groeien en dat er een groot verschil is tussen wat je hier teelt en wat je in de winkel koopt. De kweker heeft in 21 dagen witlof. Hier doen we er drie maanden over. Onze producten zijn natuurlijk gerijpt. Wij jagen niet op, en dat proef je.”
zijn er wel meer, zo blijkt uit een bezoekje met koffie en tompoes aan het even verderop gelegen Praethuus de Tuinkabouters. Daar hoor je de mooiste verhalen van doorgewinterde tuinders, maar ook van een jonge kerel als de 16-jarige Pieter Keus, die duidelijk behept is met het volkstuinvirus. Je hoort er over Duitse spinazie, die helemaal niet blijkt te bestaan. Over enorme courgettes en tomaten van bijna een kilo per stuk. Over onderlinge hulp en gezonde onderlinge competitie. Over het honderdjarig jubileum, dat niet lang meer duurt. Over muntthee van eigen tuin. Over de paprika’s, die altijd op Tweede Kerstdag de grond in gaan. Over paarse en gele bloemkolen.
WILHELMINA Over de oprichting van de Vereeniging ter bevordering van de verkrijging van onroerend goed door landarbeiders ‘Dirksland’, die koningin Wilhelmina nog van haar goedkeuring heeft voorzien. “Dit is de op één na
13
Pau’s
SPORT & SPEL in’t Ouddurps
Da’s Pau..
Da’s nep :)
DEUR PAU HEERSCHAP
wentelende je eige in de modder as ’n vêrke. ’t Duurende
T
niej lange of je zag d’r uut as ’n patiënt die ’n modderkuur
OE IK ANKONDIGENDE DAT IK VOOR DEZE TOF GIENG SCHRIEVE OVER
ongergieng in ’n Duus koerort. Dan nog ’n hortie zwemme, as t’r genoeg waeter stieng.
SPORT IN SPEL KREEG IK GELIEKE
A j’ dan ’s aeves op bèdde lei zat de modder nog onder de
DE VRAEG WELKE SPORTEN IK
naegels van je têên. Je rook nog nae dat zoutige homige slik.
DAN WEL BEOEFENENDE. IK ZEI IN ÊÊRSTE INSTANSIE: GÊÊN ÊÊN. MAR EIGELEK WAS DAT
Je eige wasse dee je in diejn tied netuurlek niejt. Nêê dat hoevende niejt. Je was ommers al in ’t waeter eweest!
GÊÊN WAER. IN M’N JEUGD HÈ ‘K, ZÔÔAS IELK
FIETSE
KIND, ALDERLEI SPORTEN AUTOMATISCH WÈL
Ik hao d’r zelfs al ’n kêêr van edraomd.
BEOEFEND: ZWEMME, FIETSE, HARDLOAPENE
Over ’n paer weken zou ‘k verjaere. Ik zou zevene woore. Vaoder hao m’n min of mêêr beloofd dat ‘k dan ’n fiets zou
IN NOG VEEL MÊÊR. OM DAN OVER ALDERLEIE
kriege, mar hêêlemaele zeker’t was nog niejt. Ik draomende
SPELLEN NOG MAR TE ZWIEGENE: KNIKKERE,
op ’n nacht, dat ik op ’n môôi rôôd blienkend jongesfietsie
VLIEGERE, BUUTVRIE (VERSTOPPERTJE), BUSJETRAPPE, KLESJE (TIKKERTJE), JAEGER-IN-
ree, zôô’n fietse dat aok Keesie hao, al was dat blaew, mit ’n nikkele stuur in aok ’n môôie belle. In rieje da ‘k kon, ik gieng d’r mit ’n vaert vandeur, Gieng allemaele zôômar
HOND, SPOORZOEKERTJE, IN WAT DIES MÊÊR ZIJ.
uut z’n eige. Ik bellende dat ’n lust was. Toe ree ‘k d’n hil
OVER IENKELDE SPORTEN UUT M’N JEUGD, ZÔÔ
wêêr op in trappende of ik ’t al jaeren dee mit kracht op
IN DE JAEREN VUUFTIG VAN D’N VORIGEN ÊÊUW, WIL IK WAT MÊÊR VERTELLE. DAT HÈ ‘K AL WEL ’S MÊÊR ‘EDAE, MAR TOCH WIL IK JOELE ’N PAER POËTISCHE VERTELLIENGEN, ZÔÔAS ’N CRITICUS ZE ÔÔIT NOEMENDE, NIEJT ONTHOUWE.
de achteruuttraprem. Net voor de welle stieng ik stille. Toe schrok ik wakker in ’t was donker om m’n heene. Want draomen binne bedrog. Wat was dat jammer!
Dêêr stieng ’n dan: ’t Was niejt wat ik verwacht hao. ’n Meisjesfiets!
ZWEMME Zôôas de mêêste kinders op ’t durp hè ‘k eigelek nôôit zwemles ‘ehaod. Je lêêrende dat geweun je eige. Mar naer ’t grôôte strange, an de Noordzêê allêêne gôô zwemme wier veels te gevaerlek ‘evonge. Dêêr hoevende je niejt an te dienkene. Nae’t Zandhoekie, dat was wat aors. Dat was ’n klein zandstrange’ie mit klienge’ies bie Preekhil. Dêêr ko je netuurlek aok wel verdrienke, mar ’t was wat veiliger omdat t’r niejt zôô diejpe was. Noe was t’r wel ’n probleem, want d’r was niejt altied waeter. Je was afhankelek van ’t tieje. Eigelek ko j’ d’r mar om de aore weeke terechte, want ’s oches gieng ie nôôjt zwemme. Soms was ’t pas laeter in de middeg haogwaeter. Toch gieng ie d’r dan al vroeg nae toe. In de vaorte zag ie ’t waeter as ’n brêêje zulvere strêêp. Op de achtergrond ’t silhouet van de kèrke van Brouwershaevene in d’n toren van Zierikzêê, as ’t hêêl helder was. Langzaem kwam ’t waeter duchterbie. Je kon ’t niej mêêr verduure in gieng ’t waeter al tegen over ’t drabbige slik. Je
15
D’n dag brak an, ik was al hêêl vroeg wakker.‘k Hao slecht
Veel laeter hè nog ‘s ’n soort reesfiets, mit zeve
eslaepe, zôôas ie dat ook hao as ie op reize most. Mar
versnelliengs an’eschaft. ’t Was in d’n tied da ‘k op Prins
noe was ’t m’n verjaerdag. Gelieke docht ik an de fiets.
Maurits in Menheersen wèrkende. In de zeumer zou ‘k
Zou ‘t ‘r êên weze as in m’n draom? In toe ‘k d’r uut was,
dan op de fiets nae schoole gôô, (teminsten as ik laete
zeit vaoder mit iejtewat geheimzinnigs in z’n stemme:
most beginne, op ‘t derde of vierde uure).
“Noe mo j’ s even gaauw in schuure komme kieke!”
Slechts twêê kêêr hè ‘k mar ‘edae, toe was ’t verbie. Ik
Dêêr stieng ’n dan: ’t Was niejt wat ik verwacht hao.
kwam in ’t zwêêt op schoole an, in ’s middegs de wind
’n Meisjesfiets, door vaoder eigenhandig op’eknapt. In
tegen. Een Toer de France was niejt an mien besteed.
de zwarte lak ‘ezet, zelfs stuur was zwart; van nikkel viel niejt veel te bekennene. Al was ‘t dan wel gêên draomfiets, toch was ‘k d’r blieje mit, want ik begreep toe aok al da m’n niejt bemiddeld wazze. Toe ‘k d’r mit rieje woe, bleek dat ’t nog niejt gieng as in d’n draom, D’r most nog vêêl geoefend woore in liej’ie van de Bokkies. De fiets bleek aok nog ’n deurtrapper te wezene, in dat was ekstra moewlek. “Hei ’t harte niejt da j’ de wegt uutgôôt, want dat is veels te gevaerlek!” zei moewder. D’r kon op ’t hoekie wel ‘s een paard in waegen of ’n auto ankomme! In hoe as dat gôôt, toe ‘k docht da’k ’t wel kon, hè dat toch edae. In niejt zôômar, mar hêêlemaele nae de meule, in over de Meulblok wêêr vromme. Dêêr hao ‘k zôô’n vaert ontwikkeld, dat ‘t in d’n bocht nae de Poeperlieje fout gieng. Tegen ’t houte schot van de schuure van de meisjes van de Padden (Padmos) bin ‘k ‘estraopt. Dêêr liejp tegenover ’t huus van de burgemêêster de wegt vroeger vlak langs. M’n stuur verboge in ’t vel van van m’n blôôte knieje. Toe bin ‘k vaorder mar nae huus gôô laope. ’n Ouwere buurjongen die bie m’n estopt was is mêê’egôô om ’t verhael te helpe doewene. Moewder raezende: “Dat hei d’r noe van! ‘k Hao ’t nog zôô ezeid! Altie mit dat harde hôôd van joe.” Mar toch smaerende ze Purol op m’n knieje, in dee ze d’r ’n rêêpe van ’n oud laeken omhene. In vaoder heit ’s aeves stuur wêêr rechte ezet.
Laeter hè ‘k mit dat fietsie nog ‘s ’n kêêr ’n wedstried ‘ewonge, Toe m’n mit wat jonges tegen mekaore reeje op de Poeperlieje.
Spellen uut m’n jeugd: Hie heit deur de kerdons ‘emotte: Hij heeft heel wat onaangename ervaringen moeten ondergaan. (figuurlijk) Deze zegswijze is ontstaan uit een letterlijk bestraffing uit vroeger tijd. Er werd dan een cordon opgesteld. Iedere persoon van dit cordon had een gesel in de hand. De veroordeelde moest dan tussen de twee rijen doorlopen en werd dan gegeseld.
Deur de kerdons: Dan werd het spel Vos, vos kom uut je hol gespeeld. Er werd een cordon opgesteld. De jongens riepen dan in koor ‘Vos, vos kom uut je hol!’ Het slachtoffer moest dan tussen de twee rijen doorlopen en ieder sloeg dan met zijn zakdoek, waar een knoop ingelegd was, waar hij de persoon raken kon. Meestal was de knoop verzwaard met een knoop of een knikker.
Boompje kraauwe: Bij het zwemmen de bodem aanraken
Vaorder sprienge dan je stok lang/lank is: Meer geld uitgeven dan verantwoord is
Ik hè/hao ’t goewd (g)esschote: Ik heb het erg getroffen
’t Schoe gêên haer of draed: Het ging rakelings mis
Speule/spele om houwes: Spelen met een inzet (van geld)
Speule/spele om ’t joks: Alleen voor de lol en niet in ernst
Speulversjes: “Hop, hop paeretje “Kakkestoelemeije, Mit je vlasse staeretje,
As je valt dan lei je.”
In je kopere billegat Oh, wat een leutig paerd is tat.”
17
“IK VOED M’N KINDERS SUUKERLÔÔS OP... OF TOCH NIE?”
IK WIST HET ALLEMAAL HEEL GOED
WORKSHOPS VOOR KINDEREN
TOEN IK NOG GEEN KINDEREN HAD.
Dat een spontane actie in de keuken leidt tot workshops
ZO MIN MOGELIJK TELEVISIE KIJKEN,
voor kinderen hadden ze van tevoren nooit gedacht. Marieke en Dingena zoeken zelf de samenwerking
EEN DRIFTBUI IN DE SUPERMARKT DAT
op met buurthuizen. Dingena: “Wij organiseren in
ZOU MIJ NIET GEBEUREN EN BIJ ONS OP
verschillende plaatsen bakworkshops voor kinderen.
DE KAMER SLAPEN OOK NIET. KLINKT STANDVASTIG, MAAR DE PRAKTIJK
Daar maken ze zelf hun gezonde koek, ijs, snoep, taartje of shake. Eerst stretchen we een beetje, want een bakker moet wakker zijn. Dan gaan de kinderen twee
WERKT ANDERS. OP ÉÉN DING BLEEF IK
verschillende recepten bakken.
VRIJ FEL: SUIKERS IN MIJN KINDEREN
Wanneer het in de oven of in de diepvries zit doen
STOPPEN, DAT ZOU IK ECHT NOOIT DOEN.
J
we leuke spelletjes. Het is een klein feestje voor de kinderen en wij krijgen er ook veel energie van.” Laatst gaven ze bij de Agrimarkt in Middelharnis een workshop. De Agrimarkt sponsorde de bakworkshop
e voelt hem wel aankomen denk ik: het is niet
en de producten, zodat alle kinderen gratis mee konden
gelukt. Ik snap dat zij het lekker vinden, want ik
doen. Marieke: “Maar als het niet gratis is, houden we
vind het op zijn tijd ook lekker. Dat deed ik dan
de prijs laag zodat alle kinderen mee kunnen doen.
wel stiekem overigens. Naomi’s reactie was
Maximaal € 5,00 voor ruim 1,5 uur bakplezier.” Dat het
echter: “Mama, mag ik ook chocolade eten in de garage.”
een leuke workshop is kan ik beamen. Ik ben zelf met
Tja… ze zijn slimmer dan wij soms denken. Niet dat ze
mijn dochter van vier jaar geweest en wat had zij het
hier volgestopt worden met koek of snoep. Integendeel,
naar haar zin. Alle kinderen maakten veel plezier. De
want wij beperken dat voor onze kinderen. Toch ontkom
oma’s en de mama’s waren vooral benieuwd naar het
je er niet helemaal aan. Ik vind het zelf belangrijk om
eindresultaat. De grote vraag was natuurlijk: “ Vinden
een balans te vinden met snoepen en gezonde voeding
de kinderen het lekker?!”
en dat vinden The Sugarfighters ook.
EERLIJKE JURY WIE ZIJN THE SUGARFIGHTERS?
Marieke en Dingena vinden dat ook altijd een spannend
Marieke Schoenmaeckers (Nieuwe-Tonge) vindt
moment. Een van de twee recepten is Top en de ander
gezonde voeding heel belangrijk en Dingena Visser
is Flop. De kids stemmen met een bordje en je kunt er
(Nieuwe-Tonge) staat graag in de keuken om te bakken.
vanuit gaan dat ze eerlijk zijn. Want als er iemand is
Ze vonden elkaar twee jaar geleden en het eerste baksel
die zegt wat ze denken, dan zijn het wel kinderen. De
was een succes. Hoe ze dat wisten? De strenge jury,
cakepop met zoete aardappel en gedroogde abrikoos
hun eigen kinderen, keurden het goed. Daar zijn vooral
viel bij de meesten niet in de smaak. De echte topper
de zelfgemaakt mueslirepen en lions een succes. Niet
was de gewone cakepop gezoet met de natuurlijke
alleen bij de jonge kinderen, maar ook bij de puber.
kokosbloesemsuiker. Een veel gezondere variant dan de
Marieke: “Goede voeding is belangrijk voor ieder mens.
witte tafelsuiker. Ik moet je eerlijk bekennen dat ik de
Het geeft ons energie om te doen wat we willen in ons
cakepop met zoete aardappel en gedroogde abrikoos
dagelijks leven. Als ouders heb je een voorbeeld naar je
niet slecht vond, maar de ander ook smaakvoller vond.
kinderen toe. Je geeft hen een stukje bewustzijn mee
Aan dat recept gaan Marieke en Dingena dus nog
rondom voeding. Onze missie is om kinderen vaker
sleutelen. Naomi en ik hebben een leuke middag gehad,
gezond te laten snoepen. Tijdens de bakworkshops gaan
dus het is zeker een aanrader om een bakworkshop bij
kinderen aan de slag met gezonde ingrediënten. We
hen te volgen.
moeten vaak lachen om de vieze gezichten die ze soms trekken, maar als ze het eindresultaat proeven vinden
ZELF PROBEREN
ze het vaak super lekker. We willen aan ze laten zien dat
Alle Top-recepten vind je op de Facebookpagina van
je ook heel lekker gezond kunt snoepen en dat snoep
The Sugarfighters en breng ook eens een bezoekje aan
echt niet persé uit een fabriek hoeft te komen”.
hun website: www.thesugarfighters.nl.
tekst: Angela Lodder foto’s: Gert van Nieuwaal
19
Annette Witvliet
Berny Schop
Jaap Reedijk
Geert Jan
Escape from the race
Divos
Anja Markus
Bram van Broekhoven
Marian Baay
Bjorn Mierop
Ilona Noorlander
Anneke van der Ploeg
Ellen van den Doel
Johan Weesie
Wil je jouw kiekje terugzien in de volgende editie van TOF? Plaats ‘m op Facebook (Trots Op Flakkee), Twitter of Instagram met: #trotsopflakkee David
Anne-Marie de Vos
Kees van der Zand
JoĂŤl van Os
Annemieke
Marijke Hollaar-Vos
Johan Weesie
21
Liefdesverhaelen uut ‘De VIC’ DE SWINGERS VAN VROEGER
Kiek die binne brongstug
DISCOTHEEK DE VIC IS AL SINDS DE JAREN 70 EEN BEGRIP OP HET EILAND. EN TIJDENS DE STAPAVONDJES IN DE VIC LEERDEN VEEL JONGE MENSEN ELKAAR KENNEN. DE MEESTEN BLEVEN UITEINDELIJK ACHTER MET EEN GEBROKEN HART, MAAR SOMMIGE STELLEN ZIJN NOG STEEDS GELUKKIG MET ELKAAR! tekst: Anne karsbergen & Jorne Kap foto’s: stellen en De Vic
P
ieter de Jonge (1975) uit Achthuizen en Chantal Overweel (1977) uit Middelharnis leerden elkaar kennen in de Vic.
Gewapend met zijn Nike Air Max stapte de 16-jarige Pieter op Chantal af. Hij had namelijk gezien dat haar beste vriendin met zijn beste vriend stond te zoenen. Pieter had daardoor het ideale excuus om zichzelf voor te stellen aan Chantal: “Hoi, ik ben de boezemvriend van Jurgen!” Dat was hun eerste echte kennismaking. Hoewel er geen sprake was van liefde op het eerste gezicht, vonden de twee elkaar al wel gelijk heel leuk. Na een maand verkering kozen ze beiden hun eigen weg, maar het verlangen naar elkaar was te sterk. In 1994 vroeg Pieter of Chantal met hem meeging naar de film. Na een lichte twijfel besloot Chantal toch op zijn aanbod in te gaan. De twee kregen weer verkering. Inmiddels zijn Pieter en Chantal 25 jaar samen, waarvan 9 jaar getrouwd, en wonen ze samen met hun twee dochters in Sommelsdijk. Top 40 hits 1991
M
artijn Gierman (1978) en Nicole GiermanJacobs (1980) uit Dirksland leerden elkaar kennen doordat hun ouders al jarenlang vrijwilligers waren bij de verschillende activiteiten van de vereniging. In eerste instantie vinden ze elkaar vreselijk irritant, maar in 1996 sloeg de vonk definitief over. Als kind bracht Nicole samen met haar zusje al de nodige uren door in de Vic. Als Martijn en Nicole worden gevraagd om te helpen bij de verbouwing zijn ze de hele zomer aan het klieren met elkaar. Plots vroeg Martijn haar op de ouderwetse manier verkering. Haar antwoord: “Ben je gek?” Maar een week later moest ze toch bekennen dat de liefde wederzijds was. Drie jaar later, tijdens de volgende grote verbouwing van de Vic, was Nicole niet zo lekker. Later kwam ze erachter dat ze zwanger was. Inmiddels zijn ze nog steeds actief als vrijwilligers in de Vic. Martijn en Nicole hebben een zoontje en zijn al bijna 23 jaar heel gelukkig samen. Top 40 hits 1996
23
I
lco Melissant (1984) uit Nieuwe-Tonge en Manon van Dongen (1985) uit Sommelsdijk zijn beiden geboren en getogen op Goeree-Overflakkee. In december 2000 leert het stel elkaar kennen.
Tijdens één van de vele stapavonden in de Vic komen Ilco en Manon elkaar tegen. Beiden zijn bijna wekelijks in de Vic te vinden, waar ze met een groep vrienden uitgaan. Het was geen liefde op het eerste gezicht, maar toch hadden ze al vrij snel oog voor elkaar. Ondanks dat Ilco op dat moment nog een vriendinnetje had, heeft het niet lang geduurd voor hij de eerste stap zette en werd er voor het eerst gezoend. Vanaf dat moment was het dik aan. Inmiddels zijn ze al ruim 18 jaar samen en gaven ze elkaar zelfs het ja-woord! En hoe mooi is het dat ze met een speurtocht tijdens het vrijgezellenfeestje nog terug zijn geweest op de plek waar het allemaal begon? Een mooie herinnering waardoor ze extra beseffen: “We zijn al langer samen dan alleen.” Top 40 hits 2000
W
il je met me zoenen”, was de eerste zin die Machiel van Zanten (1986) uit Den Bommel in de Vic tegen Cindy van Zanten-van Gils (1988) uit Dirksland zei. Haar antwoord was nee, maar een week later was het alsnog raak. Machiel vroeg Cindy die eerste avond niet zonder reden: hij deed mee aan een zoenwedstrijd. Samen met een vriend keek hij wie de meeste meiden kon scoren op één avond. Cindy werkte die avond dus niet mee, maar Machiel bleef aan haar denken en deed een week later alsnog een serieuze poging. Mét resultaat dus! Sinds 2011 wonen Machiel en Cindy samen en in 2012 zijn ze getrouwd. Ze wonen in Middelharnis en hebben twee kinderen: Masz (5) en Xemm (2). Top 40 hits 2002
R
ichard Smalheer (1987) uit Oude-Tonge en Jacquelien Smalheer-Mierop (1990) uit Herkingen leerden elkaar in 2006 kennen in de Vic en zijn sindsdien nooit langer dan een dag zonder elkaar geweest. En dat terwijl Richard eigenlijk nĂŠt te oud was om binnen te komen, die avond. Met het identiteitsbewijs van zijn broertje was het hem toch gelukt. En dat is maar goed, want die avond stapte Jacquelien op hem af met een stoere boodschap: of hij vooral uit de buurt wilde blijven, want een kennis van haar wilde hem niet tegenkomen vanwege een ruzie. Om dit beter uit te leggen liepen ze samen naar buiten om daar verder met elkaar te praten. Jacquelien vond Richard meteen leuk en wist later zijn telefoonnummer te bemachtigen. Via sms en msn leerden ze elkaar beter kennen. Inmiddels zijn ze getrouwd en hebben ze een zoontje.
Daaf en Marianne
‘80
Top 40 hits 2006
M
ichael Soldaat (1989) en Samantha SoldaatBorgdorff (1995) zijn samen sinds 2012 en wonen in Dirksland. Michael is daar geboren en getogen. Samantha is geboren in Dirksland en is opgegroeid in Stellendam. Michael en Samantha waren allebei vrijwilliger bij de SVIK. Het was geen liefde op het eerste gezicht, want toen ze elkaar leerden kennen had Samantha nog een relatie. Maar toen die voorbij was, sloeg de vlam al snel over. Tijdens een groot vrijwilligersfeest had Michael te veel gedronken. Samantha was de volgende dag nieuwsgierig hoe het met hem zou zijn en ze ritselde zijn telefoonnummer via een vriendin, die ook nog eens het nichtje van Michael bleek te zijn. Ze leerden elkaar beter kennen en zijn inmiddels alweer zeven jaar samen. Top 40 hits 2012
25
COEN BEZOEKT MATTHIJS MIJNDERS
De Rembrandt van de Klavecimbel
MATTHIJS KOMT UIT STELLENDAM EN WOONT NU IN ZIERIKZEE. NA HET VOLGEN VAN DE HAVO IN MIDDELHARNIS IS HIJ NAAR DE ACADEMIE VOOR BEELDENDE VORMING IN AMERSFOORT GEGAAN. DAAR LEERDE HIJ ORGELBOUWEN. OP DE ACADEMIE
T
oen bedacht hij om zelf klavecimbels te gaan bouwen. Dat bleek toch moeilijker dan gedacht en dus begon hij met het bouwen van een spinet. Dat is een simpelere en kleinere soort
klavecimbel. Deze spinet was al verkocht voordat hij klaar was.
VOL MET HOUT
ONTMOETTE HIJ TWEE MEISJES DIE HEEL
Toen Matthijs was afgestudeerd kocht hij een huisje
GOED BLOKFLUIT KONDEN SPELEN. HIJ
op de Groenmarkt in Goedereede, waar hij de eerste
WILDE HEN GRAAG BEGELEIDEN OP EEN KLAVECIMBEL, MAAR DIE HAD HIJ NIET. tekst: Coen van Nimwegen foto’s: Corine de Vries
instrumenten bouwde. Alleen… dat huisje was niet groot, het stond helemaal vol met hout. Plek om te slapen was er niet meer, dat deed hij dus bij zijn moeder. Daarna
verhuisde hij naar een huis in de Catherinastraat, waar hij
Dat is een van de moeilijkste delen van de klavecimbel. De
zijn voorkamer kon ombouwen tot werkplaats. Uiteindelijk
trekkracht moet precies kloppen, want door de trekkracht
kocht hij een groot huis op de Markt in Goedereede. Daar
van de snaren trekken de hoekverbindingen zichzelf vast.
had hij alle ruimte om te bouwen en te wonen. Het was er
Dan moet de klankbodem erin, die onder de snaren ligt.
altijd een gezellige boel. “Iedereen liep in en uit, en soms
De toetsen van het toetsenbord worden uit één plank
was ik drukker met iedereen van een drankje voorzien dan
gemaakt, zodat alles in elkaar past.
met bouwen, haha.” Matthijs bouwt meestal zijn klavecimbels in de Vlaamse Een spinet bouwen vond hij te simpel, dus daar heeft
stijl. Maar het leukste van het bouwen vindt Matthijs
hij er maar één van gebouwd. Daarom ging Matthijs
het schilderen. Hij maakt ook schilderijen, maar dat is
een echte klavecimbel maken. Een klavecimbel is een
een hobby. Hij schildert van alles op de klavecimbels.
snaarinstrument uit de zeventiende en achttiende eeuw.
Van bloemen op de zangbodem, het hoofd van Bach tot
Het is niet te vergelijken met
schelpen op de buitenkant.
een piano.
Het duurt ook best wel lang
Het uiterlijk lijkt wel wat op
voordat een klavecimbel
een vleugel maar voor de
klaar is. Een grote duurt
rest heeft het niets te maken
ongeveer een half jaar. Van
met een piano of een vleugel.
een kleiner klavecimbel kan
Een klavecimbel heeft
hij er drie per jaar maken. Als
snaren die worden bespeeld
de klavecimbel af is, moet er
met plectra, die vroeger van
nog een heleboel opgeruimd
veren schachten waren en
worden. Daarmee werd hij
nu van nylon zijn. Als je een
geholpen door jongelui, op de
toets indrukt, wordt een
zaterdagochtend. Matthijs
houtje met een schacht en
verkocht zijn klavecimbels
viltje omhoog geduwd en als
over de hele wereld. Je kunt
je de toets loslaat, valt het
ze vinden in onder andere
viltje op de snaar en stopt de
Noorwegen, Duitsland en
toon. Ook deze klavecimbel
Egypte!
was al verkocht voordat hij klaar was.
LERAAR Naast het bouwen van
BOUWTEKENING
klavecimbels gaf Matthijs
Een klavecimbel bouwen
handvaardigheid op de
is best ingewikkeld. Voor
basisscholen in Dirksland en
de spinettenbouw kon
Herkingen. In Ouddorp was
je veel bouwpakketten krijgen. Maar alleen maar in
hij tekenleraar op de huishoudschool. Zijn leerlingen in
elkaar zetten, daar hield Matthijs niet van. Toen hij bezig
Ouddorp vonden dat zo leuk, dat ze in de pauzes door het
was met zijn eerste spinet ontdekte hij boeken over de
raam klommen om verder te werken aan hun opdrachten.
klavecimbelbouw. Daar kocht Matthijs er een paar van. En daarna ging hij aan de slag.
Matthijs beheert de Aveling, ook wel het stadspaleisje
Hij haalde een bouwtekening uit het Vleeshuis, een
genoemd, in Zierikzee. Hoewel hij in Zeeland woont voelt
museum in België met allerlei verschillende oude
hij zich toch nog steeds op Flakkee het meeste thuis.
instrumenten. De bouwtekening was er, nu de rest nog. Het hout moest van een speciaal soort populierenhout zijn, want het mag niet krimpen. Als het krimpt stort de hele klavecimbel in elkaar. Als je een klavecimbel gaat bouwen start je met de onderkant/bodem, daarna volgt de ombouw.
27
QUEENP N VEEL SPORTTALENTEN VAN FLAKKEE ZIJN NOG ONBEKEND. TOF GEEFT HEN EEN PODIUM. ZO ZIJN ER IN DE VORIGE EDITIES AL VEEL TALENTEN VOORBIJ GEKOMEN. DEZE KEER BEZOCHT IK EEN GROOT FLAKKEES TALENT IN EEN NIET ALLEDAAGSE SPORT.
O
kon ik op hoger niveau trainen, omdat Peter van Zijp, de bondscoach, mij trainde. Door hem ben ik veel beter gaan spelen”, aldus Lizzy. Zij acteerde al vroeg op een hoog niveau, want al op 11-jarige leeftijd deed zij mee aan de Dag van de Kampioenen (verenigingskampioenen) in Leiderdorp. Hier ontmoette Lizzy haar bowlingvriendin Beaudine Kriele uit
p een maandagmiddag mocht ik op
Julianadorp. Zij spelen nog steeds veel samen of komen
bezoek bij een voor velen nog onbekende
elkaar tegen op grote toernooien. Zo ook met Beejee
jongedame. Een goedlachse tiener opende
Westerdijk uit Groningen, met wie zij dit jaar op het EK
de deur en stelde zich gelijk voor.
de dubbels speelde en negende werd. De trainingen in
Ik ben op bezoek bij Lizzy Flapper, een 16-jarige vwo-4-
Rotterdam zijn gratis, de eigenaren van deze bowlingbaan,
scholiere van de Regionale Scholengemeenschap in Bergen
de Oude-Tongenaars Patrick en Marjola Boeters,
op Zoom.
verzorgen dit.
De bedeesde Lizzy legt uit waarom zij daar op school zit: “Deze school is een LOOT-school, een school waar
STRIKES
talentvolle sporters de gelegenheid krijgen om hun
Wedstrijden speel je niet zomaar. Als recreatief bowler
topsportontwikkeling te combineren met onderwijs. Dit is
gooien wij kegels om en zijn wij blij als wij dat in één keer
in Middelharnis niet mogelijk.”
doen. Deze zogenaamde strike, zijn bij bowlers als Lizzy meer regelmaat dan bij ons.
Deze uitleg geeft direct aan, dat Lizzy een talent is in haar
“Ik heb op dit moment acht bowlingballen in mijn bezit,
sport. Welke sport is dit dan, vraag ik mij hardop af. “Ik
een dure bezigheid, want ze kosten ongeveer 250 euro
speel bowling”, zegt Lizzy. Bowlen, is dat wel cool genoeg?
per stuk.” Bowlen is een dure sport en kost Lizzy’s ouders
We gaan toch allemaal wel eens ‘kegelen’ in De Staver met
veel geld. Toch kan zij zich soms zelf bedruipen door de
een biertje en een bitterbal? Lizzy fluit mij direct terug.
winstpremies en kledingsponsor ODIN. Dit merk sponsort
Wij kegelen niet, maar bowlen, zijn haar gepassioneerde
alleen topbowlers.
woorden. Lizzy vertelt vol passie over bowlen. Een sport die ik na vandaag nooit meer alleen een ontspanningssport
In april bowlde Lizzy op het EK in Oostenrijk en eind mei
zal noemen.
speelde zij in Kopenhagen. Ook het reizen vergt veel van het budget. Zij hoopt op meer sponsoren die haar willen
VEEL BETER
helpen om haar bowlingcarrière op te bouwen.
Bowlen als sport is iets anders dan een avondje kegelen
Lizzy is een fantastisch bowlingtalent, die door vroeger
voor de lol. Het vergt veel trainingsarbeid om op topniveau
met haar opa een balletje mee te gooien, verslaafd
mee te kunnen. Trainen doet Lizzy tegenwoordig in
is geraakt aan de bowlingsport. De sport die haar
Rotterdam-IJsselmonde. Tot haar veertiende deed zij dit in
waarschijnlijk nog héél ver zal brengen.
De Staver en in Hellevoetsluis, daarna in Schiedam. “Hier
tekst: Edwin van Os foto’s: Leonard Braber
Goe vasthouwe or! Kost kaptalle.
29
Toffe maense
kieke Door de lens van Anne-Marie Vermaat en Corine de Vries
31
Toffe maense
kieke Door de lens van Anne-Marie Vermaat en Corine de Vries
33
‘Goeree-Overflakkee is een stoer eiland!’ INTERVIEW MET COMMISSARIS VAN DE KONING JAAP SMIT
tekst: Coen van Nimwegen foto’s: Corine de Vries
IK BEN COEN VAN NIMWEGEN EN IK HEB DE COMMISSARIS VAN DE KONING VAN ZUIDHOLLAND JAAP SMIT GEÏNTERVIEWD. HET
namens de koning te benoemen als Hofleverancier. Ook moet hij voor internationale handelsmissies naar andere landen. Zo gaat hij in september met ongeveer vijftig mensen naar China.
WAS ERG BIJZONDER OM ONZE COMMISSARIS VAN DE KONING TE MOGEN ONTMOETEN EN
VEEL AFWISSELING Jaap Smit vindt zijn baan erg leuk door de afwisseling.
ZELFS HEM TE MOGEN INTERVIEWEN. WAT VEEL
Je moet dus ook een heleboel doen en kunnen als je
MENSEN, DIE NIETS MET HET BESTUREN VAN DE
commissaris van de Koning wil worden.
PROVINCIE TE MAKEN HEBBEN NIET WETEN,
Vijfeneenhalf jaar geleden is hij commissaris van de Koning geworden en daarvoor was hij onder meer dominee,
IS WAT EEN COMMISSARIS VAN DE KONING
directeur van Slachtofferhulp Nederland en voorzitter
ALLEMAAL DOET. DAT HEEFT HIJ MIJ VERTELD,
van het CNV. Je wordt commissaris van de Koning voor
EN WE HEBBEN HET OOK OVER GOEREE-
een periode van zes jaar. En daarna kun je nog een keer voor zes jaar commissaris worden. Het is een zware baan,
OVERFLAKKEE GEHAD.
maar wel heel mooi, vindt hij. Je ontmoet veel mensen en
A
daarom wil hij graag nog een keer voor zes jaar benoemd
ls commissaris van de Koning doe je een
worden.
heleboel en ga je ook vaak de provincie in. Zo
Als commissaris van de Koning spreek je wel af en toe met
wordt er van je verwacht dat je bij belangrijke
de koning, meestal als je met de koning op bezoek gaat in
gebeurtenissen bent, zoals bijvoorbeeld op
de provincie. Vorig jaar was dat 35 keer.
Prinsjesdag bij de troonrede. Ook ben je voorzitter bij het wekelijks overleg met het college (zeg maar de wethouders van de provincie) over besluiten die over de provincie gaan en voorzitter bij de vergaderingen van de Provinciale Staten (de ‘gemeenteraad’ van de provincie). En je praat regelmatig met de burgemeesters in de provincie.
BURGEMEESTER KIEZEN De commissaris van de Koning speelt een belangrijke rol bij de benoeming van burgemeesters. In ZuidHolland zijn er tien gemeenten die dit jaar een nieuwe burgemeester krijgen. Eerst bepaalt de gemeenteraad wat voor soort burgemeester ze willen. Als mensen denken dat zij die burgemeester kunnen zijn dan sturen ze een sollicitatiebrief naar de commissaris. Die kiest er dan een aantal die op gesprek gaan bij de gemeenteraad. De gemeenteraad maakt dan een keuze en draagt deze
MOOI EN AMBITIEUS
kandidaat voor aan de minister. En ten slotte zet de Koning
Onze commissaris is al vaak op ons eiland geweest en komt
zijn handtekening onder de benoeming.
er ook graag. Zo is hij al eens met de boot in Middelharnis
De commissaris is ook (vice)voorzitter van verschillende
geweest, bij de drogisterij in Oude-Tonge en in Dirksland
comités, zoals het Nationaal Comité 4 en 5 mei en
bij tbp electronics. Hij vindt Goeree-Overflakkee een
Nationaal Comité Veteranendag.
mooi eiland met veel ambitie in schone energie. “Goeree–
Als een bedrijf honderd jaar bestaat kan het aan de Koning
Overflakkee is een stoer eiland!”, heeft hij gezegd.
vragen of ze Hofleverancier mogen worden. Als het bedrijf aan alle criteria voldoet kan de Koning ze Hofleverancier maken. De Commissaris van de Koning komt dan op bezoek om dat predicaat te geven. De commissaris is daarom een keer in Oude-Tonge geweest om drogisterij Van Loon
35
Masker op, snorkel in, vinnen an… en gaen! SNORKELEND DOOR DE ‘FLAKKEESE (W)ONDERWAERELD’
tekst: Leonard Boekee foto’s: Ad Aleman en Leonard Boekee
IK HAAL DIEP ADEM DOOR MIJN SNORKEL EN DUIK
De Zeepaddestoel is mooi en doet geen mens kwaad.
NAAR BENEDEN. GELUIDEN VERSTOMMEN, HET LICHT DANST OM ME HEEN EN VALT
Z
OM NOG DIEPER TE GAAN.
odra de watertemperatuur in de buurt van de 17 graden Celsius komt, pak ik mijn snorkelspullen en vertrek ik een poosje naar een andere wereld. Snorkelen is ontspannend maar ook best intensief. Zeker als je niet alleen aan de oppervlakte dobbert maar ook de diepte in duikt. Het is niet erg dat je snorkel dan volloopt met water. Dat blaas je er weer uit als je bovenkomt. Dankzij m’n wetsuit krijg ik het niet snel koud. Ook heb ik altijd een loodgordel om zodat ik makkelijker naar beneden kan duiken.
EEN SCHOOL GLINSTERENDE
‘IS DAT IN NEDERLAND?’
OP DE WONDERLIJKE, KLEURIGE WERELD ONDER MIJ. HET LIJKT WEL OF IK ZWEEF! IK BEWEEG MIJN VINNEN
STEKELBAARSJES KOMT NIEUWSGIERIG DICHTERBIJ. KRABBEN IN ALLERLEI MATEN GROETEN ME MET OPGESTOKEN SCHAREN EN PRACHTIGE KWALLEN ZWEVEN STATIG LANGS. IK BEN TE GAST IN DE ONDERWATERWERELD VAN DE GREVELINGEN.
Veel mensen denken bij snorkelen vooral aan een zonnige bestemming met warm, helder water en vissen en koralen in allerlei kleuren. Op zo’n prachtige locatie is het natuurlijk onmogelijk om niet te gaan snorkelen. Terug in Nederland wordt het snorkelsetje vaak weer opgeborgen tot de volgende vakantie. En dat terwijl er hier onder water ook veel te zien is! Goeree-Overflakkee grenst zelfs aan een toplocatie. Oké, het is natuurlijk niet te vergelijken met een tropisch koraalrif, maar met gemiddeld vijf meter zicht, is het een prima alternatief. Op gunstige momenten, met aflandige wind en niet te veel algenbloei, kun je zelfs tien meter ver zien! Bepaald geen bruingroene soep dus, die Grevelingen. Als ik foto’s of video’s laat zien van mijn snorkeltochtjes wordt er vaak verbaasd gereageerd: ‘Is dat in Nederland? Met al die mooie kleuren?’. En inderdaad, de kleurenrijkdom verbaast mij ook steeds weer.
37
Het Bloedrode plooimosdiertje doet zijn naam eer aan.
JE MOET HET LEREN ZIEN Zodra het water warmer is dan 10 graden, gaat Ad minstens één keer per week snorkelen (zijn wetsuit is dan ook een stuk dikker dan dat van mij ;-). De onderwatercamera gaat altijd mee en dat heeft al veel ongelofelijk mooie plaatjes opgeleverd. “Het is de kunst om geduld te hebben, je moet het leren zien”’ zegt hij zelf. “Op een keer was ik aan het snorkelen bij de blokkendam. Het zicht was heel slecht, nog geen 40 centimeter. Opeens kijk ik recht in de ogen van een enorme zeebaars. Zijn kop alleen was bijna net zo groot als mijn hoofd. Gelukkig schrok het dier net zo erg als ik!” lacht Ad. “Dit soort momenten vergeet je natuurlijk nooit. Zelfs met slecht zicht kun je dus nog iets zien. En het mooie is dat dieren veel minder schuw zijn voor snorkelaars dan voor duikers. Vissen houden niet zo van bellen.”
JE MIST ALS SNORKELAAR NIET VEEL
KLEURRIJKE EXOTEN Ik raak in gesprek met Ad Aleman uit Goedereede. Hij is een ervaren snorkelaar met veel kennis van het onderwaterleven in de Grevelingen en de Noordzee. “De felle kleuren zijn meestal afkomstig van exoten die hier via ballastwater, mosselculturen en opwarmend zeewater terechtkomen en succesvol hun plekje innemen.” Een mooi voorbeeld is het Bloedrode plooimosdiertje, dat Ad in 2018 in de Grevelingen ontdekte. Het bleek de eerste waarneming van deze soort in Nederland. Andere exoten die onze onderwaterwereld opfleuren zijn bijvoorbeeld de Slingerzakpijp en de Paarse kokerworm. Ad kan uren vertellen over alles wat er zwemt, zweeft, groeit en stoeit. De meest fantastische namen komen dan voorbij. Neem nu de Slanke rolsprietslak, een zeenaaktslak van twee centimeter groot die alleen maar roodwier lust. Of de Zeedahlia, een prachtige grote anemoon die je kunt vinden bij de blokkendam. Het Lampenkapje is ook mooi om te zien maar deze kwal kan gemeen steken.
Snorkelen heeft meer voordelen ten opzichte van duiken met perslucht. Het is niet ingewikkeld. Met een masker en snorkel kun je al beginnen. Ga je vaker snorkelen dan zijn zwemvliezen, een wetsuit en loodgordel erg prettig. Geen gedoe met flessen vullen, sjouwen met zware bepakking, trimmen enzovoort. Het is minder risicovol en je bent flexibeler en actiever in het water. Met perslucht kun je natuurlijk veel langer en dieper onder water gaan. Maar het meeste leven in de Grevelingen is al dicht onder het wateroppervlak te vinden, dus je mist als snorkelaar niet zo veel. Mijn hersenen geven het signaal dat de zuurstof in mijn longen bijna opgebruikt is. Ik zweef langs een oesterbank. Het is hier, op drie meter diepte, al een beetje schemerig. Dan zie ik lange voelsprieten tussen de scherpe oesters vandaan steken. Ik zwem nog een stukje dichterbij. Een grote Europese zeekreeft komt nieuwsgierig naar voren. Zijn paarsblauwe pantser is prachtig. Maar voor mij is het hoog tijd om weer even terug te gaan naar mijn eigen wereld. Zodra mijn snorkel boven komt, blaas ik het water eruit en adem de verse lucht in. Klaar voor de volgende duik.
Snorkelstekkies
Nieuwsgierige Europese zeekreeft.
De Grevelingen is bijna overal wel mooi onder water. Maar vooral bij de Slikken van Flakkee, Haven Springersdiep, Preekhilpolder en de eilandjes Ossenhoek en Archipel is het prachtig snorkelen. Ook in zoetwater valt heel wat te beleven met prachtige karpers, snoeken en kikkers. Dus zie je een sloot of meertje met helder water? Masker op, snorkel in, vinnen aan… en gaan!
Zeebaars bij de Blokkendam.
‘Opeens kijk ik recht in de ogen van een enorme zeebaars.’
Snorkelen is voor iedereen
Om te kunnen snorkelen is, naast een zwemdiploma, geen speciale training nodig. Vind je het maar griezelig? Volg dan een introductie les in één van de zwembaden op het eiland en leer met handige tips hoe je kunt genieten van het snorkelen. Ook leuk en gezellig is een georganiseerde snorkelsafari in de Grevelingen. Tegenwoordig zie je ook steeds meer snorkelmaskers die het gehele gezicht bedekken. Het voordeel is dat je hiermee zowel door je neus als je mond kunt ademen. Let wel op dat dit masker alleen geschikt is om aan de oppervlakte mee te snorkelen en niet om er diep mee te duiken.
De Slanke rolsprietslak.
Een zeedahlia van dichtbij.
Slingerzakpijpen in de Grevelingen.
39
Afval bestaet niet! ROMMEL OP FLAKKEE
IN DE RUIMTE DIE DIENST MOET DOEN ALS KANTINE, ONTMOET IK DE 59-JARIGE RINO KWAKERNAAK. HIJ VERTELT MIJ DAT HIJ AL RUIM 10,5 JAAR WERKT ALS CHAUFFEUR OP EEN PORTAALWAGEN, MAAR OOK 9 MAANDEN ERVARING HEEFT ALS ACHTERLADER-CHAUFFEUR.
tekst: Jorne Kap foto’s: Anne-Marie Vermaat
I
k vraag hem naar de verschillen. “Een achterlader
binnen. Hij laadt en lost tien tot vijftien containers per
is een vuilniswagen die een inzamelroute rijdt.
dag. “Mensen zijn heel blij als je het afval ophaalt. Alleen
Met een portaalwagen worden grotere containers
gaat niet iedereen zorgvuldig om met afvalscheiding.
ingezet voor de inzameling van bijvoorbeeld bouw-
Dat is zonde als je bedenkt dat bijna 90 procent van het
en sloopafval. Zelf vind ik het werk op de portaalwagen
afval dat Renewi inzamelt, ook hergebruikt wordt.”
leuker, omdat je op veel meer verschillende plekken komt en steeds weer nieuwe mensen ontmoet.”
Door zijn werk komt Rino op heel veel plekken, daar ontmoet hij nieuwe mensen. “Ik ben eigenlijk net zo
VAN HAVER TOT GORT
bekend als de burgemeester”, vertelt hij met een grote
Rino komt oorspronkelijk uit Alblasserwaard, maar kent
glimlach op zijn gezicht.
het eiland inmiddels van haver tot gort. Hij kwam als klein kind altijd al mee met zijn vader, maar had nooit
SCHEID JE AFVAL!
verwacht dat hij er jaren later ook zelf zou wonen.
Dat het werk als chauffeur en vuilnisman best zwaar
“Door mijn werk kwam ik hier in 2003 op het eiland
is, is een feit. Ik ben benieuwd hoe we de mannen (en
terecht. Dat was in het begin best moeizaam en ik heb
vrouwen) van Renewi kunnen helpen om hun werk zo
weleens gedacht: ‘waar ben ik aan begonnen’. Maar
makkelijk mogelijk te maken. “Dat is simpel”, zegt Rino.
als je eenmaal door de mallemolen gaat, dan word je
“Zorg ervoor dat je zoveel mogelijk afval scheidt en het
geaccepteerd.” Ik vraag hem of hij ooit nog terug wil
netjes in de container doet die daarvoor bestemd is. Dat
naar zijn oude woonplaats en zijn antwoord is stellig.
bespaart ons heel veel tijd. Bedenk ook dat het soms
“Nee, ik wil nooit meer terug. Al zal ik voor menig
nodig is om te betalen voor het verwerken van je afval.
Flakkeeënaar altijd een overkanter blijven.”
Daar wordt de wereld een stukje mooier van!”
LANGE DAGEN De werkdagen van Rino beginnen klokslag 07:00 uur wanneer hij start in Middelharnis. Zijn werkdag eindigt rond 17:00/18:00 uur. “Dat zijn best wel pittige dagen, maar ik heb het er graag voor over. Dagelijks rijd ik zo’n 250 kilometer over het eiland en kom ik op hele mooie plekken. Zo rijd ik bijvoorbeeld elke dag over de Brouwersdam. Maar geen dag is hetzelfde”, aldus Rino. Ook komt hij op onontdekte plekken en weet hij vooral de omgeving van Ooltgensplaat ontzettend te waarderen.
NET ZO BEKEND ALS DE BURGEMEESTER Het werk als chauffeur op de portaalwagen doet hij alleen en via zijn boordcomputer krijgt hij opdrachten
41
EN BUITENLAND,
W
MAAR DE HISTORIE
de tijd om naar Ouddorp te gaan. Het waren met name de welgestelden,
ALS BADPLAATS
de dorpsnotabelen en de herenboeren, die met een rijtuig naar Ouddorp
GAAT EIGENLIJK NIET
gingen om rond te sjezen in de fraaie, uitgestrekte natuur of een bezoekje
AL DECENNIALANG IS OUDDORP IN TREK BIJ TOERISTEN UIT BINNEN-
EENS ZO VER TERUG. HET STRAND WAS EEUWENLANG ALLEEN
as het voor mensen buiten het eiland moeilijk Ouddorp te bezoeken, voor inwoners van Overflakkee was dit door de lastig begaanbare wegen ook niet gemakkelijk. Daarbij beschikte de doorsnee bewoner
van Overflakkee - de meesten waren landarbeider - niet over het geld en
brachten aan het strand.
OP EEN MOOIE PINKSTERDAG Op 30 april 1909 startte de Rotterdamsche Tramweg Maatschappij (RTM)
HET DOMEIN VAN EEN
met de exploitatie van een tramlijn op Goeree-Overflakkee. Het was 31
ENKELE JUTTER OF
mei 1909 een zonovergoten Tweede Pinksterdag. Iedereen had vrij. Wat
DE STRANDVONDER.
was er dan mooier om met de nieuwe stoomtram naar Ouddorp te gaan.
NEE, DE KUST EN DE
Veel mensen dachten er precies hetzelfde over, heel veel mensen. Maar de RTM had onvoldoende materieel beschikbaar.
GEVAARLIJKE ZEE,
Daarom werden beestenwagens ingezet. Het moet een bijzonder en bizar
DAAR MOEST JE NIET
gezicht zijn geweest: een lange sliert wagens, gewone personenwagens
ZIJN.
afgewisseld met beestenwagens, allemaal afgeladen met mensen. Ook in
tekst: Jan Both foto’s: Gemeentearchief
later jaren zette de RTM op Tweede Pinksterdag - ondanks het nodige
BEZOEKT OUDDORP AAN ZEE DE ONTWIKKELING VAN OUDDORP ALS BADPLAATS
commentaar – beestenwagens in. Dat de tram in belangrijke mate heeft bijgedragen aan het toerisme te Ouddorp is wel duidelijk.
PENSIONGASTEN EN VAKANTIEWONINGEN Ouddorp werd niet alleen aangedaan door dagjesmensen. Zeker toen tussen de beide wereldoorlogen in een groot aantal bedrijfstakken een vakantie van één of zelfs twee weken werd ingevoerd, bestond er bij mensen die langer in Ouddorp wilden verpozen behoefte aan logeeradressen. Er waren enkele hotels en pensions, maar die konden niet aan de groeiende vraag voldoen. Veel Ouddorpers stelden een deel van hun woning beschikbaar aan gasten en ontvingen zo extra inkomsten. In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog verschenen de eerste vakantiehuisjes. In 1932 werd de plaatselijke VVV opgericht, die een eigen kampeerterrein ging exploiteren. Er kwamen meer kampeerterreinen, maar het was er in die vooroorlogse jaren nog rustig. Met de opkomende welvaart in de jaren vijftig en zestig groeide het toerisme en werd Ouddorp een geliefde familiebadplaats.
‘In behoorlijk badcostuum’ In 1935 stelde de Ouddorpse gemeenteraad de Verordening op de zeebaden, het strand en de duinen vast met daarin onder andere de bepaling, dat het was verboden “zich op het strand te bevinden anders gekleed dan ten minste in een behoorlijk badcostuum of soortgelijke kleeding. Indien naar het oordeel van de politie de kleeding of lichaamsbedekking onvoldoende of onwelvoegelijk is, of reden kan geven tot aanstoot voor anderen, moet de drager(ster) op eerste vordering van de politie zich op betere wijze en naar genoegen van de politie kleeden.” 43
Kiwanis
“ONTSPANNEN BEZIG ZIJN AAN EEN MISSIE”
tekst: Marijn Pannekoek foto’s: Kiwanis
OP GOEREE-OVERFLAKKEE ZET MEN ZICH GRAAG IN VOOR DE ANDER. DE EEN
De Kiwanis-leden organiseren zich in diverse commissies, waarvan de evenementencommissie een belangrijk pijler vormt voor hun doel. Hiermee halen ze geld op voor
IS MANTELZORGER, DE ANDER DOET
hun projecten. “Het is vooral erg leuk en motiverend
VRIJWILLIGERSWERK OP SCHOOL EN WEER
om te doen,” zegt Dick. “We organiseren jaarlijks een
ANDEREN VERRICHTEN WERKZAAMHEDEN
Daarnaast organiseren we een Barrelrun (begonnen
IN HET ZIEKENHUIS. ZO BESTAAN ER OOK ZOGENAAMDE SERVICECLUBS; ORGANISATIES DIE ZICH INZETTEN VOOR HET GOEDE DOEL.
O
haringparty, wat tevens ons hoofdevenement is. als een 3-daags uitje met auto’s tot 1000 euro, en nu al drie jaar met terreinauto’s), een eindejaarsgeschenk en steken we de handen uit de mouwen tijdens de jaarlijkse doe-dag. Dan schilderen we bijvoorbeeld het clubgebouw van de Scouting of voeren we klusjes uit in een
p ons eiland kennen we onder andere de
Thomashuis (een kleinschalige woonvorm voor mensen
Lions Club, de Rotary, de Soroptimisten, de
met een verstandelijke beperking)”, voegt Jaco toe.
Ladies Circle, de Ronde Tafel en Kiwanis. In
De kosten van de Barrelrun worden zoveel mogelijk
deze TOF-editie zoomen we in op de laatste.
door de deelnemers uit eigen zak betaald zodat de
Tijdens hun maandelijkse bijeenkomst, spreken we Jaco
opbrengst maximaal naar het beoogde project en dus
van Oostenbrugge en Dick Vroegindeweij over het doel
de kinderen gaat.
van ‘hun’ club. De projecten worden voornamelijk voor een langere Maar eerst even een stukje achtergrond. Kiwanis is
periode uitgekozen. Deze kunnen door de leden zelf
een wereldwijde organisatie die in 1915 door een
aangedragen worden, maar de club wordt ook zelf
aantal zakenmensen in Detroit in de Verenigde Staten
benaderd met ideeën. Daarbij probeert Kiwanis zich
is opgericht. De omvang van de club is niet gering; het
vooral te richten op initiatieven op Flakkee, al hebben
huidige wereldwijde ledenaantal staat op 600.000+. De
ze in het verleden bijgedragen aan een wereldwijd Stop
clubnaam is afgeleid van de uitdrukking Nunc Kee-wanis
Tetanus project. Op dit moment zet de club zich vooral in
uit de taal van de Orchipew Indianen die leefden in de
voor De Speultuun van Hernesseroord. Eerder hebben ze
omgeving van Detroit. Het kan vrij vertaald worden
zich ingezet voor Kinderen in Beweging, Vrienden van
in ‘Wij hebben plezier, wij laten van ons horen’. De onderliggende gedachte is om mensen te helpen die het minder goed hebben. Sinds 1919 focust de organisatie zich volledig op kinderen onder het motto ‘Serving the children of the world’. “En dat doen we nog steeds”, geeft Dick aan. “Onze doelen hebben altijd iets met kinderen te maken. Dat onderscheidt ons van andere serviceclubs”. Kiwanis GO bestaat inmiddels 12 jaar. De club heeft zo’n 20-25 leden, die vooral ondernemer of ondernemend zijn. Lid worden kan niet zomaar. Kandidaat-leden worden aangedragen en als de meerderheid de betreffende persoon binnen de cultuur van de club vindt
Carmen en Vrienden van Sophia. Financiering voor deze
passen, wordt deze gevraagd lid te worden. Er gelden
projecten wordt veelal door de leden binnen hun zakelijk
geen verdere specifieke toelatingscriteria.
netwerk opgehaald. Sponsoren krijgen bijvoorbeeld
Naast hun missie, hebben de leden ook vooral plezier
reclame-uitingen aangeboden. Of neem de haringparty,
met elkaar en bieden de activiteiten veel ontspanning.
waarop naast het eerste haringvaatje ook andere leuke
En hoewel de meeste landelijke Kiwanis-afdelingen
items worden geveild.
uit veelal oudere leden bestaan, weet de Flakkeese
“Van zulke avonden moeten we het echt hebben,” zegt
afdeling zich vrij jong te houden. “Doorstroming is heel
Jaco. “Dan kunnen we weer veel kinderen blij maken. En
belangrijk voor onze club. Het houdt de organisatie fris
op die manier dragen wij ons steentje bij aan ons eiland.”
en aantrekkelijk”, aldus Jaco.
45
Puzzuluhh puzzel: Kees van Rixoort foto: Pieter Kamp (volkstuintjes Sommelsdijk}
1 9 14
2
3
4
5
10 15
20
11 16
21
24
17
13
18
19 23 26
28
29
30
31 33
34
37
38
42
43
47
39 44
35 40
45
48
41 46
49
51
52
54
50 53
55
13
Kommie d’r nie uut? Dan ken je spieke op pagina achtenvuuftug
8
12
25
32
7
22
27
36
6
42
14
38
3
52
24
2
49
Horizontaal:
Verticaal:
1
ons ‘Pieterburen’
2
5
grote uitgave van Dirksland
3 rivier
10
teer
4 emmer
12
onderricht
6 iedere
politieke partij
14 nummer
7
dier
16
beroemde schoenmaker
8
bevroren water
19
buiten westen
9
eilandelijke maître
20 tweetal
11 lofzang
22 staak
13
historische vereniging
23 vis
15
Franse straat
24 zintuig
17
plezier
26 muziekinstrument
18
onze burgemeester
27
verdroogd
19
karper
29
voorzetsel
21
geen jonge badplaats
30 afgod
23 oorlogsrestanten
31
25 draad
stripfiguur
33 munt
26 werptouw
34
28 Piet-attribuut
godheid
36 plaats
29
40 zeezoogdier
32 werfbaas
langs
42 boom
35
echte eilandelijke naam
43 pers
37
plaats in Brabant
46
plaats in Brabant
38 verdoemenis
47
republiek Servië
39
48
vakantiepark met haven
41 bak
metaal
50 muzieknoot
43 binnenste
51 zet
44 kap
52
Evangelische Volkspartij
45
lichaamsdeel
54
wij hebben een oude en een nieuwe
48
hemellichaam
55
product uit onze polders
49
eerste vrouw
51
nachtspiegel
53 familielid
47
Charity van Cherity-Re-use
ZE SCHUIFT ZICHZELF HET LIEFST NAAR DE ACHTERGROND EN PROBEERT ANDEREN TE LATEN STRALEN, MAAR TOCH IS CHERRON OOSTENDORP DE DRIJVENDE KRACHT ACHTER DE HULPORGANISATIE CHERITYRE-USE. HET IS DAN OOK DE CLUB VAN VRIJWILLIGERS ROND HAAR DIE ZE LIEVER IN HET ZONNETJE ZET.
tekst en foto’s: Jaap Reedijk
S
amen met een enthousiaste groep vrienden zet Cherron zich in voor de medemens die het iets minder heeft. Daadwerkelijk hulp bieden waar nodig is, in de vorm van spullen, is eigenlijk het hoofddoel. Cherity-Re-use gaat ervan uit dat een steentje bijdragen voor andere mensen niet meer dan normaal zou moeten zijn. “Ik heb ook van huis uit meegekregen dat je mensen
helpt waar het kan als ze dit nodig hebben. Dat mijn familie ook meehelpt binnen deze club is dan ook erg fijn. We hebben het ook met elkaar opgezet en langzaamaan uitgebreid met goede vrienden. Onze taakverdeling is erg verschillend. Het hangt er een beetje van af hoe groot het aanbod en de vraag is. Vrijwilligers voor het rondbrengen, aanleveren en opknappen van spullen blijven altijd welkom.”
waardoor er geen geld is voor extra uitgaven. Cherity Re-use zet zich natuurlijk het gehele jaar in om dit soort gezinnen te ondersteunen met spullen en kleding, maar door fantastische sponsoring hebben we ervoor kunnen zorgen dat een aantal gezinnen de feestdagen konden vieren met cadeautjes. Momenteel zijn we bezig met de uitgifte van lente-pakketten. We willen een kleinschalige organisatie zijn en blijven, dus zijn we gebaat bij sponsors en bijdragen van buitenaf.“ Een aantal keren per jaar wordt er een verkoop georganiseerd en/of andere leuke acties bedacht, waardoor er een beetje inkomsten binnenkomen om Cherity-Re-use te laten draaien en zoveel mogelijk mensen te kunnen blijven ondersteunen. Dit jaar zijn er lootjes verkocht. Met de opbrengst zijn mensen voorzien van een lente-pakket en zijn nieuwe dozen aangeschaft voor de goederen.
‘If you have the power to make someone happy, do it. The world needs more of that.’ MOND-TOT-MONDRECLAME Cherity-Re-use richt zich vooral op Facebook en maakt veel gebruik van mond-tot-mondreclame. “Mensen weten elkaar, maar ons ook, te vinden via een buurvrouw, kennis of de juffrouw van school. Met die berichten gaan we aan de slag. Als iemand ons een bericht stuurt, gaan we ervan uit dat dit niet zomaar gebeurt. Een beetje op elkaar letten geeft vaak de beste antwoorden op hulpvragen. We richten ons voornamelijk op de inzameling en verdeling van (kwaliteits)kleding en spullen voor de hulpbehoevende inwoners van Nederland. Daarbij worden er inzamelingen gedaan van specifieke goederen aan de hand van een hulpvraag. We krijgen ook hulpvragen vanuit andere hulporganisaties in Nederland maar ook vanuit het buitenland.” “Ook hebben we een aantal keren rond de feestmaanden mensen voorzien van een decemberpakket met cadeautjes. Meer dan 400.000 kinderen in Nederland leven in armoede
INZAMELEN “Het inzamelen verschilt vaak. Dit heeft te maken met de hulpvragen die binnenkomen en de beperkte opslagruimte die we hebben. De spullen die worden ingezameld gaan direct naar de mensen die erom hebben gevraagd of naar de zeecontainer (opslag). Normaal gesproken is er één keer in de twee maanden een inzamelingsdag. Deze dagen worden van tevoren op onze Facebookpagina vermeld. Mensen krijgen dan de mogelijkheid om spullen te komen brengen op een bepaalde tijd en dag.” “Bijna alle spullen van kwaliteit zijn welkom, behalve knuffels, dvd’s, cd’s, videobanden, grote tv’s en boeken. Daarbij hebben we helaas niet altijd ruimte voor grote meubels. Die nemen we in overleg wel of niet aan. We zijn niet in het bezit van een bus, hierdoor is het ophalen van grotere goederen soms niet mogelijk.”
MEEHELPEN? facebook.com/Cherity-Re-use cherityre-use@outlook.com 06 - 42 38 47 82
49
VOOR S
TRAAT
Zelfde straet, arre durp
TOF-FERS CORINE DE VRIES EN JORNE KAP ZIJN BENIEUWD NAAR DE VERHALEN ACHTER DE VOORDEUR. WIE WONEN ER ALLEMAAL OP GOEREEOVERFLAKKEE? EN WAT HOUDT ZE BEZIG? VOOR EDITIE 8 HEBBEN ZIJ VIER KEER DE VOORSTRAAT BEZOCHT IN DE VERSCHILLENDE KERNEN. IN MIDDELHARNIS, NIEUWETONGE, OUDE-TONGE EN SOMMELSDIJK BELDEN ZIJ OP ZATERDAGOCHTEND WILLEKEURIG AAN BIJ BEWONERS. DAT HEEFT PRACHTIGE EN BIJZONDERE VERHALEN OPGELEVERD. VOORSTRAAT 2 IN
NIEUWE-TONGE WIM & MARTINE SOETERS
W
im en Martine
Dat geluid was tot de achtste
zit hem vooral in het onderhoud,
Soeters wonen al
verdieping te horen. “Het was tijd om
maar ingrijpende verbouwingen
ruim 40 jaar aan
te verhuizen en iets te vinden waar
staan niet op de planning.”
de Voorstraat 2 in
de muziek meer tot zijn recht kwam”,
Nieuwe-Tonge. Ze zijn beiden pianist,
vertelt Martine. Het duurde niet lang
De mooiste herinneringen hebben
componeren en geven muzieklessen.
of ze vinden een geschikt huis op
ze aan de geboorte van hun twee
Het statige pand deed tot in de jaren
Goeree-Overflakkee.
kinderen. Voormalig huisarts Rien de
60 dienst als het gemeentehuis
Uiteindelijk vielen ze voor de charme
Jager, een bekende in Nieuwe-Tonge
van Nieuwe-Tonge. Door de
van Nieuwe-Tonge, de mogelijkheden
en vader van de huidige huisarts,
samenvoeging met de gemeente
van het huis en de gunstige ligging
hielp bij de thuisbevallingen. Later
Middelharnis verloor het pand zijn
van het dorp ten opzichte van het
gaf hij Wim en Martine ook nog
functie en werd het aangewezen als
werk van Wim. Een grote verbouwing
een authentieke kachel cadeau die
woning.
is er niet geweest, want de vorige
perfect past in de muziekkamer. “De
bewoners hadden al het nodige
fijnste plek in het huis is toch wel de
Het muzikale stel woonde eerst in
gedaan om het huis bewoonbaar te
muziekkamer. Muziek speelt nou
een portierswoning van een flat in
maken. Wim: “Natuurlijk hebben
eenmaal een belangrijke rol in ons
Schiedam, waar ze vanwege hun
we het huis stap voor stap eigen
leven”, aldus Wim en Martine.
opleiding veel piano studeerden.
gemaakt. Het meeste werk voor nu
Tekst Jorne Kap foto’s: Corine de Vries
51
VOORSTRAAT 12-14 IN
MIDDELHARNIS OLFERT & HANNEKE DAPPER
D
e gastvrije Olfert en
jaar geduurd. Het voordeel van zo’n
gevierd. Zo waren er een keer zestig
Hanneke Dapper zijn de
groot huis is dat er altijd ruimte is om
tot tachtig man uitgenodigd en
bewoners van Voorstraat
fatsoenlijk te leven tijdens de diverse
ging het feest door tot in de vroege
12-14 in Middelharnis.
verbouwingen”, vertelt Hanneke.
uurtjes. Door het hele huis sliepen
Ze wonen nu bijna 30 jaar in het
toen dertig tot veertig man. Dat
monumentale pand, dat is gebouwd
Inmiddels hebben de kinderen hun
was best een bijzonder tafereel
in 1791 door Lambertus Kolff,
vleugels uitgeslagen en wonen elders
om te zien”, zegt Hanneke. Ook het
destijds schout van Middelharnis.
in het land. Toen ook hun jongste
trouwfeest van de oudste dochter
De initialen in de bakstenen naast de
dochter vertrok, besloten Olfert
heeft een onuitwisbare indruk achter
voordeur zijn hier nog getuige van.
en Hanneke dat het tijd was voor
gelaten.
een nieuwe stap. Beiden stopten Het gezin reist al jaar en dag het
met werken en starten, na wat
Voorlopig willen ze hier nog meer
werk van Olfert achterna. Toen hij
aanpassingen aan het ‘Voorhuis’, een
mooie herinneringen maken, maar ze
ging werken op de Brouwersdam bij
bed and breakfast. Zelf wonen zij in
zijn ook realistisch over de toekomst.
Ouddorp, werd Goeree-Overflakkee
het ‘Achterhuis’, zodat hun privacy en
“Wij zijn nu allebei 65 jaar en zien
een mogelijk nieuw thuis. Olfert
die van hun gasten gewaarborgd is.
onszelf over 10 jaar dit werk niet
was op slag verliefd op het huis in
Zij vinden het heerlijk om de gasten
meer doen. Het huis staat nu dan ook
Middelharnis, maar Hanneke vond
kennis te laten maken met ‘hun’
te koop, maar wij hebben geen haast.
het wel erg groot. “Er moest veel
Goeree-Overflakkee. Het stel heeft
Waar we dan gaan wonen? Geen
gebeuren. Het restauratieplan
talloze mooie herinneringen aan
idee, maar het liefst blijf ik wel in
heeft geholpen om de verbouwing
het huis, zoals de gezamenlijke
Middelharnis”, verklapt Olfert.
in goede banen te leiden. De totale
verjaardagsfeesten van de kinderen.
verbouwing heeft meer dan anderhalf
“Bij ons werden deze altijd groots
VOORSTRAAT 17 IN
SOMMELSDIJK GERT-JAN DOGTEROM & HANNEKE REIJS
I
n de voormalig wachtkamer van
sneuvelden vele authentieke details.
Op de vraag wat de leukste
de dokterspraktijk op Voorstraat
In 2008 verhuisde de
herinneringen zijn, gekoppeld aan
17 in Sommelsdijk drinken we een
huisartsenpraktijk naar de Westplaat
de grootte van het huis, vertelt
kopje koffie met bewoners Gert-
en kreeg de praktijkruimte een
Gert-Jan over een huisconcert met
Jan Dogterom en Hanneke Reijs. Hij
nieuwe bestemming als woonkeuken.
Maartje Meijers combo, memoreert
is hier geboren en opgegroeid.
“Bij de verbouwing hebben we een
Hanneke de traditionele jaarlijkse
deel van de authentieke elementen
straatbarbecue, die samen met
In 1910 kwam het huis in handen
weer kunnen terugbrengen en
wat buren georganiseerd wordt
van de familie van Gert-Jan toen
vonden we een helemaal intact
bij hen in de tuin, een ontbijt voor
zijn overgrootvader Simon Knöps
zijnde tweede plafondornament in
75 mensen ter gelegenheid van
het kocht van de familie Mijs. Simon
de hal. De deuren waren bedekt met
een internationaal weekend van
Knöps begon een praktijk aan huis
triplexplaten en daaronder kwamen
serviceclub De Ronde Tafel en
en reed met zijn koets over Goeree-
de paneeldeuren tevoorschijn.”
natuurlijk als de kinderen van het
Overflakkee om patiënten te bezoeken.
stel bij elkaar hier thuis zijn met hun Het stel woont met heel veel plezier
partners en kinderen.
aan de Voorstraat, maar buigt zich Jan Dogterom, de vader van
wel over het vraagstuk hoe zij het
Dat is heerlijk! Misschien willen Gert-
Gert-Jan, trad vanaf 1955 in de
huis energiezuiniger kunnen maken.
Jan en Hanneke ook ooit iets kleiner
voetsporen van Simon en zijn
Aan een rijksmonument mag je
gaan wonen, want een huis met zeven
zoon Piet. In 1983 ging Gert-Jan
niet zomaar isoleren of dubbel
slaapkamers en twee badkamers is
met zijn vader samenwerken in de
glas plaatsen; zo is het ongeveer
wel groot…
praktijk. Een ingrijpende verbouwing
onmogelijk om het pand echt
moderniseerde de praktijk en er
duurzaam te maken.
53
VOORSTRAAT 13 IN
OUDE-TONGE
WIM & INGE NOORDZIJ
O
p Voorstraat 13 in
dingen heen moeten prikken. Zoals:
biedt plek voor de jongste kinderen
Oude-Tonge wonen Inge
geen keuken en geen badkamer en
om te spelen en te knutselen, terwijl
en Wim Noordzij samen
de gaten van de tl-balken die in de
de oudste er met hun vrienden
met zes pleegkinderen,
woonkamer nog aan het plafond
zitten te gamen. Het is eigenlijk
vier eigen kinderen, een hond, een
hingen. Alles was als een kantoor
het epicentrum van ons huis”,
konijn en een kat. Het stel kocht het
ingericht, maar we zagen zoveel
concludeert Wim.
voormalig politiebureau in 1997 toen
potentie in het huis.”
ze terugkeerden uit de Antillen om
Het stel wil voorlopig nog niet
zich voorgoed te settelen op Goeree-
Na de verbouwing kwamen er ook
verhuizen, omdat de jongste kinderen
Overflakkee.
authentieke details naar boven zoals
nog in het dorp naar school gaan. “Als
de glas-in-loodramen die ze op zolder
het dan uiteindelijk toch moet, dan
Er stond een flinke verbouwing op het
vonden en de paneeldeuren. Mooie
gaat het vooral om het huis zelf. Het
programma, want het politiebureau
herinneringen aan het huis zijn er
maakt ons niet eens zoveel uit waar
was nog in oorspronkelijke staat
genoeg. Zo vertelt Inge dat het huis
het staat. Onze voorkeur gaat wel uit
met verhoorkamer met spiegelwand
altijd een basis is geweest voor het
naar oudere huizen, maar het klussen
en kantine. Alleen de twee
drukke gezin.
laten we graag over aan anderen. Wij
cellenblokken, achter in de tuin, zijn
Ze heeft ook warme herinnering aan
bedenken wel hoe het eruit moet
nog bewaard gebleven. Zowel Wim
de weekmarkt voor de deur. Over
zien!”
als Inge was direct verliefd op het
de fijnste plek in het huis hoeven ze
huis. Inge: “Voordat we het definitief
niet lang na te denken. “We zitten
kochten, hebben we wel door wat
heel vaak aan de keukentafel. Het
Woon of ken je iemand met een bijzonder huis en verhaal in de Voorstraat van Den Bommel, Ooltgensplaat, Stad aan ’t Haringvliet, Dirksland, Melissant of Stellendam? Laat het ons dan weten via info@trotsopflakkee.nl en wie weet zitten we binnenkort wel bij jou aan de keukentafel!
Pionieren in het Flakkeese landschap H
et is 1570 en landbouwer Jan Antoniszoon besluit zijn geluk elders te beproeven. Zijn woonplaats, de eens zo
trotse Brabantse handelsstad Steenbergen, verkeert in een deplorabele toestand. Eeuwenlang voeren schepen met internationale handelswaar van en naar de haven van Steenbergen. Die dynamiek is eind zestiende eeuw verdwenen. Er is geen werk en veel inwoners vertrekken. Zo ook Jan Antoniszoon. Hij maakt een korte oversteek over het Krammer-Volkerak. Toch duurt de reis lang. Wind en stroom zijn tegen en de droogten en platen vereisen, met de kust in zicht, een urenlange omweg. Maar aan de overzijde lonken de vruchtbare polders van ‘Zuidvoorn’, het huidige Overflakkee.
tekst: Renée Bron foto’s: Corine de Vries 55
TEKENTAFELPOLDERS
landschap, gepland op de tekentafel in opdracht van
De oudste polders, Dirksland en Herkingen, zijn al kort
ambachtsheren en kloosters, projectontwikkeling avant la
voor de St. Elizabethsvloed van 1421 bedijkt, Grijsoord
lettre. Voor zijn ogen ontrollen zich rechthoekige percelen
(Oude-Tonge en Nieuwe-Tonge), Middelharnis-Sommelsdijk
van louter landbouwgrond, doorsneden door de talloze
en Ooltgensplaat in de decennia daarna. Tussen deze vier
strakke lijnen van greppels, sloten, dijken en sporadisch
kerneilanden heeft de zee nog vrij spel. Na aankomst in
wat kaarsrechte kleiwegen. Hij ziet nauwelijks bomen
Oude-Tonge, dat dan nog pal aan het water ligt, moet Jan
of veekeringen. Het weinige vee loopt op de bloemrijke
Antoniszoon vanaf de dijk zijn ogen uitgekeken hebben.
dijken onder de hoede van jonge koeiewachtertjes. Slechts
Gewend is hij aan een organisch landschap waar de grens
hier en daar wordt de rechtlijnigheid onderbroken door
tussen woeste en bebouwde gronden diffuus is, een
kronkelende kreken, een erfenis van oude getijdegeulen, of
landschap met bochtige karresporen, heide, akkertjes en
door ‘wielen’, de diepe plassen ontstaan na dijkdoorbraken.
bloemrijke weilandjes getooid met bomen, vogelbosjes,
Bij deze ‘wielen’ zijn de dijken bochtig, als gevolg van het
houtsingels en walletjes om het vee te keren. Nu dwaalt zijn
dijkherstel.
verbaasde blik over een volledig gecultiveerd ‘grootschalig’
INBURGERING Op het land ziet Jan Antoniszoon vooral koren, want met de alsmaar stijgende vraag naar graan in de groeiende Hollandse steden worden de nog steeds voortgaande bedijkingen van zijn nieuw vaderland bekostigd. En in die graanproductie ligt zijn toekomst als landbouwer. Maar niet van hem alleen. Zijn dappere vrouw Lijncken en hun twee volwassen zonen Anthonis Jansz en Mercelis vergezellen hem. Vanaf de haven is het nu nog maar een uur gaans met de koets naar hun nieuwe woonstede NieuweTonge. Zodra alles is ingericht, zullen zij de pachtgronden die zij bemachtigd hebben rond Nieuwe- en Oude-Tonge gaan bewerken. En zo geschiedde. Zoon Mercelis raakt snel ingeburgerd en schopt het zelfs tot deken van het Schuttersgilde St. Joris van Oude-Tonge. Mercelis’ zoon Jan Selisz, het enige kleinkind van Jan Anthoniszoon, is dan al zelf vader. In de eeuwen die volgen zullen zijn nazaten en die van vele andere moedige pioniers de vlakke polders te lijf gaan met ploeg en schrepel.
DOORPIONIEREN
TWINTIGSTE EEUW
In de eeuwen die volgden na de aankomst van Jan
Dan komt de twintigste eeuw en langzaamaan verdwijnen
Anthoniszoon veranderde het landschap geleidelijk. Door
oude verkavelingspatronen en landschapselementen.
verdere aanslibbing en inpoldering werden de vier eilanden
Moderne drainagesystemen maken greppels overbodig,
één eiland, Overflakkee. In de achttiende eeuw volgde
kreken worden gedempt, bochten in dijken rechtgetrokken,
de verbinding met het eiland Goeree, dat landschappelijk
percelen samengevoegd. Graan, vlas en meekrap maken
van een geheel ander karakter is. De voortschrijdende
plaats voor bladgewassen als ‘aerpels’ en ‘suukerpee’.
inpolderingen ontnamen de dorpen hun plek aan het water.
De uitvinding van kunstmest maakt vee voor bemesting
Er moesten havenkanalen gegraven worden om de band
overbodig. Het zoute water dat over de polders stroomt
met de zee te behouden. Het Flakkeese landschap werd ook
na de inundatie in 1944 en de ramp in 1953 veroorzaakt
meer en meer ‘aangekleed’: kwekerijen rond de dorpen, hier
flinke kaalslag in het polderlandschap. De hoge dijken van de
en daar wat bos, bomen en struweel langs de dijken. Maar in
Deltawerken ontnemen de eilandbewoners het zicht op het
de kern bleef het landschap hetzelfde.
water. Eb en vloed verdwijnen.
TRENDBREUK Maar inmiddels ondergaat ons Flakkeese landschap de laatste decennia opnieuw een gedaanteverandering. Weilanden met Friese koeien en veelkleurige tulpenvelden veranderen het aanzien van de polders. Oude kreken zijn hier en daar hersteld. Maar vooral de creatie van nieuwe natuur vormt een ware trendbreuk met de duizend jaar oude vaderlandse inpolderingstraditie. Onze voorouders zouden de drooggevallen grond die wij nu kennen als de Slikken van Flakkee zonder twijfel bedijkt en ontgonnen hebben, maar de huidige generaties beheren het gebied voor flora en fauna. Sterker nog, aan de noordrand van Flakkee staat zelfs een omgekeerde stap op stapel. In de komende jaren zal daar landbouwgrond omgevormd worden naar een land-waterovergang met ruimte voor natuur, dagrecreatie, wonen aan het water en het opwekken van windenergie. Er wordt dus weer volop ‘gepionierd’ op Flakkee!
57
dankie!
TOF magazine #8 is mogelijk gemaakt door de onderstaande toffe sponsoren:
JK Leesmappen - De Klepperstee - DINK creatief bureau - Reedor Adviesgroep De Vogel - T-Toys - Het Huis van Jansen - JD Repair - Leutug Tieleman Keukens - Grenen & Zo - Barbara’s Hairfashion - Bezuijen Bemiddeling - Vogelcentrum GO - Lodder Financials - WeDesignit Groenendijk coaching - Molenzicht - Neptune Maritime Consultancy Potterie KLEInschalig - Troella - Autorijschool Suc64U - Kinderopvang Flakkee - Straal! - VR makelaardij - Hilvest Food bv - Van Wijk installaties en constructies - Ria Tiggelman - De 3 linden makelaardij - Brasserie ‘t Vingerling - Hans Meijer Advies - M.M.Lab - De Vos Financiële Diensten - D-s!gn signing & reclame - Mondhygiene praktijk ‘t Lesje De Interval - Fit4Lady - Hotel Café Restaurant Akershoek Victoriahal Dirksland - Landwinkel ‘t Zand - Centrum voor Biologische Geneeskunde - Eilandmarketing Goeree-Overflakkee
T O N G E D
P O R
R S
K
M E D I
O O R D
H
N R
S O N O R K A
W I
D O R
D U O
S M I
A S E
I D O O L R E U K
A
T
O R E
E A
E V P
Z E L A N D E
E S P C
G R A A N T
S K E
V A N L
A
L U
R O E D E
P E K
O
I
T
B O T
M E L D A L E
A S E A L
E K O
L E S P A R IJ S
M foto: Ad Aleman
HELLUUUUP! Wij zijn met z’n allen een enthousiast ambitieus tof clubje maensen. Die heel graag willen dat het TOF magazine niet beperkt beschikbaar is, maar in iedere brievenbus op Goeree-Overflakkee valt. Dus maakten we een plannetje om het voor sponsoren nog aantrekkelijker te maken zodat we samen editie 10 op het hele eiland kunnen verspreiden. Hellup je mee om dit te laten slagen?
Je kriegt d’r aok hêêl wat voor terug or! Kiek mar ‘s wat een pracht van ‘n anbiedingen: TOFFE VRIEND € 100,00 Je krijgt: 25 exemplaren van TOF magazine. Én we zetten een foto van jou en je bedrijf op onze Facebookpagina (met 7.000 volgers), je krijgt een naamsvermelding op onze website en in het magazine. TOFFE DEAL Je krijgt: Én
€ 250,00 100 exemplaren van TOF magazine. we zetten een foto van jou en je bedrijf op onze Facebookpagina (met 7.000 volgers), je krijgt een naamsvermelding op onze website en in het magazine.
TOFFE PEER Je krijgt: Én
€ 500,00 100 exemplaren van twee edities van TOF magazine. we zetten een foto van jou en je bedrijf uitgebreid op Facebook (> 20.000 bereik), je krijgt een naamsvermelding op onze website en in het magazine.
TOFFER KENNIE Je krijgt: Én
€ 1.000,00 250 exemplaren van twee edities van TOF magazine we zetten een foto van jou en je bedrijf uitgebreid op Facebook (> 20.000 bereik), je krijgt een naamsvermelding op onze website en in het magazine.
En je wordt ook nog eens uitgenodigd voor de lancering van de editie die je hebt gesponsord! Hoe leuk is dat? Mail naar info@trotsopflakkee.nl met als onderwerp ‘sponsor’. Je maakt onze dag onwijs TOF als je ons met een financiële bijdrage wilt helpen. Namens TOF en alle maense van Goeree-Overflakkee alvast buutegeweun bedankt!
59
info@trotsopflakkee.nl www.trotsopflakkee.nl