Flakkee uit zijn isolement

De Haringvlietbrug

beroemd, berucht, bejubeld en verguisd

De laatste tijd is de Haringvlietbrug soms negatief in het nieuws vanwege de uit te voeren werkzaamheden door Rijkswaterstaat. De brug is bijna zestig jaar oud en dagelijks passeren er circa 65.000 voertuigen. In 1964 is de Haringvlietbrug opengesteld voor het verkeer. De totstandkoming van de brug is een bijzonder verhaal

Op een eiland ben je afhankelijk van boten. Lange tijd is van een isolement geen sprake; althans zo wordt dat niet gevoeld. Dit verandert in de loop van de vorige eeuw met de gestage toename van het wegverkeer. Aan boord van de veerboten is maar beperkt ruimte voor (vracht)auto’s; lange wachttijden zijn steeds vaker het gevolg.

Bovenaan de agenda

Reeds vóór de Tweede Wereldoorlog ontwikkelen enkele visionairs ideeën voor een brugverbinding, maar de oorlog maakt aan de plannenmakerij een abrupt einde. Na de bevrijding staat het eiland voor grote vraagstukken, zoals het herstel van de oorlogsschade, een oplossing voor de snel groeiende werkloosheid en verbetering van de gebrekkige veerverbindingen. Bovenaan de agenda: de komst van een brug.

In 1947 geeft de provincie Zuid-Holland opdracht aan een commissie onderzoek te doen naar de mogelijkheid van een vaste oeverbinding. Eind 1952 verschijnt een uitgewerkt plan. Daarin is de brugverbinding gesitueerd tussen Stad aan ’t Haringvliet en Den Bommel via Tiengemeten naar de Hoeksche Waard. Het is nu de Watersnoodramp van 1 februari 1953 die de brugplannen in de ijskast doet verdwijnen om er nooit meer uit te komen.

Zelf betalen

De Deltacommissie, belast met een studie naar de afdamming van de zeegaten, heeft ook aandacht aan de ontsluiting van de eilanden. Voor een brug tussen Goeree-Overflakkee en de Hoeksche Waard wordt nu gekozen voor een ander tracé: de brug moet onderdeel gaan vormen van de verbinding tussen Rotterdam en Antwerpen. Afsluiting van de zeegaten heeft grotere prioriteit dan een brugverbinding; veiligheid boven economie. Maar Goeree-Overflakkee kan niet langer wachten en de gemeenten op het eiland willen de bouw van de brug desnoods zelf betalen. Een Naamloze Vennootschap wordt in het leven geroepen om het benodigde kapitaal bijeen te brengen door middel van het afsluiten van geldleningen. Met de heffing van tolgelden moeten de aflossingen hiervan binnen zekere termijn mogelijk zijn. Rijkswaterstaat tekent voor het ontwerp van de brug en is belast met het toezicht tijdens de bouw. Op 7 maart 1961 vindt de aanbesteding plaats, waarna de bouw kan beginnen.

Het werd chaos

De bouw verloopt zonder grote problemen en op 20 juli 1964 is de officiële opening van de Haringvlietbrug. Deze verloopt niet geheel vlekkeloos. Het Algemeen Dagblad kopt: ‘Haringvlietbrug ging open en het werd chaos’. Het is dan ook een drukte van belang op de brug. Daarnaast wordt in de dorpen op het eiland volop feest gevierd. Een maand later wordt in Middelharnis een manifestatie gehouden onder de titel: Flakkee uit zijn isolement (FLUZI). Hier wordt niet alleen een beeld gegeven van het leven en werken op het eiland, er treden ook bekende artiesten op.

Toch is er ook reden voor zorg, want dezelfde krant kopt op de tweede pagina: ‘Vreugde op GoereeOverflakkee, maar ook nieuwe nachtsloten op vele huisdeuren’…

Tolhuisjes

Halverwege de brug staan de tolhuisjes. In eerste instantie levert de tolheffing weinig problemen op. Op de veerboten moet immers ook veergeld worden betaald. Toch ontstaat na een tijdje gemor, ondanks dat de tarieven worden verlaagd. Uiteindelijk kan de tolheffing per 1 oktober 1973 worden beëindigd. In nog geen tien jaar tijd heeft de brug zichzelf terugverdiend.

Een mijlpaal

Twee jaar later, op 1 juli 1975, vindt de officiële overdracht aan het Rijk plaats. Daarbij wordt gememoreerd, dat de brug ‘beroemd, berucht, bejubeld en verguisd’ is. Beroemd omdat deze bij de ingebruikname de langste van Europa is, gebouwd door particulieren voor een bedrag van 51 miljoen gulden. Berucht vanwege de steeds groter wordende verkeersstromen, vooral tijdens de weekenden, waardoor soms files ontstaan tot een lengte van tientallen kilometers (anno 1975!). Bejubeld om de totstandkoming als vaste oeververbinding tussen Goeree-Overflakkee en het vasteland. De tolheffing is een punt van ergernis geweest, voornamelijk voor het beroepsvervoer. De brug is dan ook soms weleens verguisd.

Desondanks vormt de brug een mijlpaal in de geschiedenis van Goeree-Overflakkee, zeker de wijze van totstandkoming is uniek te noemen. Daar mogen de eilandbewoners met recht trots op zijn.