ESK İ ESER KAÇAKÇILI G I
Eğer Atina Akropolisindeki Parthenon eserleri , Arabistan çölündeki M ış atta Sarayı , Güneybatı Anadolu'daki Lykia mezarları , Bodrum'daki d ünyanın yedi harikasından biri olan M ausselleion , M iletos'un Agora ka pıs ı , Bergama'nın Zeus sunağı ve daha on binlerce büyüklü küçüklü eser dü nya müzelerine götürüleceklerine İstanbul'da toplanmış olsalard ı , bu gün British Museum'un dört-beş misli büyüklüğünde muazzam bir müze ler sitesine sahip olacaktık.
Ö nce Romalılar Başladı Aslında tarihi eser soygunculuğu eski M ısır devrinden beri mevcut tur . Hititler, Asurlular, İranlılar da savaşlarda yendikleri milletlerin eser lerini bir zafer nişanesi olarak götürmüşlerdir. Tarihin en insafsız eski eser soygunculuğunu Romalılar yapmış , ilkin MÖ 1 . yüzyılın ilk yarısın da diktatör Sulta ve onun arkasından birçok Roma İ mparatoru Anadolu ve Yunan yarımadalarından sayısız ölçüde değerli eseri Roma'ya naklet mişlerdir . Ancak bütün bu eser soygunculuktan zorla yapılmış, Osmanlı İmpa ratorluğu devrinde ise Batılılar naklettikleri eski eserleri bilgisizliğimiz den yararlanarak Sultanlardan sağladı kları fermanlarla elde etmişlerdir. Os man Hamdi gibi aydın ve bilgin bir kişinin çabalarıyla Osmanlı Devle t i'n in en güçsüz günlerinde bile eski eserlerin Batıya nakledilmeleri ön l e n miş bulunuyordu. Osmanlı devrinde elimizdeki hazinelerin değerini gerçekten bilmi yorduk . Öyle ki, yabancıların götüremedikleri birçok mabet , heykel ve kabartmayı aynı bilgisizlikle kireç kuyularında erittik. Anadolu'da bir za m a nlar ayakta duran eşsiz güzellikteki anıtlar , özel evler inşa edilmek ü z e re tahrip edild i . Gerçe kten arkeologlar her örenin birçok yerinde ki re ç kuyuları bulmuşlardır. 1 29