2013 05 huisenaren in de achttiendaagse veldtocht

Huisenaren in de Achttiendaagse Veldtocht (door Serge Ronsse) De Duitsers zetten op 10 mei 1940 hun aanvalsplan Fall Gelb in werking en vielen België binnen. Deze inval was meteen het startschot van wat men later de Achttiendaagse Veldtocht is gaan noemen en waarbij het Belgische leger in sneltempo onder voet werd gelopen. De Achttiendaagse Veldtocht eindigde op 28 mei 1940 met de capitulatie door koning Leopold III. In de aanloop naar het conflict was het Belgische leger in verschillende fasen gemobiliseerd. Eerst de jongste klassen uit het actieve leger, maar later ook de iets “oudere” reservisten. Ook enkel Huisenaren werden gemobiliseerd. We tracht(t)en hun verhaal te reconstrueren …

Marcel De Smeytere aan de brug van Vroenhoven Marcel De Smeytere werd op 19 oktober 1913 geboren te Huise als zoon van Alouisius De Smeytere en Maria Ghyselinck. Hij was op 16 augustus 1935 in het huwelijk getreden met Clara Vertriest, de dochter van Joannes Vertriest en Maria De Bosscher. Samen kregen ze twee kinderen waarvan er eentje 1 op eenjarige leeftijd overleed in 1939.

Marcel De Smeytere was als soldaat (stamnummer 109/18699) ingelijfd bij e ste de Bataljon van het 18 Linieregiment. Dit de 4 Compagnie van het 1 regiment bewaakte het Albertkanaal op de dag van de Duitse inval en was verantwoordelijk voor de ondersector Vlijtingen rond de brug van Vroenhoven, aan de Belgisch-Nederlandse grens. Zodra op 10 mei het alarm werd gegeven, werd het bataljon van Marcel De Smeytere opgesteld in de eerste lijn. Het regiment had tegen 03.45 uur zijn gevechtstellingen ingenomen.

Geen minuut te vroeg, want reeds om 04.00 uur overvlogen de eerste Duitse zweefvliegtuigen de stelling. Net na dageraad brak het Duitse offensief los: een massa vliegtuigen overvloog de stelling en bombardeerde de commandoposten en de 2 kruispunten. ste

Het 1 Bataljon stond dus opgesteld in de eerste ste lijn: de 1 Compagnie ten noorden van de brug de de van Vroenhoven, de 2 en de 3 Compagnie ten zuiden van de brug. Om 04.30 uur landden te ste midden van de 1 Compagnie 6 Duitse ste zweefvliegtuigen. De 1 Compagnie werd daarmee quasi onmiddellijk volledig de uitgeschakeld. Het noordpeloton van de 2 Compagnie onderging hetzelfde lot. Duitse parachutisten bestormden de Belgische posities om de brug van Vroenhoven over het Albertkanaal te veroveren. De Belgen hadden de vernieling van de brug voorbereid, maar het bevel om de brug op te blazen bleef door een Opstelling van het 1ste Bataljon rond Vroenhoven Bron: wiki 18 daagse veldtocht.

1 2

http://home.scarlet.be/~ad479219/index.htm (19 april 2013) http://18daagseveldtocht.wikispaces.com/18e+Linie (19 april 2013)

De oude brug van Vroenhoven met aan de Belgische zijde de befaamde bunker M. Bron: wiki 18 daagse veldtocht.

samenloop van omstandigheden te lang uit. De brug viel intact in vijandige handen, waarna de Duitsers alle posities bestookten die ze nog niet onder controle hadden. Tegen het einde van de morgen beschikten de Duitsers over een bruggenhoofd van 1000 meter breed en 600 meter diep. Rond 15.00 uur slaagden de ste Duitsers erin de commandopost van het 1 Bataljon af te snijden van de rest van het regiment. Om 17.00 uur was de munitievoorraad van de commandopost op en gaf de 3 commandopost zich over.

Hoe Marcel De Smeytere precies om het leven kwam is niet de bekend. Als lid van de 4 Compagnie bood hij als mitrailleur ste de de waarschijnlijk ondersteuning aan de acties van de 1 , 2 en 3 Compagnie en stierf hij bij een van de Duitse aanvallen op die compagnies.

Marcel De Smeytere stierf op 10 mei 1940 samen met 156 andere Belgische soldaten, waarvan 10 in de bunker de op de brug, van het 18 Linieregiment bij de aanval op de brug van Vroenhoven. Het lichaam van Marcel De Smeytere bleef waarschijnlijk achter op het slagveld.

Germain Devos en het hulphospitaal van Sint-Amandsberg Germain Devos werd geboren in Huise op 17 juli 1907. Hij was als soldaat ingelijfd (stamnummer 125/46679) bij de de de 4 5 de 7 Jagers te Voet, 2 Bataljon, 5 Compagnie. de

de

De 7 Jagers te Voet waren een infanterieregiment van de tweede reserve en was een onderdeel van de 17 Infanteriedivisie. De compagnie van Germain Devos stond onder bevel van kapitein Delatte en bestond uit de ste fuseliers. De 7 Jagers te Voet waren een ontdubbeling van de 1 Jagers te Voet en waren opgericht in 1939 na de Duitse invasie van Polen. Vanaf januari 1940 was het volledige regiment gemobiliseerd en bemande het als tweede reserve de relatief veilig geachte noordrand van de Versterkte Positie Antwerpen. Op 10 mei werd het regiment gealarmeerd en werkte ze verder aan de versteviging van de stellingen rond Stabroek. Toen de de legerleiding op 16 mei 1940 de aftocht tot achter de linie Terneuzen-Gent-Oudenaarde beval, bleef de 17 Infanteriedivisie op post in het noorden van de Versterkte Positie Antwerpen. Pas in de nacht van 17 op 18 mei de 1940 vatte de divisie de aftocht aan. In de ochtend van 18 mei kwamen de 7 Jagers te Voet aan in BeverenWaas. Tegen de middag werd het regiment richting Zwijndrecht gestuurd om er stelling te nemen achter de dijk die Kruibeke en Kallo verbindt. ’s Avonds werd het regiment reeds afgelost en kon het zijn tocht naar het kanaal Gent-Terneuzen verder zetten. Het regiment marcheerde tijdens de nacht naar het station van Sint-Niklaas en werd per trein naar Bassevelde gebracht. De divisie nam op 19 mei 1940 posities in langs het kanaal tussen de Sluiskil en Sas van Gent. De 7 Jagers te Voet bleven achter het kanaal in de buurt van Assenede en werden 6 nog niet ingezet.

Germain Devos overleed op 19 mei 1940 in Hulphospitaal 30 te Sint-Amandsberg. Hoe en in welke de omstandigheden is niet duidelijk. De 7 Jagers te Voet zouden immers pas ingezet worden op 25 mei langs het Schipdonkkanaal. In elk geval overleed Germain in een “hulphospitaal�. De term wijst op een hospitaal dat functioneerde onder het regime van het Rode Kruis. M.a.w. het hospitaal was gedemilitariseerd, werd niet verdedigd bij het naderen van de vijand en ving zowel burgers als militairen op. Het hulphospitaal 30 in Sint7 Amandsberg was gevestigd in de Antwerpsesteenweg en was er geopend sinds 1 mei 1940.

3

http://18daagseveldtocht.wikispaces.com/18e+Linie (19 april 2013) http://www.bunkergordel.be (19 april 2013) http://18daagseveldtocht.wikispaces.com/7e+Jagers+te+Voet (19 april 2013) 6 idem 7 http://ablhistoryforum.be/viewtopic.php?f=21&t=3455 (19 april 2013) 4 5

André De Vriese in “de slag bij Ronsele” André De Vriese werd geboren in Huise op 7 juni 1920 als zoon van Alidoor De Vriese en Odila De Boel. Hij was de 8 de als soldaat (stamnummer 102/94705) ingelijfd bij het 2 Linieregiment van de 12 Infanteriedivisie, die onder de de leiding stond van kolonel Devloo. Hij maakte deel uit van de 15 Compagnie van het 4 Balatjon. Zijn compagnie 9 bediende de mortieren van 76 mm.

de

De 12 Infanteriedivisie maakte deel uit van de Versterkte Positie Antwerpen en bemande de oostelijke sector tussen de oude pantserforten en de nieuw aangelegde anti-tankgracht in de Voorkempen. Bij de Duitse inval nam de divisie zijn positie in tussen ’s Gravenwezel en Schilde. Reeds op 16 mei 1940 bleek de Duitse opmars sneller dan verwacht en werd beslist om Antwerpen te verlaten. Het regiment trok zich terug naar de nieuwe linie Terneuzen-Gent-Oudenaarde. Op 18 mei bereikte het regiment zijn nieuwe bestemming in de buurt van Temse.

Nog dezelfde nacht kreeg de divisie nieuwe orders: ze zouden worden ingezet als reservedivisie langs het Schipdonkkanaal en moesten positie innemen in de buurt van Zomergem. Op de ochtend van 19 mei marcheerde het regiment van Temse naar Lokeren om daar de trein te nemen naar de nieuwe positie. Het station werd echter tijdens de inscheping gebombardeerd. Men slaagde er pas later op de dag in om de manschappen te hergroeperen en ze te voet op weg te zetten naar Gent. De meeste compagnies overnachtten in of rond het kasteel van Evergem. De volgende dag trokken ze naar het Schipdonkkanaal. Het regiment kon op 21 mei bekomen van de tocht en kreeg een dag rust. In de vroege ochtend van 22 mei trok het regiment naar Ronsele en 10 werkte er de rest van de dag aan de veldversterkingen. de

De 12 Infanteriedivisie bezette dus het afleidingskanaal van de Leie tussen Ronsele en het kanaal Brugge-Gent, het zogenaamde Schipdonkkanaal. Het regiment van André De Vriese bevond zich in eerste linie langs het de afleidingskanaal zelf. Het 2 Linieregiment verleende op 24 en 25 mei steun bij een aanval op een Duits ste bruggenhoofd; de Duitse 208 Infanteriedivisie was er daags voordien in geslaagd om via een loopbrug een strook van 600 meter breed in te nemen. De actie slaagde, maar kostte het leven aan 48 Belgische militairen.

8

Op http://www.bunkergordel.be (18 april 2013) deelt men André De Vriese in bij het 22ste Linieregiment. Dit 22ste Linieregiment was een ontdubbeling van het 2de Linieregiment en er dus nauw mee verwant. Bovendien bood het 2e Linieregiment tijdens de Slag bij Ronsele ondersteuning aan het 22ste Linieregiment.

9 http://18daagseveldtocht.wikispaces.com/2e+Linie (16 april 2013) 10 idem

Loopbrug over het Schipdonkkanaal Bron: Tony Vermeire.

AndrÊ De Vriese werd in Ronsele getroffen door een mitrailleurkogel en overleed ’s anderendaags aan zijn verwondingen in het hospitaal 11 12 van Sint-Andries bij Brugge.

Remi Geiregat bij de luchtaanval op Diksmuide Remi Geiregat, geboren te Huise op 27 juni 1909, was als soldaat (stamnummer 108/77673) ingelijfd e e bij de 7 Compagnie van het 2 e Bataljon van het 38 Linieregiment.

13

Fusiliers van het 38ste Linieregiment (Lummen, 1940) Bron: wiki 18 daagse veldtocht. e

Het 38 Linieregiment was een de onderdeel van de 14 Infanteriedivisie. Het was een infanterieregiment van de zogenaamde tweede reserve. Als tweede reserve had het regiment geen mortieren of anti-tankkanonnen. De bewapening was hopeloos verouderd; een deel dateerde zelfs nog uit de eerste wereldoorlog. Remi Geiregat maakte deel uit van een compagnie fusiliers onder leiding van luitenant Verachtert. de

Bij de Duitse inval op 10 mei 1940 bevond de 14 Infanteriedivisie zich langs het Albertkanaal. Het regiment van Remi Geiregat bevond zich ten zuiden van Beringen, aan de samenloop van de Winterbeek en het Albertkanaal, tot aan de brug van Viversel. Reeds op 11 mei 1940 waren de Duitsers heel dicht genaderd en kreeg het bataljon van Remi een zevental granaatinslagen te verwerken van Duitse artillerie opgesteld in de buurt van Viversel.

Diezelfde nacht nog verhuisde het bataljon naar een nieuwe stelling tussen de brug van Beringen tot aan de brug van Grenenbos. De Duitsers bleven de druk echter opvoeren. Ze namen Beringen in, lieten bootjes te water en brachten mitrailleurs in stelling. de

Op 12 mei bliezen de naburige divisies de aftocht en kreeg de 14 divisie het bevel nog 24 uur stand te houden.

Reeds in de vroege ochtend van 13 mei werd het regiment getroffen door zwaar artilleriegeschut. Het regiment dreigde volledig omsingeld te geraken en tegen de middag trok het regiment zich terug van het Albertkanaal. Het bataljon van Remi Geiregat marcheerde zo snel mogelijk weg uit gebied via Meldert, Diest en Aarschot richting Mechelen. Er waren geen paardenwagens meer en de manschappen dienden de zware munitie zelf te dragen.

14 Na een nachtelijke etappe overschreed het regiment op 14 mei de K.W. Stelling en bevond zich daarmee in relatieve veiligheid. Na nog een nachtelijke etappe volgde een reorganisatie van de resterende troepen in 2 11

http://18daagseveldtocht.wikispaces.com/2e+Linie (16 april 2013) http://www.bunkergordel.be (18 april 2013) idem 14 Het Belgische deel van de zogenaamde Weerstandstelling die liep van het fort van Koningshooikt tot Leuven en bekend was om zijn talrijke anti-tankgrachten, bunkers en grote ijzeren anti-tankhekkens.

12 13

bataljons in de buurt van Breendonk en Ramsdonk aan het Kanaal van Willebroek. Al het overtollige materiaal en voedsel werd achtergelaten. Na een volgende nachtmars verplaatste het regiment zich naar Dendermonde om er de Dender over te steken. Op 17 mei kreeg de divisie echter het bevel om naar de kust te evacueren en begaf ze zich naar Schoonaarde om er de trein te nemen. De mannen moesten er noodgedwongen de nacht in de spoorwegberm doorbrengen. De trein pikte hen pas in de vroege ochtend van 18 mei op. Door het potdichte spoorwegennet raakten ze slechts moeizaam op hun bestemming en ze brachten de nacht door in de goederenwagons. e

Na een treinreis van 32 uur zonder eten of drinken kwam het 38 Linieregiment aan in Esen bij Diksmuide, waar het wachtte op verdere instructies. Op 23 mei werd het regiment naar Diksmuide gestuurd om er een antitankcentrum op te richten dat deel moest uitmaken van de verdediging van de zuidelijke flank. De volgende dag kreeg het regiment versterking en vatte het bataljon van Remi Geiregat post in het noordoosten van Diksmuide.

Op 25 mei stroomden in Diksmuide Franse vluchtelingen toe evenals Belgische soldaten die hun eenheid verloren hadden of gedeserteerd waren. Een deel van het regiment installeerde zich langs de IJzer. Het bataljon van Remi Geiregat bleef echter op post in Diksmuide. Op 27 mei om 7.00 uur werd Diksmuide vanuit de lucht aangevallen. De luchtaanval zou tot ’s avonds laat doorgaan. De stad stond in brand en regelmatig waren er ontploffingen. Remi Geiregat stierf op 27 mei 1940, waarschijnlijk tijdens deze luchtaanval van de Duitse 15 Luftwaffe.

De naam van Remi Geiregat staat niet op het oorlogsmonument dat zich op de begraafplaats van Huise bevindt.

Remi Geiregat woonde op het ogenblik van zijn mobilisatie waarschijnlijk niet meer in Huise.

Het oorlogsmonument van Huise bevat wel nog de naam van Maurice Balcaen. Over hem hebben we het een volgende keer …

Geboeid door de rijke geschiedenis van Huise heb ik in de loop der jaren heel wat geschiedkundige weetjes verzameld, over de meest uiteenlopende tijdperken en onderwerpen.

Voortaan wil ik regelmatig zo’n weetje met u delen, en tegelijkertijd beroep doen op uw kennis van het verleden om de Huisische geschiedenis verder te documenteren.

Misschien kent u het verhaal van een of meerdere van de bovenstaande Huisische helden? Misschien kunt u het corrigeren of verder aanvullen? Misschien kent u nog andere Huisische oorlogshelden?

Of boeiende oorlogsverhalen uit Huise? Misschien bezit u een interessante foto of document …?

Ik zie uw reacties, opmerkingen, suggesties, aanvullingen … graag tegemoet! U kunt me berichtje sturen op ronsse.verroken@skynet.be.

Alvast bedankt, Serge Ronsse.

15

http://18daagseveldtocht.wikispaces.com/38e+Linie (19 april 2013)