VNG Magazine 2021-13

MAGAZINE VAN DE VERENIGING VAN NEDERLANDSE GEMEENTEN

13 10 SEP 2021

LAURENTIEN VAN ORANJE

Blijf luisteren naar de jeugd NATUURRAMPEN MAAK EEN NIEUWE START MET KLIMAATBELEID

VERKIEZINGEN WAAR VIND JE NOG RAADSLEDEN?

INCLUSIE DE SLIMME STAD MOET ER ZIJN VOOR IEDEREEN

vng.nl

01 COVER.indd 1

6-9-2021 12:38:07

ingezonden mededeling

Verduurzaming en verslimming openbare buitenruimte: een logische combinatie Smart Public Nodes Functiegebieden

De smart city business case bewezen

0

0

Woonwijk

Stadscentrum

De businesscase voor ‘Smart Public Nodes’ is positief gedurende de levensduur van de infrastructuur, mits: O de mix van diensten op basis van behoefte en functiegebied wordt geregeld O de kosten worden verdeeld over de verschillende functionaliteiten om een netto positief rendement te krijgen O de publieke en private sector nauw samenwerken

Per type gebied bestaan andere behoeften aan diensten.

Legenda 0

Potentie

Business waarde (€) (positief / negatief/)

Luchtkwaliteit

Elektriciteit Data

0

Signaleren geweld

Wifi 0

0

0

0 0

Bedrijventerrein

Recreatie

100% €

MIN

MAX

0

75%

PPS 25%

50%

De gekozen mate waarin publieke en private partijen participeren.

Verkeersmanagement/ connected cars

0

0

Slimme verlichting

0

De ideale mix Op basis van behoefte en functiegebied kunnen gemeenten zelf de ideale mix van functionaliteiten samenstellen. Afhankelijk van de gekozen mix zal het rendement hoger/lager zijn.

Tot op heden is het nog steeds niet grootschalig van de grond gekomen: de integratie van lantaarnpalen bij de uitrol van (netwerk)infrastructuur. Uit onderzoek van TNO Smart Public Nodes is gebleken dat lantaarnpalen een sleutelpositie kunnen innemen in zowel de verduurzamingsdoelstellingen uit het Klimaatakkoord, als ook bij de uitrol van nieuwe (netwerk) infrastructuur voor bijvoorbeeld autolaadpalen, Internet of Things (IoT) en 5G. Smart City Nederland is samen met Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) in dit toekomstperspectief gesprongen, vertelde Heimen Visser van Smart City Nederland.

De druk op de openbare ruimte wordt steeds groter. Lantaarnpalen, verkeersregelinstallaties, laadpalen en elektriciteits- en telecomstraatkasten zijn maar een paar voorbeelden van objecten die de openbare ruimte verrommelen.

Dit zal om twee redenen alleen maar toenemen: 1. Er moeten 1,7 miljoen laadpalen voor elektrische auto’s geplaatst

02 advertentie.indd 2

wordt, kan een win-winsituatie ontstaan voor zowel gemeenten als marktpartijen. Een lantaarnpaal is uitermate geschikt om ook als laadpaal te kunnen fungeren.

Daarnaast is een straatlantaarn 4 tot 8 meter hoog en daarmee uitermate geschikt om te dienen als antenne, als mast voor sensoren en voor bijvoorbeeld camerabewaking.

Crowd control Slim parkeren

Small Cells (5G)

worden tot 2030, terwijl momenteel het uitroltempo van 45 laadpalen per dag veel te laag ligt; 2. Mobiele aanbieders willen 5G-antennes plaatsen in de openbare ruimte als onderdeel van de landelijke uitrol verplichting die zij krijgen van Economische Zaken als onderdeel van de frequentie veiling voorwaarden.

Dit alles leidt tot verrommeling van de openbare ruimte. Daarnaast moeten gemeentes zelf ook nog voldoen aan het Klimaatakkoord door in 2030 tenminste 50 procent reductie van het energieverbruik gerealiseerd te hebben en een vergelijkbare reductie van de CO2voetafdruk.

Een van de belangrijkste middelen om de klimaatdoelstellingen te kunnen bereiken, is het vervangen van straatverlichting door energiezuinige LED-verlichting.

Veel gemeenten zetten hier dan ook vol op in. Als de verplichting tijdens deze ombouw ook meteen toekomstbestendig gemaakt

Maar door alles in een lantaarnpaal te integreren, wordt ook het probleem van verrommeling opgelost. Diverse marktpartijen zijn dan ook op deze ontwikkelingen ingesprongen en leveren complete lichtinstallaties voor in de openbare ruimte. Daarin zijn verschillende toekomstvaste modules voor elektrisch laden, IoT, smart city en 5G geïntegreerd. Daarnaast wordt met de moderne lantaarnpalen ook nog energie bespaard met de verlichting, waardoor deze direct aan de duurzaamheidsdoelstellingen voldoet.

Straatverlichting sleutel voor verduurzaming en verslimming Smart City Nederland is een branche-brede samenwerking op het gebied van smart city. De organisatie speelt een rol bij het multifunctioneel verslimmen van de openbare ruimte en het realiseren van toekomstige meeropbrengsten voor gemeenten. Ook wil Smart City Nederland ervoor zorgen dat gemeenten de regie en het eigendom over de openbare ruimte behouden en dat de duurzaamheidsdoelstellingen voor 2030 versneld worden gerealiseerd.

Meer weten over dit onderwerp?

Vastgoedmarkt organiseert op 16 september a.s. het congres “De Slimme Stad van morgen begint vandaag.”.

Inschrijven kan via: https://slimmestad.vastgoedmarkt.nl/ www.smartcitynederland.com

6-9-2021 12:39:15

IN DIT NUMMER yÇww0ª ׁ‫ ׀ׁ ظ ׃‬²0§À0w 0ª ׂ‫ ظ ׁׂ׀‬h ªJ yJ ‫ׇׅ‬

Coverfoto: Jiri Büller | Nummer 14 verschijnt op 24 september 2021

Jongerenparticipatie Laurentien van Oranje wil de boel een beetje opschudden: gemeenten moeten de jeugd meer betrekken bij de democratie.

22 14 Natuurrampen Een windhoos in Leersum, overstromingen in Limburg. Burgemeesters Frits Naafs (Utrechtse Heuvelrug) en Daan Prevoo (Valkenburg) blikken terug.

Verkeersveiligheid Preventie speelt een sleutelrol in het verder voorkomen van verkeersslachtoffers.

8

3 MAGAZINE

2021

38

28 32

Berg en Dal ‘Gemeenteraad? Niks voor mij’, klinkt het op de markt. Partijen worstelen met hun kandidatenlijsten.

Robin Hood Bestuurders zoeken soms de grenzen op van wat er juridisch mag. Pas daarmee op, betoogt Julien van Ostaaijen.

Inclusieve stad Zorg er in de slimme stad voor dat iedereen wel kan blijven meedoen, zegt onderzoeker Jan Fransen (Erasmus Universiteit).

EN VERDER 6 Lopende Zaken 7 Commentaar Leonard Geluk 13 Drie vragen aan 17 Thorbeckehoogleraar 31 Column André Krouwel 34 Personalia 37 Het netwerk van

03 Inhoud.indd 3

6-9-2021 16:53:08

ACTUEEL

Advies CPB: maak snel werk van inburgering ders is niet voorspelbaar. Ongeveer twintig procent van de nieuwkomers verhuist binnen de inburgeringstermijn van drie jaar naar een andere gemeente. En dat is niet per se een plaats waar ze een grotere kans op werk maken. Het is daarom van zowel maatschappelijk als gemeentelijk belang dat gemeenten direct starten met de inburgering en begeleiding, stelt het CPB in een onderzoeksrapport.

ARBEIDSMARKT

4 MAGAZINE

2021

Een gemeente kan maar beter direct starten met de inburgering en begeleiding van statushouders naar werk, ook als het gaat om mensen die niet in die gemeente blijven wonen.

Volgens het Centraal Planbureau (CPB) kan het voor gemeenten, die vanaf 1 januari 2022 weer de regie krijgen over de inburgering van nieuwkomers,

aantrekkelijk zijn hun inspanningen vooral te richten op statushouders van wie ze verwachten dat ze daar blijven wonen. Van gemeenten wordt immers verwacht dat zij de kosten die zij maken om mensen aan werk te helpen, dekken uit toekomstige besparingen op bijvoorbeeld hun bijstandsbudget.

VERHUIZEN

Maar het verhuisgedrag van statushou-

Uit het CPB-onderzoek blijkt dat statushouders over het algemeen niet zelf verhuizen naar gemeenten of regio’s waar zij een grotere baankans hebben.

Dat onderstreept nog eens dat het voor arbeidsmarktintegratie belangrijk is dat statushouders bij voorkeur direct worden gehuisvest in een regio waar hun baankansen het grootst zijn. Dat kan door rekening te houden met de specifieke kennis en vaardigheden van de nieuwkomer en deze te koppelen aan de kenmerken van de arbeidsmarkt in de regio. (LM) ←

Meer vacatures voor werk met fysiek contact Ik ben niet geschikt voor achterkamertjespolitiek.

Dat komt omdat ik zo hard praat. Iedereen hoort me door de muren heen.

Wethouder Diana van Damme (PvdA, Hulst) komt na de verkiezingen niet meer terug, Omroep Zeeland, 1 september.

04-05 ZAP_berichten.indd 4

Het loslaten van de strengste coronaregels heeft ook effect op de vacatures bij gemeenten. Het aantal banen voor werk met fysiek contact nam het afgelopen kwartaal fors toe.

Dat blijkt uit de nieuwste vacaturemonitor van A&O fonds Gemeenten.

Het aantal vacatures in de beroepsgroep sport en recreatie nam bij de gemeenten met 167 procent toe, in het facilitair werk met 132 procent. ‘Dit zijn beroepsgroepen die gebaat zijn bij fysieke interactie, waar nu weer meer mogelijk is door de coronaversoepelingen’, schrijft A&O in de toelichting. (MM) ←

6-9-2021 16:53:48

Download voor meer nieuws de VNG Nieuwsapp

VNG: trek verhuurderwet breder De VNG wil de Wet goed verhuurderschap op een aantal punten verbreden. (ƊɈ ȺƧǘȲǞǯǏɈ ɹƵ Ǟȁ ȲƵƊƧɈǞƵ Ȍȯ ǘƵɈ ɩƵɈȺɨȌȌȲȺɈƵǶ ɨƊȁ ƮƵǿǞȺȺǞȌȁƊǞȲ ǿǞȁǞȺɈƵȲ jƊǯȺƊ ǶǶȌȁǐȲƵȁ ɨƊȁ ǞȁȁƵȁǶƊȁƮȺƵ ðƊDzƵȁ Ƶȁ jȌȁǞȁDzȲǞǯDzȺȲƵǶƊɈǞƵȺ‫خ‬ De wet biedt gemeenten de mogelijkheid om een verhuurdervergunning ɨƵȲȯǶǞƧǘɈ ɈƵ ȺɈƵǶǶƵȁ Ƶȁ ǿƊǶƊ˛ƮƵ ɨƵȲǘɐɐȲƮƵȲȺ ƊƊȁ ɈƵ ȯƊDzDzƵȁ‫ خ‬Xȁ ǘƵɈ ɩƵɈȺ ɨȌȌȲȺɈƵǶ beperkt het rijk de verhuurdervergunning tot de verhuur in de gereguleerde ǘɐɐȲȺƵƧɈȌȲ ‫ـ‬ǿƊƊȁƮǘɐɐȲ ɈȌɈ ‫( خفׇׂׅ ٿ‬Ƶ ßyJ ɨǞȁƮɈ ƮƊɈ ƮƵ ƊƊȁȯƊDz ƦƵɈȲƵDzDzǞȁǐ ǿȌƵɈ ǘƵƦƦƵȁ Ȍȯ ƮƵ ǘƵǶƵ ǘɐɐȲȺƵƧɈȌȲ‫ خ‬ Daarnaast werkt het rijk in een besluit de werkwijze uit, die gericht is op het voorkomen van discriminatie en intimidatie en het bevorderen van goed ɨƵȲǘɐɐȲƮƵȲȺƧǘƊȯ‫( خ‬Ƶ ßyJ ȁȌƵǿɈ ǘƵɈ ǿƵȲDzɩƊƊȲƮǞǐ ƮƊɈ ƮǞƵ ɩƵȲDzɩǞǯɹƵ ƊǶǶƵƵȁ van toepassing is wanneer een gemeente in de huisvestingsverordening ƦƵȯƊƊǶɈ ƮƊɈ ƵƵȁ ɨƵȲǘɐɐȲƮƵȲ ǘǞƵȲƊƊȁ ǿȌƵɈ ɨȌǶƮȌƵȁ‫ خ‬ǶǶƵ ɨƵȲǘɐɐȲƮƵȲȺ ǿȌƵɈƵȁ ƦȌȁƊ˛ƮƵ ɈƵ ɩƵȲDz ǐƊƊȁ Ƶȁ ƮƵɹƵ ȲƵǐƵǶȺ ǘȌȲƵȁ ȌɨƵȲƊǶ ɈƵ ǐƵǶƮƵȁ‫( خ‬MM) ←

‘Opschalingskorting ook volgend jaar bevriezen, daarna volledig van de baan’ De VNG verzoekt het demissionaire kabinet ‘met klem’ de opschalingskorting ook in 2022 te bevriezen op het niveau van 2019. Ook moet ƮƵ ˛ȁƊȁƧǞǁǶƵ ǿƊƊɈȲƵǐƵǶ Ǟȁ ƮƵ ǯƊȲƵȁ daarna helemaal van tafel.

Dat staat in een brief die de gemeenten hebben gestuurd naar premier Mark Rutte.

In de brief wijst VNG-voorzitter Jan van Zanen het kabinet erop dat de korting niet het beoogde effect heeft gehad, omdat de bijbehorende opschaling van gemeenten naar eenheden van minimaal 100.000 inwoners nooit gerealiseerd is.

De korting loopt op naar 975 miljoen euro in 2025. Vanwege de financiële tekorten bij gemeenten werd de oploop van de korting al bevroren voor 2020 en 2021.

het huidige kabinet de financiële maatregel komend jaar juist wil doorzetten. Dat leidt ertoe dat de financiële positie van gemeenten verder verslechtert, met 570 miljoen euro.

net naar aanleiding van de uitspraak van de Commissie van Wijzen over de extra middelen voor jeugdzorg, gekoppeld aan een gezamenlijk te realiseren hervormingsagenda’.

ZWAKKE POSITIE

KAMERVRAGEN

Volgens de VNG is dit ‘gezien de voortdurende structureel zwakke financiële positie van gemeenten zeer onwenselijk’ en doet het ‘ernstig afbreuk aan de recent gemaakte afspraken met het kabi-

Het CDA in de Tweede Kamer heeft inmiddels vragen gesteld naar aanleiding van de brief. De christendemocraten zien het liefst dat de korting ook volgend jaar bevroren wordt. (RvdD) ←

5 MAGAZINE

2021

De verwachting was dat er nu wel een nieuw kabinet zou zijn, dat met Prinsjesdag een besluit zou nemen over het bevriezen en/of schrappen van de korting, schrijft de VNG in de brief. Maar de VNG heeft ‘signalen’ ontvangen dat

04-05 ZAP_berichten.indd 5

6-9-2021 16:54:37

LOPENDE ZAKEN

Meer over de commissies en het vergaderschema: vng.nl/vereniging TEKST: VNG

VERKIEZING MEEST TOEGANKELIJKE GEMEENTE VAN NEDERLAND

6 MAGAZINE

2021

De verkiezing Meest Toegankelijke Gemeente van Nederland wordt door de VNG georganiseerd en is bedoeld om gemeenten op een positieve manier te stimuleren om te werken aan meer toegankelijkheid. De gemeenten Stein, Hardenberg, Oude IJsselstreek, Zwolle en Harderwijk zijn ƮǞɈ ǯƊƊȲ ƮƵ ˛ȁƊǶǞȺɈƵȁ‫ خ‬ðǞǯ ɩƵȲƮƵȁ ɨƵȲȲƊȺɈ ǿƵɈ ƵƵȁ ˜ǞɈȺƦƵɹȌƵDz ɩƊƊȲƦǞǯ ƵƵȁ ǐȲȌȌɈ opblaaskunstwerk op een centrale locatie in de gemeente werd geplaatst.

De opblaaskunstwerken zijn gemaakt in samenwerking met Museum van de Geest I Outsider Art en geïnspireerd op kunstwerken van Masayoshi Hanawa en Maurits Sterkenburg.

Het is belangrijk dat gemeenten werken aan hun toegankelijkheid. Uit het SCP-rapport Lang niet toegankelijk blijkt dat mensen met een beperking ȌǏ ƧǘȲȌȁǞȺƧǘƵ ɹǞƵDzɈƵ ɨǞǯǏ ǯƊƊȲ ȁƊ ȲƊɈǞ˛ƧƊtie van het VN-Verdrag Handicap nog altijd niet gelijkwaardig kunnen deel-

nemen in de samenleving door fysieke obstakels en bewuste en onbewuste uitsluiting.

De winnaar van de verkiezing Meest Toegankelijke Gemeente wordt op 7 oktober 2021 bekendgemaakt. Een vakjury bepaalt wie de winnaar wordt.

Deze jury bestaat uit Leonard Geluk (directeur VNG), Rick Brink (Directeur Belangenbehartiging bij Stichting Studeren & Werken op Maat), Illya Soffer (Directeur Ieder(in)), Sheila Oroschin (sociaal ondernemer) en Tako Rietveld (Kindercorrespondent).

Sinterklaasintochten, de gele hesjes en complot- en samenzweringstheorieën.

Die onrust wordt vaak aangejaagd via websites en sociale media. Regelmatig is daarbij sprake van desinformatie: opzettelijk onware of onnauwkeurige informatie die wordt verspreid om personen, groepen, organisaties of landen te beschadigen of om geld mee te verdienen. Met deze nieuwe onderwerppagina biedt de VNG meer informatie over dit actuele thema.

Verder vindt u er het standpunt van de VNG, doorverwijzingen naar relevante kennisplatforms/netwerken en praktijkvoorbeelden van gemeenten.

‘MAATSCHAPPELIJKE ONّ RUST EN DESINFORMATIE’ OP VNG.NL Op VNG.nl is sinds kort een nieuwe onderwerppagina te vinden: ‘Maatschappelijke onrust en desinformatie’.

Maatschappelijke onrust en polarisatie komen tot uiting rond onderwerpen als corona en vaccinatie, 5G, boerenprotesten, Black Lives Matter,

ZESDE VERJAARDAG VAN DE GLOBAL GOALS Vrijdag 24 september bestaan de Global Goals zes jaar en is het Vlaggendag en SDG Action Day. De 17 Global Goals (ook Sustainable Development Goals) zijn de duurzame ontwikkelingsdoelen die in 2015 door alle lidstaten van de Verenigde Naties zijn aangenomen, en vormen voor de periode tot 2030 de wereldwijde duurzaamheidsagenda. Het hijsen van de SDG-vlag is bij uitstek de gelegenheid om bewustzijn te creëren in uw gemeente over de Global Goals en de inzet van de gemeente te bepalen.

Vorig jaar deden al meer dan 60 gemeenten en honderden andere organisaties mee.

Ook organiseert de VNG een workshop: Waarom moeilijk doen als het samen kan? Versnellen op de Global Goals door samenwerking tussen gemeenten en lokale partners.

Meer informatie vindt u op vng.nl.

06 Lopende Zaken.indd 6

6-9-2021 16:55:02

Leonard Geluk

COMMENTAAR

Algemeen directeur VNG leonard.geluk@vng.nl, @GelukLeonard

NACHTKASTJE

B

ekaf na een lange dag wandelen in de bergen, zak ik ’s avonds in de kussens van een Italiaans hotelbed. De voeten genadig omhoog, het hoofd verzadigd van het weergaloze landschap. Wat is het Aostadal ongerept vergeleken met de Franse kant van de Alpen. Daar zagen we een paar dagen eerder vaak bulldozers aan het werk op de skipistes. De sturende hand van de overheid maakt een aanzienlijk verschil in de leefomgeving.

Op het nachtkastje ligt Moonshot van de Italiaans-Amerikaanse topeconome Mariana Mazzucato. Een paar bladzijden proberen, denk ik. Maar in deze behaaglijke toestand pakt het betoog me zo, dat ik het boek pas uren later wegleg. Mazzucato haalt op hoe president John F. Kennedy in 1962 aankondigde dat Amerika binnen tien jaar een man op de maan wilde zetten. ‘Het riskantste en gevaarlijkste en grootste avontuur dat de mens ooit heeft ondernomen,’ zei hij in zijn befaamde toespraak op Rice University. Acht jaar en 283 miljard dollar verder deed Neil Armstrong zijn giant leap for mankind.

Mazzucato beschrijft hoe in Amerika toentertijd de wetenschap, industrie en overheden de handen ineensloegen om het grootse plan te verwezenlijken.

Dat lukte dankzij gedrevenheid, leiderschap en de overtuiging dat de overheid een belangrijke rol heeft te spelen in de vooruitgang. Mazzucato doet een appel op politici, wetenschappers en ondernemers om opnieuw de krachten te bundelen om de grote vraagstukken van nu – de klimaatverandering en energietransitie voorop – aan te pakken. Dat betekent breken met de ideologie van de teruggetreden overheid, die pas iets gaat doen als de problemen zich al onafwendbaar opdringen. Mijn gedachten gaan naar de rampzalige overstromingen van de Maas en de Geul een paar weken eerder, en naar hoeveel maatregelen voor klimaatadaptatie noodzakelijk zijn.

De overheid moet de regie nemen, durven langetermijninvesteringen te doen en werken aan vernieuwende samenwerking met de markt, de wetenschap en tussen overheden. Moonshot is een pleidooi voor de overheid als initiator van technologische doorbraken. Ze zijn nodig om de energietransitie betaalbaar te houden, en om onze manier van leven enigszins te behouden.

Het is of Mazzucato een nieuwe laag toevoegt aan de VNG-inbreng voor de komende jaren. Het is een shout-out naar ambitie, een bezield verhaal om klimaatbeleid praktisch mogelijk te maken. Voor mij geldt dit net zo voor de sociale vraagstukken. Overheden moeten problemen beetpakken, zonder te kruidenieren over geld. Samen aan het werk mét een fair gesprek over wat het gaat kosten. Nederland is economisch goed uit de coronacrisis gekomen, er valt te investeren en het is hard nodig. Graag beveel ik Moonshot aan. Voor op het nachtkastje van elke politicus die meedoet. ←

7 MAGAZINE

2021

PROBLEMEN AANPAKKEN EN NIET KRUIDENIEREN OVER GELD

07 COMMENTAAR Leonard Geluk.indd 7

6-9-2021 16:55:36

TEKST: LEO MUDDE | BEELD: JIRI BÜLLER

m Ǫ0yÀX0y ß y ª yh0 ß0ª h yJ0ª0y§ ªÀX!X§ ÀX0

De boel

8 MAGAZINE

2021

opschudden om het beter te doen LAURENTIEN VAN ORANJE BREEKT EEN LANS VOOR HET BETREKKEN VAN JONGEREN BIJ DE DEMOCRATIE. DAT BEGINT MET GOED LUISTEREN, EN VOORAL: mõß0y mÇX²À0ª0y. ٙyX0Àّà0À0y R 0 X0w y(² ²XÀÇ ÀX0 X²‫ ( ة‬À ZOU DE BASISMINDSET VAN BESTUURDERS EN AMBTENAREN MOETEN ZIJN.’

08-11 FEATURE INTERVIEW_Laurentien.indd 8

6-9-2021 16:56:06

‘Luisteren naar mensen is nog iets anders dan je in hun situatie kunnen verplaatsen’

08-11 FEATURE INTERVIEW_Laurentien.indd 9

6-9-2021 16:56:59

‘Ambtenaren moeten de ruimte krijgen om te doen wat ze moeten doen’

H

10 MAGAZINE

2021

De menselijke maat De menselijke maat in de publieke dienstverlening geldt als een diffuus begrip. In een serie artikelen poogt VNG Magazine antwoorden te vinden.

Dit is artikel 8.

et werk van Laurentien van Oranje en de praktijk van de gemeenten kruisen elkaar opnieuw. In 2011 sprak VNG Magazine voor de eerste keer met de prinses. Als voorzitter van Stichting Lezen en Schrijven wees zij toen op de gemeentelijke rol bij de aanpak van laaggeletterdheid. Nu is er de Number 5 Foundation, een initiatief van haarzelf en haar man, prins Constantijn. De stichting onderzocht voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties hoe er gelijkwaardig kan worden samengewerkt tussen jongeren aan de ene kant, en bestuurders en ambtenaren aan de andere kant. Zodat ze samen kunnen bouwen aan de samenleving en de democratie. De basis van zo’n samenwerking ligt er nu, in de vorm van het rapport Bondgenoten in de democratie.

We praten met de prinses over het betrekken van mensen, jongeren in het bijzonder, bij de democratie en het openbaar bestuur. En over de samenwerking tussen Number 5, de VNG en gemeenten rondom de missie van een ‘menselijke overheid’.

Van laaggeletterdheid tot een menselijke overheid, voor haar is het een consistente, rode draad met inclusie en participatie als gemene deler. ‘Inclusie gaat over gelijkwaardigheid. Dat organiseer je via participatie, vanuit de mensen om wie het gaat. Dat betekent: luisteren, en vandaaruit herkennen wat de essentie is en welke stappen er gezet moeten worden.

Het is een drieluik van mindset, inhoud en proces.’

zou ik niet meer nét die andere nuance horen waardoor ik weet dat dé laaggeletterde niet bestaat. Net zoals dé jongere niet bestaat. Als je dat gaat denken, word je doof voor andere perspectieven die je beeld kunnen verrijken. Het begint bij de mindset dat je niet weet hoe de situatie van de ander is, dat je altijd moet dóórvragen. Dat niet-weten zou de basismindset van ambtenaren en bestuurders moeten zijn, in plaats van al aan de voorkant in te vullen hoe je iets gaat aanpakken.’

Luisteren naar de mensen om wie het gaat is de essentie van democratie. Uit uw rapport blijkt dat bestuurders vaak geen idee hebben wat jongeren vinden.

‘Luisteren naar mensen is nog iets anders dan je in hun situatie kunnen verplaatsen. Ook al spreek ik met honderden laaggeletterden, ik blijf me realiseren dat ik nog niet alles weet, want anders zou ik me door het volgende verhaal niet meer laten verrassen. En dan

Even naar de lokale praktijk: u was dit jaar op Urk… ‘Na de avondklokrellen in januari werd ik benaderd door de wethouder die mij vroeg dialogen te leiden tussen jongeren, politie en gemeente. Om elkaar beter te begrijpen. Prima, maar ik wilde wel weten wat de volgende stap in het proces zou zijn. Ik kom niet opdraven voor de bühne, een dialoog kan nooit vrijblijvend zijn. Ik heb daar niks opgelost, maar sindsdien zijn ze wel substantieel met elkaar in

08-11 FEATURE INTERVIEW_Laurentien.indd 10

Niets is zo moeilijk als een mindset en ingesleten processen veranderen. De vraag is of ambtenaren en bestuurders dat kunnen.

‘Zoals Johan Cruijff zei, je gaat het pas zien als je het doorhebt. Het vraagt een bepaalde vaardigheid, maar ook collectieve bestuurlijke processen. Van ambtenaren mag je niet verwachten dat ze het proces op een andere manier gaan inrichten als ze daar het mandaat niet voor hebben. Dus moet je de regelruimte zo organiseren dat ze kunnen zeggen: we gaan het op zo’n manier fiksen dat het voor jou, als mens, werkt.

Daar hebben we het nu ook met de VNG over, wat de randvoorwaarden van een menselijke overheid zijn.

Mensen moeten de ruimte en het politieke mandaat krijgen om te doen wat ze moeten doen. Dat begint met leren van elkaar. Het is nu nog erg versnipperd, we zijn in Nederland gewend het allemaal op onze eigen manier te doen. Er moet een level playing field komen. Daarvoor ontwikkelden we al eerder dit jaar samen met de VNG en de Nationale Jeugdraad een mooie handreiking.’

6-9-2021 16:57:32

gesprek. De politie zei: dit doen we niet genoeg, terwijl ze juist heel erg van de persoonlijke benadering is, met agenten uit Urk die jongeren aanspreken en een praatje maken. Maar als je daarvoor de tijd niet meer hebt of neemt, drijf je uit elkaar.’

U zei terecht: dé jongere bestaat niet. Is dat ook niet een deel van het probleem, dat over ‘de jongeren’ wordt gesproken alsof het een homogene groep is?

‘Absoluut. Laten we het daarom hebben over de participatie van mensen. Een jongere is ook een mens, alleen staat die op een ander moment in het leven.

Vanuit de toeslagenaffaire hebben we geholpen een kindregeling te ontwerpen voor de Belastingdienst.

Daarvoor zijn we in gesprek gegaan met kinderen en jongeren, als mensen. Door die dialoog, en die ging heel diep, kwamen de kinderen en jongeren met het idee van verschillende leeftijdscategorieën. Want op verschillende leeftijden heb je verschillende dingen nodig. Superlogisch, maar zo zitten onze bestuurlijke processen en oplossingen niet in elkaar.’

De Number 5 Foundation is een initiatief van u en uw man. Hij is vooral bekend als ambassadeur van start-ups. Dat is toch iets heel anders?

‘Ik zie wel eenzelfde dynamiek. Start-ups zijn ook een disruptie van de “zo hebben we het altijd gedaan”wereld. Participatie, juist van jongeren, is dat ook.’

U wilt de boel een beetje opschudden.

‘Ja. Je moet niet veranderen om het veranderen, maar als mensen zich buitengesloten of niet begrepen voelen terwijl we wel met elkaar die inclusieve samenleving willen, dan moet je het dus beter doen dan je tot nu toe deed. Wij willen de dialoog tussen bestuurders, ambtenaren, mensen in de uitvoering én de mensen om wie het gaat faciliteren, alleen al om de tijd te nemen en te ontrafelen: wat speelt er nou echt, wat betekent dat dan precies, een menselijke overheid? Hebben we wel duidelijk in beeld wie de mensen zijn die in kwetsbare posities zitten? Als dat niet zo is, praat je over vage begrippen, dan gaat

08-11 FEATURE INTERVIEW_Laurentien.indd 11

het niet over mensen zoals jij en ik. De toeslagenaffaire is een goed voorbeeld dat het kan. Vanuit de mensen, de inhoud en de processen zijn we gekomen tot een regeling voor kinderen en jongeren om wie het gaat. Zoals een ambtenaar zei: als je het voor dit proces, waar zó de spotlights op staan, goed kunt doen, dan kan dat ook voor andere processen. Die lerende houding biedt hoop.’

Wie is...

Laurentien van Oranje is directeur-

11

bestuurder en

Door die affaire staat het belang van de ‘menselijke maat’ nu wel op de kaart. Hoe dramatisch ook, was het een ‘blessing in disguise’?

(Lange stilte) ‘Hoe je dit onder woorden brengt, dat luistert zo nauw. Het emotioneert me, ik weet wat het met mensen gedaan heeft omdat ik maanden met hen in gesprek ben. Dus om te spreken van een blessing in disguise, nee. De affaire heeft wel al die elementen uitgelicht waar het om gaat. Hoe vreselijk het ook is, je zult waarschijnlijk altijd dit soort situaties nodig hebben. Net als corona een aantal dingen zichtbaar heeft gemaakt. Het was natuurlijk al veel langer bekend dat mensen in armoede geen digitale apparaten hebben om mee te kunnen doen, maar als het dan daadwerkelijk een levensbehoefte blijkt omdat kinderen worden uitgesloten van onderwijs, dan was corona nodig om wat eigenlijk al bekend was, scherp te krijgen.’

medeoprichter van Number 5 Foundation

MAGAZINE

2021

(www.number˸ɨƵ‫ى‬ƧȌǿǿɐȁǞɈɯ).

Eerder was zij initiatiefnemer van Stichting Lezen en Schrijven en van Missing Chapter Foundation. Van 2009 tot 2020 was zij Speciaal Gezant Geletterdheid voor Unesco.

Er ligt nu een mooi rapport, u praat met de VNG over de menselijke overheid. Wat moet er nog meer gebeuren om jongeren betrokken te houden bij de democratie?

‘Er moet een duurzame jongereninfrastructuur komen, waarin ook plaats is voor jongeren die nu niet mee kunnen praten omdat ze al hun tijd nodig hebben om te studeren, of moeten werken om te kunnen overleven. Bij veel onderwerpen zeg ik: geld is niet de oplossing. Maar als je vindt dat dit belangrijk is, dan moet je het organiseren. En dan is echt substantieel geld nodig waarmee jongeren hun rightful place in de samenleving kunnen vervullen.

Het spijt me, maar zo plat is het.’ ←

6-9-2021 16:57:48

ACTUEEL ‘Schrap ozb-vrijstelling op landbouwgrond’ Cultuurgrond werd ooit vrijgesteld van onroerendezaakbelasting. maar vrijstelling is achterhaald, stelt het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO).

De vrijstelling leidt volgens het COELO tot ‘economische ondoelmatigheid’, omdat de prijzen van landbouwgrond hoger zijn dan economisch is verantwoord. Het kabinet ziet het schrappen van de vrijstelling al langer als een mogelijkheid om het gemeentelijk belastinggebied uit te breiden.

Als gemeenten de ozb-opbrengsten gelijkhouden, kan dat leiden tot een daling van de tarieven met 8,7 procent. (RvdD) ←

12 MAGAZINE

2021

AGENDA

webinars

14 SEPTEMBER

14.45-17.00 uur |

Een nieuwe

lokale-democratie.nl

economie: naar een brede welvaart

21 SEPTEMBER

10.30-12.00 uur |

Creëer een gezonde

vng.nl/agenda

eetomgeving in uw

100

miljoen

euro komt beschikbaar voor gemeenten om de ventilatie op scholen te verbeteren.

Bron: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Beter voorbereid op ramp door te leren Om beter voorbereid te zijn op rampen en crises is het zaak dat overheden leren van elkaar. Niet alleen binnen de veiligheidsregio, maar ook tussen veiligheidsregio’s onderling.

gemeente 14 SEPTEMBER

10.00-10.55 uur | bit.ly/

Duurzame wijken

gezondegemeente

in Europa 15.00-16.30 uur |

22 SEPTEMBER

platform31.nl

Spelregels effectief hybride samenwerken

15 SEPTEMBER

Ochtend of middag |

Wethouderschap

aeno.nl

voor mensen met een beperking

23 SEPTEMBER

19.00-21.30 uur |

Burgerbetrokkenheid

wethoudersvereniging.nl

en vernieuwing lokale democratie

16 SEPTEMBER

14.30-16.30 uur |

Introductie visuele

vng.nl/agenda

toegankelijkheid 13.00-14.00 uur |

23 SEPTEMBER

vng.nl/agenda

Mantelzorgondersteuning

16 SEPTEMBER

gemeenten

Burgerfora in de

16.00-17.00 uur |

praktijk

movisie.nl

12 ZAP_Berichten_Agenda.indd 12

Tot die conclusie komt Ralf Beerens, onderzoeker bij het Instituut Fysieke Veiligheid. Hij onderzocht hoe bruikbaar evaluaties zijn in de rampen- en crisisbeheersing. Beerens promoveerde begin deze maand op dit onderwerp aan de Universiteit van Lund in Zweden.

Uit zijn onderzoek blijkt dat evaluaties vaak eenmalig zijn. Beerens: ‘We evalueren een bepaald scenario of gebeurtenis en gaan weer door. Er worden nauwelijks verbanden gelegd met eerdere of soortgelijke evaluaties of eerdere vergelijkbare crises. Hierdoor is het onduidelijk of de lessen uit een evaluatie ook daadwerkelijk in de praktijk worden toegepast. Door meer te doen met de evaluaties en de resultaten kunnen we een soort kennisbank met evaluaties en uitkomsten opzetten.’

Beerens onderzocht ook het leerrendement van evaluaties door praktijkevaluaties voor te leggen aan crisisprofessionals. Uit de resultaten blijkt dat de manier waarop de analyse en de conclusies zijn beschreven van invloed zijn op het leerrendement.

Een mogelijkheid voor verbetering is om te kijken naar hoe conclusies van evaluaties worden gedeeld. Een standaard evaluatierapport hoeft niet altijd de beste manier te zijn. Verder pleit Beerens voor meer samenhang tussen evaluaties. (MM) ←

6-9-2021 16:58:44

Download voor meer nieuws de VNG Nieuwsapp

3 VRAGEN AAN...

Michel Bezuijen Na een aantal steekincidenten met zeer jonge jongeren gaat Zoetermeer de oorzaak van jeugdcriminaliteit in de stad onderzoeken. De incidenten baren burgemeester Michel Bezuijen grote zorgen.

Waarom gaat Zoetermeer dit onderzoeken?

‘We hebben recent te maken gehad met een aantal steekincidenten in de stad. Dat is op zich al zorgelijk, maar het gaat hier om jongeren van elf tot dertien jaar die een mes op zak hebben. Dat is heel jong, daar schrik ik erg van. Dit zijn individuele jongeren, niet gerelateerd aan jeugdgroepen, die nergens bekendstaan. Ze dragen een mes onder het mom zichzelf te moeten beschermen. Het gaat slechts om een klein deel van de jongeren, maar we willen dat goed in kaart brengen. Meerdere gemeenten hebben hier last van. Wij willen weten hoe dit ontstaat, wie erbij betrokken zijn, of het te maken heeft met een bepaalde straatcultuur die zich ontwikkelt en waar we geen zicht op hebben, en hoe we dit effectief kunnen aanpakken. Zoetermeer neemt overigens ook deel aan het Actieplan Wapens en Jongeren van het ministerie van Justitie en Veiligheid, dat het wapengeweld onder jongeren terug wil dringen. Dat actieplan is eind vorig jaar door de minister vastgesteld. En toen zagen we ook al dat er jongeren van elf tot dertien jaar bij betrokken waren.’

13 MAGAZINE

2021

Hoe en door wie wordt het onderzoek uitgevoerd?

‘We zijn nog niet begonnen. Momenteel vindt een inventarisatie van de mogelijkheden plaats. Er is wel een kennissessie geweest met de politie en ambtenaren uit Amsterdam en Rotterdam. Ook zijn we in gesprek met de Erasmus Universiteit. Dat moet tot een concrete opdracht leiden. We zoeken mensen met expertise op dit vlak die ons kunnen helpen. De bedoeling is het onderzoek zo breed mogelijk in te steken, zonder gelijk een etiket op de incidenten te plakken.’

Vooruitlopend op de komende onderzoeksresultaten: hoe denkt u dit probleem aan te pakken?

‘Ik hoop dat het onderzoek specifieke zaken uitwijst en aanbevelingen geeft om dit geweld te voorkomen, maar in eerste instantie zal de aanpak in de preventieve sfeer liggen. Hoe maak je jongeren bewust dat het dragen van een wapen niet normaal is? Dat doen we onder meer via de ouders. Ik ga ervan uit dat dertienjarigen nog wel iets met het ouderlijk gezag hebben. Ouders zullen er ongetwijfeld ook mee worstelen dat hun kinderen op die leeftijd met een wapen rondlopen. Verder hebben we binnenkort een overleg met de scholen hierover. We willen ook rolmodellen of influencers inzetten die vertellen hoe ze hun carrière hebben opgebouwd. Agenten, handhavers, mensen vanuit jeugdwerk, er zijn veel contacten die de jongeren kunnen bereiken. Ik ben benieuwd wat er uit het onderzoek komt.’ (MM) ←

Beeld: Henriëtte Guest

13 Drie vragen aan.indd 13

6-9-2021 16:59:21

TEKST: SASKIA KLAASSEN

KLIMAATRAMP EN CORONACRISIS

‘Dit kun je

nietoefenen’ 14

KLIMAATVERANDERING ZORGT VOOR EXTREMER WEER, WETEN BURGEMEESTERS FRITS NAAFS EN DAAN PREVOO SINDS DEZE ZOMER. EEN VALWIND EN EEN OVERSTROMING ZORGDEN VOOR EEN NOODSITUATIE BOVEN OP DE BESTAANDE CORONACRISIS. BEIDE BESTUURDERS ZIEN DE RAMP ALS EEN KANS OM MET HET KLIMAAT EEN NIEUWE START TE MAKEN.

MAGAZINE

2021

Burgemeester Frits Naafs, Utrechtse Heuvelrug ‘Er heeft een beschermengel in Maarsbergen en Leersum rondgelopen.’

(Beeld: Matthijs van der Ven)

N

ee, ze hebben elkaar niet gesproken over de crises die de afgelopen zomer overschaduwden. De burgemeesters Frits Naafs (Utrechtse Heuvelrug) en Daan Prevoo (Valkenburg aan de Geul) waren gewoonweg te druk met de eigen sores. Twee crisisorganisaties tegelijk leiden, ga er maar aan staan.

‘In feite hadden we met corona al anderhalf jaar een noodsituatie’, zegt Frits Naafs, die zelf in 2020 voor langere tijd uit de running was vanwege corona. Nu kwam de valwind daar overheen.

De locoburgemeester stond klaar om het coronadossier tijdelijk van hem over te nemen. ‘Gelukkig bleek dat niet nodig, met corona waren we in de zomerperiode in rustiger vaarwater beland.’

De dorpen Leersum en Maarsbergen zijn inmiddels schoon. De ravage van de valwind werd in drie weken opgeruimd. Twee minuten hevig natuurgeweld knakte achthonderd bomen in het dorp en duizenden in de omringende bossen. Wegen lagen bezaaid met bomen, takken en stenen; de schade van 7,3 miljoen doet niet onder voor een tornado. Naafs is onder de indruk van de saamhorigheid en zelfredzaamheid. Hij zag inwoners en brandweer samen de bomen versnipperen, een lokale ondernemer voerde het haksel af. ‘Het sociale netwerk hier is hecht, dat bleek ook al tijdens corona.’

14-16 LEESVERHAAL_Naafs en Prevoos.indd 14

STEUN EN TOEVERLAAT

Ook Daan Prevoo roemt de solidariteit en zelfredzaamheid van zijn inwoners. Maar voor het herstel van de schade, die wordt geschat op 400 miljoen euro, moet hij meer geduld hebben. De ‘autobaan van water’ van 14 en 15 juli zorgde voor veel schade aan de huizen in de binnenstad, Schin op Geul en Houthem. Ze hebben nog maanden nodig om te drogen. In Limburg was de Veiligheidsregio aan zet, maar die schoof naar het noorden op met de dreiging van de Maas. Het was dus zaak om zelf regie te nemen. Een cruciale beslissing, weet Prevoo.

‘Ons ambtelijk team is gewend aan dynamiek en snel schakelen.

Hierdoor konden we inwoners snel

6-9-2021 16:59:58

Na de valwind in Leersum lagen de wegen bezaaid met bomen, takken en stenen (foto: Sem van der Wal/ANP)

alarmeren. Ik ben ervan overtuigd dat dit dodelijke slachtoffers heeft voorkomen.’

Dat er geen doden zijn gevallen bij beide rampen, is een wonder. Naafs: ‘Het was een oorlogsgebied.

Ik vreesde voor dodelijke slachtoffers. Er heeft een beschermengel in Maarsbergen en Leersum rondgelopen.’

De burgemeester is erg te spreken over de inzet van de Veiligheidsregio Utrecht. ‘In no time waren 45 brandweerauto’s, vijftien ambulances en twee helikopters paraat. De draaiboeken werkten dus.’ Dat was ook dankzij de medewerkers die in zijn gemeente op hard piket staan. ‘Er stonden direct mensen klaar die wisten wat ze moesten doen.’

Een ramp van deze omvang kun je niet oefenen, stelt de burgemeester van Valkenburg. Hij was nog maar net gestart in deze functie, maar kon gelukkig terugvallen op zijn ervaring als gedeputeerde in Limburg.

Daar kreeg hij eerder te maken met ernstig verontreinigd oppervlaktewater. Hij kende de spelers op landelijk en provinciaal niveau, begreep snel wat er bij deze nieuwe crisis aan de hand was. Bestuurlijke kennis die helpt in zijn rol als crisismanager, maar hij was voornamelijk bezig met zijn rol als burgervader.

‘Je bent vooral steun en toeverlaat.’

In een crisis als deze kun je je niet alleen verschuilen achter taken en bevoegdheden, stelt Prevoo. ‘Je moet mens zijn tussen de mensen.’

Voor Frits Naafs was het niet anders. Meedenken met inwoners en informele paden bewandelen om zaken voor elkaar te krijgen. In Leersum en Maarsbergen hoefden de bewoners geen vergunningen aan te vragen voor een nieuwe dakkapel of uitbouw. Ook het rooien van bomen kon zonder toestemming.

14-16 LEESVERHAAL_Naafs en Prevoos.indd 15

VERLOREN

Tegen een valwind kan een gemeente zich niet verweren, denkt Naafs. Het KNMI werkt aan een gerichter veiligheidssysteem, maar de explosie van wind, hagel en regen zelf kan hij niet voorkomen. Op alle andere mogelijke gevolgen van klimaatverandering is de burgemeester inmiddels voorbereid. Voor het scenario wateroverlast werd een ondergronds rioleringsplan gemaakt, het risico van natuurbranden werd getackeld met extra waterputten in natuurgebieden.

Ook Daan Prevoo pleit voor maatregelen om bij langdurige en hevige regenval het water op te vangen en meer geleidelijk af te voeren uit het Geuldal.

Het heuvelland is misschien het hoogste punt van Nederland, in de Euregio is het juist het laagste. Hij benadrukt dan ook dat het probleem niet bij de grens ophoudt. ‘We moeten dit grensoverschrijdend aanpakken.’ Of zijn Belgische en Duitse collega’s dit ook zo voelen? Hij vreest dat binnen de EU de lidstaten zullen handelen en denken vanuit eigen belangen. En dat kan een integrale aanpak in de weg staan.

Intussen is de mentale schade in Valkenburg groot.

Er zijn zorgen over schadevergoedingen. De bewoners van de beschadigde woningen bivakkeren deels in

15 MAGAZINE

2021

Burgemeester Daan Prevoo, Valkenburg aan de Geul Je moet mens zijn tussen de mensen.’

(Beeld: Harry Heuts)

‘Het sociale netwerk hier is hecht, dat bleek ook al tijdens corona 6-9-2021 17:00:30

Alleen in Leersum al moeten er

achthonderd bomen worden teruggeplant

vakantiechalets of bij familie. ‘Ze moeten provisorisch hun leven weer oppakken.’ Ook ondernemers kregen een knauw. Valkenburg leeft van toerisme, dus corona had hier grote gevolgen. ‘Daar komt deze ramp overheen. Juist in de zomer wordt voor een heel jaar verdiend. Die kunnen we door de overstroming als verloren beschouwen.’

16

NIEUWE START

Een week na de ramp richtte Valkenburg een zorgloket in. Mensen konden hier terecht voor schadeclaims en bemiddeling bij het zoeken naar vervangende woonruimte. Ook voor Leersum en Maarsbergen was er een centrale locatie voor hulp. Schade-experts stonden de bewoners te woord, een sociaal team hielp om de gebeurtenissen een plek te geven. Want ook al is de materiële schade enorm, de psychologische impact verdient ook aandacht, denkt Naafs. ‘Mensen hebben op zo’n moment behoefte aan een baken van rust’, weet hij uit eerdere crises.

Daan Prevoo moest tijdens de ramp geregeld aan Jan

MAGAZINE

2021

Mans denken, de oud-burgemeester van Enschede. Die was, net als hij, kort voor de vuurwerkramp begonnen als burgemeester. Ook hier was de ramp onverwacht en was er veel schade. ‘Ik kende hem persoonlijk en had graag een kop koffie met hem gedronken. Helaas is hij overleden.’ Wat hij heeft geleerd, is dat juist in deze tijd van grote onzekerheid de inwoners gebaat zijn bij een betrouwbare lokale overheid.

Beide burgemeesters zien de ramp als een kans om met het klimaat een nieuwe start te maken. Prevoo wil alle kennis van water en landschap samenbrengen en met een doordacht plan voor het Geuldal komen.

Voor Naafs heeft het herstel van de bomen prioriteit.

Alleen in Leersum al moeten er achthonderd worden teruggeplant. De bewoners mogen meepraten over de herinrichting, zolang de inbreng de biodiversiteit maar ondersteunt. Een landelijke crowdfunding onder boomkwekerijen moet voor de jonge aanplant zorgen. Het is een begin, zegt Naafs. Eén plantseizoen zal niet genoeg zijn om het rampgebied weer groen te maken. ←

Wateroverlast in het centrum van Valkenburg.

(Beeld: John Dummer/AirVision)

14-16 LEESVERHAAL_Naafs en Prevoos.indd 16

6-9-2021 17:01:39

Download voor meer nieuws de VNG Nieuwsapp

Beste Thorbeckeprofessor,

Ik ben niet kritisch op het vaccin. Ik heb besloten om er geen gebruik van te maken uit geloofsovertuiging.

NA ALLE GEDOE OVER DE DEMISSIONAIRE STAATSSECRETARISSEN DIE OOK KAMERLID WILDEN BLIJVEN, VROEG IK MIJ AF: KUNNEN DEMISSIONAIRE WETHOUDERS EIGENLIJK TEGELIJK OOK RAADSLID ZIJN? MEVROUW BONTJE, HEERJANSDAM

Geachte mevrouw Bontje, ɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲ ȲƵɐȁǞȺ ɨƊȁ ƮƵ àƵƵȲƮ ‫ـ‬²J§‫ ف‬ɨƊȁ yɐȁȺȯƵƵɈ ȲȌƵȯɈ ɹǞǯȁ ǞȁɩȌȁƵȲȺ Ȍȯ ɹǞƧǘ ɈƵ ǶƊɈƵȁ ɨƊƧƧǞȁƵȲƵȁ‫ ة‬ǿƊƊȲ ȁƵƵǿɈ ɹƵǶǏ ǐƵƵȁ ȯȲǞDz‫ خ‬ De Stentor ׄ ȺƵȯɈƵǿƦƵȲ‫خ‬

Steden weren opkopers woningen Diverse grote steden gaan per volgend jaar opkopers van woningen weren, zodat beleggers niet de kans krijgen de goedkope en middeldure woningen te verhuren.

Meerdere steden willen dan meteen in de hele gemeente woningbeleggers weren, blijkt uit een rondgang van de NOS langs de tien grootste steden. De steden kunnen dit doen op basis van het wetsvoorstel Opkoopbescherming en verruiming tijdelijke verhuur, die naar verwachting op 1 januari 2022 ingaat. De wetswijziging is bedoeld om mensen die een koopwoning zoeken meer kans te geven, en de opkoop van woningen door beleggers voor verhuur aan banden te leggen.

Volgens de wetswijziging moeten gemeenten onderbouwen of en in welke buurten er door schaarste aan goedkope en middeldure koopwoningen onevenwichtige en onrechtvaardige effecten optreden.

Uit de rondgang blijkt dat Amsterdam de opkoopbescherming het liefst voor de hele gemeente invoert. Utrecht sluit zich daarbij aan, vooral om een waterbedeffect te voorkomen. Ook Tilburg denkt aan invoering in de hele stad. Groningen overweegt ook invoering in de hele gemeente, maar is voorzichtig. (MM) ←

17 ZAP_Thorbecke.indd 17

Hoewel ze in het dagelijks spraakgebruik wel bestaan, kent de Gemeentewet de ˛ǐɐɐȲ ɨƊȁ ƵƵȁ ƮƵǿǞȺȺǞȌȁƊǞȲ ƧȌǶǶƵǐƵ ȁǞƵɈ‫ خ‬ Wel is het mogelijk dat wethouders na ƮƵ ɨƵȲDzǞƵɹǞȁǐƵȁ ɈǞǯƮƵǶǞǯDz ȌȌDz ȲƊƊƮȺǶǞƮ ɹǞǯȁ‫ ب‬ɈȌɈ ǘƵɈ ȁǞƵɐɩƵ ƧȌǶǶƵǐƵ ǞȺ ƦƵȁȌƵǿƮ‫ خ‬ Omgekeerd geldt dat raadsleden die ɹǞƧǘ ɈȌɈ ɩƵɈǘȌɐƮƵȲ ǶƊɈƵȁ ƦƵȁȌƵǿƵȁ ƮƵ ƮɐƦƦƵǶǏɐȁƧɈǞƵ DzɐȁȁƵȁ ɐǞɈȌƵǏƵȁƵȁ ɈȌɈƮƊɈ ƮƵ ȲƊƊƮ ƮƵ ǐƵǶȌȌǏȺƦȲǞƵǏ ɨƊȁ ƮƵ ȌȯɨȌǶǐƵȲ ǘƵƵǏɈ ǐȌƵƮǐƵDzƵɐȲƮ‫ خ‬

17 MAGAZINE

2021

RƵɈ ɹȌɐ ȌȌDz ȁǞƵɈ ɨƵȲȺɈƊȁƮǞǐ ɹǞǯȁ ƊǶȺ ɩƵɈǘȌɐƮƵȲȺ ƊƊȁ ƮƵ ɨȌȌȲƊɨȌȁƮ ɨƊȁ ƮƵ ȲƊƊƮȺɨƵȲDzǞƵɹǞȁǐ ǘɐȁ ȌȁɈȺǶƊǐ ɹȌɐƮƵȁ ƊƊȁƦǞƵƮƵȁ‫ خ‬ßȌǶǐƵȁȺ ƮƵ JƵǿƵƵȁɈƵɩƵɈ gaat zo’n ontslag maximaal een maand ǶƊɈƵȲ Ǟȁ‫ خ‬ǶȺ ƵȲ ƮƊȁ ȁȌǐ ǐƵƵȁ ƧȌǶǶƵǐƵ ǞȺ ǐƵɨȌȲǿƮ‫ ة‬ǿȌƵɈ ƮƵ ƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲ Ǟȁ ɹٚȁ ƵƵȁɈǯƵ ƮƵ ǐƵǿƵƵȁɈƵ ƦƵȺɈɐȲƵȁ‫← خ‬ Geerten Boogaard, Thorbeckehoogleraar ȌDz ƵƵȁ ɨȲƊƊǐ ɨȌȌȲ JƵƵȲɈƵȁ Boogaard?

Mail naar: ɈǘȌȲƦƵƧDzƵٌ hoogleraar@ ɨȁǐǿƊǐƊɹǞȁƵ‫خ‬ȁǶ‫خ‬

6-9-2021 17:01:58

IN BEELD

18-19 In beeld.indd 18

6-9-2021 17:03:08

00m(‫ ب‬JXy §ª0²²‫ غ‬y§

PIETER BROERTJES Hij was een tijd afwezig wegens ziekte, maar burgemeester Pieter Broertjes van Hilversum is op 1 september weer aan het werk gegaan.

Kunstenaar Ineke Gnodde maakte ter ere van zijn terugkeer een muurschildering, te zien aan de Noorderweg in Hilversum. Broertjes blijft niet lang meer burgemeester in de mediastad: hij wordt volgend jaar zeventig en gaat na de gemeenteraadsverkiezingen met pensioen.

18-19 In beeld.indd 19

6-9-2021 17:03:27

ingezonden mededeling

KBenP en Alkmaars Kanaal bouwen samen aan een digitale tweeling

Weergave van de Smart City Digitale Tweeling Alkmaars Kanaal

Ook in Alkmaar is er een grote behoefte aan betaalbare nieuwe woningen. Aan de oevers van het Noordhollandsch Kanaal bleek ruim 190 hectare beschikbaar voor herstructurering. Dit gebied heet nu het Alkmaars Kanaal. De opgave is in dit gebied de komende vijftien jaar 15.000 woningen bouwen. De Smart City Digital Twin die KBenP samen met het Alkmaars Kanaal bouwt, ondersteunt deze uitdaging.

Ontwikkeling in samenhang De opgave die er ligt vraagt om samenhang en een visie op stedelijke ontwikkeling. En het vraagt om een slimme stad, een Smart City, want naast woningbouw en economische groei brengt de ambitie die er ligt ook uitdagingen rond mobiliteit, energievoorziening, levenskwaliteit en duurzaamheid met zich mee.

Dit betekent samenwerking tussen overheden, publieke organisaties, burgers, kennisinstellingen en bedrijven om grootstedelijke uitdagingen op een slimme manier op te lossen.

Stap voor stap ontwikkelen De Smart City Digital Twin van KBenP stelt het Alkmaars

20 Advertentie.indd 20

Kanaal in staat om datagedreven beslissingen te nemen die bijdragen aan de realisatie van haar maatschappelijke opgaven.

Uniek is dat we deze digitale tweeling stap voor stap en samen met verschillende gebruikers aan het ontwikkelen zijn. Net als de moderne stad die het Alkmaars Kanaal moet gaan worden, is de digitale tweeling nooit klaar. Er is een einddoel – transparant, eenduidig en actueel inzicht bieden over uit te voeren plannen en projecten, aan inwoners, ondernemers en andere betrokkenen – maar de weg daarnaartoe bepalen we gedurende het proces en in nauwe samenwerking met alle stakeholders.

Burgerparticipatie mogelijk gemaakt Op dit moment staat het fundament van de digitale tweeling. Daarin zien inwoners van Alkmaar welke projecten en bouwplannen er zijn in hun buurt, en waar zich sociale voorzieningen, sportfaciliteiten, scholen, parkeerplaatsen of elektrische laadpalen bevinden.

Planeconomen kunnen bijvoorbeeld monitoren hoe de luchtkwaliteit in

een bepaald gebied zich ontwikkelt.

Ook is de digitale tweeling toepasbaar voor participatie als dat wenselijk is.

In een door KBenP gebouwde webapplicatie zijn de uitgebreide toepassingsmogelijkheden van de digitale tweeling zichtbaar. Voor alle stakeholders, zodat iedere gebruikersgroep het dataplatform op basis van zijn eigen behoefte kan gebruiken.

Inmiddels bouwen we samen verder op dit fundament, met nieuwe ontwikkelingen en vraagstukken als input, en met weer andere stakeholders.

Analyze van KBenP Onder de naam Analyze ontwikkelt KBenP samen met gemeenten Digital Twin oplossingen voor Smart Cities. Ben je nieuwsgierig hoe wij dat doen?

Bekijk onze website www.analyze.nl, of neem contact op met Wouter Huijzendveld via 06-103 95 935. Wij bespreken graag de mogelijkheden om ook jouw gemeente te helpen met een digital twin!

6-9-2021 12:39:59

NET UIT

Kijk voor meer nieuws op vngnieuws.nl

Lessen uit de coronacrisis De coronacrisis trok in 2020 een zware wissel op het bestuur en de rampenbestrijding. De pandemie was een crisis op zich, maar bevatte ȌȌDz ȁȌǐ ƵƵȁȺ ɈƊǶ ɨƊȁ ȌȯɹǞƧǘɹƵǶǏٌ staande gebeurtenissen: uitbraken in verpleeghuizen, de invoering van ƮƵ ǿȌȁƮDzƊȯǯƵȺȯǶǞƧǘɈ‫ ة‬ƮƵ ƧȌȲȌȁƊٌ uitbraak op nertsenfokkerijen en de ƮƵǿȌȁȺɈȲƊɈǞƵȺ ɈƵǐƵȁ ǘƵɈ ƧȌȲȌȁƊٌ beleid.

Wat betekende dat voor de nationale crisisrespons en voor de rol van burgemeesters en veiligheidsregio’s?

De bundel Lessen uit de coronacrisis: het jaar 2020 is de negende editie uit de jaarreeks Lessen uit crises en mini-

crises van het Instituut Fysieke Veiligheid. In de publicatie wordt ingegaan op de reactie op de crisis, de rol van de veiligheidsregio’s en de ervaringen van burgemeesters. Ook de rol van de GGD, de buitengewoon opsporingsambtenaren en de politie komen in de bundel aan het woord.

Burgemeester Marieke Moorman van Bernheze opent de bundel met een terugblik, andere hoofdstukken gaan onder meer over de rol van leiderschap, communicatie en de psychosociale impact van de coronapandemie.

Vina Wijkhuijs en Menno van Duin (red.), Lessen uit de coronacrisis: het jaar 2020.

21

Boom bestuurskunde, € 35,00.

MAGAZINE

2021

Land waarover is nagedacht Waarom ziet Nederland eruit zoals het eruitziet? Dat komt, schrijft planoloog in ruste Han Lörzing, door de fantasie van architecten en stedenbouwers.

Maar minstens zo belangrijk is de rol van de ruimtelijke ordening, zowel op lokaal als op landelijk niveau. In Een land waarover is nagedacht pleit Lörzing voor het vasthouden aan dat ‘unieke systeem van planning en ontwerp’.

Het leven van Wolter Lemstra IJdelheid, trots en ‘een gevoel van noodzaak’ om ervaringen te delen liggen ten grondslag aan de ƦǞȌǐȲƊ˛ Ƶ ɨƊȁ ȌɐƮٌƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲ Wolter Lemstra, schrijft hij zelf in het nawoord van dit kloeke boek.

De in Bierum, Groningen geboren Lemstra was in de jaren ’90 burgemeester van Hengelo en later nog waarnemer in Leiden.

Ook was hij topambtenaar in Utrecht en Amsterdam en de hoogste ambtelijke baas van drie ministeries. In zijn biografie, opgetekend door journalist Bert Groenman, doet hij zijn verhaal.

Han Lörzing, Een land

Bert Groenman, Wolter Lemstra. Een boeiend leven in publieke

waarover is nagedacht.

dienst. Stichting Historisch Archief Hengelo, € 25,00. Verkrijgbaar via

Hoe de planners Neder-

stichting@historischarchiefhengelo.nl.

land vormgaven. Uitgeverij De Geus, € 22,50.

21 ZAP_Net uit.indd 21

6-9-2021 17:04:56

22-25 FEATURE_verkeersplan.indd 22

6-9-2021 17:05:28

TEKST: RUTGER VAN DEN DIKKENBERG

VERKEERSVEILIGHEID

Niet meer wachten tot het

misgaat 23

NA EEN JARENLANGE DALING STAGNEERT DE AFNAME VAN HET AANTAL VERKEERSDODEN. RIJK, VNG EN PARTNERS PRESENTEERDEN EEN PLAN OM HET AANTAL SLACHTOFFERS VERDER TE VERMINDEREN. OOK GEMEENTEN MOETEN AAN DE BAK.

I Beeld: Caspar Huurdeman/ANP 22-25 FEATURE_verkeersplan.indd 23

n 2020 lieten 610 verkeersdeelnemers het leven, becijferde het CBS. Dat zijn er weliswaar minder dan een jaar eerder, maar dat komt vooral doordat er door de lockdown fors minder verkeer was. Relatief gezien vielen er juist meer doden: op de dagen dat het het minst druk was op de weg, lag het aantal verkeersdoden juist hoger dan in dezelfde periode in 2019. Het aantal gewonden in het verkeer stijgt al jaren.

Het kabinet presenteerde in 2018 het Strategisch Plan Verkeersveiligheid (SPV), dat mede ondertekend is door de VNG en het Interprovinciaal Overleg (IPO). Het plan moest een nieuwe impuls geven aan het verbeteren van de verkeersveiligheid. Het doel is ambitieus, zegt Henk Schravemade: nul verkeersdoden in 2050. Schravemade is door de VNG aangesteld om als relatiemanager verkeersveiligheid gemeenten te helpen en te stimuleren om maatregelen te nemen.

Het verkeer is de laatste tien jaar veranderd. Zo is het aantal fietsers toegenomen en is er een grote variëteit ontstaan in soorten fietsen, met verschillende snelheden. De opkomst van de elektrische fiets heeft ertoe geleid dat ouderen mobieler zijn geworden. Elektrische auto’s zijn stiller en worden daardoor soms pas laat opgemerkt. En sociale media zorgen ook in het verkeer voor meer afleiding bij bestuurders.

MAGAZINE

2021

Webinar Wat zijn de meest voorkomende uitdagingen voor gemeenten?

In november behandelt Henk Schravemade in een webinar deze vraag. Meer info op bit.ly/VNG-SPV of scan de QR-code.

PREVENTIE

De meest gevaarlijke verkeerspunten zijn de afgelopen jaren wel

6-9-2021 17:05:46

‘Het risicogestuurd werken moet bij veel gemeenten nog landen’ SCHAGEN

24

Schagen is een van de gemeenten die door Schravemade zijn bezocht. Verkeerswethouder Hans Heddes (PvdA) schetst de situatie ter plekke. De gemeente is allereerst vrij toeristisch, ǿƵɈ ɨƵƵǶ ȲƵǶƊɈǞƵǏ ȌɐƮƵȲƵ ˛ƵɈȺƵȲȺ ƮǞƵ ɈƵǐƵȁɩȌȌȲƮǞǐ ȺɈƵƵƮȺ vaker elektrisch rijden. Tegelijk is de landelijke gemeente een ɨƊȁ ƮƵ ǐȲȌȌɈȺɈƵ ƦȌǶǶƵȁǐƵƦǞƵƮƵȁ ɈƵȲ ɩƵȲƵǶƮ‫( خ‬Ƶ ˛ƵɈȺƵȲȺ ‫ ى‬ȁƊƊȺɈ de toeristen ook veel scholieren die vanuit de 25 kernen naar ƮƵ ǿǞƮƮƵǶƦƊȲƵ ȺƧǘȌȌǶ Ǟȁ ²ƧǘƊǐƵȁ ǐƊƊȁ ‫ ى‬ǿȌƵɈƵȁ ƮƵ ȺǿƊǶǶƵ plattelandsweggetjes delen met steeds grotere landbouwvoertuigen. ‘Die weggetjes zijn in de vorige eeuw aangelegd en kunnen we nu niet breder maken. Er zijn geen grote ongelukken gebeurd, maar het houdt ons wel bezig.’

MAGAZINE

2021

aangepakt. Het wordt daardoor steeds moeilijker om maatregelen te nemen om het aantal slachtoffers verder te laten dalen. In het SPV is de strategie daarom veranderd, zegt Schravemade. Waar voorheen een weg werd aangepakt nádat er ongelukken gebeurden, is preventie nu de inzet. Gemeenten spelen hierin een belangrijke rol: de meeste slachtoffers vallen op wegen met 30, 50 of 60 kilometer per uur als maximumsnelheid. De lokale overheden zijn verantwoordelijk voor een groot gedeelte van dit wegennet.

Schravemade trok de afgelopen maanden langs veel gemeenten om van gedachten te wisselen over het SPV. Want, zegt hij, voor gemeenten vraagt de omslag van een reactief naar een proactief verkeersbeleid een cultuuromslag. Het is zijn rol om te stimuleren dat gemeenten die omslag ook maken, door goede voorbeelden te delen en informatie uit te wisselen, bijvoorbeeld over de subsidies die gemeenten van het rijk kunnen krijgen. In tien jaar tijd is er jaarlijks 50 miljoen euro beschikbaar voor gemeenten om de verkeersveiligheid te vergroten. ‘Er is dus geld en ondersteuning’, zegt Schravemade.

De relatiemanager heeft de afgelopen maanden zo’n

SLIEDRECHT

Naast het aanpakken van het wegennet, waar in de dorpskernen steeds meer dertigkilometerzones worden ingericht, richt Schagen zich daarom op het gedrag van de verkeersdeelnemers. Samen met land- en tuinbouworganisatie LTO is een campagne opgezet om tractorbestuurders te wijzen op hun verkeersgedrag. En in plaats van het bestraffen van hardrijders, zet de gemeente in op het belonen van bestuurders die zich wél aan de maximumsnelheid houden. Langs een dertigkilometerweg in het dorp Sint Maarten, waar structureel te hard gereden wordt, werd afgelopen juli een spaarpaal geplaatst, met steun van de provincie. Voor iedere auto die zich aan de snelheid hield, stortte de gemeente een euro in de pot.

Het geld gaat naar het dorp. Het leverde het dorp 2.200 euro op, zegt Heddes. ‘Positief belonen is veel leuker, en het werkt.’

22-25 FEATURE_verkeersplan.indd 24

Sliedrecht heeft andere problemen, zegt wethouder Ton Spek (CDA). De stad ligt ingeklemd tussen de Merwede in het zuiden en de A15 in het noorden, met maar vier toegangswegen naar het dorp zelf. Langs de rivier ligt een gebied met zware industrie en het vrachtverkeer naar de snelweg moet dwars door het dorp. ‘Het is te druk’, zegt Spek. Ook hij wil minder verkeer in de binnenstad. Sliedrecht kent een langjarig verkeers- en mobiliteitsplan, maar Spek vraagt zich af of dit werkt ‘Dat plan is heel erg auto-minded en de recente ambities voor een extra ontsluiting zijn niet meegenomen.’ Misschien dat een extra ontsluiting werkt, maar aanmoediǐƵȁ Ȍǿ ƮƵ ˛ƵɈȺ ɈƵ ȯƊDzDzƵȁ ǞȺ ȁƵɈ ɹȌ ƦƵǶƊȁǐȲǞǯDz‫ خ‬ De waterbus over de Merwede naar het nabijgelegen Dordrecht zou een goed alternatief kunnen zijn voor het vervoer. Maar de boot wordt weinig gebruikt door foren-

6-9-2021 17:06:10

zeventig gesprekken gehad. Nog eens twintig zijn ingepland. Het doel is om op honderd uit te komen. Hij sprak met wethouders en verkeersambtenaren over het SPV. ‘Ik merk dat het risicogestuurd werken bij de meeste gemeenten nog wel moet landen. En met name kleinere gemeenten hebben een capaciteitsgebrek: die hebben maar een kleine afdeling verkeersveiligheid, met bij de kleinste gemeenten soms maar één medewerker die alles moet doen. Dat is een behoorlijk vraagstuk.’

BUDGET

Een ander vraagstuk is het budget. Verkeersmaatregelen kosten veel geld, gemeenten zitten financieel niet ruim in hun jas en hebben talloze andere opgaven.

Probeer dan als wethouder hiervoor maar eens geld vrij te spelen bij de gemeenteraad. Schravemade trekt een vergelijking met de Deltawerken. ‘Wil je echt minder slachtoffers, dan moet je risicogestuurd gaan werken. Maar dat leidt tot een paradox: want als je het wegennet goed hebt ingericht, gaat er minder vaak wat mis. Dan is het moeilijk te bewijzen dat het geld goed is besteed.’ ←

ɹƵȁ‫ ة‬ȌǿƮƊɈ ƮǞƵ Ǟȁ ²ǶǞƵƮȲƵƧǘɈ ȁȌǐ ɨƵȲ ǿȌƵɈƵȁ ˛ƵɈȺƵȁ Ȍǿ ƦǞǯ ƮƵ DzƊȁɈȌȲƵȁ ɈƵ DzȌǿƵȁ‫ خ‬0Ƶȁ ƵɮɈȲƊ ˛ƵɈȺȯƊƮ ǘƵǶȯɈ daarbij.

De wethouder kijkt tegelijk breder. In Sliedrecht wordt een warmtenet aangelegd. ‘De komende tien jaar ǐƊƊȁ ƮƵ ƦƵǶƊȁǐȲǞǯDzȺɈƵ ɩƵǐƵȁ ɨƊȁ ǘƵɈ ƮȌȲȯ ƮƊƊȲȌǿ Ȍȯ ƮƵ ȺƧǘȌȯ‫ ة‬ɨƊȁ ȌȌȺɈ ȁƊƊȲ ɩƵȺɈ‫خ‬ٚ RƵɈ ɹȌɐ ǿȌȌǞ ɹǞǯȁ‫ ة‬ɹƵǐɈ ǘǞǯ‫ ة‬ƊǶȺ ƮƊȁ ɈƵǐƵǶǞǯDzƵȲɈǞǯƮ ǘƵɈ ɩƵǐƵȁȁƵɈ ȌȌDz ɨƵǞǶǞǐƵȲ gemaakt kan worden. Wat hem betreft, zouden hier ook SPV-gelden voor aangewend moeten worden.

22-25 FEATURE_verkeersplan.indd 25

HILVERSUM ȌDz RǞǶɨƵȲȺɐǿ ƦƵDzǞǯDzɈ ǘȌƵ ǘƵɈ ²§ß ȁɐ ƵƵȁ ȯǶƵDz kan krijgen in het verDzƵƵȲȺȯǶƊȁ‫( خ‬Ƶ ǐƵǿƵƵȁɈƵ ɹƵɈɈƵ ƊǶ Ǟȁ Ȍȯ ȯȲƵɨƵȁɈǞƵ‫ ة‬ ȁƵɈ ƊǶȺ Ǟȁ ²ƧǘƊǐƵȁ ƮȌȌȲ ɨƵȲDzƵƵȲȺƮƵƵǶȁƵǿƵȲȺ Ȍȯ hun gedrag te wijzen, zegt wethouder Annette àȌǶɈǘƵȲȺ ‫ خف׆׆(ـ‬RƵɈ ǞȺ ȁǞƵɈ ƮƊɈ ƮƵ ȺɈƊƮ ȁɐ ƵɨǞƮƵȁɈ ȌȁɨƵǞǶǞǐ ǞȺ‫ ة‬ɹƵǐɈ ze, ‘maar het kan altijd ɨƵǞǶǞǐƵȲٚ‫ خ‬ ßƵȲDzƵƵȲȺɨƵǞǶǞǐǘƵǞƮ ǞȺ Ǟȁ RǞǶɨƵȲȺɐǿ ƵƵȁ ɨƊȁ ƮƵ ȺȯƵƵȲȯɐȁɈƵȁ ɨƊȁ ǘƵɈ ǞȁɈƵǐȲƊƊǶ ɨƵǞǶǞǐǘƵǞƮȺƦƵǶƵǞƮ Ƶȁ ƵƵȁ ƦƵǶƊȁǐȲǞǯDz ȌȁƮƵȲƮƵƵǶ ɨƊȁ ǘƵɈ ǿȌƦǞǶǞɈƵǞɈȺȯǶƊȁ ɨƊȁ ƮƵ ȺɈƊƮ‫ خ‬ ٙ(Ƶ ƦƵǶƵɨǞȁǐ ǞȺ ƮƊɈ ǘƵɈ Ȍȯ ɨƵƵǶ ȯǶƵDzDzƵȁ Ǟȁ RǞǶɨƵȲȺɐǿ ɨƵǞǶǞǐƵȲ DzƊȁ‫خ‬ٚ hƊƊȲǶǞǯDzȺ ȯƊDzɈ ƮƵ ǐƵǿƵƵȁɈƵ ƮƵ ɈǞƵȁ ȯɐȁɈƵȁ ƊƊȁ ƮǞƵ Ȍȯ ƮƊɈ ǿȌǿƵȁɈ ƮȌȌȲ ƮƵ ǞȁɩȌȁƵȲȺ ƊǶȺ ǿƵƵȺɈ ȌȁɨƵǞǶǞǐ ɩȌȲƮƵȁ ƦƵȺƧǘȌɐɩƮ‫ ة‬ȌǏ ɩƊƊȲɨƊȁ ɐǞɈ ȌƦǯƵƧɈǞƵɨƵ ǐƵǐƵɨƵȁȺ ƦǶǞǯDzɈ ƮƊɈ ɹƵ ȁǞƵɈ ɨƵǞǶǞǐ ɹǞǯȁ‫ ب‬ȲȌɈȌȁƮƵȺ‫˛ ة‬ƵɈȺȯƊƮƵȁ‫ ة‬ɹƵƦȲƊȯƊƮƵȁ Ƶȁ ȁɐ ȌȌDz de centrumring. Dit jaar wordt daar 1,5 miljoen euro voor ɐǞɈǐƵɈȲȌDzDzƵȁ‫ خ‬RƵɈ ȲǞǯDz ȺɐƦȺǞƮǞƵƵȲɈ ƮƵ ǘƵǶǏɈ ɐǞɈ ƮƵ ‫ ׀ׅ‬ǿǞǶǯȌƵȁ ƮǞƵ ǯƊƊȲǶǞǯDzȺ ƦƵȺƧǘǞDzƦƊƊȲ ǞȺ ɨȌȌȲ ǘƵɈ ²§ß‫ س‬ƮƵ ȯȲȌɨǞȁƧǞƵ ǶƵǐɈ ȁȌǐ ƵƵȁȺ ‫ ׀׀׀خׄ׈ׅ‬ƵɐȲȌ ƦǞǯ‫ خ‬ wƊƊȲ ƮƊƊȲƦǞǯ ȺȯƵƵǶɈ ǘƵɈ ǐƵƮȲƊǐ ƮɐȺ ƵƵȁ ƦƵǶƊȁǐȲǞǯDzƵ ȲȌǶ‫ خ‬yƵƵǿ ƮƵ ƧƵȁɈȲɐǿȲǞȁǐ‫ ة‬ɩƊƊȲ ǘƵɈ ɨȌǶǐƵȁȺ ƮƵ ɩƵɈǘȌɐƮƵȲ ɨȌȌȲ ȺȌǿǿǞǐƵ ǿȌɈȌȲȲǞǯƮƵȲȺ ٙƵƵȁ ȺȯȌȲɈ ǞȺ Ȍǿ ɨȌǶ ǐƊȺ ɈƵ ǐƊƊȁٚ‫ خ‬àȌǶɈǘƵȲȺ‫ ب‬ ٙ(ƊƊȲȌǿ ǘƵƦƦƵȁ ɩƵ ǯƊƊȲǶǞǯDzȺ ƵƵȁ ƧƊǿȯƊǐȁƵ ƮǞƵ ɈɩƵƵ ɩƵDzƵȁ ƮɐɐȲɈ‫ خ‬wƵɈ ƦƵȺɈǞƧDzƵȲǞȁǐ Ȍȯ ƮƵ ɩƵǐ‫ ة‬ƦǞǶǶƦȌƊȲƮȺ Ƶȁ ƮǞȺȯǶƊɯȺ Ƶȁ ǘƊȁƮǘƊɨǞȁǐ ƮȌȌȲ ƮƵ ȯȌǶǞɈǞƵ ɩǞǯɹƵȁ ɩƵ ƊɐɈȌǿȌƦǞǶǞȺɈƵȁ ƵȲȌȯ ƮƊɈ ƮƵ ȺȁƵǶǘƵǞƮ ȌǿǶƊƊǐ ǿȌƵɈ‫( خ‬ƵɹƵ ƧƊǿȯƊǐȁƵȺ ǘƵƦƦƵȁ ƵƵȁ ȯȲƵɨƵȁɈǞƵɨƵ ɩƵȲDzǞȁǐ‫خ‬ٚ RƵɈ ɨƵȲƊȁƮƵȲƵȁƮƵ ɨƵȲDzƵƵȲ ȺɈƊƊɈ ȌȌDz ƧƵȁɈȲƊƊǶ Ǟȁ ǘƵɈ ȁǞƵɐɩƵ ǿȌƦǞǶǞɈƵǞɈȺȯǶƊȁ ɨƊȁ RǞǶɨƵȲȺɐǿ‫ خ‬ٙ(Ƶ ɈƵƧǘȁȌǶȌǐǞȺƧǘƵ ȌȁɈɩǞDzDzƵǶǞȁǐƵȁ ǘƵƦƦƵȁ ƧȌȁȺƵȱɐƵȁɈǞƵȺ ɨȌȌȲ ǘƵɈ ɨƵȲɨȌƵȲ Ƶȁ ƮƵ ǞȁȲǞƧǘɈǞȁǐ ɨƊȁ ǘƵɈ ɩƵǐƵȁȁƵɈ‫( خ‬Ƶ ǞȁǏȲƊȺɈȲɐƧɈɐɐȲ Ǟȁ RǞǶɨƵȲȺɐǿ ǞȺ ɹȌƊǶȺ ƮǞƵ ǞȺ‫ ب‬ȁǞƵɈ ǞƮƵƊƊǶ‫ خ‬ǶȺ ǯƵ ȁƊƊȲ ƮƵ ȲƊƮǞȌ ǶɐǞȺɈƵȲɈ‫ ة‬Dzɐȁ ǯƵ ƮƵ ƮǯٚȺ ǘȌȲƵȁ DzǶƊǐƵȁ ȌɨƵȲ ƮƵ ƦƵȲƵǞDzƦƊƊȲǘƵǞƮ ɨƊȁ ƮƵ ȺɈɐƮǞȌٚȺ‫ خ‬àƵ ǘƵƦƦƵȁ ǐƵƵȁ ǐȌƵƮƵ ȲƵȯɐɈƊɈǞƵ Ȍȯ ƮƊɈ ǐƵƦǞƵƮ‫خ‬ٚ

25 MAGAZINE

2021

6-9-2021 17:06:44

Ingezonden mededeling

Slimme en duurzame verstedelijking l Combineren we de inbreiding van steden met slimme oplossingen, dan ontstaat er een grote maatschappelijke meerwaarde. Dat is de belangrijkste uitkomst van het onderzoek naar de maatschappelijke impact van slimme en duurzame verstedelijking, dat adviesbureau Ecorys deed in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

C

oncrete vraag was om gestructureerd en gekwantificeerd de investeringen en effecten voor ruimte, energie en mobiliteit gecombineerd in beeld te brengen op de schaal van 44 gemeenten (G40 en G4) met een tijdshorizon tot 2050. Walter Hulsker, directeur Nederlandse markt bij Ecorys, en medeonderzoeker Jessica Dirks gaan in dit artikel in op hun bevindingen.

Slim inbreiden meest lucratief ‘We hebben verschillende opties onderzocht, ten opzichte van het zogenoemde nul-alternatief’, zegt Dirks. ‘Dat schetst de toekomstige ontwikkeling zonder nieuw beleid of project. Hier gaat het om verstedelijking volgens het traditionele model, door uit te breiden aan de randen van de stad of door het bouwen van laagbouwwijken in het weiland. Daarnaast zijn er twee projectalternatieven onderzocht. Inbreiden op de traditionele manier – conventionele wijken binnen de grenzen van de bestaande bebouwing – en het ‘slim’ inbreiden: een combinatie van verdichte laag- en hoogbouw binnen de bestaande bebouwingsgrens met maximale inzet van innovatieve technieken en diensten. Smart City-concepten waarbij digitalisering en data worden ingezet ten behoeve van stad en maatschappij, staan bij die derde variant centraal.’

Maatschappelijk gezien levert het inbreiden van extra woningen binnen de grenzen van de bestaande bebouwing meer op dan ontwikkelen buiten de stad. Per saldo ontstaat er door ‘traditionele uitleg’ naar schatting een maatschappelijke meerwaarde van circa 1,2 miljard euro over de gehele periode tot 2050. Inbreiden op de huidige manier kan oplopen tot bijna 4 miljard

26-27 Advertentie.indd 26

euro aan maatschappelijke effecten.

Daar staan wel investeringen van 2,7 miljard euro tegenover, wat een licht hogere meerwaarde oplevert vergeleken met uitbreiden. ‘Kijken we dan vervolgens naar de meerwaarde van ‘slim’ inbreiden, dan is te zien dat die met 4 miljard euro fors hoger is ten opzichte van beide andere scenario’s. De investeringen lopen daarbij weliswaar op tot bijna 4 miljard euro, maar hier staat ruim 8 miljard euro aan baten tegenover’, aldus Hulsker.

Integrale benadering nodig ‘Om die grote maatschappelijke meerwaarde zoals berekend in het onderzoek daadwerkelijk te realiseren, is een integrale benadering onontbeerlijk’, aldus de onderzoekers. ‘Pas wanneer in alle drie de domeinen - energie, ruimte én mobiliteit - forse investeringen worden gedaan, leidt dat tot optimalisatie van de mogelijkheden en een overall substantiële maatschappelijke meerwaarde.’

Beiden benadrukken het belang van het kijken naar het hele plaatje. De forse baten in het energiedomein kunnen bijvoorbeeld niet worden gerealiseerd zonder investeringen in het ruimtelijke domein – denk bijvoorbeeld aan het compact bouwen van energiezuinige woningen. Tegelijkertijd zien we dat relatief grote investeringen in het mobiliteitsdomein, zoals de mobiliteitshubs, worden terugverdiend in het ruimtelijke domein. Door beperking van ruimte voor auto’s komen immers parkeerplaatsen vrij en is er ruimte voor extra groen in de stad en bijvoorbeeld kinderspeelplekken. Worden investeringen en maatschappelijke effecten separaat per domein bekeken, dan is niet altijd sprake van meerwaarde, op basis waarvan verkeerde conclusies kunnen worden getrokken.

Daarbij: veel maatregelen in het ene domein zijn alleen maar effectief in combinatie met maatregelen in het andere.

Ruimte, mobiliteit en energie Succesvolle en vooral duurzame steden ontstaan dus door samenhangende investeringen in de domeinen ruimte, mobiliteit en energie. Hoe ziet zo’n stad er straks dan uit? Dirks: ‘Allereerst verandert de ruimte. Door maximaal te verdichten, ontstaat er ruimtewinst. Door gebieden slim te ontwerpen en functies meer dan nu te combineren, ontstaan aantrekkelijke binnensteden met ruimte voor groen.’

In dat kader noemt Dirks de vijftienminuten stad: ‘Een gebied met meerdere binnenstedelijke buurten waarbij woningen, winkels, uitgaansgelegenheden, sportcentra en voorzieningen op het gebied van bijv. gezondheidszorg zich binnen een radius van zo’n 15 minuten loop-/fietsafstand van elkaar bevinden. ‘Daarbij maken mobiliteits-

6-9-2021 12:40:59

g levert winst op voor de toekomst

hubs het eenvoudig om een deelauto, -fiets of scooter te gebruiken en zorgen ze zo voor minder stilstaande auto’s, zodat nog meer fysieke ruimte wordt gewonnen.

Actieve mobiliteit in de vorm van lopen en fietsen wordt gestimuleerd, waarmee ook de sociale veiligheid verbetert. Als gevolg van minder binnenstedelijk autogebruik, ontstaat er ook minder geluidsoverlast, betere luchtkwaliteit en een grotere verkeersveiligheid in de steden.

Ook op energiegebied zijn er grote voordelen te behalen. ‘Door verdichting en meer gestapelde woningen zal de vraag naar energie voor warmte afnemen. Kleinere gestapelde woningen hebben immers minder energie nodig voor verwarming van de woning dan grotere vrijstaande of geschakelde woningen’, stelt Hulsker. Daarnaast zullen alle daken optimaal benut worden voor zonne-energie.

26-27 Advertentie.indd 27

Op weg naar een verdichte stad De tijdshorizon van de alternatieven is 2040 tot 2050, ver vooruit dus. ‘We hebben daarom uiteraard aannames moeten doen over de toekomstige situatie in de verschillende alternatieven, staat te lezen in het rapport, maar ook over de benodigde investeringen.

Uit ons onderzoek komt naar voren dat investeringen zich – gemiddeld genomen – op de lange termijn ruimschoots zullen terugverdienen. Afhankelijk van de context/lokale situatie is het denkbaar dat ook de investeringen op voorhand al lager uitvallen dan bij verstedelijking volgens het traditionele model (uitbreiding). Bijvoorbeeld omdat minder weginfrastructuur nodig is, marktpartijen een groot deel van de kosten van nieuwe mobiliteitsdiensten dragen en grootschalige capaciteitsuitbreidingen van het OV achterwege kunnen blijven.

De hamvraag is natuurlijk of mensen willen gaan wonen in dergelijke ver-

dichte steden, zonder auto voor de deur. Daarvoor moet je goed in het oog houden dat zo’n verdichte stad wel leefbaar, groen en (financieel) aantrekkelijk blijft’, stelt Hulsker. Digitalisering is hierbij een cruciale randvoorwaarde om oplossingen te kunnen bieden, die concurreren met een ‘ruimere’ woonsituatie aan de rand van de stad. In het buitenland zijn al wijken gebouwd die laten zien dat het kan.

Het rapport van Ecorys is te vinden op Rijksoverheid.nl.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat biedt in VNG Magazine graag ruimte aan professionals uit het werkveld van mobiliteit en ruimtelijke ontwikkeling om hun visie te geven op de kansen die data en digitalisering bieden voor steden en stedelijke gebieden.

6-9-2021 12:41:39

TEKST: LEO MUDDE

RAADSWERK STEEDS MINDER POPULAIR

Worstelen met de 28

lijst

PARTIJEN DIE ALLEEN MET VEEL HANGEN EN WURGEN EEN FATSOENLIJKE KANDIDATENLIJST KUNNEN OPSTELLEN, ZE ZIJN GEEN UITZONDERING MEER. STEEDS MEER PARTIJEN VISّ SEN IN DEZELFDE VIJVER EN ‘DE POLITIEK’ IS NIET OVERAL EVEN POPULAIR. VNG MAGAZINE STAK Z’N LICHT OP IN BERG EN DAL.

MAGAZINE

2021

V

an alle kiesgerechtigden is 2,4 procent lid van een landelijke politieke partij.

Tel daarbij het aantal leden van lokale partijen op, dan nog blijft het een piepkleine vijver waarin moet worden gevist als het weer tijd is om kandidatenlijsten voor gemeenteraadsverkiezingen op te stellen. Deze zomer liet de PvdA in Waalwijk weten dat het haar niet lukt voldoende kandidaten te vinden om een goede lijst aan de kiezer voor te leggen.

In Purmerend hief de SP zichzelf op omdat de afdeling niet langer kwaliteit kon leveren. Vier jaar geleden haakte de VVD af voor de raadsverkiezing van Hardinxveld-Giessendam; hetzelfde lot leek daar ook de PvdA beschoren, maar na een noodoproep aan de leden lukte

28-30 LEESVERHAAL_Berg en Dal.indd 28

het op het nippertje om een lijst samen te stellen.

Een jaar geleden kopte de Gelderlander ‘Het pluche plakt niet meer, politiek in Berg en Dal trekt maar weinig nieuwe mensen.’ Het wordt, schreef de krant, steeds moeilijker mensen te vinden die zich voor de Berg en Dalse politiek willen inzetten. ‘Veel mensen haken af, maar er haken er maar sporadisch aan.’

WEEKMARKT

Vraag het de mensen op de weekmarkt in Groesbeek, veruit de grootste kern van Berg en Dal, en ze zeggen allemaal dat ze het belangrijk vinden dat er goede mensen in de gemeenteraad zitten. Maar zichzelf opwerpen als kandidaat? Nee zeg, daarvoor hebben ze ‘geen tijd’, of onvoldoende kennis, of gewoon geen zin.

Op een bankje naast de viskraam

zit Henk Wouters, gepensioneerd commies. Hij kent de gemeente als z’n broekzak, van Grafwegen in het zuiden tot Ubbergen in het noorden.

Berg en Dal deelt een lange grens met Duitsland en de douane had daar ooit de handen vol aan het oppakken van smokkelaars. Hij rolt een sjekkie. ‘Veel goedkoper in Duitsland dan hier’, grijnst hij. Wouters gaat altijd stemmen, ‘want dat is belangrijk’. Maar zelf in de gemeenteraad gaan, daarin heeft hij geen interesse. Hij is daar met z’n 68 jaar te oud voor, vindt hij zelf.

FUSIE

Bovendien is hij toch wel teleurgesteld in de gemeentepolitiek. Toen Berg en Dal in 2015 ontstond door een fusie van Groesbeek, Millingen aan de Rijn en Ubbergen, koos de raad voor Berg en Dal als nieuwe gemeentenaam. ‘Terwijl’,

6-9-2021 17:08:17

Bezoekers van de weekmarkt in Groesbeek vinden het belangrijk dat er goede mensen in de gemeenteraad zitten. (Beeld: Bert Beelen)

zegt hij hoofdschuddend, ‘Groesbeek toch het grootst is, het gemeentehuis staat hier. Maar nee, het moest Berg en Dal worden, dat klonk toeristischer, zeiden ze.’

‘Raadslid worden? Daar heb ik me eigenlijk nooit in verdiept’, zegt Theo (niet zijn echte naam, hij wil anoniem blijven). Hij volgt de raad wel ‘regelmatig’ en vindt het ook wel belangrijk wat die doet. Stemmen doet hij ook trouw, maar voor een actieve rol heeft hij geen tijd. Behalve een drukke baan heeft hij ook kinderen die hij graag wil zien opgroeien.

29

Volgens Alex ten Westeneind, fractievoorzitter van GJS (Gemeente-, Jeugd- en Sportbelangen, met wortels in Millingen aan de Rijn), gaat het zeker lukken om voor de raadsverkiezingen een goede lijst uit te brengen. ‘Er zijn, mede door de fusie, voldoende mensen beschikbaar die graag iets willen betekenen in de lokale politiek’, zegt hij. Het feit dat het minder moeilijk is om voor twee partijen voldoende kandidaten te vinden dan voor zes, heeft volgens hem ‘enigszins meegespeeld’ bij het besluit om te fuseren. ‘Maar de voornaamste reden was toch dat elf partijen op 23 zetels, te veel van het goede is.’

het is lastiger om ook jongere mensen te vinden voor het raadswerk.’ Dat heeft voor een deel te maken met de hoogte van de raadsvergoeding, denkt zij. Die is in kleine gemeenten niet hoog genoeg om ervoor te kiezen minder uren te gaan werken. ‘Jongere mensen zijn druk met gezin en carrière en dan is het raadswerk een grote belasting.’

Ze steekt de hand in eigen boezem, als het gaat over de aantrekkelijkheid van het raadswerk: ‘Ik denk dat de manier van vergaderen jongeren ook niet aanspreekt. En er wordt niet snel resultaat geboekt, dat werkt ook niet stimulerend.’

VIJVER

ZWAARDER GEWORDEN

Ook voor Ria Barber, fractievoorzitter van Polderbreed, is de kleine vijver waaruit de partijen moeten vissen van ondergeschikt belang. ‘Een volwaardige lijst samenstellen zou best lukken. Maar

Dave van Loon, fractievoorzitter van het CDA, gaf vorig jaar in het artikel in de Gelderlander als verklaring voor de teruglopende belangstelling dat de lokale politiek ‘zwaarder’ was geworden.

MAGAZINE

2021

VERSNIPPERD

De Berg en Dalse raad is erg versnipperd.

Dat draagt niet bij aan een helder beeld van de gemeentepolitiek. De 23 zetels zijn verdeeld over elf partijen, vijf landelijke en zes lokale. Dat gaat in ieder geval na de verkiezingen in maart 2022 veranderen, want de lokalo’s zijn inmiddels gefuseerd en teruggebracht tot twee nieuwe partijen. Het stembiljet telt straks, als zich geen nieuwe partijen aanmelden, nog maar zeven in plaats van elf lijsten.

Voor de fusies gaven de partijen twee belangrijke redenen op: de versnippering was groot en de lokale partijen bleken programmatisch helemaal niet zo verschillend.

28-30 LEESVERHAAL_Berg en Dal.indd 29

‘Raadslid worden?

Daar heb ik me eigenlijk nooit in verdiept’ 6-9-2021 17:08:41

‘Ik denk dat de manier van vergaderen jongeren ook niet aanspreekt’

30 MAGAZINE

2021

Thema’s als Wmo, jeugdzorg en gemeenschappelijke regelingen vergen aanzienlijk meer van raadsleden dan vroeger. Nu, een jaar later, zegt hij er alle vertrouwen in te hebben dat zijn lijst bij de komende verkiezen met een ‘aansprekende lijst’ zal komen, met dank aan de nieuwe bestuursleden die het CDA in Berg en Dal heeft gevonden.

Hij denkt niet dat de belangstelling voor de lokale politiek als zodanig per se afneemt. ‘Maar mensen zijn wel minder snel bereid zich voor langere tijd in te zetten voor een functie als raadslid. Hetzelfde verschijnsel zie je ook wel bij verenigingen, die steeds vaker moeite hebben mensen te vinden.

De vergrijzing en ontgroening helpen natuurlijk ook niet mee.’

ENQUÊTE

Een werkgroep uit de raad die onderzoekt hoe jongeren meer bij de politiek kunnen worden betrokken, vroeg in een enquête aan jongeren van 15 tot 23 jaar of zij bij gemeenteraadsverkiezingen zouden gaan stemmen – als ze dat qua leeftijd zouden mogen.

Bijna 70 procent zou bij gemeenteraadsverkiezingen naar de stembus gaan, zo bleek.

Het bevestigt de indruk van Van Loon dat de belangstelling niet afneemt.

Ook van onvrede over de eigen woonomgeving is geen sprake. Eveneens 70 procent van de jeugd wil het liefst blijven wonen in het eigen dorp, een kwart zou wel naar de grote stad willen verhuizen.

Ruud Verstraaten, GVP-raadslid (Groesbeekse Volkspartij) is trekker van de werkgroep van jonge raadsleden.

Verstraten gelooft stellig dat jongeren geïnteresseerd zijn als er thema’s spelen die hen direct raken. Dat blijkt ook uit de enquête. Op de vraag ‘Wanneer ben je geïnteresseerd in dingen die in de gemeente spelen’ antwoordt bijna 84 procent: ‘Als mij iets persoonlijk raakt.’

Maar ook bij een flink percentage (46) wordt de interesse gewekt als jongeren denken dat ze iets goeds kunnen doen voor hun omgeving.

Dat ze zich, ondanks die sluimerende betrokkenheid, toch niet zo snel opwerpen als kandidaat-raadslid, verbaast Verstraaten niet. ‘De gemeentepolitiek heeft toch een beetje wollig imago. En elf partijen in de raad helpt ook niet echt.’

BEWUSTWORDING

De sleutel voor een gezonde toekomst van de gemeenteraad ligt bij de jongeren, denkt ook Ten Westeneind.

Hij zegt dat moet worden gewerkt aan ‘meer bewustwording, vooral bij jongeren’ dat een raad ‘het verschil

kan maken’. ‘Uiteindelijk bepalen we daar samen de koers van de gemeente.

Door de complexiteit en regionale samenwerkingsverbanden is dat vaak niet meer goed zichtbaar. Besluiten en afspraken zijn vaak moeilijk te plaatsen voor de bewoners. Meer betrokkenheid en er vooral voor zorgen dat bewoners een stem hebben en zich ook echt gehoord voelen. Nu overheerst vaak de gedachte dat een mening of stem er toch niet toe doet en het allemaal al beslist en besloten is.’

GEEN TIJD, GEEN ZIN

Terug naar de Groesbeekse markt, recht tegenover het gemeentehuis van Berg en Dal. Jacqueline van de Waarsenburg is op stap met haar moeder Angeline. Ooit nagedacht over een raadslidmaatschap?

‘Nee’, zegt ze resoluut. Want ‘geen tijd en geen zin’. Het heeft ook haar interesse niet, het politieke nieuws laat ze aan zich voorbijgaan en ze kent niemand die in de raad zit. Maar ze vindt een goede gemeenteraad wel belangrijk. ‘Het is goed dat er mensen zijn die erin willen zitten.’ Haar moeder vindt zichzelf ook geen type voor de gemeenteraad. ‘Al dat vergaderen, dat trekt me niet. Stemmen?

Ja dat doe ik wel, meestal. Vooral op iemand die ik ken, niet omdat hij of zij van een bepaalde partij is.’ ←

Cursus Politiek Actief Voor inwoners die twijfelen over de vraag of ze politiek actief moeten worden, zijn er meerdere informatiesessies. Zo organiseert ProDemos de cursus Politiek Actief. VNG Magazine schreef daar eerder over. Lees dat artikel op vng.nl of scan de QR-code.

28-30 LEESVERHAAL_Berg en Dal.indd 30

6-9-2021 17:09:03

André Krouwel Oprichter Kieskompas

COLUMN

politicoloog Vrije Universiteit andre.krouwel@vu.nl @AndréKrouwel

MINDERHEIDSّ COALITIES

E

en stabiele coalitie formeren wordt steeds ingewikkelder in Nederland. Zelf was ik ooit formateur in Almere, waar politieke versplintering en polarisatie de samenwerking tussen partijen al bemoeilijkten. De steeds toenemende electorale onzekerheid en geringe kiezersloyaliteit doen lijstrekkers en onderhandelaars vrezen dat coalitiedeelname, en de daarbij behorende moeilijke keuzes, tot verliezen gaan leiden in de volgende verkiezing. Ook zien we steeds vaker dat partijen elkaar voorafgaand aan verkiezingen uitsluiten. Soms op basis van inhoud, maar vaak ook omdat persoonlijke verhoudingen zijn verstoord. Dat compliceert coalitievorming nog meer. In veel gemeenten zien we ook steeds radicalere partijen op de flanken en frequente afsplitsingen door interne conflicten.

Het Nederlandse politieke stelsel is uitermate geschikt voor representatie van alle groepen, belangen en opinies, maar onze consensusdemocratie kan alleen bestuurlijke stabiliteit leveren als de politieke elite – op nationaal, regionaal en lokaal niveau – zich verantwoordelijk en coöperatief opstelt.

Het is gezond voor een democratie als de verdeeldheid in de samenleving ook zichtbaar wordt in het openbaar bestuur, maar als dat leidt tot grote versplintering waarbij kleine en extremistische partijen een groot afpersingspotentieel ontwikkelen, dan is het democratisch juist ongezond. Tegelijkertijd moeten we erkennen dat Nederland niet langer grote gematigde partijen heeft, zoals voorheen het CDA en de PvdA, die de spil vormden van coalities.

Hoe nu verder? Vaak hoor je de roep om kiesdrempels of een minimaal aantal zetels voordat je als fractie wordt erkend, maar dat zijn eigenlijk antidemocratische oplossingen. We moeten simpelweg af van het idee dat een kabinet of een college van B en W uit partijen moet bestaan die samen een meerderheid in het parlement of de raad hebben. Er is juist veel te zeggen voor minderheidskabinetten en minderheidscoalities. Dan maakt de huidige halfslachtige dualisering plaats voor echte duale debatten omdat het stadsbestuur dan bij alle belangrijke besluiten andere partijen moet overtuigen.

Het is een misverstand dat minderheidscoalities geen vaste afspraken zouden kunnen maken met andere partijen die een deel van het beleid op onderdelen ‘gedogen’. Natuurlijk bestaat het gevaar dat je een tweedeling krijgt tussen bestuurderspartijen en gedoogpartijen, maar het voordeel is dat partijen die geen wethouders kunnen of willen leveren toch ook meebesturen en verantwoordelijkheid dragen. Je zou bij debatten de leiders van gedoogpartijen gewoon achter de tafel van B en W kunnen zetten om dat specifieke besluit te verdedigen, samen met de wethouder.

De versplintering en polarisatie verdwijnen niet op korte termijn, dus innovatieve en meer duale coalitievorming is noodzakelijk. ←

31 MAGAZINE

2021

DE VERSPLINTERING VERDWIJNT NIET OP KORTE TERMIJN

31 COLUMN_Andre Krouwel.indd 31

6-9-2021 17:09:26

BETOOG

JULIEN VAN OSTAAIJEN

Robin Hood en de rechtsstaat Bestuurders zoeken soms bewust de grens van het toelaatbare op, af en toe gaan ze er zelfs overheen.

Soms kan dat nuttig zijn, waarschuwt Julien van Ostaaijen, maar de scheidslijn is dun.

32 MAGAZINE

2021

A

fgelopen jaar zijn er meer dan 250 incidenten met zogenaamde pedojagers geteld, variërend van bedreigen tot mishandelen. En onlangs werd bekend dat veel gemeenten online monitoren wat hun inwoners doen.

Beide zijn vormen van robinhoodgedrag. Het zijn initiatieven vanuit de samenleving en/of de overheid voor een nobel doel, in dit geval een veilige samenleving, maar die op zijn minst schuren met wet- en regelgeving. En net als bij Robin Hood is het de vraag of dat de initiatiefnemers tot helden of schurken maakt.

Burgers, bestuurders of ambtenaren die creatief met regels omgaan of ze overtreden omdat ze menen

‘De grens tussen ontoelaatbaar en toelaatbaar gedrag is dun en onduidelijk’

32-33 BETOOG.indd 32

dat dit een maatschappelijk doel dient, komen in verschillende gradaties voor. Zo had burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam in de beginfase van de coronacrisis niet de bevoegdheid om de stranden te sluiten. Hij sloot daarom de gemeentelijke parkeerplaatsen eromheen en plaatste borden met het ‘dringende advies’ rechtsomkeert te maken. Later ging hij een stuk verder door het invoeren van een mondkapjesplicht, terwijl dat wettelijk niet mocht. Kritiek erop pareerde hij bij talkshow Op1. ‘Wetenschappers kunnen mij allerlei dingen zeggen (…) Die hebben een laboratoriumwerkelijkheid. Dat is het verschil tussen bestuderen en besturen.’

ONORTHODOXE METHODIEK

Een andere verdergaande vorm was van toenmalig burgemeester Jan Boelhouwer van Gilze en Rijen.

Om criminelen toegang tot de onroerendgoedmarkt te belemmeren, hanteerde hij een onorthodoxe methodiek. Formeel mag hij de bank niet adviseren, zei hij in BN De Stem, maar ‘dan zeg ik tegen de bank: “Vraag het maar eens via een briefje onder de ruitenwisser”. Dan zetten ze daar een naam op en het woord “Hypotheek?” Achter dat vraagteken schrijf ik dan “Nee”.’

6-9-2021 17:15:59

Schrijf ook een betoog voor VNG Magazine: redactie@vngmagazine.nl

33 Beeld: John van Hamond MAGAZINE

2021

Het is bij dergelijke initiatieven lastig te bepalen waar de grens van het toelaatbare ligt. Je kunt de acties van de burgemeesters beschouwen als die van klokkenluiders die wijzen op tekortkomingen in de wet.

Daarbij is het wel ingewikkeld dat je van bestuurders een voorbeeldfunctie mag verwachten. Vervolgens is ook het concept van het nobele doel problematisch.

Boelhouwer vond het doel dat criminelen niet verrijkt mochten worden, belangrijker dan privacy.

Het is in enige mate subjectief of dat ook zo is. Ook inwoners die voor een nobel doel de regels breken, zoals eerdergenoemde pedojagers, zullen zeggen dat ze strijden voor meer dan eigenbelang en dat daarom de wets- of regelovertredingen te vergoelijken zijn. Maar in hoeverre dergelijke doelen echt ‘nobel’ zijn, valt te bezien. De (opr)echte Robin Hoods moeten worden onderscheiden van de valse Robin Hoods, personen voor wie het ogenschijnlijk nobele doel toch vooral een dekmantel is voor het nastreven van eigen, minder nobele doelen.

DUN EN ONDUIDELIJK

Het is belangrijk kritisch te blijven op robinhoodgedrag van burgers en bestuurders die creatief met regels omgaan of die overtreden. Zeker als het door de

32-33 BETOOG.indd 33

De (opr)echte Robin Hoods moeten worden onderscheiden van de valse Robin Hoods overheid gebeurt. In sommige gevallen kan maatwerk noodzakelijk en toelaatbaar zijn, met de toeslagenaffaire als belangrijkste recente voorbeeld. De grens tussen ontoelaatbaar en toelaatbaar gedrag is dun en onduidelijk. Voor bestuurders is het van belang daar een goede balans in te vinden. Afwijken van de regel kan soms noodzakelijk zijn, maar mag nooit de basishouding zijn. Evenzeer is het goed om te weten en te blijven bewaken dat bestuurders met een beroep op ‘regels zijn regels’ er ook niet meer mee wegkomen. ← Julien van Ostaaijen is lector Recht & Veiligheid bij Avans Hogeschool en universitair docent Bestuurskunde bij Tilburg University. Zijn lectorale rede met daarin ook zijn onderzoeksplannen is terug te kijken en terug te lezen via bit.ly/VNG_Ostaaijen of scan de QR-code.

6-9-2021 17:10:26

PERSONALIA OVERLEDEN PvdA-raadslid Wiert Omta is op 28 augustus op 66-jarige leeftijd overleden.

Omta zat de afgelopen zeven jaar in de gemeenteraad van Goes en werkte lange tijd in de journalistiek.

GEMEENTEN

OVERSTAP

34 MAGAZINE

2021

Debbie Bruijn Debbie Bruijn-van den Berg begint komende maand als gemeentesecretaris bij de gemeente Westerveld. Ze werkte lang bij de politie. ‘Ik heb een vrij gemêleerde carrière achter de rug.’

Vanwaar deze overstap?

‘Ik werkte bij de politie in diverse leidinggevende functies: bij de Mobiele Eenheid, de gewone blauwe wereld en bij de recherche. Als je me toen had gevraagd of ik ooit wat anders zou gaan doen, zou ik nee hebben gezegd. Toch kwamen er andere dingen op mijn pad. Ik werd verliefd op de politiek. Ik werd locosecretaris in Wierden, nadat ik bij het ministerie van Justitie en Veiligheid werkte. Een jaar geleden maakte ik de overstap naar Meppel, waar ik manager sociaal domein werd. Het is er ontzettend leuk en er ligt nog werk voor jaren, maar ik miste het strategische deel van het werk en de eindverantwoordelijkheid. Het snijvlak bestuurlijk-politiek-ambtelijk ligt mij goed: ik stel graag de vraag waartoe we als ambtenaren op aarde zijn. De vacature in Westerveld, mijn Drenthe, was een geweldige kans om een nieuwe stap te maken.’

Wat gaat u doen? ‘Ik geloof in de kracht van inwoners en ondernemers. Westerveld is een prachtige plattelandsgemeente met veel natuur en toerisme. Als gemeente zijn we daar trots op en willen we dat in stand houden.

Westerveld telt 26 brinkdorpen met heel veel participatiekracht. Ik wil daarom iedereen leren kennen.’

Wat heeft u geleerd?

‘De politie komt vaak achter de voordeur bij mensen. Regelmatig is er van alles aan de hand, maar ik heb ook gezien dat daar heel veel kennis en initiatief zit. Daar moeten we binnen het openbaar bestuur meer gebruik van maken. Je moet bij het noemen van het woord participatie niet al denken dat je er bent. Je moet initiatieven echt loslaten en vrijgeven aan de maatschappij, aan inwoners en ondernemers. (RvdD) ←

34-36 PERSONALIA.indd 34

Jules Bijl (D66) is sinds 1 september waarnemend burgemeester van Leidschendam-Voorburg. Hij is de tijdelijk opvolger van Klaas Tigelaar (ChristenUnie), die op die dag begon als voorzitter van het college van bestuur van de Laurentius Stichting, een stichting voor katholiek onderwijs en opvang gevestigd in Delft. Bijl was sinds september 2020 wethouder in Vlaardingen.

Eerder was hij onder meer burgemeester van Eemnes, waarnemer in Montfoort en gemeentesecretaris in Boskoop en Stadskanaal.

Van 2015 tot 2019 was Bijl de Nederlandse ambassadeur in Trinidad en Tobago.

Erik van Heijningen (VVD) trad op 1 september aan als waarnemend burgemeester van BodegravenReeuwijk. Hij verving daar Christiaan van der Kamp (CDA), die per die datum directeur van de Omgevingsdienst Haaglanden werd. Van Heijningen was staatsraad bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.

Eerder was hij waarnemend burgemeester in Cromstrijen, Middelburg en Hellevoetsluis, lid van Gedeputeerde Staten in

6-9-2021 17:10:55

redactie@vngmagazine.nl

Zuid-Holland, wethouder in (ȌȲƮȲƵƧǘɈ‫ ة‬ȌǏ˛ƧǞƵȲ ɨƊȁ ǯɐȺɈǞɈǞƵ Ǟȁ ªȌɈɈƵȲƮƊǿ Ƶȁ ȲƊƊƮȺǶǞƮ Ǟȁ ²ȯǞǯDzƵȁǞȺȺƵ‫ خ‬ In de gemeente Bergen ‫ـ‬yR‫ ف‬ǞȺ Lars Voskuil ȺǞȁƮȺ ‫ ׈‬ȺƵȯɈƵǿƦƵȲ ƮƵ ȁǞƵɐɩƵ ƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲ‫ خ‬ßȌȺDzɐǞǶ ǞȺ ƮƵ ȌȯɨȌǶǐƵȲ ɨƊȁ Hetty Hafkamp ‫ـ‬JȲȌƵȁmǞȁDzȺ‫ ةف‬ ƮǞƵ ƊǏɹƊǐ ɨƊȁ ƵƵȁ ƮƵȲƮƵ ƊǿƦɈȺɈƵȲǿǞǯȁ‫ خ‬ȯ ‫ ׃‬ǿƊƊȲɈ 2020 trad Peter Rehwinkel ‫§ـ‬ɨƮ ‫ ف‬ƊƊȁ ƊǶȺ ɩƊƊȲȁƵǿƵȁƮ ƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲ‫ خ‬ßȌȺDzɐǞǶ ɩƊȺ §ɨƮ ٌǏȲƊƧɈǞƵɨȌȌȲɹǞɈɈƵȲ Ǟȁ ƮƵ §ȲȌɨǞȁƧǞƊǶƵ ²ɈƊɈƵȁ ɨƊȁ yȌȌȲƮٌRȌǶǶƊȁƮ‫ خ‬0ƵȲƮƵȲ ɩƊȺ ǘǞǯ ȲƊƊƮȺǶǞƮ Ƶȁ ǏȲƊƧɈǞƵɨȌȌȲɹǞɈɈƵȲ Ǟȁ ƮƵ JȌȌǞȺƵ wƵȲƵȁ Ƶȁ ǏȲƊƧɈǞƵɨȌȌȲɹǞɈɈƵȲ Ǟȁ yƊƊȲƮƵȁ‫خ‬ Bert Wijbenga ƦƵǐȌȁ Ȍȯ ‫ ׉‬ȺƵȯɈƵǿƦƵȲ ƊǶȺ ƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲ ɨƊȁ ßǶƊƊȲƮǞȁǐƵȁ‫ خ‬ (Ƶ ßß(ٚƵȲ ɩƊȺ ɩƵɈǘȌɐƮƵȲ Ƶȁ ǶȌƧȌƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲ Ǟȁ ªȌɈɈƵȲƮƊǿ‫ خ‬0ƵȲƮƵȲ ɩƊȺ ǘǞǯ ȌȁƮƵȲ ǿƵƵȲ ɨȌȌȲɹǞɈɈƵȲ ɨƊȁ ƮƵ ȲƊƊƮ ɨƊȁ ƦƵȺɈɐɐȲ ɨƊȁ woningcorporatie WoonƦȲȌȁ Ƶȁ DzȌȲȯȺƧǘƵǏ ɨƊȁ ǘƵɈ ȲƵǐǞȌDzȌȲȯȺ IǶƵɨȌǶƊȁƮ‫ خ‬ àǞǯƦƵȁǐƊ ǞȺ ƮƵ ȌȯɨȌǶǐƵȲ ɨƊȁ Annemiek Jetten ‫§ـ‬ɨƮ ‫ ةف‬ƮǞƵ ƵǞȁƮ ׂ‫ ׉ׁ׀‬ƊǏɈȲƊƮ‫ خ‬ ²ǞȁƮȺ ׁ‫ ׃‬ƮƵƧƵǿƦƵȲ ׂ‫ ׉ׁ׀‬ɩƊȺ

Bas Eenhoorn ‫ـ‬ßß(‫ ف‬ɩƊƊȲȁƵǿƵȁƮ ƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲ‫ خ‬ ɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲ Pieter Broertjes ‫§ـ‬ɨƮ ‫ ف‬ɨƊȁ RǞǶɨƵȲȺɐǿ ȺɈȌȯɈ Ǟȁ ǏƵƦȲɐƊȲǞ ׂ‫ خׂ​ׂ׀‬RǞǯ ɩȌȲƮɈ ɨȌǶǐƵȁƮ ǯƊƊȲ ‫ ׀ׇ‬ǯƊƊȲ Ƶȁ ƮƊɈ ǞȺ ƮƵ ȯƵȁٌ ȺǞȌƵȁǶƵƵǏɈǞǯƮ ɨȌȌȲ ǐƵDzȌɹƵȁ ƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲȺ‫ خ‬ȲȌƵȲɈǯƵȺ ɩƊȺ ȺǞȁƮȺ ǿƵǞ ǿƵɈ ɹǞƵDzɈƵɨƵȲǶȌǏ‫ ة‬ǿƊƊȲ ǞȺ Ȍȯ ׁ ȺƵȯɈƵǿƦƵȲ ɩƵƵȲ ƊƊȁ ǘƵɈ ɩƵȲDz ǐƵǐƊƊȁ‫ خ‬ðǞǯȁ ǏɐȁƧɈǞƵ ɩƵȲƮ in die maanden waargenomen door Charlie Aptroot ‫ـ‬ßß(‫ خف‬ȲȌƵȲɈǯƵȺ ǞȺ ȺǞȁƮȺ ǯɐǶǞ ׂ‫ ׁ​ׁ׀‬ƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲ Ǟȁ RǞǶɨƵȲȺɐǿ‫ خ‬0ƵȲƮƵȲ ɩƊȺ ǘǞǯ ǯȌɐȲȁƊǶǞȺɈ Ƶȁ ǘȌȌǏƮȲƵƮƊƧɈƵɐȲ ɨƊȁ de Volkskrant‫خ‬ Marije Roos ǞȺ ȺǞȁƮȺ ׁ ȺƵȯ ɈƵǿƦƵȲ ƮƵ ȁǞƵɐɩƵ ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ ɨƊȁ mƵǞƮƵȲƮȌȲȯ‫ خ‬ðƵ ɩƊȺ ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ Ǟȁ àƵƵȺȯ‫ خ‬ 0ƵȲƮƵȲ ɩƊȺ ɹƵ ƊƮɨǞȺƵɐȲ Ƶȁ ɐǞɈɨȌƵȲƵȁƮ ȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ ɨƊȁ ǘƵɈ ƧȌǶǶƵǐƵ ɨƊȁ Ƶȁ à ɨƊȁ ǿȺɈƵȲƮƊǿ‫ خ‬ªȌȌȺ ɩƵȲƮ Ǟȁ mƵǞƮƵȲƮȌȲȯ ƮƵ ȌȯɨȌǶǐƵȲ ɨƊȁ Herman Romeijn, die daar Ǟȁ ȺƵȯɈƵǿƦƵȲ ׂ‫ ׃ׁ׀‬ƊǶȺ ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ ƦƵǐȌȁ‫خ‬ Dafne Struijk ǐǞȁǐ Ȍȯ ׁ ȺƵȯ ٌ ɈƵǿƦƵȲ ƊƊȁ ƮƵ ȺǶƊǐ ƊǶȺ

Stella van Gent is begonnen als gemeentesecretaris van Harlingen. Van Gent is vanaf 1 september de opvolger van Saskia van den Broek, die aan de slag ging als directeur bij de Veiligheidsregio ZaanstreekWaterland. Van Gent was eerder onder meer wethouder in Súdwest-Fryslân, manager en ambtenaar voor de gemeente Leeuwarden en ze had een eigen adviesbureau.

Renze Bergsma (CDA) is voorgedragen als burgemeester van Coevorden. Hij volgt Bert Bouwmeester (D66) op, die na een periode van bijna achttien jaar stopt. Bergsma is nu nog statenlid in de provincie Noord-Brabant. Eerder was hij gedeputeerde in NoordBrabant en wethouder en locoburgemeester in Woudrichem. Bergsma begint naar verwachting op 1 oktober.

ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ ɨƊȁ àƵƵȺȯ‫ خ‬ðǞǯ ɨȌǶǐƮƵ ƮƊƊȲ Marije Roos op, die naar mƵǞƮƵȲƮȌȲȯ ɨƵȲɈȲȌDz‫ خ‬²ɈȲɐǞǯDz ɩƵȲDzɈƵ ȺǞȁƮȺ ȺƵȯɈƵǿƦƵȲ ׂ‫ ׉ׁ׀‬ƊǶȺ ȺɈȲƊɈƵǐǞȺƧǘ ƊƮɨǞȺƵɐȲ ǏɯȺǞƵDz ƮȌǿƵǞȁ ɨȌȌȲ ƮƵ ǐƵǿƵƵȁɈƵ àƵƵȺȯ‫ خ‬0ƵȲƮƵȲ ɩƊȺ ɹƵ ȌȁƮƵȲ ǿƵƵȲ ƧȌȁȺɐǶɈƊȁɈ ɨȌȌȲ ƮǞɨƵȲȺƵ ȌɨƵȲǘƵƮƵȁ‫ خ‬ðƵ ɩƵȲDzɈƵ ȌȌDz ƦǞǯ ƮƵ (ǞƵȁȺɈ ªɐǞǿɈƵǶǞǯDzƵ ȲƮƵȁǞȁǐ Ƶȁ ƮƊƊȲȁƊ ƦǞǯ ªɐǞǿɈƵ ‫( ۋ‬ɐɐȲɹƊƊǿǘƵǞƮ Ǟȁ ǿȺɈƵȲƮƊǿ‫خ‬ Dré Martens ǞȺ Ȍȯ ׁ ȺƵȯɈƵǿƦƵȲ ƦƵǐȌȁȁƵȁ ƊǶȺ ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ ɨƊȁ (ȲǞǿǿƵǶƵȁ‫ خ‬ RǞǯ ɩƊȺ ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ Ǟȁ RƵȁƮȲǞDzٌXƮȌٌ ǿƦƊƧǘɈ‫ خ‬ 0ƵȲƮƵȲ ɩƵȲDzɈƵ ǘǞǯ ȌȁƮƵȲ ǿƵƵȲ ƊǶȺ ƮǞȲƵƧɈƵɐȲ ƦƵƮȲǞǯǏȺɨȌƵȲǞȁǐ ƦǞǯ JƵǿƵƵȁɈƵٌ ƦƵǶƊȺɈǞȁǐƵȁ ªȌɈɈƵȲƮƊǿ‫ ة‬ ƊǶȺ ǶƵǞƮǞȁǐǐƵɨƵȁƮƵ ƦǞǯ ƮƵ ǐƵǿƵƵȁɈƵ ªȌɹƵȁƦɐȲǐ Ƶȁ ƊǶȺ ǘȌȌǏƮ ƦƵƮȲǞǯǏȺɨȌƵȲǞȁǐ Ǟȁ RƵȁƮȲǞDzٌXƮȌٌ ǿƦƊƧǘɈ‫ خ‬Xȁ ׂ‫ ׁ​ׁ׀‬ɩƵȲƮ ǘǞǯ ƮƊƊȲ ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ‫ خ‬Xȁ (ȲǞǿǿƵǶƵȁ ǞȺ ǘǞǯ ƮƵ ȌȯɨȌǶǐƵȲ ɨƊȁ Esther Delissen‫ ة‬ƮǞƵ ȁƊ ɈɩƵƵ ǯƊƊȲ ɨƵȲɈȲȌDz‫( خ‬Ƶ ǏɐȁƧɈǞƵ ɩƵȲƮ ɈǞǯƮƵǶǞǯDz ɩƊƊȲǐƵȁȌǿƵȁ ƮȌȌȲ Jaap Liebregt‫خ‬ Sjoukje Deelstra ǞȺ ƮƵ ȁǞƵɐɩƵ ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ

34-36 PERSONALIA.indd 35

ɨƊȁ ßƵƵȁƵȁƮƊƊǶ‫ خ‬ðƵ ɨȌǶǐƮƵ ƮƊƊȲ Ȍȯ ׁ ȺƵȯɈƵǿƦƵȲ Astrid van de Klift op, die per ׁ ƊȯȲǞǶ ƊƊȁ ƮƵ ȺǶƊǐ ǐǞȁǐ ƊǶȺ ƮǞȲƵƧɈƵɐȲ Ƶȁ ȯǶƊƊɈȺɨƵȲɨƊȁǐƵȁƮ ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ Ǟȁ yǞǯǿƵǐƵȁ‫ خ‬²ǞȁƮȺƮǞƵȁ ɩƊȺ Peter van der Veer, ƮǞȲƵƧɈƵɐȲ ƦƵƮȲǞǯǏȺɨȌƵȲǞȁǐ Ƶȁ ǶȌƧȌȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ Ǟȁ ßƵƵȁƵȁƮƊƊǶ‫ ة‬ƮƵ ɈǞǯƮƵǶǞǯDzƵ ɨƵȲɨƊȁǐƵȲ‫ خ‬ (ƵƵǶȺɈȲƊ ɩƊȺ ƮǞȲƵƧɈƵɐȲ ƦǞǯ ǘƵɈ ȯƵȁƦƊƊȲ wǞȁǞȺɈƵȲǞƵ‫ خ‬

35 MAGAZINE

2021

Nicole Ramaekers ǞȺ Ȍȯ ׁ ȺƵȯɈƵǿƦƵȲ ǐƵȺɈȌȯɈ ƊǶȺ ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ ɨƊȁ ƵƵDzƮƊƵǶƵȁ‫ خ‬ðƵ ǞȺ ƊƊȁ ƮƵ ȺǶƊǐ ǐƵǐƊƊȁ ƦǞǯ ƵƵȁ ȌȲǐƊȁǞȺƊɈǞƵٌ ƊƮɨǞƵȺƦɐȲƵƊɐ‫ خ‬ªƊǿƊƵDzƵȲȺ ɩƊȺ ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺ ȺǞȁƮȺ ǘƵɈ ȌȁɈȺɈƊƊȁ ɨƊȁ ƮƵ ȁǞƵɐɩƵ ǐƵǿƵƵȁɈƵ ƵƵDzٌ ƮƊƵǶƵȁ Ȍȯ ׁ ǯƊȁɐƊȲǞ ׂ‫ خ׉ׁ׀‬ 0Ƶȁ ǯƊƊȲ ƵƵȲƮƵȲ ɩƊȺ ɹƵ ȯȲȌǯƵƧɈǶƵǞƮƵȲ Ȍǿ ƮƵ ȺƊǿƵȁٌ ɨȌƵǐǞȁǐ ɨƊȁ ȁƮƵȲƦƊȁDzƵȁ‫ ة‬ yɐɈǘ Ƶȁ ²ƧǘǞȁȁƵȁ ɨȌȌȲ ɈƵ ƦƵȲƵǞƮƵȁ‫( خ‬ƊƊȲɨȌȌȲ ɩƵȲDzɈƵ ɹƵ ȌȁƮƵȲ ǿƵƵȲ ƦǞǯ ƮƵ ǐƵǿƵƵȁɈƵ ªȌƵȲǿȌȁƮ ƊǶȺ ƮǞȲƵƧɈƵɐȲ‫ خ‬ Matthijs van der Horst ǞȺ ȯƵȲ ׁ ȺƵȯɈƵǿƦƵȲ ƮƵ ȁǞƵɐɩƵ ǐȲǞǏ˛ƵȲ ɨƊȁ ƮƵ ǐƵǿƵƵȁɈƵٌ ȲƊƊƮ ɨƊȁ ²ɈƵƮƵ ȲȌƵƧ‫ خ‬ RǞǯ ɩƵȲDzɈ ƮƊƊȲɨȌȌȲ ƦǞǯ ƮƵ

6-9-2021 17:11:10

Ingezonden mededeling

Welkom terug op onze live events Eindelijk weer mensen ontvangen, inhoud aan vorm koppelen en mensen met elkaar verbinden. Dat is waar wij na anderhalf jaar van lockdowns en elkaar op afstand ontmoeten enorm naar uitkijken.

VNG Connect Congressen Volgt nauwgezet de RIVM richtlijnen, gezondheid is het allerbelangrijkste.

Tovert inhoud van beleid, wet- en regelgeving om tot een evenement.

36 MAGAZINE

2021

Is de verbindende schakel tussen politiekbestuurlijke lagen.

Denkt mee en adviseert over uw uitdagingen en doelstellingen.

Organiseert uw (hybride) congres, festival of online talkshow tot in de puntjes Veel opdrachtgevers en klanten kunnen niet wachten elkaar te ontmoeten. Wacht daarom niet te lang met uw idee voor een congres of bijeenkomst, want veel locaties raken al vol.

Aan de slag met uw congres?

Kijk op vngconnect.nl/congressen

34-36 PERSONALIA.indd 36

gemeente Hoorn als strategisch bestuursadviseur, regiocoördinator van het Pact van Westfriesland en projectleider VNG Jaarcongres in Westfriesland 2022.

Van der Horst is in Stede Broec de opvolger van Yvonne Hermans, die per ‫ ׅ‬ǯɐǶǞ ǐȲǞǏ˛ ƵȲ Ǟȁ RǞǶǶƵǐȌǿ werd.

Berend Sepers‫ ة‬ǐȲǞǏ˛ ƵȲ van de gemeenteraad van Pijnacker-Nootdorp, maakte de overstap naar de provincie. Hij werd per ׁ ȺƵȯɈƵǿƦƵȲ ǐȲǞǏ˛ ƵȲ ɨƊȁ provinciale staten van ZuidHolland. Voordat hij in december 2015 naar PijnackerNootdorp ging, was hij ruim ɹƵȺ ǯƊƊȲ ȲƊƊƮȺǐȲǞǏ˛ ƵȲ Ǟȁ jƊƊǐ en Braassem. Als statenǐȲǞǏ˛ ƵȲ ǞȺ ǘǞǯ ƮƵ ȌȯɨȌǶǐƵȲ ɨƊȁ Eric Meurs‫ ة‬ƮǞƵ ǐȲǞǏ˛ ƵȲ ɨƊȁ de Zwolse gemeenteraad werd.

Willem Nedermeijer is met ingang van 1 september ƮƵ ȁǞƵɐɩƵ ǐȲǞǏ˛ ƵȲ ɨƊȁ ƮƵ gemeenteraad van Laren.

Hij was (sinds 2013) plaatsɨƵȲɨƊȁǐƵȁƮ ǐȲǞǏ˛ ƵȲ Ƶȁ raadsadviseur in Utrechtse Heuvelrug. In Laren was hij de opvolger van Corry Holtslag, die met pensioen ging.

Marianne Muijzer-van der Meijden ging op 1 septemƦƵȲ ƊƊȁ ƮƵ ȺǶƊǐ ƊǶȺ ǐȲǞǏ˛ ƵȲ van de gemeenteraad van Papendrecht. Zij is daar de opvolger van Cecile Bus, die Ǟȁ ƊȯȲǞǶ ȁƊ ɈɩƵƵ ǯƊƊȲ ǐȲǞǏ˛ ƵȲٌ schap afscheid nam omdat zij zich wilde oriënteren op de toekomst. Sindsdien was Gerard van Egmond waarnemer. Muijzer was raadsadviseur/plaatsvervanǐƵȁƮ ǐȲǞǏ˛ ƵȲ Ǟȁ RȌƵDzȺƧǘƵ

Waard, daarvoor was zij dat in Binnenmaas.

Marloes Haveman is sinds ׁ ȺƵȯɈƵǿƦƵȲ ȲƊƊƮȺǐȲǞǏ˛ ƵȲ in Ermelo. Ze is daar de opvolger van Anita van Meerveld, die in maart overstapte naar adviesbureau BMC. Sinds 1 maart is Lia Randsdorp ǞȁɈƵȲǞǿٌǐȲǞǏ˛ ƵȲ bij de gemeenteraad van Ermelo. Haveman werkte ƮƊƊȲɨȌȌȲ ƦǞǯ ƮƵ ÀɩƵƵƮƵ jƊٌ ǿƵȲ ƊǶȺ ǐȲǞǏ˛ ƵȲ ɨƊȁ ƮƵ ƧȌǿٌ missie voor de Werkwijze en secretaris integriteit. In de laatste functie ondersteunde ze ook het externe onafhankelijke College van onderzoek integriteit en de onafhankelijke Adviseur integriteit.

Irma Hesp is per 1 septemƦƵȲ ǐƵȺɈȌȯɈ ƊǶȺ ǐȲǞǏ˛ ƵȲ Ǟȁ Heemstede. Ze begon daar op 1 januari 2003. Hesp werd regisseur regionale ȺƊǿƵȁɩƵȲDzǞȁǐ ðɐǞƮٌjƵȁȁƵٌ merland. De Heemsteedse raad hoop in september ƵƵȁ ȁǞƵɐɩƵ ǐȲǞǏ˛ ƵȲ ɈƵ Dzɐȁٌ nen benoemen.

Magda Jansen-van Harten is op 1 september gestart ƊǶȺ ȲƊƊƮȺǐȲǞǏ˛ ƵȲ Ǟȁ ªȌȌȺƵȁٌ daal. Ze is de opvolger van Elsbeth van Straaten, die om gezondheidsredenen stopte. Jansen werkte bij de politie als adviseur van Theo Weterings, die naast burgemeester van Tilburg ook voorzitter is van de Veiligheidsregio Middenen West-Brabant. Ze bekleedde die functie sinds 2019. Daarvoor werkte ze onder meer als strategisch adviseur orde en veiligheid bij de gemeente Soest en als interim-manager.

6-9-2021 17:11:23

TEKST: RUTGER VAN DEN DIKKENBERG | BEELD: MARTINE SPRANGERS

RAAD & WERK

Richard Keizer RAAD BUITENGEWOON LEEFBAAR, STEENWIJKERLAND WERK I wXmX0ّ0ß0y0w0yÀ0y ‘Al 25 jaar heb ik een evenementenbureau dat is gericht op kinderen en families. We doen van alles: van clown tot goochelaar, bij dorpsfeesten, corso’s, winkelopeningen, familiefeesten en meer. Ik ben een hybride ondernemer: in de ochtend werk ik bij een kunststofbewerkingsbedrijf, in de middagen, avonden en weekenden ben ik te boeken. Via het evenementenwerk ken ik heel veel mensen en veel inwoners herkennen mij ook. Ik zit nu in

37 RAAD en WERK.indd 37

mijn eerste termijn als raadslid en ben met voorkeursstemmen gekozen. Ik kom via mijn werk in veel dorpen en wijken. Daardoor ben ik heel benaderbaar. Vaak spreken mensen me op een evenement aan, of ik na Ɗ˜ȌȌȯ ȁȌǐ ƵɨƵȁ ɈǞǯƮ ɨȌȌȲ ɹƵ ǘƵƦ‫ خ‬RƵɈ ƊǏǐƵǶȌȯƵȁ ǯƊƊȲ ǐǞȁǐ dat natuurlijk moeilijk. Met de partij hebben we daarom wandelingen georganiseerd door veel dorpen van de gemeente.’

6-9-2021 17:11:58

TEKST: MARTEN MUSKEE

SMART CITIES

Techniek alleen is niet

zaligmakend

38

EEN SLIMME STAD DIE ONGELIJKHEID IN DE HAND WERKT, IS DIE EIGENLIJK WEL ZO SLIM? NEE, ZEGT UNIVERSITAIR DOCENT EN ONDERZOEKER JAN FRANSEN. ‘EEN STAD IS ALLEEN SLIM ALS ZIJ OOK INCLUSIEF IS.’

MAGAZINE

2021

Jan Fransen Universitair docent Erasmus Universiteit

S

limme steden blijken regelmatig inwoners buiten te sluiten. In een slimme stad wordt het gebruik van techniek neergezet als een oplossing voor alle problemen van de toekomst. Een soort technologisch determinisme dat diep in het geloof van de slimme stad zit. ‘Alleen al vanwege de digitale kloof werkt het in de praktijk meestal niet zo’, zegt Jan Fransen. ‘Sommige mensen kunnen nu eenmaal beter met technologie en internet omgaan dan anderen en profiteren daar meer van dan de achterblijvers. Met name ouderen, maar ook minderheden en lageropgeleiden, hebben grote moeite met de verdergaande digitalisering van onder meer de dienstverlening.’

Fransen is universitair docent stedelijke economische ontwikkeling en veerkracht bij het Institute for Housing and Urban Development Studies binnen de Rotterdamse Erasmus Universiteit. Het instituut doet vergelijkend onderzoek. Daarnaast coördineert Fransen onderzoek naar slimme en veerkrachtige steden bij Vital Cities and Citizens, een netwerk van onderzoekers waarbij de Rotterdamse universiteit de spin in het web is.

MENINGEN

Technologie en big data zijn goed inzetbaar, maar niet zaligmakend, stelt Fransen. Veel belangrijke informatie is niet gemakkelijk te digitaliseren. Dat zijn de meningen, percepties, angsten en andere zaken

38-41 LEESVERHAAL_Slimme stad.indd 38

van mensen die al dan niet hun succes of geluk bepalen. ‘Als de overheid te veel in big data gelooft en inwoners te weinig betrekt, dan kan dit tot verkeerde conclusies leiden. Er bestaat een te sterk vertrouwen in technologie waarmee alle sociale problematiek valt op te lossen. Natuurlijk zijn er allerlei voorbeelden waar het goed gaat en participatie plaatsvindt, maar technologie alleen lost de sociale problemen niet op.’

ONGELIJKHEID

Slimme oplossingen kunnen volgens Fransen al snel leiden tot ongelijkheid. Hij erkent dat een slimme prullenbak, verkeerslicht of lantaarnpaal iedereen ten goede kan komen. Maar moeten bestuurders daar prioriteit aan

6-9-2021 17:12:41

geven? En wie krijgt de informatie die zo verzameld wordt, en wat gebeurt daarmee?

BREDE WELVAART EN PARTICIPATIE

Het begrip ‘slimme stad’ kent diverse definities.

Duidelijk is wel dat het om veel meer gaat dan de slimme lantaarnpaal volgehangen met sensoren. De slimme en inclusieve stad valt als begrip in tweeën te splitsen. Zo speelt het begrip brede welvaart aan de ene kant een rol. De slimme stad gebruikt technische en andere slimme hulpmiddelen om iedereen toegang tot werk, huisvesting en scholing te bieden, zorgt ervoor dat ouderen worden betrokken en dat sprake is van gendergelijkheid.

Daarnaast speelt de vraag in hoeverre inwoners betrokken zijn bij beleidsprocessen. Worden nieuwe technieken gebruikt om inwoners de ruimte en kans te geven om de eigen leefomgeving en werkomgeving vorm te geven?

In deze zin is ongelijkheid typisch verbonden aan zaken als inclusie en exclusie, legt Fransen uit. ‘Een slim initiatief zoals online onderwijs tijdens corona kan best een positief effect hebben op bepaalde leerlingen, terwijl andere leerlingen niet tot hun recht komen’, zegt hij. ‘Zo ontstaan nieuwe ongelijkheden. Er wordt vaak geen brede maatschappelijke kostenbatenanalyse op een initiatief losgelaten. Ook technologisch determinisme speelt een rol. Als sensoren zorgen voor meer veiligheid en leefbaarheid, ben je wat minder geneigd om verder te zoeken naar de diepere oorzaken.’

Fransen wijst op een onderstroom die ook meespeelt.

Een slimme stad wil vaak een slimme, creatieve economie aantrekken. Die hightechsector groeit

38-41 LEESVERHAAL_Slimme stad.indd 39

39

supersnel en zorgt tegelijkertijd voor de grootste economische ongelijkheid, zegt Fransen. Hij doelt daarmee op de multimiljonairs aan de ene kant en de fietskoeriers met tijdelijke arbeidscontracten aan de andere kant.

De slimme stad trekt een kenniseconomie aan die in zichzelf vaak ongelijk is, en dat heeft de neiging om tot meer ongelijkheid te leiden. ‘Wie investeert in slimme bedrijven, creëert waarschijnlijk vooral banen voor hoger opgeleiden. De huizenprijzen stijgen en de stad wordt al snel onbetaalbaar voor de armeren. Het is moeilijk een inclusieve stad te combineren met een slimme stad. Dat vraagt bestuurlijke aandacht. Ik wil geen doemverhaal vertellen, maar wijs op het risico van uitsluiting.

Neem het serieus, dan kun je er als bestuurder wat aan doen.’

MAGAZINE

2021

AANDACHTSVELDEN

Bestuurders presenteren hun stad graag als slim, creatief en inclusief, maar soms bijten die dingen elkaar. Kan het allemaal wel tegelijk en hoe combineer je dat dan? Dat is wat betreft Fransen

‘Alleen al vanwege de digitale kloof werkt het in de praktijk niet’ 6-9-2021 17:13:00

ingezonden mededeling

Smart society: een slimme en duurzame toekomst met BTG De ontwikkelingen rondom de slimme stad gaan inmiddels zover, dat het beter is te spreken van een smart society. BTG, de branchevereniging voor ICT en Telecommunicatie Grootgebruikers, wijst op de voordelen.

Van een smart city naar smart society ‘Van een smart city kunnen we eigenlijk al niet meer spreken’, vertelt Petra Claessen, CEO van branchevereniging BTG en serviceorganisatie TGG. ‘Aspecten omtrent mobiliteit, duurzaamheid, stadsreputatie, industrie, educatie en gezondheidszorg hebben allemaal te maken met digitale connectiviteit.

Een smart city is een slimme stad waarbij informatietechnologie en het Internet of Things ingezet worden om de stad te beheren en te besturen. De stad moet hierdoor duurzamer en efficiënter zijn en ervoor zorgen dat inwoners, forensen en bezoekers eenvoudig binnen de stad kunnen reizen. Er moet economische groei kunnen plaatsvinden. Zowel de openbare veiligheid als de veiligheidsbeleving wordt gewaarborgd. En de stad werkt voortdurend aan het verbeteren van het imago en de reputatie. Maar van alleen het realiseren van een smart city kunnen we niet meer spreken. De ontwikkeling gaat veel verder. Als BTG werken wij samen met solution partners aan oplossingen om onze

38-41 LEESVERHAAL_Slimme stad.indd 40

doelstellingen te realiseren. Die gaan veel verder dan alleen het nastreven van een smart city. De benaming

smart society past veel beter bij de innovatieve ontwikkelingen omtrent digitalisering die met elkaar verbonden zijn.’

Floriade ‘Het terrein van Floriade in Almere is wat mij betreft smart society pur sang’, gaat Claessen verder.

Almere organiseert in 2022 de Floriade. Dat is een halfjaar durende tentoonstelling die één keer in de tien jaar plaatsvindt in Nederland. Bedrijven zetten tijdens het evenement paviljoens op waar zij laten zien hoe zij innoveren op het gebied van land- en tuinbouw.

Almere werkt al geruime tijd toe naar dit evenement, met het doel om Almere als groene en duurzame stad op de kaart te zetten. De Floriade moet een unieke kijk gaan bieden op de huidige oplossingen voor de Groene Stad van de Toekomst.

Claessen: ‘Het draait op het terrein daarbij om digitale innovatie. Veel toepassingen hebben daarbij te maken met een hoge mate van connectiviteit, zoals sensoren, 5G,

AI, Internet of Things-apparaten, et cetera. Voor de Floriade werken we met alle partijen nauw samen in een de BTG-expertgroep Smart Society. Zo willen we een duurzaam Almere creëren, dat op een slimme manier verbonden is. Dat is een prachtig voorbeeld van hoe digitale toepassingen met elkaar verbonden kunnen zijn en vele voordelen op kunnen leveren. BTG/TGG Building bridges in a smart society.’

Over BTG De BTG Vereniging is een onafhankelijke knowledge driven organisatie die samen met het groeiend aantal leden de juiste digitale snaar weten te raken. De focus ligt dit jaar op thema’s waar we allemaal mee te maken hebben, namelijk 5G, smart society inclusief smart cities & smart industries, artificial intelligence, data analytics & science, cyber security en de circulaire economie.

Ga voor meer informatie naar www.btg.org of neem contact op met Petra Claessen via petraclaessen@ btg.org

6-9-2021 17:13:13

‘Het is moeilijk om een inclusieve stad te combineren met een slimme stad’ de puzzel. Op de vraag hoe de slimme stad dan wel inclusief te maken is, presenteert Fransen vijf aandachtsvelden. Ongelijkheid hoort bij de overheid hoog op de agenda te staan. ‘Neem niet klakkeloos technische oplossingen over voor sociale vraagstukken, maar zorg ervoor dat daar een serieus sociaaleconomische analyse aan ten grondslag ligt. Wat zijn lokaal de grote problemen en kansen en welke rol kan technologie daarbij spelen? Stel ongelijkheid hierbij centraal.’

Hightechbedrijven weten heel goed hun techniek te presenteren als dé oplossing. Volgens Fransen zou het goed zijn om de macht van met name de grote spelers wat aan banden te leggen. ‘Dat klinkt wat kort door de bocht en daar is meer onderzoek naar nodig, maar hier zullen veel mensen het mee eens zijn. Zie bijvoorbeeld de pedofiliezaak in Bodegraven-Reeuwijk, die laat zien dat er meer regulering, controle en kennis nodig zijn. Die bedrijven hebben ook zoveel meer kennis in huis dan gemeenten, dat het moeilijk onderhandelen is.’

ONOMKEERBAAR

Het derde aandachtsveld van Fransen heeft te maken met de digitale kloof. Veel ouderen en lageropgeleiden hebben moeite mee te komen in de digitaliserende samenleving. Er is wel aandacht voor deze kloof, maar het kan beter want het is overduidelijk dat deze trend onomkeerbaar is. Wel wordt de techniek steeds gemakkelijker en gebruiksvriendelijker.

Het vierde punt is experimenteren met slimme inclusieve projecten en deze vervolgens opschalen, Smart cities experimenteren op grote schaal met innovatieve techniek bij bijvoorbeeld projecten voor de circulaire economie en circulair wonen. Het is van belang die experimenten op te schalen, maar het grote probleem is dat dit nauwelijks lukt.

Liesbet van Zoonen, hoogleraar sociologie aan de Erasmus Universiteit, pleitte eerder in VNG Magazine

38-41 LEESVERHAAL_Slimme stad.indd 41

voor regelvrije zones waar gemeenten kunnen experimenteren met het koppelen van data. Fransen is het daarmee eens, maar dat biedt niet de oplossing voor het opschalen.

‘Werkt zo’n experiment in een regelvrije zone, dan wil dat niet zeggen dat het ook werkt in de rest van de stad waar de regels wel gelden. Een experiment werkt het best in isolatie, dan kun je doen wat je wilt. Maar om iets op te schalen, moet je juist niet in isolatie zitten en externe contacten zoals beleidsmakers vanaf het begin betrekken. Dan worden de experimenten echter weer bureaucratisch en behoedzaam. Het punt is dat de regelgeving niet zozeer moet verdwijnen, maar moet veranderen om zowel slim als inclusief te kunnen worden.’

41 MAGAZINE

2021

SOBERE INNOVATIES

Fransen doet ook onderzoek naar frugal innovation, sobere innovaties die weinig kosten en waar armeren van kunnen profiteren. Deze innovaties doen meer met minder, de focus ligt op de functionaliteit.

‘Je zoekt naar oplossingen die heel weinig kosten, die werken in een omgeving waar weinig andere middelen beschikbaar zijn. Deze manier van innoveren gebeurt in de slimme stad nog veel te weinig. Dat je echt doelbewust zoekt naar slimme oplossingen om degenen die niet kunnen meekomen mee te trekken. De Erasmus Universiteit doet daar samen met de universiteiten van Leiden en Delft onderzoek naar.’

Als voorbeeld noemt Fransen het Amsterdamse initiatief waarbij postbodes mensen informeren over activiteiten in de wijk om daarmee eenzaamheid tegen te gaan. Er wordt gebruikgemaakt van bestaande netwerken om een extra dienstverlening te bieden, laagdrempelig, sober en inclusief. Het is ook een van de weinige slimme projecten die niet digitaal zijn.

Een ander hoofdstedelijk initiatief is de app die mensen met financiële problemen helpt met brieven die ze niet goed begrijpen. Ze maken met de app een foto van de brief en sturen deze op voor hulp. ←

6-9-2021 17:13:31

VACATURES Hét overzicht van vacatures binnen gemeenten voor hoger opgeleiden.

Voor een overzicht van alle vacatures en meer informatie zie www.gemeentebanen.nl.

(X0y²Àß0ªm0yXyJ‫غ‬ FACILITAIR Business IT regisseur /

ÇÀ w ÀX²0ªXyJ‫غ‬ ICT GEO-specialist

Koggenland ICT-specialist

42 MAGAZINE

2021

Leeuwarden Manager ICT Leeuwarden Adviseur informatie SED organisatie (Bovenkarspel) ICT-inkoper Westland Enterprise architect Westland Functioneel beheerder applicaties maatschappelijk domein Zaanstad

senior functioneel beheer Hilversum Clustermanager programma’s, projecten en opgaven Katwijk Medewerker burgerzaken specialisatie BRP Leiderdorp Allround beleidsondersteuner Rheden Gegevensbeheerder BAG/WOZ Soest BRP specialist Velsen

IXy y!X00m‫غ‬ ECONOMISCH ÀƵƊǿǶƵǞƮƵȲ ˛ ȁƊȁƧǞƵƵǶ

BESTUURLIJK Communicatieadviseur

De Bilt Communicatieadviseur

Epe Jurist bestuursrecht

Hoorn Bestuurlijk juridisch adviseur B Openbaar Lichaam Bonaire Communicatieadviseur Soest

beleid Bloemendaal Subsidiecoördinator De Bilt Ervaren aanbestedingsjurist Haarlemmermeer Aanbestedingsjurist in opleiding Haarlemmermeer Beleidsmedewerker economie Maassluis

Financieel adviseur

Verzuimadviseur

planning & control Sociale Dienst Drechtsteden Dordrecht

Zaanstad

y(0ªàXh²‫غ‬ à0À0y²!R §‫غ‬ CULTUUR Consulent leerplicht/

RMC Raalte Beleidsadviseur cultuur en binnenstad Schiedam

OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID Senior juridisch

medewerker handhaving Wabo Soest Ervaren adviseur openbare orde en veiligheid Stichtse Vecht Handhavingsjurist aanpak ondermijning Veenendaal Beleidsadviseur OOV Vijfheerenlanden

§0ª² y00m‫غ‬ ORGANISATIE Senior medewerker

functioneel beheer P&O Servicecentrum Drechtsteden

RUIMTELIJKE ORDENING Senior adviseur

vastgoed Almelo Junior/medior technisch vastgoedbeheerder BAR organisatie (Barendrecht) Projectleider civiel De BUCH (Uitgeest) Teammanager beheer openbare ruimte Haarlem Juridisch adviseur parkeren Hilversum Juridisch adviseur contracten Katwijk Plantoetser Wabo Lansingerland Senior jurist grondzaken Lansingerland Technisch projectleider civiel Leiden Projectondersteuner Leiderdorp Projectleider openbaar gebied Schagen Beleidsadviseur beheer openbare ruimte Schiedam

Colofon ßyJ wƊǐƊɹǞȁƵ ǞȺ ǘƵɈ ȌǏ˛ ƧǞǁǶƵ ȌȲǐƊƊȁ ɨƊȁ ƮƵ ßƵȲƵȁǞǐǞȁǐ ɨƊȁ yƵƮƵȲǶƊȁƮȺƵ JƵǿƵƵȁɈƵȁ Vragen aan de VNG? Bel het team Informatievoorziening, tel. 070-373 83 93, info@vng.nl

Mis niets!

Uitgever Dineke Sonderen, Sdu Uitgevers, tel. 070-378 99 24 Hoofdredactie Esther Bunnik Chef redactie Rutger van den Dikkenberg Redactie Leo Mudde, Marten Muskee, Monique Westenbroek Medewerkers Geerten Boogaard, Sandra Braakmann, Jiri Büller, Saskia Klaassen, André Krouwel, Sanne van der Most, Martijn van der Steen, Marleen Stikker Contact redactie tel. 070-378 96 43, redactie@vngmagazine.nl Ontwerp Fier.media Vormgeving Monique Westenbroek Druk Senefelder Misset, Doetinchem Advertenties Cross Media Nederland, Tom Lammertink, 010-760 73 24, tom@crossmedianederland.com Abonnementen JȲƊɈǞȺ ɨȌȌȲ ƦɐȲǐƵǿƵƵȺɈƵȲȺ‫ ة‬ɩƵɈǘȌɐƮƵȲȺ‫ ة‬ǐƵǿƵƵȁɈƵȺƵƧȲƵɈƊȲǞȺȺƵȁ‫ ة‬ȲƊƊƮȺǶƵƮƵȁ‫ ة‬ȲƊƊƮȺǐȲǞǏ˛ ƵȲȺ‫ ة‬ȯƊȲǶƵǿƵȁɈƊȲǞǁȲȺ Ƶȁ ambtenaren vanaf schaal 10 bij gemeenten. Aanvragen en wijzigingen: www.vng.nl, vngleden@vng.nl of 070-373 83 93.

Betaalde abonnementen Prijs jaarabonnement: 163 euro (excl. btw). Sdu Klantenservice, www.sdu.nl/service, tel. 070-378 98 80.

Schriftelijk opzeggen uiterlijk twee maanden vóór het einde van de abonnementsperiode bij Sdu Klantenservice, Postbus 20025, 2500 EA Den Haag.

Neem nu een jaarabonnement op VNG Magazine via sdu.nl/service of bel naar 070-378 98 80

© 2021, ISSN 1566-1636

42 Vacatures en colofon.indd 42

6-9-2021 17:14:05

Voorkom een zoektocht naar de juiste kengetallen Zorg dat u op de hoogte bent!

Heeft u als deskundige in uw dagelijkse praktijk regelmatig comptabele gegevens nodig op het gebied van sociale zekerheid, maatschappelijke dienstverlening, gezondheid, belastingen, huurtoeslag en arbeidsmarktmaatregelen?

Of bijvoorbeeld op het gebied van de wet WOZ, loonbelasting, premieheffingen en zorgverzekering.

Met deze nieuwe actuele wettenbundels van Sdu wordt u optimaal geïnformeerd.

Meer informatie: sdu.nl

Een woning voor bakker Roy

Omdat zijn hart bij ons verse brood ligt

We willen graag dat Roy in zijn eigen buurt kan blijven wonen.

Dat is belangrijk voor Roy, maar ook voor de buurt.

Wonen moet voor iedereen betaalbaar blijven. Daarom hebben we BPD Woningfonds opgericht.

Hiermee werken we samen met gemeenten en woningcorporaties aan meer middenhuurwoningen door heel Nederland. Van Alkmaar tot Almelo en van Groningen tot Rosmalen.

Meer weten over onze projecten, zoals bijvoorbeeld in Oosterhout of Eindhoven?

Kijk op bpd.nl/woningfonds

Bouwen aan het hart van de buurt 43 Advertentie.indd 43

6-9-2021 12:43:14

volledig geactualiseerd!

Tekst & Toelichting Aanbestedingswet 2012 editie 2021

Gijs Verberne Philip Juttmann 888 pagina’s isbn 978 90 12 40684 0

Deze nieuwe editie van Tekst & Toelichting Aanbestedingswet 2012 is een alomvattende kennisbron van grote praktische waarde. Het boek geeft een compleet en actueel beeld van het Nederlandse aanbestedingsrecht anno 2021 en is daarmee een onmisbare uitgave voor een ieder die regelmatig met aanbestedingen te maken heeft!

Ook het gespecialiseerde hoger onderwijs maakt volop gebruik van deze uitgebreide kennisbron.

Deze uitgave bevat de per 1 juli 2021 geldende tekst van de Aanbestedingswet 2012, alsmede de gehele parlementaire geschiedenis van zowel de oorspronkelijke wet als alle wetswijzigingen en aanvullend het per 1 juli 2020 gewijzigde Aanbestedingsbesluit.

Ook de gewijzigde Gids Proportionaliteit 2020 en het nieuwe model van het Uniform Europees Aanbestedingsdocument van 17 juli 2020 zijn in deze uitgave opgenomen.

Zie ook www.sdu.nl/aanbestedingsrecht voor nieuwe Sdu-publicaties Aanbestedingsrecht

44 Advertentie.indd 44

6-9-2021 12:43:59