13 ACTUEEL
Drie vragen aan...
Theo Weterings, burgemeester Haarlemmermeer
Verruiming belastinggebied voor versterking democratie Vernieuwing van de lokale democratie vormt een noodzaak, zo kwam ook naar voren tijdens de recente buitengewone algemene ledenvergadering van de VNG. Gemeenten vragen het volgende kabinet daarbij met hen samen te werken. VNGbestuurslid Theo Weterings blikt alvast vooruit.
1 Er komen experimenten om de
samenleving meer mogelijkheden te geven om mee te doen binnen de lokale democratie. Hoe belangrijk is het dat gemeenten daar voldoende ruimte voor krijgen? ‘De VNG Agenda 2017 die is vastgesteld tijdens de BALV pleit voor die experimenten. Het is van wezenlijk belang dat inwoners en belanghebbenden betrokken zijn en blijven bij het gemeentebestuur. Het is essentieel dat zij die mogelijkheden zien en dat ze zich kunnen bemoeien met het lokaal bestuur. Wij willen daarom meer mogelijkheden van het Rijk om wettelijke regels eventueel niet toe te passen of om die anders uit te voeren. “Meer lokaal maatwerk” is daarbij ons adagium. Minister Ronald Plasterk (BZK) heeft weliswaar onlangs gezegd dat de Grondwet en de Gemeentewet al veel ruimte bieden voor experimenten. Daar heeft hij gelijk in. Zo staat er nergens in de Gemeentewet dat er in de raadsvergadering niet wat extra stoelen kunnen worden bijgezet voor inwoners die mee willen praten; hoe de raad besluiten voorbereidt, mag hij immers zelf weten. Wij willen echter
ook met het Rijk praten over experimenteermogelijkheden die wél wetswijziging vergen. Waarom mag de raad bijvoorbeeld niet zelf bepalen hoeveel leden hij telt, en waarom mag de raad niet tussentijds ontbonden worden als de bestuurlijke situatie in een gemeente daarom vraagt? Daarvoor vragen wij ruimte van de minister.’
2 In hoeverre past eventuele uitbreiding
van het lokaal belastinggebied bij die verbetering van de lokale democratie? ‘Die hoort daarbij. Wij pleiten daarom in principe voor een verschuiving van rijksbelastingen naar gemeenten. Burgers moeten zich realiseren dat er meer taken van het Rijk naar gemeenten zijn gegaan. De discussie of inwoners iets willen en of dat wel kan en wie daarvoor hoeveel gaat betalen, wordt belangrijker. Zij hoort op lokaal niveau gevoerd te worden. Momenteel is het nog te vaak zo dat het Rijk gemeenten regels oplegt met bijbehorend geld en dat het lokaal bestuur die regels maar moet uitvoeren met het beschikbare budget. Dat stimuleert de lokale democratie niet. Als gemeenten
16 december 2016
Foto: Jur Engelchor
een groter eigen belastinggebied hebben, wordt de keuze welke voorzieningen er moeten zijn in een gemeente lokaal gemaakt. Daar waar het hoort.’
3 Moeten aan die uitbreiding nog voor-
waarden worden gesteld? ‘Vanzelfsprekend stelt de VNG voorwaarden. Zo is het evident dat bijvoorbeeld de belastingdruk voor inwoners niet omhoog mag gaan door die belastingschuif. Het moet voor de belastingbetaler duidelijk zijn dat er sprake is van een verschuiving van geld en per saldo niet van een belastingverhoging. Er zal uiteraard ook goed gekeken moeten worden naar de effecten voor individuele gemeenten van de vergroting van het lokaal belastinggebied. Budgettaire neutraliteit moet natuurlijk het streven zijn. Het is bij dit alles belangrijk om voor ogen te houden dat een groter belastinggebied voor ons geen doel op zich is, maar dat zij dient om de band tussen bepalen, betalen en verantwoorden te versterken om zo een rol te spelen bij de gewenste verbetering van de maatschapW pelijke democratie.’ (PvdZ)