VNG Magazine 2016-20

VERDUURZAMING VAN UW PARTICULIERE WONINGVOORRAAD VERSNELLEN? HOOM HELPT!

HOOM MAAKT ENERGIE BESPAREN MAKKELIJK OOK IN UW GEMEENTE Samen met gemeenten en lokale coรถperaties ontwikkelde Hoom een Hฮ HFWLHYH DDQSDN YRRU GH YHUGXXU]DPLQJ YDQ SDUWLFXOLHUH ZRQLQJHQ +RRP FRPELQHHUW GH NUDFKW YDQ JH]DPHQOLMNH FDPSDJQHV PHW RQDIKDQNHOLMNH LQGLYLGXHOH EHJHOHLGLQJ YRRU GH ZRQLQJHLJHQDDU

HOOM ONTZORGT BIJ ENERGIEBESPARING:

'H UHJLR *RRL HQ 9HFKWVWUHHN HQ YHUVFKLOOHQGH UHJLRศ V LQ *HOGHUODQG

ALLES GEREGELD VAN BEGIN TOT EIND

%UDEDQW =XLG +ROODQG HQ 2YHULMVVHO EHKDDOGHQ VDPHQ PHW +RRP DO

PERSOONLIJKE BEGELEIDING

JRHGH UHVXOWDWHQ 9RRU VWDDQ QLHXZH ZLMN HQ VWDGVDDQSDNNHQ

HELDER AANBOD

RS GH SODQQLQJ Hoom voor uw gemeente? Bel 088 00 62 099 of kijk

GEGARANDEERDE KWALITEIT

voor onze werkwijze op Hoom.nl

ONAFHANKELIJK

DE SAMENWERKING MET HOOM VERZEKERT ONS VAN EEN PROFESSIONEEL EN ONAFHANKELIJK AANBOD VOOR HUISEIGENAREN IN WAGENINGEN. 6DQQH 0HHONHU %HOHLGVPHGHZHUNHU NOLPDDW GXXU]DDPKHLG JHPHHQWH :DJHQLQJHQ

+RRP LV HHQ ODQGHOLMNH FRยธSHUDWLH YRRU HQHUJLHEHVSDULQJ 0HW RQ]H HQHUJLHEHVSDULQJVVHUYLFH ZLOOHQ ZH ]RYHHO PRJHOLMN ZRQLQJHLJHQDUHQ KHOSHQ KXQ KXLV HQHUJLH]XLQLJHU WH PDNHQ +RRP LV RQDIKDQNHOLMN HQ KHHIW JHHQ ZLQVWRRJPHUN

20

Inhoud

3

16 december 2016 Jaargang 70

18-33 Thema Energie 18

De Bilt wordt energieneutraal Wethouder Anne Brommersma vertelt hoe de gemeente dat doet.

23

Naar een gasloze samenleving Maken gemeenten er echt werk van of blijft het bij mooie woorden?

36 Advies

42 Betoog

Banenafspraak in de praktijk De VNG laat mensen met een arbeidsbeperking volwaardig meedraaien in de organisatie.

Stop met precario!

De inwoners van Capelle aan den IJssel zijn volgens wethouder Jean-Paul Meuldijk de dupe van het ‘graaigedrag’ van andere gemeenten.

28

Het succes van de groene leges

4-15

40

Enschede rekent geen kosten meer voor duurzame vergunningen.

Actueel

Panel

Verder

X Meer tijd nodig voor lagere regeldruk X 3 vragen aan... Theo Weterings X Haarlemse raad debatteert over global goals

Kunnen buurtrechters een rol spelen bij het oplossen van burenruzies?

5 Commentaar Jantine Kriens 6 Lopende zaken 43 Column Kirsten Veldhuijzen 45 Personalia 50 Vacatures en colofon

32

Inwoners verleiden tot duurzaam wonen Welke initiatieven nemen Westland, Weert en Rotterdam?

Coverfoto: Jiri Büller Nummer 1 verschijnt op 27 januari 2017

Redactioneel

Cindy Castricum, chef redactie

Besparen

W

aar zo’n themanummer al niet goed voor is. Ik moet eerlijk bekennen dat ik in het dagelijks leven niet zo heel groen ben. Althans, de verwarming staat vrij hoog (als ik thuis ben), mijn laptop zit vaak in het stopcontact en voor een tweepersoonshuishouden was (en droog!) ik relatief vaak. Toen ik voor een artikel de wethouder van Westland sprak over het duurzaam maken van woningen werd ik echter enthousiast. Op westlandwoontduurzaam.nl staan allemaal aardige tips om energie te besparen inclusief de bedragen die dit jaarlijks oplevert. Kijk, raak een Nederlander in zijn portemonnee en hij is geïnteresseerd...

Dit themanummer over energie is alweer de laatste editie van het jaar. De wethouder van De Bilt vertelt hoe haar gemeente energieneutraal wordt, Utrecht en Winsum lichten hun ambitie om gasvrij te worden toe en in Enschede hoeven initiatiefnemers van duurzame plannen geen kosten meer voor vergunningen te betalen.

De redactie gaat er nu even tussenuit. We wensen u goede en gezellige feestdagen toe. Eén voornemen heb ik alvast in een daad omgezet: de lampjes in de kerstboom die ik dit weekend ga opzetten, vervang ik door ledverlichting. Het begin is er, zullen we maar zeggen.

16 december 2016

4 ACTUEEL

Meer tijd nodig voor lagere regeldruk sociaal domein De decentralisaties in het sociaal domein hadden moeten leiden tot minder regeldruk en eenvoudiger procedures. Maar de praktijk blijkt weerbarstig. De geraamde afname van de regeldruk met 15 miljoen euro in 2016 is niet gehaald.

Mensen die een beroep doen op hulp, vinden de toegang tot voorzieningen nog altijd ingewikkeld, blijkt uit onderzoek van het Adviescollege toetsing regeldruk Actal. Zij zijn nog even veel tijd kwijt met hun aanvraag als vóór de decentralisaties.

Gemeenten hebben meer tijd en ruimte nodig om de decentralisaties echt handen en voeten te geven.

Keukentafelgesprek Het keukentafelgesprek, bedoeld om bij hulpvragen een volledig beeld te krijgen van de behoefte aan ondersteuning, vindt in twee derde van de gevallen plaats. Actal adviseert gemeenten nu het keukentafelgesprek effectiever in te zetten en slimmer gebruik te maken van de gegevens die bij de overheid bekend zijn. Aanvragers hebben nog altijd moeite om de juiste informatie of de juiste persoon te vinden. Sowieso is het volgens Actal wenselijk dat het keukentafelgesprek als uitgangspunt wordt opgenomen in lokale

verordeningen; dat is nog niet in alle gemeenten het geval.

Om de regeldruk te verminderen, moet volgens Actal duidelijk worden welke gegevens gemeenten onderling mogen uitwisselen. Nu zijn zij vaak voorzichtig, waardoor mensen meermaals hetzelfde verhaal moeten vertellen en dezelfde gegevens moeten aanleveren. Actal pleit daarom voor een handreiking waaruit blijkt wat de reikwijdte van wettelijke

bepalingen is. Ook zou een aantal wettelijke bepalingen moeten worden aangepast. Volgens Actal-voorzitter Jan ten Hoopen valt bij gemeenten veel winst te behalen met een goed keukentafelgesprek. ‘Mensen die prettig worden geholpen, ervaren de aanvraag als minder ingewikkeld en minder bureaucratisch. Zeker wanneer de aanvraag begrijpelijk blijft en minder juridisch jargon W bevat.’ (LM)

Aanval op zorgfraude geopend Het geld dat gemeenten uitgeven aan zorg, komt niet altijd terecht bij de mensen die dat nodig hebben. Gemeenten pakken nu hun verantwoordelijkheid op om dit in de toekomst te voorkomen.

De afgelopen anderhalf jaar hebben de Drechtsteden, Cromstrijen, Gorinchem en Schiedam samen met hun ketenpartners de risico’s op fouten en fraude met zorggeld in kaart gebracht. Daarna onderzochten ze hoe zij misbruik, oneigenlijk of ondoelmatig gebruik van geld dat is bestemd voor de uitvoering

van de Jeugdwet en Wmo 2015, kunnen voorkomen.

Volgens burgemeester Jan Heijkoop van Hendrik-Ido-Ambacht, voorzitter van de pilot-stuurgroep, is de pilot Voorkomen fraude gemeentelijk sociaal domein van groot belang omdat fraude het vertrouwen in het zorgstelsel ondermijnt. ‘We willen niet alleen de fraude aanpakken, maar ook de kans op fouten verkleinen.’

Handhavingsinstrumenten Uit de resultaten blijkt onder meer dat gemeenten verschillende handhavingsinstrumenten kunnen inzetten om

16 december 2016

klanten en contractpartners bij bewezen overtredingen aan te pakken. Dat zijn instrumenten uit civiel, bestuurs-, tucht- en strafrecht. Heijkoop: ‘We geven daarmee een duidelijk signaal af aan iedereen die overtreding van de regels overweegt: behandeling die afwijkt van de gemaakte afspraak en vooral fraude, waarbij opzet in het geding is, pakken we stevig aan.’

De pilot, waaraan ook de VNG en het ministerie van SZW meededen, heeft geresulteerd in de Richtingwijzer rechtmatige zorg. Deze publicatie is te W vinden op VNG.nl. (LM)

5 ACTUEEL

Commentaar

Jantine Kriens jantine.kriens@vng.nl @kriens

Wij gaan ervoor Het was een hectisch jaar. Niet alleen voor mij, zeker ook voor de medewerkers van het bureau. De persoonsgebonden budgetten, de volgende fase in de opvang van vluchtelingen, de laatste afspraken met dit kabinet over de omgevingswet en het voorstel om veel meer samen te organiseren zodat we slimmer en goedkoper in de informatiesamenleving op kunnen treden. Het is maar een kleine greep uit de veelheid aan onderwerpen waaraan medewerkers van de VNG, samen met u, in 2016 een bijdrage hebben geleverd.

Onze vereniging is een bijzonder samenspel van alle gemeenten in Nederland: groot, klein, aan de kust, aan de grens, rijk, arm.

Steeds weer proberen we binnen de vereniging tot gedeelde standpunten te komen, belangen samen te laten vallen en soms moeten we ook constateren dat belangen gewoon even niet samenvallen. Van onze medewerkers wordt veel gevraagd: werken in netwerken, overzicht hebben, belangen behartigen, diensten verlenen, samenwerken. Daarbij past een strategische, wendbare organisatie. In 2016 zijn we daarom onze organisatie anders gaan inrichten.

Ons bestuur heeft voor de komende jaren drie maatschappelijke opgaven benoemd; integratie en participatie, een gezonde en veilige leefomgeving en vertrouwen in de lokale overheid. In 2017 gaat de organisatie daarbij aansluiten met drie themadirecteuren. Twee themadirecteuren starten al op 1 januari: Edward Stigter en Kees Breed.

De derde zal spoedig bekend worden.

We hopen dat we met onze nieuwe VNG vanaf 1 januari met nieuwe ĂŠn vertrouwde gezichten samen met u verder kunnen werken aan een goede belangenbehartiging en dienstverlening.

Welk kabinet er ook komt, zonder gemeenten zal het niet lukken Dat is ook hard nodig, 2017 is immers een verkiezingsjaar. Ik heb het nog nooit zo moeilijk gevonden om me een beeld te vormen van wat de verkiezingen ons zullen brengen. En tegelijkertijd weet ik zeker dat de drie thema’s van ons bestuur ook na de verkiezingen van belang zullen zijn: verbinding, het vertrouwen versterken in de samenleving en in de democratische instituties, de energietransitie en de klimaatverandering. En welk kabinet er ook komt, zonder gemeenten zal het niet lukken. Een gezamenlijke agenda van nationale en decentrale overheden is de enige weg waarlangs we oplossingen kunnen vinden voor de grote maatschappelijke opgaven van onze tijd. Wij stropen de mouwen op en gaan ervoor. Nu dat kabinet nog!

Ik wens iedereen heel fijne feestdagen en een mooi 2017 met een krachtig lokaal bestuur!

Jantine Kriens is voorzitter van de VNG-directieraad

16 december 2016

6 ACTUEEL

Lopende zaken

Tekst: VNG

Op 8 december vergaderden de commissies en het bestuur van de VNG voor de laatste keer in 2016.

Waarover spraken zij? Hieronder kunt een korte weergave lezen.

Raadsleden & Griffiers De Ontwikkelagenda Lokale Democratie is op de BALV van 30 november aangenomen. De komende maanden wordt het programma uitgewerkt. Daarbij moet de rol van de gemeenteraad goed worden geborgd. De commissie zal hier nauw bij betrokken zijn. Het programma moet fungeren als vliegwiel voor alle gemeenten. Vervolgstappen zijn onder meer het verzamelen van best practices, een toer langs de provinciale afdelingen, het verkrijgen van experimenteerruimte en gesprekken met verschillende vertegenwoordigers van de lokale democratie.

De commissie sprak over de Wet revitalisering generiek toezicht. Deze wet dateert uit 2012 en wordt geëvalueerd. De wet legt bevoegdheden en controlerende taken neer bij gemeenteraden. De commissie vermoedt dat veel gemeenteraden daar onvoldoende aandacht aan hebben (kunnen) besteden en vindt het belangrijk om dit thema permanent onder de aandacht te brengen bij gemeenteraden.

Rond het thema ‘Europa’ is gesproken over de rol van de raad en de commissieleden. Aanleiding was een visiedocument met de uitgangspunten voor de lobby in Brussel. De commissie onderstreepte het punt ‘lokaal wat lokaal kan, opschaling waar nodig’. Gemeenten zijn niet in dienst van Europa maar andersom.

In de Tweede Kamer is het Actieplan rekenkamers besproken. De commissie is verbaasd over de reactie van de minister om de rekenkamerfunctie af te schaffen en raadsleden een adviserende taak geven. De commissie vindt het belangrijk dat de VNG alsnog een signaal geeft en kijkt naar een goede timing hiervan.

Bestuur Het bestuur sprak over de verschuiving naar het lokaal belastinggebied. Niet als doel op zich, maar als middel om de lokale democratie te borgen. Daaraan zijn vanzelfsprekend randvoorwaarden verbonden (zie het interview met Theo Weterings, p. 13). Op korte termijn zal er een ledenbrief uitgaan.

Het bestuur besprak tevens de knelpunten van enkele gemeenten rond accountancy. De commissie Financiën is hierover met het ministerie van Financiën en de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants in gesprek.

Vanuit de werkgroep Lokale Democratie wordt het belang onderstreept om in de lobby mee te nemen dat lokale partijen, net als landelijke politieke partijen, een financiële bijdrage vanuit het ministerie van BZK zouden moeten ontvangen. Dat is een van de punten van de ontwikkelagenda.

Het bestuur is content over de borging van de rol van gemeenten in de Energieagenda die minister Kamp heeft gepresenteerd (zie ook p. 9). Afgesproken is om met de minister op te trekken richting Brussel.

Een commissie onder leiding van Arno Brok evalueert de VNG-governancestructuur. Op korte termijn kijkt de commissie naar aandachtspunten van praktische aard die leiden tot directe verbetering. Begin volgend jaar gaat de commissie langs alle commissies om input op te halen over de huidige werkwijze.

Op langere termijn kijkt de commissie naar aansluiting op maatschappelijke opgaven en op de nieuwe inrichting van het VNG-bureau, alsmede naar een effectieve inrichting van de governance die kan worden ingevoerd na de gemeenteraads-

16 december 2016

verkiezingen van 2018. Het bestuur vraagt de commissie ook te kijken naar het functioneren van het bestuur zelf.

Al eerder is het bestuur akkoord gegaan met de introductie van de topstructuur: een tweekoppige leiding, die niet meer vanuit een politieke kleur wordt gekozen, maar waarbij de voorzitter vooral extern georiënteerd is en de plaatsvervangend directeur zich vooral richt op de interne organisatie van het VNG-bureau. Het bestuur heeft het functieprofiel voor de plaatsvervangende algemeen directeur geaccordeerd en de werving en selectie kan worden opgestart. Ook is het bestuur akkoord gegaan met het reglement, waarin onder meer verantwoording aan het bestuur is opgenomen. Het bestuur heeft aanvullend gevraagd het functieprofiel van de algemeen directeur op basis van deze veranderingen ook te actualiseren. In de topstructuur zijn ook drie themadirecteuren opgenomen voor de volgende thema’s: y integratie en participatie; y gezonde en veilige leefomgeving; y vertrouwen in en kwaliteit lokale democratie.

Met deze keuze wordt aangesloten bij het centraal stellen van de maatschappelijke opgaven en wordt het beleidsoverstijgend werken op het vraagstuk gefaciliteerd. Het bureau van de vereniging wordt hierop qua inrichting en manier van werken aangesloten.

Meer over de commissies en het vergaderschema www.vng.nl/vereniging/organisatie/ bestuur-en-commissies-vng

7 ACTUEEL

Burgemeester Jorritsma bezoekt daklozen Vorige week maakte John Jorritsma, sinds 13 september burgemeester van Eindhoven, kennis met daklozen in zijn gemeente. Samen met dakloze Hans ging hij langs verschillende plekken in de stad waar daklozen samenkomen. Ook bezocht hij het Leger des Heils. De ontmoeting is onderdeel van zijn kennismakingstoer; elke vrijdag gaat hij op bezoek bij verschillende organisaties en initiatieven in de stad. De toer sluit aan bij hoe Jorritsma Eindhoven ziet. Tijdens zijn installatiespeech zei hij: ‘Een stad die voorop wil lopen, maar wel iedereen wil meenemen.’

Dat geldt dus ook voor daklozen.

(Foto: Fotopersbureau Van de Meulenhof)

Actiever op zoek naar investeerders voor de woningmarkt Het grootste probleem in de woningmarkt is dat de vraag en de prijzen stijgen terwijl de productie sterk achterblijft. Wanneer gemeenten hierin de regie pakken, ligt er een enorme kans woninginvesteringen te versnellen.

Dat blijkt uit de publicatie Het versnellen van woninginvesteringen in de Nederlandse steden, waaraan een onderzoek ten grondslag ligt dat PPS Netwerk Nederland en Fakton hebben uitgevoerd. De onderzoekers zijn van mening dat de regelgeving en de opstelling van Rijk, gemeenten, ontwikkelaars en beleggers maken dat vraag en aanbod niet op elkaar aansluiten. Gemeenten, beleggers en corporaties zullen daarom meer moeten samenwerken.

Om de woningmarkt vlot te trekken, moet er in belangrijke mate iets gedaan

worden aan het grote tekort aan huurwoningen in het middensegment. Volgens de onderzoekers vormt dat segment een onmisbare schakel voor een goed functionerende woningmarkt.

Beleggingen Beleggers maken kenbaar zeer geïnteresseerd te zijn in Nederlandse woningbeleggingen. Dat dit in veel steden tot onvoldoende resultaten leidt, kan deels worden toegeschreven aan het gebrek aan organisatiekracht. Steden die over voldoende woninglocaties beschikken, moeten veel actiever op zoek gaan naar investeerders, zo staat in de publicatie.

Uit de gesprekken die de onderzoekers met beleggers hielden, komt naar voren dat het geld om te investeren voor handen is. Veel steden beschikken voorlopig

16 december 2016

nog over voldoende locaties voor woningbouw. De voorkeur van beleggers gaat uit naar grote volumes en naar locaties die snel zijn te ontwikkelen.

Schaalvergroting kan daarvoor de oplossing zijn. De onderzoekers adviseren gemeenten tot het tenderen van gebieden in plaats van individuele plots en het clusteren van projecten. Gemeenten moeten zich daarbij onder meer proactief opstellen, één aanspreekpunt bieden en beschikken over een lange W termijnvisie op de stad. (MM)

De publicatie is aan te vragen via info@ppsnetwerk.nl

INGEZONDEN MEDEDELING

HVC BRENGT DUURZAME ENERGIE DICHTERBIJ Gemeenten en waterschappen staan voor de inspirerende uitdaging de slag naar een duurzame, klimaatneutrale energievoorziening te maken. Er moet tempo worden gemaakt.

Veel overheden willen de komende jaren flink besparen op hun energiegebruik en energie duurzaam opwekken. Als nutsbedrijf van en voor gemeenten en waterschappen is HVC een natuurlijke partner bij deze opgave. Samen met gemeenten, waterschappen en lokale energiecoöperaties willen we werk maken van duurzaamheid.

Het realiseren van duurzame energieoplossingen is een complexe opgave en vraagt om oplossingen op maat.

HVC Lokale Energie heeft veel expertise in het ontwikkelen, realiseren en exploiteren van duurzame energieprojecten (zon, wind, warmte). We zijn mede-eigenaar van zonne-energiesystemen en off- en onshore windparken.

HVC Lokale Energie ondersteunt gemeenten bij de ontwikkeling van duurzame projecten.

Met KringloopEnergie levert HVC sinds begin 2016 duurzame elektriciteit en gas aan consumenten in heel Nederland. We richten ons op complete duurzame energieoplossingen, van energievisies en routekaarten tot aanleg en beheer van duurzame energieopwekkingsinstallaties. We verzorgen vergunningentrajecten en financiële randvoorwaarden, zoals subsidieaanvragen.

Omwonenden bekijken windturbine Kralingseveer

In 2016 heeft HVC voor lopende projecten in totaal meer dan 10 megawatt aan zonne-energie en ruim 6 megawatt aan windenergie toegezegd gekregen uit de SDE+ stimuleringsregeling. Als nutsbedrijf is HVC er voor het publieke belang, wat op een hoger plan staat dan winstmaximalisatie.

KRALINGSEVEER WINDMOLEN VAN IEDEREEN Op het terrein van afvalwaterzuiveringsinstallatie Kralingseveer naast de A16 bij de Van Brienenoordbrug is begin november een windturbine van HVC en het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard in gebruik genomen. Met deze spectaculaire windturbine van bijna 150 meter hoog willen de beide initiatiefnemers – samen met de gemeente Capelle aan den IJssel – duurzaamheid een boost geven en een duidelijk statement maken dat het klimaatprobleem urgent is. Bestuurder Toon van der Klugt van het hoogheemraadschap is trots op de bouw van de windturbine:

“Het laat zien dat wij als waterschap geloven in duurzame energie en, dagelijks geconfronteerd met de gevolgen van klimaatverandering, het van groot belang vinden om hier een bijdrage aan te leveren.”

De windturbine (3 megawatt) wekt jaarlijks energie op voor 2.600 huishoudens en bespaart ruim 5000 ton CO2 (vergelijkbaar met de uitstoot van 1.350 auto’s die per jaar 25.000 km rijden). HVC wil dat de windmolen van iedereen is. Omwonenden en naburige bedrijven zijn vanaf het begin van het project geïnformeerd en kunnen met korting elektriciteit afnemen.

Vragen? Bel 072 5411311, of mail naar lokale-energie@hvcgroep.nl

HVCLOKALE-ENERGIE.NL

9 ACTUEEL

Energietransitie: lokale oplossingen Gemeenten spelen een prominente rol bij de omschakeling naar duurzame energie. Het zijn de lokale oplossingen die invulling geven aan de energietransitie. Het kabinet wil gemeenten daar dan ook een grote verantwoordelijkheid in geven, inclusief de daarbij behorende bevoegdheden.

Dat blijkt uit de door minister Henk Kamp (Economische Zaken) gepresenteerde Energieagenda. Het succes van de energietransitie, een belangrijk onderdeel van de agenda, zal in hoge mate afhankelijk zijn van hoe de lokale omgeving betrokken wordt. Van essentieel belang daarbij zijn de koppeling van ruimtelijke functies, constructieve betrokkenheid van burgers en medeeigenaarschap van omwonenden.

Energietransitie hoort een standaardonderdeel te worden van alle ruimtelijke plannen van gemeenten, zo stelt Kamp in de agenda. Ook zullen zij de energietransitie zoveel mogelijk moeten integreren en combineren met andere maatschappelijke opgaven, ook op het gebied van investeringsmogelijkheden.

Afkoppelen gas De Energieagenda bevat maatregelen om CO2 terug te dringen. Een van die maatregelen is het afkoppelen van het gasnetwerk als warmtebron. Gemeenten hebben zich hier recent zelf al positief over uitgesproken. Volgens het kabinet spelen gemeenten en netbeheerders, een belangrijke rol bij de technologiekeuze voor alternatieve warmtebronnen en investeringsbeslissingen over energie-infrastructuur.

Die beslissingen kennen een sterke regionale component, want de bestaande woningvoorraad is zeer divers en de beschikbare energieopties zullen regionaal verschillen. Daardoor is

maatwerk nodig. Gezien de impact vraagt dit om goed gelegitimeerde democratische besluitvorming met ruimte voor inbreng en alternatieven vanuit burgers, juist ook via lokale initiatieven. Het kabinet zal gemeenten dan ook de verantwoordelijkheid en de noodzakelijke bevoegdheden geven om op lokaal niveau te besluiten over de lokale energievoorziening.

Regionale afstemming Verder wil het kabinet gemeenten verantwoordelijk maken voor de regionale afstemming van energie- en warmteplannen en ook daar haakt het lokaal bestuur graag aan. Onder de noemer ‘regionale energiestrategieën’ lopen momenteel al vijf succesvolle pilots. Doel hiervan is om op regionaal niveau meer in te zetten op de energietransitie, de krachten in de regio nog meer te bundelen en concrete projecten te versnellen.

Ondertussen zijn meer regio’s aangehaakt bij de vijf koplopers en doen al driehonderd gemeenten mee.

Het kabinet wil de agenda samen met de medeoverheden volgend jaar verder uitwerken. Daarbij zal het onder meer gaan over de ondersteuning die gemeenten nodig hebben om de energietransitie mee te kunnen nemen in hun ruimtelijke-ordeningsplannen. (MM) W Thema Energie vanaf pagina 18.

16 december 2016

Op de agenda December 19 DECEMBER Kerstdebat: werk voor vluchtelingen Utrecht | www.movisie.nl/agenda/ kerstdebat-welkom-werkvloer 20 DECEMBER Beleef-het-mee bezoek: ‘Gezonde leefomgeving ontwikkel je samen’ Hoofddorp | www.allesisgezondheid.nl

Januari 10, 19 JANUARI EN 13 FEBRUARI Normalisatie rechtspositie ambtenaren Utrecht | www.vngacademie.nl 17 JANUARI, 14 FEBRUARI EN 21 MAART Betere digitale dienstverlening Utrecht | www.kinggemeenten.nl 24 JANUARI Toekomstbestendige ondersteuning mantelzorgers Locatie: Bussum | www.movisie.nl 27 JANUARI De legitimiteit van gemeenteraden in Nederland Leiden | www.universiteitleiden.nl > agenda 28 JANUARI Raad op Zaterdag over de Omgevingswet Eindhoven | www.vngcongressen.nl 30 JANUARI Gemeentelijke fraudebestrijding zorg Utrecht | www.divosa.nl 31 JANUARI Radicalisering en terrorisme Den Haag | www.sbo.nl/veiligheid/ congres-radicalisering-terrorisme

VNG-bijeenkomsten www.vng.nl/agenda

10 ACTUEEL

Aangehaald De markt lost niets op. Als er geen geld is, trekt de markt verder. De mensen blijven achter in wijken waar alles langzaam wegrot.

Scheidend Aedes-voorzitter Marc Calon maakt de balans op, de Volkskrant 13 december

Mijn vrijheid van handelen is gewoon groter. Nóóit hoef ik loyaal te zijn aan een partij die provinciaal of landelijk al standpunten heeft ingenomen.

Partijloos burgemeester Joerie Minses van Alphen-Chaam, Trouw 7 december

Als de SP-fractie daadwerkelijk die extra poen op de rekening gestort krijgt, dan gaat het onmiddellijk retour afzender.

De Utrechtse SP-fractievoorzitter Tim Schipper is tegen een voorstel om de raadsvergoeding te verhogen, De Telegraaf 6 december

Mijn collega-burgemeesters uit Duitsland zoeken nu een moment uit dat we met zijn zessen in Berlijn goede gesprekken kunnen voeren.

Want met een spandoek voor de Brandenburger Tor gaan staan heeft weinig zin.

Burgemeester Michael Sijbom van Losser gaat in Berlijn protesteren tegen de tolheffing, Duitslandnieuws.nl 5 december

400

miljoen euro moet er jaarlijkse naar de regio’s om de economische toekomst van Nederland te waarborgen.

Bron: Commissie Verdienvermogen en Vestigingsklimaat.

Overheden beloven duurzame inkoop Jaarlijks kopen alle overheden samen voor ruim 60 miljard euro aan goederen en diensten. De inkoop daarvan moet veel duurzamer worden, zo hebben ze afgesproken in het manifest Maatschappelijk verantwoord inkopen.

51 gemeenten, vijf ministeries, drie provincies, de Unie van Waterschappen en het Instituut voor Fysieke Veiligheid zetten op uitnodiging van staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur en Milieu) hun handtekening onder het manifest. Daarmee verplichten zij zich tot het stellen van veel scherpere eisen voor hun inkoop van goederen en diensten. Deze eisen variëren van effecten die de producten en diensten hebben op het milieu tot aan arbeidsomstandigheden in de fabrieken waar de producten worden gemaakt.

Norm Concreet betekent maatschappelijk verantwoord inkopen dat bij de inkoop van producten, diensten en werken de effecten op people (mensen), planet (planeet/ milieu) en profit/prosperity (winst/welvaart) worden meegenomen. Daarmee willen de overheden bijdragen aan de realisering van belangrijke doelstellingen als het tegengaan van klimaatverandering, realiseren van een circulaire economie, verminderen van milieudruk, de toepassing van biobased grondstoffen en materialen en het verbeteren van arbeidsomstandigheden wereldwijd.

Volgens staatssecretaris Dijksma krijgen alle overheden nu een middel in handen om bij inkoop van producten en diensten oog te hebben voor mens en milieu. ‘Maatschappelijk verantwoord inkopen, moet de norm worden. Want wie betaalt, die bepaalt. Daarmee

16 december 2016

komen leveranciers in beweging om duurzamer te ondernemen en geeft de overheid het voorbeeld voor duurzaam ondernemen.’

Binnen enkele maanden sluiten nog meer overheden zich bij het manifest aan. In de zomer van 2017 moeten de ondertekenaars met actieplannen laten zien welke inkoopcriteria zij gaan hanteren en hoe zij toetsen of de geleverde diensten en goederen ook duurzaam zijn.

Bij de 51 gemeenten die hun handtekening plaatsten, zitten de vier grote steden en andere grotere gemeenten als Haarlem, Nijmegen en Eindhoven, maar ook kleinere als Zuidplas, Edam-Volendam en Boekel. Volgens een woordvoerder van het ministerie van IenM is in overleg met de VNG besloten individuele gemeenten te laten tekenen in plaats van de VNG namens alle gemeenten. Dat zou het commitment van de gemeentebestuurders vergroten, zo was de gedachte, omdat zij zich nu direct verantwoordelijk voelen. Hij benadrukt dat de overige 339 gemeenten van harte zijn uitgenodigd om het manifest ook W te ondertekenen. (LM)

11 ACTUEEL

Ruimere overgangsregeling precariobelasting Alle gemeenten die op 10 februari 2016 een tarief hadden voor precariobelasting op nutswerken komen in aanmerking voor de overgangsregeling. In een overgangsperiode van tien jaar moeten zij hun opbrengsten uit precariobelasting tot nul reduceren.

Dat staat in de nota naar aanleiding van het verslag bij een wetswijziging voor het beperken van de heffingsbevoegdheid van precariobelasting voor openbare werken. De voorwaarde dat gemeenten in 2015 inkomsten moeten hebben genoten uit deze vorm van precariobelasting is komen te vervallen.

2017 worden afgeschaft. Gemeenten die vóór 2016 zijn gestart met heffen, worden nog maximaal tien jaar gecompenseerd door het Rijk.

Conflict Die overgangsregeling dreigt volgens Plasterk een bron van conflict te worden en dat wil hij niet. Dat de over-

Buurgemeenten Gemeenten kunnen de precariobelasting momenteel afwentelen op buurgemeenten; het nutsbedrijf brengt de kosten voor precariobelasting immers in rekening op alle inwoners van het leveringsgebied, ook van inwoners uit een gemeente die geen precariobelasting heft. Het ligt buiten de macht van buurgemeenten daar iets aan te doen. Het wetsvoorstel wil die situatie beëindigen; de precariobelasting moet per 1 januari

gangsregeling als redelijk wordt ervaren, weegt naar zijn mening zwaarder dan het verhinderen van een zekere stijging van de opbrengst van de precariobelasting ten opzichte van het jaar 2015. De maximering van het tarief tot de hoogte die op 10 februari 2016 in de lokale verordeningen was opgenomen, draagt volgens hem voldoende bij aan de begrenzing van de totale opbrengst.

Plasterk verruimt met de nota van wijziging de overgangsregeling enigszins.

Als enige voorwaarde voor toegang tot de overgangsregeling geldt dat op 10 februari 2016 een belastingverordening gold voor het heffen van precariobelasting op nutsnetwerken. (PvdZ) W Zie ook het betoog van wethouder Jean-Paul Meuldijk uit Capelle aan den IJssel op pagina 42.

Gemeenten kunnen gaan experimenteren Gemeenten kunnen gaan experimenteren met nieuwe vormen voor de lokale democratie met als doel versterking van de relatie tussen burger en bestuur. De Grondwet biedt daarvoor voldoende ruimte, zo bleek uit een gesprek tussen minister Ronald Plasterk (BZK) en een vertegenwoordiging van Code Oranje.

Code Oranje is de naam van een initiatief van een groep van enkele honderden burgemeesters, wethouders, raadsleden, actieve burgers, wetenschappers en ondernemers voor verandering van de politieke democratie. Binnen Code Oranje gaan enkele

voorhoedegemeenten de komende periode al aan de slag met verdergaande experimenten.

Ontwikkelagenda De buitengewone algemene ledenvergadering van de VNG heeft eind vorige maand de Ontwikkelagenda Lokale Democratie vastgesteld. Mede daardoor kunnen de voorhoedegemeenten van Code Oranje rekenen op steun van een groep met onder meer deskundigen van het ministerie van BZK en de VNG. Deze ondersteuningsgroep gaat onderzoeken of de ideeën en wensen van de gemeenten uitgevoerd kunnen worden.

Initiatiefnemer van Code Oranje Bert

16 december 2016

Blase, waarnemend burgemeester in Vlaardingen, verwacht komend voorjaar de eerste concrete voorstellen van de voorhoedegemeenten.

Code Oranje pleit ervoor met de burgers een akkoord op te stellen gebaseerd op de ideeën in de samenleving en dit ook gedurende de regeerperiode door te zetten. Code Oranje streeft naar een ‘nationale agenda’ met initiatieven om deze co-democratie vorm te geven. De minister is bereid mee te denken over een dergelijke agenda en gaat samen met Code Oranje onderzoeken in welke vorm het ministerie kan bijdragen.

(PvdZ)

W

Ingezonden mededeling

Gemeenten en provincies zetten Energiebespaarlening in

Financiële steun voor duurzame woning Het Nationaal Energiebespaarfonds krijgt steeds meer lokale en regionale varianten. Dankzij de financiële steun van gemeenten en provincies kunnen woningeigenaren een Energiebespaarlening met een lager rentetarief afsluiten. “Zo geven zij particulieren en Verenigingen van Eigenaren (VvE's) die hun woning willen verduurzamen een extra steuntje in de rug”, zegt fondsmanager Heleen Plante van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting

Heleen Plante

Nederlandse gemeenten (SVn).

Het Nationaal Energiebespaarfonds De Energiebespaarlening wordt verstrekt uit het Nationaal Energiebespaarfonds. Dit fonds is een uitvloeisel van het Woonakkoord 2013 en invulling van het Energieakkoord 2013. Het fonds heeft tot doel meer energiebesparende maatregelen in bestaande woningen mogelijk te maken. Het fonds heeft een omvang van 300 miljoen euro.

Meer informatie over de regionale variant van de Energiebespaarlening? Neem contact op met fondsmanager Heleen Plante van SVn, h.plante@svn.nl, 088 - 253 94 00.

Kleine investering, groot effect De lokale en regionale overheden verstrekken een eenmalige subsidie aan het Nationaal Energiebespaarfonds. “Dankzij die bijdrage betalen inwoners een lagere rente als ze een Energiebespaarlening afsluiten”, legt Plante uit. Ook de overheden zelf profiteren mee. “Zij maken gebruik van de door het Rijk gesubsidieerde Energiebespaarlening en hoeven dus niet zelf een lening op te tuigen. Zo bereik je meer met een beperkt budget en houd je geld over voor andere beleidsdoelstellingen.”

Ontzorgen De regionale variant sluit aan bij het investeringsreglement van het Nationaal Energiebespaarfonds. “Het is dus niet mogelijk om zelf de voorwaarden aan te passen.” Het fonds regelt zowel de inhoudelijke als financiële toetsing. De gemeente of provincie hoeft zich dus niet bezig te houden met de uitvoering van de regionale variant. “Fondsmanager SVn maakt ieder kwartaal een rapport op maat met belangrijke beleidsinformatie, onder meer het aantal verstrekte leningen en welke energiebesparende maatregelen gefinancierd worden.”

De belangstelling is groot In Overijssel is de Energiebespaarlening, door een financiële bijdrage van de provincie sinds 1 juni 2016 beschikbaar tegen een lager rentetarief. Drenthe volgt vanaf 1 januari. Ook de belangstelling van gemeenten is groot, merkt de fondsmanager. Plante: “In eerste instantie hopen we dat de provincie aansluit. Als dat niet gebeurt is het voor gemeenten mogelijk om zelf, of samen met andere lokale overheden, met een variant te komen.”

Energiebespaarlening Breda Eén van de gemeenten die werkt aan een lokale variant van de Energiebespaarlening is Breda. “We werken in Breda samen aan energiebesparing bij woningen van particuliere huishoudens”, zegt wethouder Patrick van Lunteren. “Om dit te versnellen bereiden we een verlaagde rente op de Energiebesparingslening voor. We onderzoeken of we voor Breda de Energiebespaarlening zelfs met 0% rente kunnen aanbieden.

Dit helpt om onze ambities dichterbij te brengen naar CO2-neutraal en beheersbare woonlasten.”

13 ACTUEEL

Drie vragen aan...

Theo Weterings, burgemeester Haarlemmermeer

Verruiming belastinggebied voor versterking democratie Vernieuwing van de lokale democratie vormt een noodzaak, zo kwam ook naar voren tijdens de recente buitengewone algemene ledenvergadering van de VNG. Gemeenten vragen het volgende kabinet daarbij met hen samen te werken. VNGbestuurslid Theo Weterings blikt alvast vooruit.

1 Er komen experimenten om de

samenleving meer mogelijkheden te geven om mee te doen binnen de lokale democratie. Hoe belangrijk is het dat gemeenten daar voldoende ruimte voor krijgen?

‘De VNG Agenda 2017 die is vastgesteld tijdens de BALV pleit voor die experimenten. Het is van wezenlijk belang dat inwoners en belanghebbenden betrokken zijn en blijven bij het gemeentebestuur.

Het is essentieel dat zij die mogelijkheden zien en dat ze zich kunnen bemoeien met het lokaal bestuur. Wij willen daarom meer mogelijkheden van het Rijk om wettelijke regels eventueel niet toe te passen of om die anders uit te voeren. “Meer lokaal maatwerk” is daarbij ons adagium.

Minister Ronald Plasterk (BZK) heeft weliswaar onlangs gezegd dat de Grondwet en de Gemeentewet al veel ruimte bieden voor experimenten. Daar heeft hij gelijk in. Zo staat er nergens in de Gemeentewet dat er in de raadsvergadering niet wat extra stoelen kunnen worden bijgezet voor inwoners die mee willen praten; hoe de raad besluiten voorbereidt, mag hij immers zelf weten. Wij willen echter

ook met het Rijk praten over experimenteermogelijkheden die wél wetswijziging vergen. Waarom mag de raad bijvoorbeeld niet zelf bepalen hoeveel leden hij telt, en waarom mag de raad niet tussentijds ontbonden worden als de bestuurlijke situatie in een gemeente daarom vraagt? Daarvoor vragen wij ruimte van de minister.’

2 In hoeverre past eventuele uitbreiding

van het lokaal belastinggebied bij die verbetering van de lokale democratie?

‘Die hoort daarbij. Wij pleiten daarom in principe voor een verschuiving van rijksbelastingen naar gemeenten. Burgers moeten zich realiseren dat er meer taken van het Rijk naar gemeenten zijn gegaan.

De discussie of inwoners iets willen en of dat wel kan en wie daarvoor hoeveel gaat betalen, wordt belangrijker. Zij hoort op lokaal niveau gevoerd te worden.

Momenteel is het nog te vaak zo dat het Rijk gemeenten regels oplegt met bijbehorend geld en dat het lokaal bestuur die regels maar moet uitvoeren met het beschikbare budget. Dat stimuleert de lokale democratie niet. Als gemeenten

16 december 2016

Foto: Jur Engelchor

een groter eigen belastinggebied hebben, wordt de keuze welke voorzieningen er moeten zijn in een gemeente lokaal gemaakt. Daar waar het hoort.’

3 Moeten aan die uitbreiding nog voor-

waarden worden gesteld?

‘Vanzelfsprekend stelt de VNG voorwaarden. Zo is het evident dat bijvoorbeeld de belastingdruk voor inwoners niet omhoog mag gaan door die belastingschuif. Het moet voor de belastingbetaler duidelijk zijn dat er sprake is van een verschuiving van geld en per saldo niet van een belastingverhoging.

Er zal uiteraard ook goed gekeken moeten worden naar de effecten voor individuele gemeenten van de vergroting van het lokaal belastinggebied. Budgettaire neutraliteit moet natuurlijk het streven zijn. Het is bij dit alles belangrijk om voor ogen te houden dat een groter belastinggebied voor ons geen doel op zich is, maar dat zij dient om de band tussen bepalen, betalen en verantwoorden te versterken om zo een rol te spelen bij de gewenste verbetering van de maatschapW pelijke democratie.’ (PvdZ)

Ingezonden mededeling

Ennatuurlijk zoekt gemeenten met lef

Het tij keren met duurzame warmte Zonnepanelen op het dak van een sporthal, ledverlichting in de openbare ruimte of een windturbine buiten de stad. Iedere gemeente heeft ambities op het gebied van CO2-reductie. Hoewel elk duurzaam project bijdraagt, zijn het vaak druppels op een gloeiende plaat. Gemeenten die hun wijken

60 procent van de energievraag betreft warmte.

Als je een hele wijk aansluit op het warmtenet, heb je dus meteen al meer dan de helft van de energievraag te pakken. Het lijkt eenvoudig maar dat is het niet. ‘In Nederland zijn we namelijk nogal verknocht aan gas’, merkt Exalto op.

‘Mensen vragen zich nauwelijks af of het niet anders kan. Sterker nog, hoe vaak worden nieuwbouwwijken ook nu nog aangesloten op een nieuw gasnet?’ Een gemiste kans, vindt Exalto.

Door de inzet van duurzame warmte probeert Ennatuurlijk het tij te keren. ‘Dat vraagt om gemeenten die écht positie innemen en geen kansen laten liggen’, merkt hij op. ‘Wij willen graag met die gemeenten om de tafel om te kijken hoe we met elkaar, maar ook met de plaatselijke belanghebbenden, zoals woningcorporaties, bewoners en ondernemers, de wijk of stad de komende tien jaar kunnen verduurzamen.’

aansluiten op het warmtenet Duurzame en fossielvrije gemeente

maken wél grote slagen. ‘Maar dat vereist lef én samenwerking’, zegt Herman Exalto, commercieel directeur bij Ennatuurlijk.

Heeft uw gemeente lef?

Wilt u met ons in gesprek over de duurzaamheidsambities van uw gemeente?

Neem dan contact op met Herman via herman.exalto@ennatuurlijk.nl of bel ons via 085-2734559.

Een aanpak die werkt, zo heeft Ennatuurlijk inmiddels bewezen. Exalto: ‘We hebben warmtenetten in heel Nederland, van Tilburg tot Enschede en van Maastricht tot Leeuwarden en alles daartussenin. Wij zorgen dat de infrastructuur er ligt, dat de huizen worden aangesloten, maar ook dat er een duurzame bron aanwezig is.

Soms zetten we die zelf neer, bijvoorbeeld in de vorm van een biomassacentrale die hout verbrandt en zo warmte genereert. In andere gevallen kiezen we voor geothermie of voor restwarmte uit de industrie zoals de warmte die vrijkomt bij de zoutwinning door AkzoNobel in Hengelo.’ Ook Leeuwarden timmert flink aan de weg. ‘Dat is typisch zo’n gemeente met lef’, zegt Exalto. ‘Zo’n 2200 huishoudens zijn daar al via onze energiecentrale aangesloten op het warmtenet. Samen met de gemeente en een lokale woningcorporatie kijken we welke wijken we nog meer kunnen verduurzamen. Daarnaast gaan we de restwarmte van FrieslandCampina inzetten en willen we op twee plekken aan de slag met geothermie.’

Iets collectiefs Wethouder Isabelle Diks is erg enthousiast. ‘De afgelopen tijd hebben we in Leeuwarden mooie stappen gemaakt. Samen met Ennatuurlijk, bedrijven en natuurlijk onze inwoners werken we aan een nieuwe duurzame warmtevoorziening.

Herman Exalto

Een mooi voorbeeld is de duurzame energiecentrale in Camminghaburen. Samen zorgen we dat de stip op de horizon – een duurzame en fossielvrije gemeente – dichterbij komt.’ Iets wat volgens Diks alleen kan als alle neuzen dezelfde kant op staan, partners ondernemend zijn en samenwerken. ‘Er is inderdaad iets collectiefs nodig’, merkt Exalto op. ‘De Deltawerken zijn er ook niet gekomen door het alleen aan de markt over te laten. De ordegrootte van de dreigende klimaatramp is eigenlijk nog veel groter. Alleen we merken dat nu nog niet direct. Tijd dus om aan de slag te gaan. Gemeenten en andere belanghebbenden hoeven overigens niet eens te investeren. Dat doen onze aandeelhouders Veolia, met wie we het onderhoud en de exploitatie van warmtenetten verzorgen, en pensioenuitvoeringsorganisatie PGGM al. Die staan helemaal achter onze doelstelling om slagen te maken met de verduurzaming van de warmtevraag.’

15 ACTUEEL

Lokaal aan de slag met de Global Goals Ruim een jaar geleden, in september 2015, spraken 193 wereldleiders met elkaar 17 ‘Global Goals for Sustainable Development’ af. Doel: binnen vijftien jaar een wereld creëren zonder armoede, ongelijkheid en klimaatverandering. Met een sleutelrol voor gemeenten.

VNG International lanceerde snel na deze internationale afspraken de Global Goals Gemeentecampagne. Zonder de inzet van de lokale overheid zal een duurzame wereld gedoemd zijn te mislukken. Want alle doelen zijn óók lokale doelen en gemeenten kunnen er in hun dagelijks beleid rekening mee houden en erop inspelen.

De gemeentecampagne is bedoeld om bewustzijn te creëren en gemeenten te inspireren en te mobiliseren. Om zelf duurzaam in te kopen, bijvoorbeeld, maar ook door hun partners en netwerken tot duurzaam gedrag te verleiden.

Hoe? Dat bepalen gemeenten zelf.

Het Haarlemse debat- en cultuurplatform de Pletterij organiseerde vorige week een debat met raadsleden. Hoe denkt de Haarlemse gemeenteraad te werken aan een betere wereld, wilden de inwoners die de avond bezochten, weten. Dat wisten de raadsleden zelf ook nog niet helemaal.

Zes van de twaalf fracties hadden gehoor gegeven aan de uitnodiging. Zij hoorden van VNG International-medewerkers wat zij, en hun collega’s in de rest van Nederland, kunnen doen: maatschappelijk verantwoord inkopen, zorgen voor gelijke kansen en gelijke beloning, werken aan een circulaire economie en een inclusieve samenleving – allemaal zaken waar gemeenteraden direct invloed op hebben.

De voorbeelden zijn er al. Zo heeft Utrecht in samenwerking met de Universiteit Utrecht doel nummer 11 (Veilige en duurzame steden) vertaald in een lokaal programma Healthy Urban Living: een aanpak van stedelijke problemen op zo’n manier, dat de stedelijke omgeving ook echt een gezonde omgeving wordt.

En Utrecht heeft utrecht4globalgoals.nl in het leven geroepen, onderdeel van een samenwerking tussen gemeente, inwoners, stichtingen, initiatieven en bedrijven. Of neem Oss, waar duurzaamheid een integraal onderdeel is van het collegebeleid en daarmee een verantwoordelijkheid van alle wethouders.

Mogelijkheden Haarlem is zover nog niet, moesten de raadsleden bekennen. Maar ze zagen wel mogelijkheden. ‘Wat wij lokaal doen, draagt bij aan de internationale doelstelling’, zei Anne-Floor Dekker (D66). En PvdA’er Jeroen Fritz vond dat de toekomstvisie van de stad, Haarlem 2040, maar eens naast de Global Goals moet worden gehouden: ‘Dan kunnen we kijken hoe we die in onze eigen toekomstvisie kunnen verwerken.’

SP’er Anne Feite Bloem zag mogelijkheden om, net als Utrecht, met doel 17 aan

16 december 2016

de slag te gaan. ‘Duurzame steden en menselijke nederzettingen creëren die inclusief, veilig en veerkrachtig zijn. Dat is een mooi en concreet aanknopingspunt, de andere doelen kunnen hier integraal deel van uitmaken.’

Ron Dreijer van het CDA vond vooral de doelen 7 (Duurzame en betaalbare energie) en 13 (Klimaatverandering aanpakken) interessant voor Haarlem. ‘Hiervoor hebben we al doelstellingen waar heel veel aandacht aan wordt besteed.

Als we die realiseren, zullen automatisch andere Global Goals meeliften: met het aanpakken van het klimaatprobleem wordt ook de luchtkwaliteit verbeterd, wat weer ten goede komt aan de gezondheid. En doordat we veelal met lokale projecten werken, zal dit ook banen scheppen wat goed is voor de economie.’

Maar het gaat hem niet snel genoeg: ‘We moeten meer en grotere stappen gaan zetten. De doelstelling is om in 2030 klimaatneutraal te zijn. Dit vergt nog behoorlijke investeringen. Ik schat een paar miljard euro. Wij zouden dan ook graag zien dat alle nieuwbouwwoningen vanaf nu nul-op-de-meter woningen worden. De techniek is er, en het is W betaalbaar geworden.’ (LM)

Ingezonden mededeling

De Zwerfafvalvergoeding

Extra ruimte om meer te doen voor een schonere gemeente Bijna alle gemeenten zetten de Zwerfafvalvergoeding in om hun aanpak te verbeteren.

Die extra inspanningen leiden tot veel positieve gedragseffecten en schonere straten.

‘De regeling geeft je net die extra ruimte om te experi-

e Zwerfafvalvergoeding uit de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022 ondersteunt gemeenten bij de optimalisering van hun zwerfafvalbeleid. Jaarlijks is € 20 miljoen voor extra maatregelen beschikbaar. In 2016 is dat voor alle gemeenten € 1,18 per inwoner.

D

Veel meerwaarde Helene van Zutphen is directeur van NederlandSchoon en merkt dat de Zwerfafvalvergoeding het beleid van gemeenten een positieve impuls geeft.

“Al meer dan 350 gemeenten maken er gebruik van. Met succes, want 73% vindt dat deze regeling veel meerwaarde geeft aan het zwerfafvalbeleid.”

Uitproberen en aanhaken Van Zutphen: “Gemeenten kunnen plannen uitvoeren die wegens ‘geen geld’ in de kast lagen. Het geeft ook die extra ruimte om dingen uit te proberen. Of om aan te haken bij succesvolle initiatieven als de Landelijke Opschoondag, Nieuwjaarsvegen en de Schoonste Winkelgebied Verkiezing.”

menteren of om aan te haken bij succesvolle initiatieven.’

Meer weten?

Kijk op nederlandschoon.nl/zwerfafvalvergoeding om te zien hoe je de Zwerfafvalvergoeding aanvraagt of neem contact met ons op via zwerfafvalvergoeding@nederlandschoon.nl.

Doe je mee?

Meer inwoners betrekken bij een schone gemeente is soms eenvoudiger dan je denkt. Er zijn al veel succesvolle landelijke initiatieven waar je met je inwoners eenvoudig bij kunt aanhaken.

De Landelijke Opschoondag In maart 2017 gaat Nederland al weer voor de 15de keer met bezems, prikkers en vuilniszakken naar buiten tijdens de Landelijke Opschoondag (LOD). In een goede sfeer ruimen ze hun buurt op. Een dag vol positieve aandacht voor een schone omgeving én sociale betrokkenheid.

Haak jij volgend jaar ook aan?

Meld je dan aan via supportervanschoon.nl.

Een aantal tips: ● Meld acties in jouw gemeente aan via supportervanschoon.nl. ● Bestel vanaf januari 2017 speciale LOD-posters, banners en een voorbeeldpersbericht op webshopschoon.nl. ● Ondersteun deelnemers met opruimmateriaal (ook te bestellen via de webshop). ● Zet actieve opschoners in jouw gemeente extra in het zonnetje met een kleine attentie. ● Laat enthousiaste vrijwilligers mensen helpen of kinderen voorlichten.

Schoonste Winkelgebied Verkiezing In een schoner winkelgebied voelen mensen zich prettiger en winkelen mensen langer. Een schone winkelomgeving is een kwestie van samenwerken. Tussen de gemeente en de ondernemers, maar ook tussen ondernemers onderling.

Eindhoven de schoonste De verkiezing voor het Schoonste Winkelgebied helpt de bewustwording en de bereidheid te vergroten van ondernemers en andere betrokken partijen. Dit jaar streden 63 gemeenten met in totaal 559 winkelgebieden naar de felbegeerde titel Schoonste Winkelgebied van Nederland. De grote winnaar is de Limburglaan in Eindhoven geworden, met het cijfer 8,2.

Haak jij volgend jaar ook aan?

Meld je dan aan via nederlandschoon.nl/ winkelgebiedverkiezing-2017.

Nieuwjaarsvegen Op 1 januari is een nieuwe traditie ontstaan: Nieuwjaarsvegen. Steeds meer mensen vegen deze eerste dag van het jaar om 12.00 uur met elkaar en een bezem in de hand het achtergebleven vuurwerkafval in hun buurt weg. Vorig jaar deden al 65 gemeenten mee met dit initiatief.

Haak jij volgend jaar ook aan?

Meld je dan aan via supportervanschoon.nl.

Een aantal tips: ● Meld je actie(s) aan op supportervanschoon.nl en zorg dat inwoners zich kunnen aansluiten. ● Bestel actiemateriaal zoals posters en vuilniszakken op webshopschoon.nl. ● Breng je initiatief via posters en andere onen offlinemiddelen onder de aandacht. ● Stimuleer je inwoners eventueel met een kleine beloning. ● Laat voor positieve aandacht de wethouder meedoen en zet initiatiefnemers in het zonnetje.

Doe mee en profiteer van: ● Een betere naleving van de 25-meterregel. ● Goede onderlinge afspraken rond afval en inzameling. ● Meer bewustwording bij winkeliers, bezoekers, eigenaars, bewoners en afvaldiensten. ● Gezonde competitie tussen winkelcentra en gemeenten. ● Een betere leefbaarheid en groeiende lokale economie.

1818

Thema ENERGIE Interview wethouder Anne Brommersma

Tekst: Marten Muskee | Beeld: Jiri Büller

Hoe De Bilt energieneutraal wordt De Bilt wil in 2030 energieneutraal zijn. Dan moet alle benodigde energie duurzaam binnen de eigen gemeentegrenzen worden opgewekt.

VNG Magazine vroeg verantwoordelijk wethouder Anne Brommersma (GroenLinks) hoe de Utrechtse gemeente deze stevige ambitie gaat realiseren.

E

en energieneutraal De Bilt binnen vijftien jaar. Dat is nogal wat.

‘Een kleine tien jaar geleden werd het Bilts Manifest vastgesteld en daar stond deze doelstelling al in. Toen besloeg die periode nog 25 jaar en leek het einddoel prettig ver weg. Nu is het inderdaad een stevige doelstelling. Wij hebben begin dit jaar onderzoek laten doen of het wel realistisch is. Die doelstelling is mooi en helpt om de vaart erin te zetten, maar het moet wel ergens op slaan. Het onderzoek wijst uit dat het mogelijk is, maar dat het wel een grote uitdaging wordt. De Bilt telt relatief weinig bedrijven, 50 procent van ons energieverbruik komt van woningen en daarvan telt deze gemeente ook nog eens heel veel particulier bezit. De doelstelling is haalbaar wanneer we de helft besparen op het energieverbruik.

Een gigantische opgave want dan moeten we onze huizen stevig gaan inpakken. De andere helft van het energieverbruik moeten we vervolgens duurzaam opwekken door bijvoorbeeld warmtepompen en zonne-energie. En als we zo veel mogelijk daken vol hebben gelegd met zonnepanelen, dan nog hebben we vijftien windmolens nodig om echt energieneutraal te zijn.’

Er moet dus nog veel gebeuren. Wat is er in de afgelopen tien jaar bereikt?

‘De vernieuwingen in verduurzamingsland gaan ontzettend snel. Ik zie het als een lijn die langzaam omhoog gaat en in één keer een grote piekversnelling laat zien. In de afgelopen tien jaar is De Bilt bezig geweest met het bewustwordingsproces. Zo is het beleid voor duurzaam bouwen aangescherpt en zijn laadpalen voor het elektrisch rijden neergezet.

Energiecorporatie BENG (Biltse Energie Neutrale Gemeenschap, red.) heeft samen met de gemeente achtduizend

‘Zonder de energiecorporatie hadden we deze stap nooit kunnen zetten’ 16 december 2016

eigenaren van woningen die voor 1976 zijn gebouwd, aangeschreven en hun een aanbod gedaan om tegen een gereduceerd tarief een energiescan te laten uitvoeren. Vijfhonderd eigenaren hebben van dat aanbod gebruikgemaakt en daarvan hebben er tweehonderd duurzaamheidsinvesteringen gedaan voor meer dan een miljoen euro. Dan heb je het wel ergens over. We hebben dus eerst het laaghangend fruit geplukt, maar voor de grote stap naar een energieneutrale gemeente is meer nodig. Nu moeten we substantiële stappen zetten.

Dat kunnen we niet alleen doen, daar zijn partners in de gemeente voor nodig en dan vooral partners die echt kunnen investeren in duurzaamheid.’

En daarvoor heeft u het Bilts Energieakkoord ondertekend?

‘Zestien partners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en kennisinstituten hebben in augustus een energieakkoord gesloten en binnenkort zijn dat er zeventien. Daar ben ik als wethouder heel trots op. Er zitten aansprekende namen bij als het KNMI, het RIVM en de Grondmij, tegenwoordig Sweco Nederland. Het RIVM verhuist en het terrein inclusief de gebouwen is aangekocht door de Indiase ondernemer

Z

19

Wethouder Anne Brommersma: ‘De Bilt betaalt jaarlijks 72 miljoen euro aan energiekosten. Als je dat bedrag tien jaar lang omzet in investeringskosten om naar nul-op-de-meter te gaan, heb je 720 miljoen euro om te investeren.’

20 ‘Als we onze doelstelling loslaten, is de druk eraf om vaart te maken’

THEMA

Poonawalla, ook die heeft getekend. Dat zijn drie grote organisaties die hebben toegezegd stevige stappen te gaan zetten. Het terrein van het RIVM is groot met veel gebouwen. De daken worden beschikbaar gesteld voor vierduizend zonnepanelen die energie leveren aan de woningen die daaromheen liggen.

Met het KNMI zijn we ook in gesprek over een dergelijke constructie. Verder hebben partijen met land in eigendom, zoals Utrechts Landschap, LTO en het waterschap, het energieakkoord ondertekend. Het waterschap heeft in september de eerste zonneweide geopend met duizend panelen die stroom leveren voor de rioolzuivering. Dat scheelt weer op de jaarlijkse energierekening van 72 miljoen euro van De Bilt als gezamenlijke gemeenschap.’

Waar komt dat enthousiasme in deze gemeente vandaan?

‘We hebben met elkaar een coalitieakkoord en collegeakkoord gemaakt waarin twee thema’s centraal staan: duurzaamheid en een transparante bestuurscultuur. Duurzaamheid staat dus hoog in het vaandel. Dit college had al stappen gezet, maar de echte versnelling komt door de nauwe samenwerking met BENG. Zonder de energiecorporatie

hadden we deze stap nooit kunnen zetten. Het bestuur van BENG heeft een enorme drive en beschikt over kennis en over handen om dingen ook echt voor elkaar te krijgen. We hebben elkaar hard nodig. Het KNMI en ingenieursadviesbureau Sweco zijn organisaties die zich vanwege de aard van hun werkzaamheden al met het milieu bezighouden.

Door de ondertekening van het Bilts Energieakkoord zijn ook zij gaan meedenken wat ze voor de gemeente kunnen betekenen.’

U stelt dat inwoners niet terug hoeven te gaan naar de oertijd, maar dat het wel belangrijk is om na te denken waar de energie vandaan komt. Levert de energietransitie in op comfort?

‘We willen allemaal onze verworvenheden behouden en dat kan ook. Uit het onderzoek dat we hebben laten houden, blijkt dat het energieverbruik alleen maar zal toenemen. We gaan elektrisch rijden en denk ook aan de tablets, laptops en mobiele telefoons.

Die willen we niet inleveren en we willen het ook prettig comfortabel hebben in ons huis. Iemand die zijn vloer isoleert, krijgt een veel comfortabeler leefklimaat in huis. Het ene bijt het andere niet.’

Staan er al concrete maatregelen in het Bilts Energieakkoord?

‘Alle deelnemers hebben aangegeven wat ze in de komende periode concreet gaan doen en dat wordt momenteel uitgewerkt in actieplannen. Een mooi voorbeeld is de samenwerking met netbeheerder Stedin, Eneco en de woningcorporatie, waarbij we onderzoeken of we een woonbuurt in onze gemeente kunnen afkoppelen van het gas. Er zijn twee potentiële locaties waar dat zou kunnen, de corporatie wil op één plek bezit renoveren en op de andere locatie nieuwbouw realiseren. Stedin wil woningen in het kader van duurzaamheid graag afkoppelen van het gas. Nu is het wettelijk nog zo geregeld dat wanneer één bewoner zegt op gas te willen blijven koken, Stedin verplicht moet leveren. Wij onderzoeken of het via een energiebestemmingsplan voor één gebied mogelijk wordt om dit te voorkomen. Volgens Stedin kan het. Het thema gasvrij zit momenteel in een versnelling en het Rijk kijkt of de wetgeving kan worden aangepast. De Bilt wil voorafgaande aan die wetswijziging via het energiebestemmingsplan al aan de slag kunnen. Het mooie aan dit energieakkoord is dat er allerlei nieuwe samenwerkingsverbanden ontstaan

Advertentie Vooraankondiging

Orthodoxie versus fundamentalisme; wat is je heilig

17 en 18 januari 2017 te Utrecht in het

levensbeschouwelijk onderwijs?

Tweedaags congres voor docenten, schoolleiders, beleidsmakers en studenten. Met lezingen, lunches, workshops en open space gesprekken.

Opening door prof. dr. Ernst Hirsch Ballin en mr. J. van Zanen

Aanmelden via www.orthfund.nl/aanmelden

Het congres wordt georganiseerd door de Tilburg School of Catholic Theology in samenwerking met Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing en met medewerking van Verus-Vereniging voor katholiek en christelijk onderwijs, VDLG-Vereniging van Docenten Levensbeschouwing en Godsdienst en Katholiek Onderwijs Vlaanderen.

School of Catholic Theology

16 december 2016

21 THEMA

die er zonder het akkoord niet waren geweest.’

Wat is BENG voor organisatie?

‘Dat is een energiecorporatie van inwoners die zich richt zich op de doelstelling energieneutraal in 2030. BENG nam het initiatief om de achtduizend particuliere woningbezitters aan te schrijven.

Dat deden we overigens samen want als inwoners een brief van de gemeente krijgen, hebben ze het idee dat actie neutraal en betrouwbaar is. BENG nam de uitvoering vervolgens in handen.

Daarnaast heeft BENG zes mensen met een uitkering opgeleid tot energiecoach die het midden- en kleinbedrijf een energieadvies aanboden. Daar hebben dertig bedrijven gebruik van gemaakt.

Van die zes mensen hadden er vier binnen twee maanden een baan terwijl ze al heel lang geen werk hadden.’

Ik begrijp dat supermarkt Plus al energieneutraal is.

‘Nee, die is klimaatneutraal. Dat betekent dat je alles wat je aan fossiele energie verbruikt ergens in de wereld compenseert. Plus doet dat door fornuizen op zonne-energie voor Afrika te kopen. Een heel mooie actie dus. De activiteiten van de supermarkt zijn hier echter nog wel belastend voor het milieu. Energieneutraal wil zeggen dat alles wat je aan energie verbruikt op eigen grondgebied duurzaam is opwekt. De Bilt zou ook vijftien windmolens op zee kunnen kopen, maar dat valt onder klimaatneutraal. Wij zijn van mening dat we al onze energie op eigen grondgebied moeten opwekken.’

Produceert en verkoopt BENG ook zelf energie?

‘Sinds kort is BENG aangesloten bij de Duurzame Energie Unie. Dat is een energieleverancier van lokaal opgewekte energie. Bij de oprichting was het wel de gedachte om zelf energie te produceren, maar uit onderzoek bleek dat het lastig is om dit op lokaal niveau te doen. BENG was voornamelijk aanjager van allerlei duurzaamheidsinitiatieven

‘Het is een soort olievlekwerking, hoort en zegt het voort’ zoals bij het zonnepark van het waterschap, maar is nu ook energieleverancier van groene stroom die elders wordt opgewekt.’

De gemeente heeft een faciliterende rol. Geeft u zelf ook het goede voorbeeld?

‘We kunnen het goede voorbeeld al niet meer geven omdat er in de samenleving zoveel goede voorbeelden zijn. Natuurlijk moet de gemeente wel zelf meedoen en partner zijn. De Bilt heeft warmtekoude-opslag onder het gemeentehuis laten aanleggen, evenals zonnepanelen op het dak en laadpalen voor elektrisch rijden. Ook proberen we het fietsen te stimuleren. Aan maatschappelijk vastgoed dat nieuw wordt gebouwd, stellen we hoge duurzaamheidseisen. De gemeente gaat een nieuw zwembad realiseren en het college heeft de ambitie om het water te verwarmen met warmte uit het riool via riothermie. Er loopt een hoofdriool vlak langs het zwembad en daar kunnen we de warmte uithalen met een pomp die zijn elektriciteit krijgt van zonnepanelen. Dat is mogelijk, blijkt uit onderzoek, maar aannemers geven aan dat het lastig kan zijn omdat ze hier geen ervaring mee hebben.’

Denkt u met dit soort voorbeelden de bevolking mee te krijgen om hun woningen energieneutraal te maken?

‘Wat is er nu mooier dan dat zonnepanelen op het dak van het KNMI de energie leveren aan de bewoners van de

16 december 2016

woonwijk die daarnaast ligt? Dat kunnen we ook met gemeentelijk vastgoed gaan doen. Je ziet overigens dat steeds meer mensen zonnepanelen op hun dak leggen en spouwmuren isoleren.

Goed voorbeeld doet volgen, als er één woning met zonnepanelen in de straat staat, volgen er binnen de kortste keren meer. In die zin is het een soort olievlekwerking, hoort en zegt het voort.

Wat ook helpt, is dat lokale installatiebedrijven de handen ineen hebben geslagen en het Bilts Energiecentrum hebben opgericht. Zij kunnen met elkaar een totaalpakket bieden. Dat is gunstig want we willen dat de investeringen die inwoners doen, ook weer ten goede komen aan de lokale economie.’

Een energieneutraal De Bilt gaat alle inwoners geld kosten, niet alleen de voorlopers die het kunnen betalen.

‘De woningcorporatie heeft twee complexen nul-op-de-meter gerenoveerd.

Dat heeft de nodige investeringen gevraagd. Juist doordat onze gemeente zoveel particuliere woningen telt, is dit een lastige taak. We kunnen woningeigenaren niet opleggen om energiebesparende maatregelen te nemen, subsidies helpen hen over de streep. Het Rijk biedt momenteel subsidie aan mensen die twee isolatiemaatregelen tegelijk nemen. Als gemeente bieden we vooralsnog geen subsidiemogelijkheden.

Dat is een bewuste keuze, want we zijn geen bank. Zonnepanelen verdienen zich binnen een aantal jaar terug. De Bilt betaalt jaarlijks 72 miljoen euro aan energiekosten. Als je dat bedrag tien jaar lang omzet in investeringskosten om naar nul-op-de-meter te gaan, heb je 720 miljoen euro om te investeren.

Er zijn allerlei financiële constructies mogelijk, zo zijn zonnepanelen bijvoorbeeld ook al te leasen. De ambitie is hoog, maar als we onze doelstelling loslaten, is de druk eraf om vaart te maken. Aan de andere kant gaan de ontwikkelingen momenteel zo snel, heel Nederland is in 2050 van het gas af.

Ik heb er wel vertrouwen in dat het ons W lukt.’

Ingezonden mededeling

MPD Groene Energie en ees Holland

Uw duurzame energiepartners Bij het uitfaseren van aardgas is een slim groen warmtenet de duurzaamste en tevens goedkoopste oplossing.

MPD Groene Energie wil hierin graag, als ervaren energiepartner met warmteleveringsvergunning, meedenken met u als lokale overheid. Wij hebben, met onze servicepartner ees Holland, ervaring in de gehele keten van duurzame warmteprojecten. Namelijk: • • • • • • • • • •

Van projectontwikkeling, projectbegeleiding, engineering, realisatie, aanleg van het warmte-tracé, woningaansluitingen bestaand én nieuwbouw, duurzame koude- en warmtesystemen, restwarmtebenutting, biomassa-sourcing en bosbeheer, tot aan de installatie, service en onderhoud bij de (zakelijke of particuliere) afnemer.

Het streven is om maximaal samen te werken met lokale overheden, lokale ondernemers, organisaties en belangengroepen. Een voorbeeld hiervan is het succesvolle partnerschap tussen MPD Groene Energie en ees Holland. ees Holland ondersteunt warmteleveranciers met netbeheer, netonderhoud en klantenservice.

MPD Groene Energie werkt samen met ees Holland en streeft naar een versnelling van de energietransitie; het zoeken naar de ideale mix voor een betaalbare en klimaatneutrale toekomst.

Groene warmte in Ede Het Edese dochterbedrijf van MPD Groene Energie ‘Warmtebedrijf Ede’ voorziet 10.000 ‘woningequivalenten’ van groene warmte. Dit zijn o.a. monumenten, nieuwbouw, bestaande bouw, consumenten, VvE’s, sportaccommodaties, bedrijven en zorginstellingen. Voor afnemers van groene warmte geldt dat zij in één klap tot 90 procent van de totale CO2-uitstoot per huishouden besparen; evenveel als circa 30 zonnepanelen per woning. De Edese groene warmte is afkomstig van lokale houtsnippers (regionaal bos-onkruid) en binnenkort ook van restwarmtelevering door de industrie. De twee Edese bioenergie-installaties leveren warmte via het slimme, groene warmtenet. Dit Edese groene warmtenet is vorige maand op het Nationaal Warmtecongres in Den Haag door de warmtesector uitgeroepen tot Duurzaamste Warmtenet van Nederland!

Servicetak De gezamenlijke servicetak van ees Holland en MPD Groene Energie onderhoudt als enige in Nederland zowel warmtenetten, warmte-units als binnenhuisinstallaties. Zij zijn 24 uur, 7 dagen per week bereikbaar voor storingen. ees Holland professionaliseert warmteleveranciers ook door online- en SaaS managementsystemen te leveren, zoals GIS, MDM (meterdata-management) en MECOMS™ (klant, contract en facturatie).

Hiermee richten zij een nieuw of bestaand warmtenet efficiënt en optimaal bestuurbaar in. Voor

MPD Groene Energie is deze samenwerking ideaal, omdat ees Holland hun warmteservice voor grote, kleine én groeiende spelers toegankelijk maakt. Zo heeft hun ‘eesy’ warmteservice zich in Ede uitstekend laten opschalen. Als klant neem je de service flexibel ‘on demand’ af en betaal je volgens het ‘pay as you grow’ concept.

Dit betekent lage inrichtingskosten vooraf en een vaste vergoeding per klant, per maand voor de dienstverlening.

Duurzaamheidsdoelstellingen We werken er hard aan om de gezamenlijke ambitie van de provincie Gelderland, gemeente Ede, de woningcorporatie en Warmtebedrijf Ede te realiseren; in 2020 willen we 20.000 woningequivalenten aardgasloos hebben aangesloten op het groene warmtenet in Ede. De CO2-uitstoot wordt dan met 50.000 ton per jaar beperkt; een aanzienlijk aandeel van de duurzaamheidsdoelstellingen! Groene warmte is hiermee het goedkoopste en effectiefste klimaatneutrale alternatief voor aardgas!

Is uw gemeente geïnteresseerd in een ervaren, duurzame energiepartner die met u meedenkt?

Neem dan contact op: • MPD Groene Energie, 0318-304 400, info@mpdgroeneenergie.nl.

Meer informatie: www.mpdgroeneenergie.nl.

• ees Holland, 0162-820 399, office@ees-energyneers.com.

Meer informatie: www.eesholland.nl

23

Thema ENERGIE Tekst: Leo Mudde | Beeld: Chris Pennarts/HH

Transitie

Naar de gasloze samenleving Een halve eeuw na de vorige grote transitie in de energievoorziening staat Nederland weer voor een megaklus. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd de overgang van de kolenkachel naar de gaskachel binnen tien jaar voltooid.

Een huzarenstukje, dat nu herhaald moet worden. Nederland wil in 2050 volledig duurzaam zijn en dat betekent dus ook: geen aardgas meer. Gaat het lukken om de zeven miljoen bestaande woningen van het gas te halen?

I

n oktober beloofden tientallen gemeenten hier de komende decennia werk van te maken. En gemeenten die nu nieuwe wijken laten bouwen, doen dat soms al zonder gas. De vraag is: maken gemeenten er ook echt werk van, of blijft het bij mooie woorden? En, ook niet onbelangrijk, willen hun inwoners hun gas wel inruilen voor iets anders, waarvan ze vooralsnog niet weten of het even comfortabel en betaalbaar is? In dat opzicht is de huidige situatie niet vergelijkbaar met die van zestig jaar geleden. Toen was iedereen blij dat de vieze en ongezonde kolenkachel, die maar een klein deel van het huis kon verwarmen, plaatsmaakte voor de gashaard en de radiatoren in alle kamers. Nu zijn de voordelen een stuk minder duidelijk.

Uit onderzoek bleek eerder deze maand nog dat de meeste Nederlanders wel overtuigd zijn van de eindigheid van het aardgas. Ze vinden ook dat er duurzame alternatieven moeten komen - maar dan wel éérst bij de buren, bijna niemand wil proefkonijn zijn.

Toch zullen sommigen de eersten moeten zijn. Wethouder Lot van Hooijdonk (GroenLinks) van Utrecht

is duidelijk: we hebben geen keus. Zij zette, tijdens de Klimaattop in oktober, namens de 77 gemeenten haar handtekening onder het manifest Aan de slag met wonen zonder aardgas. Het markeert het begin van een grote verandering die ook echt op gang aan het komen is, zegt ze.

‘Dat geldt niet alleen voor gemeenten, ook voor het Rijk. De Energieagenda die minister Kamp vorige week presenteerde, heeft mij positief verrast. Wat nu nodig is, is het schrappen van de wettelijke aansluitplicht. Liever nog vandaag dan morgen.’

Van Hooijdonk doelt daarmee op de plicht van de overheid om iedereen die dat wil aan te sluiten op aardgas. ‘Dat kan ertoe leiden dat één bewoner het gasloos maken van een heel woonblok kan tegenhouden. Zowel de Tweede Kamer als de minister heeft al laten weten de wet aan te willen passen om de aansluitplicht te schrappen. Voor nieuwbouwwijken biedt de wetgeving iets meer ruimte. Daar is de aansluitplicht met een warmteplan te voorkomen, maar dan praten we alleen over warmte en niet over bijvoorbeeld ‘all electric’.’

‘Straks hebben we een stroomoverschot in plaats van een stroomtekort’

Winsum Winsum werkt aan een duurzame, gasloze woonwijk van 150 woningen: Munster. De eerste fase daarvan wordt ‘all electric’ uitgevoerd: de complete energievraag wordt door middel van elektrische apparaten opgelost. Voor de latere fase heeft de gemeente een collectief warmtenet als duurzame energiebron in gedachten.

Wethouder Bert Westerink (CDA) zegt dat Winsum heeft gekozen voor een ‘radicaal duurzame’ aanpak. En als er ergens draagvlak is voor gasloos bouwen, dan is het wel in het door

16 december 2016

24

Utrecht zou bestaande gasleidingen als ze zijn afgeschreven niet meer willen vervangen, maar loopt daarbij tegen de nu nog geldende regelgeving aan dat woningen niet ontkoppeld mogen worden van het gasnet als bewoners dat niet willen.

aardbevingen geplaagde Groningen, zegt hij. De inloopavonden die de gemeente organiseerde, trokken dan ook veel belangstellenden. Dat gasloos bouwen, bij aanvang, niet per se goedkoper bouwen is, ziet hij niet als een grote drempel. Er zal een extra investering nodig zijn voor het aanleggen van alle benodigde apparatuur, maar die wordt op termijn terugverdiend. Ook zijn wellicht subsidies mogelijk.

De extra kosten zitten vooral in de sfeer van de isolatie. Een warmtenet zal een woning anders verwarmen dan een conventioneel systeem op aardgas en dus moet, om hetzelfde comfortniveau te halen, er bijverwarmd worden. Om dat tot een minimum te beperken, is goede isolatie noodzakelijk.

Isolerende schil Technisch is dat geen probleem meer, volgens de hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Nu al worden woningen

voorzien van een complete isolerende schil. Dat wordt binnenkort industrieel gefabriceerd en op termijn kan dat zelfs door robots worden gedaan; dan kunnen in een dag hele straten snel en vakkundig worden geïsoleerd. Elk huis z’n eigen kleur: Nederland wordt er niet alleen duurzamer op, maar ook nog mooier, zegt Rotmans.

Maar er moet wel haast worden gemaakt. Rotmans, oprichter van

‘In 2030 is het gas op; we moeten wel haast maken’ 16 december 2016

onderzoeksinstituut DRIFT, Urgenda en Nederland Kantelt, geeft Nederland niet tot 2050 de tijd, zoals de overheid doet, maar tot 2035. ‘2050 klinkt nog ver weg, maar 2035 is het al best snel. Dan is het gas op, dus we moeten wel haast maken. Er is een enorme tempoversnelling nodig willen we die zeven miljoen woningen op tijd aangepast hebben.’

Lang voelde hij zich een roepende in de woestijn, maar inmiddels wordt de urgentie volgens Rotmans breed gevoeld. Grote marktpartijen als VolkerWessels, BAM en Heijmans zijn zich aan het voorbereiden. En ook de duurzame energiesector lijkt in een stroomversnelling te zijn geraakt. ‘Wie een geschikt dak heeft en nog geen zonnepanelen, is een dief van zijn eigen portemonnee.

Je hebt een gegarandeerd rendement van 8 procent. Breng je dat geld naar de bank, dan is het rendement een half procent. Zonne-energie is in vijf jaar tijd 80 procent goedkoper geworden. We hebben al drie grote windparken, daar

25 THEMA

‘Voor de transitie is een incubatietijd nodig’ komen er de komende jaren nog vijf bij en daarna nóg meer. Straks hebben we een stroomoverschot in plaats van een stroomtekort.’

Kleine energiecentrale Idealiter moet elke woning een kleine energiecentrale worden, zegt Rotmans.

De driehoek woning-slimme laadpaalelektrische auto staat daarbij centraal.

Zij onttrekken stroom van elkaar als daar behoefte aan is, en geven het aan elkaar terug als ze te veel hebben. Die driehoek is weer verbonden met de driehoek van de buren en zo ontstaat een slimme grid-infrastructuur van zelfvoorzienende wijken, dorpen en steden.

Daarvoor is wel een snellere vervanging van het autopark nodig. Rotmans: ‘Dat kan heel hard gaan. Rotterdam plaatste dit jaar vijfhonderd laadpalen, een paar jaar geleden waren dat er nog maar enkele tientallen. Volgend jaar komt een elektrische Tesla voor 33.000 euro op de markt, er komen steeds meer snelladers beschikbaar, in heel Europa. De oude argumenten tégen een elektrische auto, zoals de beperkte actieradius, gelden dan niet meer.’

Wethouder Van Hooijdonk zegt ook dat de techniek geen probleem is. ‘Er zijn voldoende duurzame alternatieven of te verduurzamen alternatieven voor aardgas. Het lastige is, we mogen woningen nog niet ontkoppelen van het gasnet zolang de bewoners het niet willen. Eigenlijk willen we in Utrecht nu al aan de slag, bijvoorbeeld door

bestaande gasleidingen als ze zijn afgeschreven niet meer te vervangen.’

Technisch mag dan al veel mogelijk zijn, de verandering die voor de deur staat zal veel fundamenteler zijn dan de overgang destijds van kolen naar gas.

De medewerking van iedereen zal nodig zijn, van netbeheerders tot woningcorporaties. En ook de markt moet anders leren denken, zegt Van Hooijdonk: ‘Cvketels worden nog gewoon vervangen, zonder dat over alternatieven wordt nagedacht. Leveranciers zullen hierover het gesprek met de klant moeten aangaan.’

Dat kost tijd. In de woorden van de wethouder: ‘Voor de transitie is een incubatietijd nodig, we moeten allemaal wennen aan het idee dat de energiemarkt compleet anders zal worden.’

Symboolpolitiek Rotmans is daarvoor te ongeduldig. ‘Nu is het perfecte moment om aan de slag te gaan. Er komt een nieuw kabinet, er ligt een Energieagenda en de gemeenten bereiden zich voor op de Omgevingswet. Daar zal in colleges en gemeenteraden heel veel over gesproken gaan worden en het kan niet anders of het gasloze tijdperk zal daarvoor het uitgangspunt worden. We hebben nog twintig jaar, in die tijd zullen we het allemaal moeten doen.’

De ondertekening van het manifest door de gemeenten is leuk, maar heeft volgens Rotmans ook iets weg van symboolpolitiek. ‘Na de ondertekening wordt champagne gedronken, vervolgens wordt het weer maandag en dan blijkt het allemaal toch lastiger te liggen dan in de euforie rond de Klimaattop werd gedacht. Het manifest is geen hard commitment, er zijn geen sancties.

Toch is de rol van gemeenten cruciaal.

Het mag dan een landelijk project zijn, bij de uitvoering komt het altijd op de gemeente aan.’

Gemeenten moeten aan de bak, zegt Rotmans. ‘Er zijn geen excuses meer. Dit wordt een van de grootste opgaven uit de moderne geschiedenis, vergelijkbaar W met de Deltawerken.’

16 december 2016

De alternatieven Hoe gaan we onze huizen verwarmen en hoe gaan we koken als we geen gas meer hebben? y Warmtenetten Een warmtenet is een netwerk van leidingen onder de grond, waardoor warm water stroomt. Dat warme water, afkomstig van een warmtebron in de buurt, kan worden gebruikt om huizen te verwarmen. In huis heb je dan vloer- en/of wandverwarming of radiatoren. y Elektrische oplossingen Je kunt je huis ook met elektrische apparaten verwarmen. Je gebruikt dan bijna in alle gevallen een warmtepomp.

Die verwarmt je huis als een soort ‘omgekeerde koelkast’. In huis heb je dan meestal vloerverwarming en/of wandverwarming. Als je huis volledig op elektriciteit draait, dan noem je dat een ‘all electric’ woning. Je kunt ook bijna helemaal elektrisch worden, met af en toe een beetje (bio)gas of een andere brandstof. Dit soort hybride oplossingen is in de overgang naar volledig gasvrij wonen goed denkbaar. y Biogas Biogas is gas dat wordt geproduceerd door de vergisting van mest of andere afvalproducten. In een woning werkt biogas exact hetzelfde als aardgas voor verwarmen en koken, maar de herkomst van biogas is duurzaam.

Bron: www.hierverwarmt.nl

GLAS IN ’T BAKKIE BEDANKT AL HAAR GLASAMBASSADEURS IN SAMENWERKING MET ALBERT HEIJN EN VELE GEMEENTEN HEBBEN WE HET VOLGENDE BEREIKT IN 8 WEKEN - ' %'& " " " !

- + #$ % # # # ' ) & - * ' #( %& ' "" " ! "' " &' %' - " '#' , " ! "' " ,# '

- " " , " %

% ' " $ '&' #) % ' -

&($ %! % ' " " " $%#!#' ' ! #"') " " - &' && " ( '

Zaandam ' %'& " %' " " & " '

Cees van Vliet en Dick Emmer (wethouder)

Aa en Hunze, Aalsmeer, Aalten, Achtkarspelen, Alblasserdam, Albrandswaard, Alkmaar, Almelo, Almere, Alpen aan den Rijn, Alphen-Chaam, Amersfoort, Amstelveen, Amsterdam, Apeldoorn, Appingedam, Arnhem, Assen, Asten, Baarle-Nassau, Baarn, Barendrecht, Barneveld, Beesel, Berg en Dal, Bergeijk, Bergen, Bergen N, Bergen Op Zoom, Berkelland, Bernheze, Best, Beuningen, Beverwijk, Binnenmaas, Bladel, Blaricum, Bloemendaal, Bodegraven-Reeuwijk, Borger-Odoorn, Borne, Boxmeer, Boxtel, Breda, Bronckhorst, Brun Br unss ssum um, Bu Buns nsch chot oten en, Ca Cape pellllee aa aann de denn IJ IJss ssel el, Ca Cast stri ricu cum m, CCoe oevo vord rden en, Cr Cran anen endo donc nckk, CCro roms mstr trijijen en, Cu Cuijijkk, CCul ulem embo borg rg, Da Dalf lfse senn, D Dan antu tum mad adie iell, D Dee Bi Bilt lt, De FFry rysk skee Ma Marr rren en, De R Ron onde de Venen,, Delft,, Delfzijlj, Den Helder,, Deurne,, Deventer,, Diemen,, Dinkelland,, Doesburgg, Doetinchem,, Donggen,, Donggeradeel,, Dordrecht,, Drechterland,, Drimmelen,, Dronten,, Druten,, Duiven, Echt-Susteren, Ede, Eemsmond, Eindhoven, Emmen, Enkhuizen, Enschede, Epe, Ermelo, Etten-Leur, Franekeradeel, Geertruidenberg, Geldermalsen, Geldrop-Mierlo, Gemert-Bakel, Gennep, Giessenlanden, Goeree-Overakkee, Goes, Goirle, Gooise Meren, Gorinchem, Gouda, Grave, Groningen, Grootegast, Haaksbergen, Haaren, Haarlem, Haar Ha arle lemm mmer erlilied edee en SSpa paar arnw nwou oude de, Ha Haar arle lemm mmer erme meer er, Ha Hald lder erbe berg rgee, Har Harde denb nber ergg, H Har arde derw rwijijkk, H Har ardi dinx nxve veld ld-Gie Giess ssen enda dam m, H Har aren en, Ha Harl rlin inge genn, Hat Hatte tem m, H Hee eems mske kerk rk, He Heem emst sted edee, H Hee eerd rdee, Heerenveen, Heerhugowaard, Heerlen, Heeze-Leende, Heiloo, Hellendoorn, Hellevoetsluis, Helmond, Hendrik-Ido-Ambacht, Hengelo, het Bildt, Heumen, Heusden, Hillegom, Hilvarenbeek, Hilversum, Hof van Twente, Hoogeveen, Hoorn, Horst aan de Maas, Houten, Huizen, Hulst, IJsselstein, Kampen, Kapelle, Katwijk, Kerkrade, Korendijk, Krimpen aan den IJssel, Krimpenerwaard, Landerd, Landgraaf, Lansingerland, Laren, Leek, Leerdam, Leeuwarden, Leeuwarderadeel, Leiden, Leiderdorp, Leidschendam-Voorburg, Lelystad,

100% IN DE GLASBAK.

Het Bildt

Wethouder geeft startsein aan lokale grascampagne

Wijchen

Glas Quiz samen met wethouder

Echt-Susteren

Wethouder helpt mee om de inzameling van het glas onder de aandacht te brengen en geeft de Glastas mee

Le de in ingg em, Loon opp Zand, Loppersum, Losser, Maassluis, Maastricht, Marum, Medemblik, Meerssen, Meppel, Middelburg, Middelburg, Midden-Delfland, Midden-Drenthe, dde Mill en Sint Hubert, Moerdijk, oerdijk, Molenwaard, Montferland, Montfoort, Neder-Betuwe, Nieuwegein, Nieuwkoop, Nijkerk, Nijmegen, Nissewaard, Noord-Beveland, Noordenveld, Noordoostpolder, old ldee Noordwijk, rdwijk Noordwijkerhout, Nuenen, Gerwen en Nederwetten, Nunspeet, Nuth, Oegstgeest, Oirschot, Oisterwijk, Oldambt, Oldenzaal, Olst-Wijhe, Omme Om menn, Oos Oostt Ge Gellr t Ooos ostt-Ge Gelr lree, Oos Oosts tste tellllin ingw gwer erff, O Oos ostz tzaa aann, Ops Opste terl rlan andd, O Oss ss, Ou Oudd-Be Beijijer erla land nd, Ou Oude de IIJs Jsse sels lstr tree eekk, Ove Overb rbet etuw uwee, PPap apen endr drec echt ht, Pe Peel el eenn Ma Maas as, Pi Pijn jnac acke kerrNootdorpp, Purme Raalte,, Reimerswaal,, Renkum,, Rheden,, Rhenen,, Ridderkerk,, Rijs j sen-Holten,, Rijs j wijk j , Roerdalen,, Roermond,, Roosendaal,, Rotterdam,, Rucpphen,, Schagen, Schieda chijjn jnndel, Schinnen, Schouwen-Duivenland, S-Gravenhage, ‘s-Hertogenbosch, Sint-Michielsgestel, Sint-Oedenrode, Sittard-Geleen, Sliedrecht, Slochteren, Sluis, Smallingerland, Soest, Someren, Son en Breugel, Stadskanaal, Steenbergen, Steenwijkerland, Stein, Stichtse Vecht, Strijen, Súdwest-Fryslân, Terneuzen, Texel, Teylingen, Tholen, Tiel Ti el, Ti Tilb lbur urgg, naaarl rloo, TTyt ytsj sjer erks kste tera radi diel el, Ud Uden en, Ui Uith thoo oorn rn, Ur Urkk, U Utr trec echt ht, Ut Utre rech chts tsee He Heuv uvel elru rugg, VVaa aals ls, Va Valk lken enbu burg rg aaan an ddee Ge Geul ul, Va Valk lken ensw swaa aard rd, Ve Veen enda dam m, VVee eene nend ndaa aall, VVee eere re, Ve Vegh ghel el, Veldhoven, Velsen, Venlo, Venray, Vianen, Vlaardingen, Vlissingen, Voorschoten, Voorst, Vught, Vught, Waalre, Waalwijk, Waddinxveen, Wageningen, Wassenaar, Weert, Weesp, Werkendam, Westerveld, Westervoort, Westland, Weststellingwerf, Westvoorne, Wierden, Wijchen, Wijdemeren, Wijk bij Duurstede, Winsum, Winterswijk, Woensdrecht, Woerden, Woudenberg, Woudrichem, zaanstad, Zaltbommel, Zandvoort, Zeewolde, Zeist, Zevenaar, Zoetermeer, Zuidhorn, Zuidplas, Zundert, Zutphen, Zwartewaterland, Zwijndrecht, Zwolle

100% RECYCLEBAAR.

2828

Thema ENERGIE Vergunningen

Tekst: Paul van der Zwan

Groene leges maken Enschede duurzamer Bewoners en organisaties met duurzame initiatieven hoeven in Enschede sinds begin dit jaar niet te betalen voor hun vergunningaanvraag. Deze vergroening van de leges moet de gemeente duurzamer maken. De regeling is een succes: nog nooit werden in Enschede zoveel woningen gebouwd die energiezuiniger zijn dan de wettelijke norm.

E

nergiezuinige woningen en kantoorpanden, groene daken voor waterberging, opwekking van duurzame energie of de aanleg van een natuurpad of houtwal.

Het is maar een greep van de initiatieven die een gemeente duurzamer kunnen maken. Met zijn groene legesregeling honoreert Enschede deze

initiatieven. Wethouder Hans van Agteren (Burgerbelangen Enschede): ‘Belangrijke voorwaarde is dat de initiatieven op het gebied van duurzaamheid meer doen dan wettelijk vereist is.’

De wethouder doelt daarmee op het Bouwbesluit dat eisen stelt aan de energiezuinigheid van nieuwe woningen en utiliteitsgebouwen. De

Advertentie

16 december 2016

maat daarvoor is de Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC). In 2014 was die 0,6; sinds vorig jaar bedraagt die norm 0,4.

‘Dat is voor ons niet voldoende, want 0,4 is niet volledig energieneutraal. Ooit houdt het immers op met het gebruik van fossiele brandstoffen, dan keert de wal het schip.’

Met de groene leges ging een lang

29

Vrijstelling van leges geldt voor projecten die bijdragen aan de verduurzaming van de gemeente Enschede. (Foto: Lars Smook)

gekoesterde wens van Van Agteren in vervulling. ‘Ik ben nu zeven jaar wethouder. Tijdens mijn eerste periode hadden we te maken met grote bezuinigingen. In die tijd hadden wij een toekomstperspectief: als het beter gaat, moeten we groene leges invoeren. Bij de coalitieonderhandelingen voor het huidige college zagen wij onze kans schoon.’

Dat groene leges in het coalitieakkoord kwamen, is niet vreemd. Duurzaamheidsbeleid is ook voor Enschede van groot belang. ‘Elke wethouder heeft daarom een duurzaamheidsopgave.’ Het duurzaamheidsbeleid kent speerpunten. ‘De groene leges vormen daarop een aanvulling.’

Succes Vrijstelling van leges geldt dus voor projecten die bijdragen aan verduurzaming van de gemeente Enschede. ‘De regeling geldt overigens ook voor een eventuele bestemmingsplanwijziging die daarop betrekking heeft.’ Per initiatief geldt een maximale korting op de leges van vijftigduizend euro. Komen de berekende kosten van de vergunningaanvraag

daarboven, dan betaalt de initiatiefnemer het restbedrag.

De regeling kan tot nu toe een succes worden genoemd. Van Agteren: ‘In totaal hebben particulieren, projectontwikkelaars en corporaties plannen ingediend voor de bouw van 260 woningen die duurzamer is dan normaal.

Dat is ongeveer een derde van het aantal woningen waarvoor normaal in zo’n

‘In de zomer gingen de goedgekeurde groene plannen als warme broodjes over de toonbank’

periode plannen worden ingediend. Er zijn al 210 woningen EPC-neutraal gebouwd.’ En ook bedrijven en bijvoorbeeld organisatoren van evenementen hebben volgens de wethouder meer duurzame plannen ingediend dan voorheen.

Gecontroleerd Hoe weet de gemeente dat de bouw zo duurzaam wordt uitgevoerd als de plannen beloven? ‘De woningen die al zijn gerealiseerd, hebben we gecontroleerd.

Daarbij hebben we niet geconstateerd dat initiatiefnemers zich niet aan de afspraken hadden gehouden. Als dat overigens wel het geval zou zijn, dan krijgen zij alsnog een rekening voor leges toegestuurd.’ Een deel van de woningen en projecten waarvoor duurzame plannen zijn ingediend, is nog niet gerealiseerd. ‘Als dat is gebeurd, zullen we ook de uitvoering daarvan nalopen op duurzaamheid.’

Hoe zeker weet de gemeente nu dat de toename van duurzame plannen wordt veroorzaakt door de groene legesregeling? ‘In Enschede werd voorheen bijna nooit energiezuiniger gebouwd Lees verder op pagina 31

16 december 2016

Ingezonden mededeling

Energieagenda

Gemeente bepaalt het doel, Greencrowd wijst de weg In 2013 is met 47 partijen het Energieakkoord gesloten, waarvan de afspraken tot 2023 lopen. Deze maand presenteerde minister Kamp de Energieagenda. Hierin staat hoe Nederland in 2050 nog nauwelijks broeikasgassen (CO2) uitstoot.

Bedrijven en lokale overheden Jan Willem Zwang (Greencrowd) en Steven Volkers (Grunneger Power) tekenen samenwerkingsovereenkomst voor financiering van lokale-duurzameenergie-projecten

hebben zekerheid nodig zodat zij hun plannen erop kunnen afstemmen.

Iedere gemeente heeft haar eigen klimaatdoelstellingen. Deze zijn meestal afgestemd op de nationale klimaatdoelstellingen en soms zijn ze ambitieuzer. Toch weet slechts een enkele wethouder waar zijn of haar gemeente precies staat ten opzichte van de klimaatdoelstellingen en wat er moet gebeuren om ze daadwerkelijk te realiseren.

Greencrowd heeft daarom de Gemeentelijke Energieagenda ontwikkeld, die uit een aantal onderdelen bestaat. In de eerste plaats wordt een inventarisatie gemaakt van de huidige situatie: waar staat de gemeente op dit moment?

Daarnaast wordt gekeken naar het geformuleerde beleid voor de komende jaren en de mate waarin hiermee invulling wordt gegeven aan de doelstellingen.

Bent u geïnteresseerd in de Gemeentelijke Energieagenda? Neem dan contact op via 085 040 25 85 of info@greencrowd.nl.

Meer informatie over onze diensten vindt u op www.greencrowd.nl.

Subsidies en financiering Greencrowd brengt in kaart welke subsidieen financieringsmogelijkheden er voor de gemeente, inwoners én organisaties zijn.

Tevens wordt in kaart gebracht wanneer de subsidieregelingen open gaan – een echte agenda dus – en wat de voorwaarden zijn om de subsidie aan te mogen vragen. De subsidies en financieringsarrangementen hebben betrekking op energiebesparing en duurzameenergie-productie.

De Energieagenda wordt per gemeente uitgewerkt in een concreet plan van aanpak waarbij informatievoorziening een belangrijke rol speelt. Zo worden sportverenigingen geïnformeerd over de subsidieregelingen Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties (EDS), over Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) en over de Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE). Scholen worden geïnformeerd over de SDE+ en de ISDE maar ook over de Subsidie extern advies verduurzaming scholen. Bedrijven worden geïnformeerd over de SDE+, de ISDE en de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA) en de energie-investeringsaftrek (EIA). Regionale subsidies, wellicht vanuit de gemeente zelf of vanuit de provincie, worden in het overzicht uiteraard ook meegenomen.

Per gemeente wordt ook in beeld gebracht wat de verschillende financieringsvormen zijn.

Zo hebben de meeste provincies al een (duurzaam) energiefonds waar een beroep op kan worden gedaan. Via SVn is er vaak ook al een Duurzaamheidslening beschikbaar of een Energiebespaarlening. De Energieagenda brengt dit allemaal in kaart, inclusief de voorwaarden en de deadlines.

De informatievoorziening kan zowel per post of e-mail, of via informatiemiddagen/-avonden plaatsvinden. Een eigen website behoort ook tot de mogelijkheden. De gemeente wordt hierin volledig ontzorgd.

Het doel van de Gemeentelijke Energieagenda is ervoor te zorgen dat de gemeente haar klimaatdoelstellingen realiseert. Ongeacht of deze zijn opgesteld voor 2020, 2023, 2030 of zelfs 2050. De gemeente bepaalt het doel, Greencrowd wijst de weg.

Lokale economie Greencrowd betrekt vooral lokale partijen voor de uitvoering van de projecten, zo ook een eventuele lokale energiecoöperatie. Een goede prijs-kwaliteitverhouding staat uiteraard voorop, net als marktconformiteit, maar hiermee blijven de gelden zoveel mogelijk binnen de gemeentegrenzen. Voor (een deel van) de financiering van lokale-duurzame-energieprojecten is Greencrowd een groot voorstander van crowdfunding in de nabije omgeving.

31 THEMA

dan wettelijk verplicht. En nu is dat ineens bij een derde van de plannen wel het geval.’ Enschede heeft eveneens een quickscan uitgevoerd bij veertien gemeenten in de regio. ‘In die omliggende gemeenten wordt niet of nauwelijks energiezuiniger gebouwd dan het Bouwbesluit vereist. Enschede is daarmee koploper energiezuinig bouwen in de regio Twente. Dan is wat mij betreft één en één twee.’

Van Agteren had het succes van de regeling wel verwacht. ‘Het geld dat bewoners en organisaties besparen aan legeskosten, investeren zij in hun huizen, die meer waard worden. En bewoners kunnen ook nog eens profiteren van een lagere energierekening. Het levert hun alleen voordelen op. En ons als gemeente levert het een enorme boost op bij het bereiken van onze duurzaamheidsdoelen.’

Prijskaartje Aan het succes hangt ook een prijskaartje. De raad had voor dit jaar aanvankelijk anderhalve ton begroot voor de regeling. ‘Vooral in de zomer gingen de goedgekeurde groene bouwplannen hier als warme broodjes over de toonbank.’ Met als gevolg dat de regeling de gemeente tot nu toe acht ton heeft

gekost. ‘Dat lossen we op binnen onze eigen begroting.’

Desondanks trapte de raad op de rem.

‘De raad schrok van de vermindering in inkomsten, die groter was dan verwacht. Hij meende ook dat projectontwikkelaars te veel voordeel hadden van de groene legesregeling.’ Vandaar dat de regeling sinds begin oktober alleen nog geldt voor particuliere woningeigenaren. Bedrijven, projectontwikkelaars en woningcorporaties kunnen geen gebruik meer maken van groene leges.

Of dat zo blijft, hangt af van een grote evaluatie van de regeling die volgend

‘De raad schrok van de vermindering in inkomsten, die groter was dan verwacht’ 16 december 2016

jaar wordt gehouden. ‘We hopen de raad te kunnen laten zien dat er geen sprake is van fraude en dat de regeling een succes is, ook bij corporaties en bedrijven.

Ik verwacht dat de groene legesregeling daarna tot in lengte van dagen succesvol kan doordraaien. Wellicht dat we nog eens het moment bereiken dat alle woningen volledig energiezuinig zijn.’

Uniek Van Agteren beschouwt de groene legesregeling als uniek. ‘Ook andere gemeenten kennen weliswaar legesvrijstellingen, maar die gelden dan voor een regeling, bijvoorbeeld die voor het plaatsten van zonnepanelen. Bij ons vallen alle duurzaamheidsregelingen eronder en dat komt volgens mij nergens voor.’ Niet gek dus dat andere gemeenten geïnteresseerd zijn. ‘Veel gemeenten kijken over onze schouders mee, onder meer de grote vier. Ze zijn benieuwd naar de effecten op de duurzaamheid.

Ook Ed Nijpels, voorzitter van de borgingscommissie van het Energieakkoord, is volgens de wethouder enthousiast over de regeling. ‘Hij beschouwt het als een belangrijke stimulans voor verduurzaming van de woningvoorW raad.’

3232

Thema ENERGIE Landelijke campagne op lokaal niveau

Tekst: Cindy Castricum

Inwoners verleiden tot duurzaam wonen De landelijke campagne Energiebesparen doe je nu, een initiatief van het ministerie van BZK, de VNG en MilieuCentraal, is onlangs van start gegaan.

Over drie jaar moeten zo veel mogelijk woningen in Nederland energiezuinig zijn. Gemeenten bedenken de meest uiteenlopende dingen om inwoners zo ver te krijgen dat ze hun woning isoleren en andere duurzame maatregelen nemen. Wat doen Westland, Rotterdam en Weert?

Mohamed el Mokaddem (PvdA), wethouder Westland

over energieneutraal in 2050, maar wat je vandaag kunt veranderen.

Dat betekent dat we op straatniveau in gesprek gaan over de mogelijkheden en we mensen benaderen via hun portemonnee. Op westlandwoontduurzaam.nl staan allerlei tips hoe je naast energie ook geld kunt besparen. Wist je dat vier minuten korter douchen een gezin zo’n 220 euro per jaar scheelt?’

Mascotte Wessie probeert de inwoners van Westland tot duurzaam gedrag te bewegen.

‘Wij proberen onze inwoners op een laagdrempelige manier te benaderen en maken de aanpak persoonlijk. Als je hoog overvliegt, pak je alleen de believers mee, maar je wilt zo veel mogelijk mensen bereiken. Het gaat ook niet

Energiesafari ‘Onlangs organiseerden we voor de tweede keer een energiesafari, een ideetje dat we van de gemeente Zoetermeer hebben overgenomen. Adviseurs trekken door de wijk en maken – als je dat wilt – een scan van je huis waarmee duidelijk wordt hoeveel warmte er weglekt. Ter plekke kunnen inwoners dan afspraken maken met aanbieders van isolatiemateriaal.

‘De campagne Westland woont duurzaam loopt vier jaar en in die tijd hopen we zo veel mogelijk inwoners bewust te

16 december 2016

maken van het feit dat ze zelf iets kunnen bijdragen aan het milieu door hun woning te verduurzamen en minder energie te gebruiken. Het is echt iets van de lange adem. Ik vergelijk het weleens met de sigarettencampagne.

Het heeft heel lang geduurd, maar we vinden het nu heel normaal dat je in cafés en restaurants niet meer rookt.

Met duurzaamheid gaat het net zo. Je moet niet één keer een bijeenkomst organiseren, maar continu bezig zijn met het bewustwordingsproces. Voor deze campagne trekken we 80.000 euro per jaar uit, hoewel we op de lange termijn in totaal miljoenen in duurzaamheid investeren, in aardgas en de bouw van gasloze wijken bijvoorbeeld.

Elk jaar zullen we de interventies die we doen, evalueren. Als iets geen effect blijkt te hebben, moeten we andere maatregelen bedenken.’ www.westlandwoontduurzaam.nl

33 THEMA

Pex Langenberg (D66), wethouder Rotterdam ‘Onder de noemer Versnelling010 willen we onze sociale woonvoorraad samen met de Rotterdamse woningcorporaties versneld duurzaam opknappen.

Daarnaast doen we ook een beroep op particuliere woningbezitters aan wie de boodschap luidt: “Doe mee en verduurzaam je huis!” Naar aanleiding van de Klimaattop in Parijs hebben we onze doelstellingen verhoogd: in plaats van 7000 corporatie- en 3000 particuliere woningen is het onze ambitie om tot en met 2018 13.000 woningen te verduurzamen.’

Pop-upstore ‘Particuliere woningbezitters zijn moeilijker te bereiken, maar ik ben ervan overtuigd dat de interesse voor dit onderwerp bestaat. Kijk maar naar de pop-upstore Energiebesparing 010, die we nu twee keer hebben ingericht. De winkel in de Koopgoot – die inmiddels weer gesloten is – heeft in november zo’n duizend bezoekers gehad. We willen volgend jaar ook de wijken in met de popupstore. In oktober hebben we een fietstocht georganiseerd onder de titel Gluren bij de duurzame buren. Dit heeft behoorlijk wat media-aandacht

De pop-upstore Energiebesparing 010 met rechts wethouder Pex Langenberg. (foto: gemeente Rotterdam)

opgeleverd en daarmee veel inwoners bereikt. Ook organiseren we cursussen voor Verenigingen van Eigenaars hoe ze hun Meerjaren Onderhoudsplannen kunnen vergroenen.

‘Als alle huishoudens samen minder energie gebruiken, hoeven we ook minder energie op te wekken. De energie die wordt opgewekt, moet dan

wel duurzame energie zijn, uit zon of wind of door restwarmte uit de industrie te gebruiken. Zo maken we de cirkel rond. Het is een wens voor de toekomst, maar die staat om de hoek. Rotterdam wil ook hierin zijn pioniersimago recht doen.’ www.rotterdam.nl/energiebesparing

Geert Gabriëls (Weert Lokaal), wethouder Weert ‘De gemeente Weert werkt de komende drie jaar samen met Breda, Helmond, Maastricht en steden in Vlaanderen in het Interreg-project See2Do, waarmee we wijken thermografisch in beeld gaan brengen. Zo willen we de mogelijkheden van een energiezuinige woning onder de aandacht brengen. Zo’n 60 procent van alle koopwoningen voldoet niet aan de juiste normen, dus we hebben nog wel wat werk te verzetten. We zetten energiecoaches in, die inwoners kunnen

vertellen wat ze het best kunnen doen. Ook bij het Duurzaam Bouwloket kunnen ze terecht met vragen.

We merken dat onze inwoners heel enthousiast zijn. Op informatiebijeenkomsten over energiezuiniger wonen rondom thermoscans komen honderden mensen af.

‘Op het gemeentehuis werkt een duurzaamheidscoördinator, die nauw samenwerkt met de energiecoöperatie.

Deze haalt onder meer subsidies binnen, waarmee we energiezuinige

16 december 2016

maatregelen kunnen bekostigen.

‘Onze lokale energiecorporatie WeertEnergie is supervoortvarend met allerlei initiatieven aan de slag gegaan. Zo zijn we dit jaar met de actie Warm wonen in Weert gestart. We gaan het dorp Altweerterheide, vlak bij de Belgische grens, energieneutraal maken. Dit dorp moet model staan voor andere wijken, aangezien we in 2050 volledig energieneutraal willen zijn.’ www.energieloket.nl/weert

ingezonden mededeling

De kloof in gezondheid verkleinen?

Dat vraagt om blijvende aandacht!

Vier jaar lang ontvangen 164 gemeenten, vanuit het ministerie van VWS, GIDS-gelden (Gezond In De Stad) voor een lokale aanpak van sociaal-economische gezondheidsverschillen. Het stimuleringsprogramma Gezond in… adviseert gemeenten hoe deze te versterken. Dat gebeurt met een brede, integrale aanpak die ook ingrijpt op de dieperliggende oorzaken van gezondheidsverschillen, zoals armoede, eenzaamheid en gebrek aan participatie. Bewoners spelen een actieve rol. Zo’n manier van werken levert het meest op.

Blijvende aandacht is nodig om een nog grotere kloof te voorkomen.

Jan Binnenmars Rinda den Besten Ambassadeur Gezond in…

‘Mensen met een laag inkomen hebben vaak hele andere prioriteiten dan zorgen voor een goede gezondheid. Hun aandacht gaat uit naar werk zoeken of op een andere manier meedoen. Vaak is er sprake van schulden en eenzaamheid. Voorlichting over stoppen met roken of over gezonde voeding komt bij hen minder goed aan. Zij maken zich vooral zorgen of ze de huur nog kunnen betalen, of hoe ze op een zinvolle manier hun dag besteden. Kortom: vele factoren hebben invloed op de gezondheid van mensen met lagere inkomens en een

‘Een aanpak die zich alleen richt op leefstijl helpt onvoldoende’

lage opleiding. Een aanpak die zich alleen richt op leefstijl, helpt dan onvoldoende. We weten dat een brede aanpak, waarbij professionals en bewoners samen bespreken wat nodig is, de beste kansen biedt voor succes.

De individuele verhalen van mensen bevestigen mij keer op keer dat we met dit programma op de goede weg zijn. Zo zien we initiatieven om langdurig werklozen weer te laten meedoen, gemeenten die voortvarend werken aan de aanpak van laaggeletterdheid en huisartsen die zorgen voor dialoog tussen hun collega’s en de gemeente over het verbeteren van gezondheid in wijken.

Mooie initiatieven die de kans moeten krijgen om zich verder te bewijzen.

Blijvende aandacht is nodig om de steeds groter wordende kloof in gezondheid te verkleinen.’

Wethouder Twenterand ‘Op advies van de GGD hebben we de GIDS-middelen ingezet in de kern Westerhaar. Bewoners kozen hier als centrale thema: bewegen. Daar konden ze hun eigen ideeën voor indienen.

We hebben bijvoorbeeld geïnvesteerd in een mobiele skatebaan voor jongeren en walking football voor ouderen.

Beide zijn een succes, bewoners maken er veel gebruik van. Doordat de ideeën vanuit bewoners zelf komen, raken ze sneller verankerd in de samenleving.

Wij hebben als gemeente de rol om de eerste prikkel te geven, liefst gedurende een paar jaar, want je moet een houding veranderen en dat kost tijd. We hebben nog meer kernen waar we zo’n traject ook graag in willen zetten, dus ik hoop dat de GIDS-regeling blijft bestaan.’

Gezond in…

Gezond in… biedt gemeenten advies op maat om hun lokale integrale aanpak van gezondheidsachterstanden te versterken.

Het programma stimuleert bestuurders, professionals en organisaties uit verschillende disciplines om hieraan bij te dragen.

Met o.a. landelijke en regionale bijeenkomsten, instrumenten en een interactief online platform dat alle initiatieven en betrokkenen met elkaar verbindt. Gezond in… wordt uitgevoerd door Pharos en Platform31 in het kader van het Nationaal Programma Preventie, met financiering van het ministerie van VWS.

Gezondheidsverschillen Mensen met lagere inkomens en een lagere opleiding leven gemiddeld 7 jaar korter en zelfs 19 jaar minder in goed ervaren gezondheid dan mensen met een hoge opleiding.

Victor Everhardt

Janneke Sparreboom

Wethouder Utrecht

Wethouder Lelystad

‘Utrecht maken we samen, dat is ons adagium. De Gezond in…-aanpak sluit daar heel goed op aan: bewoners krijgen meer zeggenschap. Zij weten vaak het best wat er nodig is. Zo geven we een bijdrage aan een groep bewoners die in een uitkeringssituatie zitten en soms ook schulden hebben.

Zij ondersteunen lotgenoten maar leren ook professionals hoe ze een goede toon kunnen aanslaan.

‘Je moet je aanpak laten inslijten in de dagelijkse praktijk’ Gedragsverandering bereik je niet in een paar jaar, daar heb je meer tijd voor nodig. Dat lukt niet met één project dat je even uitvoert. Je moet je aanpak bestendigen, laten inslijten in de dagelijkse praktijk. Ook daarvoor heb je bewoners nodig. Als zij en professionals enthousiast zijn, is de kans het grootst dat een aanpak blijft bestaan, ook als er na verkiezingen weer andere bestuurders in het college zitten.’

‘Wij hebben de GIDS-gelden gebruikt in twee wijken. Daar hebben we eerst een analyse gedaan: welke problemen spelen er? Daarna kozen we voor een aanpak van onderop, zodat er een brede beweging op gang komt.

Wij zeggen als gemeente niet wat er moet gebeuren, het eigenaarschap ligt bij de wijk en de bewoners. Mensen met een lage sociaal-economische status hebben andere dingen aan hun hoofd dan gezond eten en bewegen. Een gezonde leefstijl is daarom onderdeel van een brede wijkaanpak waarin ook aandacht is voor bijvoorbeeld financiële zelfredzaamheid of de inrichting van de omgeving.

Om gezondheidsverschillen te verkleinen heb je een lange adem nodig, ik merk nu al veel enthousiasme. Ook andere wijken hebben belangstelling voor het programma.

Het zou fijn zijn als het programma nog langer doorgaat.’

Jeroen Brandes Wethouder Amstelveen ‘Bewoners zijn eigenlijk de professionals in de wijk. Zij bepalen wat nodig is. Zoals een vrouw in de wijk Bankras/Kostverloren, waar veel psychosociale problematiek en overgewicht onder jongeren voorkomt. Zij brengt moeders met kinderen in de leeftijd tot 4 jaar wekelijks bij elkaar in het wijkcentrum.

Voor een gezellig praatje en er wordt ook gesproken over het opvoeden van de kinderen.

‘Vier jaar is eigenlijk veel te kort’ Ook de GGD levert hieraan elk kwartaal een bijdrage. Bewoners gaan zich zo verantwoordelijk voelen, voor hun eigen welzijn en voor hun eigen buurtje. Op die manier blijven projecten langer bestaan. In dit geval hebben we als gemeente alleen gefaciliteerd door het wijkcentrum ter beschikking te stellen. Ik ben blij dat het GIDS-traject vier jaar duurt, maar het heeft veel tijd gekost voordat alles stond.

Nu moeten we het beleid nog borgen. Vier jaar is eigenlijk veel te kort.’

www.gezondin.nu

3636

Advies Tekst: Leo Mudde | Beeld: Arie Raaphorst

Inclusieve arbeidsmarkt

Banenafspraak: ‘Gewoon doorpakken’ Het gaat goed, maar de weg is nog lang en vol obstakels. Overheid en onderwijs hebben in de periode 2013-2015 met 5453 extra banen voor mensen met een beperking hun doelstelling ruimschoots gehaald. De vraag is of die banen duurzaam zijn. De VNG laat zien dat het kan.

H

ans Spigt, de ‘aanjager’ die ervoor moet zorgen dat overheid en onderwijs hun deel van de ‘banenafspraak’ nakomen en uiterlijk in 2025 25.000 nieuwe banen hebben gecreëerd voor mensen met een arbeidsbeperking, zei het pas nog in Het Financieele Dagblad: ‘Het bedrijfsleven presteert relatief goed. Met name scholen en enkele ministeries en gemeenten hebben nog altijd te weinig geld en aandacht voor het thema.’

Geen onwil Het is geen onwil, volgens Spigt. De overheid zit in een spagaat, gemeenten worden in beslag genomen door grote bezuinigingsoperaties, zij moeten tegelijkertijd mensen wegbezuinigen én veel mensen opvangen. Dat wringt.

‘De sector overheid & onderwijs heeft de doelstelling, 3000 banen in de periode 2013-2015, wel gehaald’, zegt Spigt.

‘Ruim zelfs, met 5453 banen. Maar veel daarvan zijn detacheringen. De vraag is of die duurzaam zijn. Daar zullen de inspanningen ook op gericht moeten zijn: duurzame plekken vinden voor dezelfde

mensen. We zijn er nog niet, we hebben pas een eerste stap gezet en hebben nog een lange weg te gaan, vóór de inclusieve arbeidsorganisatie echt een feit is. En het wordt niet gemakkelijker.

Nu komen de leerlingen uit het speciaal onderwijs op de arbeidsmarkt. Een lastige groep, met een opleiding die lager is dan mbo-2. Zij hebben meer begeleiding nodig.’

Wat nodig is, is reuring. Werkgevers, ook gemeenten, mogen niet in slaap vallen. ‘Ze moeten niet eindeloos studeren op een nota, maar gewoon doorpakken’,

‘De wetgeving werkt soms averechts uit in de praktijk’ 16 december 2016

zegt Spigt, die zelf wethouder was in Dordrecht en Utrecht. ‘Daarbij mogen ze fouten maken, het kan altijd een keer misgaan. Dat is niet erg.’

De ambitieuze doelstelling is ook niet in één of twee jaar te realiseren. Spigt: ‘Daar is tijd voor nodig. De wetgeving is nog niet voldoende duidelijk of werkt soms averechts uit in de praktijk.’

VNG Worstelen gemeenten met de opgave, hun eigen vereniging de VNG laat in de praktijk zien dat het kán, mensen met een beperking volwaardig laten meedraaien in de eigen organisatie.

Daar is wel een traject aan voorafgegaan.

In samenspraak met de Haeghe Groep in Den Haag, DSW Rijswijk en de gemeenten Den Haag en Zoetermeer, die de verbindingen leggen tussen mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en potentiële werkgevers, zijn in 2016 drie functies ontwikkeld die zijn toegesneden op de doelgroep. In totaal heeft de VNG nu vier doelgroepers geplaatst.

Nicole Spaans, coördinator banenafspraak bij de VNG: ‘Op die functies hebben mensen uit het bestand

37

‘Ik heb inmiddels mijn eigen tokootje waarvoor ik verantwoordelijk ben’, zegt Anneke Spaans, die werkzaam is als ondersteunend medewerker bij een van de VNG-secretariaten.

van de Haeghe Groep en DSW Rijswijk gesolliciteerd. Daar bleken direct geschikte kandidaten bij te zitten en die werken hier nu al weer een tijdje naar volle tevredenheid.’

Geen labels Anneke Spaans (geen familie) is zo’n nieuwe collega en is ‘ondersteunend medewerker’ bij een van de VNG-secretariaten. Anneke lijdt aan fibromyalgie, beter bekend als ‘wekedelenreuma’ – een aandoening die zich uit in spierpijn en verergert in stressvolle situaties. Nicole Spaans: ‘We plakken deze collega’s geen labels op. We hebben benadrukt, ook binnen de organisatie: zij zijn gewone collega’s als alle anderen.’

Anneke Spaans is blij met haar werk bij de VNG. ‘Ik leer nieuwe mensen kennen, werk in een leuk team. Het gaat heel goed, zolang ik maar geen zwaar tilwerk hoef te doen en lang hoef te staan of te lopen. Ik heb inmiddels mijn eigen tokootje waarvoor ik verantwoordelijk ben. Dat geeft veel zelfvertrouwen.’

De nieuwe collega’s worden begeleid door VNG-medewerkers, in de

‘We zien de mensen groeien, in het werk en als persoon’ wandelgangen ‘Harries’ genoemd – naar de eigenschappen die ze volgens het door CNV Jongeren en Vilans ontwikkelde HARRIE-concept moeten hebben: Hulpvaardig, Alert, Realistisch, Rustig, Instruerend en Eerlijk. Zij hebben ook de speciale HARRIE-cursus gevolgd waardoor ze zijn voorbereid op de onverwachte dingen die ze in het dagelijks werk tegen kunnen komen.

Die aanpak werkt, zegt Nicole Spaans: ‘We zien de mensen groeien, in het werk en als persoon. Ze kunnen veel meer dan ze zelf dachten en dat is goed voor het zelfbeeld. Ook hebben we een

positieve ontwikkeling geconstateerd bij de Harries: niet alleen is hun functie verrijkt, ze blijken ook te beschikken over talenten die voorheen niet zichtbaar waren.’

De VNG heeft ook geleerd. Zo moest al snel afscheid worden genomen van één nieuwe collega, omdat de Haeghe Groep onvoldoende zicht had op de beperking van hun medewerker die bij de VNG was geplaatst. De VNG kreeg daardoor bij de sollicitatie niet de volledige informatie om een goede afweging te maken of de functie wel passend was. Na een tijdje bleken de werkomgeving en het takenpakket, voor deze persoon, niet de juiste match te zijn. ‘Dat was zeker niet leuk, maar beide partijen hebben hiervan geleerd.

De winst voor ons is dat we nu een goed beeld van het profiel hebben. De vacaturetekst is hierop aangepast’, zegt Spaans.

Inspanning Het inpassen van mensen met een beperking vraagt een flinke inspanning van de organisatie. Spaans: ‘Je kunt als Lees verder op pagina 39

16 december 2016

Hulpwijzer Hét portaal voor inwoners en professionals die informatie zoeken binnen het sociale domein.

De ideale combinatie van zoekmachine, vraaggeleiding, adviezen en sociale kaart op lokaal niveau.

• • •

Sociaal domein goed geregeld Meer informatie op sdu.nl/vind-hulpwijzer

NU! De nieuwste boeken op het gebied van

Aanbestedingsrecht

Meer informatie op sdu.nl

alle lokale adressen op een interactieve kaart advies over participatie, zorg en opvoeden responsive website met actuele en begrijpelijke teksten

Interesse in VIND Hulpwijzer?

Bel 070 378 98 80 Mail helpdeskvind@sdu.nl

39

Advies

organisatie niet zeggen: dat doen we wel even. Je moet niet over één nacht ijs gaan en als de mensen eenmaal aan het werk zijn, moet je er aandacht voor blijven houden. Het werk moet wel duurzaam zijn, het liefst met uitzicht op een vaste aanstelling.’

Tips voor gemeenten heeft ze wel: ‘Denk goed na over wie je benadert om Harrie te zijn, niet iedereen is daarvoor geschikt. En gun de nieuwe collega’s de tijd om hun weg te vinden, geef ze de ruimte om fouten te maken.

En leg ze geen druk op. Wij faseren de

werkzaamheden van 1 tot 4. Het is niet belangrijk hoe snel je naar de volgende fase gaat. Zo zijn er medewerkers die in fase 3 blijven zitten, dat is ook prima.

De indeling is bedoeld om voor de medewerker duidelijk te maken wat er van hem of haar per fase wordt verwacht.

Dit geeft rust, houvast en het zorgt voor een veilig werkklimaat.’

Bijzondere positie Hans Spigt, ten slotte: ‘Gemeenten zitten in een bijzondere positie. Ze zijn werkgever, en ze hebben de mensen in beeld voor wie werk moet worden

gezocht. Maar binnen de gemeente zijn dat twee werelden, die vinden elkaar in de praktijk moeilijk. Daar liggen kansen, absoluut. Ik zou zeggen tegen een gemeente: het Werkgeversservicepunt is van jou, maak daar gebruik van en zet je W eigen organisatie in.’

Meer informatie op de website van de VNG www.vng.nl/werkvoorarbeidsbeperkten

Advertentie

Welke zorgverzekering

kiest u in 2017?

De gemeenten en CZ maken het u makkelijk.

En voordelig.

Speciaal voor alle medewerkers hebben de gemeenten met CZ scherpe afspraken gemaakt over de collectieve zorgverzekering van 2017.

10% korting op de basisverzekering

15% korting op aanvullende verzekeringen

Direct voordeel via de collectieve zorgverzekering van CZ • 10% korting op de basisverzekering.

• 15% korting op aanvullende verzekeringen.

• Ruime dekkingen voor fysiotherapie, griepprik, preventief onderzoek en orthodontie.

Kijk op www.cz.nl/vng. Hier kunt u hier heel eenvoudig uw zorgverzekering afsluiten, zelf pakketten vergelijken, vergoedingen bekijken en uw premie berekenen.

Overstappen naar CZ is makkelijker dan u denkt.

Op www.cz.nl/vng kunt u direct uw zorgverzekering afsluiten.

Liever eerst persoonlijk contact? Bel ons dan op 088 555 79 80.

16 december 2016

4040

Panel Buurtrechters

Tekst: Cindy Castricum

Problemen oplossen aan de keukentafel Tweede Kamerlid Gert-Jan Segers van de ChristenUnie wil dat er zogeheten vrederechters komen, die laagdrempelig en dicht bij mensen in de buurt recht kunnen spreken. Deze buurtrechters kunnen net als de van tv bekende ‘rijdende rechter’ bemiddelen en rechtspreken in kleine zaken. Een meerderheid van het VNG Magazine Panel schaart zich achter het initiatief van de ChristenUnie.

S

egers denkt bij het instellen van buurtrechters niet aan een kantongerecht in iedere gemeente, zo zei hij tijdens een debat in de Tweede Kamer. ‘Mijn voorstel is om met enige regelmaat in elke gemeente een rechter een middag zitting te laten nemen op locatie’, aldus de parlementariër. ‘In het dorp of in de stad, in een buurthuis, een Veiligheidshuis of een Centrum voor Jeugd en Gezin, waar je voor een klein bedrag kleine zaken kunt voorleggen.’

Bijna driekwart van de leden van het VNG Magazine Panel die op onze oproep reageerden, is voorstander van zo’n

Jan Hordijk (VVD) Wethouder Zuidplas

‘Een vrederechter zou een mediation-rol kunnen pakken, zodat het niet leidt tot allerlei juridisch gedoe.’

buurtrechter. Volgens wethouder Jan Hordijk (VVD) uit Zuidplas stappen mensen soms te snel naar de rechter.

‘Het is goed eerst met elkaar in gesprek te gaan’, aldus Hordijk. ‘Een vrederechter zou een mediation-rol kunnen pakken, zodat het niet leidt tot allerlei juridisch gedoe, maar het probleem aan de “keukentafel” kan worden opgelost.’

Jurist Dirk van Vliet van de gemeente Amsterdam vindt dat ‘álle initiatieven om te komen tot alternatieve geschilbeslechting buiten de formele bezwaaren beroepsprocedures een serieuze kans verdienen’. Volgens Van Vliet zijn de

Het duurt nog wel even eer er vrederechters zijn...

Tweede Kamerlid Gert-Jan Segers (CU) bracht het idee van het instellen van zogeheten vrederechters begin deze maand in tijdens de behandeling van de

begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie. De Kamer nam daarop een motie aan waarin minister Ard van der Steur wordt opgeroepen een onderzoek

te doen naar de haalbaarheid van dit plan. De bewindsman heeft inmiddels toegezegd dat het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC)

16 december 2016

dit onderzoek gaat uitvoeren. De agenda voor het WODC van 2017 was al vastgesteld, dus de resultaten van het onderzoek worden medio 2018 verwacht.

41

Panel

Panel Het VNG Magazine Panel bestaat momenteel uit zo’n tachtig burgemeesters, wethouders, raadsleden en gemeenteambtenaren. Met enige regelmaat leggen wij hun een aantal vragen voor, die als basis dienen voor een artikel.

Wilt u ook uw mening geven over actuele kwesties? Meld u dan nu aan via panel@vngmagazine.nl.

‘De formele trajecten zijn sleets geworden’ formele trajecten sleets geworden. ‘En het werkelijk oplossend vermogen ervan is in de praktijk gering.’

Escaleren CDA-raadslid Ben van Veen uit Hengelo constateert dat overlast en conflicten kunnen voortslepen en soms zelfs escaleren. ‘Verwoede pogingen van instanties om dit te voorkomen en

Margreet Bosman (CDA) Raadslid Zwartewaterland

‘Zwaardere rechtszaken kunnen dan eerder behandeld worden.’

bemiddeling van de burgervader ten spijt.’ Een lokale vorm van rechtspraak kan volgens hem een alternatief zijn, ‘omdat een buurtrechter een onafhankelijke positie heeft en een meer uitgebreid en verfijnd instrumentarium tot zijn beschikking heeft’.

De Texelse wethouder Hennie Huisman (VVD) lijkt het prima als de rechter ter plekke de situatie in ogenschouw neemt en betrokken partijen kan horen. ‘Ik verwacht dat dit zal leiden tot kortere behandeltijden en efficiëntere procesvoering’, zegt Huisman. CDA-raadslid Margreet Bosma in Zwartewaterland is het daarmee eens. ‘Zwaardere rechtszaken kunnen dan eerder behandeld worden.’

Segers voert ook het argument aan dat het regelmatig langskomen van een vrederechter in wijken en buurten helpt om verhoudingen te herstellen en de samenleving veilig en leefbaar te maken. ‘De vrederechter kan daarmee ook de gewone rechtspraak ontlasten’, aldus Segers. Hordijk is het hiermee wel eens, maar ziet ook een probleem. ‘In hoeverre vormt dit een inperking van de rechten van onze burgers om naar de “gewone” rechter te gaan?’

Bezuinigen Fred Schenk, raadslid voor De Liberalen in Bunnik, ziet niets in buurtrechters.

‘Laten we vooral de bestaande middelen inzetten’, aldus Schenk. ‘Ik zie wel wat in het aanbieden van buurtbemiddeling, dat is echter iets wat op lokaal niveau ingevoerd moet worden. Voor Amsterdam wil je andere middelen inzetten dan voor Staphorst. Het voorstel klinkt een beetje als het uithollen

16 december 2016

Luuk Preijde (PvdA) Raadslid Bronckhorst

‘Bemiddelen oké, maar dit niet!’

van de rechtspraak, of een manier om erop te bezuinigen.’ Luuk Preijde, PvdA-raadslid in Bronckhorst is het met hem eens. ‘Bemiddelen oké, maar dit niet!’ En Erich Wünker, VVD-raadslid in Oldambt, antwoordt kort maar krachtig: ‘Geen nieuwe laag bij de rechterlijke macht.’ Hij vindt dat ‘veiligheid en leefbaarheid uit de mensen zelf moeten komen’.

Over de zaken waarover de buurtrechter zich zou kunnen buigen, zijn de panelleden behoorlijk eensluidend. Vooral burenruzies worden genoemd – geschillen door overlast van huisdieren, (te hoge) schuttingen en geparkeerde auto’s. Voornamelijk ergernissen die niet in regels te vatten zijn en dus nauwelijks geschikt voor de reguliere rechtspraak, concludeert D66-fractievoorzitter in Oldambt Johnny de Vos. ‘Maar daarmee wel de ergernissen waar de W buurt grote last van heeft.’

42

OPINIE Betoog

Jean-Paul Meuldijk (Leefbaar Capelle) Wethouder financiën en buitenruimte, Capelle aan den IJssel

Stop met precario en compenseer onze schade Veel gemeenten heffen precariobelasting op kabels en leidingen van netbeheerders. In de ogen van wethouder JeanPaul Meuldijk van Capelle aan den IJssel is dat een zeer bezwaarlijke manier om de lokale schatkist te spekken.

Inwoners uit andere gemeenten worden volgens hem onnodig op kosten gejaagd, omdat in de wet is bepaald dat de netbeheerders de precariobelasting moeten doorbelasten aan alle inwoners binnen hun leveringsgebied.

Nog veel erger is de explosieve stijging van het aantal gemeenten dat snel precariobelasting heeft ingevoerd, nadat minister Plasterk in 2015 liet doorschemeren om per 2017 een verbod in te voeren. Deze gemeenten willen een graantje meepikken van een door de minister beloofde compensatieregeling.

Onze inwoners zijn de dupe van dit ‘graaigedrag’.

De minister komt met een typisch Haagse regeling die niks oplost In Capelle aan den IJssel hebben we de financiën goed op orde. We investeren volop in de stad, zonder dat we de lokale lasten laten stijgen. Wij hoeven geen precariobelasting te heffen om onze begroting sluitend te krijgen. Maar vanaf volgend jaar betalen de Capellenaren ten onrechte een nog hogere energierekening. In mijn ogen is dat onacceptabel. Ik roep alle gemeenten op om meteen te stoppen met het heffen van precariobelasting. En als dat niet lukt, dan zou het in ieder geval van goed fatsoen getuigen als onze inwoners worden gecompenseerd voor de geleden schade.

Enorme schade Die schade is enorm. In Capelle behoren we tot het gebied van netbeheerder Stedin. Van de 89 gemeenten in dit gebied hieven in 2015 in totaal 16 gemeenten precario. Daar zijn er nu 19 bijgekomen, waaronder Gorinchem,

16 december 2016

Veenendaal, Amersfoort en Dordrecht.

Stedin heeft nog niet alles in kaart gebracht en verwacht dat het uiteindelijke aantal nog toeneemt.

Dit betekent dat de doorbelasting op de gas- en energierekening van de Capellenaar verdubbelt. Dit jaar ging het nog om 16 euro per huishouden, maar vanaf 2018 is dat opgelopen tot meer dan 30 euro. In totaal betekent het een oneerlijke kostenpost van minimaal 1 miljoen euro per jaar.

Compensatie Lang was mijn hoop gevestigd op de minister. Hij kondigde eerder een compensatieregeling aan, die het mogelijk zou maken om precario op een fatsoenlijke manier af te bouwen. De vraag was alleen hoe deze regeling er precies uit zou zien. Zou de minister om de inkomstendaling te compenseren extra geld storten in het Gemeentefonds? Zou hij bij de verdeling hiervan ook een deel aan onze inwoners geven, als compensatie voor de geleden schade? De compensatieregeling zou volgens de minister in ieder geval niet gelden voor gemeenten die met ingang van 2016 nog even snel precariobelasting hebben ingevoerd.

Daarnaast hoopte ik dat de minister de Elektriciteitswet wilde aanpassen,

43 OPINIE

Column

Kirsten Veldhuijzen Bestuurskundige en coördinerend adviseur Rob-Rfv

@kirstenregine

waardoor differentiatie per gemeente mogelijk wordt. Dan hoeven inwoners van Capelle ook niet meer mee te betalen om de begrotingen van tientallen andere gemeenten sluitend te krijgen.

In de beantwoording van Kamervragen liet de minister op 5 december weten dat alle gemeenten die precario heffen, nog tien jaar hun zakken mogen vullen over andermans rug. Hoe ze afbouwen mogen ze zelf weten. Dat mag geleidelijk, maar ook ineens, uiterlijk in 2027. Dit geldt zelfs voor de gemeenten die pas met ingang van 2016 zijn gestart met precario. De minister wil hiermee bereiken dat de regeling geen ‘bron wordt van conflicten’. Tevens wil hij niet sleutelen aan de Elektriciteitswet, waardoor differentiatie onmogelijk blijft.

Champagne Ik kan me voorstellen dat in veel gemeenten de champagne is ontkurkt vanwege het supermooie sinterklaascadeau van de minister. Maar in Capelle heeft hoop plaatsgemaakt voor diepe teleurstelling. De minister komt met een typisch Haagse regeling die niks oplost en alleen maar meer verontwaardiging oproept.

Mijn hoop is nu gevestigd op de Tweede Kamer. Mocht dit ijdele hoop blijken te zijn? Dan ga ik mijn uiterste best doen om te achterhalen waar ik namens alle Capellenaren de factuur van een miljoen heen mag sturen. Misschien in 2017 naar Gorinchem en Dordrecht? En het jaar erop naar Veenendaal en Amersfoort?

Geen zorg voor de andere gemeenten, allemaal komen ze voor 2027 zeker aan W de beurt.

Wilt u ook een betoog schrijven? redactie@vngmagazine.nl

Waardenkamer Amerikaanse wetenschappers hebben al decennia invloed op het Nederlandse openbaar bestuur. Brak in de jaren tachtig de verzakelijking door naar trans-Atlantisch model, Osborne en Gaebler deden daar in de jaren negentig nog een schepje bovenop. In de polder werd het bedrijfsmatig managen van publieke zaken en taken de norm.

De overheid moest doelmatig presteren en doeltreffend opereren en wat niet op geld waardeerbaar was, paste via de maatschappelijke kosten-batenanalyse alsnog in de spreadsheet van winst en verlies.

Tegelijkertijd introduceerde Mark Moore het begrip ‘publieke waarde’.

Hij beschreef hoe publieke organisaties waarde toevoegen aan de samenleving en hoe dat beter kan. Wat die waarde is, of waar die uit zou moeten bestaan, volgt uit deliberatie met de omgeving, waarbij de (lokale) politiek en inwoners een belangrijke stem toekomt. Moore was noch de eerste noch de beste auteur over publiek presteren, maar zijn ‘strategische driehoek’ waarin hij legitimiteit, capaciteit en publieke doelen onderling verbindt, is een wonder van doordachte eenvoud.

Overvloed en onbehagen hebben het publieke bestel thans in hun greep.

Publieke waarde en maatschappelijk effect zijn dan ook de buzz-woorden van de jaren tien. Wie zich afvraagt hoe dat moet, zo’n lokale verzorgingsstaat, of piekert over boos burgerdom, Moore helpt je de winter door: het gaat niet alleen om tellen en rekenen, ook om vertellen en betekenen.

Er is veel kennis over maatschappelijke effecten van overheidsoptreden, maar de toepassing ervan laat te wensen over: vaak ontbreekt een doorvertaling naar de lokale context. Daar ligt een schone

16 december 2016

taak voor rekenkamers, zij het na een stevige verbouwing tot waardenkamer.

Rekenkamers zijn tot dusver geen succes en dat komt niet alleen door hun betweterige bemanning. De benauwde blik op doeltreffend en doelmatig handelen en het accent op de financiën voorziet slechts ten dele in de behoeften van hun raden. Rekenkamers kunnen uitstekend voor-, door- mee-, na- en afrekenen, hun oordeel is niet relevant wanneer de politieke afweging anders uitviel dan de doelmatigheid vereist.

Onderzoek naar publiek geld en goed, op afstand van het politieke vuur, is daarom zo belangrijk; het gaat om rekenen én betekenen.

Het gaat niet alleen om tellen en rekenen, ook om vertellen en betekenen De minister van BZK besloot recent lokale rekenkamers grondig te verbouwen, maar van de inhoud bleef hij weg. Een bredere rekenkamerblik op maatschappelijke meerwaarde of effect, een waardenkamer, zal er van rijkswege dan ook niet komen. Dat is ook helemaal niet nodig: niets staat gemeenteraden in de weg om kennis, inzichten, reflectieplekken of waardenkamers in te richten waar publieke waarde wordt gewogen en maatschappelijk effect een lokale definitie krijgt. Door bestaande instituties te verbouwen, ontstaat bestuur dat niet alleen wikt en weegt, maar bovenal werkt. Een waardenkamer dus, wonder van doordachte eenvoud. W

(HQ JRHG LQNRPHQ Eรณ arbeidsongeschiktheid?

Zรณ geregeld!

8 ]HW ]LFK LQ YRRU GH SXEOLHNH ]DDN (ONH GDJ ZHHU 'DW LV PRRL PDDU LQ GH]H WรณG RRN HHQ KHOH XLWGDJLQJ %HODQJUรณN GDW X JRHG YRRU X]HOI ]RUJW :DQW DOV X XLW GH UXQQLQJ UDDNW KHHIW GDW YHHO LPSDFW 2RN RS XZ LQNRPHQ 'DW NDQ DI]DNNHQ WRW EรณVWDQGVQLYHDX 9RRUNRP JHOG]RUJHQ PHW GยซbDUEHLGVRQJHVFKLNWKHLGVYHU]HNHULQJ VSHFLDDO YRRU LHGHUHHQ GLH ZHUNW Eรณ GH RYHUKHLG

Uw voordelen $OWรณG YHU]HNHUG YDQ PLQVWHQV LQNRPHQ WRW XZb$2: OHHIWรณG

8 EOรณIW Eรณ DUEHLGVRQJHVFKLNWKHLG SHQVLRHQ RSERXZHQ

0LQLPDDO SUHPLHNRUWLQJ YLD XZ ZHUNJHYHU

*HHQ PHGLVFKH YUDJHQ DOV X ]LFK DDQPHOGW ELQQHQ PDDQGHQ QD LQGLHQVWWUHGLQJ

6OXLW SHUIHFW DDQ RS GH :,$ XZ FDR HQ SHQVLRHQUHJHOLQJ

:DFKW QLHW WH ODQJ X KHEW KHW ]ยต JHUHJHOG Bereken uw premie op: www.loyalis.nl/aov-overheid

45 45 TOT SLOT TOT SLOT

Personalia

redactie@vngmagazine.nl René Verhulst is per 1 december herbenoemd voor een tweede periode als burgemeester van Goes. Hij begon daar in 2010. Voor Verhulst naar Goes kwam, was de CDA’er onder meer wethouder in Utrecht en directeur bedrijfsvoering van de faculteit economie en bedrijfskunde aan de Universiteit van Amsterdam.

Gemeenten X Tweede Kamerlid Michiel van Veen (VVD) is sinds 1 december burgemeester van Gemert-Bakel. Eerder was hij fractievoorzitter in de gemeenteraad van Cuijk.

Na de verkiezingen in 2010 werd hij wethouder in deze gemeente. In 2012 werd Van Veen lid van de Tweede Kamer, waar hij onder meer woordvoerder voor economische zaken en cultuur was. Van Veen is de opvolger van partijgenoot René van Diessen die waarnemend burgemeester was. Van Diessen volgde op 1 maart dit jaar burgemeester Jan van Zomeren (PvdA) op, die na vijf jaar vertrok.

X Willem van Beek (CDA) begon op 16 december als waarnemend burgemeester van de gemeente Stede Broec. Hij volgde PvdA’er Marian Goldschmeding op, die heeft besloten geen tweede ambtstermijn aan te gaan. Zij was sinds 2010 burgemeester van Stede Broec. Van Beek was vanaf april 2003 burgemeester van de gemeente EdamVolendam. Na de fusie met Zeevang op 1 januari dit jaar werd hij waarnemend burgemeester van de nieuwe gemeente Edam-Volendam.

Op 19 december treedt Lieke Sievers aan als nieuwe burgemeester van deze gemeente. Sievers (partijloos) is sinds 2008 voorzitter van de veiligheidsdirectie en brandweercommandant van de veiligheidsregio IJsselland.

Ellen van Selm is de nieuwe voorzitter van de P10, een samenwerkingsverband dat vanaf 1 januari 2017 uit vijftien grote plattelandsgemeenten bestaat. Van Selm, burgemeester van Opsterland, volgt op 1 januari Annemiek Jetten, burgemeester van Sluis, op. De vacature ontstaat door het vertrek van Jetten naar de gemeente Vlaardingen.

externe en ceremoniële taken blijven uitoefenen. Hoekema trad in juli 2007 aan als burgemeester van Wassenaar. Daarvoor werkte hij onder meer als Tweede Kamerlid en was hij bij het

X Peter de Baat (VVD) is vanaf 6 januari de nieuwe burgemeester van Montferland.

De Baat was eerder raadslid en wethouder in Alkmaar en Statenlid in Noord-Holland.

Hij is in Montferland de opvolger van partijgenoot Ina Leppink-Schuitema die op 1 januari stopt.

ministerie van Buitenlandse Zaken directeur Onderzoek, Onderwijs en Cultuur en ambassadeur Internationale Culturele Samenwerking.

Lees verder op pagina 47

Advertentie

‘Congressen die er toe doen’ Mariska Blezer, congrescoördinator

Regiobijeenkomsten Jeugdwet vooruitblik op 2017 17 december Eindhoven

X Er is een waarnemend burgemeester gevonden voor de gemeente Heumen.

Marriët Mittendorff (CDA) wordt daar op 1 januari de opvolger van Paul Mengde (PvdA), die met pensioen gaat. Mittendorf was eerder waarnemend burgemeester in Ommen en wethouder in Eindhoven.

X Burgemeester Jan Hoekema (D66) van de gemeente Wassenaar heeft de minister van BZK verzocht hem per medio januari 2017 ontslag te verlenen. De burgemeester zal tot 15 januari zijn wettelijke taken en een aantal

16 december 2016

Basiscursus Normalisatie rechtspositie ambtenaren in één dag 10 januari Utrecht

Netwerkbijeenkomsten Functionaris Gegevensbescherming 17 januari Utrecht

Tweedaagse training Effectief regisseren 19 januari Utrecht

Raad op Zaterdag 28 januari Eindhoven

VNG Belastingconferentie 2017 21 en 22 maart Arnhem

Gemeentelijk Grondstoffencongres 2017 30 maart Utrecht

www.vngcongressen.nl

Aansluitingenbeheer, energiemonitoring, energiemanagement en verduurzamen; binnen ĂŠĂŠn systeem heeft u grip op alle onderdelen!

Uw organisatie heeft vele energie-aansluitingen, u wilt grip op het geheel, mutaties regelen en snel inzicht in resultaten en de juiste analyses maken.

Wij kunnen zorgen dat uw organisatie binnen een week na vandaag in de energiemonitor staat en dat u kunt starten.

8 EHQW JHKHHO Čľ H[LEHO ZHONH ZHEEDVHG PRGXOHV X ZLOW LQ]HWWHQ GLW NDQ RRN JHIDVHHUG Wilt u een vrijblijvende presentatie wat wij voor uw organisatie kunnen betekenen? Neem contact met ons op en wij laten u zien waar wij u kunnen helpen om uw ambities te verwezenlijken. Met het webbased energiemonitoringsysWHHP KHHIW X YROOHGLJ JULS RS DOOH IDFHWWHQ YDQ DO XZ HQHUJLH DDQVOXLWLQJHQ bb

ALGEMEEN

Č? *HFHUWLČ´ FHHUGH HQ YHLOLJH YHUELQGLQJ HQ GDWDEHYHLOLJLQJ Č? Overzichtelijke organisatiestructuur tot 5 niveau’s Č? Krachtige zoekfuncties binnen de gehele applicatie

Č? Centrale locatie voor alle (unieke) organisatiegegevens Č? Bijzonder gebruiksvriendelijk en snelle interface Č? Alle data te exporteren

AANSLUITINGENREGISTER (Module I) Č? Č? Č? Č? Č? Č?

Direct inzicht in alle belangrijke gegevens in een veilige omgeving Direct inzicht in actuele status energie-aansluiting (actief, niet actief, uithuizen, etc.) &RQWUROH RS PHHWGDWD HQ QRWLČ´ FDWLHV Online in- en uithuizen van energie-aansluitingen Logboek per energiemeter Koppeling met BAG register (Basis Administratie Gemeenten)

ENERGIEMONITORING (Module II) Č? Č? Č? Č? Č?

Gedetailleerd inzicht in uw verbruik per aansluiting Uitgebreide benchmark en rapportagemogelijkheden Instelbare alarmen Geschikt voor alle soorten meetdata-koppelingen Graaddagencorrectie

DIGITALE ENERGIE-FACTUURCONTROLE (Module III) Č? Č? Č? Č? Č?

100% veilige, snelle, softwarematige en foutloze controle van digitale facturen Inlezen facturen conform landelijke standaard E-factuur (UBL XML 2.0) Facturen worden gekoppeld aan de EAN-code Č´ QDQFLHOH NHQPHUNHQ WRH WH NHQQHQ YRRU LQWHUQH DIGHOLQJHQ Onjuiste facturen worden direct afgekeurd

Fortweg 2B NL-2131 WJ Hoofddorp info@energiemissie.nl | www.energiemissie.nl

47 47 TOT SLOT TOT SLOT

Personalia Gemeenten X Burgemeester Jaap Gelok van de gemeente Borsele heeft zijn ontslag aangeboden. De PvdA’er legt zijn ambt per 1 mei 2017 neer zodat zijn opvolger voldoende tijd krijgt om zich in te werken richting de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2018. Gelok is sinds 2002 burgemeester van Borsele. Daarvoor was hij onder meer wethouder in Veere en burgemeester van Strijen.

redactie@vngmagazine.nl X Alfred Veltman (PvdA) legt per 1 december 2017 het burgemeesterschap van de gemeente Someren neer. De derde benoemingstermijn van Veltman loopt af in april 2018. Hij vertrekt eerder om zijn opvolger de gelegenheid geven om zich in te werken in aanloop naar de nieuwe raadsperiode die in april 2018 begint. Veltman heeft een aantal jaren in het bedrijfsleven en onderwijs gewerkt. In 1994 werd hij wethouder in Doetinchem en in 2000 burgemeester

in Someren. Hij was ook twintig jaar lang raadslid in Doetinchem.

X Renate Westerlaken-Loos (CDA) vertrekt na negen jaar als burgemeester van de gemeente Lopik. Ze is per 1 maart benoemd tot directeur/bestuurder van het Ronald McDonald Kinderfonds.

Westerlaken was eerder lid van Provinciale Staten van Utrecht en wethouder in Veenendaal. In oktober van 2010 was ze korte tijd waarnemend partijvoorzitter van

het CDA nadat Henk Bleker toetrad tot het kabinetRutte I. X De gemeenteraad van Baarn heeft burgemeester Mark Röell (VVD) voorgedragen voor herbenoeming. Zijn eerste ambtstermijn loopt op 31 maart 2017 af. Eerder was hij raadslid en wethouder in Woudrichem en raadsgriffier in Aalburg.

Röell was in Baarn opvolger van VVD’er Jan de Groot, die op 20 augustus 2010 overleed.

Lees verder op pagina 49

Advertentie

FOTOGRAAF: DINEKE VERSLUIS

ruim 114 JOGG-gemeenten gaan voor een gezonde jeugd in een gezonde omgeving Meer weten over de integrale JOGG-aanpak of JOGG-gemeente worden? www.jogg.nl

16 december 2016

49 49 TOT SLOT TOT SLOT

Personalia

redactie@vngmagazine.nl

Gemeenten X Eind december zal gemeentesecretaris Marcel Meijs de gemeente Enschede verlaten. Hij vervult deze rol sinds 2005. Meijs stapt per 1 januari over naar Tilburg waar hij eveneens gemeentesecretaris wordt. Op 1 oktober maakte de vorige gemeentesecretaris van Tilburg, Gabriëlle Haanen, de overstap naar Utrecht.

X De nieuwe gemeente Midden-Groningen heeft een

beoogd gemeentesecretaris: Henk Mulder. Hij gaat het projectleiderschap voor de herindeling op 1 februari overnemen van Frank Wiertz. Midden-Groningen is de naam van de nieuwe gemeente waar HoogezandSappemeer, Slochteren en Menterwolde naar verwachting op 1 januari 2018 in opgaan. Henk Mulder was kwartiermaker/directeur bij de Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Daarvoor was hij algemeen directeur van de dienst stedelijke

ontwikkeling bij de gemeente Almere en ook wethouder in die gemeente.

X Martien Born wordt vanaf 1 februari de nieuwe gemeentesecretaris/algemeen directeur van de gemeente Midden-Delfland. Hij is nu nog gemeentesecretaris in Korendijk. Daarvoor was hij locogemeentesecretaris en directeur Bedrijfsvoering in de gemeente Vlist (20042010). Ook werkte hij bij het ministerie van Defensie en de regiopolitie Zuid-Holland

Zuid in leidinggevende functies. Born is in Midden-Delfland de opvolger van Peter Veenman die op 9 april dit jaar overleed.

X Martin van EngelshovenHuls treedt op 1 januari aan als griffier in Weesp. Hij is sinds 2011 griffier in Beverwijk. Hij vervulde van 2004 tot 2006 dezelfde functie in Bergschenhoek. Eerder was hij gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland. In Weesp volgt hij waarnemend griffier Martin Frensel op.

Advertentie

“Daar gaat de gemeentesecretaris, geboeid als een misdadiger.

Na die brand op de basisschool waarbij een leraar omkwam, bleek er geen elektrotechnische Installatieverantwoordelijke en een elektrotechnisch beleidsplan te zijn. Nu wordt de gemeentesecretaris aansprakelijk gesteld en is hij dus zelfs strafbaar. En dat terwijl we alles zo goed geregeld leken te hebben. De school werd toch altijd netjes onderhouden? Het is ook nog maar de vraag of de verzekering de schade wel wil betalen. Zij vragen om datzelfde beleidsplan. Nu weten we niet of de kinderen ooit nog terug kunnen naar hun vertrouwde school.”

Dit alles klinkt heel heftig, maar het zou zomaar kunnen gebeuren in Nederland. Het is dus erg belangrijk dat u kunt laten zien dat uw gemeente haar zaken goed op orde heeft. En daar helpt A-Quin u graag bij.

Is uw gemeentesecretaris ook strafbaar?

A-Quin ontzorgt gemeenten in haar verantwoordelijkheden rondom het beheer van infrastructurele kunstwerken en utiliteit.

Meer weten? Kijk op www.a-quin.nl of bel meteen voor een afspraak: (0184) 410 712.

A-Quin uw partner voor infrastructurele vraagstukken

16 december 2016

50

TOT SLOT TOT SLOT TOT SLOT Colofon

Vacatures Hét overzicht van vacatures binnen gemeenten voor hoger opgeleiden. Voor een overzicht van alle vacatures en meer informatie zie www.gemeentebanen.nl.

Automatisering/ICT ZH Senior systeembeheerder/netwerkbeheerder Alphen aan den Rijn UT Senior applicatiebeheerder Woerden FR ICT-servicedeskmedewerker Leeuwarden

Dienstverlening/facilitair NH Senior adviseur informatiebeheer Haarlem UT Teammanager DIV en informatiebeleid Woerden

UT Strategisch beleidsadviseur economische zaken Wijk bij Duurstede NB Aanbestedingsadviseur Tilburg NB Beleidsadviseur Oss

Openbare orde en veiligheid NH Toezichthouder openbare ruimte Heerhugowaard

Personeel/organisatie ZH Medewerker hrm Barendrecht

Ruimtelijke ordening Financieel/economisch NH Senior adviseur concerncontrol Amstelveen NH Businesscontroller sociaal domein Den Helder ZH Teammanager financiën, juridische zaken en inkoop Vlaardingen

NH Senior projectmanager civiele projecten Haarlem NH Manager civiele techniek Haarlem UT Medewerker duurzaamheid Baarn UT Juridisch medewerker omgevingsrecht Baarn

DR Klantmanager omgevingsvergunningen (Wabo) Coevorden

Welzijn NH Contractmanager sociaal domein Amstelveen NH Senior juridisch kwaliteitsmedewerker jeugd Huizen ZH Consulent sociaal team Waddinxveen ZH Senior beleidsmedewerker samenleving Katwijk ZH Medewerker sociaal team (ggz) Mijdrecht UT Jeugdarts 0-4 jaar Utrecht UT Jeugdarts 4-18 jaar Utrecht

VNG Magazine is het officiële orgaan van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Vragen aan de VNG? Bel VNG Informatiecentrum, tel. 070-373 83 93, informatiecentrum@vng.nl Chef redactie Cindy Castricum Redactie Leo Mudde, Marten Muskee, Monique Westenbroek en Paul van der Zwan Redactieadviesraad Gertie Bertrand, Mark de Boer, Pieter Broertjes, Cindy Castricum, Frits Huis, Jantine Kriens, Michiel Pijl, Marceline Schopman, Dineke Sonderen, Annemiek Wissink, Vera de Witte Medewerkers Sandra Braakmann, Jiri Büller, André Krouwel, Klaas Salverda, Kirsten Veldhuijzen Redactie tel. 070-378 07 21 redactie@vngmagazine.nl Basisontwerp Dimitry de Bruin Vormgeving Monique Westenbroek Uitgever Dineke Sonderen, Sdu Uitgevers tel. 070-3789924 Advertenties Boyke Rajbalsing, Sdu Uitgevers tel. 070-3780703, b.rajbalsing@sdu.nl Postbus 20025, 2500 EA Den Haag Abonnementen Gratis voor burgemeesters, wethouders, gemeentesecretarissen, raadsleden, raadsgriffiers, parlementariërs en ambtenaren vanaf schaal 10 bij (deel)gemeenten en stads- en streekgewesten.

Aanvragen en wijzigingen: www.vng.nl of vngleden@vng.nl VNG Magazine is voor visueel gehandicapten met een gratis abonnement ook te lezen via www.grenzelooslezen.nl/ vngmagazine.

Aanmelden: vngleden@vng.nl of 070-3738020.

Advertentie

Betaalde abonnementen Prijs jaarabonnement: 137 euro (excl. btw) Sdu Klantenservice, www.sdu.nl/service, tel. 070-3789880.

Schriftelijk opzeggen uiterlijk twee maanden vóór het einde van de abonnementsperiode bij Sdu Klantenservice, Postbus 20014, 2500 EA Den Haag.

Druk Senefelder Misset, Doetinchem

© ISSN 1566-1636

16 december 2016

Van planeconomen voor planeconomen!

GrexManager geeft inzicht GrexManager wordt door gemeenten, provincies en marktpartijen gebruikt voor de planeconomische opzet en beheer van gebiedsexploitaties. Het is toegankelijk via the cloud en combineert het gebruiksgemak van Excel met de robuustheid van een database.

Middels de rapportagemodule vraagt u eenvoudig projectrapportages, verschillenanalyses of zelfs een compleet MPG op. Daarnaast beschikt GrexManager standaard over een exploitatieplanmodule is voorbereid op de Vpb en zijn aanvullende modules beschikbaar zoals een risicoanalyse en ons civieltechnisch prijzenboek.

" Webapplicatie " Rekenen in Excel " Eenvoudig in gebruik " Rapportages op maat " Risicomanagement " Scenario- en variantenanalyse " Klaar voor nieuwe wet- en regelgeving

Meer informatie Kijk op www.grexmanager.nl of neem contact op met John Elders T 036 5300211 E info@metafoor.nl