NEWSLETTER 87

b

Οργανισμός Science Technologies Έκδοση Δεκεμβρίου – Ιανουαρίου 2018 Τεύχος 87

Φεβρουάριος 2018

NEWSLETTER

γαπητές –οί φίλες-οι,

Σας παρουσιάζουμε με μεγάλη χαρά το 87ο ηλεκτρονικό μας περιοδικό Στις σελίδες του περιοδικού μας μπορείτε να περιηγηθείτε και να διαβάσετε δύο άκρως ενδιαφέροντα άρθρα, με τίτλους: - Η δήλωση εμπειρογνωμόνων της BASES για την ακούσια φαρμακοδιέγερση στον αθλητισμό και - Οι πρακτικές απώλειας

Περιεχόμενα

βάρους στα αγωνίσματα με κατηγορίες βάρους. Επίσης θα έχετε την ευκαιρία να δείτε μια σειρά από δραστηριότητες,

Άσκηση

νέα, τόσο για τα τεκταινόμενα της εταιρείας μας όσο και για τωρινά

Η δήλωση εμπειρογνωμόνων της BASES για την ακούσια φαρμακοδιέγερση στον αθλητισμό

και μελλοντικά δρώμενα στη Ελληνική και Κυπριακή Επικράτεια στους χώρους της Υγείας-Άσκησης-Διατροφής-Ευεξίας!

Επιμέλεια-Μετάφραση με την άδεια της BASES Θεοδώρου Απόστολος Ph.D

Άσκηση Οι πρακτικές απώλειας βάρους στα αγωνίσματα με κατηγορίες βάρους Επιμέλεια-Μετάφραση με την άδεια της BASES

Με εκτίμηση,

Θεοδώρου Απόστολος Ph.D

Ο γυρολόγος Ακολουθείστε μας στο Twitter

Βρείτε μας στο facebook Δείτε το κανάλι μας Επισκεφθείτε τη σελίδα μας

87ο NEWSLETTER

Άσκηση Η δήλωση εμπειρογνωμόνων της BASES για την ακούσια φαρμακοδιέγερση στον 1 αθλητισμό Το άρθρο έχει δημοσιευθεί ως: The BASES Expert Statement on Inadvertent Doping in Sport “First published in The Sport and Exercise Scientist, Issue 54, Winter 2017. Published by the British Association of Sport and Exercise Sciences – www.bases.org.uk”

Εισαγωγή Το ντόπινγκ αποτελεί μία συνεχή απειλή για την υγεία και ευζωία των αθλητών και την αξιοπιστία του αθλητισμού. Οι πρόσφατες περιπτώσεις υψηλού προφίλ ενισχύουν το κυρίαρχο αφήγημα του «αθλητή που εξαπάτησε» που χρησιμοποιεί σκόπιμα απαγορευμένες ουσίες και/ή μεθόδους για να κερδίσει ένα πλεονέκτημα στο αγώνισμά του. Ωστόσο, αυτό δεν αφορά τις περιπτώσεις στις οποίες οι αθλητές έλαβαν άθελά τους απαγορευμένες ουσίες, γνωστές και ως ακούσιο ντόπινγκ δηλαδή η ακούσια κατανάλωση απαγορευμένων ουσιών. Η αυστηρά προσωπική ευθύνη - βασικό στοιχείο του Παγκόσμιου Κώδικα κατά της φαρμακοδιέγερσης (WADA, 2015) - υπαγορεύει ότι μια παραβίαση του κανόνα κατά του ντόπινγκ (ADRV) συμβαίνει όταν μια απαγορευμένη ουσία (ή οι μεταβολίτες ή δείκτες της) βρίσκεται σε ένα σωματικό δείγμα, ανεξαρτήτως αν ο αθλητής κατά λάθος έλαβε την ουσία (αυτό το ADRV αναφέρεται ως «presence - παρουσία»). Αναγνωρίζοντας ότι υπάρχουν εννέα άλλες περιπτώσεις ADRV (π.χ. αποτυχίες εντοπισμού, ανάμιξη σε διακίνηση), η περίπτωση του ADRV «presence» που προκύπτει από ακούσιο ντόπινγκ είναι το επίκεντρο αυτής της δήλωσης εμπειρογνωμόνων. Για τους αθλητές που πιάνονται ακούσια ντοπαρισμένοι οι συνέπειες μπορεί να είναι σημαντικές (δηλ. 2 έτη αποκλεισμού από το άθλημα), παρόλα αυτά όμως το ακούσιο ντόπινγκ είναι το αποτέλεσμα της απροσεξίας σε μια σειρά πιθανών αιτιωδών μηχανισμών. Το μοντέλο συμπεριφοράς δυνατοτήτων, ευκαιριών και κινήτρων (COM-B, Michie et al., 2011) προσφέρει έναν τρόπο να δοθεί προτεραιότητα στην επαγρύπνηση γύρω από τους κύριους μηχανισμούς της ακούσιας φαρμακοδιέγερσης και με τη σειρά του να μειωθεί ο

κίνδυνος. Ως εκ τούτου, οι στόχοι της παρούσας δήλωσης είναι: 1) να υπάρξει ευαισθητοποίηση γύρω από το θέμα αυτό 2) να προσδιορίσει τους διάφορους τρόπους με τους οποίους μπορεί να συμβεί και 3) να παράσχει ένα πλαίσιο για την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας εμφάνισής του. Αποδεδειγμένες αιτίες ακούσιου ντόπινγκ Οι τρεις πιο συχνές αιτίες ακούσιας φαρμακοδιέγερσης είναι η χρήση: 1) φαρμάκων, 2) μολυσμένων συμπληρωμάτων διατροφής και 3) μολυσμένα τρόφιμα. Φαρμακευτική αγωγή Οι αθλητές που χρησιμοποιούν ένα φάρμακο μπορούν ακούσια να κάνουν φαρμακοδιέγερση εάν το προϊόν περιέχει απαγορευμένα συστατικά που δεν γνώριζαν ότι υπήρχαν ή ότι απαγορεύονταν. Οι αθλητές μπορούν να υποθέσουν ότι ένα προϊόν είναι ασφαλές για χρήση, εάν συνταγογραφείται από έναν ιατρό, ή παρερμηνεύουν την επισήμανση όταν η ονοματολογία που χρησιμοποιείται για την απαρίθμηση των φαρμακευτικών ουσιών αποκλίνει από εκείνες της απαγορευμένης λίστας. Επιπλέον, ορισμένα φάρμακα (π.χ. ψευδοεφεδρίνη, σαλβουταμόλη) απαγορεύονται μόνο πάνω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο κατωφλίου. Παρόλο που τα όρια αυτά επιτρέπουν τη θεραπευτική χρήση, εάν ένας αθλητής κάνει κατάχρηση των σχετικών φαρμάκων μπορεί να ξεπεράσει εν αγνοία του το όριο και να διακινδυνεύσει με ADRV. Η χρήση προϊόντων χωρίς ιατρική συνταγή ενέχει ιδιαίτερους κινδύνους, ιδίως σε φάρμακα με διαφορετικά συστατικά από μάρκα σε μάρκα ή γεωγραφική περιοχή (π.χ. αποσυμφορητικά).

87ο NEWSLETTER

Μολυσμένα συμπληρώματα διατροφής Πολλές περιπτώσεις ADRV έχουν αποδοθεί στη χρήση συμπληρώματος μολυσμένου με απαγορευμένη ουσία και ο πιθανός κίνδυνος χρήσης συμπληρωμάτων υποστηρίζεται από μελέτες που αποδεικνύουν την παρουσία απαγορευμένων ουσιών σε συμπληρώματα διατροφής (π.χ. αναβολικά στεροειδή, διεγερτικά - Geyer et al., 2004, Martinez -Sanz et al., 2017). Τα συμπληρώματα βοτάνων δημιουργούν πρόσθετους κινδύνους καθώς τα συστατικά τους δεν προσδιορίζονται πάντοτε πλήρως. Η μόλυνση μπορεί να συμβεί μέσω της κατασκευής συμπληρωμάτων με χαμηλές προδιαγραφές, γεγονός που οδηγεί σε μόλυνση των προϊόντων με απαγορευμένη ουσία, κάτι που μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της παραγωγής του ίδιου του συμπληρώματος ή των πρώτων υλών του. Άλλες ανήθικες πρακτικές που μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε μόλυνση των συμπληρωμάτων, είναι να υπάρξει σκόπιμη νοθεία σε μια προσπάθεια να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα ενός προϊόντος, αποφεύγοντας παράλληλα την τήρηση των αυστηρών κανονισμών που διέπουν τη χρήση φαρμακευτικών προϊόντων (π.χ. μεθυλεξανααμίνης). Μολυσμένα τρόφιμα Το ακούσιο ντόπινγκ μπορεί επίσης να συμβεί μέσω της κατανάλωσης προϊόντων διατροφής. συγκεκριμένα, το κρέας που περιέχει απαγορευμένες αυξητικές ορμόνες που χρησιμοποιούνται για τη "μεγένθυση" βοοειδών (π.χ. κλενβουτερόλη, ζερανόλη). Ενώ η χρήση τέτοιων αυξητικών παραγόντων δεν επιτρέπεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός για την καταπολέμηση του ντόπινγκ έχει δείξει ότι οι αναβολικοί παράγοντες όπως η κλενβουτερόλη χρησιμοποιούνται από αγρότες σε ορισμένες χώρες εκτός της ΕΕ. Επιπλέον, η ζερανόλη έχει εγκριθεί για χρήση στις ΗΠΑ και τον Καναδά. Η κατανάλωση κρέατος από βοοειδή που εκτρέφονται σε αυτές τις χώρες παρουσιάζει τον κίνδυνο ακούσιας φαρμακοδιέγερσης. Άλλα τρόφιμα που μπορεί να συνιστούν το αθέλητο ντόπινγκ περιλαμβάνουν προϊόντα που περιέχουν κάνναβη και μαριχουάνα, που προέρχονται από το Cannabis sativa και σπόροι παπαρούνας που μπορεί να περιέχουν μορφίνη. Πρόσθετοι κίνδυνοι Το σαμποτάζ στα δοχεία των αθλητών και η κατάποση απαγορευμένων φαρμάκων μέσω του παθητικού καπνίσματος ή της άμεσης επαφής (δηλαδή φιλί σε άτομα που έχουν καταναλώσει πρόσφατα ψυχοτροπικά φάρμακα, βλέπε ως πρόσφατο παράδειγμα: Αμερικανική Υπηρεσία

Αντιντόπινγκ έναντι της υπόθεσης θέτουν περαιτέρω κινδύνους .

Gil

Roberts)

Εφαρμογή του μοντέλου COM-B (Capability, Opportunity Motivation) για τη μείωση του ακούσιου ντόπινγκ Με βάση την συμπεριφορική επιστήμη, οι προσδιοριστικοί παράγοντες του ακούσιου ντόπινγκ πηγάζουν από τις ψυχολογικές και σωματικές ικανότητες ενός αθλητή, από κοινωνικές και σωματικές ευκαιρίες, από ανακλαστική και αυτόματη παρακίνηση (Michie et al., 2011). Αυτό το πλαίσιο χρησιμοποιείται για να προσφέρει μια σύντομη επισκόπηση των πιθανών στρατηγικών για τη μείωση του κινδύνου (βλ. Πίνακα 1). Συμπέρασμα Ενώ δεν είναι δυνατόν να εξαλειφθεί τελείως ο κίνδυνος της ακούσιας φαρμακοδιέγερσης, οι αθλητές και οι επιστήμονες άσκησης μπορούν να συμβάλουν στην ελαχιστοποίηση του κινδύνου θωρακίζοντας τον εαυτό τους (και τους αθλητές τους) με την ικανότητα, την ευκαιρία και τo κίνητρο να μετριάσουν τους κινδύνους του «φαρμακοδιεγερτικού» περιβάλλοντος, τις ευκαιρίες και τις συνθήκες που διευκολύνουν το τυχαίο ADRV (Backhouse et al., 2017). Προκειμένου να διασφαλίσουμε την ικανότητα, πρέπει πρώτα να αυξήσουμε την ευαισθητοποίηση σχετικά με τους κινδύνους και να δημιουργήσουμε ευκαιρίες για τους ειδικευμένους επαγγελματίες να παράσχουν την απαραίτητη υποστήριξη αντί του διαδικτύου ή ενός ατόμου χωρίς ηθικούς φραγμούς. Τέλος, τα κίνητρα για τη δραστική μείωση του ακούσιου ντόπινγκ πρέπει να ενισχυθούν από την αθλητική ηγεσία και να αναπτυχθούν μέσα από μια αθλητική κουλτούρα που δίνει προτεραιότητα στην υγεία των αθλητών έναντι της νίκης.

87ο NEWSLETTER

Πίνακας 1. Εφαρμογή του μοντέλου COM-B για τη μείωση του κινδύνου ακούσιου ντόπινγκ Capability – Ικανότητα

Opportunity – Ευκαιρία

Motivation – Κίνητρο

Ψυχολογική και σωματική ικανότητα για τη μείωση του ακούσιου κινδύνου ντόπινγκ.

Παράγοντες μη ελεγχόμενοι από το άτομο που κάνουν την εκδήλωση της συμπεριφοράς δυνατή ή προτρέπουν σε αυτή. Προσωπική προσέγγιση

Εγκεφαλικές διαδικασίες που ενεργοποιούν και κατευθύνουν τη συμπεριφορά.

Παράσχετε πρόσβαση σε πιστοποιημένους ειδικούς. Ακολουθήστε τα προτεινόμενα βήματα πριν την λήψη απόφασης για χρήση συμπληρωμάτων που είναι διαθέσιμα στο: www.senr.org.uk/wpcontent/uploads/160803SupplementStatem ent.pdf).

Η αθλητική ηγεσία πρέπει να προωθήσει, να δώσει προτεραιότητα και να ενισχύσει ενεργά τη σημασία της υγείας των αθλητών και του καθαρού αθλητισμού.

Ψυχολογική προσέγγιση Ενημερωθείτε για τις ευθύνες σας και τι οι αθλητές σας μπορούν και δεν μπορούν να πάρουν. Αποκτήστε τεχνογνωσία ελέγχοντας τα ακόλουθα: • Εγγραφείτε στις ενημερώσεις της WADA • Κάντε την εκπαίδευση του • AntiDoping (UKAD) Advisor του Ηνωμένου Βασιλείου • Ακολουθείστε τον κανόνα συμπεριφοράς της BASES (διαθέσιμο στο: www.bases.org.uk). Αμφισβητήστε τη χρήση των συμπληρωμάτων από τους αθλητές σας (“Ρωτήστε τους: χρειάζεσαι να πάρεις αυτό το συμπλήρωμα; Που είναι τα ερευνητικά ευρήματα ότι είναι αποτελεσματικό;”). Προσωπική προσέγγιση Εάν χρειαστεί, οι αθλητές πρέπει να αγοράζουν τα φάρμακα στο Ηνωμένο Βασίλειο (στην χώρα τους) και να τα παίρνουν στο εξωτερικό. Εάν ένας αθλητής αρρωστήσει ενώ βρίσκεται στο εξωτερικό θα πρέπει να «ενημερώσει» τον ιατρό ότι είναι αθλητής που δεσμεύεται από τον Κώδικα, έτσι ώστε ο ιατρός να μπορεί να «ελέγχει» την κατάσταση του φαρμάκου και να συμβουλεύει τον αθλητή ανάλογα.

Καταγγείλετε κάθε συμπεριφορά που παραβαίνει τον Παγκόσμιο Κώδικα Αντιτόπινγκ μέσα από τα ακόλουθα κανάλια: • Τηλεφωνική γραμμή BASES. Υπεύθυνος πρόληψης 0044 • 0333 939 9962 • Καταγγείλετε περιπτώσεις ντόπινγκ στη τηλεφωνική γραμμή

Ενθαρρύνετε τους αθλητές να αποκαλύπτουν τα συμπληρώματα που παίρνουν και τη χρήση μη συνταγογραφημένων φαρμάκων στη φόρμα συλλογής δειγμάτων ντόπινγκ. Όταν βρίσκεστε στο εξωτερικό, οι αθλητές πρέπει να τρώνε σε εστιατόρια που έχουν εγκριθεί από τους διοργανωτές των εκδηλώσεων. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, οι αθλητές θα πρέπει να επιλέξουν τα τρόφιμα από μια αξιόπιστη πηγή. Αποφεύγετε να καταναλώνετε παράγωγα συκωτιού ή συκώτι και αποφεύγετε να καταναλώνετε ασυνήθιστα ή εξωτικά προϊόντα κρέατος. Ελέγξτε την απαγορευμένη κατάσταση οποιουδήποτε φαρμάκου μέσω της ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων αναφοράς φαρμάκων, Global DRO (www.globaldro.com). Πριν το κάνετε αυτό, λάβετε την απαραίτητη εκπαίδευση για να περιηγηθείτε στον ιστότοπο ώστε να αποφύγετε οδυνηρά λάθη που οδηγούν σε ADRV. Κοινωνική προσέγγιση Δώστε έμφαση στη χρήση ασφαλών με αριθμό παρτίδας και δοκιμασμένων συμπληρωμάτων. Δώστε προσοχή στη φύση της διαδικασίας πιστοποίησης. Ελέγξτε τους αριθμούς των παρτίδων και μην βασίζεστε σε λογότυπα. Αποτρέψτε ενεργά τους αθλητές από τη χρήση προϊόντων που προάγουν την ακραία ανάπτυξη των μυών, τη δύναμη ή την απώλεια λίπους. Τονίστε τη σημασία του να καταφέρεστε ενάντια στο ντόπινγκ στον αθλητισμό και να εκθειάζετε όσους το κάνουν. Με αυτόν τον τρόπο, αντιμετωπίζετε το στίγμα της

Περισυλλογή

Παροχή ρεαλιστικής ανατροφοδότησης στους αθλητές με συνεχή παρακολούθηση. Υιοθετήστε μια συλλογική ευθύνη για τον καθαρό αθλητισμό και αναπτύξτε την προσωπική παρέμβαση ώστε να δράσετε για την πρόληψη του ακούσιου ντόπινγκ. Τονίστε τις πολλαπλές συνέπειες της διάπραξης ενός ADRV.

Αυτοματισμός Μέσα στο περιβάλλον προπόνησης και αγώνων προωθήστε θετικά μηνύματα και εικόνες καθαρού αθλητισμού και στρατηγικές για τη μείωση του ακούσιου κινδύνου ντόπινγκ. Ενσωματώστε ένα καθαρό σχέδιο δράσης στην επαγγελματική σας πρακτική ώστε να συμβάλλετε στην καλλιέργεια νοοτροπίας μείωσης επικίνδυνων συμπεριφορών. Τονίστε συνεχώς στους αθλητές σας τη σημασία μιας ρουτίνας περιορισμού του κινδύνου ακούσιου ντόπινγκ.

87ο NEWSLETTER

Sport hotline 08000 32 23 32

συζήτησης σχετικά με το ντόπινγκ στον αθλητισμό. Ενθαρρύνετε τους αθλητές να ελέγχουν εάν οι επιλογές τους ή του ο τρόπος ζωής είναι εντός των κανόνων του αθλητισμού.

Δώστε έμφαση στη χρήση ασφαλών με αριθμό παρτίδας και δοκιμασμένων συμπληρωμάτων. Δώστε προσοχή στη φύση της διαδικασίας πιστοποίησης. Ελέγξτε τους αριθμούς των παρτίδων και μην βασίζεστε σε λογότυπα.

Αποτρέψτε ενεργά τους αθλητές από τη χρήση προϊόντων που προάγουν την ακραία ανάπτυξη των μυών, τη δύναμη ή την απώλεια λίπους. Τονίστε τη σημασία του να καταφέρεστε ενάντια στο ντόπινγκ στον αθλητισμό και να εκθειάζετε όσους το κάνουν. Με αυτόν τον τρόπο, αντιμετωπίζετε το στίγμα της συζήτησης σχετικά με το ντόπινγκ στον αθλητισμό. Ενθαρρύνετε τους αθλητές να ελέγχουν εάν οι επιλογές τους ή ο τρόπος ζωής είναι εντός των κανόνων του αθλητισμού.

Συμπέρασμα Ενώ δεν είναι δυνατόν να εξαλειφθεί τελείως ο κίνδυνος της ακούσιας φαρμακοδιέγερσης, οι αθλητές και οι επιστήμονες άσκησης μπορούν να συμβάλουν στην ελαχιστοποίηση του κινδύνου θωρακίζοντας τον εαυτό τους (και τους αθλητές τους) με την ικανότητα, την ευκαιρία και τo κίνητρο να μετριάσουν τους κινδύνους του «φαρμακοδιεγερτικού» περιβάλλοντος, τις ευκαιρίες και τις συνθήκες που διευκολύνουν το τυχαίο ADRV (Backhouse et al., 2017). Προκειμένου να διασφαλίσουμε την ικανότητα, πρέπει πρώτα να αυξήσουμε την ευαισθητοποίηση σχετικά με τους κινδύνους και να δημιουργήσουμε ευκαιρίες για τους ειδικευμένους επαγγελματίες να παράσχουν την απαραίτητη υποστήριξη αντί του διαδικτύου ή ενός ατόμου χωρίς ηθικούς φραγμούς. Τέλος, τα κίνητρα για τη δραστική μείωση του ακούσιου ντόπινγκ πρέπει να ενισχυθούν από την αθλητική ηγεσία και να αναπτυχθούν μέσα από μια αθλητική κουλτούρα που δίνει προτεραιότητα στην υγεία των αθλητών έναντι της νίκης.

Βιβλιογραφία: Backhouse, S.H., Griffiths, C. & McKenna, J. (2017). Tackling doping in sport: a call to take action on the dopogenic environment British Journal of Sports Medicine Published Online First: 30 June 2017. doi: 10.1136/ bjsports-2016-097169 Geyer, H. et al. (2004). Analysis of Non-Hormonal Nutritional Supplements for Anabolic-Androgenic Steroids - Results of an International Study.

International Journal of Sports Medicine, 25 (2), 124-129.

Martinez-Sanz, J.M. et al. (2017). Intended or Unintended Doping? A Review of the Presence of Doping Substances in Dietary Supplements Used in Sports. Nutrients, 9, 1093.

Michie, S., van Stralen, M.M. & West, R. (2011). The behaviour change wheel: A new method for characterising and designing behaviour

87ο NEWSLETTER

change interventions. Implementation Science, 6, 42. doi:10.1186/1748-5908-6-42 World Anti-Doping Agency (2015). World Antiwww.wadaDoping Code.

Available: ama.org/en/resources/the-code/world-anti-dopingcode Download a PDF of this article: Συγγραφείς Prof Susan Backhouse FBASES Susan is Professor of Psychology and Behavioural Nutrition and Director of Research in the Carnegie School of Sport at Leeds Beckett University. She convenes the BASES Clean Sport Interest Group.

Dr Ian Boardley Ian is a Senior Lecturer in Sport Psychology at the University of Birmingham and is a member of the BASES Clean Sport Interest Group Steering Committee.

Dr Neil Chester Neil is a Senior Lecturer in Sport and Exercise Science at Liverpool John Moores University and is a member of the BASES Clean Sport Interest Group Steering Committee.

Dr Kevin Currell FBASES Kevin is Director of Science and Technical Development at the English Institute of Sport. He is a BASES accredited sport and exercise scientist and is a member of the BASES Clean Sport Interest Group Steering Committee.

Amanda Hudson Amanda is UK Anti-Doping’s Head of Education and Athlete Support and is a member of the BASES Clean Sport Interest Group Steering Committee.

Kate Mills Kate is the BASES Education Officer and Designated Safeguarding Officer and is a member of the BASES Clean Sport Interest Group Steering Committee.

Mike Stow Mike is Operations Manager at the English Institute of Sport in Manchester and is a member of the BASES Clean Sport Interest Group Steering Committee. www.bases.org.uk/BASES-Expert-Statements Copyright © BASES, 2017 “First published in The Sport and Exercise Scientist, Issue 54, Winter 2017. Published by the British Association of Sport and Exercise Sciences – www.bases.org.uk”

87ο NEWSLETTER

Άσκηση Πρακτικές απώλειας βάρους στα αγωνίσματα με κατηγορίες βάρους Το άρθρο έχει δημοσιευθεί ως: Current practices in weight making sport “First published in The Sport and Exercise Scientist, Issue 54, Winter 2017. Published by the British Association of Sport and Exercise Sciences – www.bases.org.uk”

Εισαγωγή Όλοι τα αγωνίσματα επαφής αλλά και ένας αριθμός αγωνισμάτων χωρίς επαφή ακολουθούν διαφορετικές κατηγορίες βάρους (βλέπε Πίνακα 1) ενώ υπάρχουν αρκετά αθλήματα όπου θεωρείται πλεονέκτημα να υπάρχει το χαμηλότερο δυνατό λίπος, συμπεριλαμβανομένης της γυμναστικής, του body building κλπ. Το σκεπτικό για την κατηγοριοποίηση βάρους είναι να προωθηθεί ο δικαιότερος ανταγωνισμός μεταξύ αθλητών ίσου μεγέθους / σωματικής μάζας και σώματος / ύψους (Langan-Evans et al., 2011). Ωστόσο, πολλοί αθλητές που ανήκουν σε συγκεκριμένη κατηγορία βάρους χάνουν μεγάλες ποσότητες σωματικής μάζας για να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα είτε σε ύψος, μήκος άκρου είτε σε αναλογία ισχύος προς μάζα. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι αυτοί οι αθλητές χρησιμοποιούν τεχνικές βραχείας διάρκειας ή "γρήγορης απώλειας βάρους" (RWL), ενώ άλλοι ακολουθούν χαμηλή ενεργειακή πρόσληψη για παρατεταμένες χρονικές περιόδους. Έτσι, ένα πρόσφατο άρθρο έχει προτείνει την απαγόρευση του RWL (Artioli et al., 2016) και άλλοι έχουν επισημάνει τους κινδύνους της σταθερά μειωμένης ενεργειακής πρόσληψης (Mountjoy et al., 2014). Αυτό το άρθρο υπογραμμίζει μερικές από τις πρακτικές απώλειας μάζας σώματος που χρησιμοποιούν οι αθλητές σε μια σειρά αθλημάτων και καταδεικνύουν την επίδραση που έχει αυτό στην ψυχοφυσιολογική υγεία. Αναβάτης αλόγων κούρσας Ίσως το πιο δύσκολο στην επίτευξη αθλητικού βάρους άθλημα είναι η επαγγελματική ιπποδρομία, καθώς σε αντίθεση με τα αθλήματα επαφής, η επαλήθευση βάρους συμβαίνει μόνο λίγα λεπτά (και

όχι αρκετές ώρες) πριν από τον αγώνα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα επανενυδάτωσης ή αποκατάστασης του μυϊκού γλυκογόνου. Επιπλέον, οι αναβάτες υποχρεούνται να επανεξετάσουν τη σωματική τους μάζα μετά την ολοκλήρωση της κούρσας, με οποιαδήποτε αύξηση της σωματικής μάζας άνω του 1 κιλού να έχει κυρώσεις. Αυτοί οι κανονισμοί αναγκάζουν τους αναβάτες να αγωνίζονται σε ένα αγώνισμα υψηλού κινδύνου με επικίνδυνους συμβιβασμούς στις φυσιολογικές και ψυχολογικές ικανότητες. Οι παρατεταμένες περίοδοι χαμηλής ενεργειακής διαθεσιμότητας σε συνδυασμό με τη χρήση τεχνικών αφυδάτωσης RWL για τη διαχείριση του βάρους είναι συνήθης μεταξύ των αναβατών και συνδυάζεται με μεθόδους που περιλαμβάνουν τη χρήση σάουνων, λουτρών αλατιού, καθαρτικών και εμετού. Η χρήση τέτοιων επικίνδυνων πρακτικών σε συχνή βάση επηρεάζει πολλαπλές πτυχές της υγείας, συμπεριλαμβανομένης της χαμηλής πυκνότητας της οστικής μάζας, της ορμονικής διαταραχής και προβλημάτων στο ψυχολογικό προφίλ. Η πρόσφατη δουλειά της ερευνητικής μας ομάδας έχει επινοήσει μια δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, μέτριας περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες, με πρόσληψη θερμίδων ισοδύναμη με το βασικό ρυθμό μεταβολισμού, η οποία καλύπτει τις απαιτήσεις της ζωής των αναβατών (Wilson et al., 2015). Αυτή η προσέγγιση επέτρεψε σημαντική απώλεια μάζας λίπους διατηρώντας παράλληλα την άλιπη μάζα. Ενώ αυτή η επιστημονική προσέγγιση για τη διαχείριση του βάρους έχει λειτουργήσει για πολλούς αναβάτες, η χαμηλή ενεργειακή διαθεσιμότητα και η αφυδάτωση εξακολουθούν να είναι οι πιο κοινές στρατηγικές διαχείρισης του βάρους λόγω εν μέρει των ισχυρών πολιτισμικών και

87ο NEWSLETTER

οργανωτικών επιρροών στο άθλημα (Martin et al.

2017). Μεικτές πολεμικές τέχνες (Mixed martial arts) Οι μικτές πολεμικές τέχνες (MMA) είναι μοναδικές, δεδομένου ότι επιτρέπουν στους αθλητές να χρησιμοποιούν τεχνικές από έναν αριθμό μαχητικών αθλημάτων (συμπεριλαμβανομένων λακτισμάτων και πάλης) και υπάρχει με το ισχύον σύνολο κανόνων από το 2001. Έχει αναπτυχθεί μια κουλτούρα μέσα στο άθλημα όπου οι αθλητές χάνουν τις μεγαλύτερες ποσότητες σωματικής μάζας από ό, τι έχει προηγουμένως τεκμηριωθεί σε οποιοδήποτε άλλο άθλημα, εν μέρει λόγω του μεγάλου χρονικού εύρους (24+ ωρών) μεταξύ ζυγίσεων και ανταγωνισμού. Πολλοί αθλητές συνδυάζουν διάφορες μεθόδους RWL, συμπεριλαμβανομένων νέων τεχνικών, όπως η φόρτωση νερού και η χρήση αλκοόλης ή άλλων ουσιών για τρίψιμο στο δέρμα, προκειμένου να αυξηθεί ο ρυθμός εφίδρωσης (Crighton et al., 2015). Δύο αθλητές MMA στην κατηγορία flyweight έχουν πεθάνει και αρκετοί αθλητές έχουν αναγκαστεί να αποσυρθούν λόγω προβλημάτων υγείας ως αποτέλεσμα των απωλειών στη σωματική μάζα τους. Πρόσφατα, δύο αθλητές MMA αναγκάστηκαν να αποσυρθούν από τον αγώνα τίτλου πρωταθλήματος στο πλαίσιο της μεγαλύτερης διοργάνωσης, το Ultimate Fighting Championship (UFC), καθώς και οι δύο είχαν εισαχθεί στο νοσοκομείο λόγω «προβλημάτων απώλειας βάρους» την ημέρα πριν από τη ζύγιση.

πρακτική απώλειας σωματικής μάζας και αυτό γίνεται τόσο σε βραχεία όσο και σε χρόνια χρονικά πλαίσια, καθώς το ζύγισμα πραγματοποιείται την προηγούμενη ημέρα (έως 24 ώρες) του αγώνα. Υπάρχει περιορισμένος αριθμός μελετών που να έχουν διερευνήσει τις πρακτικές απώλειας σωματικής μάζας που κυριαρχούν και το μέγεθος απώλειας βάροθς σε αθλητές Taekwondo διαφορετικών ηλικιακών κατηγοριών και αγωνιστικών επιπέδων (Ferreira da Silva Santos et al., 2016). Συλλογικά, αυτές οι μελέτες έχουν δείξει ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες αθλητές Taekwondo επιτυγχάνουν τη σωματική τους μάζα στόχο τόσο με τη χρόνια χαμηλή ενεργειακή διαθεσιμότητα όσο και την οξεία αφυδάτωση, όπου οι αθλητές χάνουν 1-6 κιλά (1,19,3%) σωματικής μάζας για να αγωνιστούν. Πρόσφατα, η ερευνητική μας ομάδα μας εξέτασε αυτές τις πρακτικές σε μια ομάδα αθλητών Taekwondo που αγωνίζονται σε αγώνες Ελβετικών εθνικών πρωταθλημάτων Cadet (10-13 ετών), Junior (14-17 ετών) και Senior (18+ ετών). Η μελέτη έδειξε μέγεθος απώλειας σωματικής μάζας που ταιριάζει με τα αυξανόμενα κενά της κατηγορίας βάρους σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Οι μεγαλύτεροι αθλητές στα ολυμπιακά τμήματα ανέφεραν απώλεια έως και 18% της σωματικής μάζας και χρησιμοποίηση μεθόδων RWL όπως διουρητικά, καθαρτικά και εμετούς που προκαλούνται από τους ίδιους. Οι έρευνες που διερευνούν τις ψυχοφυσιολογικές επιπτώσεις αυτών των πρακτικών είναι περιορισμένες. Τζούντο/Πάλη

Η ερευνητική μας ομάδα παρουσίασε πρόσφατα μια εικόνα για τη διαδικασία απώλειας βάρους μέσω ενός ντοκιμαντέρ του BBC: The Weight Cut: Extreme Weight Loss, που υπογραμμίζει τις μεθόδους που χρησιμοποιούν οι αθλητές για να χάσουν τη σωματική τους μάζα. Επίσης, πρόσφατα παρατηρήσαμε και τεκμηριώσαμε τις νεφρικές και ορμονικές επιπτώσεις της χρήσης αυτών των πρακτικών RWL, οι οποίες, συνοπτικά, έδειξαν οξεία νεφρική βλάβη, μεταβολές των ορμονικών προφίλ και επεισοδιακή υπερφαγία.

Taekwondo Το Taekwondo είναι ένα εντυπωσιακό Ολυμπιακό μαχητικό αγώνισμα, στο οποίο υπάρχουν διαφορές μεταξύ των κατηγοριών βάρους τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Για να επιτευχθούν αυτά τα όρια κατηγορίας βάρους, υπάρχει εκτεταμένη

Η ζύγιση τόσο για πάλη (Freestyle / Greco-Roman) όσο και για τζούντο πραγματοποιείται την ημέρα πριν από τον αγώνα. Το τζούντο είναι μοναδικό σε σύγκριση με πολλούς άλλους αθλητικούς αγώνες δεδομένου ότι ένα τυχαίο ζύγισμα διενεργείται επίσης μία ώρα πριν από την έναρξη του αγώνα και οι αθλητές που έχουν σωματική μάζα άνω του 5% της κατηγορίας βάρους τους αποκλείονται. Λόγω του θανάτου ενός αθλητή τζούντο το 1996 και τριών παλαιστών το 1997, υπήρξε μια πληθώρα ερευνητικών μελετών που εξετάζουν τις πρακτικές απώλειας σωματικής μάζας σε αθλητές τζούντο και πάλης σε διάφορους πληθυσμούς (Alderman et al., 2004, Artioli et al. , 2010). Η τρέχουσα έρευνα υπογράμμισε ότι τόσο οι αθλητές τζούντο όσο και οι αθλητές πάλης χρησιμοποιούν οξεία μέσα απώλειας μάζας σώματος (πάνω από 5% σε πολλές

87ο NEWSLETTER

περιπτώσεις) κυρίως μέσω τεχνικών RWL, οι οποίες περιλαμβάνουν οξεία αφυδάτωση σε περιορισμένα χρονικά πλαίσια (μόλις 3 ημέρες). Δεδομένου του μεγάλου όγκου της έρευνας σε αυτά τα δημογραφικά στοιχεία, έχουν γίνει πολλές προσπάθειες να εισαχθούν πρωτόκολλα για τον περιορισμό αυτών των πρακτικών. Πολυάριθμες μελέτες εξέτασαν τα ψυχοφυσιολογικά τους αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένων των σημαντικών αλλαγών στη βιοχημική λιπιδική και ενδοκρινική λειτουργία, του προφίλ ψυχολογικής διάθεσης (POMS) και τη μειωμένη απόδοση σε αθλητικές ικανότητες, όπως η δύναμη λαβής και αλτική ικανότητα. Πυγμαχία Η πυγμαχία διεξάγεται τόσο σε ερασιτεχνικές όσο και σε επαγγελματικές ομοσπονδίες με διαφορετικούς κανόνες που ρυθμίζουν τους δύο κώδικες. Στην ερασιτεχνική πυγμαχία, οι αθλητές υποχρεούνται να ζυγίζονται την ημέρα κάθε αγώνα (όχι λιγότερο από 3 ώρες πριν), ενώ στην επαγγελματική πυγμαχία πραγματοποιούνται την προηγούμενη μέρα. Ως εκ τούτου, οι πρακτικές απώλειας μάζας σώματος αμφότερων των ερασιτεχνών και επαγγελματιών αθλητών πυγμαχίας είναι ανόμοιες με βάση το χρονοδιάγραμμα που δόθηκε για να ανακάμψουν πριν από τον αγώνα. Πρόσφατη έρευνα από τους Reale et al. (2017) τόνισε ότι οι ερασιτέχνες πυγμάχοι στο Αυστραλιανό Εθνικό Πρωτάθλημα του 2015 ανέφεραν ότι συνήθως χάνουν 3,1% 2,1% της μάζας σώματος χρησιμοποιώντας RWL μέσω τεχνικών αφυδάτωσης που προκαλούνται από άσκηση, οι οποίες, σε αντίθεση με τις προαναφερόμενες αθλητικές πρακτικές, είναι σχετικά χαμηλές. Παρ 'όλα αυτά, μελέτες έχουν δείξει τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η απώλεια βάρους μόλις 3% που προκαλείται από την αφυδάτωση μέσω άσκησης σε

παραμέτρους που σχετίζονται με την πυγμαχία και το προφίλ των καταστάσεων διάθεσης. Η έρευνες σχετικά με τις πρακτικές απώλειας μάζας σώματος των επαγγελματικών μπόξερ είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Μια περιπτωσιολογική μελέτη που αναφέρθηκε από την ερευνητική μας ομάδα (Morton et al., 2010) προσδιόρισε αυτές τις πρακτικές σε έναν επαγγελματία μπόξερ, ο οποίος περιελάμβανε τη χρόνια χαμηλή ενεργειακή διαθεσιμότητα (συμπεριλαμβανομένου του συνολικού περιορισμού ενέργειας και υγρών 48 ώρες πριν από τη ζύγιση) σε συνδυασμό με άσκησης με φόρμα εφίδρωσης. Η περιπτωσιολογική μελέτη εισήγαγε μια εναλλακτική προσέγγιση στην απώλεια σωματικής μάζας για να επιτύχει το βάρος-στόχο, το οποίο ήταν παρόμοιο στην προσέγγιση του Wilson et al. (2015), που απαιτούσε την απώλεια άλιπης μάζας, αλλά επέτρεπε στον αθλητή να διαχειριστεί το βάρος χωρίς να χρειάζεται να αφυδατωθεί έντονα. Συμπέρασμα και πρόσκληση για δράση Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι σε ένα εύρος αθλημάτων με κατηγορίες βάρους υπάρχει μια συστηματική κουλτούρα απώλειας μάζας σώματος, χρησιμοποιώντας τεχνικές που είναι επιζήμιες για την ψυχοφυσιολογική υγεία και απόδοση. Κάθε άθλημα παρουσιάζει μια μοναδικά διαφορετική πολιτισμική προσέγγιση σε αυτές τις πρακτικές, και ως εκ τούτου, οι παρεμβάσεις που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων πρέπει να αντιμετωπιστούν σε εξατομικευμένη βάση (LanganEvans et al., 2011). Υπάρχει μια σημαντική απαίτηση για ένα ευρύτερο φάσμα ερευνών σε διάφορα αθλήματα με κατηγορίες βάρους που θα βοηθήσουν να εντοπιστούν τα θέματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι αθλητές και να δημιουργηθούν ισχυρά μηνύματα που τελικά θα επηρεάσουν τις πολιτικές και τις διαδικασίες.

87ο NEWSLETTER

Πίνακας 1. Κατηγοριοποίηση των διαφόρων αθλημάτων με κατηγορίες βάρους

Οι κατηγορίες με έντονη γραμματοσειρά είναι αυτές που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών αγώνων.

Βιβλιογραφία: Alderman, B.L. et al. (2004). Factors related to rapid weight loss practices among international-style wrestlers.

Medicine & Science in Sports & Exercise, 36, 249-252.

Artioli, G.G. et al. (2010). Prevalence, magnitude, and methods of rapid weight loss among judo competitors.

Medicine & Science in Sports & Exercise, 42(3), 436-442.

Artioli, G.G. et al. (2016). It is Time to Ban Rapid Weight Loss from Combat Sports. Sports Medicine, 46(11), 1579-1584.

Crighton, B. et al. (2015). Alarming weight cutting behaviours in mixed martial arts: a cause for concern and a call for action. British Journal of Sports Medicine, 50(8), 446-447.

Ferreira da Silva Santos, J. et al. (2016). Weight loss practices in Taekwondo athletes of different competitive levels. Journal of Exercise Rehabilitation, 12(3), 202-208.

Langan-Evans, C. et al. (2011). Making Weight in Combat Sports. Strength & Conditioning Journal, 33(6), 25-39.

Martin, D. et al. (2017). The horseracing industry’s perception of nutritional and weight-making practices of professional jockeys. Qualitative Research in Sport, Exercise and Health, 9(5), 568-582.

Morton, J.P. et al. (2010). Making the weight: a case study from professional boxing. International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism, 20(1), 80-85.

Mountjoy, M. et al. (2014). The IOC consensus statement: beyond the Female Athlete Triad-Relative Energy Deficiency in Sport (RED-S). British Journal of Sports Medicine, 48(7), 491-497.

Reale, R. et al. (2017). Weight Management Practices of Australian Olympic Combat Sport Athletes.

International Journal of Sports Physiology and Performance, 1-26. E-pub.

Wilson, G. et al. (2015). Fasted Exercise and Increased Dietary Protein Reduces Body Fat and Improves Strength in Jockeys. International Journal of Sports Medicine, 36(12), 1008-1014. Συγγραφείς

Carl Langan-Evans Carl is the Head of Strength & Conditioning at Liverpool John Moores University and is undertaking a PhD investigating The effects of acute and chronic weight loss methods on the physiological, metabolic and hormonal profile of elite international Taekwondo athletes.

Ben Crighton Ben is a martial arts instructor and former amateur mixed martial artscompetitor and is undertaking a PhD investigating issues that affect the health and well-being of mixed martial arts fighters.

Andreas Kasper Andreas is a Performance Nutritionist working in Rugby with both England Rugby Union and England Rugby League, and in football with Blackburn Rovers Football Club.

Dan Martin Dan is in his final year of his PhD and is the Performance Nutritionist for the Professional Jockeys Association working with some of the UK’s leading jockey athletes on weight management and performance.

George Wilson George completed his Doctoral studies at Liverpool John Moores University with a thesis entitled The effects of weightmaking on the physical and mental health of professional jockeys. www.bases.org.uk/BASES-Expert-Statements Copyright © BASES, 2017 “First published in The Sport and Exercise Scientist, Issue 54, Winter 2017. Published by the British Association of Sport and Exercise Sciences – www.bases.org.uk”

87ο NEWSLETTER

Polar ambassadors Η Polar εξοπλίζει επίλεκτους πρωταθλητές στίβου

87ο NEWSLETTER

87ο NEWSLETTER

Με μεγάλη χαρά καλωσορίζουμε στην ομάδα της Polar τον νέο fitness ambassador Χάρη Παυλίδη!

Με μεγάλη χαρά καλωσορίζουμε στην ομάδα της Polar τον νέο fitness ambassador Κωνσταντίνο Ντιμπιτσίδη!

Με μεγάλη χαρά καλωσορίζουμε στην ομάδα της Polar τον νέο fitness ambassador Γιώργο Τζίμα!

Με μεγάλη χαρά καλωσορίζουμε στην ομάδα της Polar τον νέο fitness ambassador Γιάννη Τσικμίσογλου!

Με μεγάλη χαρά καλωσορίζουμε στην ομάδα της Polar την νέα fitness ambassador Λάου Μάγδα

Με μεγάλη χαρά καλωσορίζουμε στην ομάδα της Polar την νέα fitness ambassador Tanya Meimarides

87ο NEWSLETTER

Με μεγάλη χαρά καλωσορίζουμε στην ομάδα της Polar ην νέα running ambassador Κατερίνα Δαλάκα!

7η θέση στον 35ο Μαραθώνιο της Αθήνας κατέλαβε ο running ambassador μας Καραβίδας Γιώργος!

3η θεση στα 10χλμ για την running ambassador μας Αναστασία Καρακατσάνη στον 35ο Μαραθώνιο!

2η θεση στα 10χλμ για τον running ambassador μας Φράγκου Νικόλα στον 35ο Μαραθώνιο!

8η θεση στα 10χλμ για την running ambassador μας Ελπίδα Χριστοδουλίδου στον 35ο Μαραθώνιο!

1η θέση (5χλμ) για τον running ambassador μας Γιώργο Βαλαβάνη στον 3ο Παλαμήδειο Άθλο στο Ναύπλιο!

87ο NEWSLETTER

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Athens Marathon Expo Γήπεδο Tae Kwon Do Παλαιού Φαλήρου 9-11 Νοεμβρίου

87ο NEWSLETTER

Αγορά Webinars στο scienceweb.gr

Προηγούμενα Webinars Scienceweb

Webinar 80 – Ποδόσφαιρο. 06/11/2017. Πρόληψη Τραυματισμών & Ποδόσφαιρο

Webinar 81 – Μπάσκετ. 20/12/2017.

Offensive Transition – Μεθοδολογία, διδασκαλία & εφαρμογή στην εβδομαδιαία προπόνηση

87ο NEWSLETTER

Επόμενα Webinars Scienceweb

Webinar 82 – Fitness.01/02/2018.

Functional training και προγραμματισμός

87ο NEWSLETTER

Επιδαπέδιος Bluetooth ζυγός λιπομέτρησης OSERIO FTG 315

87ο NEWSLETTER

87ο NEWSLETTER

87ο NEWSLETTER

87ο NEWSLETTER

87ο NEWSLETTER

•

Δωρεάν κατέβασμα της εφαρμογής o’care App

•

Συμβατή με συσκευές iOS & Android.

•

Μεγάλη γυάλινη βάση.

•

Κομψός και μοντέρνος σχεδιασμός

•

Αυτόματη ενεργοποίηση ανεβαίνοντας επάνω.

•

Μέτρηση με μια ματιά

•

Ζύγιση υψηλής ακρίβειας

•

Χωρίς ηλεκτρόδια αλλά με επιφάνεια ITO.

•

Αυτόματη μεταφορά δεδομένων σε κινητό ή τάμπλετ.

•

Μετρήσεις: Βάρος, BMI, σωματικό λίπος, σπλαχνικό λίπος, μυϊκή μάζα, βιολογική ηλικία

•

Εύρος μέτρησης: έως 150 κιλά

•

Μέγεθος: 320 X 320 X 31 χιλ. (LCD: 76×36 χιλ.)

•

Βάρος: 1,8 κιλά

•

Μπαταρίες: 4 ΑΑ

Επιδοτούμενα προγράμματα

Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων για την απασχόληση 15.000 ανέργων ηλικίας 30-49 ετών Ξεκινά την Τρίτη 21 Νοεμβρίου 2017 και ώρα 12η μεσημβρινή, η υποβολή αιτήσεων για τη συμμετοχή εργοδοτών στο νέο πρόγραμμα του ΟΑΕΔ «Πρόγραμμα επιχορήγησης επιχειρήσεων για την απασχόληση 15.000 ανέργων ηλικίας 30-49 ετών». Από τις 15.000 θέσεις, οι 5.000 αφορούν αποκλειστικά σε εγγεγραμμένους ανέργους δικαιούχους Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ). Το πρόγραμμα απευθύνεται σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, Φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (Κ.ΑΛ.Ο) και γενικά σε εργοδότες του ιδιωτικού τομέα που ασκούν τακτική οικονομική δραστηριότητα σε όλη τη χώρα. Ωφελούμενοι του Προγράμματος είναι: • Άνεργοι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών (3) μηνών πριν από την υπόδειξή τους από τα αρμόδια ΚΠΑ2 • Μακροχρόνια άνεργοι, ήτοι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δώδεκα μηνών μέχρι την υπόδειξή τους από τα αρμόδια ΚΠΑ2 • Εγγεγραμμένοι άνεργοι δικαιούχοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), κατά την υπόδειξή τους από τα αρμόδια ΚΠΑ2, για τους οποίους δεν απαιτείται χρονικό διάστημα εγγεγραμμένης ανεργίας • Άνεργοι ηλικίας 30 έως 49 ετών εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα τουλάχιστον μιας ημέρας πριν από την υπόδειξή τους από τα αρμόδια ΚΠΑ2, ωφελούμενοι του Προγράμματος «Κατάρτιση και Πιστοποίηση Ανέργων 29-64 ετών σε κλάδους αιχμής» (Πρόσκληση 2 /2016) της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Κοινοτικών και Άλλων Πόρων της Επιτελικής Δομής ΕΣΠΑ ΑΠΚΟ (Αριθμ. Πρωτ.

6.14727/5.12558/29.11.2016), που έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τόσο τη θεωρητική κατάρτιση όσο και την πρακτική άσκηση. Η συνολική διάρκεια της επιχορήγησης του προγράμματος ορίζεται σε 12 μήνες. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη μιας επιχείρησης στο πρόγραμμα είναι να μην έχει προβεί, κατά τη διάρκεια του τριμήνου πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησηςυπαγωγής, σε μείωση του προσωπικού της.

87ο NEWSLETTER

Επίσης, μετά τη λήξη της επιχορήγησης οι επιχειρήσεις οι οποίες θα προσλάβουν μη μακροχρόνια ανέργους, δεσμεύονται να διατηρήσουν το προσωπικό (προϋπάρχον και επιχορηγούμενο) για τρεις ακόμα μήνες (χωρίς επιχορήγηση). Οι επιχειρήσεις που θα απασχολήσουν μακροχρόνια ανέργους και εγγεγραμμένους ανέργους δικαιούχους του ΚΕΑ δεν δεσμεύονται από τη συγκεκριμένη διάταξη. Η επιχορήγηση για κάθε ημέρα πλήρους απασχόλησης ανέρχεται: 1. στο ποσό των 15 ευρώ για την πρόσληψη εγγεγραμμένων ανέργων που διαθέτουν κάρτα ανεργίας σε ισχύ για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών πριν από την υπόδειξή τους από τα αρμόδια ΚΠΑ2, και όχι πέραν των 25 ημερών το μήνα 2. στο ποσό των 18 ευρώ για την πρόσληψη μακροχρόνια ανέργων που διαθέτουν κάρτα ανεργίας σε ισχύ για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δώδεκα μηνών πριν από την υπόδειξή τους από τα αρμόδια ΚΠΑ2, και όχι πέραν των 25 ημερών το μήνα 3. στο ποσό των 22 ευρώ για την πρόσληψη εγγεγραμμένων ανέργων δικαιούχων του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), χωρίς τα κατώτατα χρονικά όρια ανεργίας των δύο προηγούμενων περιπτώσεων (1,2) και όχι πέραν των 25 ημερών το μήνα 4. στο ποσό των 15 ευρώ για την πρόσληψη εγγεγραμμένων ανέργων, ηλικίας 30 έως 49 ετών, ωφελούμενων του Προγράμματος «Κατάρτιση και Πιστοποίηση Ανέργων 29-64 ετών σε κλάδους αιχμής» (Πρόσκληση 2 /2016) της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Κοινοτικών και Άλλων Πόρων της Επιτελικής Δομής ΕΣΠΑ ΑΠΚΟ (Αριθμ. Πρωτ. 6.14727/5.12558/29.11.2016), που έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς τόσο τη θεωρητική κατάρτιση όσο και την πρακτική άσκηση και όχι πέραν των 25 ημερών το μήνα.

Οι ενδιαφερόμενοι που επιθυμούν δωρεάν προαξιολόγηση για το πρόγραμμα του ΟΑΕΔ παρακαλούνται να συμπληρώσουν την φόρμα https://goo.gl/forms/gac43BLhiOHfIGIx1

Έτοιμα 10 νέα προγράμματα επιδότησης του ΕΣΠΑ που θα ενεργοποιηθούν άμεσα Δέκα χρηματοδοτικά προγράμματα συνολικού προϋπολογισμού (δημόσια δαπάνη) 597, 5 εκατ. ευρώ βρίσκονται στον «προθάλαμο» των προκηρύξεων του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης. Όλα τα προγράμματα, εντάσσονται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Επιχειρηματικότητα, Ανταγωνιστικότητα, Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) και τα περισσότερα, (συγκεκριμένα τα οκτώ) θα προκηρυχθούν για πρώτη φορά, ενώ τα δύο αφορούν τους δεύτερους κύκλους, αλλά με αναμορφωμένους σε ένα βαθμό όρους, των προγραμμάτων που προκηρύχθηκαν το Φεβρουάριο του 2016. Και τα 10 είναι εστιασμένα στις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ενώ έμφαση δίνεται και στην αυτοαπασχόληση, όπως είναι το πρόγραμμα «Ενίσχυση της Αυτοαπασχόλησης Πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης» ο δεύτερος κύκλος του οποίου έχει ενεργοποιηθεί από τις 5 Ιουλίου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, το ενδιαφέρον που θα εκδηλωθεί για το σύνολο των προγραμμάτων, θα είναι μεγάλο, κάτι που ήδη καταγράφηκε στις περυσινές προκηρύξεις, αλλά και από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα«Ερευνώ - Δημιουργώ - Καινοτομώ». Για το πότε θα «βγουν στον αέρα» τα εν λόγω προγράμματα, τα ίδια στελέχη σημειώνουν ότι αυτό θα γίνει σταδιακά και σε κάθε περίπτωση το αργότερο εντός του φθινοπώρου, θα έχουν προκηρυχθεί όλα. Μάλιστα αναφέρουν ότι το πρώτο που θα προκηρυχθεί είναι ο δεύτερος κύκλος του προγράμματος «Αναβάθμιση, πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων Επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές». Τα εν αναμονή προγράμματα 1. «Αναβάθμιση, πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων Επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» Ο δεύτερος κύκλος του προγράμματος «Αναβάθμιση, πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων Επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» προϋπολογισμού (δημόσια δαπάνη) 140 εκατ. ευρώ, θα περιλαμβάνει και τις μεσαίες επιχειρήσεις, όπως αυτές ορίζονται από την ΕΕ. Ωστόσο, για αυτές τις επιχειρήσεις οι προϋποθέσεις υπαγωγής στο πρόγραμμα θα είναι πιο αυστηρέςαπό εκείνες που ισχύουν για τις μικρές και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Ειδικότερα, στο νέο κύκλο θα υπάρχει διαχωρισμός των επενδυτικών σχεδίων ανάλογα με τον προϋπολογισμό τους. Συγκεκριμένα για όσα επενδυτικά σχέδια ο προϋπολογισμός τους κυμαίνεται από 15.000 ευρώ έως και 70.000 ευρώ, τα κριτήρια θα είναι λιγότερα σε σχέση με τα επενδυτικά σχέδια από 71.000 ευρώ έως και 350.000 ευρώ, που θα είναι το ανώτατο όριο του επιλέξιμου προϋπολογισμού. Το ποσοστό της ενίσχυσης θα μπορεί να ανέλθει και στο 60% εάν η επιχείρησης είναι εξαγωγική. Το γενικό ποσοστό της επιχορήγησης, ανέρχεται στο 45%. Η δράση, μέσω των χρηματοδοτικών κινήτρων, εστιάζει στον μετασχηματισμό της μεταποιητικής παραγωγικής βάσης της ελληνικής οικονομίας προς νέες ή διαφοροποιημένες γραμμές παραγωγής, προϊόντα και μεταποιητικές

87ο NEWSLETTER

υπηρεσίες. Επίσης στοχεύει στην ενίσχυση της εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας, ως βασικής επιλογής για την παραγωγική αναβάθμιση της χώρας προς αγαθά και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, με ποιότητα, περιβαλλοντική ευαισθησία, ενσωμάτωση γνώσης και καινοτομίας.

2. «Ενίσχυση της Ίδρυσης και Λειτουργίας Νέων Τουριστικών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων» Το πρόγραμμα «Ενίσχυση της Ίδρυσης και Λειτουργίας Νέων Τουριστικών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων» προϋπολογισμού 120 εκατ. ευρώ, αφορά στη χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων για τη δημιουργία νέων τουριστικών επιχειρήσεων. Ο επιχορηγούμενος προϋπολογισμός της κάθε επένδυσης μπορεί να κυμαίνεται από 25.000 έως 400.000 ευρώ. Το ύψος της επιδότησης καθορίζεται στο 45%, ωστόσο μπορεί να διευρυνθεί στο 50%, εάν υπάρχει πρόβλεψη για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Επιλέξιμες προς χρηματοδότηση στο πλαίσιο του προγράμματος είναι οι παρακάτω δραστηριότητες: α) Τουριστικά Καταλύματα (σύμφωνα με τον Ν.4276/2014) β) Κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα γ) Μη κύρια ξενοδοχειακά καταλύματα δ) Τουριστικά γραφεία ε) Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού στ) Λοιπές επιχειρηματικές δραστηριότητες στον Τομέα του Τουρισμού 3 . «Ενίσχυση νέων και υφιστάμενων Συνεργατικών Σχηματισμών ΜΜΕ για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές» Η συγκεκριμένη δράση, προϋπολογισμού 22,5 εκατ. προβλέπει την ενίσχυση των συνεργατικών σχηματισμών μικρομεσαίων επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους σε νέες αγορές. Συγκεκριμένα, θα ενισχυθούν νέοι και υφιστάμενοι συνεργατικοί σχηματισμοί που δραστηριοποιούνται στους 9 τομείς προτεραιότητας του ΕΠΑνΕΚ (αγροδιατροφή/βιομηχανία τροφίμων, ενέργεια, περιβάλλον, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας (ΤΠΕ), Logistics, υγεία, υλικά-κατασκευές, πολιτιστικές βιομηχανίες, τουρισμός) σε όλες τις Περιφέρειες. Το ποσοστό επιδότησης ανέρχεται σε 50%, ενώ ο συνολικός προϋπολογισμός ενός σχεδίου δράσης δεν μπορεί να υπολείπεται των 100.000 ευρώ και να υπερβαίνει τα 2.500.000 ευρώ Στις επιλέξιμες δαπάνες θα περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η δημιουργία κοινών υποδομών- κτιριακών και εξοπλισμού παραγωγής, τυποποίησης, ΕΤΑΚ, logistics, θερμοκοιτίδας από το Φορέα Κινητοποίησης, η ανάπτυξη και λειτουργία κοινών υπηρεσιών όπως προμηθειών, marketing, πωλήσεων, διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας, διαχείρισης συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων από το ΦΚ, η ενίσχυση δράσεων ενδυνάμωσης ανθρώπινου δυναμικού για την ανάπτυξη του Συνεργατικού Συνεταιρισμού από το ΦΚ (δράσεις κατάρτισης, κ.α.).

4. «Αξιοποίηση Επιχειρηματικής Εμπειρίας - Επιχειρηματική Επανεκκίνηση» Η δράση «Αξιοποίηση Επιχειρηματικής Εμπειρίας -Επιχειρηματική Επανεκκίνηση» προϋπολογισμού 35 εκατ. ευρώ αφορά στην ίδρυση νέων επιχειρήσεων από ανέργους ηλικίας άνω των 45 ετών. Ειδικότερα η δράση παρέχει ένα πλαίσιο νέων επιχειρηματικών ευκαιριών σε άνεργους που στο παρελθόν είχαν αναπτύξει επιχειρηματική δραστηριότητα ή διαθέτουν σημαντική επαγγελματική εμπειρία για να το πράξουν προκειμένου να συμβάλλει στην επανένταξή τους στην αγορά εργασίας αξιοποιώντας το γνωστικό κεφάλαιο που τα άτομα αυτά κατέχουν. Οι δυνητικοί δικαιούχοι της Δράσης είναι άνεργοι εγγεγραμμένοι στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ κατά την υποβολή της αίτησης και κατά την ημερομηνία έναρξης της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας, οι οποίοι θα ιδρύσουν επιχείρηση (ή θα αποτελούν βασικό μέτοχο επιχείρησης) και δεν θα αποκτήσουν σχέση μισθωτής εργασίας καθ' όλη τη διάρκεια υλοποίησης του επιχειρηματικού σχεδίου. Υπογραμμίζεται ότι οι δυνητικοί δικαιούχοι θα πρέπει στο παρελθόν να συμμετείχαν σε επιχειρήσεις είτε με την ιδιότητα του ελεύθερου επαγγελματία, είτε ως ιδρυτικά μέλη επιχειρήσεων ή να διαθέτουν σωρευτικά τουλάχιστον 5ετή αποδεδειγμένη επαγγελματική εμπειρία σε σχέση με το αντικείμενο του επιχειρηματικού σχεδίου που επιδιώκουν να υλοποιήσουν. Το συνολικό ύψος επιχειρηματικών σχεδίων ανά πρόταση μπορεί να κυμαίνεται από 15.000 έως 60.000 ευρώ, ενώ το ποσοστό ενίσχυσης κατά μέσο όρο στο 65%.

5. «Ενίσχυση της Αυτοαπασχόλησης Πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης» (β' κύκλος) Ο δεύτερος κύκλος της δράσης «Ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης», προϋπολογισμού 80 εκατ. ευρώ ήταν ενεργός έως τις 9 Αυγούστου. Ωστόσο, θα ακολουθήσουν δύο ακόμη περίοδοι υποβολής αιτήσεων: από 6/9/2017 έως 11/10/2017 και από 8/11/2017 έως 13/12/2017. Το πρόγραμμα αφορά στην ενίσχυση των πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που έχουν ή προτίθενται να συστήσουν τη δική τους επιχείρηση με δραστηριότητα συναφή με το αντικείμενο σπουδών τους με ποσό από 5.000 έως 25.000 ευρώ. Η επιχορήγηση μπορεί να ανέλθει και στις 50.000 ευρώ σε περιπτώσεις συνεργασιών. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε αποφοίτους ΑΕΙ/ΤΕΙ ή ισότιμης σχολής Ελλάδος ή εξωτερικού (αναγνωρισμένη από το ΔΟΑΤΑΠ) ή κατόχους αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων από ΣΑΕΙ ή ΣΑΕΠ. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν και οι πτυχιούχοι Σχολών Θεάτρου και Χορού αναγνωρισμένων από το Υπ. Πολιτισμού ως τριτοβάθμιες και απόφοιτοι Μουσικών Εκπαιδευτηρίων αναγνωρισμένων από το κράτος. Βασική προϋπόθεση που τίθεται, είναι το πρώτο πτυχίο θα πρέπει να έχει αποκτηθεί μετά την 1/1/1995.

6. «Νεοφυής Επιχειρηματικότητα»

87ο NEWSLETTER

Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα Νεοφυής Επιχειρηματικότητα ο προϋπολογισμός του οποίου τοποθετείται στα 70 εκατ. ευρώ, θα υπάρξουν μεγάλες αλλαγές. Πρακτικά δεν θα υπάρξει β' κύκλος αλλά θα αντικατασταθεί από νέα στοχευμένη δράση ίδρυσης νεοφυών επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο των αλλαγών που έχουν προωθηθεί, η δράση δεν θα χρηματοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) όπως ο πρώτος κύκλος, αλλά από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) 7. «Ενίσχυση της περιβαλλοντικής βιομηχανίας» Το πρόγραμμα «Ενίσχυση Περιβαλλοντικής Βιομηχανίας» προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ προβλέπει τη χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων, τα οποία θα υλοποιηθούν για την επιχειρηματική αξιοποίηση υγρών, στερεών και αέριων αποβλήτων με την παραγωγή και διάθεση πρώτων υλών και ενδιάμεσων ή τελικών προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας. Στο πλαίσιο της δράσης, θα ενισχυθούν επενδυτικά σχέδια προϋπολογισμού ύψους επένδυσης (επιλέξιμος επιχορηγούμενος π/υ) από 250.000 ευρώ έως 2.500.000 ευρώ, για διάστημα μέχρι 36 μήνες από την ημερομηνία της απόφασης ένταξης του επενδυτικού σχεδίου. Η δράση πρακτικά αφορά στη δημιουργία περιβαλλοντικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που αναμένεται να συμβάλουν ουσιαστικά στην κάλυψη σημαντικών εθνικών κενών της παραγωγικής αλυσίδας. Με την εφαρμογή της δράσης, θα επιτευχθεί η δημιουργία προστιθέμενης αξίας και εθνικού πλούτου δια μέσου της επιχειρηματικής αξιοποίησης του τομέα «Περιβάλλον», ο οποίος αφενός αποτελεί έναν από τους εννέα εθνικούς στρατηγικούς τομείς προτεραιότητας του ΕΠΑνΝΕΚ, αλλά παράλληλα συμβάλλει στη δημιουργία αλυσίδων αξίας και με άλλους τομείς προτεραιότητας, επιτυγχάνοντας με αυτόν τον τρόπο την ολοκληρωμένη και ανταγωνιστική στήριξη του συνόλου των επιχειρήσεων.

8. «Αναβάθμιση υφιστάμενων πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων του τομέα υπηρεσιών (λιανικό εμπόριο, εστίαση, ιδιωτική εκπαίδευση)» Η εν λόγω δράση, προϋπολογισμού 50 εκατ. ευρώ παρέχει χρηματοδοτικά κίνητρα για την αναβάθμιση υφιστάμενων πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων του τομέα του λιανεμπορίου και των υπηρεσιών (λιανικό εμπόριο, εστίαση, ιδιωτική εκπαίδευση) με άξονα τέσσερις κατηγορίες παρεμβάσεων: 1. Την εξοικονόμηση ενέργειας 2. Την ενσωμάτωση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στην παρεχόμενη υπηρεσία 3. Την ενίσχυση της υγιεινής και ασφάλειας των χώρων 4. Και την ενίσχυση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων καλύπτει το 40% των επιλέξιμων δαπανών και προσαυξάνεται κατά 10%, φτάνοντας στο 50% στην περίπτωση πρόσληψης νέου προσωπικού.

9. Ενίσχυση των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων Η δράση Ενίσχυση των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων προϋπολογισμού 25 εκατ. ευρώ αφορά στην υλοποίηση βιώσιμων επιχειρηματικών σχεδίων από Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, οπότε, οι δυνητικοί δικαιούχοι είναι υφιστάμενες και νεοϊδρυόμενες Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.). Τα επιχειρηματικά σχέδια μπορούν να αφορούν σε: - απόκτηση απαραίτητου εξοπλισμού ή/και τη λήψη απαραίτητων υπηρεσιών για την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου - στοχευμένη ενίσχυση αναγκών διασφάλισης ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών ή προϊόντων - κάλυψη μέρους του μισθολογικού κόστους για τη δημιουργία Νέων Θέσεων Εργασίας (συμπεριλαμβανομένης της μισθοδοσίας των μελών της ΚΟΙΝΣΕΠ).

10. Αναβάθμιση εταιρειών franchising Η δράση «Αναβάθμιση εταιρειών franchising» προϋπολογισμού 25 εκατ. ευρώ στοχεύει στην επιχορήγηση των επιχειρήσεων προκειμένου να ενισχύσουν τις ικανότητές τους σχετικά με τη βελτίωση της ποιότητας των προσφερόμενων προϊόντων και υπηρεσιών ή τη δημιουργία νέων προϊόντων/υπηρεσιών. Τα επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων μπορούν να έχουν συνολικό προϋπολογισμό από 30.000 - 200.000 ευρώ και περιλαμβάνουν: - Αναβάθμιση υποδομών (κτίρια, εγκαταστάσεις, περιβάλλον χώρος) - Μηχανήματα και εξοπλισμό - Επενδύσεις για εξοικονόμηση ενέργειας και περιβαλλοντική αναβάθμιση - Ανάπτυξη & Πιστοποίηση συστημάτων διασφάλισης ποιότητας & περιβαλλοντικής διαχείρισης - Αυτοματοποίηση λειτουργικών δραστηριοτήτων μέσω της αύξησης χρήσης των ΤΠΕ (Λογισμικό, υπηρεσίες λογισμικού και υποδομές ΤΠΕ) - Μισθολογικό κόστος εργαζόμενων (υφιστάμενο ή/και νέο προσωπικό) με χρήση ρήτρας ευελιξίας - Μεταφορικά μέσα. Δεν είναι επιλέξιμες οι δαπάνες δικαιωμάτων χρήσης brand name. Η χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων καλύπτει το 40% των επιλέξιμων δαπανών και προσαυξάνεται κατά 10%, φτάνοντας στο 50% στην περίπτωση πρόσληψης νέου προσωπικού.

87ο NEWSLETTER

Τα κείμενα, τα στοιχεία και οι πληροφορίες του περιοδικού (newsletter) προσφέρονται μόνο για ενημέρωση και προσωπική χρήση των αναγνωστών του και αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία της εταιρίας και των συγγραφέων τους. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναδιανομή, ανατύπωση και καθ' οποιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευση των κειμένων, των πληροφοριών και των στοιχείων του περιοδικού (newsletter). Οι πληροφορίες και τα στοιχεία του περιοδικού εκφράζουν τις προσωπικές απόψεις των συγγραφέων, δεν αποτελούν υπόδειξη ιατρικής αγωγής ή θεραπείας και δεν υποκαθιστούν την επαγγελματική ιατρική συμβουλή. Η επιλογή και χρήση των στοιχείων και των πληροφοριών του περιοδικού και τα εξ' αυτής αποτελέσματα, γίνεται με αποκλειστική ευθύνη του αναγνώστη. Η εταιρία SCIENCE TECHNOLOGIES, ο εκδότης και ο επιστημονικός υπεύθυνος του Newsletter δεν φέρουν καμία οικονομική ή ηθική ευθύνη για τα γραφόμενα ή για τις επιπτώσεις από τα γραφόμενα στο έντυπο αυτό. Οι συγγραφείς φέρουν την πλήρη ευθύνη των γραφόμενων στα κείμενά τους και η υποβολή κειμένων προς δημοσίευση στο Newsletter σημαίνει ταυτόχρονη αποδοχή των παραπάνω όρων. Η ανάγνωση των κειμένων συνεπάγεται την αποδοχή των παραπάνω όρων.

Copyright 2018 | Science Technologies - All Rights Reserved