Catalogus Expositie SBK Sprouts Young Talents 2018

SBK Kunstuitleen & Galerie SBK Galerie 1 KNSM/Loods 6 KNSM-laan 307-309 1019 LE Amsterdam (020) 620 13 21

SBK SPROUTS YOUNG TALENTS

2018

amsterdamknsm@sbk.nl www.sbk.nl

SBK Sprouts Young Talents 2018 wordt mede mogelijk gemaakt door

copyright © 2018 SBK Kunstuitleen & Galerie

catalogus

SBK SPROUTS YOUNG TALENTS

SBK SPROUTS YOUNG TALENTS

SBK SPROUTS YOUNG TALENTS 2018 15-25 NOVEMBER 2018 SBK KUNSTUITLEEN & GALERIE LOODS 6, AMSTERDAM

SBK SPROUTS YOUNG TALENTS 2018 Voorwoord Jonge SBK Sprouts reageren op steeds snellere wereld Søren Koni Andersen Quentley Barbara Maja Bolier Marwan Bassiouni Milena Anna Bouma Koos Buster Stroucken Lex Chen Lois Cohen Roos van Dijk Ersin Eken Roman Ermolaev (WOW) Hrafnkell Guðmundsson Tamar van Haastrecht Goya Heeren Marina Heuvelman Willem Holtrop Miyuki Inoue (WOW) Britte Koolen Willemijn Louws Jildau Nijboer David Noro Liesbeth Piena Katri Paunu Perrine Philomeen Andriana Plagketi Lana Prins

4 6 16 18 20 22 24 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68

Judith Roux Joana Schneider Debbie Schoone Nikki Selser Joran van Soest Jan Steenman Emilio Timp Mirjam Vreeswijk Jur de Vries Jorrit van de Waal

70 72 74 76 78 80 84 86 88 90

KUNSTENAARS SPOREN Yara de Kok Eva Kreuger Romee van Oers Manju Sharma Emma Smids Jef Stapel Huub Vlemmings Liza van Vliet Timothy Voges Amanda van Wijk

93 94 95 96 98 100 101 102 104 106

SBK Sprouts Young Talent Award SBK-Otto Hetterscheid Stimuleringsprijs

108 110

VOOR WOORD Vol

trots presenteren we voor de vijfde keer SBK Sprouts Young Talents, een door SBK gemaakte selectie van de beste jonge talentvolle kunstenaars die net zijn afgestudeerd aan de academies in Nederland.

Het was een succesvolle lichting dit jaar. Bij het benaderen van de kunstenaars voor deelname, bleek dat sommigen hun werken al hadden verkocht. Ze zijn hard aan het werk gegaan en tijdens deze expositie hebben we de primeur van hun nieuwste aanwinsten.

Dit jaar zijn er in totaal 34 Sprouts, afkomstig van 11 Nederlandse academies.

Om aan te geven dat de thema’s van de werken van deze jonge mensen van alle tijden zijn, hebben we evenals vorig jaar ervoor gekozen om de kunstwerken te laten zien in

4

de context van kernwerken uit de uitleencollectie van SBK. Ze worden daardoor in een kunsthistorische context geplaatst (in de inleiding wordt hier verder op ingegaan).

Naast deze net afgestudeerden hebben we 10 Sprouts uit voorgaande jaren gevraagd om uit de ‘vergeten’ SBK-collectie (werken die door onherstelbare beschadigingen niet meer uitgeleend kunnen worden) nieuwe kunstwerken te maken: de ‘Sporen’. Op deze manier geven we de oude werken een nieuw leven en de jonge kunstenaars een extra podium. Tijdens de tentoonstelling laten we zowel de nieuwe creaties als het vrije werk zien. Bijzonder is dat je in het ‘Sporen-werk’ heel duidelijk de handtekening van de kunstenaar terugziet.

Naast de expositie zijn er evenals vorig jaar veel nevenactiviteiten. Er is voor de deelnemende kunstenaars een speeddate-event georganiseerd met galeriehouders,

kunstverzamelaars, museumdirecteuren en gerenommeerde kunstenaars. Hiermee willen we hen ondersteuning bieden op weg naar de ‘echte’ kunstwereld. Verder organiseren we enkele bedrijvenevents, erop gericht om de bekendheid van de kunstenaars te vergroten en verkoop te genereren.

nanciert en het Prins Bernard Cultuurfonds.

Een extra stimulans zijn de twee prijzen die worden uitgereikt, de SBK Sprouts Young Talent Award en de SBK-Otto Hetterscheid Stimuleringsprijs.

Eduard ter Schiphorst (algemeen directeur)

We zijn hier heel erg blij mee, maar zouden de expositie niet kunnen organiseren zonder de enorme bevlogenheid en energie van onze collega’s. We vormen met z’n allen een topteam en daar zijn we heel erg trots op.

Vera Schoffelen (artistiek directeur)

Tot slot is er een samenwerkingsverband met WOW, een creatieve broedplaats en hostel in Amsterdam, waarvan twee kunstenaars werk laten zien.

De Sprouts expositie wordt ieder jaar bekender en omvangrijker. Dit is mede te danken aan de sponsoren: het Amsterdams Fonds voor de Kunst die dit project al voor het derde opeenvolgende jaar mede fi-

5

JONGE SBK SPROUTS REAGEREN OP STEEDS SNELLERE WERELD S

inds de oprichting in 1955 heeft SBK altijd werk van jonge talentvolle kunstenaars aangekocht en hun ontwikkeling op de voet gevolgd. Denk aan internationaal bekend geworden kunstenaars uit de SBKcollectie als Folkert de Jong of de Tilburgse School-kunstenaar Reinoud van Vught wiens werk in meerdere grote, landelijk bekende collecties is vertegenwoordigd.

De groots opgezette Sprouts Young Talent expositie waarvan de eerste editie in 2014 plaatsvond, past dan ook geheel binnen de SBK-traditie

6

als platform voor jonge veelbelovende kunstenaars.

Vorig jaar toonde SBK de werken van de Sprouts Young Talents voor de eerste keer in samenhang met topstukken uit haar collectie. Voor SBK een uitgelezen mogelijkheid om de actualiteit en de kwaliteit van deze goed bewaarde collectie voor het voetlicht te brengen en in dienst te stellen van de jonge talenten, die nog op zoek zijn naar een eigen signatuur en plek binnen de kunstwereld. Want hoe uiteenlopend de presentaties van de net afgestudeerde studenten van de Nederlandse kunstacademies ook zijn (zowel qua thema, materiaal, compositie en kleurkeuze), ze passen in een kunsthistorische traditie – of ze nu reactie zijn op het werk van hun voorgangers of daar naar verwijzen.

En ook niet onbelangrijk: de kernwerken uit de SBK collectie van kunstenaars die in de loop der tijd uitgegroeid zijn tot (inter)nationale en regionale

Erwin Olaf | The blind double bass player | 1991 | fotografie

Iris van Dongen | Horizon | 2000 | wandobject | gemengde techniek | 40 x 90 x 10 cm

7

namen binnen de kunstwereld, vormen een kwaliteitsmeting voor het werk van de nieuwe lichting kunstenaars.

Dat kunstenaars met hun werk reageren op de samenleving is van alle tijden. Er zijn stromingen geweest die de ontwikkelingen in de samenleving (op bijvoorbeeld politiek, economisch of technisch vlak) omarmden zoals het Futurisme (1909-1914) of zich er juist tegen af zetten zoals de Romantiek (eind 18e, begin 19e eeuw) of kozen voor distantie zoals

8

de kunstenaars van de Nulgroep (jaren zestig). Ook de reflectie op het zelfbeeld, het individu, is niet nieuw en door de jaren heen een populair thema. Ditzelfde geldt ook voor de Sprouts en de kunstenaars uit de SBK-collectie. Om grip te krijgen op de positie die de jonge kunstenaars binnen de samenleving en de kunstwereld (gaan) innemen, hebben we in grote lijnen de thema’s gedestilleerd uit de werken van de 34 Sprouts, zonder daarbij hun unieke kwaliteiten uit het oog te verliezen.

Op een enkeling na, zoals Debbie Schoone, die als afstudeeropdracht een installatie maakte over duurzame visvangst, lijkt het leeuwendeel van de kunstenaars niet voor een activistische rol te kiezen. Evenals de kunstenaars uit de Romantiek, die tijdens de hoogtijdagen van de industriĂŤle revolutie de subjectieve ervaring, introspectie, intuĂŻtie en emotie als uitgangspunt voor hun werk namen met als

Juul Hondius | Maboge #4 | 36 x 44 cm | 2002 | fotografie

Erik van Lieshout | Zonder titel | 2000 | zeefdruk | 75 x 90 cm

9

favoriete thema de natuur, zo momenteel de maatschappij is ook nu een tegengestelde vormgeven. Zijn werk heeft trend te ontwaren. iets luchtigs, bijna komisch maar zet ons wel aan het denDe hedendaagse kunst is dus ken; is het zo normaal dat een op te vatten als een tegenre- baby, zoals afgebeeld op één actie en soms als kritiek op de van de Delfts blauwe bord4e industriële revolutie, die jes, al een jas met bontkraag van de globalisering en het draagt? tempo waarin de virtuele rea- Deze gekte is behalve bij de liteit ons als mens wordt op- snoepkleurige hondsculptugedrongen. In deze tijd van ren van Milena Bouma en de overvloed aan beeld, geluid cartooneske schilderijen van en tekst, waarin de door Andy Jur de Vries, qua beeldtaal te Warhol voorspelde tijdelij- vergelijken met het SBK-werk ke faam (‘fifteen minutes of van Lisa van Couwenbergh. fame’) werkelijkheid is gewor- Eenzelfde uitvergroting is teden, gaan kunstenaars op zoek rug te vinden in de foto’s van naar de kern.

Lois Cohen en Indiana Roma Voss, die in haar reeks ‘MetaZo lijken de douchekoppen morphosis’ twaalf voorbeelden van Jorrit van de Waal, die de uit de kunsthistorie, religie en bewegingen van voorbijgan- de popcultuur reconstrueert gers nauwgezet volgen, een tot nieuwe iconen van hedenaanklacht tegen het gebrek daagse krachtige vrouwen. De aan privacy: alles in de samen- uitzonderlijke verkleedpartijleving wordt op camera vast- en die ermee gepaard gaan, gelegd en je kunt je nauwelijks zien we terug in het werk van nog anoniem bewegen. Het de internationaal bekende fowerk van Koos Buster Strou- tograaf Erwin Olaf en de foto’s cken duidt met een kwinkslag van Erik van Lieshout. op de ridicule wijze waarop wij

10

Lilly van der Stokker | Boebels | 67 x 52 cm | textiel

Roy Villevoye | Presents ready | zeefdruk | 75 x 110 cm

11

De zoektocht naar de eigen identiteit speelt een cruciale rol in het werk van Quentley Barbara: grote portretten van karton. Aan de hand van deze familieopstelling is hij op zoek naar de rol die zijn familie bij zijn eigen ontwikkeling heeft gespeeld. Marwan Bassiouni zoekt eveneens naar zijn plaats in de samenleving door een symbool van zijn eigen achtergrond, het interieur van een moskee, letterlijk als kader te gebruiken voor zijn blik op het Nederlandse landschap. De Australische Maja Bolier toont de verscheurdheid die ze voelt door haar geboorteland achter zich te laten.

Naast het aantonen van de rusteloosheid, die kenmerkend is voor de huidige door techniek gedomineerde samenleving en het afbakenen van de eigen identiteit ten opzichte van de omringende wereld, constateren wij een behoefte bij de huidige kunstenaars

12

om grip te krijgen op de realiteit door juist in te zoomen op onderdelen daarvan, zoals bij de gefragmenteerde beelden van Jildau Nijboer het geval is en de cleane werken van Roos van Dijk, die inzoomt op zielloze gevels. Ook de fotograaf Juul Hondius laat in zijn werk eenzelfde afkadering zien.

Naast het inzoomen op de werkelijkheid zijn er, evenals vorig jaar, kunstenaars die de toeschouwer oproepen om als tegenhanger van de virtuele realiteit de ‘echte’ wereld – die van de materie - te ervaren.

Sören Koni Andersson doet dit letterlijk, evenals fotograaf Roy Villevoye, door de wereld om ons heen in de vorm van persoonlijke spullen in een installatie samen te voegen.

Katri Paunu’s objecten daarentegen bestaan uit houten constructies waar gekleurde was overheen is gedruppeld, stof in is verwerkt en waar uit open gesprongen elementen van keramiek echte padden-

Cor Groenenberg | Blow up | 1997 | 35 x 35cm | acryl op doek

Lisa Couwenbergh | Zonder titel | werk op papier | 47 x 43 cm

13

stoelen groeien. Aan de hand van deze materialenmix onderzoekt zij de grens tussen levend en niet levend. Vroeg werk van Iris van Dongen, kunstenaar uit de SBK kerncollectie, toont een vergelijkbare fascinatie voor materiaal, waarbij zij in gemengde techniek een 3D-horizon realiseerde.

Het organische deelt Paunu eveneens met de internationaal bekende Lily van der Stokker en dan vooral met haar vroege werk, en beeldend kunstenaar Caroline Prisse.

Het ‘dicht op de huid zitten’ zien we ook terug in de werken van Cor Groenenberg.

Het werk van Nikkie Selser, Adriana Plagketi en Mirjam Vreeswijk zijn goede voorbeelden van autonoom monumentaal werk die de toeschouwer fysiek moet ervaren. Judith Roux’ glazen installatie is in meters omvangrijk, maar in uitstraling zeer delicaat. Ook zij onderzoekt in haar werk materiaal-gerelateerde vragen zoals de mate waarin glas ‘in

14

beweging’ kan zijn door verandering van lichtval.

Het perspectief verschilt sterk.

De foto’s van Willemijn Louws nemen de traagheid van de natuur als uitgangspunt, vergelijkbaar met de Romantiek.

Maar er zijn ook werken die nergens aan lijken te refereren, geheel op zichzelf staand zijn en als werelden op zich verkend kunnen worden. De kunst lijkt de wereld even een halt toe te roepen.

Tot slot nog aandacht voor het raadselachtige werk van David Noro. Zijn primitief geschilderde doeken lijken net als die van SBK-kunstenaar Papa Adama vanuit het schilderen ontstaan, zonder vooropgezet plan, waardoor er een nieuwe realiteit ontstaat. Een realiteit die tegelijkertijd tastbaar en ongrijpbaar is, zoals de scheidslijn tussen het virtuele en fysieke wat deze generatie jonge talenten zo bezighoudt.

Yvonne Yzermans Corien van Eyck van Heslinga

Papa Adama | Hair man | 2005 | acryl op doek | 185 x 125 cm

Caroline Prisse | Borstbeeld | glas | 20 x 50 x 20 cm

15

Søren Koni Andersen In the book ‘Dictionary of Cri-

I like building with all kinds tical Theory’ I found the word of materials. I build machines ‘bricolage’ interesting. It is that can help me paint, and French for tinkering about or make videos to document my do-it-yourself. work processes.

A bricoleur is committed to the odd job and is a jack-of- For this exhibition I will show all-trades, as distinct from a small paperworks that I build up from many layers and then craftsman. tear away the layers partly, My approach to my work is a until the right expression is achieved. bricoleur’s way of working.

The following words have been guiding my work on paper and in videos: curiousity, absurdity, humour, variation, impossibility, failure, action, resistance, concreteness and energy.

16

KUNSTACADEMIE: Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam

Untitled (Suspension) | 2018 | 70 x 100 cm | Mixed Media

17

Quentley Barbara F

or my graduation project I wanted to depict the relationship I have with my family, which is a part of my biography. This is my brother who has a huge influence on my personality. While working I applied the emotions about my relationship with each family member depicted. Since I have an interest in art and music, rather than an electrician’s career like my father, grandpa, uncles, brothers and cousins, I am considered the black sheep of the family.

The works are large sculptural forms, with a monumental shape showing facial expression. I combined it with cardboard and duct tape, giving it its own authenticity. Various memories of feeling loved, maltreated and encouraged have provoked me to make these sculptures.

Foreigners | cardbox, tape

18

KUNSTACADEMIE: KABK,Den Haag

Maja Bolier 14.784 km

T

hat is the distance between the two countries I grew up in.

The distance between my parents, the distance between my two lives. I feel you find a lot of this distance in my work.

In everything I make, my films, drawings and collages, there is a certain fragmentation. A feeling of being there and not there at the same time. Most of my works begin with poetry, I write texts and narratives and out of this usually comes some kind of visual.

My collages are suggestive and open to interpretation.

Sometimes they are playful, sometimes they express a certain violence with their ripped corners and frayed edges.

I use a scalpel as my weapon of choice, cutting up intricate forms that I have drawn with ink and aquarel.

20

I create disorienting scenes with fluid, organic abstractions and I combine hard lines with soft flesh. When I weave my drawings through the photographs, I love it when the lines flow together and become a new whole. I work on my collage’s intuitively. After collecting all the materials I puzzle for hours with the pieces until I find and create new shapes, I often use thread to hold the pieces together instead of glue, it leaves room for me to change them and add new elements. Because the works are not stuck together they veer away from the 2d, making them more spacial. The works are usually mixed media, I combine my own photography, found footage, watercolor drawings, and paper cutouts to make poetic new visuals.

KUNSTACADEMIE: HKU Utrecht

“You came to me on other shores, In other cities, A being transcendent to the dirt under my shoes, The dirt under yours , Had traveled much further�

Mixed media photo collage, aquarel drawing, paper cut, found footage | 26 x 21 cm

After working as an assistant

He came to the Netherlands to a well known watch photo- to study art and design at the grapher in Geneva, Marwan Royal Academy of Art in The began to produce a short do- Hague, and graduated in 2018. cumentary film and other projects for a human rights NGO Bassiouni’s photographs naas part of his Swiss civil ser- vigate between the documenvice. It was while being im- tary and the contemplative, mersed in this environment, the informative and the aesthat he developed a particu- thetic, the political and the lar interest in the potential of personal. At the heart of his photography to contribute to practice is a will to explore the political narratives and topics technical, aesthetic and comrelated to the Middle-East. municative potential of the In 2012, he travelled to Egypt photographic medium while and produced his first perso- challenging common assumpnal photographic series ‘Beng- tions and perspectives. hazi Hotel’, which depicted In his Bachelor thesis ‘10 000 survivors of the Libyan civil trees in a Single Glance – war in a downtown Cairo hotel. The foundation of Sublime DoThe project was consequently cumentary Photography’ he published, exhibited and gain- draws inspiration from Japaed him some modest attention nese Zen gardening aesthetics among a mainly photojourna- and Islamic ethics to explore listic community. a personal approach to docuIn 2014, Marwan decided to mentary photography. further his education and to adopt a more personal approach to the photographic medium.

22

KUNSTACADEMIE: KABK, Den Haag

New Dutch Views #6 | 2018 | 166 x125cm | #1 in a series of 5 (+2 ap) | printed on mat fine art paper, mounted dibond

Marwan Bassiouni

Just Joey | 74 x 25 x 63 cm | keramiek, aquafresh

24

KUNSTACADEMIE: Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam

Milena Anna Bouma How to distinguish bounda-

ries and the status of things that are alive within an order?

Whereas Milena Anna Bouma’s (1994) work refers to the domestic space, her works rather focus on the hybridity or aliveness of quotidian materialsand objects. A hybrid object is, according to her, an object that is not able to carry only one subject or identity. If objects resemble actions usually performed by living matter, where does this place the human body? If an iron table is a skeleton, what could be the flesh? And the other way around, if dogs are animals living in the domestic space, how do they differ from furniture?

Where the slimey meets the rubbery and the colorful meets the shiny, Bouma parallels an objects usual function with its alteration to the status of art.

Where an uncanny notion appears in the familiar, Bouma shows absurd alternatives of situations that usually happen in the background of daily life.

25

28

KUNSTACADEMIE: Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam

Koos Buster Stroucken In mijn werk ben ik altijd op

zoek naar de perfecte lulligheid of iets onzinnigs wat gevierd moet worden. Als ik een idee heb begin ik te schetsen.

Die schetsen zie ik als een beginstadium van een nieuw idee maar ook als een werk an sich.

Het ‘klungelige’ van een snelle schets heeft vaak de lijnen die ik wil terugzien in het uiteindelijke werk.

Blauwe Dagen | 2018 | 140 x 63 x 40 cm | Wooden pedestal, glass, glazed ceramics

29

Lex Chen H

et maken van beeldende kunst komt bij mij voort uit een innerlijke verlangen en noodzaak om een eigen anker en ware identiteit te onderzoeken.

Met analoge fotografie als mijn medium benader ik de externe wereld zelfbewust en met een kritische, onderzoekende houding. De onlosmakelijke relatie tussen analoge fotografie en de werkelijkheid is wat mijn keuze voor het medium heeft bepaald.

Het analoge proces helpt mij om een filosofische constructie van mijn innerlijke en externe wereld te scheppen en is voor mij een middel tot zelfreflectie. In het proces word ik gedwongen om me bewust te zijn van mezelf, de omgeving, het proces en de keuzes die ik maak.

30

Decisoir Dit project is ontstaan vanuit mijn liefde voor fotografie en wordt gevormd door intuĂŻtie.

Een spel van wachten en anticiperen, waarnemen en voelen, kaderen en vrijgeven. Het is de spanning en bevrediging die mij drijft om beslissende momenten uit het dagelijkse leven nauwlettend te vangen.

Het zijn toevallige momenten die ik alleen kan vastleggen door vaak met mijn camera op pad te gaan en mij open te stellen voor alles uit de omgeving waar ik op dat moment ben.

Decisoir #9, Arnhem | 2017 | 11 x 13 cm | zilvergelatinedruk op barietpapier, oplage : 5

KUNSTACADEMIE: ARTEZ, Enschede

31

Lois Cohen D

e fotograaf Lois Cohen combineert graag tegenstrijdige elementen en rukt dingen uit de context om ze in een hele andere te plaatsen. Ook in haar autonome werk zoekt ze contrast op. Zo is het doorlopende project ‘Local Angels’ een ode aan excentriekelingen en brengt ze met ‘Metamorphosis’ vrouwelijke archetypen in beeld.

De serie Metamorphosis is een samenwerking tussen Lois Cohen en stylist Indiana Roma Voss. Alle beelden spelen met stereotype vrouwbeelden, religieuze en kunsthistorische symboliek, iconen uit de (pop) cultuur en moderne ideeën over het vrouwelijk lichaam en feminisme. Het resultaat zijn krachtige werken die je een nieuwe perceptie geven op, en laten nadenken over, de verbeelding van vrouwfiguren

32

door de tijd heen en wat het vandaag de dag betekent om vrouw te zijn.

Voss en Cohen werkten eerder samen aan de serie Local Angels, dat excentriciteit vierde.

Metamorphosis gaat een stap verder: ook hier zijn de modellen alles behalve onopvallend, maar de extra laag die archetypische afbeeldingen ombuigt, geeft extra stof (en extra naaktheid) tot nadenken. Want waarom worden vrouwelijke helden in de Westerse cultuur eigenlijk vrijwel altijd slank en blank afgebeeld? Wat zegt dat over onze (schoonheids) idealen en onze ideeën over gender, cultuur en seksualiteit? En waarom zou Marilyn Monroe eigenlijk geen okselhaar kunnen hebben of een Bondgirl een maatje meer?

Bron: Elle| Fotokroniek

KUNSTACADEMIE: KABK, Den Haag

Mary uit de serie Methamorphosis i.s.m. stylist Indiana Roma Voss | 90 x 120 cm | foto in baklijst

Roos van Dijk I

n mijn huidige werk speelt materie een prominente rol.

Het materiaal waarmee ik werk beïnvloedt deels mijn handelen en denken tijdens het maakproces; je zou het een samenwerking kunnen noemen. Ik werk met het materiaal en het materiaal werkt met mij.

Doelgericht handelen en toevalligerwijs gevonden resultaten komen samen in een intuïtieve werkmethode. Dit maakt ieder stuk een zoektocht naar de formele en tactiele eigenschappen van het materiaal en de bijbehorende waarden en functies. De specifieke uitwerking van het schilderkundige medium, de interactie tus-

sen kleur, lijn, vorm, formaat, handelswijze, en haar effect en mogelijke affect op de toeschouwer in een presentatie staat hierbij centraal.

Enerzijds creëer ik een subtiele, picturale ervaring van ruimte in het platte vlak; een parallelle wereld van kenmerkende, geometrische vormen, kleuren en kwaststreken die de toeschouwer binnen kan gaan.

Anderzijds leg ik de nadruk op het tweedimensionale karakter en de materiële aanwezigheid van het schilderij als voorwerp in de ruimte.

Acapulco | 2018 | acryl en medium op katoen | 85 x 45 cm

KUNSTACADEMIE: Minerva, Groningen

35

Wat ik onderzoek en middels mijn werken wil presenteren zijn emoties die door melancholie in gang worden gezet.

Vaak zijn dit tegenstellingen van zowel pijn als plezier in de binnen- en buitenwereld.

Waar ik continu naar op zoek ben, zijn de tegengestelde aspecten in schoonheid. Deze aspecten moeten enigszins ongemerkt in elkaar overvloeien. Ik zoek in mijn werk naar de sublieme ervaring van melancholie.

Ik zie mijn sculpturen en installaties als mijn muzen, minnaars en geisha’s. Ik wil dat de gedoodverfde heks het maagdelijke wit draagt, terwijl haar alter-ego het donkerrood van de hartstocht draagt. Ik wil dat mijn werk de tegenstelling tussen de goede en de slechte vrouw bevestigen, tussen de maagd en de prostituée, maar tegelijkertijd wil ik deze tegen-

36

stelling bewust ondermijnen.

Ik wil ze zo creëren dat het lijkt of ze heel verleidelijk en sensueel paraderen, maar dat zij zich schamen. Ik zie mijn werk als een vrouwelijk wezen die de scherpzinnigheid heeft van een slang, maar tevens ook de onschuld van een duif.

Ik wil dat mijn sculpturen beboet worden door hun nieuwsgierigheid. Haar intuïtieve vertrouwen in de slang die haar helpt zich haar intuïtieve weten te herinneren.

Ik zie mijn werk als vrouwen die niet naïef zijn voor het kwaad, maar tegelijkertijd uitgaan van het goede in de mensen en de wereld. Mijn sculpturen vertegenwoordigen vrouwen die heel goed en heel snel op hun omgeving reageren. Of het nu is om een prooi te pakken of om te vluchten.

Een minnaar die weet dat zijn omgeving vol gevaar is.

KUNSTACADEMIE: HKU Utrecht

Ersin Eken

The self destruction (part of the installation) | 2018 | epoxy clay, wood, metal | 245 x 260 x 111 cm

37

Untitled | 2018 | Print on Japanese paper

38

KUNSTACADEMIE: Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam

Roman Ermolaev Roman

Ermolaev (1991, Saint Petersburg, RU) graduated from the VAV Department of the Gerrit Rietveld Academie in 2017. In the same year he won the EYE Research Lab Award for best audiovisual work at the EYE Filmmuseum.

In January 2018 he received the Young Artsupport Amsterdam Award (YAA), and recently his graduation project Holy Land became part of the EYE Filmmuseum collection. His work has been exhibited in various galleries and institutions in the Netherlands and

abroad.

In his practice, Ermolaev creates moving image works such as films, animations and photography/drawing-based projects to create artworks that are informed by historical reference, cinematographic language and the performative elements of theatre.

39

Hrafnkell Guรฐmundsson T

he presented work of Hrafnkell Guรฐmundsson consists of an installation that involves a family of irrational sculptures. The objects, monsters and the landscapes are the outcome of a long process of experiments with time, distance, materials and space.

Rigid bodies of bronze, with souls of wood will last an eternety but took a minute to be born. Fluids solidifying, from liquid to slimey, weird and non-defined. Conceived in the computer, fall onto skeletons of wire, draping them into beastly shapes.

40

The installation as a whole is a deep contemplation of the material world over a timeline.

As the relations between the objects and materials are the object of constant observation, revision and reshuffling, it is not a set solution.

KUNSTACADEMIE: Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam

Sculpture studies | 2018 | Hardware, software, bronze, mixed media installation

41

Tamar van Haastrecht V

oor mijn derde verjaardag gaven mijn ouders mij een verkleedkist die er voor zorgde dat de fantasieĂŤn in mijn hoofd tot leven konden komen.

Een van deze fantasieĂŤn was Ondonopo, een verzonnen wereld onder het ijs van de Noordpool.

Maar naarmate ik ouder wordt, smelt deze wereld langzaam weg, wat me bang maakt dat ik zal opgroeien tot een volwassene zonder fantasie. Hoe kan je de magie in de realiteit blijven zien zoals kinderen dat doen? Kunnen we onze kinderogen open houden?

Ondonopo is ontstaan uit een verhaaltje voor het slapengaan dat mijn vader mij vertelde en is vervolgens uitgegroeid tot een groot universum in mijn hoofd, waar je ijsgrotten binnen kan gaan door in een geiser te springen en ijsberen uit een gat in de lucht vallen.

Ondonopo | 2018 | installatie met prints | 122 x183 cm | posterprint op mdf

42

KUNSTACADEMIE: KABK, Den Haag

Goya Heeren

Des Traces | colliers | 31cm x 15 cm | 2018 | Baobab en magnolia vruchten, lederen touw, zijde/katoen draad, natuurlijke lak, zilver, verguld messing, natuurlijke bewerkingsstoffen

Mijn interesse ligt in weer-

gaves van achtergelaten sporen, afdrukken en/of vervormingen in een natuurlijk materiaal. Deze zijn door de tijd heen ontstaan. Het zijn sporen die herinneringen maken en zo een identiteit geven aan een materiaal.

Deze beweging van tijd heeft ook een sterk verband met innerlijke- en uiterlijke veranderende aspecten van de mens zelf. Ieder mens/materiaal heeft zijn eigen verhaal over individuele transformaties in voorgeschiedenis en levensloop. Deze aspecten zorgen voor een diepere betekenis.

Ik ben van mening dat de mens steeds losser komt te staan van de natuur en de waarde hiervan niet meer op de juiste manier kan inschatten en beleven. Ik wil juist van iets ‘waardeloos’ zoals in dit geval vruchten van bomen, iets ‘waardevols’ maken. Mijn doel is om mijn bewondering voor de natuurlijke materialen

te delen in deze esthetische sieraden collectie. Waarbij mijn fascinatie, voor tijd – transformatie – en identiteit, verwerkt zit in het verhaal van deze unieke stukken. Tevens doe ik hiermee een beroep op de nieuwsgierigheid en verwondering van de toeschouwers. Door de materialen uit hun huidige context te halen, aan te passen en hiermee vervreemdende combinaties te maken, zullen mensen de materialen niet gelijk herkennen en dit zal vragen oproepen. En bijdragen aan de bewustwording die ik wil stimuleren, namelijk het waarderen van de natuur. Ik wil de schoonheid en veelzijdigheid van de materialen aanduiden.

Het tijdsbegrip te zien als iets interessants en moois. Hierbij heb ik een verloop van transformatie in tijd verwerkt. De nadruk ligt op het feit dat elk materie uniek is en zijn eigen identiteit heeft.

KUNSTACADEMIE: Maastricht Academy of Fine Arts and Design (MAFAD)

45

Marina Heuvelman I believe everyone has their

I have the desire to escape into own expression of spirituality. imagination.

This could be in the shape of religion, meditation, science This work consists out of three or art. People have the desire moments. The first moment to explore the unknown, to find arrived when I was painting a or believe in some­ thing gre- piece of wood with pink gloss ater then themselves, to feel paint. I had an urge to en­light­ened and/or uplifted. I replicate the same shape of find this feeling when I finish the wood onto the canvas. The a piece. In the studio I gene- metal piece was made to crerate the ingredients. The mo- ated to play with the physical ment the work is assembled it presence of lines and shais free from me and becomes pes. By consistently moving something elusive. The scale objects around in the studio I of the work for me is important search for moments where the objects connect. for its physical symbolism.

Something I have made with my physical reach becomes larger than me.

Three sought after 2018 | Gloss paint, polyester, metal 214 x 80 x 130 cm

KUNSTACADEMIE: KABK, Den Haag

47

‘I aestheticise the countless and quickly changing images that surround us by creating a possibility to contemplate.’

At the Frank Mohr Institute,

Willem Holtrop’s approach to painting changed from analytical to practical. He started to paint instead of making installations about the characteristics of painting. Unlike the masters of the past, he was not educated as a craftsman, which he finds to be both a blessing and a curse. His process starts either with a figure (for example, a film still of a woman) or with the backdrop (for instance, a landscape).

In order to create a narrative, he then searches for the right ‘actors’ in his extensive visual archive that contains many digital images, ranging from old masters to advertisements, movie stills and his own paintings. He digitally edits the depiction to get to know the composition, the lighting, the colours and the shadows of

48

the appropriated images.

What can be added to the existing images? This question, as well as the quest for a universal visual language, steers Holtrop’s creative process.

The daughter of a warlord places a photograph of a woman performing in the historical context of a royal portrait. The figure from the archive is given a new meaning; the performer becomes a queen or a princess. The detailed portrait is contrasted with unfinished parts such as the peacock: Is it real, is it a marble sculpture on a fountain or is it just a cardboard prop? The tension between telling a story and the lack of information is a way for Holtrop to make the viewer slow down, take the time to reflect and interpret whether or not the painting is part of a bigger story, a meta-narrative.

KUNSTACADEMIE: Frank Mohr Institute, Groningen

Willem Holtrop

Judith en Holofernes | 2016 | 80 x 140 cm | oil on canvas

49

Miyuki Inoue The practice of Miyuki Inoue

(1984, Matsue, Japan) varies from drawing, sculpture, video, sound and performative installation to participatory performance. Early installations involved lots of materials or traces of action, which accumulated during the exhibition time frame. Inoue graduated last June from the Master of Voice department of the Sandberg Institute where she researched analogue amplification of the voice by using pipes, tubes, combinations of readymade objects, architecture and landscapes. At the same time, she is developing a site-specific participatory performance with voice.

50

The roots of Inoue’s interest in voices lie in childhood. Being polite or being a good child was an important value in her earliest years. How to speak openly and honestly, and how to deal with emotions that do not fit the picture of how everyone is supposed to behave are still her concern as she aims to breathe life into those old voices.

Mimicry and repetition enable synchronisation, enabling the acquisition of a new voice.

Voice that was a noise becomes audible voice. Voice avoiding to be a noise, trying to be within the norm, will stretch itself and become free.

KUNSTACADEMIE: Sandberg Institute

Sequence | Performance

51

Britte Koolen ‘Muziek wordt mooi door de afstand tussen de noten. Een toespraak wordt goed door de juiste pauze tussen de woorden. We zouden af en toe adem moeten halen en de stilte tussen de geluiden waarnemen.’

De kracht van de installaties schuilt niet alleen in de sculpturen maar in de combinatie van de sculpturen en het wit van de ruimte. Dit zorgt ervoor dat de toeschouwer zelf verbanden moet leggen en zijn verbeelding moet gebruiken.

De toeschouwer kan hierdoor - Haemin Sunim deelnemen aan een werk, de nadruk wordt veel meer gelegd ijn werken zijn het best te op het zelf interpreteren. Het omschrijven als minimalisti- kan er zelfs voor zorgen dat de sche, sculpturale installaties. toeschouwer op een andere Het ordenen en componeren manier leert lezen. van de sculpturen staat centraal in het maken van een installatie. De sculpturen houden de toeschouwer in suspensie, gevangen in het moment van beslissing of besluiteloosheid.

Een millimeter naar links of een millimeter naar rechts betekent plotseling alles.

M

52

KUNSTACADEMIE: HKU Utrecht

Untitled | 2018 | 138 x70 x 22 cm | acryl op MDF

53

Zou ieder wezen op aarde de

gelijkertijd zijn het de kindewereld ervaren op basis van ren in mijn werk waardoor ik zijn eigen tijdsbegrip? Dat een de controle los moet laten, die schildpad ons heel snel vindt zowel niet als wel bij het bos bijvoorbeeld, of een wesp juist horen. En precies daar, in dat heel traag? Ik fotografeer kin- spanningsveld, ontstaat het deren in natuurgebieden, voor- uiteindelijke beeld. namelijk gebieden met bomen.

Wanneer ik door het bos wan- Het proces van het ontstaan del, lijken de bomen zo traag van het beeld is langzaam. Ik dat ze bijna stil lijken te staan. breng veel tijd door in een naBlaadjes bewegen door de tuurgebied totdat ik het goed wind, takken iets langzamer, genoeg ken; ik probeer het ritmaar de rest van de boom is me van een plek te snappen, stil. Toch krijg je daadwerke- wat er op welke tijd gebeurt en lijk het gevoel dat het leeft, is. Niet alleen ik , maar ook het terwijl er nauwelijks iets ver- bos zelf gaat na een tijdje reandert als je er kort bent. Het ageren op mijn aanwezigheid. contrast van de ongrijpbare Bepaalde dieren zoals de gantraagheid die de natuur heeft zen op de foto’s gingen alvast vergeleken met het snelle van verder zitten omdat ik voor de de mens is wat mij inspireert zoveelste dag op hun plek ging bij het maken van een beeld. liggen. De kinderen probeer ik Niet het karakter van het kind hetzelfde te laten doen in het of de moderniteit maar juist bos, een langere tijd stilstaan het mens zijn vergeleken met bijvoorbeeld of proberen het de natuur. bos te zijn. Het beeld is een groeiend proces, een soort Ik houd van de controle die het spel. Wanneer ben ik het bos fotograferen mij geeft, het mo- en wanneer niet? ment, het licht, de plek , alles komt samen in één werk. Te-

54

KUNSTACADEMIE: ARTEZ, Arnhem

Willemijn Louws

Zonder titel | A0 | foto op aluminium

55

Verwondering is het staren in een wereld die tot voor kort een andere wereld was en nu de eigen wereld blijkt te zijn of omgekeerd.

-Cornelis Verhoeven

Een wereld als een optelsom van fragmenten, waar ik met aandacht stilgevallen ogenblikken uit filter.

Het grip verliezen en houvast houden zijn hierbij voor mij belangrijke thema’s. Hierin een balans vinden, speelt zowel et waarnemen speelt een op persoonlijk vlak, als in het centrale rol in de totstandko- werk dat ik maak een grote rol; ming van mijn werk. Door open in inhoud, materiaal en vorm. te staan voor het bijzondere in het alledaagse vang ik beelden In mijn werk maak ik gebruik om mij heen, die ik vastleg en van verschillende media: verf, fotografie en film, welke ik saal makend verder onderzoek. men tentoonstel en waar elk De beelden die ik vang zijn gebruikt medium en werk een fragmenten afkomstig uit onze verhaal over waarneming veromgeving. Een beeld kan mij telt. even laten stilvallen. Ik word Het medium speelt in dit onontroerd. Voor een moment uit derzoek naar houvast en het de roering van het bestaan ge- verlies van grip een belangrijke rol. Waar is het punt waar trokken.

Het zijn beelden waarin het verf omslaat in verbeelding, kantelpunt tussen abstractie waar wordt een beweging in een video tot iets waar je grip en figuratie wordt opgezocht.

Ik verwonder me over deze op krijgt? En kun je ook zo’n stille momenten van overgang, punt horen in geluid? die aanwezig zijn in de dynamiek van een levende wereld.

H

56

KUNSTACADEMIE: Minerva, Groningen

Jildau Nijboer

Tableau vier (onderdeel) | diam.gem. 20 cm | gemengde techniek op houten paneel

57

David Noro I

work to ‘combine’ or ‘disarray’ certain structures or events that seem urgent to deal with. I’ve always had a sketchbook approach to painting, and my subjects arrive from personal experiences or reactions to contemporary life from a point of view perspective.

Blueballs | oil on canvas

58

KUNSTACADEMIE: Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam

xx

Liesbeth Piena De natuur en onze omgeving

zijn complex opgebouwd. Die complexiteit bestudeer ik door met mijn ogen te ontleden wat ik zie. Door aandachtig te kijken, probeer ik grip te krijgen op de veelheid van wat om ons heen te zien is. Ik kijk naar vormen, structuren, kleuren, schaduwen en compositie en hoe dat verandert onder invloed van licht. Wat ik uit de realiteit filter, reduceer ik tot een abstractere en simpelere weergave. Daardoor komt de focus op details te liggen waarin we in een vluchtige blik aan voorbij zouden gaan.

Mijn schilderijen ontstaan op het doek, ik schilder in verschillende lagen die op elkaar reageren.

60

Dat doe ik weloverwogen en aandachtig, maar ik weet vooraf nooit hoe een schilderij eruit zal komen te zien. Het definitieve karakter van de olieverf in transparante lagen bepaalt dat elke handeling zichtbaar is. Niet alles is controleerbaar, het onverwachte komt naar voren in de samenwerking tussen lagen. Op zoek naar contrast, harmonie en spanning blijven nieuwe vormen en kleuren die ontstaan, bestaan of ze verdwijnen weer door een nieuwe ingreep. Het beeld wat ontstaat naar aanleiding van de werkelijkheid vormt een nieuwe realiteit, die weer te ontleden is door aandachtig te kijken.

KUNSTACADEMIE: ARTEZ, Enschede

Conifeer | 2017 | 110 x120 cm | olie op doek

61

The Raft | 2018 | plaster, ceramics, fungi, wax, wood | 55 x 110 x 70cm

Katri Paunu Beyond the Edge Sculpture processes that connect death, life and continuous transforSeries mation of matter. In our anthropocentric era, questin a world controlled by hu- oning the privilege of human mans, a lonely raft floats about existence over nonhuman existence is relevant. The imin the endless ocean. On board there are several ob- portance of ‘interbeings’ and jects. But, these objects are co-existence are core notions not inanimate: they somehow in my practice. I approach theseem to be alive. Mould like se ideas through my interest substances carpet their surfa- in alchemy and animism, and searching for tension in comces, mushrooms sprout out of holes, plantlike networks plexity and chaos. connect everything together.

Beyond the Edge is an exploraThe sculptures whisper of a different time, carrying mul- tion of these themes, mixed tiple layers and marks. They and intertwined to an seem to be heading somewhe- immersive installation where re, getting close to, or even, various elements are combined together with ceramics beyond the edge. and fungi, to reflect on the My works are exposures of uncertain and inevitable cona hidden world. Decay and temporary abyss. growth are the main driving

I

63

Perrine Philomeen werkt on-

der het pseudoniem ‘Kids of the Universe’. De geglobaliseerde wereld, die continu in beweging is, staat in haar werk centraal. Hierbij observeert ze de huidige samenleving en bevraagt ze de toekomst. Ze zet dit om in sterke visuele beelden met behulp van fotografie, styling, 3D, prints en fashion.

Waarbij contrast, humor, optimisme en vernieuwing in haar werk terug te vinden zijn.

Hijab in transitie!

De hijabista’s vormen een nieuwe stroming modebewuste moslima’s die de hijab op een vernieuwende manier dragen.

Hijabista’s verwerpen het idee dat de hijab symbool staat voor onderdrukking. Voor hen is de hijab een manier om hun vrouwelijkheid, empowerment en stijl uit te dragen en hiermee los te breken van het stereotyperende beeld van de moslimvrouw in de westerse wereld.

Perrine Philomeen wil de aandacht voor de hijab in de modische wereld vergroten.

Hiermee speelt zij in op de behoefte van de hijabista’s.

Door middel van deze fotoserie viert Perrine Philomeen de snelheid waarmee culturen versmelten en tegelijkertijd brengt zij hiermee een ode aan de hijab als modieus en betekenisvol kledingstuk.

Rotterdam anno 2018, we leven in een diverse samenleving, waarin 50% van de inwoners een migratieachtergrond heeft. Dit zal alleen nog maar toenemen. Culturen komen samen, botsen met elkaar maar mengen ook. Dit is ook terug te zien in kleding. De hijab springt daarbij in het oog; de door moslima’s gedragen hoofddoek.

De hijab staat symbool voor Let’s celebrate superdiversity het geloof, de Islam, maar ook in a continuous changing glovoor de eigen identiteit van be! moslima’s.

64

KUNSTACADEMIE: Willem de Kooning Academie, Rotterdam

Perrine Philomeen

Hijab in transitie! | installatie, film en fotografie

65

Synthesis 2.4 | 2018 | Acrylic and charcoal on canvas | 150 x 150 cm

66

KUNSTACADEMIE: Minerva, Groningen

Andriana Plagketi M

y artistic practice is focused on abstract painting, and particularly abstract geometry. I synthesize environments, where geometric shapes unfold, creating a rhythm in space. In the abstract language, I believe, the formal aspects (forms, colors, lines) are in their simplest and clearest form. Therefore, the synthesis that is produced, gives you the space to process and ‘read’ the visual simulations with a broader look, through your senses of perception and not only what you recognize from memory associations and correlations to existing images.

The last years, besides the practice that takes part in my studio, where I make the canvases, when the work is presented, it continues site-specific, into an installation. I like to regard the canvas as my starting point for an extended synthesis to be created. I make

interrelations by picking out elements of the visual aspects of the painting and transforming them into cross-references between the space and the painting. Therefore, the paintings work as a focus and trigger point which will expand to the space, keep its individuality but still be a whole with the rest.

I research the development of creating space with the painterly aspects and its relation to the physical space. Thus, a research that includes painting on framed canvases, but also other forms of carriers. A painting, which is continually open to unfold itself in other ways of being in space through various possibilities. A medium that includes my thinking development, as well as my physical process of creation.

67

Lana Prins

Undertow | 60 x 40 cm | GiicĂŠeprint

68

KUNSTACADEMIE: Willem de Kooning Academie, Rotterdam

Growing up in a small town

away immediately, she chalnear the sea, Lana Prins has lenges viewers to let their imaspent her childhood day- gination run wild and shape dreaming, romanticizing the the course of the story themworld around her. From a selves. young age she started creating dreamlike, alternate re- Prins’s work is a translation of alities. Lana Prins uses her her personal fascinations and camera to get closer to others thoughts, and shows reflecti– both literally and figurative- ons of her daily life. Through ly. Her photography is close to her work Prins doesn’t only vithe skin and shows an intima- sualize her own emotions but te view into her life and that she also aims to make certain of the people around her. With topics more discussable. Main her camera as a tool she aims topics in her work include the to learn about and deal with intimacy with herself and the the situations that occur in her intimacy between others, the nude human body, sexuality daily life. and the expression of (supWithin her work you can find pressed) emotions. both cinematically staged photos and meticulously framed snapshots of everyday life. As a result of the cinematic, storytelling approach, the viewer is taken into a story that can still take many different directions. Through her photos Prins shows us stories in which the dividing line between reality and fantasy fades. By not giving everything

69

Judith Roux

On the way together | glass | 30 x 30 x 30 cm

70

KUNSTACADEMIE: Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam

Does one really look at what

the apprehension and the realization of the artwork.

is seen?

There is always something to see; the world awaits to be On the Way is an ever chanperceived, but does not show ging landscape where nothing up for free. much seems to happen for the one rushing by, while the world My practice revolves around unfolds for the one looking for the notion of active specta- it. torship; developing within a minimal visual language, I play On their own, re-combined, with the viewers’ attention, its sometimes accompanied by limits and the limits of visible. sound in dialog with the glass, Mainly working with sculp- the timeframe of the piece is tures and objects, I play with stretched to create new landsthat attention by creating capes. site specific installations that constantly evolve and get ac- Hard to capture in one glimpse, tivated in specific settings the glass changes with each of time and space, but most step taken and minute spent importantly activated by the with it; the tension within the audience. This does not only material allowing it to stand imply the necessity of a physi- and the inherent fragility of cal interaction with the piece the glass, leads the viewers to but I am also proposing to in- become more aware of their corporate looking as an activ movements and position in position: there is a difference space, and therefore of their between passive seeing and relation to the environment. active looking, the difference lying in the attention.

I want to question the active role that falls to the viewer in

71

72

KUNSTACADEMIE: KABK, Den Haag

Joanna Schneider My graduation project Pluis

is a de- and re-contextualization of materials and techniques from the harbor, offering multiple starting points for exploring a space. Drawing my inspiration from the fishermen and net makers, has allowed me to appropriate and dig into textile techniques that are deeply rooted in this field of labour. During the past months I studied the techniques used in the netting industries in Katwijk and translated them into

contemporary textile techniques. The net makers became my teachers, mentors and the sponsors of the materials. Exploring the possibilities and pushing theboundaries of working with rope has made me urge to work on large scale, to create dramatic, theatrical environments with powerful symbolism and face shapes, which led to the development of the Totem series.

From the Totem series | textile

73

How to Farm a Fish ‘At this moment, we live with seven billion people on this planet. This number continues to grow, and so does the demand for food. ‘

How to Farm a Fish | 2018 | 50 x 75 cm | Photo Rag Bright White in baklijst | oplage 3 + 2AP

74

KUNSTACADEMIE: AKV/St. Joost, Den Bosch

Debbie Schoone Current agriculture can not

meet this demand. Is there an other way in which we can continue to provide the world with food? And can this be done in a sustainable way, so that the Earth will not endure more?

I was convinced that I lived quite sustainably, but I found out that this was not the case. Research shows that innovation of the food industry can contribute to the sustainability of the world. But for many people this sounds like science-fiction. Since this year, people have been eating more farmed fish than wild fish. Aquaculture includes the artificial cultivation of fish, shellfish and various species of algae, intended for consumption.

This is the most efficient way to disconnect our fish consumption from the fish caught

in the wild.

The systems on land use little water and energy, but can deliver a high yield.

‘How to Farm a Fish’ should create more nuance on new developments in the food industry and it’s impact on the sustainability of the world.

Through visual research I come to my interpretation of these developments. My goal is to refute the aversion to the artificial process, because I am convinced that the future lies in fish farming on land.

I consider myself as an image maker who does research through photography. I’m fascinated by artificial processes that take place behind closed doors. Through my camera I get access to these places that normally remain invisible.

75

‘Like the children’s teeth fallen out of the mouth and placed back on sate sticks in a heart shape supported by green foam. Or two fishbowls that can stand for eyes and the fish in them are the pupils. When you merge a classical tramp stamp tattoo with the outlines of mountains or volcanos.

In eerste instantie ging ik opzoek naar de juiste verhoudingen die zich binnen het doek afspelen. Hoe de lijnen en de vlakken met elkaar worden afgewisseld door middel van horizontale streken, verticale streken en egale vlakken. Ook zocht ik naar het effect van de transparantie en de dichtheid van de verf. Tot slot speel ik Like going out on a night with met de koude en warme kleuwaffle hair, forget what waffle ren in het werk. is and mix it up with a fan. Accepting a waffle-fan is a thing Uiteindelijk is er uit dit proces now. Standing under a bow to een serie van drie schilderijen enter, finding pebbles in the ontstaan die op een klassieke shape of teeth on the ground. manier gepresenteerd worden. Het draait niet meer om It’s all a metaphor somehow.’ mijn zoektocht naar het ideale romantische beeld van de n mijn afstudeerwerk Rein- kunstenaar, maar om het laten carnation is a metaphor 2018 zien waarnaar ik zoek en welheb ik drie abstracte schilde- ke criteria ik gebruik voor het rijen gemaakt van groot for- maken van een schilderij. maat.

I

Ik zocht aan het einde van de academie naar een werkproces waarbij de transformatie van het materiaal als het belangrijkste uitgangspunt werd genomen.

76

No. 3, | 2018 | 240 x 176 cm | acryl en olieverf op doek

KUNSTACADEMIE: KABK, Den Haag

Nikki Selser

xx

77

Joran van Soest Waartoe

dient de tussenruimte, dat wat tussen ons in zit? Waar trekken we een grens, overschrijden we die, komen we in de comfortzone van de ander en wordt dat ongemakkelijk of juist heel comfortabel, uitdagend zelfs?

Joran van Soest onderzoekt deze ‘intersubjectieve ruimte’ door middel van tekenen, schilderen, het maken van collages, fotografie, performances en film. Joran tast zijn eigen grensgebied af. Hij rekt deze op en daagt de toeschouwer uit om zich daartoe te verhouden.

relatie tot de buitenwereld vorm te geven. Van onschuldig begin tot geladen volwassenheid, van onderdanigheid tot dominantie, van seksuele wellust tot stil verlangen naar een gedachte, dat is waar de zoektocht van Joran over gaat. Het werk van Joran is een spannende reis, vol tussenlagen, bedoelde en onbedoelde confrontaties met lichamelijkheid en een krachtige beeldtaal die blijft prikkelen.

Joran van Soest is afgestudeerd als autonoom beeldend kunstenaar. Gedurende zijn studie is hij op onderzoek gegaan naar een manier om zijn

78

KUNSTACADEMIE: AKV/St. Joost, Breda

Boys playing ping pong on a Frozen Golden Lake with mandarins | 2018 | Mixed media, Acrylic, oil, ink, charcoal, pencil, pastel, paper, on pane (oak) | 200 x150 cm

79

KUNSTACADEMIE: KABK, Den Haag

Jan Steenman On n’est pas bien là ?

However, the white plastic furniture has transformed and lost its initial function to ben unusual encounter ap- come a support for an artistic pears between entity and at- expression.

There is a shift in the system tributes.

A surreal scenery, where the of hierarchy: our human body human shell is facing its mi- cannot make use of this supcroscopic and macroscopic port anymore, only its physicomponents. This confronta- cal depiction can. tion exists in a plastic world, where originality has collapsed under a pressure of repetitive production and consumption.

A

Yellow astrocyte | 2,85 m x 0,40 cm + sitting figure (1,25 x 0,70 cm) | clay, metal, epoxy resin, fiberglass

81

Equanimity | 2018 | messing, aluminiumcement

84

KUNSTACADEMIE: HKU Utrecht

Emilio Timp Equanimity

is een serie sculpturen die allen bestaan uit twee elementen die elkaar staande houden. Middels de combinatie van spanning en stabiliteit beeld het werk balans uit die geĂŻnspireerd is op het visuele krachtenspel in bouwwerken als hijskranen en bruggen. Ik heb me altijd aangetrokken gevoeld tot grote bouwwerken waarin het natuurkundige krachtenspel te zien is. Wat mij met name fascineert is dat het technische en dus logische bouwwerken zijn, die tegelijkertijd juist een gevoel van sereniteit oproepen.

De spanning in grootsheid, de bijna onnatuurlijke verhoudingen en het overhangen van vaak dragende elementen voelen tezamen als een eenheid die soms zelfs neigen naar het gevoel van de eenheid van de natuur.

Door die elementen tezamen met de materiaaleigenschappen die zich ontvouwen tijdens het handmatig bewerken van messing, zijn de sculpturen op organische wijze ontstaan.

85

Bottom steps | 90 x 70 cm | olie op doek

86

KUNSTACADEMIE: HKU Utrecht

Mirjam Vreeswijk M

irjam Vreeswijk’s schilderijen onthullen zich vol beelden: porseleinen borden, roze rozen, een reliëf van een dolfijn in goedkoop wit plastic en letterlijk alles is glanzend. Op zichzelf beschouwd zouden deze objecten kitscherig aan doen, maar Mirjam laat ze een intens chaotisch, maar productief proces doorgaan waarbij deze elementen worden gecombineerd met gevonden beelden en zelfgemaakte foto’s. Door het (her-) fotograferen, hervormen, nasnijden en opnieuw collageren ontstaan twee-en drie dimensionale collages. Ze gaat door totdatze bereikt heeft waarnaar ze op zoek was: een compositie van verschillende motieven en technieken.

Gemaakt door het spelen met vlakheid en de illusie van ruimte, met licht en schaduw, met glanzende en matte oppervlakken, en met overblijfselen van beelden, intuïtief bij elkaar gebracht in een netwerk van associaties. Je zou de schilderijen kunnen zien als fragmenten die de snelheid van deze tijd construeren, maar ook als een persoonlijk proces.

87

Cigarette Kabab | 2018 | 75 x100 cm

88

KUNSTACADEMIE: HKU Utrecht

Jur de Vries I

n het werk van Jur de Vries zie je de invloed van animaties en strips terug, maar in plaats van vrolijke jeugdherinneringen op te roepen, bevatten zijn doeken veel donkerdere symboliek: zo zijn sigaretten metaforen voor verslaving en ziekte.

Jur de Vries zet iconische karakters in een nieuwe context waardoor onze jeugdvrienden nauwelijks herkenbaar meer zijn. Het zijn geen onschuldige iconen meer. We worden allemaal voortdurend gemanipuleerd met beelden die beweren ons geluk te tonen.

Cigarette Kabab is een documentatie van een diep ongezond en trieste manier van leven.

89

Met woorden geeft de mens

symbolische betekenis aan hetgeen hij waarneemt. Deze toekenning van betekenis is door cognitieve ontwikkeling tot stand gekomen. Anderzijds is de cognitive ontwikkeling weer gevormd door hetgeen het individu waarneemt, waarbij de waarneming in het heden wordt getoetst met informatie uit het verleden. Met andere woorden: wij zien wat we al kennen en geven daarmee betekenis aan de wereld om ons heen. Hierin huist een spanningsveld wat het subjectieve van onze perceptie benadrukt.

Waar het proces van cognitieve ontwikkeling individueel en uniek is, is het ook een manifestatie van interacties met een context, omgeving of cultuur. Anderzijds is cultuur weer een collectie van kennis van alle individuen, wat meer is dan de som der delen. Culturele kennis is een dynamische evolutie, een interactie van individuele interpretaties,

90

transformaties en constructies. Daarmee zie ik cultuur als een ontwikkelende entiteit waarin het individu een significante bijdrage levert.

Met mijn werk wil ik het spanningsveld van perceptie en objectieve werkelijkheid benoemen. Een andere interpretatie geeft een andere betekenis en daarmee een alternatieve werkelijkheid. Daarmee wil ik tonen, hoe een subtiel verschil in interpretatie een grootse verandering in ervaren werkelijkheid teweeg kan brengen.

De objecten in mijn huidige werk zijn metaforische dieren waarin een fysieke gelijkenis wordt verrijkt met gedragskenmerken. Door de combinatie van gedrag en fysieke metafoor lijkt het object ‘tot leven’ te komen, waarmee er wezenlijk een nieuwe betekenis aan het linguïstische symbool word gegeven. Hiermee zien we dan ook hoe fragiel en subjectief onze interpretatie van de werkelijkheid is.

KUNSTACADEMIE: Frank Mohr Institute, Groningen

Jorrit van de Waal Owls | 10x30x8cm per stuk | Douchekop, PLA en electronica

91

Sporen N

OUDE KUNSTWERKEN IN EEN NIEUW JASJE

adat kunstenaars aan een Sprouts-expositie hebben deelgenomen, blijft SBK hen volgen en met hen samenwerken. Wij presenteren deze kunstenaars op kunstbeurzen als de KunstRAI en de Affordable Art Fair, organiseren exposities in de SBK-galeries en verkopen hun werk aan bedrijven en particulieren. Ook tijdens Sprouts is elk jaar aandacht voor oud Sprouts- deelnemers.

Dit jaar zijn tien kunstenaars gevraagd om nieuw werk te maken met door SBK ter beschikking gestelde kunstwerken uit de ‘vergeten collectie’, kunstwerken die door onherstelbare beschadigingen niet meer uitgeleend of verkocht kunnen worden.

We hebben de kunstenaars gevraagd zich de kunstwerken op hun eigen manier toe te ei-

92

genen of zich door het werk te laten inspireren.

Hierdoor krijgen de werken een tweede leven als ‘collage-element’. Opvallend is hoe duidelijk de handtekening van de kunstenaars zichtbaar blijft in het nieuwe werk. Het publiek kan dit met eigen ogen aanschouwen in de expositie Sporen die tijdens Sprouts te zien is. De Sporen-werken hangen naast recent werk van de kunstenaars. Met het Sporen-project krijgen oude kunstwerken een nieuw leven en bieden we jonge kunstenaars een extra podium én de mogelijkheid om betrokken te zijn bij een uniek duurzaam project waarbij zij worden uitgedaagd om op een andere manier te werken.

Yara de Kok U

it het gekozen materiaal heb ik gedeelten met ruimtelijke elementen of met opvallende structuren geknipt en samengevoegd. Dit is vergelijkbaar met hoe ik normaal gesproken met mijn fotografiewerk aan de slag ga.

Nr 3 -13 | 40 x 40 cm | collage

Ondanks dat het gemaakt is met beelden van andere kunstenaars, herken ik in het eindresultaat toch mijn eigen handschrift.

Eva Kreuger Ik heb drie heel verschillende

werken gekozen om vervolgens bij ieder werk een herinterpretatie te maken. Hierbij ben ik uitgegaan van de techniek die gebruikt werd bij het origineel, herhaling, reliĂŤf en lichtval. Onbewust zijn deze nieuwe werken zich gaan verhouden tot mijn lopende project How to walk away over sociale structuren, lichaamstaal, ongeschreven regels.

Repetition - hands (detail) | 2018 | 25 x 120 cm | fotografie, collage, epson print op dibond

Romee van Oers

De lijnen in de originele te-

kening deden mij denken aan een constructie van gespannen draden. Het werk dat hieruit is ontstaan bestaat uit garen en multiplexplaat. Sommige garen zijn aan elkaar geknoopt, zitten vast aan spijkers en gaan door gaten in het hout. Hoe de lijn valt is afhankelijk van de gehele constructie.

Zonder titel | 12 x 19,5 cm | garen en spijkers op multiplex plaat

95

Manju Sharma M

y selection was based upon work that appeared incomplete. A point where the artist stopped too early, was too easily satisfied by the magic of creating something aesthetically pleasing, and afraid to continue in case it might be ruined. The originals were flat and without texture. You could tell the artist was afraid of going over the edge, limited by the size of the sheet, whereas the edge, the boarder, can be the most interest space.

96

After making the selection I hung up the work in my studio and just let them sit there until I got an understanding of how to continue with the pieces, to pick up where the previous artists stopped. I added layer upon layer keeping the original lines, forms, colour, present in the background, until it felt complete.

Regeneration 1 | 52 x 53 cm | charcoal, oil paint, white pencil, on paper

97

Emma Smids Mijn werk is een samen-

spel van verschillende experimenten. Het uitgangspunt daarvoor is organisch materiaal. De fragiliteit en complexiteit van de structuren die hierin door verwering ontstaan, boeien me. Ik laat mij verrassen door de onverwachte uitkomst van wat ik onder de drukpers door haal.

Daarna boots ik het ontstane fragiele beeld na met gescheurd papier, fotografie en andere grafische technieken, zoals zeefdruk en citrusdruk.

Door deze combinatie ontstaat er een gelaagdheid in mijn werk.

Zonder titel | 30 x 22,5 cm | collage ingelijst in een baklijst

99

Jef Stapel Het schilderij is maar een

velletje kleur, dacht ik. Op een houten paneel. Niet eerlijk. Jarenlang werd alleen dat bovenste laagje gezien.

Maar wat was het nou helemaal zonder de diepe dikte eronder? Die is nu aan de beurt. Flink beitelen! Voorzichtig.

100

Round 2 | multiplex | verf, overtrekpapier spijkers | 50 cm diam.

Huub Vlemmings D

e beelden die ik uit de collectie heb gezocht, heb ik gedigitaliseerd en hiervan uitsneden gemaakt. Door dit overgebleven beeld meermaals te verkleinen en vervolgens te vergroten ontstaat er een soort digitale compensatie. Hierdoor worden de beelden eigenlijk ontkoppelt van hun oorspronkelijke beeld. Uit de overblijfselen daarvan heb ik vervolgens mijn werk gemaakt.

Zonder titel | 100 x 70 cm

Liza van Vliet Voor de expositie Sporen heb

ik mij laten inspireren door een aantal etsen van een voor mij onbekende kunstenaar. Op deze etsen waren abstracte figuren te zien die mij deden denken aan machines. Het speelse lijnenspel en gebruik van simpele basisvormen heb ik als vertrekpunt genomen voor mijn driedimensionale werk. Dezelfde beeldentaal maar in een ander medium.

102

Alsof het uit de etsen naar buiten is gekropen. Ik gebruik veelal gevonden materialen die mij qua vorm aanspreken.

Lampenkappen, fietsonderdelen, stoelen en zelfs onderdelen waar ik de functie niet van ken. Die is namelijk ook helemaal niet belangrijk omdat het altijd een nieuwe betekenis krijgt wanneer ik het verwerk in een beeld.

Double roundabout | 180 x 160 x 60 cm | mixed media

Timothy Voges Het

voelde dubbel om met andermans werk aan de slag te gaan. Als kunstenaar wordt dit snel gezien als taboe.

Maar als ik naar mijn eigen werk kijk, waarin ik het vergeten verleden mij toe-eigen en door er iets nieuws van te maken, zie ik dat dit precies is wat ik al doe.

Door de ‘vergeten collectie’ niet te zien als bestaande individuele werken, maar als materiaal, werd het proces van opnieuw creëren makkelijker.

Ashes | 2018 | 20 x 24,5 cm | mixed media

105

Amanda van Wijk Procesmatig werken is een

belangrijk aspect in mijn praktijk. Dit resulteert in kunstwerken die ook de verschillende stadia van dat proces duiden. Het is een pragmatische methode om tot begrip te komen. Dit cyclische proces resulteert in voorlopige, doch niet vrijblijvende, conclusies in beeld welke voorwaardelijk worden zodra deze worden tentoongesteld. Een kunstwerk wordt autonoom doordat het geplaatst wordt. Geponeerd in een ruimte, in een actuele context geplaatst.

Autonomie is dan ook niet op de eerste plaats een waardeoordeel, maar eerder een toestand waarin het werk verkeert.

106

Eenmaal weer onttrokken uit deze situatie kan het werk weer terugkeren tot zijn oorspronkelijke diffuse toestand, ofwel letterlijk weer tot materie verworden. Er is constant mogelijkheid tot herdefiniĂŤren en het re-assembleren van materie. Het herdefiniĂŤren is hierin van belang, het constant nagaan of elementen uit het verleden nog relevant zijn of dat we het slechts hebben over een anachronistisch rudiment.

Prologue, state of matter

107

SBK SPROUTS YOUNG TALENT AWARD 2018 T

ijdens SBK Sprouts Young Talent worden twee kunstprijzen uitgereikt, waaronder de SBK Sprouts Young Talent Award.

De winnaar van de Sprouts Young Talent Award 2018 wordt bepaald door een externe jury die dit jaar bestaat uit Alex de Vries en Lieneke Hulshof samen met het artistieke team van SBK. In 2017 won Jip de Beer de prijs en bestond de externe jury uit VĂŠronique Baar en Niels Post.

Lieneke Hulshof is hoofdredacteur en auteur van Mister Motley, een Nederlands online kunstmagazine. Zij geeft les aan ArtEz Hogeschool voor de Kunsten en is verantwoordelijk voor de randprogrammering van Unfair Amsterdam, een hedendaags kunstplatform, opgericht door een generatie kunstenaars

108

die samenwerken en nieuwe wegen onderzoeken.

Alex de Vries is auteur, curator en adviseur, mede-oprichter en editor van het tijdschrift Metropolis M en eigenaar van Stern / Den Hartog & De Vries, een bureau voor communicatie in kunst en cultuur. Hij publiceerde en schreef talloze artikelen, catalogi en boeken over theater, kunst en kunstenaars met als specialisatie de interculturele en interdisciplinaire kunstpraktijk.

De Vries heeft verschillende adviesfuncties vervuld bij uiteenlopende adviesorganen.

Momenteel is hij o.a. voorzitter van de adviescommissie Kunsten van de provincie Noord-Brabant en is lid van de Commissie Beeldende Kunst en Cultureel Erfgoed van het Mondriaan Fonds.

Kunstwerk van Jip de Beer, winnaar van vorig jaar SBK Sprouts Young Talent Award 2017

109

SBK-OTTO HETTERSCHEID STIMULERINGSPRIJS De SBK-Otto Hetterscheid

Stimuleringsprijs is een aanmoedigingsprijs voor jonge kunstenaars om hen te ondersteunen in hun artistieke ontwikkeling. Het is een gezamenlijk initiatief van SBK en de Stichting Otto Hetterscheid. De prijs bestaat uit aankoop van een werk en een expositie in één van de galeries van SBK. Tijdens deze expositie wordt het werk van de winnaar getoond in samenhang met één of meerdere werken van de kunstenaar Otto Hetterscheid. De winnaars van 2017 waren Roselien Hassing en Emma Smids.

Otto Hetterscheid werd geboren in Vught in 1927. Hij studeerde aan de School voor Industriële vormgeving in Eindhoven en aan de Kunstnijverheidsschool in Amsterdam, de latere Rietveld Academie.

110

Aanvankelijk werkte Otto Hetterscheid enige tijd als grafisch ontwerper en al snel begon hij zijn eerste collages te maken.

‘Het werk van Otto Hetterscheid zit vol emotie. Het is poëtisch, lyrisch, expressief of juist ingetogen. Enkele forse trefzekere streken staan sterk in een stille omgeving.

Ragfijne lijnen manoeuvreren zich voorzichtig door het beeld. Stukjes van een handgeschreven brief zijn nauwelijks leesbaar. Maar dat doet er niet toe, want het gaat om de sfeer die het beeld oproept.

Hetterscheids werk draagt niet voor niets nooit een titel, want woorden schieten te kort. Woorden hebben hooguit een dubbele betekenis, terwijl beelden, vooral abstracte beelden, onbeschrijfelijk veel meer zeggen.

Otto Hetterscheid | Zonder titel | 1969 | Collage | 89 x 69 cm

Hetterscheid vindt het moeilijk om onder woorden te brengen wat hem ertoe drijft zijn werk te maken. Het is een gevoelskwestie. Het zit erin en het moet eruit. Zo vormt zijn werk op papier de weerslag van zijn emotie. Het is een onafscheidelijk deel van hemzelf. Tijdens het werken laat Hetterscheid zich volledig leiden door zijn gevoel.

Hij kan er niet te veel bij nadenken, want dat remt de spontaniteit in het artistieke proces.

Hetterscheids intuïtieve manier van werken leidt tot subtiel en oorspronkelijk werk, dat ook ontvankelijk is voor de ideeën en gevoelens van de toeschouwer.

Want zo gevoelsmatig als Hetterscheid te werk gaat, kan de toeschouwer zijn werk ook ontvangen.

112

Het kan je verleiden, je ontroeren en je doen glimlachen.

Urenlang kan je ernaar kijken en ervan genieten. Zonder daarbij een beroep te doen op de ratio. En dat is geoorloofd, want goede beeldende kunst behoeft eigenlijk geen tekst en uitleg’. ¹ De laatste jaren van zijn leven woonde en werkte Hetterscheid in het Rosa Spier Huis in Laren, waar hij is overleden in 2010. Tijdens zijn leven heeft hij al een stichting opgericht voor de ondersteuning van de beeldende kunst. Na zijn overlijden is de Stichting Otto Hetterscheid actief geworden. Zij beheert zijn nalatenschap, organiseert tentoonstellingen en begunstigt jonge kunstenaars. www.stichtingottohetterscheid.nl

¹ Sanneke Stigter, [Inleiding] Otto Hetterscheid 70, Otto Hetterscheid, Amsterdam 1997

KUNST LENEN SPAREN, KOPEN SBK Kunstuitleen & Ga- lectietegoed dat je

lerie is er voor zowel de ervaren kunstverzamelaar als de startende kunstliefhebber.

We verhuren én verkopen kunst aan particulieren en bedrijven.

Al vanaf € 6,75 p/mnd heb je bij ons toegang tot ruim dertigduizend kunstwerken die allemaal te leen én te koop zijn. Dé ideale manier om met kunst te experimenteren, want ben je uitgekeken op een kunstwerk, dan ruil je het gewoon om.

En heb je het kunstwerk van je dromen gevonden, dan kun je het kopen met col-

De voordelen op een rij:

tijdens het lenen hebt opgebouwd.

Wil je je interieur of bedrijf een upgrade geven met kunst, maar weet je niet hoe je daar aan begint of denk je dat je daar het budget of de knowhow niet voor hebt? Of ben je als (ervaren) kunstkoper op zoek naar een nieuwe aanwinst en wil je kunnen kiezen uit een brede en unieke collectie? Bij SBK Kunstuitleen & Galerie kun je op een toegankelijke, no nonsens manier terecht voor unieke kunst, voor elk budget.

• 24/7 kunst lenen via de onlinekunstcatalogus

• op een eenvoudige wijze kunst in je huis of bedrijf

• tijdens het lenen direct een collectietegoed opbouwen

• unieke kunst voor elk budget

• een enthousiast en vakkundig team dat je graag verder helpt

• met ruim 30.000 kunstwerken de meest gevarieerde collectie van Nederland • 7 vestigingen in Nederland; word lid bij één vestiging en je kunt overal terecht

• kunstwerken zo vaak wisselen als je wilt , dus onbeperkt experimenteren met kunst • een voordelige bezorgservice

Deze uitgave is verschenen naar aanleiding van de expositie SBK Sprouts Young Talents 2018 van 15 t/m 25 november 2018 in Loods 6, Amsterdam.

Fotografie: ŠDeelnemende kunstenaars Andrew Reid (SBK) Commercieel artistiek team/ curator: Manon Funcke (SBK) Yvonne Ploegsma (SBK) Vera Schoffelen (SBK) Tekst Jonge SBK Sprouts reageren op steeds snellere wereld: Corien van Eyck van Heslinga (SBK) Yvonne Yzermans (SBK) Redactie: Manon Funcke (SBK) Yvonne Ploegsma (SBK) Priscilla Tosari (SBK) Jenn van Voorthuisen (SBK) Grafische vormgeving: Jenn van Voorthuisen (SBK) Met dank aan: Amsterdams Fonds voor de Kunst, Prins Bernard Cultuurfonds, Michela Trovato (WOW), Stichting Otto Hetterscheid, Gerhard Hofland, RenÊe Albeda Jelgersma, Sanja Marusic, Joost Krijnen, Arend-Jan Weijsters, Fleurie Kloostra, Frans Oomen, May Heek, Nienke van der Wal.