Interview Robert C Clarke

“Genetische diversiteit van cannabis is ernstig afgenomen”

Onlangs verscheen Cannabis: Evolution and Ethnobotany, een fascinerend boek over de herkomst en ontwikkeling van cannabis en de lange, complexe relatie tussen de mens en de plant. Highlife sprak uitgebreid met één van de auteurs, Robert C. Clarke. In dit eerste deel van het interview vertelt hij over zijn kennismaking met cannabis, de eerste zadenbanken in de VS en ons land, zijn verhuizing naar Amsterdam en zijn samenwerking met David Watson en HortaPharm. “Ik vermoed dat de Nederlandse overheid in het begin hoopte dat medicinale cannabis gewoon zou verdwijnen.”

Clarke doet al sinds de vroege jaren zeventig onderzoek naar cannabis en schreef eerder Marijuana Botany (1981) en HASHISH! (1998), de 'bijbel' over de geschiedenis van hasj. Sinds eind jaren tachtig woont hij in Amsterdam, waar hij projectmanager is bij de International Hemp Association. Een aimabele zestiger, die door insiders wordt gerekend tot de grootste autoriteiten op het gebied van cannabis. Verwacht geen simpele stappenplannen om snel superwiet te kweken in zijn boeken, maar gedegen botanisch en historisch onderzoek. Clarke's boeken zijn dik en duur, maar worden gekoesterd door mensen die serieus met de plant bezig zijn. Wie zelf topkwaliteit hasj wil maken, of eigen soorten cannabis wil ontwikkelen, kan niet om zijn werk heen.

Wanneer en hoe kreeg u voor het eerst met cannabis te maken?

“Ik heb gestudeerd aan de Universiteit van Californië in Santa Cruz en kwam daar in 1971 als eerstejaars binnen. Tijdens mijn allereerste avond rookte ik cannabis op een kennismakingsfeestje in mijn studentenhuis. Sinds die avond is cannabis nooit meer uit mijn leven verdwenen. Uiteindelijk bracht de noodzaak om af te studeren, terwijl ik vooral geïnteresseerd was in cannabis, me er toe om mijn dissertatie The Botany and Ecology of Cannabis te schrijven, die ik in 1976 in eigen beheer heb uitgegeven.”

U geeft zelden interviews en heeft bij sommigen de reputatie van een kluizenaar. Terecht?

“Nee, niet echt. Ik ben gewoon heel druk met onderzoek doen naar en publiceren over cannabis. In mijn vrije tijd reis ik graag naar afgelegen plekken om te vissen. Ik kan dus soms lastig te vinden zijn, maar ik hou van gezelschap.”

Auteur Doug Fine zegt vaak dat hij “werkt voor de plant”, heeft u dat gevoel ook?

“Ik heb niet het gevoel dat cannabis ons werk nodig heeft. Waarschijnlijk zou de plant beter af zijn als we ons niet met haar zouden bemoeien. Onze co-evolutionaire relatie, die al duizenden jaren duurt, is voor beide partijen gunstig gebleken; cannabis is wereldwijd verspreid voor een grote variatie aan doeleinden en heeft de weg geëffend voor onze historische drama's. Aan het einde van de twintigste eeuw bedreigden uitroeiingsprogramma's, menselijke hebzucht en moderne vooruitgang cannabis door de vernietiging en verdrijving van lokale vezel-, zaad- en drugs-variëteiten, inclusief de traditionele culturen die de plant verbouwden. Meer recent hebben Westerlingen met de beste bedoelingen “verbeterde” kruisingen terug naar de productielanden gebracht, met als resultaat het genetisch vervuilen en verdrijven van de lokale variëteiten die daar nog bestonden. De genetische diversiteit van cannabis is inmiddels overal ernstig afgenomen. Mijn zorg is dat de hedendaagse maatregelen om cannabis te onderdrukken een groot deel van haar potentie zullen vernietigen, voordat we haar voordelen maximaal kunnen benutten. Het belangrijkste doel dat Mark Merlin en ik hadden bij het schrijven van Cannabis: Evolution and Ethnobotany was het voorlichten van mensen die de kennis missen om verlichte beslissingen te nemen over de toekomst van de relatie tussen de mens en de plant cannabis.”

tekst: Derrick Bergman foto’s: Robert C. Clarke & Derrick Bergman

Kunt u iets vertellen over de Cultivator's Choice zadenbank? Wie waren de oprichters en wat was hun relatie met Sacred Seeds?

“David Watson richtte zowel Sacred Seeds als Cultivator's Choice op in Californë, in de late jaren zeventig. Sacred Seeds was gespecialiseerd in verbeterde en gestabiliseerde, traditionele ('openpollinated') cannabis variëteiten. Cultivator's Choice bood superieure kruisingen aan, gebaseerd op de verbeterde soorten van Sacred Seeds. Watson's variëteiten, waaronder 'Skunk 1', 'Afghani 1' en 'Original Haze' werden in de vroege jaren tachtig naar Nederland gebracht en vormden het fundament van de Nederlandse zadenindustrie. Ze staan aan de basis van de meerderheid van de moderne Westerse drugsvariëteiten van cannabis. Cultivator's Choice was één van de originele zadenbanken in Nederland en bestaat nog steeds. Over de eerste jaren van de Nederlandse zadenbanken heb ik het hoofd-

stuk What's in a name? geschreven in de eerste Cannabible van Jason King.”

Op internet rouleren hardnekkige geruchten over David Watson. Zo zou hij voor de DEA hebben gewerkt in de eerste jaren van Cultivator's Choice. Wat vindt u van die claims?

“Ten eerste: geloof jij alles wat je op internet leest? Noch Cultivator's Choice, noch HortaPharm of hun medewerkers hebben ooit de DEA geholpen, op welke manier dan ook. De ongerijmde beschuldigingen op internet en elders zijn verzonnen door jaloerse mensen en worden ondersteund door roddelende pseudojournalisten die sensationele verhalen verspreiden zonder enige research naar de simpele waarheid. Aanvankelijk had HortaPharm veel problemen om van de Nederlandse autoriteiten toestemming te krijgen voor het telen van cannabis. Toen David Watson voor het eerst ging praten met het hoofd van de Inspectie Opiumwet, werd hem herhaaldelijk verteld dat cannabis “nooit een medicijn” zou zijn, omdat het een “misbruik-drug” was. HortaPharm kreeg uiteindelijk een Opiumverlof waardoor we cannabis varieteiten konden kweken en kruisen voor medicinale doeleinden. Maar binnen het ministerie verschilden de interpretaties van de reikwijdte van onze ontheffing door de jaren heen. Het ging slecht tot het hoofd van de Opiuminspectie werd vervangen en onze coöperatieve relatie werd hersteld. We gingen door met ons werk om medicinale cannabis variëteiten te ontwikkelen. Later zijn die soorten onder licentie gebruikt door GW Pharmaceuticals in Engeland. De tijd heeft bewezen wie gelijk had. Cannabis wordt nu door miljoenen gebruikers beschouwd als een effec tief medicijn, waar meer onderzoek naar gedaan moet worden.”

DE EERSTE KEER DAT IK IN AMSTERDAM WAS, VERBAASDE IK ME ER OVER DAT IEDEREEN CANNABIS VERMENGD MET TABAK ROOKTE. EEN GOEDAARDIG KRUID MIXEN MET VERSLAVENDE EN GIFTIGE TABAK? DENK EVEN NA!

Wanneer en waarom verhuisde u naar Amsterdam? Hoe zag de Nederlandse cannabiswereld er op dat moment uit?

“Ik ben eind jaren tachtig naar Amsterdam verhuisd om te gaan werken met David Watson en HortaPharm, het medicinale cannabinoïden onderzoeks- en ontwikkelingsbedrijf. De eerste keer dat ik in Amsterdam was, verbaasde ik me er over dat iedereen cannabis vermengd met tabak rookte. Een goedaardig kruid mixen met verslavende en giftige tabak? Denk even na! De enige ruim verkrijgbare cannabis van hoge kwaliteit was geïmporteerde hasj uit een groot aantal landen. Er waren maar een paar soorten geïmporteerde wiet te krijgen. Zaden uit die importwiet en uit vogelvoer werden op grote schaal in en rond Amsterdam gezaaid en honderden prachtige planten bloeiden op balkonnetjes en in potten. Maar geen van allen waren ze volgroeid voor de vorst in de herfst. Nederwiet was niet meer dan een pittoresk nieuwtje van zeer lage kwaliteit. De Nederlandse wiet begon pas te verbeteren toen er zaden van de hoge kwaliteit kruisingen uit Noord-Amerika hierheen werden gebracht en er zaadloze (sinsemilla) cannabis werd geproduceerd met moderne Nederlandse glastuinbouwtechnieken; de oorsprong van de Skunk Revolutie ”.

HET ONDERWERP MEDICINALE CANNABIS HEEFT IN NEDERLAND ZELDEN GELEID TOT EEN OPLEVING VAN PUBLIEK BEWUSTZIJN OF POLITIEK DEBAT.

Wat waren de doelstellingen van HortaPharm?

“HortaPharm is in 1991 opgericht om een generiek equivalent voor Marinol te ontwikkelen uit natuurlijke cannabis. Onderzoek van de Universiteit Groningen uit de late jaren tachtig had laten zien dat het economisch voordelig zou zijn om natuurlijke thc te gebruiken in plaats van synthetische thc als actief ingrediënt van cannabis medicijnen.”

Heeft HortaPharm geprobeerd om een ontheffing te krijgen voor medicinale productie; de ontheffing die uiteindelijk alleen Bedrocan heeft gekregen?

“Nee, HortaPharm is een onderzoeks- en ontwikkelingsbedrijf en heeft nooit een ontheffing aangevraagd om medicinale cannabis voor de apotheken te produceren. James Burton, Marcel de Wit en een aantal anderen hebben dat wel geprobeerd en werden ook geconfronteerd met verzet van de Nederlandse autoriteiten. Ik vermoed dat de overheid in het begin hoopte dat medicinale cannabis gewoon zou verdwijnen. Nu heeft de regering Bedrocan om medicinale cannabis te leveren en dat vinden ze waarschijnlijk genoeg.”

Wat vindt u van de huidige situatie in Nederland op het gebied van medicinale cannabis?

“Het onderwerp medicinale cannabis heeft in Nederland zelden geleid tot een opleving van publiek bewustzijn of politiek debat. De meeste patiënten kopen cannabis simpelweg liever bij een coffeeshop omdat het goedkoper is en omdat coffeeshops meer keuze bieden. Verschillende soorten cannabis hebben verschillende medicinale effecten. Patiënten willen cannabis die past bij hun medische toestand en hun persoonlijke smaak. Bovendien hebben patiënten een doktersrecept nodig om cannabis bij de apotheek te kunnen kopen. Het enige echte voordeel van medicinale cannabis uit de apotheek is dat je het bij sommige zorgverzekeraars vergoed krijgt.”

Anderhalve kilo cannabis kennis

Een schatkist voor de echte cannabis connaisseur, zo mag het nieuwe, 452 pagina's dikke en anderhalve kilo zware groot formaat boek van Robert Clarke en David Merlin gerust worden genoemd. Cannabis: Evolution and Ethnobotany is prachtig uitgegeven door de University of California Press, fraai geïllustreerd en staat boordevol kennis en nieuwe inzichten. Lester Grinspoon noemt het 'één van de beste, zo niet hét beste boek over de buitengewone plant Cannabis sativa dat ik ooit heb gelezen'. Grinspoon: “Het is encyclopedisch in zijn reikwijdte, nauwkeurig gedocumenteerd en uitstekend geschreven. Een must voor bibliotheken, cannabisonderzoekers en de groeiende groep lezers die geïnteresseerd zijn in deze opmerkelijke plant.”

Cannabis: Evolution and Ethnobotany Robert C. Clarke en Mark D. Merlin University of California Press ISBN 978-0-520-27048-0 ca. €79,99

de planten worden geoogst voordat de bloeifase begint.