CMYK
õÞk fníku nku RMk çkkhu {U..?
“yk {k ™Úke... {k™Mke f~Þ… Au”
(fku{Mko fkuLkoh)
(Lkð÷fÚkk)
2
3
GDP 5.5%
www.sandesh.com
hrððkh, 9 MkÃxuBçkh, h012
Þ{wLËukkþLkkuy«Úk{uõMðÕzok«õ÷kMk uMk yuõMk«uMk-ððu
yk
ÍkËeLkkt 65 ð»ko çkkË ËuþLku «Úk{ ðÕzoõ÷kMk yuõMk«uMk ðu {éÞku Au. yk{ íkku Ëuþ{kt ½ýk nkE-ðu ykÄwrLkf çkLÞk Au, Ãkhtíkw rËÕneÚke ykøkúkLku òuzíkku Þ{wLkk yuõMk«uMk ðu yíÞkÄwrLkf Au. ytíkhLke çkkçkík{kt niËhkçkkËLkku ykWxh ®høk hkuz yuõMk«uMk ðuÚke yk nkEðu çkeò Lktçkhu Au. ßÞkhu MkwrðÄkykuLke çkkçkík{kt Þ{wLkk yuõMk«uMk ðu {wtçkE Ãkqýu yuõMk«uMk-ðuÚke ðÄw çknuíkh Au. íkuLkk rLk{koý y™u Mkt[k÷Lk «ýk÷eLke çkkçkík{kt ynª yktíkhhk»xÙeÞ {kÃkËtzkuLku yLkwMkhðk{kt ykÔÞk Au. Þ{wLkk yuõMk«uMk Ãkh {kuxhfkhku {kxu 100 rf÷ku{exh «ríkf÷kfLke ÍzÃk Lk¬e fhðk{kt ykðe Au, Ãkhtíkw fux÷kf ÷kufku WL{kË{kt ykðe sELku 140Úke 160 y™u fux÷kf {kt fkuELkwt hzðwt yu ‘‘Mð økoykùÞo sLkf Au, íkuðe
suðwt heíku MktMkkh{kt fkuELkwt nMkðwt yu Ãký yux÷wt s ykùÞosLkf Au.” ík¥ð¿kkLkLke yk Ÿze ðkík fhLkkhLkwt Lkk{ Au - Vrs÷ ykÞkÍ. Vrs÷ yuf {nkíkÃkMðe níkk yLku yu{Lkk ík¥ð¿kkLk{kt ykÃkýLku õÞkhuf ÞwrÄchu ykÃku÷k ÞûkLkk «&™kuLkk sðkçkLkk ík¥ð¿kkLk suðkt s ËþoLk ÚkkÞ Au.
fur÷zkuMfkuÃk {kunB{Ë {ktfz Vrs÷Lkk SðLkLke fÚkk Ãký hku{kt[ yLku ykùÞoÚke ¼hÃkqh Au. su heíku ðkr÷Þk ÷qtxkhkLkk SðLk{kt ÃkrhðíkoLk ykðíkkt ykÃkýLku ðkÕ{erf Ér»k {éÞk fu suMk÷ ‘søkLkku [kuhxku’{ktÚke suMk÷Ãkeh ÚkE økÞk, yuðe s fÚkk Vrs÷Lkk SðLkLke Au. yu{Lkwt þYykíkLkwt SðLk yuf ÷qtxkhw xku¤feLkk MkhËkhLkwt SðLk níkwt yLku ÃkAeLkk SðLk{kt íkuyku yuf íkÃkMðe Ér»kíkwÕÞ Mktík ÚkE økÞk.
ðknLk[k÷fku íkku f÷kfLkk 200 rf÷ku{exhLke ÍzÃku Ãký fkh nktfíkk sýkÞk Au. 100 rf{eLke ÍzÃk fhíkkt ðÄw ÍzÃkÚke fkh [÷kðLkkh Ãkkt[ sux÷e ÔÞÂõíkykuyu þYykíkLkk yXðkrzÞk{kt s òLk økw{kÔÞk Au.
ºký f÷kf{kt s ykøkúk yíÞkh MkwÄe {wtçkE Ãkqýu yuõMk«uMk-ðu ËuþLkku MkkiÚke ©uc Äkuhe{køko økýðk{kt ykðíkku níkku, Ãkhtíkw nðu rËÕneÚke ykøkúkLku òuzíkk Þ{wLkk yuõMk«uMk ðu Ãkh fkh{kt {wMkkVhe fhðe yuf ÷nkðku økýkþu. yíÞkh MkwÄe rËÕneÚke ykøkúk síkkt LkuþLk÷ nkEðu Ãkh [khÚke Ãkkt[ f÷kf ÷køkíkk níkk. nðu ºký f÷kf{kt rËÕneÚke ykøkúk ÃknkU[e þfkþu.
{wtçkEÚke ÃkqýuLkk yuõMk«uMk-ðu îkhk yk ytíkh fkÃkíkkt {kºk çkuÚke ºký f÷kf s ÷køku Au. yk yuõMk«uMk-ðu Ãkh «Úk{ 93.1 rf÷ku{exhLkwt ytíkh fkÃkðk {kxu fkh[k÷fu YrÃkÞk 165 [qfððk Ãkzu Au. yk xku÷xuõMk
huz hkuÍ ËuðuLÿ Ãkxu÷ «rík rf÷ku{exh ÷øk¼øk YrÃkÞk 1.77 sux÷ku ÚkkÞ Au. òu ík{u SÃk fu ðkLk{kt {wMkkVhe fhíkk nku íkku {wtçkEÚke Ãkqýu MkwÄeLkk ytíkh {kxu YrÃkÞk 320, r{Lke çkMk {kxu YrÃkÞk 500 çkMk yLku xÙf {kxu YrÃkÞk
1050, nuðe {þeLkhe {kxu YrÃkÞk 1600 yLku MkkíkÚke ðÄw yuõMk÷ðk¤kt ðknLkku {kxu YrÃkÞk 2100 [qfððk Ãkzu Au. {wtçkEÚke ÃkqýuLkku yuõMk«uMk ðu Ãknkzeyku{ktÚke ÃkMkkh ÚkkÞ Au. hMíkk{kt A sux÷e Mkwhtøkku ykðu Au. Þ{wLkk yuõMk«uMk-ðu îkhk rËÕneÚke ykøkúk MkwÄeLkwt LkuþLk÷ nkEðu -2 îkhk ytíkh fkÃkíkkt ÃkÚke 6 f÷kf ÷køku Au, Ãkhtíkw Þ{wLkk yuõMk«uMk-ðu îkhk sðwt nkuÞ íkku íku ytíkh 211 rf÷ku{exhLkwt Au íku{kt Þ{wLkk yuõMk«uMk-ðu 165 rf÷ku{exhLkku Au. ßÞkhu çkkfeLkku 46 rf÷ku{exhLkku hMíkku rËÕneÚke Þ{wLkk yuõMk«uMk ðuLku òuzu Au. xqtf{kt nðu rËÕneÚke ykøkúk {kºk 3 f÷kf{kt ÃknkU[e þfkÞ Au yLku LkuþLk÷ nkEðuLkk rðfÕÃku yzÄkuyzÄ Mk{Þ çk[e òÞ Au.
÷qtxkhw-Mktík Vrs÷ ykÞkÍ {kýMk Mkk{kLÞ s Lknª ÷qtxkhku nkuÞ íkkuÃký yuLkk{kt òu MktíkLkkt çkes Ãkzu÷kt nkuÞ íkku yu Mktík ÚkE þfu Au. {kýMkLkkt ÓËÞ ÃkrhðíkoLk ÚkÞkLkk yLkuf Ëk¾÷kyku ykÃkýLku RríknkMk{kt òuðk {¤u Au yLku yu{Lkk ÓËÞ ÃkrhðíkoLkLku fkhýu Mk{ks{kt ykðu÷kt ÃkrhðíkoLkku Ãký ykÃkýLku òuðk {¤u Au Vrs÷ fnuíkk fu “su {kýMk EïhÚke zhu Au íkuLkkÚke çkÄk ÷kufku zhíkk hnu Au yLku suLku EïhLkku zh LkÚke íkuLkkÚke fkuE zhíkwt LkÚke yLku suLkk {Lk{kt EïhLkku zh nkuÞ Au yuLkk {kutZuÚke fkuE yMkíÞ ðkík Lkef¤íke LkÚke. {kýMkLkk ytíkh{kt hnu÷k EïhLkk ¼ÞLkku yÂøLk rð»kÞfk{LkkLku yLku MkktMkkrhf
xku÷xuõMk fux÷ku? y÷çk¥k, Þ{wLkk yuõMk«uMk-ðuLke ÍzÃke yLku yknT÷kËf {wMkkVhe {kxu ðknLk[k÷fkuLku Mkkhe yuðe ®f{ík [qfððe Ãkzþu. nk÷ Lk¬e ÚkÞu÷ xku÷xuõMk {wsçk rî[¢e ðknLkku {kxu rËÕneÚke ykøkúkLkku xku÷xuõMk YrÃkÞk 150, fkh- SÃk -ðkLk {kxu YrÃkÞk 320, r{rLk çkMk {kxu YrÃkÞk 500, çkMk y™u xÙf {kxu YrÃkÞk 1050, nuðe {þeLkhe {kxu YrÃkÞk 1600 yLku Mkkík fu ðÄw yuõMk÷ðk¤kt ðknLkku {kxu YrÃkÞk 2100 Au. {kuxhfkh [k÷fu yk yuõMk«uMkðu Ãkh sðwt nkuÞ íkku Ëh yuf rf÷ku{exhu YrÃkÞk 2.10 [qfððk Ãkzþu. {kuxhfkh {kxu yrÄfík{ MÃkez{ÞkoËk 100 rf÷ku{exh «rík f÷kfLke Lk¬e fhðk{kt ykðe Au. ßÞkhu ¼khu ðknLkku {kxu ÍzÃkLke {ÞkoËk 60 fhíkk níkk yLku ík{khe ðkíkkuLkk yLkwMktÄkLku ík{Lku ¾wþ fhðkLkku nwt {khk íkhVÚke «ÞíLk fhe hÌkku níkku, Ãkhtíkw yk{ fhðkÚke ykÃkýu çktLku EïhLku ¼q÷e økÞk níkk. ykðe heíku {kýMkLku Mktíkku»k ykÃkðk {kxu yufçkeòLke MkkÚku þkMºkLke [[ko fhðe yLku yuf çkeòLkku Mktøk fhðku yuLkk fhíkkt yufktík{kt Eïh{kt Mktøk fhðku yuLke RçkkËík fhðe yu yLkuf økýw Mkkhwt Au.” Vrs÷ ÷qtxkhw ®sËøke Sðíkk íÞkhu Ãký ð[LkLkk Ãkk¬k níkk yLku ¼hkuMkku {qfLkkhLkku ¼hkuMkku fkÞ{ xfe hnu yu {kxu Ãkqhíkk Mkòøk hnuíkk níkk. yuf ðkh yuf ðuÃkkheLkku fkV÷ku ÃkMkkh ÚkE hÌkku níkku. fkV÷kLkk {kýMkkuyu ÷qtxkhkykuLkku yðks Mkkt¼éÞku. yuf ðuÃkkhe
íkMkðeh «íkefkí{f Au.
ykMkÂõíkykuLku çkk¤e Lkk¾u Au.” MkqrVÞkLk Mkqrhyu Mktík Vrs÷ ykÞkÍ MkkÚkuLkku ÃkkuíkkLkku yuf «Mktøk fÌkku Au: “yuf ðkh MktæÞkxkýuÚke ÷ELku çkeò rËðMkLke ðnu÷e Mkðkh MkwÄe {U Vrs÷Lke MkkÚku þkMºk[[ko fhe ÃkAe {U íku{Lku fÌkwt fu,
“yksLke hkík ½ýe þw¼ yLku Mkw¾ËkÞf çkLke hne. yksu ykÃkýu þkMºkkuLke [[ko{kt hkrºk ðeíkkðe.” íÞkhu Vrs÷u hkufzwt Ãkh¾kÔÞwt fu, “yksLke hkík ½ýe yþw¼ níke, fkhý fu LkkLke {kuxe yLkuf ðkíkku îkhk ík{u {Lku Mktíkku»k ykÃkðkLkku «ÞíLk
100Úke ðÄw «kËurþf çkku÷eyku çkku÷íkku Ëuþ ðuLkuÍwyu÷k rðrðÄ MktMf]rík
**** CMYK
2
S¼
Mk{køk{Lkku swMMkkËkh MkkÚke: yk Ãký òýe ÷ku
niËhkçkkË{kt «¿kkLku fwLËhLkðk¤e yLku fkWLxe{kt fkŠíkfu {ktfzðk¤e fhe
EÂLx{Mke
Ãkuður÷ÞLk
6
7
MÃkez {ÞkoËk 100 rf÷ku{exh «ríkf÷kf Ãký ÷kufku 200 rf÷ku{exhLke ÍzÃku fkh [÷kðu Au
rf÷ku{exh «rík f÷kf Lk¬e fhðk{kt ykðe Au. Þ{wLkk yuõMk«uMk-ðu Þ{wLkk LkËeLke Mk{ktíkh Au.
MkwrðÄkyku Þ{wLkk yuõMk«uMk Ãkh hMíkk{kt ðknLk çktÄ Ãkze òÞ íkku Ëh ËMk rf÷ku{exhu xku#øk fhe sLkkh ðknLkLke MkwrðÄk Au. fkuE {kuxku yfM{kík ÚkkÞ íkku íkhík s ½xLkkMÚk¤u ÃknkU[e sðk yuõMk«uMk ðu Ãkh yuf nur÷fkuÃxh íknuLkkík hk¾ðk{kt ykÔÞwt Au. Ëh 10 rf÷ku{exhu yuf R{hsLMke Ãkk‹føkLke MkwrðÄk Au. Ëh Ãkkt[ rf÷ku{exhu MkeMke xeðe fu{uhk ÷økkzðk{kt ykÔÞk Au. Ëh 25 rf÷ku{exhLkk ytíkhu yuBçÞw÷LMkLke ÔÞðMÚkk hk¾ðk{kt ykðe yLkwMktÄkLk ÃkkLkk Lkt. 4 Ãkh ÃkkMku fux÷ktf hkufzkt Lkkýkt níkkt. íkuLku AwÃkkððk {kxu íku yk{íku{ VktVkt {khðk ÷køÞku. íkuLke Lksh yuf íktçkw WÃkh Ãkze. íktçkw{kt sELku íkuýu òuÞwt íkku yuf Vfeh nkÚk{kt {k¤k ÷ELku ykt¾ku {ª[eLku EïhLke çktËøke fhe hÌkku níkku. ðuÃkkheLku yk òuELku {Lk{kt hkník ÚkE, íkuLku ¾çkh Lknkuíke fu yk Vfeh suðku Ëu¾kíkku {kýMk yu çkeòu fkuE Lknª Ãký ÷qtxkhw MkhËkh Vrs÷ s níkku. yLkwMktÄkLk ÃkkLkk Lkt. 4 Ãkh
CMYK
2
www.sandesh.com
W¥khkÄo{kt y{urhfkLku 15 {eþkuÄMkËeLkk Lkkhk fku÷tçkMku íkuLke ºkeS
s¤MkVh Ëhr{ÞkLk Ërûký y{urhfk ¾tz{kt ykðu÷k ðuLkuÍwyu÷k ËuþLke Ähíke Ãkh «Úk{ ðkh Ãkøk {qõÞku níkku. yk ÷urxLk y{urhfLk ËuþLke Ërûkýu çkúkrÍ÷ íkÚkk Ãkrù{u fku÷trçkÞk Ëuþ ykðu÷ku Au. yk ÷urxLk ËuþLke W¥kh rËþkLke MkhnË fuhurçkÞLk îeÃkMk{qn íkÚkk W¥khÃkqðo rËþk{kt yux÷krLxf {nkMkkøkh ½q½ðu Au. ¾Lkes íku÷Lke ðkík Lkef¤u yux÷u ykhçk Ëuþku s ÞkË ykðu, Ãkhtíkw ðuLkuÍwyu÷k ËwrLkÞk{kt ÃkuxÙkur÷Þ{ WíÃkkËLk{kt rðï{kt 5kt[{wt MÚkkLk Ähkðu Au. ynª sux÷wt MkMíkwt (90 ÃkiMkk «rík÷exh) íku÷ rðï{kt çkesu õÞktÞ LkÚke. Ërûký{kt yu{uÍkurLkÞLk støk÷ íkÚkk W¥kh ¼køk{kt ËrhÞkfktXu ÃkÚkhkÞu÷k økk÷e[k suðk çke[ {Lk {kune ÷u íkuðk Au. yk Ëuþ íkuLkk fwËhíke MkkIËÞo WÃkhktík rðïMkwtËheyku {kxu Ãký òýeíkku Au.
RríknkMk ðuLkuÍwyu÷kLke ykÍkËeLke [¤ð¤u Ërûký y{urhfk ¾tzLkk ËuþkuLku WÃkrLkðuþðkËe þkMkLk{ktÚke {wÂõíkLkku ÃkÞøkk{ ykÃÞku níkku. s¤Þkºke fku÷tçkMk íkuLke LÞq÷uLzLke ºkeS ËrhÞkE MkVh Ëhr{ÞkLk 1498{kt yk ËuþLkku yktxku {khe økÞku yu ÃkAeLkk çkeò s ð»kou fku÷tçkMku [ªÄu÷k {køko Ãkh y÷kuLMkk ze ykusuËk yLku y{urhøkku ðuMÞwfeyku Lkk{Lkk ¾÷kMkeyku nkuze{kt çkuMkeLku QíkÞko, íkuyku ík¤kð Ãkh ½h çkktÄeLku hnuíkk ÷kufkuLkwt á~Þ rLknk¤eLku yr¼¼qík ÚkE økÞk. yk ¼qr{Lkku Lkòhku òuÞk ÃkAe íkuLku Mkhkuðh fktXu ðMku÷k Exk÷eLkk ðurLkMk þnuhLke ÞkË ykðíkkt ðurLkMk ÃkhÚke ðuLkuÍwyu÷k yuðwt Lkk{ Ãkkzâwt. yu Mk{Þu ðuLkuÍwyu÷k{kt {q¤ y{urhLzeLk yuðk fkheçk yLku yhkðkf suðe òríkLkk
hrððkh, 9 MkÃxuBçkh, h012
MkkIËÞo¼qr{ ðuLkuÍwyu÷k
rðrðÄ MktMf]rík
÷kufSðLk
nMk{w¾ økßsh {n¥ðLkwt ÷køÞwt níkwt. ykÚke MÃkurLkþkuyu ðuLkuÍwyu÷k{kt yœku s{kððkLkwt Lk¬e fÞwO. fkhfkMk þnuhLke MÚkkÃkLkk Mk{Þu E.Mk. 1567{kt ynªLke {q¤rLkðkMke «ò Ãkh ¼khu yíÞk[khku ÚkÞk. MÃkuLk Ëuþu ºký ËkÞfk MkwÄe ðuLkuÍwyu÷kLke «ò ÃkkMku fkufku, þuhze íkÚkk fe{íke {kuíkeLke ¾uíke fhkðeLku ¼khu þku»ký fÞwO. Ërûký y{urhfkLkk yLÞ Ëuþku{kt Ãký MÃkuLkLkk WÃkrLkðuþðkËe þkMkLkLkku ºkkMk ðÄíkku síkku níkku. íkuLkku Ãknu÷kuðnu÷ku rðhkuÄ £kÂLMkMfku Ä r{hkLzkyu fÞkuo. ykÚke r{hkLzkLke ÄhÃkfz fheLku su÷{kt Ãkqhe Ëuðk{kt ykÔÞk
Mk¥kkðkh Lkk{ ðMíke hksÄkLke rðMíkkh {wÏÞ ¼k»kk Ä{o {kuxkt þnuhku
: : : : : : :
çkkur÷rðÞLk rhÃkÂç÷f ykìV ðuLkuÍwyu÷k 2,71,50,095 fkhfkMk 9,16,445 [ku.rf{e. MÃkurLkþ, yLÞ ½hu÷w ¼k»kkyku r¾úMíke çkkŠMk÷kuLkk, fkhçkku÷ku, {hkfiçkku, ðu÷uÂLMkÞk, x{uohku, {íkwheLk
yLku su÷{kt s íku{Lkwt yðMkkLk ÚkÞwt. {k[o 26, 1822Lkk hkus ðuLkuÍwyu÷k{kt ykðu÷k rðLkkþf ÄhíkeftÃku ¼khu íkçkkne {[kðe. ykMk{kLke yLku Mkw÷íkkLke ykVíkkuÚke ½uhkÞu÷k Ëuþ{kt rMk{kuLk çkkur÷ðh hk»xÙeÞ nehku íkhefu W¼he ykÔÞk. yk ËkþorLkf,
õÞk fníku nku RMk çkkhu {U..?
ºkfkhr{ºk furçkLk{kt çkuXk-çkuXk økÃk-MkÃk fhe hÌkk níkk, íÞkt ÃkqAâwt: þwt Au, ftE ¾kMk? yk SzeÃkeLkk zuxk ykÔÞk Au: y{u fÌkwt. íku{ýu íðrhík «rík¼kð ykÃÞku: yhu Akuzku Þkh, RMk {U õÞk hϾk ni! ðu÷, yk ðkík fkuE yuf ÔÞÂõík Ãkqhíke LkÚke. 1000 Lknª 10,000{ktÚke 9999 ÷kufku ykðwt s ftEf {kLku Au. ykÃkýk fux÷k xfk! ßÞkhu nfefík yu Au fu SzeÃkeLkk yktfzk{kt ík{khk-{khk, ykÃkýk çknw çkÄk ‘xfk’ Mk{kÞk Au. ykVxh ykì÷, ExTMk {Lke, nLke... yÚkofkhý íkku ykÃkýk hkus-çkhkusLkk SðLk WÃkh AðkÞwt Au Lku Auf hMkkuzk MkwÄe hks fhu Au Þkh.. nk, íkku ðkík SzeÃkeLke níke, íkksuíkh{kt òhe ÚkÞu÷k yktfzk «{kýu [k÷w ð»koLkk «Úk{ rºk{krMkf økk¤k Ëhr{ÞkLk SzeÃkeLkku økúkuÚkhux 5.5 xfk ykÔÞku Au. økík ð»koLkk 7.7 xfkLke Mkk{u yk Ëh ¾kMMkku Lke[ku nkuðk Aíkkt íku 5.2 xfkLke yuftËhu Äkhýk yLku yøkkWLkk {k[o õðkxohLkk 5.3 xfkLkk {wfkçk÷u Mknus Ÿ[ku Au. çkeswt, yk MkkÚku s Mk¤tøk ykX õðkxohLkku Lkuøkurxð xÙuLz Ãký çkË÷kÞku Au. yur«÷-2010Úke ÷E {k[o2012 MkwÄeLkkt çku ð»koLkk ykX rºk{krMkf økk¤k{kt ykÃkýku ykŠÚkf rðfkMkLkku Ëh Mkíkík Äkuðkíkku hneLku 9.4 xfkÚke økøkze 5.3 xfkyu ykðe økÞku níkku. yk Äkuðký sqLkõðkxoh{kt yxõÞwt Au. ºkeswt, ½ýk çkÄk ¾kMk fheLku rðËuþe rð&÷u»kfkuLkku ytËks Ãkkt[ xfk fu íkuÚkeÞ Lke[k rðfkMkËhLkku níkku. yk ykþtfk ¾kuxe Xhíkkt zkì÷h MkrníkLkk {wÏÞ rðËuþe [÷ý Mkk{u ¼ªMk yLkw¼ðíkk YrÃkÞkLku Úkkuzef hkník {¤þu. ykÃkýe fhLMke ÃkhLkwt zkWLkðzo «uþh nk÷ Ãkqhíkwt ½xþu. [kuÚkwt, 5.5 xfkLkku rVøkh Lkçk¤ku nkuðk Aíkkt ðirïf yÚkoíktºkkuLke íkw÷Lkk{kt ½ýku çknuíkh Au. y{urhfLk EfkuLkku{e {ktz çku xfkLkk Ëhu ðÄe Au. ÞwhkuÍkuLkLkk rfMMkk{kt økúkuÚkhux {kELkMk yzÄk xfkLkku Au. òÃkkLk, hrþÞk,
y
íÞkhu yrÄf {rnLkku [k÷u Au. økwshkík{kt {kºk 60 xfk ðhMkkË MkkÚku Ëwfk¤ Ãký çkkhýwt ¾¾zkðe hÌkku Au. yux÷u yíÞkhu økwshkík {kxu Ëwfk¤{kt yrÄf {kMk Au yuðwt fne þfkÞ. Ãký {kuxkt ¼køkLkk fkì÷ursÞLMkLke ËþkLkwt òu xqtf{kt ðýoLk fhðwt nkuÞ íkku yk Ëwfk¤{kt yrÄf {kMk fnuðík çkhkuçkh çktÄçkuMkíke ykðu. òufu, yu{Lke ®sËøke{kt yrÄf {kMkðk¤ku ½kx yðkhLkðkh Úkíkku nkuÞ Au. øk÷o£uLz MkkÚku fkìVeþkuÃk økÞkt nkuEyu yLku £uLzLke çku £uLzÍ ykðe òÞ. ÃkkAe çkuW Ëu¾kð{kt XefXkf nkuÞ. ðkík[eík{ktÞ ¾kMk Ë{ Lk nkuÞ. xqtf{kt yu{Lkk ykððkÚke ykÃkýkt r[¥kíktºk{kt nh¾Lkkt fkuE MÃktËLkku ÃkuËk Lk ÚkkÞ. yk íkhV Ãkkufux{Lke{kt fhfMkh fhe fkìVeþkuÃk sðk YrÃkÞk çk[kÔÞk nkuÞ, yu{kt yk çku yrÄf Mknu÷eyku òuzkÞ. çku{ktÚke yuf íkku òýu Lk¬e fheLku ykðe nkuÞ fu ‘ykLku ¾t¾uhe Lkk¾ðku Au.’ yux÷u yu {kU½k{kt {kU½e MkuLzrð[ ykuzoh fhu. fkìVe íkku ¾he s. ÃkkAe yuLku fkìVe ¾kMk ¼kðíke Lk nkuÞ. yuf
yÚkoíktºk ðuLkuÍwyu÷kLkk SzeÃkeLke 80 xfk ykðf íkku íku÷Lke rLkfkMk fhðk{ktÚke {¤e òÞ Au íku{ Aíkkt çkeçkeMkeLkk sýkÔÞk {wsçk yk Ëuþ{kt ½ýk ÷kufku økheçke hu¾kLke Lke[u SðLk Sðu Au. rðï{kt íku÷ WíÃkkËLk fhíkk ËuþkuLkk MktøkXLk ykuÃkufLkku MkÇÞ Ëuþ Au íku{ Aíkkt nsw f{kýe{kt ÃkkA¤ hne økÞku Au. ðuLkuÍwyu÷k rðï{kt MkkiÚke Ÿ[ku VwøkkðkLkku Ëh Ähkðu Au. {fkE, swðkh, þuhze, fkuVe, fu¤kt suðe ¾uíkÃkuËkþku ykÄkrhík Vqz «kuMku®Mkøk Wãkuøk Ãký Mkkhku rðfMÞku Au. ÃkuxÙkur÷Þ{ WÃkhktík ¾uíkeÃkuËkþku, ¾Lkeòu, çkktÄfk{Lkkt MkkÄLkku, Ëðkyku, Ãkþw ¾kýËký, rðrðÄ {þeLkheykuLke ÞwyuMk WÃkhktík çkúkrÍ÷ íkÚkk [eLk Ëuþ ÃkkMkuÚke ykÞkík fhu Au.
{kLkðMk{qnku hnuíkk níkk. ðuLkuÍwyu÷kLkk yk {q¤ rLkðkMkeyku çknkhLke ËwrLkÞkÚke íkÆLk yòý níkk. fux÷kf RríknkMkfkhkuLkk {ík {wsçk {q¤ økwÞkLkkÚke ykðu÷e {rh[u Lkk{Lke ykrËòrík ðuLkuÍwyu÷k{kt hnuíke níke. r{hLËk hkßÞ yLku ËuþLkk W¥kh ¼køk{kt ykðu÷k fkhfkMkLkk ¾eý«Ëuþ{kt ðMkðkx Ähkðíkk {rh[u MkrníkLkk fux÷kf {q¤ rLkðkMke òíkeÞ Mk{qnkuyu 16{e MkËe{kt MÃkurLkþkuLkk ykøk{LkLkku rðhkuÄ fheLku x¬h Íe÷e níke. ðuLkuÍwyu÷k ËrhÞkE ðuÃkkh yLku [ktr[Þkyku Ãkh [ktÃkíke Lksh hk¾ðkLkk Mkwhûkkí{f árüfkuýÚke ðÄw
5.5% Ãk
ðuLkuÍwyu÷k suðk «Ëuþkuyu MÃkuLkÚke Mðíktºk ÚkELku yuf Mkt½Lke h[Lkk fhe. 1830{kt ðuLkuÍwyu÷k yk Mkt½{ktÚke y÷øk ÃkzeLku Mðíktºk Ëuþ íkhefu yku¤¾kÞku.
SzeÃke ½xu yux÷u MkhfkhLke ykðf ½xu, hksfku»keÞ ¾kÄ ðÄu, ÞkusLkkfeÞ ¾[ko{kt fkÃk {qfðku Ãkzu. ykðf-òðfLkk çku Auzk ¼uøkk fhðk Mkhfkhu çkòh fhs ðÄkhðwt Ãkzu yux÷u ÔÞksLkku çkkuòu ðÄu. yuf rð»k[¢ Au yk Mkk÷w! ykuMxÙur÷Þk, nkUøkfkUøk, ®MkøkkÃkwh, MkkWÚk ykr£fk, çkúkrÍ÷ Lku çkeò ½ýk çkÄk yufÚke [kh xfkLke huLs{kt h{u Au. 7.6 xfkLkk SzeÃke MkkÚku yuf{kºk [eLk yÃkðkË Au! økúkuÚkhux Mknus Qs¤ku hnuðk ÃkkA¤Lkwt {wÏÞ fkhý fLMxÙõþLk Mkuõxh Au. íkuLkku ð]rØËh 10.9 xfk LkkUÄkÞku Au, su yøkkW Mkkzk ºký xfk níkku. íkku 3.7 xfkLkku ð]rØËh ÄhkðLkkh f]r»kûkuºk yk ðu¤k {kuxk ÄçkzfkLke ËnuþíkÚke rðÃkheík 2.8 xfkLkk Ëhu ð]rØ ÃkkBÞwt Au. ¾he íkf÷eV nðu ykðu
fku{Mko fkuLkoh yrLk÷ Ãkxu÷ Au. ykiãkurøkf WíÃkkËLkLkk yktf{kt ®MknVk¤ku Ähkðu Au íku {uLÞwVuõ[®høk MkuõxhLkku økúkuÚkhux sqLk õðkxoh{kt Võík 0.2 xfk LkkUÄkÞku Au. su yøkkW Mkðk Mkkík xfkÚkeÞ ðÄw níkku. xÙuz-nkuxÕMk íkÚkk fkuBÞwrLkfuþLMk ûkuºkLkku rðfkMkËh 13.8 xfk níkku, íku ‘LkkuÍ-zkEð’ {kheLku 4 xfkyu ykðe økÞku Au. MkŠðMk ûkuºkLkku økúkuÚkhux Lkðk íkr¤Þu 6.9 xfk ÃknkUåÞku Au. fLxÙõþLMk ûkuºkLkku økúkuÚkhux ºký økýku ðæÞku íkuLkk fkhýu SzeÃkeLkku rVøkh ‘ykufu-ykufu’ ÷køku Au, Ãkhtíkw ykLkk WÃkh ¼hkuMkku fhe þfkÞ Lknª. çkìLf ÚkkÃký-rÄhký íkÚkk íkku øk÷o£uLz MkkÚku ytøkík ({kuxu ¼køku Mke÷e) ðkíkku fhðkLke nkuÞ íku ÚkkÞ Lknª yLku yk¾k {rnLkkLkwt Ãkkufux yu÷kWLMk yk yrÄf Mknu÷eyku ÃkkA¤ ¾[koE òÞ. yk{ Aíkkt yu f]íkÎLk Mknu÷eyku, fu su Ãkkuíku fkìVeþkuÃk{ktÚke Lkef¤íke ð¾íku [kh fu[yÃkLkkt ÃkkW[ ËçkkðeLku Lkef¤e nkuÞ, yu çknkh íkku yu{ s ðkík fhu fu ‘y÷eLkk çkeyuVLkk fkLk ÃkhLkk ðk¤ íkku ÷k÷w«MkkË suðk Au!’
÷ku÷{-lol yÄeh y{ËkðkËe ½ýe ðkh yu{ çkLku fu fkufLkwt WAeLkwt çkkEf ÷ELku LkeféÞk nkuEyu yLku hMíku síkkt {kuçkkR÷ rh[kso fhkððk fkuf ËwfkLkLkk ykux÷u [Zeyu Ãký çku s r{rLkx{kt çknkh hMíkk Ãkh {qfu÷wt çkkEf xku#økðk¤k WXkðe òÞ (xqtf{kt ykÃkýwt xku#øk ÚkE òÞ!) Ãknu÷kt íkku ÄúkMkfku Ãkzu fu yk WAeLkwt
rMk{uLx-Mxe÷ suðk EL£kMxÙf[h WãkuøkkuLkk yktfzk òuíkkt fLMxÙõþLMk MkuõxhLkku ð]rØËh þtfkMÃkË sýkÞ Au. çkeswt, økúkuMk furÃkx÷ Vku{uoþLk yux÷u fu {qzehkufký, «kEðux fLÍBÃkþLk yÚkkoíkT ¾kLkøke ûkuºkLke ðÃkhkþe {køk yLku MkŠðMk ûkuºk yk ºkýuÞLkwt «{ký ½xâwt Au. ºkeswt, yur«÷Úke sw÷kE Ëhr{ÞkLkLke çksux ¾kÄ Y. 2.64 ÷k¾ fhkuz hne Au. yk ð»kuo 5.30 ÷k¾ fhkuzLke rVMf÷ zurVrMkxLkk ÷ûÞktfLkk íku ÷øk¼øk çkkðLk xfk ÚkÞk! [kuÚkwt, Lkçk¤k [ku{kMkkLke yMkh sqLk õðkxoh{kt LkÚke Ëu¾kE íku nðu Ëu¾kþu. MkÃxu. õðkxoh{kt f]r»k ûkuºkLkku økúkuÚkhux çkuþf f{òuh hnuðkLkku Au. {uLÞwVuf[®høk Mkuõxh yk{uÞ ËwËoþk{kt Au. y{urhfk Mkrník Ãkrù{e ËuþkuLke ¾kLkk-¾hkçkeLkk fkhýuu rLkfkMk {kuh[u Lkuøkurxð ð÷ý þY ÚkÞwt Au. sqLk {kMk{kt suLkku økúkuÚkhux 3.8 xfk níkku íku RL£kMxf[h ûkuºkLkku ð]rØËh yzÄkÚkeÞ ðÄw økøkze sw÷kE{kt 1.8 xfkyu ykðe økÞku Au íku ykøkk{e r[ºk ¾hkçk nkuðkLkku yuf ðÄw Ãkwhkðku fne þfkÞ. Mkkzk Ãkkt[ xfkLkku SzeÃke hux ykððk Aíkkt Mfu{Lke nkh{k¤k yLku Ãkkur÷rxf÷ fBÃkÕÍLkLke Ãkezk{kt ykŠÚkf rËþk Ëkih økw{kðe [qfu÷e {Lk{kunLk Mkhfkhu ¾wþ Úkðk suðwt fktE LkÚke. ðirïf {tËeÚke rLkfkMkLku nkrLk ÚkE Au íku fçkq÷ Ãkhtíkw ‘ykuðhMÃku®Lzøk’ yux÷u fu Mkhfkhe ¾[o{kt Äkhýk fhíkkt {kuxku ðÄkhku íku{s ykŠÚkf MkwÄkhkLkk {k{÷u rËþkneLkíkkyu yÚkoíktºkLku ðÄw LkwfMkkLk fÞwO Au. {uLÞwVuõ[®høk Mkuõxh ¾kzu økÞwt Au. Lkðk {qzehkufký yLku hkusøkkhe MksoLkLkku ÷qýku ÷køÞku Au. ykLku æÞkLk{kt hk¾eLku rhÍðo çkìLf 17 MkÃxu.Lke r{®xøk{kt ÔÞksËh ½xkzþu? fuMk íkku MxÙkutøk Au Ãkhtíkw ‘fuð¤ ÔÞksËh ½xkzðkÚke M÷kuzkWLk ¼økkze þfkÞ Lknª. yLkwMktÄkLk ÃkkLkk Lkt. 4 Ãkh
¢ktríkfkhe yLku WËkh{íkðkËe {kýMk {kºk ðuLkuÍwyu÷k s Lknª fku÷trçkÞk, ÃkLkk{k, Rõðkzkuh, Ãkuhw yLku çkkur÷rðÞk suðk ËuþkuLke ykÍkËeLkk {wÏÞ LkkÞf íkhefu yku¤¾kÞk. fkhkçkku÷ku ÷zkE çkkË 5 sw÷kE, 1811Lkk hkus fku÷trçkÞk, ÃkLkk{k yLku Rõðkzkuh yLku
«
ðíko{kLk ÔÞkÃkkh-Wãkuøk ûkuºk{kt MkkiLkwt æÞkLk Mkrðþu»k su yuf rð¼kðLkk WÃkh s furLÿík ÚkÞu÷wt òuðk {¤u Au íku Au ‘økúknfLkk Mktíkku»k’Lke rð¼kðLkk. Auf LkkLkk frhÞkýkLkk ËwfkLkËkhÚke ÷ELku çknwhk»xÙeÞ ftÃkLkeyku MkwÄe Mkki ÃkkuíkÃkkuíkkLkk økúknfkuLku Mktíkku»kðkLke òýu MÃkÄko{kt Au. Lkðe ðirïf yÚkoÔÞðMÚkkyu ½ýe çkÄe ÔÞkÃkkhLku ÷økíke çkkçkíkku{kt yk{w÷ ÃkrhðíkoLk ykÛÞwt Au. ðÄíke síke MÃkÄko, [esðMíkwykuÚke Q¼hkíkkt çkòhku yLku AuÕ÷k ËkÞfk{kt Lke[k síkk LkVk yLku ðu[kýLkk ð¢ku MkkiLku økúknf-furLÿík çkLkðkLke Vhs Ãkkzu Au. Mk{økú çkòhkuLke {tËe-íkuS òýu økúknfLkk MkeÄk ytfwþ{kt nkuÞ yu{ sýkÞ Au. ftÃkLkeyku ¾qçk ®[íkLk fhe, «Mkkh {kæÞ{kuLke ÃkMktËøke fhe, rð¿kkÃkLk WÃkh ™kýkt ¾[uo yLku íkkuÞ økúknfkuyu, íku{Lkk yLkw¼ðLku ykÄkhu yk ftÃkLkeykuLke [esðMíkwyku fu Mkuðkyku {kxu, íku{Lkk r{ºkku fu MknfkÞofhku{kt «Mkhkðu÷ku íku{Lkku yu ytøkuLkku yr¼«kÞÃkAe íku «þÂMíkLkk þçËku nkuÞ fu yk÷ku[LkkLkk (Word of mouth), íku s yíÞtík «¼kðþk¤e «Mkkh{kæÞ{ íkhefu Q¼he hÌkku Au. ‘økúknf-Mktíkku»k’Lke yk rð¼kðLkk MkkiLku ykx÷e MkwrðrËík nkuðk Aíkkt, yux÷e s yxÃkxe Au, fkhý fu ½ýe MkwMÚkkrÃkík ftÃkLkeyku Ãký økúknf-Mktíkku»kLku ÞÚkkÚko heíku Mk{sðk{kt økkVu÷ hne nkuðkLku fkhýu rLk»V¤ økE Au. økúknf-Mktíkku»kLkk Ÿzk yÇÞkMke yLku ‘Satisfaction, A Behavioural Perspective on the Consumer’ ÃkwMíkfLkk ÷u¾f rh[kzo
ykur÷ðh fnu Au fu, “çkÄkLku ¾çkh Au fu økúknf-Mktíkku»k yux÷u þwt, Ãkhtíkw ßÞkhu íku{Lku íkuLke ÔÞkÏÞk ykÃkðkLkwt fnuðk{kt ykðu íÞkhu òýu íkuykuu yu rðþu íkÆLk yòý Au!!” ‘økúknf-Mktíkku»k’Lku swËk swËk ÃkÞkoÞkuÚke Mk{òðe þfkÞ su{ fu, økúknfu [esðMíkw fu MkuðkLkk WÃk¼kuøkÚke ¾kMMke yuðe ‘Mktík]rÃík’ yLkw¼ðe nkuÞ, yÚkðk ykðk WÃk¼kuøkÚke íkuLku ‘Mkw¾Ë ÷køkýeyku’ ÚkE nkuÞ, íkku íkuLkku økúknf-Mktíkku»kLkku yktf Ÿ[ku Au yu{ fnuðkÞ. ð¤e, fkuEf ðkh su íku [esðMíkw fu Mkuðk{ktÚke fkuE ½xf Ëqh fhðkÚke økúknfLku ‘hkník’ ÚkkÞ íkuLkk Ãkrhýk{u Ãký íku Mktíkku»k yLkw¼ðu. Ëhuf [esðMíkw fu MkuðkLke økwýð¥kk Ãkhíðu økúknf y{wf rLkrùík ÏÞk÷ Ähkðíkku nkuÞ Au,
fkì÷ursÞLMkLku fkÞ{ Ëwfk¤{kt yrÄf {kMk çkkEf õÞktf [kuhkE íkku økÞwt LkÚkeLku? ÃkAe Mkå[kE ¾çkh Ãkzu Ãký WÃkkzeLku yu õÞkt ÷E økÞk yu þkuÄðk{kt çkeòu f÷kf òÞ yu Ëhr{ÞkLk suLkwt çkkEf nkuÞ yu VkuLk Ãkh VkuLk fheLku ík{khk VkuLkLke çkuxhe Wíkkhe Lkk¾u. yux÷u su rnhkuELkLku RB«uMk fhðk çkkEf ÷eÄwt nkuÞ yuLku VkuLk ÚkkÞ Lknª fu ‘nwt çkkEf þkuÄwt Awt, íkwt hkn òusu’. yux÷u yu Lkkhks ÚkE òÞ. yuftËhu yuLku {Lkkððk Mkk{kLÞ fhíkkt zçk÷ ¾[kuo Ãkkzðku Ãkzu. Ãký r¾MMkkt{kt níkk yux÷k YrÃkÞk íkku çkkEf Akuzkððk{kt ðÃkhkE økÞk nkuÞ, yux÷u Auðxu rnhkuELkLkk ¾[uo s fkìVe Ãkeðe Ãkzu. yu{kt hneMkne
CMYK
ðuLkuÍwr÷ÞLk ÷kufku Mð¼kðÚke çkrn{wo¾ økýkÞ Au. íkuyku {¤íke ð¾íku çkkuze ÷UøðusLkwt ¾kMk æÞkLk hk¾u Au. Ãkwhw»kku yufçkeòLku ½ýk Mk{Þu {¤u íÞkhu ¼uxeLku yr¼ðkËLk fhu Au. ÷kufku rð¼õík fwxwtçk{kt hnuðk{kt {kLku Au. Ãknu÷e ð¾ík {¤íkk nkuÞ íÞkhu rfMk fhðe Mkk{kLÞ Au. ðuLkuÍwyu÷kLkk 95 xfk ÷kufku r¾úMíke Ä{o Ãkk¤u Au. Lkkíkk÷Lke Äk{Äq{Úke Wsðýe ÚkkÞ Au. ÞwyuMkLkk Ãknuhðuþ íkÚkk SðLkþi÷eÚke ÷kufku «¼krðík Au. ðuLkuÍwyu÷k{kt ÞwhkurÃkÞLk ðMkkníke, y{uhuÂLzÞLk, ykr£fLk, yurþÞLk yLku {æÞ ÃkqðoLkk ðtþeÞ Mk{qnku MktÃkeLku hnu
Au.100 fhíkkt Ãký ðÄw «kËurþf çkku÷eyku Au. MÃkurLkþ íkÚkk ytøkúuS MkkiÚke ðÄw çkku÷kíke ¼k»kk Au. hksÄkLke fkhfkMk{kt MÃkurLkþ, Rxkr÷ÞLk yLku ÃkkuxwoøkeÍku hnu Au. yuf yktøk¤e Ëu¾kzðe yu ðÕøkh [uük økýkÞ Au. MkkIËÞo MÃkÄkoykuLkwt ykÞkusLk ð»ko Ëhr{ÞkLk Úkíkwt s hnu Au. ðuLkuÍwyu÷kLke Akufheyku-ÞwðíkeykuLku ¼ux{kt {¤íke ðMíkwyku {kuxu ¼køku fkuM{urxõMk fu ø÷u{h «fkhLke s nkuÞ Au. MkkIËÞo MÃkÄko yu hk»xÙeÞ yku¤¾Lkku yuf ¼køk økýkÞ Au. 12 ð»ko MkwÄe yÇÞkMk {Vík íkÚkk VhrsÞkík Au. {q¤ ykr£fk yLku ÞwhkurÃkÞLk þi÷eLke yMkhík¤u Qíkhe ykðu÷wt òuhkuÃÃkku Lkk{Lkwt fÃk÷ Lk]íÞ íkÚkk Mktøkeík Ëuþ{kt ðÄkhu ÷kufr«Þ Auu. ðuLkuÍwyu÷k{kt Vuçkúwykhe {kMk{kt fkŠLkð÷Lkwt ykÞkusLk ÚkkÞ Au. [kh rËðMkLkk fkŠLkð÷Lkku ËrhÞkfktXkLkkt økk{ku yLku þnuhku{kt íkku MkkiÚke ¼khu ¼¼fku hnu Au.
¾kýeÃkeýe {fkELkk ÷kux{ktÚke çkLkíkku íkuõðeLMk yLku [eÍ çkku÷ MðkrËü ¾kuhkf økýkÞ Au. ßÞkhu Lkkíkk÷ ykðu íÞkhu {fkELkk ÷kux{ktÚke nk÷kfk Lkk{Lke {eXkE ÷kufku çkLkkðu Au. suLku [efLk íkÚkk ÃkkufoLke MkkÚku ¾kðk{kt ykðu Au. ðuLkuÍwyu÷k xÙkurÃkf÷ Ëuþ nkuðkÚke V¤V¤krË ¾qçk Ãkkfu Au. V¤V¤krËÚke {kfuox Mkwþkur¼ík ÚkÞu÷kt òuðk {¤u Au. swðkh íkÚkk fkuVeLkwt Ãký yøkíÞLkwt MÚkkLk Au. ËqÄ, $zkt íkÚkk rðrðÄ zuhe «kuzõx yLku V¤V¤krË hku®sËk ¾kuhkfLkku yuf ¼køk Au. ËrhÞkE rðMíkkhLkk ÷kufkuLkku {wÏÞ ¾kuhkf Mke Vqz Au. ¾kýeÃkeýe Ãkh MÃkuLk, ÞwhkuÃk yLku y{urhfkLke yMkh ðÄw òuðk {¤u Au. hasmukh108@gmail.com
økúknfLkku Mktíkku»k yuf yxÃkxe rð¼kðLkk
økúknfMktíkku»k {kºk [esðMíkwLke økwýð¥kk Ãkqhíkku Lknª, yLÞ fux÷ef çkkçkíkku Ãkh Ãký ykÄkrhík nkuÞ Au. ‘økúknf Mktíkku»k’Lke rð¼kðLkkLkk rðrðÄ ykÞk{kuLku su Mkkhe heíku Mk{su íku MkV¤íkkLku ðhu Au focus
ð¤e yu rðþuLke íkuLku fux÷ef yÃkuûkkyku Ãký nkuÞ Au. òu økwýð¥kk rðþuLkku yLkw¼ð íkuLke yÃkuûkkykuLku Ãký yktçke òÞ íkku íku Mktíkku»k yLkw¼ðþu. ð¤e, økúknfMktíkku»k {kºk [esðMíkwLke økwýð¥kk Ãkqhíkku Lknª, yLÞ fux÷ef
{uLkus{uLx zkì. yu.Mke. çkúñ¼è çkkçkíkku Ãký ykÄkrhík Au. su{ fu, íkuLkk ftÃkLke fu rð¢uíkk MkkÚkuLkk Mkw{u¤¼Þko MktçktÄku, íkuýu [qfðu÷e [esðMíkwLke ®f{ík Mkk{u íkuLku «kÃík ÚkÞu÷ ð¤íkh, su íku [esðMíkw fu MkuðkLke ½uhçkuXkt s Mk{ÞMkh rzr÷ðhe, íkuLke MkkÚku ftÃkLkeLkk MkuÕMk{ìLku fhu÷ rþü ðíkoLk-ÔÞðnkh, íkuLke ÃkkuíkkLke [esðMíkw fu MkuðkLkku WÃk¼kuøk fhíke ðu¤kLke {LkkuÂMÚkrík RíÞkrË. ‘økúknf Mktíkku»k’Lke rð¼kðLkkLkk yk rðrðÄ ykÞk{kuLku su Mkkhe heíku Mk{su íku MkV¤íkkLku ðhu. fkuE Ãký ftÃkLke {kxu ‘økúknf Mktíkku»k’ yu yuf Mkçk¤ ÔÞqnkí{f WÃkfhý Au. ½ýe ftÃkLkeykuyu íkuLku Ãkqhíke fwLkunÚke MkV¤íkkÃkqðof ys{kðe òuÞwt Au. íku{ýu ði¿kkrLkf Zçku Mkðuoûkýku nkÚk Ähe, íku{kt ði¿kkrLkf Zçku «&™kðr÷yku ½ze, ykçkY Ãký Äq¤Äkýe ÚkE òÞ. rçk[khk fkì÷ursÞLMk! fkì÷us{kt íkku ykih ¾hkçk nk÷ík nkuÞ. yuf íkku yuxuLzLMkLkk ðktÄk nkuÞ. yutþe xfk nkshe Ãkqhe fhðk nðu ÃkAeLkku Ëhuf õ÷kMk ¼hðku sYhe nkuÞ. yu{kt ÃkkAku «kuVuMkh ¾œwMk nkuÞ. ykøk¤ çku ðkh íkku yuLkk s õ÷kMk{kt Ÿ½íkk ÍzÃkkÞk nkuEyu. yuftËhu ykÃkýe ÂMÚkrík ðuMx RÂLzÍLkk ykuÃk®Lkøk çkku÷h Mkk{u ¢eÍ Ãkh Q¼u÷k ¼khíkeÞ ÃkqtAzeÞk ¾u÷kze suðe nkuÞ. çkeS íkhV çkkhe çknkh, õ÷kMk £e nkuðkÚke, ykÃkýLku øk{íke nkuÞ yuðe Akufhe, Mkkð Lkðhe, fkuELke hkn òuíke, Ãkk¤e Ãkh çkuXe nkuÞ. ºkeS íkhV hkºku r¢fux {u[ òuE nkuÞ yuLkku Wòøkhku {kÚkk Ãkh [Zâku nkuÞ. yuðk{kt Íkufwt ykðu, «kuVuMkhLke Lksh ík{khk WÃkh Ãkzu yLku õÞktfÚke yufkyuf çkuføkúkWLz BÞwrÍf ðkøkðk ÷køku. yu{kt Ÿ½ Qze òÞ. «kuVuMkh yLku yk¾ku õ÷kMk ykÃkýe íkhV swyu íÞkhu ¾çkh Ãkzu fu ‘yku¥kkheLke, yk íkku {khku s {kuçkkR÷ ðkøku Au.’
group suðk økwýkí{f MktþkuÄLkLkkt WÃkfhýkuLkku «Þkuøk fhe, íku{Lkk s Lknª Ãkhtíkw íku{Lkk MÃkÄofkuLkk økúknfkuLkk Mktíkku»kLkwt Míkh òýe, íku{Lkk ÃkkuíkkLkk f{o[kheykuLku ykðkt MkðuoûkýkuLkkt nuíkw÷ûke Ãkrhýk{kuÚke ðkfuV hk¾e, f{o[kheykuLkk Ãkøkkh yLku yLÞ MkwrðÄkykuLku økúknfLkk Mktíkku»k yktf MkkÚku Mkktf¤e MkV¤íkk nktMk÷ fhe nkuÞ Au. Info Quest îkhk nkÚk ÄhkÞu÷ 40 ËuþkuLkk 20,000 økúknf MkðuoûkýkuLkkt Ãkrhýk{kuLkk yktfzkþkMºkeÞ Ãk]Úk¬hýLkk ykÄkhu, økúknf Mktíkku»k su íku ftÃkLkeLke ykðf, LkVku, «ríkck yLku økúknfkuLke rLkck{kt fuðku ykùÞosLkf ðÄkhku fhu Au íku Ëþkoðíkkt Lke[u {wsçkLkkt fux÷ktf íkkhýku íkkhÔÞkt Au. 1. ÃkqýoíkÞk Mktíkwü økúknf, Xef-Xef Mktíkwü økúknf fhíkkt 2.6 økýku ðfhku f{kE ykÃku Au. 2.ÃkqýoíkÞk Mktíkwü økúknf, yMktíkku»k yLkw¼ðíkk økúknf fhíkkt 17 økýku ðfhku f{kE ykÃku Au. 3. yuf Mktíkw»x økúknf yLÞ 5Úke 6 sýLku íkuLkk Mkw¾Ë yLkw¼ðLke ðkík fhu Au. 4. yíÞtík yMktíkw»x økúknf, íkuLkk yMktíkku»kLke ðkík ËMk sýLku fhu Au. RíÞkrË. y{urhfkyu íkuLkk r¼LLk r¼LLk 10 ykŠÚkf rð¼køkku{kt ykðu÷e 47 WãkuøkkuLke 230 ftÃkLkeyku {kxu yLku 100 sux÷e Vuzh÷ yLku MÚkkrLkf Mkuðkyku {kxu økúknf Mktíkku»k yktfkuLke økýíkhe fhe Au. yk økýíkhe 0Úke 100Lkk Mfu÷ WÃkh fhðk{kt ykðe Au. Ÿ[ku Mfu÷ yux÷u Ÿ[ku økúknf Mktíkku»kLkku yktf íku {wsçk ElectronicsLku 85, yuÃkh÷Lku 80, ÷kEV ELMÞkuhLMkLku 80, zeVuLMkLku 76, fBÃÞwxh MkkuVxðuhLku 77, nkuÂMÃkx÷kuLku 76, nkux÷kuLku 77, yLkwMktÄkLk ÃkkLkk Lkt. 4 Ãkh
z-çkfk {Lku yu s Mk{òíkwt LkÚke fu þeËLku ykðwt ÚkkÞ Au, ¾œwMk «kuVuMkhLkk õ÷kMk{kt s {kuçkkR÷ MkkR÷Lx fhðkLkwt hne òÞ Au. yLku Ãkheûkk{kt íkku ½ýe fVkuze Ëþk Úkíke nkuÞ Au. yuf íkku 33 xfk fkuMko íkku ¾çkh Lk nkuÞ. çkkfe ðæÞwt nkuÞ yu{ktÚke 24 xfk ykuÃþLk{kt Akuze ËeÄwt nkuÞ. çkkfe çk[u yu{kt ÃkkAwt fux÷wtÞ Mk{s Lk Ãkzu, yLku su Mk{s Ãkzu yu ÞkË Lk hnu. yuðk{kt Mkðkhu yufÍk{ nku÷{kt ÃknkU[ku yux÷u Søkhe Ãkfku {kufkýLkk Mk{k[kh ykÃku fu ‘Mkh«kEÍ! òu íkku yksu MkwÃkhðkEÍh fkuý Au? yLku ÃkAe ykùÞoÚke nku÷{kt Lksh Ëkuzkðeyu yux÷u ÷w®føk ÷tzLk xku®føk xkurfÞku yuðk Mk¥kwLkkt ËþoLk ÚkkÞ. yk Mk¥kw yuLke ºkktMke ykt¾ ðzu yk Ãknu÷kt fux÷kÞ rþfkh fhe [qõÞku nkuÞ yuLke [[koyku ð»kkuoÚke fuLxeLk Ãkh Mkkt¼¤e nkuðkLkwt ÞkË ykðu. ÃkAe íkku ŸÄwt ½k÷eLku su ykðzu íku ÷¾ðk rMkðkÞ fkuE rðfÕÃk çk[u ¾hku? adhir.amdavadi@gmail.com
CMYK
3
hrððkh, 9 MkÃxuBçkh, h012
www.sandesh.com
«fhý
{k
34
™Mke™ku r{òs íkÆ™ Wf¤e „Þku níkku. su ftE ÚkÞwt yu{kt yuýu ÄkÞwO níkwt yu «{kýu™wt ftE ÚkÞwt ™nª... ytíku rMkØkÚko Mkw„tÄk™u ÷E™u ™ef¤e „Þku y™u ÷ktƒk íkkÞVk ð„h Mkw„tÄk f~Þ… Mkne-Mk÷k{ík …kxeo{ktÚke ™ef¤e „E yu ðkík {k™Mke™u …kuíkk™e nkh suðe ÷k„e níke. yu rËðMku {k™Mke {™{kt Ã÷k™ fhe™u ykðe níke. yuýu Mkwþktík™u …ý yu {kxu íkiÞkh fÞkuo níkku, …ý yk rMkØkÚko ™k{™k Akufhkyu Ëk¾÷ ÚkE™u yk¾e ƒkS ƒ„kze ™k¾e... ƒeS íkhV yswo™ Ëuþ{w¾™u rMkØkÚkuo ¼hƒòhu ík{k[ku {kÞkuo níkku... yu™k nkÚk{kt ykðe „Þu÷e Mkw„tÄk™u heíkMkh Íqtxðe™u yu …kuíkk™e MkkÚku ÷E™u síkku hÌkku. Mkw„tÄkyu …kxeo™e ðå[u ‘ykE ÷ð Þw rMkØkÚko’ fne™u …kuíkk™ku íkku f[hku fÞkuo s, W…hÚke {erzÞkyu ðkík™u WAk¤e... y™w…{fw{kh Ëuþ{w¾u …nu÷e ðkh Ëefhk MkkÚku íkkuAzkEÚke ðkík fhe. íkku ºkeS íkhV Mkkr{Þk {kxu Mkw„tÄk™wt ðíko™ yuf ™nª Äkhu÷e …ezk ÷E™u ykÔÞwt níkwt... yuýu yuðwt Äkhe íkku ÷eÄwt s níkwt fu rMkØkÚko y™u Mkw„tÄk ðå[u fkuEf «fkh™e r™fxíkk Úkþu, …ý yu™u MðÙuÞ ÏÞk÷ ™nkuíkku fu Mkw„tÄk ykðe heíku rMkØkÚko™k «u{{kt …ze sþu. y™u AuÕ÷e …ý rðr[ºk ðkík yu níke fu yk„÷u rËðMku ƒ™e „Þu÷e ½x™k rðþu Mkw„tÄk™u fkuE yVMkkuMk ™nkuíkku. òýu su ftE ƒLÞwt yu ™þk™e yMkh nuX¤ ™nª, …ý Mkw„tÄk™e {hSÚke s ÚkÞwt nkuÞ yu{ yuýu yk¾eÞu ðkík™u ¾qƒ
“yk {k ™Úke... {k™Mke f~Þ… Au”
hkíkÚke ƒ™íke „Þu÷e ½x™kyku yu™e ™sh Mkk{u rVÕ{™e …èe™e su{ [k÷íke níke. Mkk{u nì{kuf …h ƒuXu÷e Mkkr{Þk nkÚk{kt [k™ku f… …fze™u Äe{u Äe{u Íq÷e hne níke. ¾kMMke ûkýku™e [w…feËe …Ae Mkkr{ÞkÚke hnuðkÞwt ™nª, “nðu, þwt
Mkkr{Þkyu zh y™u yMk÷k{íkeÚke A÷fkíke ykt¾ku MkkÚku rMkØkÚko íkhV òuÞwt, “þwt sðkƒ yk…eþ?” “òu Mkkr{Þk, ykðe Akufheyku™ku «u{ yu{™k ûkrýf Q¼hk™wt …rhýk{ nkuÞ Au. nwt yu™u „{e „Þku Awt. yu {™u ðMkkððk {k„u Au. ƒúkLzuz þku…™e fkuE þkì rðLzku{kt {wfkÞu÷e yufkË yuðe ðMíkw Awt nwt, su yu™u „{e „E Au. ÷¾÷qtx …iMkk Au yu™e …kMku yux÷u «kRMk xu„ òuðk™e …hðk ™Úke fhíke yu Akufhe, …ý yuf ðkh yu ðMíkw yu™k fƒkx{kt ykðe sþu …Ae yu ðMíkw™wt fkuE {n¥ð ™nª hnu yu™e ®sË„e{kt. yux÷u nwt þwt sðkƒ yk…eþ yu™e [[ko fhðk™ku fkuE yÚko s ™Úke.” s Mðk¼krðfíkkÚke y™u þktríkÚke Mðefkhe ÷eÄe. yk ƒÄe QÚk÷…kÚk÷™e ðå[u rMkØkÚko™wt {q¤ fk{ yxðkE „Þwt níkwt. rËðMkku …Mkkh ÚkE hÌkk níkk. yu™k …Ã…kyu yk…u÷e A {rn™k™e {wËík …qhe Úkðk{kt ƒnw rËðMkku ƒkfe ™nkuíkk. …eyu[.ze. Akuze™u sðwt …zu yuðe yu™e {k™rMkf íkiÞkhe ™nkuíke. yu™u {kxu yk yk¾eÞu …rhÂMÚkrík ¾qƒ „qt[ðý¼he ÚkE „E níke. Mkw„tÄk™u {ËË fhðk síkk yuýu …kuíkk™k «u{™ku EÍnkh fhe ™kÏÞku níkku... …kuíkk™k Y{{kt …÷t„ …h …zu÷ku rMkØkÚko Aík íkhV òuE hÌkku níkku. yu nS n{ýkt s Mkw„tÄk™u íÞktÚke …kAku VÞkuo níkku. yk¾e hkík™k Wò„hk …Ae yu™u Ÿ½e sðwt níkwt, …ý „E fk÷
rð[khu Au?” “ftE rð[khíkku ™Úke. {khu Úkkuzk f÷kf Ÿ½e sðwt Au.” “rMkØkÚko, yk Akufhe™u íkwt yku¤¾íkku ™Úke. yuýu yks MkwÄe ®sË„e{kt nkh Mðefkhe ™Úke... ™k Mkkt¼¤ðk™e yu™u xuð ™Úke. {„s™e Vhu÷e Au.” “íkku?” rMkØkÚkuo ƒurVfhkEÚke Mkðk÷ …qAâku. yuýu Mkkr{Þk íkhV òuðk™e íkMkËe …ý ™ ÷eÄe. “íkku...” Mkkr{Þkyu Ÿzku ïkMk ÷eÄku, “íkku yu{ fu yu yu™k ykE ÷ð Þw™ku sðkƒ {k„þu.” “{k„þu íÞkhu òuÞwt sþu.” “íkwt þwt sðkƒ yk…eþ yu rð[kÞwO Au?” rMkØkÚkuo Mkkr{Þk Mkk{u òuÞwt, …Ae nMke …zâku, “sðkƒ íkkhu òýðku Au fu {khu yu™u yk…ðk™ku Au?” “{khu …ý òýðku Au.” Mkkr{Þk™e
^÷kuÃk rVÕ{, rnx ®Mkøkh ík{Lku ¾çkh Au? ¾kt’ ‘íke Mkyu {kh çkkur÷ðqzLke MkkiÚke ftz{ rVÕ{ku{kt MÚkkLk Ähkðu Au. Ãký {òLke ðkík yu Au fu rVÕ{Lkwt xkRx÷ MkkUøk MkkuLkw rLkøk{u y÷øk y÷øk heíku 54 yðks{kt økkÞwt Au. yk økeík çkLkkððk{kt xufTLkku÷kuSLkku ¾qçk WÃkÞkuøk fhðk{kt ykÔÞku Au suLkk ÷eÄu MkkuLkw rLkøk{u ykx÷k yðks{kt økeík økkÞwt. yk «fkhLkkt økeík økkðk{kt MkkuLkwyu íkku hufkuzo çkLkkðe ÷eÄku Ãký ‘íkeMk {kh ¾kt’Lku Lk íkkhe þõÞku.
ykt¾ku{kt yMk÷k{íke y™u zh níkkt, yu™u MkíÞ ¾ƒh níke …ý òýu rMkØkÚko™k {kuZuÚke Mkkt¼¤ðk™e yu™e {k™rMkf íkiÞkhe ™nkuíke. ƒL™u ðå[u Mkkð MkeÄeMkkËe ËkuMíke níke. Mkkr{Þkyu rMkØkÚko™u nsw MkwÄe …kuíkk™k {™™e ðkík fne ™nkuíke... rMkØkÚkuo …ý õÞkhuÞ Mkkr{Þk™u ¾kuxe ykþkyku yk…e ™nkuíke, …ý òýu-yòýu yu yuðwt RåAíke níke fu rMkØkÚko™k Sð™{kt ƒeS fkuE Akufhe ™ ykðu. yu™u yuðe …ý ¾ƒh s níke fu ƒeS Akufhe ™nª ykðu íkuÚke …kuíkk™u søÞk {¤e sþu yuðwt ™nª ÚkkÞ... íku{ Aíkkt yu™k {™{kt rMkØkÚko {kxu su ÷k„ýe níke yu™u fkhýu yu rMkØkÚko MkkÚku ƒeS fkuE Akufhe™ku rð[kh …ý fhe þfu íku{ ™nkuíke... yuýu zh y™u yMk÷k{íkeÚke A÷fkíke ykt¾ku MkkÚku rMkØkÚko íkhV òuÞwt, “þwt sðkƒ yk…eþ?” “òu Mkkr{Þk, ykðe Akufheyku™ku «u{ yu{™k ûkrýf Q¼hk™wt …rhýk{ nkuÞ Au. nwt yu™u „{e „Þku Awt. yu {™u ðMkkððk {k„u Au. ƒúkLzuz þku…™e fkuE þkì rðLzku{kt {wfkÞu÷e yufkË yuðe ðMíkw Awt nwt, su yu™u „{e „E Au. ÷¾÷qtx …iMkk Au yu™e …kMku yux÷u «kRMk xu„ òuðk™e …hðk ™Úke fhíke yu Akufhe, …ý yuf ðkh yu ðMíkw yu™k fƒkx{kt ykðe sþu …Ae yu ðMíkw™wt fkuE {n¥ð ™nª hnu yu™e ®sË„e{kt. yux÷u nwt þwt sðkƒ yk…eþ yu™e [[ko fhðk™ku fkuE yÚko s ™Úke.” “íkwt {k™u Au yux÷wt Mknu÷wt ™Úke...” “òu, su ðMíkw ÚkE s ™Úke yu™k rðþu [[ko fhðk™ku þku yÚko? yíÞkhu {khk {kxu y„íÞ™wt yu Au fu nwt yk ƒÄe …t[kík Akuze™u {khk …eyu[.ze.{kt æÞk™ yk…wt. yk ƒÄwt ßÞktÚke þY ÚkÞwt níkwt yu íkku ¼q÷e s „Þk Aeyu...” yuýu Ÿzku r™:ïkMk ™kÏÞku. nS íkku yu ykt¾ku {ª[e™u Ÿ½ðk™e íkiÞkhe fhu íÞkt s yu™k Mku÷Vku™™e ®h„ ðk„e. Mkkr{Þk y™u
rMkØkÚko ƒL™u [kUõÞkt. rMkØkÚko …kMku Mku÷Vku™ Au yu ðkík™e ƒu-ºký sý™u s ¾ƒh níke... yuýu Q¼k ÚkE™u xuƒ÷™k zÙkuyh{kt …zu÷ku Mku÷Vku™ W…kzâku. y÷fuþ Þkr¿kf™ku Vku™ níkku. “õÞk ÷zfu... íkq™u íkku zkìõxhux fh™u fu ƒnk™u …qhe Þwr™ðŠMkxe ne nrÚkÞk ÷e... õÞk ƒkík ni, rnhkuE™ fku ne VMkk r÷Þk...” y÷fuþ Þkr¿kf {kuxuÚke nMÞku. “yiMkk fwA ™nª ni Mkh.” sðkƒ yk…íkkt yk…íkkt rMkØkÚko™k {„s™wt fBÃÞwxh ykì™ ÚkE „Þwt. yk ¾ƒh y÷fuþ MkwÄe fuðe heíku …nkUåÞk nþu yu íkku yu™u Mk{òE „Þwt, …ý y÷fuþ su ftE ƒLÞwt Au yu rðþu ÔÞt„ fhíkku níkku fu ¾wþ níkku yu ðkík™ku Mkqh nsw rMkØkÚko™u Mk{òíkku ™nkuíkku, “ðku... Íhk ßÞkËk nku „E Úke WMku f÷ hkík. ƒunkuþ ÷zfe fku ½h …nqt[k™k...” “yhu nk ¼E nk, ƒunkuþ ÷zfe sƒ Þu fnu rf rMkØkÚko ykE ÷ð Þw... rVh WMku ½h íkku …nqt[k™k ne [krnÞu.” yu {kuxu {kuxuÚke nMkíkku níkku. „E fk÷ hkík™e …kxeo{kt nksh níkk yu{ktÚke fkuEfu y÷fuþ™u Vku™ fÞkuo nþu yux÷wt ™¬e níkwt. “{uhu {™ {U yiMkk fwA ™nª ni.” “h¾™k ¼e {ík. {k™Mke f~Þ… íkwBnu rsLËk ™nª Akuzu„e.” “ík{u fnuðk þwt {k„ku Aku?” “nwt yux÷wt s fnuðk {k„wt Awt fu Mkw„tÄk fkuhku [uf Au. yu™k …h …kuíkk™wt ™k{ ÷¾ðk s™khu {hðk™e íkiÞkhe fhe hk¾ðk™e.” “yuðwt fu{?” “yux÷k {kxu fu {k™Mke f~Þ… yíÞkhu ƒunk÷ Au. Mkw„tÄk™k …iMkk yu™u yk ƒÄe Mk{MÞk{ktÚke W„khe þfu yu{ Au. ƒu Akufhkyku{ktÚke fkuE™kt Xufkýkt ™Úke... h½wƒehu hkufz õÞkt Aw…kðe Au yu™e yu{™u ¾ƒh ™Úke... y™u Mkw„tÄk f~Þ… òu yk Ëwr™Þk{kt ™ hnu íkku yu™k …iMkk - «ku…xeo
y{heþLke rðhkMkík r«ÞËþoLku 19 97{kt yrLk÷ fÃkqh yLku
íkççkwLku ÷ELku ‘rðhkMkík’ rVÕ{ çkLkkðe níke. yk rVÕ{{kt hkò XkfwhLkku hku÷ ÷usuLzhe yufxh y{heþ Ãkwheyu fÞkuo níkku, Ãký íku Ãknu÷kt yk hku÷ r«ÞËþoLku «rík¼kþk¤e yËkfkh LkrMkhwÆeLk þknLku ykuVh fÞkuo níkku. LkrMkhwÆeLku íku hku÷ fhðk{kt rË÷[MÃke Lk Ëk¾ðe. ytíku íku hku÷ y{heþ ÃkwheLku ykÃkðk{kt ykÔÞku, {kuxk ¼køku rð÷LkLkku hku÷ fhíkk y{heþ Ãkwheyu yk rVÕ{{kt þkLkËkh yr¼LkÞ fheLku ÃkkuíkkLke [rhºk yr¼Lkuíkk íkhefuLke yku¤¾Lku {sçkqík çkLkkðe níke.
CMYK
fkÞËuMkh {k™Mke f~Þ…™u s {¤u.” “yk Ëwr™Þk™e fkuE {k …kuíkk™e Ëefhe™wt ƒqhwt RåAu?” “yk {k ™Úke... {k™Mke f~Þ… Au. Ëwr™Þk™e fkuE †e …kuíkk™k …rík™wt {] í Þw RåAu ? {k™Mkeyu yu fhe ƒíkkÔÞwt.” “Þw {e™ h½wƒeh™wt {kuík...” “òu Akufhk, nwt ík™u fnuíkk zhíkku níkku, …ý nðu {™u ÷k„u Au fu íkwt ðÄw ™u ðÄw Ÿzk …kýe{kt Qíkhe hÌkku Au yux÷u {khu ík™u nfefíkÚke ðkfuV fhe Ëuðku òuEyu. {k™Mke yíÞtík MðkÚkeo y™u yntfkhe †e Au. yu™k Mkw¾™e ykzu su ykðu yu ™ u Wzkze Ëu í kk {k™Mke™u yu f Mku f Lz …ý ™nª ÷k„u.” “nk... …ý...” rMkØkÚko Úkku z ku „qt[ðkÞku. yu su{ ðÄw «Þí™ fhe hÌkku níkku yk ÂMÚkrík{kt Ú ke ™ef¤ðk™ku, yu{ yu ðÄw ™u ðÄw yk yk¾eÞu …rhÂMÚkrík{kt Ÿzku Äfu÷kE hÌkku níkku. yu y÷fuþ Þkr¿kf™u …kuíkk™e furVÞík Mk{òðe hÌkku níkku yu Ëhr{Þk™ yu™k ½h™k Ëhðkò …h fkuEf nkÚk …Akzíkwt nkuÞ yuðku yðks ykÔÞku. Mkkr{Þkyu QXe™u Ëhðkòu ¾kuÕÞku íÞkhu fkuEyu Vq÷™ku ƒwfu rzr÷ðh fhkÔÞku níkku. Mkkr{Þkyu ƒwfu ÷eÄku, Mkne fhe …Ae Vq÷ku™k yu ƒwfu{kt ¼hkðu÷wt yuf „w÷kƒe ht„™wt fðh Mkkr{Þkyu ¾U[e fkZâwt. y÷fuþ
yu™u ÷køÞwt fu yu™k …kuíkk™k nkÚk-…„ Xtzk ÚkE „Þk Au... “Mkh, ík{™u Úkkuze ðkh{kt Vku™ fhwt?” yu™wt {„s y÷fuþ MkkÚku™e ðkík[eík{ktÚke ™ef¤e™u …ºk{kt …hkuðkE [qõÞwt níkwt. yuýu …ºk Vhe ðktåÞku. “ík{khe òík™u nwrþÞkh Mk{sðk™e sYh ™Úke. Mkw„tÄk f~Þ…™u VMkkðe™u yu™k Yr…Þk nz… fhe sðk™e RåAk …qhe ™nª ÚkkÞ... nðu …Ae yu™u {¤ðk™e fu Vku™ fhðk™e fkurþþ fhe Au íkku Sðíkk ™nª hnku yux÷wt Mk{S ÷uòu. Sð ðnk÷ku nkuÞ íkku ðnu÷e íkfu {wtƒE þnuh Akuze Ëku. rËÕneÚke ¼k„ðwt …zâwt níkwt yu íkku ík{™u ÞkË nþu s... nðu ík{khe {hSÚke {wtƒE Akuzþku íkku ðkn™{kt ƒuMke™u sðk {¤þu y™u òu y{khe heíku Akuzkððwt …zþu íkku þƒðkrn™e ík{™u y{ËkðkË MkwÄe {qfe sþu. ™¬e ík{khu fhðk™wt Au.” rMkØkÚkuo …ºk Awèku VUfe ËeÄku. yu …÷t„ …h ƒuMke „Þku. ¢kuÄ{kt yu™ku [nuhku ík{ík{e hÌkku níkku. Mkk{u y˃ ðk¤e™u Q¼u÷e Mkkr{Þk heíkMkh Äúqsíke níke. “rMkz, íkwt síkku hnu...” “yk{™kÚke zhe™u? Mkðk÷ s ™Úke ykðíkku.” rMkØkÚko™ku yðks þktík y™u MðMÚk níkku, “…xu÷™ku Ëefhku Awt. yu{ ¼k„e™u {uËk™ Akuzwt íkku {khk ƒk…™wt ™k{ ÷ksu.” “yu™k fhíkkt yu{ fu{ ™Úke fnuíkku fu Mkw„tÄk™u {kxu {hðk …ý íkiÞkh ÚkE „Þku Awt!” Mkkr{Þk™k yðks{kt Äkh níke, …ý yu hzwt hzwt ÚkE „E níke. “ík™u yuðwt Mkkt¼¤e™u Mkkhwt ÷k„íkwt nkuÞ íkku {™u ðktÄku ™Úke, …ý yu Mkå[kE ™Úke. su Akufhe™u «u{ fhíkku nkuô yu™u
rMkØkÚko™wt {„s y÷fuþ MkkÚku™e ðkík[eík{ktÚke ™ef¤e™u …ºk{kt …hkuðkE [qõÞwt níkwt, “ík{khe òík™u nwrþÞkh Mk{sðk™e sYh ™Úke. Mkw„tÄk f~Þ…™u VMkkðe™u yu™k Yr…Þk nz… fhe sðk™e RåAk …qhe ™nª ÚkkÞ... nðu …Ae yu™u {¤ðk™e fu Vku™ fhðk™e fkurþþ fhe Au íkku Sðíkk ™nª hnku yux÷wt Mk{S ÷uòu. Sð ðnk÷ku nkuÞ íkku ðnu÷e íkfu {wtƒE þnuh Akuze Ëku. rËÕneÚke ¼k„ðwt …zâwt níkwt yu íkku ík{™u ÞkË nþu s... nðu ík{khe {hSÚke {wtƒE Akuzþku íkku ðkn™{kt ƒuMke™u sðk {¤þu y™u òu y{khe heíku Akuzkððwt …zþu íkku þƒðkrn™e ík{™u y{ËkðkË MkwÄe {qfe sþu. ™¬e ík{khu fhðk™wt Au.” MkkÚku ðkík fhíkkt fhíkkt rMkØkÚkuo RþkhkÚke s zkufwt W÷k¤e™u Mkkr{Þk™u fk„¤ ¾ku÷ðk y™u ðkt[ðk fÌkwt. Mkkr{Þkyu fk„¤ ¾kuÕÞku, ðktåÞku... fk„¤ ðkt[íkkt ðkt[íkkt yu™ku [nuhku MkVuË …qýe suðku ÚkE „Þku. yuýu ƒu ð¾ík nkuX …h S¼ Vuhðe y™u f…k¤ W…h Äe{u Äe{u …hMku ð ku W…Mke ykÔÞku. yuýu …ºk …qhku fÞkuo. yu™k {„s{kt Mkku rð[khku ykðe „Þk... rMkØkÚko nsw Vku™ …h ðkík fhe hÌkku níkku. Mkkr{Þkyu sE™u rMkØkÚko™k nkÚk{kt yu …ºk yk…e ËeÄku. Vku™ [k÷w níkku, …ý rMkØkÚkuo …ºk …h yAzíke ™sh ™k¾e. …ºk …qhku Úkíkkt MkwÄe{kt yu™k [nuhk …h™k ¼kð ƒË÷kE „Þk. yíÞkh MkwÄe yu y÷fuþ MkkÚku nMke nMke™u ðkík fhe hÌkku níkku. y[k™f yu™ku [nuhku „t¼eh ÚkE „Þku.
{kxu {hðk íkiÞkh ÚkE òô yu Mkk[wt, …ý Mkw„tÄk yu Akufhe ™Úke...” yuýu Ÿzku ïkMk ÷eÄku, “nsw MkwÄe íkku ™Úke s...” yuýu …kuíkk™k [nuhk …h …kuíkk™e ƒL™u nÚku¤e Zktfe ËeÄe. Úkkuzef ûkýku yu{ s þktík ƒuMke hÌkku. …Ae Q¼ku ÚkÞku. yuýu fƒkx{ktÚke þxo fkZâwt, “nwt ykðwt Awt.” “õÞkt òÞ Au?” Mkkr{Þkyu yu™u ƒkðzu Ú ke …fze ÷eÄku . .. rMkØkÚku o sðkƒ ykÃÞk ð„h ƒkðzwt AkuzkÔÞwt. yu Y{™e ƒnkh ™ef¤e „Þku. …nu÷kt Mkkr{Þk™u rð[kh ykÔÞku fu yu …kA¤ sE™u yu™u hkufu. …Ae yu íÞkt s, rMkØkÚko™k Y{{kt nì{kuf …h ƒuMke „E... ¾wÕ÷k Ëhðkò{ktÚke Wíkkð¤e [k÷u sE hnu÷k rMkØkÚko™u yu [w…[k… òuíke hne. (¢{þ:) kaajalozavaidya@gmail.com
CMYK
4
hrððkh, 9 MkÃxuBçkh, h012
www.sandesh.com
LkeíkeþS, Ãkeyu{ ÃkËLkk MÃkÄofku ykuAk LkÚke! rçknkhLkk {wÏÞ{tºke Lkeíkeþfw{khLkkt AuÕ÷k A {rnLkkLkkt rLkðuËLkku ÃkhÚke íku{Lke ðzk«ÄkLk çkLkðkLke {n¥ðkfktûkk AqÃke hnuíke LkÚke. ðzk«ÄkLk ÃkË {u¤ððwt ftE ¾kðkLkk ¾u÷ LkÚke. ðzk«ÄkLk çkLkðk {kxu ykÃkýk Ëuþ{kt yLkuf Lkuíkkyku ykíkwh Au íÞkhu Lkeíkeþu {kºk fkuE yuf ÔÞÂõík MkkÚku s MÃkÄko LkÚke fhðkLke, MÃkÄofkuLke ÞkËe ½ýe ÷ktçke Au
rçk
nkhLkk {wÏÞ{tºke Lkeíkeþfw{khu íkksuíkh{kt yuf sLkíkk Ëhçkkh{kt rLkðuËLk ykÃÞwt níkwt fu “nwt LkÚke {kLkíkku fu nwt Ãkeyu{ ÃkËLkku W{uËðkh Awt. {U yøkkW Ãký fÌkwt Au fu nwt yu ÃkË {kxu rVx LkÚke. {Lku LkÚke ÷køkíkwt fu {khu yk (Mkwþe÷ {kuËeLkk) rLkðuËLk ytøku fkuE rxÃÃkýe fhðe òuEyu.” LkeíkeþLke yk ðkík rçknkhLkk LkkÞçk {wÏÞ{tºke yLku ¼ksÃkLkk Lkuíkk Mkwþe÷fw{kh {kuËeLkk rLkðuËLk Mkt˼uo níke, su{kt Mkwþe÷u sýkÔÞwt níkwt fu Lkeíkeþfw{kh ‘Ãkeyu{ {xerhÞ÷’ Au yLku 2014Lke ÷kufMk¼kLke [qtxýeyku{kt íku{Lke ¼qr{fk [kðeYÃk nþu. Mkwþe÷fw{kh {kuËeLkk rLkðuËLkLkk Úkkuzk f÷kfku Ãknu÷kt s sLkíkk ˤ (Þw)Lkk Lkuíkk yLku rçknkhLkk furçkLkux {tºke ¼e{®Mknu rLkðuËLk ykÃÞwt níkwt fu ¼ksÃku yuLkzeyuLkk ðzk«ÄkLk ÃkËLkk W{uËðkh íkhefu Lkeíkeþfw{khLku ykøk¤ fhðk òuEyu. sLkíkk ˤ (Þw)Lkk Lkuíkkyku Lkeíkeþfw{khLku ¼krð ðzk«ÄkLk íkhefu «kusuõx fhðkLke ðfe÷kík fhíkk hnu Au yLku Lkeíkeþfw{kh Lk{úÃkýu yk ðkíkLkku RLkfkh fheLku ¼ku¤wt {kuZwt fheLku fnu Au fu nwt íkku yk ÃkË {kxu ÞkuøÞ W{uËðkh LkÚke! nwt yk ÃkË {kxu rVx LkÚke! ðøkuhu ðøkuhu... Ãký AuÕ÷k A {rnLkkLkkt Lkeíkeþfw{khLkkt rLkðuËLkku æÞkLkÚke òuðk{kt ykðu íkku MÃkü Au fu íkuyku ¼÷u AwÃkkðu çkkfe íku{Lkkt íkuðhku ÃkhÚke MÃkü Au fu ðzk«ÄkLk ÃkË {u¤ððkLke íku{Lke {nuåAk
yLkwMktÄkLk huz hkuÍ
Au. ynª ÷økkzðk{kt tykðu÷k MkeMkexeðe fu{uhk fku÷ MkuLxhÚke ykuÃkhux ÚkkÞ Au. fku÷ MkuLxhkuLku [kuðeMku f÷kf ðes ÃkwhðXku {¤e hnu íku {kxu Mkkih QòoLkku WÃkÞkuøk ÚkÞku Au.
ÃkuxÙku®÷øk ðkLk Þ{wLkk yuõMk«uMk-ðuLku Ãkkt[ Mkufxh{kt ðnU[ðk{kt ykÔÞku Au. «íÞuf Mkufxh{kt çku økkzeyku ÃkuxÙku®÷øk fhþu su{kt Mkwhûkk økkzToMk yLku yLÞ f{o[kheyku nþu. hMíkk{kt yfM{kík ð¾íku yk ðkLk ÃknkU[e sþu. Þ{wLkk yuõMk«uMk Ãkh yøkh ðknLkLkk xkÞh{kt Ãktõ[h ÚkE òÞ íkku ðknLk[k÷fu ÃkhuþkLk ÚkðkLke sYh LkÚke. {kºk yuf VkuLk fhðkÚke Ãktõ[h fhðkðk¤k f{o[khe ykðe sþu. ðknLk{kr÷fu íkuLke fkuE Ve ykÃkðkLke hnuþu Lknª. Ãktõ[h Ãký rðLkk{qÕÞu fhe ykÃkðk{kt ykðþu.yk MkwrðÄk yk¾k yuõMk«uMk Ãkh WÃk÷çÄ fhðk{kt ykðe Au. ðknLk{kr÷fu Võík íkuLkku ðknLk Lktçkh y™u MÚkkLk VkuLk Ãkh çkíkkððkLkwt hnuþu. Úkkuze s ðkh{kt nuÕÃk MkuLxh{ktÚke {ËË fhLkkhe ðkLk ÃknkU[e sþu.yk yuõMk«uMk Ãkh 1800 -102-7777 xku÷ £e Lktçkh ykÃkðk{kt ykÔÞku Au. yk MkwrðÄkyku [kuðeMku f÷kf WÃk÷çÄ Au.
rh^Þwy÷ xUf Þ{wLkk yuõMk«uMk-ðu Ãkh suðh, {Úkwhk y™u ykøkúk yu{ ºký MÚk¤ku Ãkh Vqz Ã÷kÍk çkLkkððk{kt ykÔÞk Au. ßÞkt çkÄkt s hkßÞkuLke MðkrËü ðkLkøkeyku WÃk÷çÄ fhkððk{kt ykðe Au. Ëhuf Vqz Ã÷kÍk Ãkh «MkkÄLkLke MkwrðÄk Ãký Au. yu s heíku hMíkk{kt fkuELke fkh{kt ÃkuxÙku÷ ¾ík{ ÚkE òÞ íkku {kºk yuf VkuLk fhðkÚke nuÕÃk MkuLxh îkhk hMíkk{kt s ÃkuxÙku÷ ¼he ykÃkðk {kxu ðknLk Ëkuze sþu. y÷çk¥k, ÃkuxÙku÷Lkk ÃkiMkk ykÃkðk Ãkzþu. hMíkk{kt yuMkykuyuMk çkkuõMk Ãký Xuh Xuh nþu. yøkh fkuELke ÃkkMku {kuçkkE÷ VkuLk LkÚke íkku fkh[k÷f ykðk çkkuõMk ÃkkMku Q¼ku hne íku{kt ÷køku÷k VkuLkLkku WÃkÞkuøk fhe þfþu. yk VkuLk fku÷ MkuLxh MkkÚku òuzkÞu÷ku nþu. yk yuMkykuyuMkLkku WÃkÞkuøk R{hsLMke {kxu s hnuþu.
ðkEVkE Mkøkðz Þ{wLkk yuõMk«uMk Ãkh {wMkkVhe fhðkðk¤k ÷kufku [k÷w {kuxhfkhu RLxhLkuxLkku WÃkÞkuøk fhe þfþu. íku {kxu Ãkqhk yuõMk«uMk ðu Ãkh ðkEVkE ÷økkzðk{kt ykÔÞk Au. ËhufLku Lkuxðfo {¤e hnuþu. y÷çk¥k, RLxhLkuxLkku WÃkÞkuøk fkh[k÷f ¾wË Lknª, Ãkhtíkw fkh{kt çkuXu÷e yLÞ ÔÞÂõíkyku s fhe þfþu. yk¾k yuõMk«uMk-ðu Ãkh LkuxðfoLke fkuE s Mk{MÞk Lkzþu Lknª. ºký MÚk¤u hMíkk Ãkh «kÚkr{f WÃk[kh fuLÿ Ãký Q¼k fhðk{kt ykÔÞkt Au. yk «kÚkr{f WÃk[kh fuLÿku Vqz Ã÷kÍkLke çkksw{kt s Q¼k fhðk{kt ykÔÞkt Au.
{kE÷us Þ{wLkk yuõMk«uMk-ðu ÍzÃk {kxu Au, Ãkhtíkw fuLÿ MkhfkhLkk Qòo rð¼køku ðknLk [k÷fkuLku sýkÔÞwt Au fu òu ík{u 55
Íehku yðh rËÔÞuþ ÔÞkMk Mk¤ð¤e QXe Au. fki¼ktzkuÚke ¾hzkÞu÷e fkìtøkúuMkLku ykøkk{e Mkk{kLÞ [qtxýeyku{kt Mk¥kk {¤ðkLkk Þkuøk Mkk{u yLkuf Mkðk÷ku Au íÞkhu yuLkzeyuLke Mkhfkh çkLku yuðk Mktòuøkku{kt Lkeíkeþ ðzk«ÄkLk çkLke þfu, yuðe Mkt¼kðLkkyu s íku{Lke {nuåAkLku #Äý Ãkqhwt Ãkkzâwt nþu, yu{ ÷køku Au. Lkeíkeþfw{kh hksfkhýe íkhefu MðåA Açke Ähkðu Au. íku{Lke þkMkfeÞ ûk{íkk rðþu Ãký þtfk fhe þfkÞ yuðwt LkÚke. Lkeíkeþfw{khu fuLÿ{kt yuLkzeyuLkk þkMkLk{kt hu÷ðu {tºke íkhefu W{Ëk fk{økehe rLk¼kðe níke. hu÷ðu {tºke íkhefu ÷k÷w«MkkË ÷kufr«Þ ÚkÞk, Ãkhtíkw fnuðkÞ Au fu íku{ýu íkku LkeíkeþLkwt ðkðu÷wt s ÷ÛÞwt níkwt. LkðuBçkh-2005{kt rçknkhLkk {wÏÞ{tºke çkLÞk ÃkAe Lkeíkeþfw{kh hksfeÞ ûkuºku ðÄw ÏÞkík ÚkÞk. rçknkh suðk ÃkAkík yLku yÃkhkÄku{kt VMkkÞu÷k hkßÞ{kt íku{ýu MkwþkMkLkLke MÚkkÃkLkk fhe. rþûký, ykhkuøÞ yLku Mkk{krsf LÞkÞ çkkçkíku íku{Lke fk{økehe yktíkhhk»xÙeÞ Míkhu Ãký ð¾ýkE Au. rf÷ku{exhLke ÍzÃku fkh [÷kðku Aku íkku fkh {kxu ònuh fhkÞu÷k {kE÷us {¤u Au. òu ík{u 62 rf÷ku{exhLke ÍzÃku ðknLk [÷kðku Aku íkku ºký xfk ðÄw ÃkuxÙku÷ fu zeÍ÷ çk¤u Au. òu ík{u 65 rf÷ku{exhLke ÍzÃku ðknLk [÷kðku Aku íkku 8 xfk ðÄw çk¤íký ðÃkhkÞ Au. òu ík{u 70 rf÷ku{exhLke ÍzÃku ðknLk [÷kðku Aku íkku 17 xfk ðÄw çk¤íký ðÃkhkÞ Au. òu ík{u 75 rf÷ku{exhLke ÍzÃku ðknLk [÷kðku Aku íkku 23 xfk ðÄw çk¤íký ðÃkhkÞ Au. y™u òu ík{u 80 rf÷ku{exhLke ÍzÃku ðknLk [÷kðku Aku íkku íku ðknLk 28 xfk ðÄw ÃkuxÙku÷ fu zeÍ÷ ðkÃkhu Au. ÍzÃk {kU½e y™u òu¾{e Au. www.devendrapatel.in
fur÷zkuMfkuÃk ðuÃkkhe yuLke ÃkkMku økÞku yLku ÃkkuíkkLke ÃkrhÂMÚkrík Mk{òðeLku YrÃkÞk íku{Lku Mkk[ððk rðLktrík fhe. Vrs÷u íku ðuÃkkheLku íktçkwLkk yuf ¾qýk{kt íkuLkk YrÃkÞk {qfe Ëuðk {kxu Rþkhku fÞkuo. YrÃkÞk íktçkw{kt {qfeLku ðuÃkkhe yuLkk çkeò MkkÚkeyku ÃkkMku ÃknkU[e økÞku. Úkkuze s ðkh{kt ÷qtxkhwyku ykðe ÃknkUåÞk yLku çkÄkLkku {k÷ ÷qtxe ÷eÄku. ÷qtxkhwyku síkk hÌkk yux÷u ÃkkuíkkLke {qfe hk¾u÷e ÚkkÃkýLku ÃkkAe ÷uðk {kxu ðuÃkkhe Ãku÷k Vfeh ÃkkMku sðk íktçkwyu ÃknkUåÞku. íktçkw{kt íkuýu òuÞwt íkku yu z½kE s økÞku. yu{Lkk fkV÷kLku ÷qtxLkkhk ÷qtxkhwyku íktçkq{kt s ytËhkuytËh {k÷Lke ðnU[ýe fhe hÌkk níkk. ðuÃkkheLku ÚkÞwt fu {U yk þwt fhe LkktÏÞwt? {U íkku ÷qtxkhkLkk nkÚk{kt s {khwt ÄLk ykÃke ËeÄwt! Ãkhtíkw Vrs÷u yuLku òuE ÷eÄku yux÷u yuLku çkku÷kðe ÷eÄku. ðuÃkkhe Äúqsíkku Äúqsíkku økÞku. Vrs÷u íkuLku ÃkqAâwt, “fu{ ykÔÞk Aku?” ðuÃkkheyu zhíkkt zhíkkt fÌkwt, “nwt su ÚkkÃký {qfe økÞku Awt íku ÃkkAe ÷uðk.” Vrs÷u fÌkwt ßÞkt {qfe nkuÞ íÞktÚke ÷E òð.” ðuÃkkhe ÃkkuíkkLkk YrÃkÞk ÷ELku nh¾kíkku ÃkkuíkkLkk fkV÷kLkk MkkÚkeËkhku MkkÚku «ðkMk{kt òuzkE økÞku. Vrs÷Lkk MkkÚke ÷qtxkhwykuyu Vrs÷Lku fÌkwt fu, “yk¾k fkV÷k{ktÚke fkuE ðuÃkkhe ÃkkMkuÚke y{Lku hkufzk YrÃkÞk {éÞk Lknª yLku ík{u nkÚk{kt ykðu÷k yk YrÃkÞkLku ÃkkAk ykÃke ËeÄk?” Vrs÷u fÌkwt, “su {kýMku {Lku MkkÄw {kLkeLku {khk íkhV MkkÄwLkku ¼kð hkÏÞku íÞkhu {U Ãký íkuLkk íkhV EïhLkk MktçktÄ{kt {khk MkkÄw¼kðLkwt hûký fÞwO yLku íku ðuÃkkheLkk {Lk{kt hnu÷k MkkÄw¼kðLku zk½ Lk Ãkzðk ËeÄku.” Vrs÷ fnuíkk fu MktMkkh{kt «ðuþ fhðku Mknu÷ku Au Ãký íku{ktÚke çknkh Lkef¤ðkLkwt ½ýwt {w~fu÷ Au. yu{Lkku ÓËÞÃk÷xku ÚkÞk ÃkAe yu{Lku yufktík{kt hnuðkLkwt ðÄkhu øk{íkwt. íkuyku EïhLku «kÚkoLkk fhíkk íÞkhu fnuíkkt fu, “nu Eïh! íkwt {Lku ¼qÏÞku hk¾u Au, {khkt Mºke-çkk¤fkuLku ¼q¾u x¤ð¤kðu Au, hkíku ½h{kt Ëeðku çkk¤ðk sux÷wt íku÷ Ãký íkwt y{Lku LkÚke ykÃkíkku. ykðku ÔÞðnkh íkku íkwt íkkhk ðnk÷kyku MkkÚku s fhu Au yu nwt òýwt Awt Ãký íkwt {Lku yu fnu fu {khk{kt yuðku íkku fÞku økwý Au fu íkU {Lku íkkhku «eríkÃkkºk økÛÞku?” fnu Au fu ÷øk¼øk íkuhMkku ð»ko Ãknu÷kt ÚkE økÞu÷k yk {nkíkÃkMðe ÃkkMku ¾÷eVk nkYLk-y÷-hþeË økÞu÷k íÞkhu ¾÷eVkLkk ÃkËLke økrh{k ò¤ððk {kxu yu{Lke ðíkoýqf fuðe nkuðe òuEyu yu rðþu þe¾ ykÃkíkkt fÌkwt níkwt fu, “ík{khu ð]Ø Ãkwhw»kkuLku
ík{khk rÃkíkk íkhefu, ÞwðkLkkuLku Ãkwºkku íkhefu, LkkLkkt çkk¤fkuLku ÃkkuíkkLkk çkk¤f íkhefu yLku MºkeykuLku ík{khe çknuLk yÚkðk {kíkk íkhefu {kLkeLku íku{Lke MkkÚku ÔÞðnkh fhòu. yLku çkÄk Ëuþ ík{khk ½h Au. çkÄe «ò ík{khku Ãkrhðkh Au. ík{khkÚke {kuxk nkuÞ íku{Lke MkkÚku MkL{kLk Ãkqðof ðíkoLk fhòu, çkhkçkheLkk nkuÞ íku{Lku ík{khk ¼kEyku økýeLku ËÞk¤w ðíkoLk fhòu. yLku LkkLkk nkuÞ íku{Lkk ¼÷k {kxu, fÕÞký {kxu ík{u «ÞíLk fhòu.” íkuyku fnuíkk fu, “÷kufkuLkk fnuðkÚke MkËTfkÞkuo íkhV «u{ hk¾ðku yLku ÷kufkuLku hkS hk¾ðk {kxu Mkkhwt fkÞo fhðwt yu sz Ãkqò Au. yk ¼kðÚke òu Eïh ík{Lku Wøkkhe ÷u íkku ík{khk ÓËÞ{kt rðþwØ «u{ WíÃkLLk Úkþu.” {kýMk Mkk{kLÞ s Lknª ÷qtxkhku nkuÞ íkkuÃký yuLkk{kt òu MktíkLkkt çkes Ãkzu÷kt nkuÞ íkku yu Mktík ÚkE þfu Au. {kýMkLkkt ÓËÞ ÃkrhðíkoLk ÚkÞkLkk yLkuf Ëk¾÷kyku ykÃkýLku RríknkMk{kt òuðk {¤u Au yLku yu{Lkk ÓËÞ ÃkrhðíkoLkLku fkhýu Mk{ks{kt ykðu÷kt ÃkrhðíkoLkku Ãký ykÃkýLku òuðk {¤u Au.
{uLkus{uLx çkìLfkuLku 75, RLxhLkux MkkurþÞ÷ {erzÞkLku 69 yktf «kÃík ÚkkÞ Au. LÞqÍÃkuÃkMkoLku 64 yLku nku{÷uLz rMkõÞkurhxeLku Lke[ku, yux÷u fu Ãk9Lkku yktf «kÃík ÚkkÞ Au. Mk{økú y{urhfkLkku hk»xÙeÞ økúknf Mktíkku»k yktf 80, zeVuLMkLku 76, fBÃÞwxh MkkuVxðuhLku 77, nkuÂMÃkx÷kuLku 76, nkux÷kuLku 77, çkìLfkuLku 75, RLxhLkux MkkurþÞ÷ {erzÞkLku 69 yktf «kÃík ÚkkÞ Au. LÞqÍÃkuÃkMkoLku 64 yLku nku{÷uLz rMkõÞkurhxeLku Lke[ku, yux÷u fu Ãk9Lkku yktf «kÃík ÚkkÞ Au. Mk{økú y{urhfkLkku hk»xÙeÞ økúknf Mktíkku»k yktf 75.9 Au, su yuftËhu ½ýku Mkkhku økýkÞ. National $ø÷uLz{kt ykðku
Customer
Statisfaction
index
økýðk{kt ykÔÞku Au. su{ fu y{urhfk{kt yuh÷kELMkLkku yktf 65 Au ßÞkhu UK{kt 69 Au. {kuçkkE÷ VkuLkLkku økúknf Mktíkku»k yktf y{urhfk{kt 71 Au íkku UK{kt 75 Au. ¼khík{kt Ãký RÂLzÞLk ykurhrsLk÷ RÂõðÃk{uLx xkÞhLkku økúknf Mktíkku»k yktf AuÕ÷kt çku ð»koÚke fkhLkk {kr÷fkuLkwt Mkðuoûký fhe «kÃík fhðk{kt ykðu Au. MRF xkÞhLku 841Lkku yktf «kÃík ÚkkÞ Au (yk yktf 0Úke 1000Lkk Mfu÷ Ãkh økýkÞ Au) JD Power Asia Pacific, swËe swËe {kuxhøkkzeykuLkk økúknf Mktíkku»k yktfLke økýíkhe fhu Au, íku {wsçk {khwrík- 879, nkuLzk- 804, þuðhku÷u- 791, ÌkwLzkE785, xkuÞkuxk- 781, Veykx- 762, Mfkuzk- 764, Vkuzo- 755, {nuLÿk - 744 økúknf Mktíkku»k yktf {u¤ðu Au. økúknfLkku Mktíkku»k yu s ftÃkLkeLkwt ÷ûÞ çkLkðwt òuEyu. økúknfLkku Mktíkku»k yu s ftÃkLkeLke Mkk[e WÃk÷ÂçÄ yLku yux÷u íkku rçkÍLkuMk økwhw Ãkexh zÙfhu fÌkwt Au fu, “The single most important thing to remember about any enterprise is that there are no results inside its walls, the result of a business is a satisfied customer.”
(÷u¾f RÂLMxxâqx ykìV {uLkus{uLx, rLkh{k ÞwrLkðŠMkxe{kt «kuVuMkh Au.) arvind@imnu.ac.in
fku{Mko fkuLkoh
Vwøkkðku zk{ðk {kxu rðfkMkËhLkku Úkkuzkuf ¼kuøk ykÃkðku Ãkzu íkku íku{kt fþwt ¾kuxwt LkÚke’ yuðk «fkhLkwt rhÍðo çkìLfu MxuLz ÷eÄwt Au íku òuíkkt ÔÞksËh{kt ½xkzkLkku {k{÷ku þtfkMÃkË Au. {wÏÞ ðkík SzeÃke ðÄu Þk ½xu íkku þwt ÚkkÞ? ykÃkýe RfkuLkku{eLke MkkEÍ 90 ÷k¾ fhkuz YrÃkÞk suðe Au. ykŠÚkf rðfkMkËh{kt yuf xfkLkku ðÄkhkLkku {ík÷çk Y. 90 nòh fhkuz ÚkÞk! yk ð»kuo SzeÃke økúkuÚkhuxLkku «kÚkr{f ytËks ykX xfkLkku níkku, íku çksux ð¾íku ½xkze 7.5 xfk fhkÞku Lku nðu 6.7 xfkLkku {wfkÞku Au, Ãkhtíkw 6.5 xfk nktrMk÷ ÚkkÞ íkkuÞ ¼Þku¼Þku! økúkuÚkhux{kt yk ËkuZ xfkLke nò{ík ËuþLku ykþhu ËkuZ ÷k¾ fhkuz YrÃkÞk{kt Ãkzþu!! SzeÃke ½xu yux÷u MkhfkhLke ykðf ½xu, hksfku»keÞ ¾kÄ ðÄu, ÞkusLkkfeÞ ¾[ko{kt fkÃk {qfðku Ãkzu. ykðf-òðfLkk çku Auzk ¼uøkk fhðk Mkhfkhu çkòh fhs ðÄkhðwt Ãkzu yux÷u ÔÞksLkku çkkuòu ðÄu. fhðuhk nkÚkðøkw þMºk Au. «íÞûk-Ãkhkuûk ðuhkLkku çkkus ðÄu yux÷u Mkhðk¤u çkÄku ¼kh fLÞkLke fuzu {ík÷çk fu ykÃkýk WÃkh ykðu! ½hLkwt çksux ðuh®ð¾uh ÚkE òÞ. ÷kufku ¾[o{kt þõÞ nËu fkÃk {qfðk {ktzu yux÷u ðÃkhkþe {ktøk ½xu. {ktøk ½xu yux÷u Lkðwt hkufký ½xu, hkusøkkhe ½xu... yuf rð»k[¢ Au yk Mkk÷w! çkkÞ Ä ðu, SzeÃkeLkk yktfzkLke MkkÚku MkkÚku yuf Ëw:¾Ë h{qsLke çkeLkk çkLke Au. {k[o, 12Lkk õðkxohLkku 5.3 xfkLkku SzeÃke økúkuÚkhux su Lkð ð»koLkwt çkkux{ níkwt íku nðu ºký ð»koLkwt íkr¤Þwt çkLke økÞwt Au, fu{ fu {k[o2008 {kxu rðfkMkËhLkku rVøkh 5.9 xfk yÃkkÞku níkku íku MkwÄkheLku 3.5 xfkLkku fhkÞku Au! suLku yÚkoíktºkLke Lkkze økýðk{kt ykðu Au íku SzeÃkeLkku yktfzku ykx÷ku ¾kuxku yLku {kuxku níkku íkuLke òý ºký ð»kuo ÚkkÞ yuðwt {kºk ykÃkýu íÞkt s çkLke þfu. Mkhfkhe yktfzk ¾kíkwt ykðkt s {ktfzkt Lk[kðíkwt nkuÞ íkku ÃkAe yk ðu¤kLkku 5.5 xfkLkku økúkuÚkhux çkuþf ‘zkWxVw÷ fuMk’ økýðku òuEyu.
yux ÷kMx “ºkeò yLku [kuÚkk õðkxoh{kt ykŠÚkf ÂMÚkrík MkwÄhðkLke ykþk Au.” ({ík÷çk fu çkeò õðkxohLkwt Lkkne Lkk¾ðkLkwt!) - zkì. htøkhksLk (ðzk«ÄkLkLkk ykŠÚkf Mk÷knfkh) apatel3110@yahoo.com
õ÷krMkf MÃke[
y{khk rðhkuÄeykuLku y{u rðLktíke fheyu Aeyu fu (ynª s{oLke, òÃkkLk, hrþÞk yr¼«uík Au) çktLku rËþkyuÚke þktrík {kxu «ÞkMk Úkðk òuEyu. rð¿kkLku þkuÄu÷kt ¼ÞkLkf rðLkkþf yuðkt þMºkku y{khe ÃkkMku Ãkqhíkkt Au, yu{kt fkuE þtfk LkÚke, Ãký y{u RåAeyu fu yu ðkÃkhðkt Lk Ãkzu. (y{urhfk íkhVe Lkkxku sqÚk Lku hrþÞk íkhVe rMkÞkxku sqÚk «rík rLkËuoþ fhíkk fuLkuze fnu Au fu) çktLku sqÚk ykÂÛðf þMºkku MkrníkLkkt ykÄwrLkf nrÚkÞkhkuLke Ëkuz{kt ¾[oLkku yMkÌk çkkus ðUZkhu Au yLku òu rðïÞwØ ÚkkÞ íkku {kLkðòík {kxuLkwt AuÕ÷wt ÞwØ çkLke hnu yuðkt þMºkku çktLku Ãkûku Au íÞkhu nwt yu ÞkË yÃkkððk {køkwt Awt fu [k÷ku ykÃkýu Lkðe þYykík fheyu. Lk{úíkk yu ftE Lkçk¤kE LkÚke. ykÃkýu ¼ÞLku fkhýu ðkxk½kx fheyu yuLkk çkË÷u ðkxk½kxLkk xuçk÷ Ãkh ykððk{kt ¼Þ Lk yLkw¼ðeyu
CMYK
yksu rçknkhu rðfkMkLke çkkçkík{kt xku[Lkwt MÚkkLk {u¤ÔÞwt Au, suLkku ©uÞ Lkeíkeþfw{khLku s ykÃkðk{kt ykðe hÌkku Au. Lkeíkeþfw{khLke økýLkk ¼khíkLkk ©uc {wÏÞ{tºkeyku{kt ÚkE hne Au. ykðk Lkeíkeþfw{kh ðzk«ÄkLk ÃkË {kxu [ku¬Mk ÷kÞfkík Ähkðu Au, Ãký ðzk«ÄkLk çkLkðkLke Mkt¼kðLkk ÄhkðLkkhk MÃkÄofku Ãký ykuAk LkÚke. Mðk¼krðfÃkýu s yLkuf {kuxk Lkuíkkyku ðzk«ÄkLk ÃkËLke huMk{kt Au íÞkhu Ãkeyu{ ÃkË RåAwf Lkeíkeþfw{khu økwshkíkLkk {wÏÞ{tºke LkhuLÿ {kuËe WÃkhktík yLkuf MÃkÄofkuLkku Mkk{Lkku fhðku ÃkzðkLkku Au. ¼krð ðzk«ÄkLk íkhefu [[eo þfkÞ yuðkt fux÷ktf Lkk{ku Ãkh Lksh fheyu.... {w÷kÞ{®Mkn ÞkËð fku÷Mkk fki¼ktz {k{÷u {w÷kÞ{u zkçkuheyku yLku xezeÃke MkkÚku {¤eLku su Lkðk {kuh[kLkkt yutÄký ykÃÞkt íkuLkkÚke nðu MÃkü Au fu {w÷kÞ{ Ãký nðu ykøkk{e ÷kufMk¼k [qtxýe Mkt˼uo Mk¢eÞ ÚkE økÞk Au. ÞwÃke{kt MkÃkkLke Mkhfkh MÚkÃkkÞk ÃkAe íku{Lkk {LkkuhÚkku WAk¤k {khe hÌkk Au. {w÷kÞ{u hk»xÙÃkrík {k{÷u fkìtøkúuMkLku xufku ¼÷u ykÃÞku çkkfe ÃkAe yLkuf {wÆu ÞwÃkeyu MkhfkhLku MkkýMkk{kt ÷uðkLke fkurþþ fheLku rçkLk-fkìtøkúuMke, rçkLk¼ksÃke ˤkuLku MkkÚku ÷ELku Lkðku {kuh[ku h[ðkLke ÔÞqnh[Lkk ½ze hÌkk Au. íku{Lke hýLkerík ºkeò {kuh[kLke MkhfkhLkk Ãkeyu{ çkLkðkLke nkuÞ íkku LkðkE Ãkk{ðk suðwt LkÚke. ÷k÷f]»ý yzðkýe yzðkýe ð»kkuoÚke Ãkeyu{-RLk-ðuR®xøk Au. ¼úük[kh yLku fk¤kt Lkkýkt rðhkuÄe sLk[uíkLkk ÞkºkkÚke s Mktfuík {¤e økÞku níkku fu íkuyku nsw {uËkLk AkuzðkLkk yLku ÃkkuíkkLke W{uËðkhe síke fhðkLkk {qz{kt LkÚke. yuLkzeyuLkk yksu Ãký ðrhc yLku Mkðo{kLÞ Lkuíkk Au íÞkhu Lkeíkeþ {kxu íkuyku Ãký
LkkLkeMkqLke [u÷uLs LkÚke. y÷çk¥k, yzðkýe Lkeíkeþfw{khLku {n¥ð ykÃkíkk hÌkk Au, Aíkkt ÃkkuíkkLke {n¥ðkfktûkk MkkÚku fkuB«ku{kRÍ fhþu, yuðwt {kLke þfkÞ Lknª. hknw÷ økktÄe hknw÷ økktÄe Úkkuzk rËðMkku ÃkAe fuLÿeÞ {tºke{tz¤{kt òuzkþu. ÞwÃke{kt ^÷kuÃk þku Aíkkt hknw÷Lku fkìtøkúuMk íkhVÚke Ãkeyu{ ÃkËLkk W{uËðkh çkLkkðkþu íkku ¼køÞu s fkuELku ykùÞo Úkþu. fkìtøkúuMk {kxu ykøkk{e [qtxýe ÷kuZkLkk [ýk [kððk suðe nþu, Aíkkt fkìtøkúuMk òu rðÃkûkkuLke Lkçk¤kELkku ÷k¼ WXkðe þfu íku{s çkkfe çk[u÷k þkMkLkfk¤{kt ftEf rðþu»k ÃkhVku{o fheLku sLkíkkLkku rðïkMk Vhe MktÃkkËLk fhe þfu íkku hknw÷ Úkfe Ãký LkeíkeþLkwt MkÃkLkwt [fLkk[qh ÚkE þfu Au. su. sÞ÷r÷íkk yuLkzeyuLkkt ½xf nkuðk Aíkkt hk»xÙÃkríkLke [qtxýe{kt LkðeLk ÃkxLkkÞf MkkÚku {¤eLku ÃkkuíkkLke heíku Ãke.yu. Mktøk{kLku W{uËðkh ònuh fhLkkhkt sÞ÷r÷íkk Ãký fuLÿeÞ hksfkhý{kt {kuxe ¼qr{fk (ykuÂçðÞþ÷e Ãkeyu{) ¼sððkLke {n¥ðkfktûkk Mkuðu Au, yu MÃkü Au. ¼ksÃkLku ðÄw çkuXfku Lk {¤u íÞkhu yuLkzeyu{kt sLkíkk ˤ (Þw) ÃkAe yuykEzeyu{fuLkwt s ð[oMð nkuðkLkwt yu Mktòuøkku{kt íkuyku LkeíkeþLku x¬h ykÃke þfu Au. þhË Ãkðkh þhË Ãkðkh Ãký {kuxwt Ãkrhçk¤ Au. íku{Lke {n¥ðkfktûkkyku AqÃke LkÚke. ºkeò {kuh[kLkk Mktòuøkku{kt íku{Lkwt Lkk{ {n¥ðLkwt Au yLku íku{Lku Ãký yðøkýe þfkÞ Lknª. yk{, Lkeíkeþfw{kh fkuE yuf Lkk{Úke yf¤kE sþu, yu Lknª [k÷u, íku{ýu Ãkeyu{ ÃkË {kxu ¾{íkeÄh MÃkÄofkuLkku Mkk{Lkku fhðk Mkßs hnuðwt Ãkzþu.
yu sYhe Au. ykÃkýu çktLku Ãkûk-sqÚk rð¿kkLkLkku WÃkÞkuøk yufçkeòLku ykíktrfík fhðk{kt Lknª Ãký yuLkk îkhk yòÞçk [{ífkhku Mksoðk {kxu fheyu. ykÃkýu çktLku sqÚk MkkÚku {¤eLku f[zkÞu÷k, ËçkkÞu÷k, Ër÷ík, Ãkerzík, çktÄfkuLku {wõík fheyu. yk fkÞo ¼÷u 100 fu 1000 rËðMk{kt fu yk MkhfkhLkk þkMkLkfk¤{kt fu ykÃkýk SðLkfk¤{kt Ãkqýo ÚkkÞ fu Lk ÚkkÞ, Ãkhtíkw yksÚke ykÃkýu þw¼ «kht¼Lkku MktfÕÃk íkku fheyu s. y{urhfkLkk {khk ËuþçkktÄðkuLku {khe yÃke÷ Au fu ykÃkýu {kLkðòíkLkk Ëw~{Lk yuðk økheçke, yíÞk[kh, Ëw:¾ËËo yLku ÞwØ ðøkuhu Mkk{u støk ¾u÷eLku SíkðkLkwt Au. þwt ykÃkýu yk {kLkð òíkLkk Ëw~{LkkuLkku Mkk{Lkku fhðk {kxu rðïLkk Ëuþku, ÃkAe íku W¥khLkk nkuÞ f ËrûkýLkk, ÃkqðoLkk nkuÞ fu Ãkrù{Lkk, yuf Lk ÚkE þfu? ÃkhMÃkh rðïkMk ÃkuËk Lk fhe þfu? þwt ykÃkýu yk yiríknkrMkf fkÞo {kxu ¾¼u¾¼ku r{÷kðeLku Lk [k÷e þfeyu? rðïLkk RríknkMk{kt çknw ykuAe ÃkuZeykuLku MðíktºkíkkLke òu¾{e ÷zkE ÷zðkLke ¼qr{fk {¤e Au. nwt yk VhsÚke Axfe sðk {køkíkku LkÚke, nwt íkuLku ykðfkhwt Awt. ykÃkýk yk «ÞkMk{kt Qòo, rðïkMk yLku «ríkçkØíkk s WòMk ÷kðþu. {kxu {khk y{urhfLk çktÄwyku, yuðwt Lk ÃkqAþku fu ík{khku Ëuþ ík{khk {kxu þwt fhe þfþu, Ãký ík{u ík{khk Ëuþ {kxu þwt fhþku, yu fnku. rðï¼hLkk {khk ðnk÷k Lkkøkrhfku, y{urhfk ík{khk {kxu þwt fhþu yuðwt Lk ÃkqAku, Ãký fnku fu ykÃkýu {kLkðeLke ykÍkËe {kxu MkkÚku {¤eLku þwt fhe þfeyu yu{ Aeyu.
®[íkLkLke Ãk¤u
{qrð {t[ fhðk{kt ykðu Au. fçkeh ¾kLku ßnkuLk yçkúkn{, Lke÷ LkeríkLk {wfuþ yLku fuxrhLkk fiVLku ÷ELku RM÷kr{f ykíktf y™u y{urhfLk Ãkku÷eMkLke ÔÞÚkkLke ‘LÞqÞkufo’ rVÕ{ çkLkkðe. 2009{kt huÂLMk÷ rzrMkÕðkyu frhLkk fÃkqh yLku MkiV y÷e ¾kLkLku ÷ELku 9/11 yLku yV½krLkMíkkLkLkk çkLkkð ÃkAe {wÂM÷{ Mk{ksLkk y{wf ÷kufku «ríkþkuÄ {kxu ¾u÷íkk ykíktfe støk ÃkhLke ‘fwhçkkLk’ rVÕ{ çkLkkðe níke. rVÕ{ LkkLkk çksuxLke níke Ãký 2006{kt LkrMkhwÆeLk þknu ‘Þqt nkuíkk íkku õÞk nkuíkk’ çkLkkðeLku 9/11Lke ½xLkkLku [kh y÷øk y÷øk Mxkuhe{kt hsq fheLku Mkkhe rVÕ{ çkLkkððkLkku «ÞkMk fÞkuo níkku. yk çkÄk{kt 2007{kt ÃkkrfMíkkLk rËøËþof þkuyuçk {LkMkwhu rðïLku ykf»keo þfu íkuðe {wMk÷{kLkkuLke nfefík yLku ðkMíkrðfíkkLke rVÕ{ ‘¾wËk fu r÷Þu’ çkLkkðe. íku{kt Ãký y{urhfk{kt hnuíkk {wMk÷{kLkLke ðkík Au y™u 9/11Lkku çkLkkð çkLku Au. fkuR økwLkk ðøkh {kºk {wÂM÷{ nkuðkLku fkhýu fhðk{kt ykðíkk yLÞkÞLku þkuyuçk {LkMkwhu fkuE ÃkûkÃkkík ðøkh hsq fÞkuo Au. rVÕ{{kt RM÷k{Lku yuf y÷øk yuLøk÷ yLku ytËksÚke ÔÞkÏÞkrÞík fhðkLke su fkurþþ fhðk{kt ykðe, íkuLku fkhýu {LkMkwhu rðï¼h{kt ¾qçk «þtMkk {u¤ðe níke. rnMxÙe [uLk÷u ‘102 Minutes That Changed America ’ Lkk{u 9/11Lkk nw{÷k Ãkh yuf zkuõÞw{uLxhe çkLkkðe níke. y{urhfk Ãkh ykðu÷ ykíktfLke ykVík yLku íkuLkk Mkk{LkkLke {sçkqík hsqykík Au yk zkuõÞw{uLxhe. zkuõÞw{uLxhe{kt õÞkhuÞ Lk òuÞu÷k nw{÷kLkkt ykurhrsLk÷ Vwxus Ãký Ëþkoððk{kt ykÔÞkt Au. vekariadivyesh@gmail.com
divyeshvyas.amd@gmail.com
çkúufyÃk Mk{Þu Akufhkt fu AkufheLku MkkiiÚke ðÄw ÃkkuíkkLkk ÷kufkuLke MktðuËLkk, MkktíðLkk y™u MknkLkw¼qríkLke sYh nkuÞ Au. «u{{kt ÃkzðkLke íkiÞkhe nkuÞ íkku ðuËLkk ¼kuøkððkLke Ãký íkiÞkhe hk¾ku. «u{ sux÷ku íkeðú nþu yux÷e s ðuËLkk Wøkú nþu. íkf÷eV íÞkhu ÚkkÞ Au ßÞkhu ykÃkýu ðuËLkk MknLk fhðk íkiÞkh LkÚke nkuíkk. ykÃkýLku ftE s ykuAwt ¾Ãkíkwt LkÚke yLku Ãkqhíkwt õÞkhuÞ fkuELku {¤íkwt LkÚke. «u{{kt nkuÞ íÞkhu yuf íkçk¬ku íkku yuðku ykðu s Au ßÞkhu ykÃkýu ÄkÞwO Lk nkuÞ yuðwt ÚkkÞ. yu Mk{Þu fuðe heíku ðíkeoyu Aeyu yLku fuðe heíku xfeyu Aeyu íkuLkk WÃkh s «u{Lke MkV¤íkk- rLk»V¤íkk y™u ðuËLkk-MktðuËLkkLkku ykÄkh Au. «u{Lke MkkÚkofíkkLke fkuE MÞkurhxe LkÚke. yuf ÔÞÂõíkyu Mkðk÷ fÞkuo fu yuhuLßz {uhusLkk AqxkAuzk ðÄw ÃkezkËkÞf nkuÞ Au fu ÷ð{uhusLkk rzðkuMko? yuLkku fkuE yuðku sðkçk Lk nkuE þfu su çkÄk s rfMMkk{kt yufMkh¾ku ÷køkw Ãkzu. fkuE Ãký MktçktÄ íkqxu íÞkhu fzkfku íkku MknLk fhðku s Ãkzíkku nkuÞ Au. çkúufyÃk fu rzðkuMko ð¾íku ðuËLkk çktLku Ãkûku yLkw¼ðkíke nkuÞ Au. ðuËLkkLke íkeðúíkk ÔÞÂõíkøkík MktðuËLkkyku WÃkh ykÄkh hk¾u Au. {kýMku Ëhuf ÃkrhÂMÚkrík{kt xfðkLkwt nkuÞ Au. hMíkkyku ½ýe ð¾ík Úkkuzkf MkkÚku hne swËk Ãkze síkk nkuÞ Au. ykðk Mk{Þu ík{khe òíkLku íkqxðk Lk Ëku. «u{ ®sËøke{kt {n¥ðLkku Au Ãký ®sËøke «u{ fhíkkt Ãký ðÄw {n¥ðLke Au. rstËøke Sððe Ãkzu Au. Ëhuf Mk{Þ yufMkh¾ku hnuíkku LkÚke. «u{ yu yuðku økt¼eh rð»kÞ Au suLku çkÄk s ÷kufku çknw n¤ðkþÚke ÷u Au. yuðk «u{{kt ykt¾ku {ª[eLku Lk Ãkzku su{kt ykt¾ku ¾q÷u íÞkhu ftE Ëu¾kÞ Lknª. «u{ rðþu yuðwt fnuðkÞ Au fu «u{ fhkíkku LkÚke Ãký ÚkE òÞ Au. {kLkku fu yuðwt Au íkku Ãký «u{ ÚkE òÞ ÃkAe íkku íkuLke Mkkhe -LkhMke yLku Mkk[e ¾kuxe þõÞíkkyku yLku yMkh WÃkh rð[khe þfkÞLku? ½ýe ð¾ík þõÞ Lk nkuÞ yuðkt òu¾{ Ãký {kýMk ÷E ÷uíkku nkuÞ Au. «u{ yuðe ðMíkw Au fu {kýMk øk{u yuðkt òu¾{ ÷uðk Ãký íkiÞkh ÚkE òÞ Au. òu yuðe íkiÞkhe nkuÞ íkku ÃkAe øk{u íku ÚkkÞ fkuELku Ëku»k Lk Ëku, ík{khe òíkLku fu ík{khk LkMkeçkLku Ãký Lknª. yux÷ku rLkùÞ [ku¬Mk fhku fu øk{u íku ÚkkÞ íkku Ãký nwt íkqxeþ Lknª. «u{Lke rLk»V¤íkk{kt Ãký Lknª. «u{ nkuÞ fu ðuËLkk, Ëhuf ÃkrhÂMÚkrík ík{khe Au y™u ík{khu s yu{ktÚke ÃkMkkh ÚkðkLkwt nkuÞ Au. Mkk[ku «u{ yu Au su yVMkkuMk fhíkku LkÚke. S-òLkÚke «u{ fhku, «u{Lke Ëhuf Ãk¤ Ãkqhe WíftXkÚke Sðku, «u{{kt nku íÞkhu çkúufyÃk fu þwt Úkþu íkuLke ®[íkk Ãký Lk fhku. Ãký òu yuðwt ftE ÚkkÞ íkku ík{khe òíkLku íkqxðk Lk Ëku. ykÃkýe MktðuËLkk s ½ýe ð¾ík MktðuËLkþe÷ çkLke síke nkuÞ Au. Ëhuf ûkýLku Sðe ÷uðkLke íkiÞkhe hk¾ku. ðuËLkkLku Ãký... ftE Lk nkuÞ íÞkhu Ãký ®sËøke íkku nkuÞ s Au. ykÃkýe ®sËøke ykÃkýu s Sððe Ãkzu Au. fkuE MkkÚku nkuÞ fu Lk nkuÞ. ®sËøke MkwtËh s nkuÞ Au. fkuE yuf ½xLkkÚke ftE ¾ík{ ÚkE síkwt LkÚke. ík{Lku ík{khku «u{ {éÞku nkuÞ íkku ík{u LkMkeçkËkh Aku Ãký òu Lk {éÞku nkuÞ íkku Ãký ík{u f{LkMkeçk LkÚke. fkuE Ãký ÂMÚkríkÚke níkkþ Lk Úkkð. çkLku yux÷e çkuMx heíku ®sËøkeLku Sððe yu s ®sËøkeLke ©uc Mk{s Au. AuÕ÷ku MkeLk: MktÃkqýo rðïkMk hk¾u yu s ÔÞÂõík MktÃkqýo ðVkËkheLke {køkýe fhe þfu. - y¿kkík kkantu@gmail.com
CMYK
5
hrððkh, 9 MkÃxuBçkh, h012
www.sandesh.com
þk
nhw¾ ¾kLk nkuÞ fu yr¼»kuf çkå[Lk. hknw÷ økktÄe nkuÞ fu hknw÷ {nksLk. ÷uøkku çkúkLzLkkt xkuGÍÚke hBÞk s nþu. ¼køÞu s fkuE yuðe Mkur÷rçkúxe nþu su yk çkúkLzLkkt h{fzktÚke Lknª h{e nkuÞ. ÷uøkku h{fzktLke ËwrLkÞk{kt yu f Mxu x Mk Ãký Au yLku çkw r Ø rðõMkkððkLkwt MkkÄLk Ãký Au. ÷uøkku xkuGÍ RLkfkuÃkkuohuþLk ftÃkLkeyu õÞkhuÞ ÃkkuíkkLkwt ðu[ký ðÄkhðk {kxu {kfuoxLke sYrhÞkík {wsçkLkkt h{fzkt LkÚke çkLkkÔÞkt, Ãký nt{uþkt çkk¤fkuLke çkwrØûk{íkk ðÄu yu «fkhLkkt h{fzkt çkLkkððk Ãkh æÞkLk ykÃÞw t Au . yk s fkhýu ßÞkhÚke fBÃÞwxh økuR{ yLku Ã÷uMxuþLk suðe ðerzÞku økuR{Lkwt {kfuox ðæÞwt íÞkhÚke ÷uøkkuLkk Mku÷{kt ½xkzku Ãký ÚkÞku, Ãký ftÃkLkeyu yk ½xkzkLku MknLk fhðkLke ûk{íkk fu¤ðe. 2005Lkk ð»ko{kt íkku yuðe nk÷ík ÚkE økE níke fu ðerzÞku økuR{Lkk yk¢{ý Mkk{u ÷uøkku ftÃkLkeLkkt xkuÞLkwt Mku÷ Mkkð íkr¤Þu sELku çkuMke økÞwt. ftÃkLkeyu ÃkkuíkkLkk Ã÷kLx çktÄ fhe Ëuðk Ãkzu yLku fk{ fhíkk MxkV{kt Ú ke yzÄku y zÄ ÷kufkuLku Aqxk fhe Ëuðk Ãkzu yuðe nk÷ík ÚkE økE níke, Ãký yuðwt fhðkLku çkË÷u ÷uøkkuLkk zkÞhuõxhu ð[økk¤kLkk hMíkk íkhefu Ã÷kLx çktÄ fheLku ÷uøkkuLku VheÚke xkuÃk Ãkh ÃknkU[kzðk {kxu þwt fhðwt yuLkwt rhMk[o þY fÞwO yLku çku ð»ko ÃkAe LkðuMkhÚke ÷uøkkuLku {kfuox{kt RLxÙkuzâwMk fhe. ÷uøkkuLkk yíÞkhLkk ðkRMk [uh{uLk rf÷ku rffuo fÌkwt níkwt fu, “nuíkw Akuzðku Lknkuíkku yux÷u y{khe yuõMkhMkkRÍ ðÄe økE, Ãký yksu VheÚke Lktçkh ðLk çkLÞk ÃkAe y{u «MÚkkrÃkík fÞwO Au fu yksu Ãký ÷kufkuLku çkwrØ[kíkwÞo ðÄkhu yuðkt xkuGÍ øk{u s Au.” ‘÷uøkku’ xkuGÍ ¾hk yÚko{kt xkR{ÃkkMk fhðkLkk yLku {kLkrMkf çkki r Øfíkk ðÄkhðkLkk nuíkwÚke s çkLkkððk{kt ykÔÞkt níkkt, Vhf {kºk yux÷ku níkku fu yk xkuGÍLkwt {kfuo®xøk Lknkuíkwt fhðkLkwt, Ãký çkLÞwt ftE yð¤wt. ÷uøkkuLkku RríknkMk òuþku íkku ík{Lku Ãký yk yk¾e ðkík Mk{òE sþu.
xkR{ÃkkMk çkLÞku Vw÷xkR{ ðkík 1928Lke Au. ÷uøkku xkuGÍLkk VkWLzh [uh{uLk yku÷u rffo yu Mk{Þu zuL{kfoLkk rçk÷wLz þnuh{kt økuhus Ähkðíkk níkk. yk økuhus yux÷u ¼q÷Úke Ãký {kuxh økuhus Mk{síkk Lknª. yku÷uLkk økuhus{kt VŠLk[h çkLkíkwt yLku VŠLk[hLkwt rhÃku®høk fk{ Úkíkwt. yku÷uLkwt VŠLk[h økuhus ÔÞðÂMÚkík heíku yLku MkhMk heíku [k÷íkwt níkwt, Ãký yku÷uLku yuf ðkíkLkwt xuLþLk hnuíkwt fu íkuLkk ðfoMko LkðhkþLkk xkR{u fkhý rðLkk økkurMkÃk fhíkk níkk. yk økkurMkÃk çktÄ ÚkkÞ yLku ðfoMkoLke MkkÚku íkuLkk Vur{÷e {uBçkh Ãký Ôkksçke heíku xkR{ÃkkMk fhu yuðk nuíkwÚke yku÷u yu ÃkkuíkkLke LkðhkþLke Ãk¤ku{kt ÷kfzktLkk ç÷kuf çkLkkðeLku h{fzkt çkLkkÔÞkt, su yufçkeò MkkÚku òuzðkÚke y÷øk-y÷øk [esðMíkwyku çkLkíke níke. Mkk[k yLku MðMÚk xkR{ÃkkMkLkk nuíkwÚke çkLkkððk{kt ykðu÷k yk ç÷kuf yku÷uyu ÃkkuíkkLkk ðfoMkoLku ykÃÞk, su Äe{u-Äe{u yux÷k ÃkkuÃÞw÷h ÚkÞk fu zuL{kfoLkk ÷kufku yk ç÷kuf {ktøkðk {kxu yku÷uLkk økuhus Ãkh ykððk ÷køÞk. þYykík{kt yku÷uyu fux÷kf ÷kufkuLku h{ðk {kxu {Vík{kt ç÷kuf ykÃÞk, Ãký ÃkAe íkuýu yk ç÷kufLke ÷kRçkúuhe çkLkkðe yLku ÷kufkuLku huLx Ãkh h{fzkt h{ðk ykÃkðkLkwt þY fÞwO. yuf íkçk¬ku yuðku ykðe økÞku fu yku÷uyu VŠLk[hLku çkË÷u h{fzkt çkLkkððkLkwt fk{ s þY fhe ËeÄwt. yku÷u rffuo fÌkwt níkwt fu, “yk h{fzktLke ¾krMkÞík {kºk yux÷e níke fu íku rË{køkLku fMkhík fhkðíkkt níkkt. çkMk, ÷kufkuLku rË{køkLke yk fMkhík ÃkMktË ykðe økE yux÷u ™kLkkt çkk¤fkuLke MkkÚku {kuxuhkyku Ãký íkuLke MkkÚku h{ðk ÷køÞk.”
yktíkhhk»xÙeÞ Míkhu Lkk{Lkk 1928{kt ÷kfzktLkk ç÷kufLkkt h{fzkt çkLkðkt þY ÚkÞkt ÃkAe Auf yk h{fzkt çkeò s ð»koÚke ÷kufku{kt yríkr«Þ ÚkE økÞkt níkkt. 1930{kt yk h{fzktLkwt «kuVuþLk÷ «kuzõþLk Ãký þY ÚkE økÞwt níkwt, Ãký yuLku nsw MkwÄe Lkk{ yÃkkÞwt Lknkuíkwt. yku÷u rffoLkk {Lk{kt níkwt fu ðqzLk-ç÷kufLkkt yk h{fzkt
÷uøkku
rË{køkLku fMkhík fhkðíkkt h{fzkt çkLkkðíke ftÃkLke
VuõxTMk yuLz rVøkMko nuz õðkxoh MÚkkÃkLkk ykðf ™Vku r{÷fík MxkV fw÷ «kuzõx fux÷k Ëuþ{kt
: rçk÷wLz, zuLk{kfo : 31{e òLÞwykhe, 1932 : 503 r{r÷ÞLk zkì÷h (ð»ko 2011-12) : 112 r{r÷ÞLk zkì÷h (ð»ko 2011-12) : 70.011 rçkr÷ÞLk zkì÷h (ð»ko 2011-12) : 10,000 ÔÞÂõík : 1,200 (ËwrLkÞk¼h{kt) fkÞohík: 115Úke ðÄw Ëuþ{kt
¾heËðkLkku swðk¤ yufkË-çku ð»ko{kt çktÄ ÚkE sþu, Ãký yuðwt ÚkÞwt Lknª yux÷u yku÷uyu ykurVrþÞ÷ çkúkLz-Lku{ ‘÷uøkku’ ykÃkeLku Vw÷xkR{ h{fzktLkku Wãkuøk þY fhe ËeÄku. 1932{kt ÷uøkku ftÃkLke çkLke yLku 1945{kt yk ftÃkLke Ãknu÷e ðkh zuL{kfoLke çknkh Lkef¤e yLku 1951{kt ftÃkLke y{urhfk{kt Ëk¾÷ ÚkE. ÷uøkku y{urhfk{kt yuLxh ÚkÞk ÃkAe yuLkwt V÷f Mðk¼krðfÃkýu {kuxwt ÚkE økÞwt. y÷çk¥k, y{urhfk{kt Ëk¾÷ ÚkÞk Ãknu÷kt ftÃkLkeyu ðqzLk ç÷kufLku çkË÷u Ã÷kÂMxf ç÷kufLkkt xkuGÍ çkLkkððkLke þYykík fhe ËeÄe
hÂ~{Lk þkn níke. y{urhfk{kt ykÔÞk ÃkAe ÷uøkku {kxu MkkiÚke {kuxku çkurLkrVx yu ÚkÞku fu ft à kLke ÃkÂç÷rMkxe {kxu xeðe su ð k yÕxÙk{kuzLko {kæÞ{Lkku WÃkÞkuøk fhðk ÷køke. ÷u ø kku yksu Ëw r LkÞk¼h{kt çkkhMkkuÚke ðÄw xkuÞ çkLkkðu Au. ftÃkLkeLkkt xkuÞLke ¾krMkÞík yu Au fu yuLkk Lkuðwt xfk xkuÞ fLMxÙõþLkLkku rMkØktík þe¾ðLkkhk ykŠfxuõ[h÷ ÂMf÷ Ëþkoðíkkt Au. ÷uøkku yu nËu ÃkkuÃÞw÷h ÚkÞu÷e çkúkLz Au fu yk çkúkLzLkkt xkuÞLkku yíÞkh MkwÄe{kt ÷øk¼øk ËkuZMkku sux÷e rVÕ{{kt WÃkÞkuøk ÚkÞku Au.
÷u ø kku Mxw r zÞku Lkk{Lke ft à kLkeLke MkÂçMkrzÞhe ft à kLke ÃkkMku nku r ÷ðq z ÃkkuíkkLkk MkuxLkwt r{rLkyu[h yux÷u {kR¢ku ÷wf íkiÞkh fhkðu Au. ykÃkýu íÞkt h{fzkt çkLkkðíke ftÃkLkeyu õÞkhuÞ rð[kÞwO Ãký Lknª nkuÞ fu h{fzkt çkLkkðíkkt Ãknu÷kt [kRÕz MkkRrfÞkrxÙMxLke Mk÷kn ÷uðk{kt ykðu. ÷uøkku yu fk{ fhe hne Au. ËwrLkÞkLkk 20 ËuþkuLkk 100Úke ðÄw [kRÕz MkkRrfÞkrxÙMx ÷uøkku ftÃkLkeLke rhMk[o xe{{kt fk{ fhe hÌkk Au. çkk¤fkuLktw çkwrØ[kíkwÞo ðÄkhLkkhkt yk xku Þ Lku Mkki Ú ke {ku x ku Vxfku 2001Lkk yhMkk{kt Ãkzâku, ßÞkhu ðerzÞku økuR{Lkwt fÕ[h sLBÞwt.
ÃkeyuMk yLku ðerzÞku økuR{ yufðeMk{e MkËeLke þYykík ÷uøkku xkuGÍ {kxu yufË{ ¼khu¾{ ÚkELku ykðe níke. ðerzÞku øku R {, Ã÷u M xu þ Lk yLku xeðe økuRBMkLkk yk¢{ý Mkk{u çkk¤fku ÷uøkku suðe øku R { Aku z eLku Mðk¼krðfÃkýu yu rËþk{kt yuxÙuõx ÚkÞkt yLku ÷u ø kku L kk ðu [ ký{kt sçkhËMík ½xkzku LkkUÄkðku þY ÚkÞku. R÷uõxÙkurLkf økuR{Lkk yk yk¢{ý Mkk{u çk[ðk {kxu ftÃkLkeyu çku ð»ko{kt yuf rçkr÷ÞLkLkwt yuz fuBÃkuRLk fÞwO, Ãký yu fuBÃkuRLkÚke fkuE Vhf Ãkzâku Lknª yLku ÷uøkkuLkwt Mku÷ Mkíkík ½xíkwt s økÞwt. ykøk¤ fÌkwt yu{, yuf íkçk¬u ftÃkLkeyu ÃkkuíkkLkwt «kuzõþLk ÞwrLkx çktÄ fheLku {kºk rhMk[o fÞwO yLku yu rhMk[o ÃkAe ÷uøkkuLku LkðuMkhÚke ÷kìL[ fhðk{kt ykðe, su{kt yøkkWLkkt 600Úke ðÄw xkuÞ çktÄ fheLku yux÷kt s Mkk{u Lkðkt xkuÞ {kfuox{kt {qfðk{kt ykÔÞkt. y{urhfk, fuLkuzk, s{oLke suðk Ëuþku{kt íkku ÷uøkku çkúkLzLku Äe hey÷ 3-ze økuR{Lke xuøk÷kRLk MkkÚku ÷kìL[ fhðk{kt ykðe, suLkk fkhýu VheÚke yuf ð¾ík ÃkuhuLxTMk yLku ÃkAe çkk¤fku ÷uøkku xkuÞ íkhV ðéÞkt yLku {kºk yZkh {rnLkk{kt ftÃkLkeLkwt Mku÷ níkwt yu{ xku[ Ãkh ÃknkUåÞwt. ftÃkLkeyu su xufTrLkõMk MkkÚku Lkðkt xkuGÍ çkLkkÔÞkt níkkt yu òuELku ËwrLkÞkLkk Mkkík Ëuþkuyu íkku ÷uøkkuLkkt xkuÞ Ã÷unkWMkÚke Aêk ÄkuhýLkk rðãkÚkeoyku {kxu VhrsÞkík Ãký çkLkkÔÞkt. ¼khík{kt Ãký MxkLzzo Mfq÷Lkk Ã÷unkWMk{kt ÷uøkku xkuGÍ hk¾ðk{kt ykðu Au. caketalk@gmail.com
þwt fnu Au rMkBçkku÷?
‘÷uøkku’ yk þçË yíÞkhu Mkh¤íkkÚke çkku÷kÞ Au, Ãký sqs ÷kufkuLku ¾çkh Au yk çkúkLzLku{ zurLkMk þçË ‘÷uøk økkux’ ÃkhÚke ykÔÞku Au. ‘÷uøk økkux’Lkku yÚko ÚkkÞ Au Mkðo©uc heíku h{ku. yku÷uLku ßÞkhu çkúkLzLku{ þkuÄðkLkwt ykÔÞwt íÞkhu íkuýu çku ykuÃþLk íkiÞkh hkÏÞk níkk. yuf níkwt yu÷ku ðÕzo yLku çkeswt níkwt ÷uøk økkux. yk Lkk{ku {kxu ftÃkLkeLkk 10 f{o[kheyku MkkÚku ðkík fhðk{kt ykðe yLku yu Lkk{kuLke [[ko ÃkAe ÷uøk økkux ÃkhÚke ÷uøkku Lkk{ MkqÍTÞwt yLku ÷kfzktLkk ç÷kufLkkt yk h{fzktLku ÷uøkku Lkk{ ykÃkðk{kt ykÔÞwt. ÷uøkku çkúkLz{kt ykðíkk [khuÞ ytøkúuS {q¤kûkhku yufçkeò MkkÚku òuzkÞu÷k nkuÞ yLku yu{ Aíkkt Ãký y÷øk nkuÞ yuðe M{wÄ rzÍkRLk fhðk{kt ykðe Au. yk rzÍkRLk Mkq[ðu Au fu yufçkeòLku òuzeLku çkLkkððkLke yk økuR{ suðe Ëu¾kÞ Au yuðe s M{wÄ Ãký Au.
yku÷u rffoLkkt õðkuxTMk
h{fzktLke ®f{ík {kuxk ÚkÞk ÃkAe Mk{òÞ Au. xkuGÍ çkLkkðLkkhkyu yux÷wt ÞkË hk¾ðwt òuEyu fu íkuLkku fMx{h ¼rð»ÞLkku Lkkøkrhf Au. su h{fzkt çkwrØLkk rðfkMkLkwt fk{ fhe þfu yu s h{fzktLke ðuÕÞw fhðe. òu y{khkt h{fzkt Ãký yk fk{ Lk fhu íkku yu Ãký VUfe Ëuðkt. Ëhuf MkkuMkkÞxe yLku ÃkuhuLxTMkLke yuf s {n¥ðíkk nkuðe òuEyu yLku yu Au ykÃkýkt çkk¤fku.
ðk½Lke Mkðkhe fhLkkhLku ytíku íkku yu ðk½ s ¾kE òÞ Au y
{urhfkLkk «urMkzuLx ßnkuLk yuV fuLkuze {kºk y{urhfkLkk Lknª, rðïLke Mkur÷rçkúxe níkk. çkeò rðïÞwØ ÃkAe 1961{kt ßnkuLk yuV. fuLkuze y{urhfkLkk «{w¾ çkLÞk. ßnkuLk yuV. fuLkuzeyu «{w¾ÃkËLkk þÃkÚk økúný fhe su MktçkkuÄLk fÞwO yu{kt rðïLkk MkðoMk¥kkÄeþ hk»xÙLkk ðzk íkhefuLkk ykí{rðïkMkLkku hýxtfkh Au Ãký yu MkkÚku yu{kt økhðkE Ãký Au. {kuxk ¾kuhzkLke ¾kLkËkLke¼he ðkýe Au. íkuyku y{urhfk{kt s Lknª, rðï¼h{kt {kLkðeÞ MðíktºkíkkLke hûkk {kxu yuf hk»xÙ íkhefuLke MktfÕÃkLkk ònuh fhu Au. yksu y{urhfk søkík s{kËkh Au yu Ãkrh«uûÞ{kt ßnkuLk yuV. fuLkuzeLkwt ¼k»ký çkkhefkEÚke ðkt[ðk suðwt Au. fuLkuzeyu 20{e òLÞwykhe, 1961Lkk hkus ykÃku÷k ÃkËøkúný Mk{khkunLkk «rMkØ «ð[LkLkk {n¥ðLkk ytþku ðkt[eyu... WÃk«{w¾ ßnkuLkMkLk, r{Mxh MÃkefh, ©e{kLk ðzk LÞkÞ{qŠík, (Ãkqðo) «urMkzuLx ykEÍLk nkuðh, (Ãkqðo) ðkEMk «urMkzuLx rLkfMkLk, (Ãkqðo) «urMkzuLx x›{uLk, ©ØuÞ ÃkkËhe yLku MkkÚke Lkkøkrhfku. yksu ykÃkýu ÃkûkLkku {kºk rðsÞ {Lkkððk s yufºk ÚkÞk LkÚke Ãký ykÍkËeLkku sþLk {Lkkððk yufXk ÚkÞk Aeyu. yksLkku Mk{khkun økw÷k{eLkk ytíkLke MkkÚkuMkkÚk LkqíkLk «kht¼Lkk «íkefYÃk Au, su ÃkrhðíkoLkLke MkkÚkuMkkÚku Ãkwhkýk MktfÕÃkLkk LkðeLkefhý, áZefhýLku Mkq[ðu Au, fkhý fu yksu {U MkðoþÂõík{kLk «¼w yLku ykÃk MknwLke Mk{ûk su Ãkrðºk þÃkÚk økúný fÞko Au, yu yksÚke 175 ð»ko Ãkqðuo y{urhfkLke ykÍkËe «Mktøku ËuþLkk Ãkqðo rþÕÃkeykuyu økúný fÞko níkk, su yksu Ãký nsw MkwMktøkík Au. yksu ËwrLkÞk Mkkð çkË÷kE økE Au. yksu {Lkw»ÞLkk nkÚk{kt yuðe þÂõík ykðe Au fu íku ík{k{ «fkhLke {kLkðeÞ Ërhÿíkk yLku {kLkðeÞ SðLkLku rLk{qo¤ fheLku çkË÷kð ÷kðe þfðk Mk{Úko ÚkÞku Au yLku ykÃkýk Ãkqðoòu su ¢ktríkfkhe rMkØktíkku {kxu ÷zâk níkk, yu yksu Ãký rðï¼h{kt {wÏÞ {wÆkYÃku AðkÞu÷k Au. ykÃkýk Ãkqðoòu su rMkØktík Lku {kLÞíkk {kxu ÷zâk níkk, íku rMkØktík yu Au fu {Lkw»ÞLkk {q¤¼qík yrÄfkhku hkßÞ fu þkMkLkLke {nuhçkkLke Ãkh rLk¼oh LkÚke Ãký yu yrÄfkhku EïhË¥k Au, «¼wf]ÃkkÚke MkeÄk s «kÃík ÚkÞu÷k Au. ykÃkýu yu fËe Lk
‘ík{khku Ëuþ ík{khk {kxu þwt fhe þfþu yu ÃkqAku Lknª, Ãkhtíkw ík{u Ëuþ {kxu þwt fhe þfþku yu fnku!’ ¼q÷eyu fu rðï{kt yk {kLkðeÞ yrÄfkhLke su «Úk{ ¢ktrík ÚkE yuLkk ykÃkýu Mknw ðkhMkËkhku Aeyu. ¼÷u søkík yk¾wt yk MÚk¤ yLku fk¤Lkk Mke{kr[nTLkLku ðxeLku ykøk¤ ðÄu, Ãkhtíkw yk MkËe{kt sL{u÷e y{urhfkLke Lkðe ÃkuZeLku MðkíktºÞLke {þk÷ MkkUÃkkE Au. yk ðeMk{e MkËe ÞwØÚke ¾hzkÞu÷e Au, íkku ¼khu fxw
Classic
Speech yLkw¼ðkuLku ytíku þktrík «kÃík ÚkE Au. yk MkËe{kt ykÃkýu ykÃkýk «k[eLk ðkhMkkLkwt økkihð ÷E þfeyu yu{ Aeyu. ykÃkýwt hk»xÙ su {kLkðeÞ yrÄfkhku «íÞu «ríkçkØ Au yuLku ¢{þ: ûkeý fhðkLkk «ÞkMkku Mkk{u ykÃkýu yzøk çkLkeLku Q¼k hÌkk Aeyu. yk {kLkðeÞ yrÄfkhkuLkk y{urhfk{kt yLku MkkÚku MkkÚku ËwrLkÞk¼h{kt síkLk-Mkthûký {kxu yksu Ãký ykÃkýu y{urhfLk f]íkMktfÕÃk Aeyu. yksu ykÃkýu ËwrLkÞkLkk Ëhuf ËuþLku øk{u fu Lk øk{u, Ãký yu{Lku sýkðe ËEyu fu rðï{kt {kLkðeÞ MðkíktºÞLkk síkLk {kxu
ykÃkýu y{u fkuE Ãký ®f{ík [qfððk íkiÞkh Aeyu. fkuE Ãký òíkLkku çkkus WÃkkzðk íkiÞkh Aeyu. fkuE Ãký òíkLke nkz{khe ðuXðk íkiÞkh Aeyu. fkuE Ãký r{ºkLku Mk{ÚkoLk ykÃkðk yLku fkuE Ãký Ëw~{Lk ({kLkðíkkLkk Ëw~{Lk)Lkku rðhkuÄ fhðk íkiÞkh Aeyu yLku yk ík{k{ Mkt½»ko Lku çkr÷ËkLk ËwrLkÞk¼h{kt {kLkðeÞ MðkíktºÞ ykÃkðk {kxu hnuþu. ykÃkýk suðe MkktMf]ríkf Mk{kLkíkk yLku Ä{o-yæÞkí{Lkkt Mk{kLk {qr¤Þkt Ähkðíkk (ynª r¾úMíke Mk{wËkÞLkkt hk»xÙku yr¼«uík Au) sqLkkt MkkÚke hk»xÙku (rçkúxLk, £kLMk ðøkuhu) MkkÚku r{ºkíkkLke ðVkËkhe yLku rðïkMk Ëk¾ððkLkku Ãký yksu MktfÕÃk ÷Eyu Aeyu. òu ykÃkýu MktøkrXík hneyu íkku yuðwt fkuE MkknMk LkÚke fu su ÃkhMÃkhLkk MknfkhÚke Ãkkh Lk Ãkkze þfeyu, Ãkhtíkw òu rð¼krsík ÚkEyu íkku ykÃkýu ¼køÞu s ftE fhe þfeþwt, fkhý fu íkku ykÃkýu {w~fu÷eLke Ãk¤ku{kt fkuE ÃkzfkhLkku ¼køÞu s Mkk{Lkku fhe þfeþwt. y÷çk¥k, ¼tøkkýÚke ðuhrð¾uh ÚkE sEþwt. ßÞkt MðkíktºÞLkku WËÞ ÚkÞku Au yu Lkðkt hk»xÙkuLku ykðfkhðk MkkÚku yu{Lku yuf MktËuþku ykÃkeyu Aeyu fu sqLke MktMÚkkLkðkËLke ÄqtMkhe{ktÚke {wõík ÚkÞu÷e «ò Vhe «òMk¥kkfLkk Lkk{u Lkðe ðÄw yíÞk[khLke çkuzeyku{kt çktÄkE Lk òÞ íku òuðwt Ãkzþu. yu{ýu yu ÞkË hk¾ðwt Ãkzþu fu ðk½Lke Mkðkhe fhLkkhLku ytíku íkku yu ðk½ s ¾kE òÞ Au. ËwrLkÞk¼h{kt økk{zktyku{kt, ÍqtÃkzkt{kt ðMkíkk yLku Ërhÿíkk, Ëw:¾ËËo ðå[u Sðíkk ÷kufkuLke MknkÞ {kxu y{u «rík¿kk ÷Eyu Aeyu. yu ÷kufkuLku ÃkkuíkkLkk fhðk {kxu MkkBÞðkËeyku «ÞkMk fhíkk nkuÞ yux÷u yuLkk «ríkfkh {kxu Lknª Ãký Mkå[kELku ¾kíkh yu{ fheþwt. òu {wõík Mk{ks çknku¤e MktÏÞk{kt hnu÷k økheçkkuLku MknkÞ Lknª fhu íkku yu {ÞkorËík MktÏÞk{kt hnu÷k ©e{tíkkuLku Ãký çk[kðe Lknª þfu. ykÃkýe MkhnËkuLke Ërûkýu ykðu÷k ykÃkýk Ãkkzkuþe ÷kufþkne Ëuþku{kt (Ërûký y{urhfkLkkt LkðkurËík hk»xÙku) {wõík Mkhfkhku h[kÞ yLku «økrík ÚkkÞ íku {kxu {kºk ð[LkçkØ Lknª Ãký fkÞohík hnuðk MktfÕÃk fheyu Aeyu. yu s heíku ÞwLkku MktøkXLk ÔÞkÃkf yLku ðÄw þÂõíkþk¤e çkLku íku {kxu ykÃkýk «ÞkMkku hnuþu. yLkwMktÄkLk ÃkkLkk Lkt. 4 Ãkh
çkkÞkuøkúkVe
HITLER suLku ík{u yðøkýe Lk þfku! rnx÷h: ík{u íkuLku yðøkýe Lknª þfku!
Lkk{ yuzkuÕV yu÷kuEMk rnx÷h sL{ íkkhe¾ 20 yur«÷, 1889 sL{ MÚk¤ ykìMxÙeÞkLkwt çkúwLkkW økk{ {]íÞw íkkhe¾ 30 yur«÷, 1945 yku¤¾ s{oLk Mkh{w¾íÞkh, LkkÍe Lkuíkk s{oLk Mkh{w¾íÞkh yuzkuÕV rnx÷hLkk {wÆu søkíkLkk çku ¼køk Au. yuf ðøko rnx÷hLkku [knf Au, ßÞkhu çkeòu ðøko íkuLku rĬkhu Au, Ãký íkuLke yðøkýLkk þõÞ LkÚke. yuLkwt Lkk{ Ãkkuíku s yÃk{kLkLke ÔÞkÏÞk çkLke økÞwt Au, yu rnx÷hLku ¼w÷kððku søkík {kxu þõÞ LkÚke. nðu íkuLke ykí{fÚkk s{oLke{kt VheÚke AÃkkE hne Au, yu s çkíkkðu Au fu rnx÷h{kt fþwtf íkku yuðwt níkwt fu yuLku ÞkË fhðku Ãkzu...
CMYK
rnx÷hLkk rÃkíkk yu÷kuEMk rnx÷h ykìMxÙeÞk{kt Mkhfkhe f{o[khe níkk, ßÞkhu {kíkk {kheÞk yuLkk øk]rnýe níkkt. ‘rnx÷h’ MkhLku{ íkuLkk rÃkíkkLke Lknª Ãký {kíkkLke níke. yuzkuÕV íkuLkkt {kíkk-rÃkíkkLkwt [kuÚkwt MktíkkLk níkku. ykìMxÙeÞkLkk rðÞuLkk þnuh{kt íku {kuxku ÚkÞku yLku LkkLkkt-{kuxkt fk{ fhe økwshkLk [÷kðíkku. ynªÚke s íku{Lkk {Lk{kt ÞnqËeyku {kxu LkVhíkLkkt çkes hkuÃkkÞkt. Ãknu÷k rðïÞwØ (1914-1918){kt s{oLkeLkk ¼køku sçkhËMík ÃkAzkx ykðu÷e. WÃkhktík rçkúxLk MkrníkLkk rðsuíkk Ëuþkuyu ÞwØ {kxu s{oLkeLku sðkçkËkh Xuhðe s{oLke Ãkh støke Ëtz Vxfkhu÷ku. yk¾wt s{oLke Ëuðk{kt zqçku÷wt níkwt yu ð¾íku rnx÷hu ËkËkøkehe fhðkLkwt Lk¬e fhe 1934{kt Mk¥kk nkÚk{kt ÷eÄe. íkuýu LkkÍe ÃkûkLke MÚkkÃkLkk fhe yLku LkkÍeðkËLkku ¼hÃkqh «[kh fÞkuo. çkeò rðïÞwØ ð¾íku MkðuoMkðko çkLku÷ku rnx÷h Ãknu÷kt rðïÞwØ ð¾íku MkirLkf níkku. yu Ãknu÷kt íkku yu çkuÄh níkku Ãký íkkLkkþkn çkLÞk çkkË s{oLke{kt íkuLkkt zÍLkçktÄ hnuýkfku níkkt. rnx÷hLkku WÆuþ Ëw~{Lk rçkúxLk yLku íkuLkk MkkÚkeËkh Ëuþku Mkk{u çkË÷ku ÷uðkLkku níkku yux÷u íkuýu MktrÄyku Vøkkðe VheÚke ÞwØLke íkiÞkheyku ykht¼e. 1945{kt VheÚke ÞwØ þY ÚkÞwt, su çkeò rðïÞwØ íkhefu òýeíkwt Au. rnx÷hLku òufu Äkhe MkV¤íkk {¤e Lknª yLku ÞwØLkku ytík ykðu yu Ãknu÷kt 1945{kt íkuýu ykí{níÞk fhe ÷uðe Ãkze.
swðkLke{kt rnx÷h yuze (Adi) íkhefu òýeíkku níkku. rnx÷h f¤kÃkkh¾w níkku. íkuýu çku ð¾ík «ÞkMk fhðkt Aíkkt rðÞuLkkLke ykxo yufuzu{e{kt yuzr{þLk {éÞwt Lk níkwt. Mkh{w¾íÞkh Lk nkuík íkku yu r[ºkfkh nkuík. íkuýu fux÷ktf ÃkuR®LxøMk çkLkkðu÷kt, su nsw Ãký r÷÷k{ Úkíkkt hnu Au. ðkìf fhðk rMkðkÞ fkuE Ãký òíkLke fMkhík fu h{ík-øk{ík{kt íkuLku shk Ãký hMk Lk níkku. rnx÷hLku MkhfMk òuðkLkku çknw þku¾ níkku. rVÕ{ òuðkLkku Ãký íkuLku øksçk þku¾ níkku. hkus hkíku òu fk{ Lk nkuÞ íkku yuf yuf rVÕ{ òuíkku. ¾kMk fheLku s{oLke{kt «ríkçktÄ nkuÞ yuðe ÃkhËuþe rVÕ{ku íkuLku òuðe øk{íke. ÃkkuíkkLkk þheh Ãkh íku õÞkhuÞ fkuE y¥kh fu M«u ÷økkzíkku Lknª. økh{e ÚkkÞ íkkuÃký ònuh{kt rnx÷h õÞkhuÞ ykìðhfkux fkZíkku Lknª. rnx÷h ÃkkA¤Úke þkfknkhe çkLku÷ku. 1938{kt ‘xkR{’ {uøkurÍLku rnx÷hLku {uLk ykìV Ä Þh ònuh fhu÷ku. 56 ð»koLkk ykÞw»Þ{kt íkuLku 3 {uzÕMk Ãký {¤u÷k. rnx÷hLke çknw «ÏÞkík {qAku fkÃke Lkk¾ðkLke íkuLku Mk÷kn {¤u÷e. òufu rnx÷hu {qAku fkZðkLke Lkk Ãkkze yLku çkkË{kt íkku yu VuþLk çkLke økE. ÃkkuíkkLkk sLkhÕMk yLku yrÄfkheyku MkkÚkuLke r{®xøk{kt ðkhtðkh òuf fnuðkLke ykËík níke. rnx÷hLku Mðex ÃkËkÚkkuo ¾kðk çknw øk{íkkt. hkusLke Ãkkuýku rf÷kuøkúk{ [kuf÷ux íkku yu ¾kE síkku.
CMYK
6
hrððkh, 9 MkÃxuBçkh, h012
www.sandesh.com
÷kÃkkurxÞwt: ðkRhMkLku fkhýu Úkíkku [uÃke hkuøk þwt ík{u ík{khe MkuõMk ÷kRVLku ðÄkhu hku{kt[f yLku W¥kusf çkLkkððk {ktøkku Aku? íkku íkuLkk {kxu ík{Lku ík{khe S¼ s MkkiÚke ðÄkhu {ËËYÃk Mkkrçkík ÚkE þfu Au. ðkMíkð{kt þhehLkk yk ¼køk{kt W¥kusLkkLku ðÄkhðkLke ¼hÃkqh ûk{íkk nkuÞ Au, Ãkhtíkw yk ûk{íkkLkku ÷k¼ íÞkhu s ÷E þfkÞ ßÞkhu S¼Lkku ÞkuøÞ heíku yLku ÞkuøÞ søÞkyu WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu
÷k
ÃkkurxÞkLku Mkk{kLÞ heíku ykÃkýu økk÷Ãk[kur¤Þwt íkhefu yku¤¾eyu Aeyu. íkuLku ytøkúuS{kt Mumps fnuðk{kt ykðu Au. yk yuf hkuøk yuðku Au suLku ÷økíke fnuðík Ãký Au. su{fu, ‘yuf÷k yuf÷kt ¾kÞ íkuLku økk÷Ãk[kur¤Þwt ÚkkÞ’. ðkMíkð{kt ÷kÃkkurxÞwt yu ÷k¤økútrÚk{kt ðkRhMkLku fkhýu Úkíkku hkuøk Au. {Lkw»ÞLkk þheh{kt ({kÚkkÚke øk¤k MkwÄe{kt) ºký søÞkyu ÷k¤økútrÚk ykðu÷e nkuÞ Au.
nuÕÚk RÍ ðuÕÚk zkì. Mkki{uLÿ ËuMkkE fkLkLke çkqxLkk Lke[uLkk ¼køk{kt Ãkuhkuxez økútrÚk ykðu÷e nkuÞ Au. szçkkLkk f{kLk suðk ð¤ktfLke Lke[u Mkçk{uLzeçÞw÷h økútrÚk ykðu÷e nkuÞ Au. ËkZeLke Lke[uLkk ¼køk{kt Mkçk{uLx÷ økútrÚk ykðu÷e nkuÞ Au. Mkk{kLÞ heíku 2Úke 12 ð»koLkkt çkk¤fkuLku (¾kMk fheLku MMRLke ðuÂõMkLk Lk ykÃke nkuÞ íkuðkt çkk¤fku) yk hkuøk ÚkkÞ Au. òufu yk hkuøkLku ô{h MkkÚku çknwt ÷uðkËuðk LkÚke. fkuE Ãký ô{hLke ÔÞÂõíkLku yk hkuøk ÚkE þfu Au.
S¼: Mk{køk{Lkku swMMkkËkh MkkÚke Mku
õMk ÷kEV{kt LkðeLkíkkLkk y¼kðu ftxk¤ku «ðuþu íku Mðk¼krðf s Au. fE Ãký ÔÞÂõík õÞkhuÞ yuðwt LkÚke RåAíke fu íkuLku yËT¼qík ykLktËLkku y™w¼ð fhðíke MkuõMk ÷kEV yufÄkhe s hnu. ËhufLku Ëhuf Mk{køk{ ðÄkhu hku{kt[f, ðÄkhu W¥kusf, ðÄkhu ÞkËøkkh çkLkkððku nkuÞ Au. íkuLkk {kxu
RÂLx{Mke fkr{Lke {kuxðkýe Mk{køk{{kt LkðeLkíkk ÷kððkLke sYh hnu Au. yk LkðeLkíkk þhehLkk rðrðÄ W¥kusf ytøkLkk WÃkÞkuøkÚke ÷kðe þfkÞ Au, Ãkhtíkw fux÷ktf ytøk yuðkt nkuÞ Au suLkk {n¥ðÚke {kuxk¼køkLkk ÷kufku yòý Au. S¼ yu þhehLkku yuf yuðku ¼køk Au su çktLku ÃkkxoLkhLku W¥kursík fhðkLke MkkÚku-MkkÚku Mk{køk{ MkkÚku òuzkÞu÷e ¼kðLkkykuLku [h{Mke{k MkwÄe ÷E sðkLke íkkfkík Ãký Ähkðu Au. íku MkuõMk ÷kRVLku W¥k{ íkku çkLkkðu s Au MkkÚku MkuõMk MkkÚku òuzkÞu÷k yLkw¼ðLku Ãký yLkuf økýku ðÄkhe þfu Au. yuf heíku òuEyu íkku S¼Lkku WÃkÞkuøk yuf ÃkuþLkux rfMk (swMMkkËkh [wtçkLk)Lke s çkeS heík Au. ÃkkxoLkMkuo Mk{køk{ Ëhr{ÞkLk swMMkku çkíkkððku nkuÞ íkku S¼Lkku WÃkÞkuøk þhehLke fux÷ef ¾kMk søÞkyku Ãkh fhe þfu Au, suLkkÚke ík{u Ãknu÷ktÚke s rçk÷fw÷ yòý Aku. yu fkuE Lkðe ðkík LkÚke fu W¥k{ ykuøkuoÍT{{kt Vkuh-Ã÷uLke ¼qr{fk ¾qçk s {n¥ðLke nkuÞ Au. òu ík{u ík{khk ÃkkxoLkhLku Mkkhe heíku Mktíkwü yLku ¾wþ fhðk RåAíkk nku íkku ík{khe heík yuðe nkuðe òuEyu fu su ÃkkxoLkhLkk ÃkøkÚke þY ÚkELku Akíke MkwÄe ÍýÍýkx ÃkuËk fhu. yk fk{ ík{u {kºkLku {kºk S¼Lke {ËËÚke s fhe þfku Aku. ½ýk ÃkkxoLkMko LkÚke òýíkk nkuíkk fu ÃkøkLkku ytøkqXku Ãký þhehLkku ½ýku MktðuËLkþe÷ ¼køk Au yLku Mk{køk{ zkÞ®xøkLke VuþLk ÚkE Ãkze yk sfk÷ Au. fkuM{kuÃkkur÷xLk þnuhku{kt
rM÷®{øk MkuLxhku rçk÷kzeLkk xkuÃkLke su{ Vqxe Lkef¤u Au. zkÞ®xøk yux÷u yknkh ÃkhLkku fkçkq yÚkðk íkku fu¤ðkÞu÷e r{íkknkhe ¼kusLk ÃkØrík. zkÞ®xøk Mkkhe ðMíkw Au, Ãký yuLku VuþLk çkLkkðe ËELku su{ Vkðu íku{ zkÞ®xøk fhðkLkktÞ fux÷ktf òu¾{ku nkuÞ Au. Ãkkík¤k Ëu¾kðkLkk þku¾{kt Lku þku¾{kt Akufheyku çkuVk{Ãkýu zkÞ®xøk fhu Au yLku ÃkAe {kuxe {w~fu÷eyku Lkkuíkhe çkuMku Au. rçkúxLkLkk yuLzhMkLk íkÚkk Ãkuhe rçkr÷øÍ Lkk{Lkk zkìõxhkuyu ykuõMkVzoLke r÷x÷{kuh nkurMÃkx÷{kt yuf yÇÞkMk fÞkuo níkku. ‘MkkEfku÷kursf÷ {urzrMkLk’ Lkk{Lke sLko÷{kt 1990{kt yk yÇÞkMkLkkt íkkhýku «fkrþík ÚkÞkt níkkt. «Míkwík yÇÞkMk{kt 9 Mºkeyku yLku 6 Ãkwhw»kku ÃkkMku zkÞ®xøk fhkðzkððk{kt ykÔÞwt níkwt. yk çkÄkt MºkeÃkwhw»kku{ktÚke fkuELkuÞ fkuE «fkhLkk þkherhf, yuLzkufkELk, {kLkrMkf fu yLÞ hkuøkku Lknkuíkk. yk ÃktËh íktËwhMík Mºke-Ãkwhw»kku MkkÄkhý ðsLk Ähkðíkkt níkkt. ºký
Ëhr{ÞkLk íkuLku õÞkhuÞ Lk ¼q÷ðku òuEyu. S¼Lke {ËËÚke ÃkkxoLkhLkk ÃkøkLkku ytøkqXku Ãký [q{e þfku Aku. Mkk[wt {kLkku, ík{khku ÃkkxoLkh ík{khe Mk{køk{Lke þYykíkLke yk ÞkËøkkh ûkýkuLku nt{uþ {kxu ÞkË hk¾þu. yuðwt fnuðkÞ Au fu Ãkwhw»kkuLkk rË÷Lkku hMíkku Ãkux{ktÚke ÚkELku òÞ Au. çkMk, ík{khu yk s hMíkkLkku Úkkuze y÷øk heíku WÃkÞkuøk fhðkLkku Au. †e-Ãkwhw»k çktLkuLkk þhehLkku su MkkiÚke WÃkurûkík yLku fk{ku¥kusf MÃkkux Lkkr¼ Au. Lkkr¼Lkku ¼køk ¾qçk s MktðuËLkþe÷ nkuÞ Au. ík{u ík{khe S¼Lkku WÃkÞkuøk Lkkr¼ Ãkh Äe{uÄe{u yLku Mkíkík fhku, íÞkhçkkË Lkkr¼Úke ÃkuxLkk çkkfeLkk ¼køkkuLku Ãký S¼Lkku yk s heíku MÃkþo ykÃkku. ÃkAe çknw s÷Ëe s ík{Lku ík{khk ÃkkxoLkh yLku Mk{køk{{kt çknw {kuxku Vfo òuðk {¤þu. Akíke yu þhehLkku yuf yuðku ¼køk Au ßÞkt ík{u yuõMkÃkurh{uLx fhe þfku Aku. fËk[ ík{Lku ¾çkh Lknª nkuÞ, Ãký Ãkwhw»kkuLku ÃkkuíkkLke Akíke Ãkh ¾qçk s økðo nkuÞ Au yLku yu s økðoLkku yLkw¼ð ík{u fhkðþku íkku íku ÃkkuíkkLku ðÄkhu ykí{rðïkMke yLku ð¾kýLku ÷kÞf Mk{sþu. ÃkkxoLkhLku yk yLkw¼ð fhkððk ík{khu þwt fhðkLkwt Au, yu fËk[ nðu fnuðkLke sYh LkÚke. ík{khe S¼Úke ÃkkxoLkhLke Akíke Ãkh Vu÷kE hnu÷e yk W¥kusLkkykuLke òËqE yMkh Mk{køk{{kt [ku¬Mk òuðk {¤þu. Mk{køk{{kt W¥kusLkk ðÄkhðkLke çkkçkík{kt øk¤k yLku fkLk suðk ¼køkkuLku fuðe heíku ¼q÷e þfkÞ? þhehLkkt yk ytøk Ãký ¾qçk s fk{ku¥kusf nkuÞ Au. yk ¼køkkuLku ßÞkhu ík{u ík{khe S¼Lkku MÃkþo ykÃkþku íkku ík{u rð[khe Ãký Lknª þfku fu íkuLke «ríkr¢Þk ík{Lku fux÷e ÍzÃke {¤e þfu Au. çktLku ÃkkxoLkMko Mk{køk{{kt yufçkeòLke Mkt{ríkÚke ftE Ãký LkðeLkíkk W{uhe þfu Au. yk LkðeLkíkk fkuE Ãký òíkLkk Ëçkký{wõík nkuðe òuEyu íkÚkk ÃkkxoLkh íkuLku ÃkMktË fhíkku nkuÞ íkku íkuLku ys{kððk{kt fkuE LkwfMkkLk LkÚke.
þheh{kt yk hkuøkLkk ðkRhMk «ðu~Þk ÃkAe 10Úke 14 rËðMk{kt íkuLkkt ÷ûkýku ËhËe{kt òuðk {¤u Au. yk ÷ûkýku{kt {kÚkkLkku fu øk¤kLkku Ëw¾kðku ÚkkÞ Au. íkkð yLku MktçktrÄík ÷k¤økútrÚk{kt Mkkuòu sýkÞ Au yLku íku{kt Ëw¾kðku Ãký ÚkÞk fhu Au.
rLkËkLk ÷kÃkkurxÞktLkk ËËeoLku íkÃkkMkíkk s yk hkuøkLkwt rLkËkLk ÚkE òÞ Au. yk hkuøkLkk rLkËkLk {kxu ÷kuneLke íkÃkkMk, yuõMk-hu yÚkðk MkkuLkkuøkúkVe yuðe fkuE íkÃkkMkLke Mkk{kLÞ Mktòuøkku{kt sYh Ãkzíke LkÚke.
Mkkhðkh
yk hkuøk{kt ykhk{ fhðkLke, «ðkne yLku n÷fku ¾kuhkf ¾kðkLke, çkhV íkÚkk økh{ ÃkkýeLkku þuf yLku økh{ ÃkkýeLkk fkuøk¤kLke Mk÷kn ykÃkðk{kt ykðu Au. íkkð íkÚkk Ëw¾kðk{kt ykhk{ {¤u íku {kxu ËhËeLku ÃkuhkrMkxk{ku÷ fu ykEçkw«wVuLk ðøkoLke Ëðkyku ykÃkðk{kt ykðu Au. ðkEhMkÚke Úkíkk yk hkuøk{kt yuÂLx çkkÞkurxõMkLkku WÃkÞkuøk ¾kMk ¼køk
LkÚke ¼sðíkku, Ãký fux÷ktf fkuÂBÃ÷fuþLMk ÚkkÞ íkku íkuðk fuMk{kt sYhe yuÂLx çkkÞkurxf ykÃkðk{kt ykðíke nkuÞ Au.
fkuÂBÃ÷fuþLMk
yk hkuøkLku fkhýu fkuE ËËeoLku (Ãkwhw»k) ð]»ký{kt Mkkuòu ykðu Au. su{kt Ëw¾kðku ÚkkÞ Au yLku yÃkðkËYÃku fkuEfLku ðtæÞíð (sterility) Ãký ykðe þfu Au. òu yk hkuøkLke ËËeoLkk {øks Ãkh yMkh ÚkkÞ íkku íkuLkk{kt íkkð, {kÚkkLkku Ëw¾kðku, íkký (¾U[) yLku yÄoçku¼kLkðMÚkk Ãký òuðk {¤u Au. MðkËw®Ãkz (Pancreas) Ãkh yMkh ÚkkÞ íkku ËËeoLku ÃkuxLkku Ëw¾kðku, Q÷xeyku ðøkuhu ÚkkÞ Au.
÷kÃkkurxÞwt yu [uÃke hkuøk Au yLku ½ýe ðkh íku ÔÞkÃkf «{ký{kt òuðk {¤u Au. yk hkuøkLkk [uÃkLkku Vu÷kðku ËËeoLkk MktÃkfo{kt ykððkÚke yLku íkuLke ¾ktMke fu Aªf îkhk ÚkkÞ Au. yk fkhýÚke ÷kÃkkurxÞkLkk ËËeoyu çkeò ÷kufkuLkku MktÃkfo xk¤ðku sYhe Au. ËËeo òu çkk¤f nkuÞ íkku 8Úke 10 rËðMk MkwÄe íkuLku þk¤k{kt {kuf÷ðku òuEyu Lknª, h{ðk {kuf÷ðku Lknª yLku íku çkk¤fLkk MkkÚkeËkhkuLku Ãký ½hu çkku÷kððk òuEyu Lknª. Lknªíkh yk hkuøkLkku Vu÷kðku ðÄkhu «{ký{kt ÚkkÞ Au. yk hkuøkLkk «ríkfkh {kxu MMRLke ðuÂõMkLk {wfkððe sYhe Au. çkk¤fLke ô{h 9Úke 12 {rnLkkLke nkuÞ íÞkhu yk ðuÂõMkLk {qfðk{kt ykðu Au. íku ÃkAe 1Úke 2 ð»ko{kt íkuLkku ðuÂõMkLkLkk çkwMxh zkuÍ ykÃkðk{kt ykðu Au. yk hkuøk{ktÚke MktÃkqýo {wÂõík {¤u Au yLku ¼rð»Þ{kt yu VheÚke òuðk {¤íkku LkÚke. yÃkðkËYÃku fkuE ËËeo{kt yk hkuøk VheÚke ÚkÞku Ãký nþu. ÷kÃkkurxÞwt yu [uÃke hkuøk nkuðkÚke ßÞkhu Ãký ík{khk fwxwtçkLkk fkuE Ãký MkÇÞLku yk hkuøk ÚkkÞ íÞkhu zkìõxhLke Mk÷kn ÷uðk{kt Úkkuze Ãký Ze÷ Lk fhðe.
yhwr[ yLku Qçkfk suðk WÃkÿðkuLkku Mkh¤ WÃk[kh y
{wf hkuøkku{kt {q¤ ÔÞkrÄLke MkkÚku fkuE WÃkÿð fu ÷ûký rðþu»k füËkÞf nkuðkÚke Mkki «Úk{ r[rfíMÞ çkLke òÞ Au. fkuE hkuøke ßðh íkkðÚke ÃkezkÞ Au yLku íkuLkk {kÚkk{kt yíÞtík ÃkezkLkku «kht¼ ÚkÞku yÚkðk Mkíkík Q÷xeLkk ðuøkku ykððkÚke yuf Lkðku WÃkÿð WíÃkLLk ÚkE økÞku yÚkðk ßðhLkwt {wÏÞ ÷ûký MktíkkÃk (xuBÃkhu[h) yufË{ ðÄe økÞku yLku yu MkkÚku «÷kÃk, çkfðkx, {qAko ðøkuhu ÷ûkýku Ãký yuðkt Au su rðþu»k füËkÞf nkuðkÚke íkuLkku «Úk{ WÃk[kh fhðku òuEyu. ykðe ÃkrhÂMÚkrík{kt {q¤ ÔÞkrÄLkk WÃk[khLke MkkÚku MkkÚku ykðkt WÃkÿðku÷ûkýkuLkwt þ{Lk fhðwt yrLkðkÞo çkLke òÞ Au. ynª ykðkt çku «{w¾ ÷ûkýkuLkk MktrûkÃík þk{f WÃk[kh sýkðwt Awt.
yhwr[ Ãkktzw-hõíkkÕÃkíkk, nkusheLkk rðfkhku, [uÃke hkuøkku, yktíkhzktLkk hkuøkku, íkkð, fçkrsÞkík, f]r{, r÷ðhLkk hkuøkku yLku {kLkrMkf yðMkkË ðøkuhu hkuøkkuLku ÷eÄu yhku[fLkwt ÷ûký yÚkðk WÃkÿð WíÃkLLk ÚkkÞ Au. Ãkktzw hkuøk yÚkðk hõíkkÕÃkíkk{kt hõíkðÄof yLku ËeÃkLk, Ãkk[Lk, yki»krÄykuLkk WÃkÞkuøkÚke íkÚkk f]r{
V
õík yksu s Lknª Ãkhtíkw «k[eLkfk¤Úke s ‘Þkuøk’ þçËLkku WÕ÷u¾ ðuËku, WÃkrLk»kËku, økeíkk, Ãkwhkýku{kt Úkíkku ykÔÞku Au. ¼khíkeÞ ËþoLk{kt Þkuøk þçË ½ýku {n¥ðLkku Au. ÞkuøkËþoLkLkk WÃkËuþf {nŠ»k Ãkíktsr÷ yLkwMkkh r[¥kð]rØLkku r™hkuÄ ({LkLke «ð]r¥k Ãkh ytfwþ) s Þkuøk Au. r[¥k {LkLku fnuðkÞ Au. {Lk{kt þçË, YÃk, hMk, øktÄ íkÚkk MÃkþo çkkçkíkLkkt rð[khYÃke íkhtøkku Mkíkík QXâk fhu Au yÚkðk fk{, ¢kuÄ, ÷ku¼, ¼Þ, îu»kÞwõík yuf ¼kðLkk nt{uþkt nkuÞ Au. rð[khYÃke yk íkhtøkku yLku hkøk ðøkuhuðk¤e yk ¼kðLkkykuLku s ð]r¥k fnuðkÞ Au. ßÞkhu {Lk{kt þçË ðøkuhu rð»kÞkí{f íkhtøkku íkÚkk hkøk ðøkuhu ¼kðLke ÂMÚkrík rðhwØ ÚkE òÞ Au yux÷u fu hkufkÞ Au íku yðMÚkkLku Þkuøk fnuðkÞ Au. {nŠ»k Ãkíktsr÷yu Þ{, rLkÞ{, ykMkLk, «kýkÞk{, «íÞknkh, Äkhýk, æÞkLk yLku Mk{krÄ MðhYÃkðk¤k yüktøk ÞkuøkLkwt ðýoLk Ãký fÞwO Au. su{kt sýkÔÞwt Au fu y®nMkk, MkíÞ ðøkuhu
ykÞwðuoË ðiã {Lkw¼kE økkiËkLke
rðfkhku{kt f]r{Lkkþf yuðt f]r{þkuÄf WÃk[khku îkhk, Sýo yk{kþÞLkku Mkkuòu íkÚkk yk{kþÞ, nkushe þirÚkÕÞfkhf çkeS ÔÞkrÄyku{kt þk{f yki»kÄkuLkk «ÞkuøkÚke íkÚkk Mkt¢k{f-[uÃke ÔÞkrÄykuLke rð»k{íkkLkk þ{Lk ÃkAe Ëþ{q÷krhü, ÿkûkkMkð, åÞðLk«kþ ðøkuhu îkhk yhwr[Lkwt þ{Lk ÚkkÞ Au. yk{kþÞ {¤ íkÚkk økuMkðkÞwLkk þ{Lk yLku þkuÄLk {kxu yuhtz íku÷, rºkV¤k [qýo, yk{Ãkk[Lkðxe, ÞükrË [qýo, MðkrË»x rðhu[Lk [qýo ðøkuhu{ktÚke fkuE Ãký yufLkku rðrÄðíkT WÃkÞkuøk fhðku òuEyu
{Lkkuð]r¥k h[Lkk fkuXkhe ðsLk{kt ½xkzku òuðk {éÞku níkku, Ãkhtíkw {n¥ðLkwt íkkhý yu níkwt fu Mºkeyku{kt rxÙÃxkuVkLk Lkk{Lkk yur{Lkku yurMkzLkwt «{ký ½xe økÞwt níkwt. ÷kune{kt Vhíkku rxÙÃxkuVkLk Lkk{Lkku yk yur{Lkku yurMkz {kýMkLkk {Lk MkkÚku yLkwMktÄkLk Ähkðíke ðMíkw Au. ÷kune{kt Vhíkk yk rxÙÃxkuVkLk{ktÚke {kýMkLkwt {øks VkEð-nkRzÙkuõMke rxÙÃxkuVkLk Lkk{Lkwt hMkkÞý çkLkkðu Au, suLku {øksLkk {n¥ðLkk LÞwhku xÙkLMk{exh íkhefu yku¤¾ðk{kt ykðu Au. yk VkEð yu[xe òu {øks{kt ykuAwt çkLku íkku {kýMkLkk {qz{kt VuhVkhku ÚkkÞ Au yLku íkýkð, WíMkknLkku y¼kð, níkkþk ðøkuhu ÷ûkýku òuðk {¤u Au. WÃkhkuõík íkkhýLkk Mk{ÚkoLk{kt òuðk {éÞwt fu ßÞkhu
yhwr[Lkk {kuxk ¼køkLkk ËËeoyku «kÞ: {kLkrMkf rð»k{íkkÚke Ãkezkíkk nkuÞ Au. xqtf{kt fnuðwt nkuÞ íkku þkherhf fkhýku fhíkkt {kLkrMkf fkhýkuLke {n¥kk yhku[f yÚkðk yhwr[{kt yrÄf {kLkðk{kt ykðu Au. yux÷k {kxu yhku[fLkk WÃk[kh{kt {kLkrMkf «MkLLkíkkLkwt ðkíkkðhý, hwr[fkhf yknkhkuLkwt rLk{koý, MÚkkLk ÃkrhðíkoLk {kLkrMkf rð»k{íkkLkkt {q¤ fkhýkuLkwt rLkhkfhý fhðkLkk «ÞíLkku fhðk òuEyu. Lke[u sýkðu÷ yki»kÄkuÚke hwr[ WíÃkLLk ÚkkÞ Au. Mkqfk yk÷wçkw¾khk, ykËwt, ¾kxk Ëkz{Lkk Ëkýk, yk{÷e, yktçkkur¤Þkt, rfMkr{Mk, þufu÷wt Shwt, þufu÷ku ys{ku, Mkt[¤, y¬÷økhku, yu÷[e, ík{k÷Ãkºk, øktXkuzk, MkqtX, {he, ÃkeÃkh, VwËeLkku, fkuÚk{eh, {eXku ÷e{zku, ÷Mký yk{ktÚke sux÷kt {¤u íkux÷kt yki»kÄkuLku Wr[ík {kºkk{kt ÷Mkkuxe íkuLke [xýe ÞkuøÞ {kºkk{kt hkuøke yLku hkuøkLkk çk÷kçk÷Lkku ÏÞk÷ fheLku òu ykÃkðk{kt ykðu íkku yhwr[Lkku Lkkþ ÚkkÞ Au.
÷ðý¼kMfh [qýo, ®nøðküf [qýo, r[ºkfkrËðxe, r[ºkf [qýo ðøkuhu ÞkuøÞ yLkwÃkkLk MkkÚku ykÃkðkÚke Ãký yhwr[ {xu Au.
Qçkfk nkusheLke ¾hkçke, yktíkhzktLke økhçkz, r÷ðhLkk hkuøkku, Mkøk¼koðMÚkk, f{¤ku, rÃk¥kkþÞLkk rðfkh, hõík rð»k{íkkyku, økrík rð»k{íkkyku, ðknLkkuLkku «ðkMk ðøkuhuÚke Ãký Qçkfkyku ÚkkÞ Au. Qçkfk yux÷u Q÷xeLkku ðuøk ykðu, Ãký Q÷xe{kt fþwt Lkef¤u Lknª. yk{kþkr[f þk{f yki»kÄku ykÃkðkÚke VkÞËku ÚkkÞ Au. çknuzkLke {sò yzÄe [{[e yLku yux÷wt s {Ä {u¤ðe Ëh ºkýÚke [kh f÷kf ykÃkðkÚke Qçkfk þktík ÚkkÞ Au. y¬÷økhkLkku ÷®ðøk suðzku xwfzku {kuZk{kt hk¾ðkÚke Ãký Qçkfk þktík ÚkkÞ Au. ÷®ðøk Mkkík, yu÷[e çku, yuf LkkLke MkqtX, øktXkuzk [kh. yk yki»kÄku ¾ktzeLku íkuLku yuf fÃk Ãkkýe{kt Ãk÷k¤e hk¾ku. yuf f÷kf ÃkAe íkuLku Wfk¤ðwt. Wfk¤íkk yzÄwt Ãkkýe çkkfe hnu íÞkhu Wíkkhe íku{kt yzÄe [{[e Mkkfh Lkkt¾e Ãkeðwt Mkðkhu yLku hkºku yu{ çku ðkh yk Wfk¤ku íkkòu çkLkkðeLku ÃkeðkÚke Ãký Qçkfk {xu Au þktík ÚkkÞ Au.
{Lkw»Þ SðLk Ãkh ÞkuøkLkku «¼kð Þkuøk ¼økkðu hkuøk çkkçkk hk{Ëuð Mkkðo¼ki{ {nkðúík Au. ykLkk Ãkk÷Lk rðLkk ykÂí{f yLku ðirïf þktrík yþõÞ Au. {nŠ»k Ãkíktsr÷Lkk yk fÚkLkLke s ¾çkh Ãkze òÞ Auu fu {kLkðSðLk{kt ‘Þkuøk’Lkwt fux÷wt {n¥ð Au. {nŠ»k ÔÞkMk yLkwMkkh ÞkuøkLkku yÚko Mk{krÄ Au. MktÞ{Ãkqðof MkkÄLkk fhíkk ykí{kLku Ãkh{kí{k MkkÚku Þkuøk fheLku (òuzeLku) Mk{krÄLkku ykLktË ÷uðku yu Þkuøk Au. økeíkk{kt
zkÞ®xøkLke {kLkrMkf ykzyMkhku
yXðkrzÞkt fu÷he rhrMxÙõxuz zkÞ®xøk ÃkAe íkuykuLke Íeýðx¼he þkherhf yLku ík{k{ ÷uçkkuhuxhe íkÃkkMkku fhðk{kt ykðe. su íkÃkkMk{kt òýðk {éÞwt fu ík{k{ ðku÷ÂLxÞMkuo Mkh¾k «{ký{kt ðsLk økw{kÔÞwt níkwt. ÷øk¼øk yuðhus Ãkkt[ xfk sux÷ku
sYhe Mkq[Lkku
÷ûkýku
rxÙÃxkuVkLk VheÚke Ãku÷e MºkeykuLku ÷kuneLke LkMkku{kt ykÃkðk{kt ykÔÞku íÞkhu íku MºkeykuLkk {øks{kt VheÚke VkEð yu[xe Ãkqhíkk «{ký{kt çkLkðkLke þYykík ÚkE økE. yk{, yk «Þkuøk îkhk sýkÞwt fu Mºkeyku WÃkh zkÞ®xøkLke ðÄkhu yMkh ÚkkÞ Au. íkuykuLkk ÷kune{kt Vhíkku rxÙÃxkuVkLk s÷Ëe ½xe òÞ Au suÚke {øksLkk VkEð yu[xe ½xu Au, su yuLfÍkRxe fu rz«uþLk ÷kðe þfu Au. ð¤e yu ðkík íkku òýeíke Au fu ðÄw Ãkzíkk zkÞrxtøkÚke R®xøk rzMkykuzoh íkhefu yku¤¾kíkk hkuøkkuÞ ÚkE þfu Au, suLkwt fkhý Ãký {øksLkk VkEð yu[xe{kt Úkíkk VuhVkhku s Au. ðkMíkð{kt yu÷ rxÙÃxkuVkLk Lkk{Lke yuf Lkðe Ëðk s Au, su nsw ¼khík{kt Mknu÷kEÚke {¤íke LkÚke. yk Ëðk rz«uþLkLkk ËËeoyku {kxu hkníkYÃk ÚkkÞ Au. yu÷ rxÙÃxkuVkLk ÷kune{ktÚke {øks{kt òÞ Au yLku íÞkhu rMkhkuxkurLkLk íkÚkk VkEð yu[xe
CMYK
ÞkuøkÚke ykÃkýe MkwÃík [uíkLkþÂõíkLkku rðfkMk ÚkkÞ Au. MkwÃík (zuz) íktíkwykuLkwt ÃkwLkòoøkhý ÚkkÞ Au yLku Lkðk íktíkwyku yLku fkurþfkykuLkwt rLk{koý ÚkkÞ Au. Þkuøk ykÃkýk Mkqû{ MLkkÞwíktºkLku Mkqû{ r¢Þkyku îkhk [wMík hk¾u Au. suÚke íku{kt Mkkhe heíku hõíkMkt[kh ÚkkÞ Au. ÞkuøkÚke çkÄe s heíku MkBÞf heíku hõíkMkt[kh Úkðk ÷køku Au. ykMkLk yLku «kýkÞk{ îkhk þhehLke økútrÚkyku yLku {ktMkÃkuþeyku{kt f»koý-rðf»koý, Mktfku[Lk-
«Mkhý íkÚkk rþrÚk÷efhýLke r¢Þkyku îkhk íkuLkwt ykhkuøÞ ðÄu Au. hõíkLku ÷E sLkkhe Ä{Lkeyku yLku rþhkyku Ãký MðMÚk ÚkkÞ Au. yk heíku ykMkLk yLku yLÞ Þkirøkf r¢ÞkykuÚke ÃkurL¢ÞkÍ Mkr¢Þ ÚkE RLMÞqr÷Lk Mkkhk «{ký{kt çkLkkððk ÷køku Au. suÚke zkÞkrçkxeMk hkuøk {xu Au. ÞkuøkÚke Ãkk[Lkíktºk MðMÚk ÚkkÞ Au suÚke yk¾wt þheh MðMÚk, n÷fwt yLku MVqŠíkËkÞf çkLku Au. ÞkuøkLkk «ÞkuøkÚke ÓËÞhkuøk (nkxo rzMkeÍ) suðe ¼Þtfh çke{kheÚke Awxfkhku {u¤ðe þfkÞ Au. ÞkuøkÚke VuVMkktLku ykuÂõMksLk {¤u Au. suÚke Vu^Mkkt MðMÚk ÚkkÞ Au yLku Ë{, ïkMk, yu÷So ðøkuhuÚke Awxfkhku {¤u Au. Þkirøkf r¢ÞkÚke Ãkk[Lk ÚkE þhehLkwt ðsLk ½xu Au yLku þheh MðMÚk, Mkwzku¤ yLku MkwtËh çkLku Au. ÞkuøkÚke RrLÿÞku yLku {Lk Ãkh fkçkq hk¾e þfkÞ Au. yksu ÷kufkuLku ½ýk «fkhLke Mk{MÞkyku nkuÞ Au. suÚke ÷kufkuLku {kLkrMkf íkýkð ÚkkÞ Au yLku ÃkAe çke{kheykuÚke ½uhkÞ Au. yk ÃkrhÂMÚkrík{kt Þkuøk Úkfe þheh yLku {LkLke hûkk fhe þfkÞ Au.
suðk LÞwhku xÙkLMk{exMko çkLkkðu Au su {kýMkLkk {qzLku MðMÚk hk¾u Au. {uÕxÍh Lkk{Lkk zkìõxhu WÃkhkuõík {w~fu÷e rLkðkhðk {kxu Mkq[ÔÞwt Au fu zkÞ®xøk MkkÚku rxÙÃxkuVkLk WÃkhÚke ÷E þfkÞ suÚke íkuLke QýÃk Lk hnuðk Ãkk{u, Ãkhtíkw 1988 íkÚkk 1989{kt rxÙÃxkuVkLk ÷uLkkhk fux÷kf ÷kufkuLku økt¼eh ¿kkLkíktíkw íkÚkk {ßòíktíkwLke ykzyMkhku òuðk {¤e nkuðkÚke ðå[uLkk økk¤k{kt rxÙÃxkuVkLk ykÃkðkLkwt ð÷ý ½xe økÞwt níkwt. y÷çk¥k, ÃkkA¤Úke òýðk {éÞwt níkwt fu yu ykzyMkhku rxÙÃxkuVkLkLke Lknkuíke Ãkhtíkw íkuLke òÃkkLkeÍ çkLkkðx{kt ¼u¤ðkÞu÷k fux÷kf yLÞ ÃkËkÚkkuoLku fkhýu níke. E®xøk rzMkykuzoh íkhefu yku¤¾kíkk hkuøk ¼khík{kt yux÷k «[r÷ík LkÚke, Ãkhtíkw Ãkrù{Lkk Ëuþku{kt ½ýe ÞwðkLk AkufheykuLku ÚkkÞ Au. íku{ktLkk yuf yuLkkuhurõMkÞk LkuðkoÍkË Lkk{Lkk hkuøk{kt AkufheLku Ãkkík¤k ÚkðkLke yuðe íkku ½u÷Ak ÷køku Au fu íku ¼q¾e s hnuðk {ktzu Au, yLku Ãkkuíku Ãkkík¤e ÚkE sðk AíkktÞ ÃkkuíkkLku òze Þk MÚkq¤ s Mk{ßÞk fhu Au. çkeò ykðk s yuf
çkwr÷r{Þk Lkk{Lkk hkuøk{kt ÔÞrõík Ãknu÷kt ðÄw Ãkzíkwt ¾kE ÷u Au, ÃkAe yVMkkuMk fheLku Q÷xe fheLku çkÄwt çknkh fkZe Lkk¾u Au. yk {kLkrMkf hkuøk Ãký {øksLke rMkhkuxkuLkkuŠsf÷ rMkMxBMk MkkÚku økkZ heíku Mktf¤kÞu÷k nkuðkLkwt sýkÞwt Au. rðËuþLke su{ ykÃkýu íÞkt Ãký nðu ðÄw Ãkzíke rM÷®{øk yðuhLkuMk ykðe økE Au. çÞwxe fkuLxuMxku, {kìzur÷tøk íkÚkk VuþLk þkuLkku ÔÞkÃk ðæÞku Au. MkwrM{íkk MkuLkku, yiïÞko hkÞku yLku r«Þtfk [kuÃkhkykuLkk s{kLkk{kt ÃktËh-Mk¥kh ð»koLke Akufheyku ÃkkuíkkLkk þkherhf MkkitËÞo rðþu ðÄw Ãkzíke Mk¼kLk ÚkE økE Au, yux÷u ynª Ãký zkÞ®xøk ðÄðk {ktzâwt Au. òu ykÃkýwt fÕ[h Ãký ðÄkhu Ãkzíkwt rM÷®{øk fkurLþÞMk ÚkE sþu íkku fËk[ ykÃkýu Ãký E®xøk rzMkykuzoh Þk yuðk çkeò hkuøkLku yfkhý Q¼k Úkíkk òuðk {¤þu. «Míkwík «Þkuøk y÷çk¥k LkkLkku yLku Ãknu÷ðnu÷ku níkku, Aíkkt yu fne òÞ Au fu çkÄe Mºkeykuyu ykt¾ {ª[eLku zkÞ®xøk{kt ÍtÃk÷kðe Ëuíke ð¾íku Mknus rð[khðkLke sYh Au.
Þkuøkuïh f]»ý ÞkuøkLku rðr¼LLk yÚkkuo{kt ðkÃkhu Au. yLkwfq¤íkk, «ríkfq¤íkk, rMkrØ, yrMkrØ, MkV¤íkk, rLk»V¤íkk, sÞ ÃkhksÞ yk çkÄk ¼kðku{kt ykí{MÚk hnuíkk Mk{ hnuðkLku ‘Þkuøk’ fnuðkÞ Au. siLkk[kÞkuo yLkwMkkh su MkkÄLkkuÚke ykí{kLke rMkrØ yLku {kuûkLke «krÃík ÚkkÞ Au íkuLku Þkuøk fnuðkÞ. Þkuøke ©e yh®ðË yLkwMkkh Ãkh{kí{k MkkÚku yuf Úkðk {kxu «ÞíLk fhðku íkÚkk íkuLku {u¤ððku yu s çkÄk ÞkuøkkuLkwt MðYÃk Au.
íkLk-{{Lk Ãkh ÞkuøkLkku «¼kð
CMYK
7
hrððkh, 9 MkÃxuBçkh, h012
www.sandesh.com
n
Mkw¼kELku frðíkkßðh [zâku yuLku çku yXðkrzÞkt ÚkÞkt Ãký Qíkhíkku Lknkuíkku. MkkuMkkÞxeLkk ºkMík Mk¼kMkËkuLke r{®xøk ÚkE. fkÞ{ ðtËk ôËhLkk ºkkMk ðÄe òÞ íÞkhu ÃkuMx ftxÙku÷Lkku ¾h[ku fkZðk r{rxtøk Úkíke. yk ð¾íku ðtËk {kxu [LËku Lknkuíkku fhðkLkku, Ãký nMkw {kxu fþwt fhðkLkwt níkwt. økwtËhLke su{ [kUxeLku frðíkk Mkt¼¤kðíkk yk frðLkk ykíktf Mkk{u ôËh ðøkuhuLkk «&™ku rçkLk{n¥ðLkk ÚkE økÞk. Q¼hkíke fqtzeLku çkË÷u Q¼he hnu÷k yuf ¾qt¾kh frðLku Úkk{ðkLkku fu zk{ðkLkku níkku. ÷ÃkkELku rþfkh fhíkk ËeÃkzkLke su{ VwhMkËLkk Mk{Þu nMkw¼kE r÷^x{kt ÍzÃke frðíkkLkk Lknkuh ðzu Ãkqhku fhíkk. íkuÚke çku VkÞËk ÚkÞk. ÷kufkuyu r÷^x{kt yðhsðh ykuAe fhe íkuÚke ÷kRxrçk÷ ½xâwt yLku Lk Aqxfu ËkËh Ãkh yðhsðh fhðe ÃkzðkÚke ½ýk VktËk¤kykuLke VktË MkkiBÞ ÚkE Aíkkt yk VkÞËkykuLku yðøkýe ÷kuf÷køkýeyuu yk¢kuþLkwt MðYÃk Äkhý fÞwO. yk¾hu r{rxtøk çkku÷kððe Ãkze. r{®xøkLkku yuf s yusLzk níkk. xkýufxkýu Mkkt¼¤ðe Ãkzíke nMkw¼kELke frðíkkÚke fu{ çk[ðwt? rþðkSLkk nw{÷kÚke çk[ðk MkwhíkLkk {nksLkkuyu Mkkze ºkýMkku ðhMk Ãknu÷kt su Mk¼k çkku÷kðu÷e, çkhkçkh yuðkt s ÷køkýeþe÷ á~Þku yk Mk¼k{kt MkòoÞkt. fux÷kf íkku ÄúqMkfu ÄúqMkfu hzâk. fux÷kfu òu yk Ëq»ký Lknª zk{ðk{kt ykðu íkku {uLxuLkLMk Lknª ykÃkðkLke Ä{fe ykÃke. fux÷kfu {tËe nkuðk Aíkkt ^÷ux ðu[ðk fkZâku nkuðkLke ònuhkík fhe ËeÄe.
ðkn hu nMkw! íkU íkku ÄkuíkeLke fkuhu ÃkhkuÔÞkt {kuíke... nMkw¼kELku XÃkfku ykÃkðkLkwt Lk¬e ÚkÞwt. Ãký rçk÷kzeLkk ftXu ½txze fkuý çkktÄu? yu økkihð {Lku MkktÃkzâwt. nwt nMkw¼kELku çkku÷kðe ÷kÔÞku. y{u ÃknkUåÞk íÞkt MkwÄe XÃkfkLkk þçËku Mku¢uxhe hrMkf¼kEyu fkøk¤ Ãkh ÷¾e hkÏÞk níkk. nMkw¼kE ykÔÞk. yuf ûký MkkuÃkku Ãkze økÞku. Mku¢uxheyu fkøk¤ nkÚk{kt ÷eÄku. «urMkzuLxu yu{Lku ®n{ík çktÄkðe. Mku¢uxheyu ºký ½qtx Ãkkýe ÃkeÄwt. çku[kh sýk xuLþLk MknLk Lk ÚkðkÚke Mk¼k
ÄLÞ ÚkÞku yksu yðíkkh yk¾ku ¼uøkku ÚkÞku MkkuMkkÞxeLkku Ãkrhðkh yk¾ku {khe frðíkk Mkkt¼¤ðk ¼uøkk ÚkÞk Mknw çkkÃk, Ëefhku, ¼kE, ¼k¼e, MkMkhku, ðnw fkÔÞhrMkf Mkki, Mkki økwwýe yks MkwÄe Mkkiyu Aqxf Mkwýe
ðkíkLkwt ðíkuMkh zkì. hEþ {Lkeykh Akuze Q¼k Úkðk ÷køÞk. Mku¢uxheyu þY fÞwO. “nMkw¼kE, ík{u frðíkkÚke yk¾e MkkuMkkÞxeLku çkkLk{kt ÷eÄe Au, yu ðkík yksu fr{xeyu æÞkLk{kt ÷eÄe Au.” Mku¢uxheLkk ¼kuøk ÷køÞk fu yòýíkk s yk çku ðkõÞku{kt «kMk ykðe økÞku níkku yux÷u nMkw¼kE íkku WAéÞk, “ðkn ðkn! õÞk çkkík ni? õÞk çkkík ni, çkkLk{kt ÷eÄe Au... æÞkLk{kt ÷eÄe Au! Mkw¼kLk yÕ÷kn... hrMkf ÷køkku Aku! íkku ykLkku sðkçk ík{u Ãký Mkkt¼¤ku, yuf íkkS frðíkkYÃku.
niËhkçkkË{kt «¿kkLku fwLËhLkðk¤e yLku fkWLxe{kt fkríkofu {ktfzðk¤e fhe fuxLke rLkÞ{ÃkkuÚke{kt fw÷ 42 rLkÞ{ku Au. yk 42 rLkÞ{ku rMkðkÞ Ãký ½ýk ðý÷ÏÞk rLkÞ{ku Au. r¢fuxLke h{ík MkkÚku Mktf¤kÞu÷k çkÄkLku rLkÞ{ÃkkuÚke{kt ÷¾kÞu÷k yLku Lknª ÷¾kÞu÷k rLkÞ{kuLke ¾çkh nkuðe òuEyu yLku òu íkuLke òý Lk nkuÞ íkku íkuLku fkhýu ¼kuøkððwt Ãkzu íkku íkuLke VrhÞkË fhðkLkku Ãký fkuE yrÄfkh hnuíkku LkÚke. r¢fuxLkk rLkÞ{kuLke ðkík fheyu íkku íkuLke rLkÞ{ÃkkuÚke{kt {uËkLkLke çkkWLzÙeLkk ytíkh çkkçkíku fu {uËkLk{kt h{íke ð¾íku MkVuË fu htøkeLk fÃkzkt s Ãknuhðkt òuEyu, rðfuxfeÃkhu yLku çku®xøk fhíkk çktLku çkuxTMk{uLkkuyu Ãkuz çkktÄðk òuEyu, h{íke ð¾íku nuÕ{ux Ãknuhðe òuEyu yÚkðk {kÚku fuÃk fu nkÚk{kt ø÷ÔÍ Ãknuhðkt òuEyu yuðwt õÞktÞ ÷¾kÞu÷wt LkÚke yLku íku{ Aíkkt yk yuf «Úkk Au yLku íkuLkwt Ëhufu Ãkk÷Lk fhðwt òuEyu. Ëhuf {u[Lke þYykík{kt Lkðk çkkì÷Úke VkMxçkkì÷hu çkkì®÷øk fhðe òuEyu fu rðfuxfeÃkh ykuÃk®Lkøk çku®xøk{kt Lk ykðe þfu íkuðku Ãký fkuE ÷ur¾ík rLkÞ{ LkÚke, Ãký Ãký ¼khíkLkk RríknkMk{kt Lksh Lkk¾eyu yk çkÄe çkkçkíkkuÚke ¾u÷kzeyku, yBÃkkÞh, íkku yuf Lknª yLkuf «Mktøkku LkkUÄkÞk Au. Mfkuhh, {u[ huVhe yLku r¢fuxLke h{ík ykÃkýe ÃkkMku VkMxçkkì÷hku Lk níkk íÞkhu MkkÚku Mktf¤kÞu÷k ÃkËkrÄfkheyku ðtr[ík rMÃkLk çkkì÷h yÚkðk íkku ÃkkxoxkR{ çkkì÷h nkuÞ Au, yLku íku{ ÃkkMku Lkðk çkkì÷Úke Aíkkt fkuEf yswøkíkwt çkkì®÷øk fhkððk{kt çkLku íÞkhu rððkË ykðíke níke. MkòoÞ Au yLku íku {LMkwh y÷e¾kLk yu. ze. ÔÞkMk çkkçkík Mk{k[kh çkLku Ãkxkize, yufLkkÚk Au. Mkku÷fh, yu{.yu÷. økÞk MkÃíkknu yk «fkhLkk çku çkLkkðku sÞ®Mknk, Ãkku÷e W{heøkh yLku Mk÷e{ r¢fuxLkk {uËkLk Ãkh çkLÞk yLku íku {kuxk ËwhkLke suðk ÂMÃkLkhkuyu Lkðk çkkì÷Úke Mk{k[kh çkLÞk, çkUøk÷whw ¾kíkuLke çkkì®÷øk fhu÷e Au. yhu! 1967Lkk LÞwÍe÷uLz Mkk{uLke xuMx{kt ¼khíkLkk $ø÷uLzLkk «ðkMk{kt íkku su çkLkkð çkLÞku MkwfkLke {nuLÿrMktn ÄkuLkeyu Lkðku çkkì÷ níkku íkuLkku Võík ¼khíkLkk Lknª Ãký rðïLkk ÂMÃkLk çkkì÷h «¿kkLk ykuÍkLkk nkÚk{kt r¢fux{kt òuxku szu íku{ LkÚke. $ø÷uLz ykÃÞku íÞkhu yuf íkçk¬u r¢Í WÃkhLkk Mkk{uLke xuMx{kt ¼khíku VkRLk÷ R÷uðLk{kt çktLku çkuxTMk{uLk, çktLku yBÃkkÞh yLku {u[Lke çku rðfuxfeÃkh Vhku¾ yuÂLsrLkÞh yLku fku{uLxhe ykÃke hnu÷k fku{uLxuxhku Ãký çkwrØ fwtËhLkLkku Mk{kðuþ fÞkuo níkku yLku y[hs{kt {wfkE økÞk. xeðe Ãkh {u[ òuE çkwrØ fwtËhLk ÃkkMku ™ðk çkkì÷Úke [kh hnu÷k ÷k¾ku r¢fux«u{eyku Ãký yufçkeòLku ykuðh çkkì®÷øk fhkðe níke. fwtËhLk ÃkqAe hÌkk níkk fu ykðwt nkuÞ? Lkðku çkkì÷ rðïLkku yuf{kºk rðfuxfeÃkh Au fu íkuýu ÂMÃkLk çkku÷hLku yÃkkÞ? ðøkuhu ðøkuhu. íkuLkk ËuþLke xe{ ðíke ykuÃk®Lkøk çku®xøk Ãký ¼khíkLkk MkwfkLke ÄkuLkeyu su fktE fÞwO fÞwO nkuÞ yLku ykuÃk®Lkøk çkkì®÷øk Ãký fhe íku rLkÞ{Lku ykÄkhu s níkwt. rLkÞ{ÃkkuÚke{kt nkuÞ. yk çkkçkíkLkku fkuE s WÕ÷u¾ LkÚke. ð¤e, xuMx r¢fux{kt íkku Mk{S þfkÞ íkuðe ykðwt «Úk{ ð¾ík LkÚke çkLÞwt. rðïLkk ðkík Au Ãký ðLk-zu r¢fux{kt Ãký ykðwt çkLku r¢fuxLkk RríknkMk{kt íkku yLkuf «Mktøkku Au Au. ðLk-zu r¢fuxLkk RríknkMk{kt íkku ykðk
r¢
Ãkuður÷ÞLk
Lkkr¤Þuh f[kuhe
Mkk{økúe R÷kÞ[e - 2 Lktøk íks - 2 Lktøk
Lkkr¤ÞuhLkwt Aeý - 2 fÃk {UËku - 5Úke 6 fÃk
heík
½ýk «Mktøkku Au Ãký yk «fkhLkku «Úk{ «Þkuøk LÞwÍe÷uLzu fÞkuo níkku. ð»kkuo Ãknu÷kt h{kÞu÷e ðLk-zu {u[{kt ¼khíkeÞ {q¤Lkk Ãký LÞwÍe÷uLz íkhVÚke h{Lkkh ËeÃkf Ãkxu÷u Lkðk çkkì÷Úke çkkì®÷øk fhe níke. Lkðk çkkì÷Úke VkMx çkkì÷hu s çkku®÷øk fhðe òuEyu íkuðku rLkÞ{ LkÚke, íku s heíku fkuE çkuxTMk{uLkLku hLkykWx fhíkkt Ãknu÷kt yuðe [uíkðýe ykÃkðe Ãkzu fu òu íkwt r¢ÍLke çknkh Lkef¤e sEþ íkku nwt íkLku ykWx fhe ËEþ yuðku rLkÞ{ Ãký LkÚke yLku íku ykÄkh Ãkh $ø÷uLzLke fkWLxe r¢fux{kt ¼khíkLkk ÃkqðoÂMÃkLkh {wh÷e fkŠíkfu LkkuLk MxÙkEfhLkk Auzu Q¼u÷k çkuxTMk{uLkLku hLkykWx fheLku {ktfzðk¤e fhe. Mkhu fkWLxe íkhVÚke h{e hnu÷k fkŠíkfu Mkku{hMkuxLkk yu÷uõMk çkuhkuLku hLkykWx fhíkkt rððkË MkòoÞku níkku. LkkuLk MxÙkEfh yu÷uõMk ÃkkuíkkLke r¢ÍLke çknkh níkku yLku íkuÚke fkŠíkf çkkì÷ Lkk¾íkkt Ãknu÷kt çku E ÕMk Wzkðe Ëu í kkt yBÃkkÞhu íku L ku ykWx ykÃÞku. rLkÞ{ «{kýu fkŠíkf íkÆLk Mkk[ku Au. yøkkW ½ýk «Mktøkku çkLku÷k Au. fux÷kf «Mktøkku{kt íkku çkkì÷hu su íku çkuxTMk{uLkLku [uíkðýe Ãký ykÃke níke. 1947-48Lkk ykìMxÙur÷ÞkLkk «ðkMk{kt [kh rËðMkLke {u[ ð¾íku ¼khíkLkk rðLkw {ktfzu çke÷ çkúkWLkLku [uíkðýe ykÃke níke. íku{ Aíkkt çkeS ð¾ík yuðwt fhíkkt íkuLku hLkykWx fÞkuo níkku. íku {u[ ÃkAeLke rMkzLke xuMx{kt Ãký çke÷ çkúkWLk LkkuLk MxÙkEfh Auzk Ãkh r¢ÍLke çknkh Lkef¤e síkkt {ktfzu íkuLku hLkykWx fÞkuo níkku yLku íÞkhÚke rðï{kt ßÞkhu Ãký ykðwt çkLku Au íÞkhu {ktfzðk¤e fhe íku{ fnuðkÞ Au. ykìMxÙur÷Þk yLku $ø÷uLz{kt yk «fkhLkwt fkuE fhíkwt nkuÞ íÞkhu yksu Ãký yu{ fnuðkÞ Au fu Don’t be mankad- {ktfz Úkk {k. newsvnm@yahoo.com
Mkkík{ku çkku÷ rðïLkk {nkLk yku÷hkWLzh økuhe MkkuçkMko Lkðk çkkì÷Úke VkMx yLku sqLkk çkkì÷Úke MÃkeLk çkku®÷øk Lkk¾ðk{kt {krnh níkk. ykÃkýk fzw¼kE (fhþLk ½kðhe) yLku zeze (Äehs ÃkhMkkýk) Ãký yuðwt s fhe þfíkk níkk, yux÷u yu{Lku {kxu ‘Ãkwyh{uLk MkkuçkMko’ þçË ðÃkhkíkku níkku.
yks Mkt¼¤kðe þfwt sÚÚkkçktÄ íkuÚke fÞkuo yk r{®xøkLkku «çktÄ ykÃk MkkiLkk [nuhk nMkw nMkw ÚkkÞ yu òuELku {Lku fþwt fþwt ÚkkÞ Lknª hk¾wt Mknusu f[kþ yuf çku Lknª, Mkt¼¤kðeþ Ãkqhe Ãk[kMk.. ÃkAe íkku nMkw¼kE yuðk òuþ{kt ykÔÞk fu ©kuíkkyku çku f÷kf ÃkAe nkuþ{kt ykÔÞk. ÄhkÞu÷k nMkw¼kE yLku ¼hkÞu÷k ©kuíkkyku Aqxk Ãkzâk ÃkAe {U nMkw¼kEÚke ÃkeAku Akuzkððk AuÕ÷e MkkuøkXe {khe, “nMkw¼kE, yk yçkwÄ MkkuMkkÞxesLkku ík{khe frðíkkLke fËh þwt fhðkLkk? ík{khu yk{ øk{u íÞkt frðíkk Lk Mkt¼¤kððe òuEyu. {kºk frðMkt{u÷Lkku{kt s frðíkk çkku÷ðe òuEyu.” nMkw¼kELkk øk¤u yk ðkík Qíkhe. ÃkAe íkku ßÞkt frðMkt{u÷Lk nkuÞ íÞkt nMkw¼kE ÃknkU[e òÞ. fk[kÃkku[k ykÞkusfku Ãkh íkku yuðe ¼qhfe Lkkt¾u fu ÃkkuíkkLkwt Ãkw»ÃkøkwåAÚke MkL{kLk fhkðu. (òufu Ãkw»ÃkøkwåA Ãkkuíku s ÷E òÞ) {qÄoLÞ frðLke çkksw{kt çkuMke ÄLÞ ÚkkÞ. frðíkk Mkt¼¤kððkLke ¾ý nkuÞ yux÷u {k¾ý ÷økkzu. ÃkAe ÃkwhMfkhLke ÷k÷[
zu
xÙkuRx, r{þeøkLk{kt Mkur{Lkkh [k÷íkku níkku. {khwt çkku÷ðkLkwt Ãkqhwt ÚkÞwt íÞkt yuf Ãkwhw»k ykÔÞku yLku fnuðk ÷køÞku, ‘r{. hkunTLk, ík{u òËw fÞkuo Au. {U {khe ®sËøke çkË÷e Lkk¾ðkLkwt Lk¬e fÞwO Au.” {U fÌkwt, “yËT¼wík.” íku fnu, “ík{u õÞkhuf yu rðþu òýþku.” {U fÌkwt, “sYh. rLk:MktËun.” Úkkuzk {rnLkk ÃkAe Vhe zuxÙkuRx{kt {khwt ¼k»ký níkwt. Ãku÷ku Ãkwhw»k Vhe {Lku {éÞku. ÃkqAâwt, “r{. hkunTLk, ík{u {Lku yku¤ÏÞku?” {U fÌkwt, “nk. ík{u {Lku fÌkwt níkwt fu ík{u ík{khe ®sËøke çkË÷e Lkk¾ðkLkwt Lk¬e fÞwO Au, ¾hwt Lku?” “nk, nwt íku s Awt. {khu ík{Lku yuf ðkík fnuðe Au. økÞk Mkur{Lkkh{kt ík{Lku Mkkt¼éÞk ÃkAe nwt {khk SðLkLku fE heíku çkË÷ðwt yu rðþu rð[kÞko fhíkku níkku. þYykík {U {khk ÃkrhðkhÚke fhe. {khu çku MkwtËh LkkLkfze Ëefheyku Au. {Lku fËe nuhkLk LkÚke fhíke. yíÞkhu íkuyku íkhwý yðMÚkk{kt Au. íku{Lke çkeS fkuE {køkýe LkÚke nkuíke, Ãký íku{Lku hkuf yuLz hku÷ MkuLxh{kt sE Lk]íÞ fhðwt ¾qçk øk{u Au Lku nwt nt{uþkt íku{Lku hkufíkku nkuô Awt - íÞkt Lk sðkÞ. íÞkt ½kU½krxÞwt Mktøkeík nkuÞ Au, çknuhk ÚkE sðkÞ. ÷kufku Ãký Mkkhk LkÚke nkuíkk.” yuðwt çkÄwt fnwt Awt. ÃkAe íkuyku fhøkhu, “zìze, Ã÷eÍ. y{Lku sðk Ëku. y{u fþwt Lknª fheyu. y{u ‘økwz øk÷o’ Aeyu. sðk Ëku Ã÷eÍ.” yk{ ÷ktçkwt xx¤kÔÞk ÃkAe nwt íku{Lkk íkhV ÃkiMkk VUfwt yLku íkuyku òÞ. ík{khwt ¼k»ký Mkkt¼éÞk ÃkAe yuf ðkh {U AkÃkk{kt ðktåÞwt fu {khe ËefheykuLkku r«Þ hkuf yuLz hku÷ fkÞo¢{ ÚkðkLkku níkku. {U fkuLMkxo nku÷{kt sE rxrfxku çkwf fhkðe. íÞkh ÃkAe {U ßÞkhu rxrfxkuLkwt fðh íku{Lkk nkÚk{kt ykÃke fÌkwt, “{khe Ëefheyku, ík{Lku {kLkðk{kt ™nª ykðu - Ãký yk fðh{kt fkuLMkxoLke rxrfxku Au.” íku{Lku Mkk[u s {kLkðk{kt Lk ykÔÞwt. {U fÌkwt, “nðu ík{khk fhøkhðkLkk rËðMkku økÞk.” çktLku òuíkkt s hne økÞkt. {U íku{Lke ÃkkMku ð[Lk {køÞwt fu fkuLMkxo{kt síkk Ãknu÷kt yk fðh ¾ku÷ðwt Lknª. íkuyku çktLku Mkt{ík ÚkÞkt. fkuLMkxo ð¾íku íku{ýu fðh ¾kuÕÞwt. zkuhfeÃkh íku{Lku 10{e hkuLkk fuLÿ{kt
2. 3. 4.
5.
6. 7.
yLÞkÞ nwt Ëqh fheLku s stÃkeþ! Mkkt¼¤ku yk {khwt Äkuíkeøkeík...
®sËøke çkË÷ðkLkwt {w~fu÷ LkÚke
shk sux÷wt ð÷ý çkË÷ku, ®sËøke fux÷e ¾qçkMkqhík çkLke òÞ Au - yk ½xLkk íkuLkwt Sðíkwt-òøkíkwt WËknhý Au.
xqtfe ðkíkko nku÷e fuMkðu÷ hnu÷e Mkex íkhV ÷E ykÔÞku. çktLku Akufheyku MíkçÄ ÚkE økE. íku hkºku nwt {kuzu MkwÄe òøÞku. Akufheyku ykðe - {wÏÞ ËhðksuÚke. {U íku{Lku ykðfkhe. yuf Ëefhe {khe økkuË{kt {kÚkwt {qfe ykLktËÚke hze Ãkze. çkeSyu íkuLkk nkÚk {khk øk¤k Vhíku ðªxkéÞk. çktLkuLkk {w¾{kt yuf s ðkík níke, “zìze, Þq ykh økúux. ðe ÷ð Þq.”
Äkuíke, yhu Äkuíke yk Äkuíke yuLke fkuhu ÃkhkuÔÞkt {U {kuíke yk¾e ËwrLkÞk xøkhxøkh òuíke yuLku Ãknuhe Lk Ve÷ fhku røkÕxe yu{kt þuLke þh{ fu rÃkxe Mkwýku ykÃku nMkw ~Þkurhxe nðu {qfe Au çkuÕxLke Mku^xe ¼÷u Ãknu÷kt yu Mkøkðz Lknkuíke Äkuíke, yhu Äkuíke yk Äkuíke òýu ÷nuhkíke Íøk{øk ßÞkurík Äkuíke, yhu Äkuíke yk Äkuíke yu{kt Ãkw»f¤ nðk yu{kt ͤn¤ WòMk yuLkku ði¼ð øksçk yu{kt sçkhku rð÷kMk Ënkzu Ãknuhku ykuZku hkíku, Mkkð ykuAku «ÞkMk yuLku Äkufu Äqyku {ktz ÚkkÞ yu ¾÷kMk yuLkkt çkk¤kuríkÞkt Ãknuhu ÃkkuíkkÃkkuíke Äkuíke, yhu Äkuíke yk Äkuíke òýu ÷nuhkíke Íøk{øk ßÞkurík Äkuíke, yhu Äkuíke yk Äkuíke. amiraeesh@yahoo.co.in
ík{Lku òuíke LkkLkfze ykt¾ku yu LkkLkfze ykt¾ku ík{khk íkhV {tzkÞu÷e nkuÞ Au, yLku hkík-rËðMk ík{khwt rLkheûký fhu Au. yu LkkLkfzk fkLk ÍzÃkÚke ík{khk þçËkuLku økúný fhu Au. LkkLkk LkkLkk yu nkÚk, ík{u su fhku íku Ãkkuíku Ãký fhðk {køku Au. LkkLkfzwt çkk¤f RåAu Au fu yuf rËðMk yu ík{khk suðwt s Úkþu. ík{u s Aku íkuLkk ykËþo íkuLku {kxu MkkiÚke Mk{sËkh ík{u s Aku. íkuLkk LkkLkfzk {øks{kt ík{khk {kxu fËe fkuE MktËun Q¼ku LkÚke Úkíkku. íku ík{khk{kt {kLku Au, ík{khk Ëhuf þçË Lku fkÞo Ãkh ©Øk hk¾u Au. íku {kuxku ÚkE ík{khk suðwt s çkku÷þu Lku fhþu. {kuxe ¼ku¤e rðMVkrhík ykt¾kuðk¤wt yu çkk¤f {kLku Au fu ík{u nt{uþkt Mkk[k Aku. íkuLke ykt¾ku rËðMk-hkík òuÞk fhu Au ík{Lku. ík{u íkuLke Mkk{u yuf WËknhý {qõÞwt Au, hkus {qfku Aku... yuf LkkLkwt çkk¤f hkn swyu Au fu íku {kuxwt ÚkkÞ Lku ík{khk suðwt çkLku. - y¿kkík («u»kf: hkuLkkÕz zuÕMxLk) (‘ykþkLkk ytfwh’ ÃkwMíkf{ktÚke, «fkþf: ykh. ykh. þuX, y{ËkðkË)
yk÷w fe Ãkqhe
½e - 5Úke 6 xuçk÷MÃkqLk ¾ktz - 5 xeMÃkqLk
Lk{f - MðkË {wsçk íku÷ - 2 fÃk
Mkk{økúe ½ôLkku ÷kux - 2 fÃk {erzÞ{ MkkRÍLkk çkkVu÷k çkxkfk - 2 Lktøk
1. yu÷[e yLku íksLku ÃkeMkeLku Íeýku ÃkkWzh
çkLkkðe ÷ku. ÃkkWzhLku yuf çkksw {qfe Ëku. nðu {UËk{kt ½e, ¾ktz, Lk{f, ÃkkýeLku W{uheLku íkuLkku ÷kux çkktÄe ÷ku. Lkkr¤ÞuhLkk Aeý{kt yu÷[e yLku íksLkku ÃkkWzh W{uheLku Mkkhe heíku r{õMk fhe Ëku. {UËkLkk çkktÄu÷k ÷kux{ktÚke LkkLkk LkkLkk çkkìÕMk çkLkkðku. Ëhuf çkkìÕMk{kt yktøk¤e ðzu nku÷ Ãkkze Ëku yLku íku nku÷{kt Lkkr¤ÞuhLkk AeýLkwt Ãkqhý ¼he ÷ku ÃkAe íku nku÷Lku Ãkuf fhe Ëku. LkkuLkÂMxf fzkE{kt íku÷ økh{ fhku yLku íku{kt Lkkr¤Þuh f[kuhe Äe{k íkkÃku híkkþ Ãkzíke ÚkkÞ íku heíku yLku Vq÷u yu heíku ík¤e ÷ku. yk heíku çkkfe hnu÷k ÷kuxLke Ãký f[kuhe çkLkkðeLku íku{kt Lkkr¤ÞuhLkwt Ãkqhý ¼heLku ík¤e ÷ku. f[kuheLku Mk‹ðøk Ã÷ux Ãkh {qfku yLku økh{ økh{ Mkðo fhku.
ðøkh yLku ríkhMfkhLkk zh ðøkh frðíkk Mkt¼¤kðe ykðu. yuf ðkh íkku {rn÷k{tz¤Lke Mk¼k{kt ÃknkU[e økÞk, íÞkt ‘ykuZýe ykuZwt ykuZwt Lku Qze òÞ...’ økeík økðkE hÌkwt níkwt. ÃkAe õÞkhLkk ÍÍq{e hnu÷k nMkw¼kE {kRf Ãk[kðe Ãkkzðk{kt MkV¤ ÚkÞk yLku nMkw¼kE [k÷w Ãkzâk... ykuZýe rðþuLkwt yk økeík Mkkt¼¤íkkt Mkkt¼¤íkkt rð[kh ykÔÞku fu økeíkfkhku yLku frðyku L ku †eyku «íÞu fu x ÷ku Mkku^x fkuLkoh Au! †eykuLke ykuZýe Qze òÞ fu ËwÃkèku AeLkðkÞ fu [qLkhe ¾U[kÞ íkku yuLkwt økeík çkLku Au Ãký Ãkwhw»kLkku fku÷h {kºk VUx ÃkfzðkLkk fk{{kt yLku ðkì®þøk ÃkkWzhLke ònuhkík{kt s fk{ ykðu Au. {kLkk ykt[÷Lke AktÞze ÞkË fhe fhe frðyku QŠ{ frðíkk ÷¾u Au Ãký rÃkíkkSLke ÷qtøkeLke M{]rík{kt fu{ fkuE ftE ÷¾íkwt LkÚke? rÃkíkkSLke ÷qtøke çknw çknw íkku Vkxe økÞk ÃkAe {MkkuíkkYÃku Mk[ðkÞ Au.’’ ykurzÞLMk{kt nknkfkh {[e økÞku Ãký nMkw¼kEyu ÃkAe ònuh fÞwO, “ík{u †eyku †eMk{kLkíkkLke ðkíkku fhku Aku Ãký Ãkwhw»kkuLkk ÃkkÞò{k fu çktze Ãkh yufuÞ økeík LkÚke yu yLÞkÞ ík{Lku ¾qt[íkku LkÚke? yksu yu
1. 2. 3. 4.
5. 6. 7. 8.
ys{ku - 1 xeMÃkqLk Mk{khu÷kt ÷e÷kt {h[kt - 2 Lktøk
heík çkxkfkLku çkkVe, Ak÷ WíkkheLku íkuLkku {kðku fhe ÷ku. ys{kLku yÄf[hku ÃkeMke ÷ku. ykËwt, fkuÚk{eh, {h[kt{kt Mkqfku {Mkk÷ku Lkk¾eLku íkuLke Ãkkík¤e ÃkuMx çkLkkðe ÷e÷e [xýe çkLkkðe ÷ku. yuf ðkMký{kt ½ôLkku ÷kux [k¤eLku hk¾e Ëku. íku{kt çkxkfkLkku íkiÞkh fhu÷ku {kðku, Lk{f, {he ÃkkWzh, ÃkeMku÷ku ys{ku, ÷e÷e [xýe W{uhku. çkÄwt s Mkkhe heíku r{õMk fheLku ÷kux çkktÄe ÷ku. çkktÄu÷k ÷kuxLkk ÷qyk çkLkkðeLku ºkýÚke [kh ÔÞkMkLkk {kÃkLke Ãkqhe çkLkkðe ÷ku. yuf fzkE{kt íku÷ ÷ku yLku íkuLku økuMk Ãkh økh{ fhku. íku÷ çkhkçkh økh{ ÚkE òÞ yux÷u Ãkqhe çktLku çkksw híkkþ Ãkzíke ÚkkÞ íkuðe heíku ík¤e ÷ku. ÷e÷e [xýe fu Ënª MkkÚku ÃkqheLku Mkðo fhku.
CMYK
{Äwh{T
÷ªçkwLkku hMk - 1 xeMÃkqLk {heLkku ÃkkWzh - 1 xeMÃkqLk ykËwtLkku LkkLkku xwfzku.
fkuÚk{ehLkkt íkkòt ÃkkLk Lk{f- MðkË «{kýu íku÷-Ãkqhe ík¤ðk {kxu
CMYK
8
hrððkh, 9 MkÃxuBçkh, h012
www.sandesh.com
þøkwVíkk hVef: ðku ÷BnU... þøkwVíkkLku nswÞ ÞkË Au ßÞkhu yu çkkhLkk zkLMkV÷kuh Ãkh Ãknu÷e ðkh Q¼e hne níke, “ykE ðkuLxuz xw çke M÷x (fw÷xk). {khu ËwrLkÞk MkkÚku ÷zðwt níkwt, ÃkiMkk çkLkkððk níkk, Ãkwhw»kkuLkwt {LkkuhtsLk fhðwt níkwt, {khu yu{Lkku WÃkÞkuøk fheLku VUfe Ëuðk níkk. {Lku {khe þÂõíkLkku Lkþku níkku,”
f{LkMkeçk çkLkkð çkLÞk ÃkAe 9/11 Lkkurðï¼hLkk ©uc rËøËþofkuyu
íkuLku íku{Lke f¤kMkqÍÚke ÃkzËk Ãkh hsq fhðkLkku «ÞíLk fÞkuo Au. y{urhfkÚke ÷ELku ¼khík MkwÄe yk çkLkkðLku æÞkLk{kt hk¾eLku y÷øk y÷øk árüfkuýÚke rVÕ{ çkLkkððk{kt ykðe Au. 9/11Lke ðkíkLku fuLÿMÚkkLku hk¾eLku rðï¼h{kt 39 sux÷e rVÕ{ku yLku 36 sux÷e zkuõÞw{uLxhe çkLke Au. 21{e MkËeLkk «kht¼{kt çkLku÷e MkkiÚke {kuxe {kLkðeÞ nkuLkkhík íkhefu yk ½xLkkLku økýðk{kt ykðu Au. 9/11Lkk rËðMku su ÚkÞwt íku ykíktfLkku fk¤ku fuh níkku Ãký íku rËðMk ÃkAe y{urhfk yLku íkuLkku ¼kuøk çkLku÷k ÷kufkuLkk ÃkrhðkhLke ðkíkLku rVÕ{ rËøËþofku çknkh ÷kÔÞk Au. çkLkkð çkLÞk ÃkAe y{urhfk{kt yLku rðï¼hLkk Ëuþku{kt {wÂM÷{ ÷kufku MkkÚku ÚkÞu÷ku ÔÞðnkhLkku {wÆku yurþÞkE ËuþkuLke rVÕ{ku{kt fuLÿMÚkkLku hÌkku Au. {kuxk¼køkLke rVÕ{ku{kt ykíktfe [nuhku, zh, hksfeÞ økh{kðku yLku Ãkku÷eMkLke çknkËwheLku çkíkkððk{kt ykðe Au. Ãký 2012Lkk ykuMfh{kt çkuMx rVÕ{{kt
{qrð {t[ rËÔÞuþ ðufrhÞk Lkk{ktfLk {u¤ðLkkh rËøËþof MxeVLk zu÷zÙeLke xku{ nuLfMk yr¼Lkeík MktðuËLkþe÷ rVÕ{ ‘yuõMxÙe{÷e ÷kWz yuLz RLkr¢rzç÷e õ÷kuÍ’íku Ëhuf rVÕ{ku{ktÚke y÷øk níke. ðkík 9/11Lkk ðÕzo xÙuz MkuLxh Ãkh ÚkÞu÷k nw{÷kÚke s þY ÚkkÞ Au Ãký íkuLku rËøËþof MxeVLk zu÷zÙeyu yuf ÃkrhðkhLke «u{, ¾wþeykuLku Lkðk rð[khÚke hsq fÞkuo Au. rðMVkuxLke ËMk MkufLz fux÷ku rðLkkþ fhe òÞ Au yu íkuLkk ¼kuøkðLkkh rMkðkÞ fkuE LkÚke òýe þfíkwt. fkuý økwLkuøkkh Au? fkuý rLkËkuo»k? yu ÃkAeLke ðkík Au Ãký ÃkrhðkhLkwt ¼hýÃkku»ký fhíkku rLkËkou»k çkkÃk ßÞkhu íku nkËMkk{kt íkuLkku ¼kuøk çkLku Au, íÞkhu þwt ÚkkÞ? yËT¼wík heíku rVÕ{ çkLkkðe Au, çkk¤ f÷kfkh íkhefu rVÕ{Lku
Lk yLku ËunÔÞkÃkkh ðå[uLke ‘‘rV Õ{Mkso ¼uËhu¾k Ãkkík¤e Au.” rðþu»k
rVÕBMkLke ykìrVMkLkk MkkuVkLke Äkh Ãkh, n{ýkt Ãkze sþu yuðe heíku çkuXu÷e þøkwVíkk hVef yðks{kt nfefíkLkk ¼kð-ytËks MkkÚku fnu Au, “yu s ÷kufku nkuÞ Au yLku yu s ¾u÷kzeyku nkuÞ Au. rLkËuoþfku MºkeLku yu s heíku swyu Au, suðe LkshÚke ÷kufku ðu~ÞkLku swyu Au. yuf yuõxÙuMk xqtfkt fÃkzkt ÃknuheLku r{®xøk{kt ykðu Au íÞkhu yu ‘fþwtf’ ðu[e hne Au. {U ËwçkE{kt su fÞwO níkwt yu [efLke [{u÷e{kt fuxheLkk fiV su fhu Au yuLkkÚke swËtw Lk níkwt. ík{khe fkuEf ¾qçkeLkwt çkkòhefhý, þku»ký íkku sYh ÚkkÞ Au.” rðþu»k rVÕBMk yux÷u fu ¼è fuBÃkLke fkuE rVÕ{Lkku yk MktðkË nkuE þfu Ãký
yu çkku÷ðkðk¤e þøkwVíkk hVef ¼è Mkk{úkßÞLke yuðe ‘¾qçke’ Au, suLku çknkhLke ËwrLkÞk çknw òýðe LkÚke. ËwçkE{kt ËMk ð»ko MkwÄe çkkhøk÷o íkhefuLkk Mkt½»ko yLku ¼è fuBÃkLke ËMk rVÕ{ku ÷¾ðkLke ËMk ð»ko ÃkAeLke MkV¤íkk ÃkAe þøkwVíkk ¼èLke s fkuEf rVÕ{Lke ‘ðkíkko’Úke f{ LkÚke. ‘ðku ÷BnU’, ‘hkÍ-2’, ‘{zoh-2’ yLku ‘sLLkík-2’ suðe ç÷kufçkMxh rVÕ{ku ÃkAe þøkwVíkk hVef, su yuf Mk{Þu Mk{ÞLke ÚkÃkkxku ¾kELku rfLkkhu ¾kuðkE økE níke, íku yksu {nuþ-{qfuþ ¼èLke rVÕ{e ‘Vuõxhe’Lke {sçkqík ykÄkh çkLke økE Au. MkLke r÷ÞkuLkLku RLxÙkuzâwMk fhíke ‘rsM{-2’
çkúu®føk ÔÞqÍ hks økkuMðk{e ÃkAe ‘hkÍ-3’ MkkÚku, ytøkúuS{kt fnu Au íku{, þøkwVíkk nuÍ yhkEÔz. ykðíkkt ð»ko MkwÄe{kt yu {nuþ ¼èLke õ÷krMkf ‘ykrþfe’Lke rMkfð÷ ÷ELku ykðe hne Au. 41 ð»keoÞ þøkwVíkk hVefLku çk[Ãký{kt s yLkðhe çkuøk{u Ë¥kf ÷eÄe níke. yLkðhe çkuøk{ ’50Lkk ËkÞfk{kt rnLËe rVÕ{kuLke ‘yufMxÙk’ níke. yuLke Mkkðfe çknuLk MkEËk ¾kLku {k{w÷e MkV¤íkk òuE yLku yu rçkús MkËLkkn Lkk{Lkk rLk{koíkkrLkËuoþfLku Ãkhýe økE. yk yu s rçkús MkËLkkn suLkk ËefhkLkwt Lkk{ f{÷ MkËLkkn. yk rçkús MkËLkknu 1990{kt ËkYLkk Lkþk{kt ÃkíLke MkEËk ¾kLk yLku ËefheLku rhðkuÕðhÚke þqx fhe ËeÄe níke yLku ºkeS økku¤e ¾wËLku {khe ËeÄe níke. þøkwVíkk yLku {k yLkðhe çkuøk{Lke ®sËøkeLku Íkxfku ÷køke økÞku. MkEËk ¾kLkLkk Mknkhu [k÷íke çktLkuLke rstËøke{kt y[kLkf s hkuShkuxeLkku Mkðk÷ ykðe økÞku. çkkfe níkwt íkku Ãkkrhðkrhf íkfhkhLke ûkýku{kt þøkwVíkkLkk MkkðfkÃkýkLkk ‘Mk{k[kh’ yuðe rLkcwhíkkÚke ykÃkðk{kt ykÔÞk fu 14 ð»koLke þøkwVíkkLku Mfq÷ Ãký Akuze Ëuðe Ãkze. hkuxe-hkuSLke {kuníkks {k-Ëefheyu rVÕ{ku{kt fk{Lke ¼e¾ {køke òuE yLku íÞktÚke
Þ sðkçk{kt RLkfkh s {éÞku. Mkk{krsf yLku ÔÞkðMkkrÞf yMðefkh yLku yÃk{kLk{ktÚke þøkwVíkk hVefLku ®sËøkeLkku «Úk{ ÃkkX ¼ýðk {éÞku - ykEzuÂLxxe, su ÃkkuíkkLke nkuÞ, ¼e¾{kt {¤u÷e Lknª. þøkwVíkkLku MkV¤íkk òuEíke níke, yuðe MkV¤íkk su{kt ÃkiMkk nkuÞ, fkuE Ãký ¼kuøku. “{khe {kLke ykt¾{kt ¾wþe òuðk nwt ftE Ãký fhðk íkiÞkh níke; Lkiríkf fu yLkiríkf.” yu{kt s ËwçkELkk çkkh{kt Lkk[ðk-økkðkLkwt ykðe økÞwt. yu rnLËwMíkkLke þkMºkeÞ Mktøkeík yLku fÚkf{kt íkk÷e{ Ãkk{u÷e níke. “y{wf ÷kufkuyu {Lku Lkk[ðk-økkðkLke yk ykðzíkLkku WÃkÞkuøk ËwçkELkk çkkh{kt fhe òuðkLke Mk÷kn ykÃke níke. {khk {kxu çkeòu fkuE rðfÕÃk Lk níkku,” þøkwVíkk fnu Au. yu ÃkAeLkku ËkÞfku ÷u¾f çkLkðkLkk MðÃLk MkkÚku ËwçkE, yçkwÄkçke, çkUøk÷kuh yLku niËhkçkkËLkk rçkÞh çkkh{kt ÃkMkkh ÚkðkLkku níkku. “{Lku fkuE {¤ðk {kxuÞ yuÃkkuRLx{uLx ykÃkíkwt Lk níkwt,” yu fnu Au, “yLku þwt fk{ ykÃku? nwt níke fkuý?” yuLku nswÞ ÞkË Au ßÞkhu yu çkkhLkk zkLMkV÷kuh Ãkh Ãknu÷e ðkh Q¼e hne níke, “ykE ðkuLxuz xw çke M÷x (fw÷xk). {khu ËwrLkÞk MkkÚku ÷zðwt níkwt, ÃkiMkk çkLkkððk níkk, Ãkwhw»kkuLkwt {LkkuhtsLk fhðwt níkwt, {khu yu{Lkku WÃkÞkuøk fheLku VUfe Ëuðk níkk. {Lku {khe þÂõíkLkku Lkþku níkku,” þøkwVíkk nMkíkkt nMkíkkt ÞkË fhu Au. yu ð¾íku yuýu {nuþ ¼èLkku yu Vu{Mk ELxhÔÞq ðkt[u÷ku su{kt yu{ýu fnu÷wt, ‘ykE yu{ çkkMxzo.’ LkkLkÃkýÚke s ÷u¾f çkLkðkLkkt MðÃLk òuíke þøkwVíkk ¼èLkk Ëhðksu sE ÃknkU[e. “yu ð¾íku (2005) ‘f÷Þwøk’ rVÕ{Lkwt VkufMk rM¢®Lkøk [k÷íkwt níkwt,” þøkwVíkk fnu Au, “rVÕ{ òuÞk ÃkAe {U fÌkwt fu yk{kt çku á~ÞLke f{e Au. ¼è Mkk’çku {Lku ÷¾eLku ÷kððk fÌkwt.” yu ÃkAeÞ þøkwVíkkLkku øks Lk ðkøÞku, Ãkhtíkw {nuþ ¼è-ÃkhðeLk çkkçkeLkk «u{SðLk Ãkh ‘ðku ÷BnU’ çkLkðkLke níke íÞkhu rLkËuoþf {kurník Mkqheyu ÷u¾f íkhefu þøkwVíkkLkwt Lkk{ Mkq[ÔÞwt. ‘Ä huMx RÍ rnMxÙe,’ þøkwVíkk fnu Au. þøkwVíkk hVef yksu rnLËe rVÕ{kuLke yuf MkV¤ yLku MÚkkrÃkík ÷u¾f çkLke økE Au. yu fnu Au, “{kºk f÷{ WXkðeLku ÷u¾f LkÚke çkLke sðkíkwt. ÷¾ðk {kxu ®sËøkeLku Mk{sðe sYhe Au. ®sËøkeLke rðfxíkkLku su Mk{S òÞ Au, yu ÷¾ðkLkwt Ãký þe¾e òÞ Au. rVÕ{ku{kt su Mºkeyku nwt MkswO Awt yu{Lku nwt ®sËøke{kt {¤e Awt.” ®sËøkeLkk yLkuf htøk òuE [qfu÷e þøkwVíkk yksu ¼è fuBÃk{kt {kºk MÚkkÞe MkÇÞ s LkÚke, yu htøkkuLku, yu ûkýkuLku þçËku Ãký ykÃke hne Au. goswami_raj@yahoo.co.in
9/11: rVÕ{fkhkuLke Lkshu çku rËðMk ÃkAe 9/11 (11{e MkÃxuBçkh)Lke ðhMke Au. y{urhfk{kt 9/11Lkk rËðMku ÚkÞu÷k ðÕzo xÙuz MkuLxh ÃkhLkk ykíktfe nw{÷kyu rðïLku n[{[kðe ËeÄwt níkwt. yk rðLkkþf ½xLkkLku rðï¼hLkk rËøËþofkuyu rVÕ{Lkk ÃkhËu ÃkkuíkÃkkuíkkLke ykøkðe heíku hsq fheLku ÃkerzíkkuLku ©Øktsr÷ yÃkoý fhu÷e Au ÷ez fhíkk ÚkkuBMk nkuLkoLke yk «Úk{ rVÕ{ níke. 9/11Lkk rð»kÞ ÃkhLke çkLku÷e çkuMx rVÕ{ økýkÞ Au. 2006{kt ykur÷ðh MxkuLku ‘ðÕzo xÙuz MkuLxh’Lkk{u s ykíktfe nw{÷k ÃkhLke rVÕ{ çkLkkðe níke. rVÕ{{kt rLkfku÷Mk fusu y{urhfLk Ãkkuxo ykìrVMkhLke ¼qr{fk ¼sðe Au. rVÕ{Lke Mxkuhe nw{÷ku ÚkÞk ÃkAe þY ÚkkÞ Au, su{kt çku Ãkkuxo ykìrVMkh ®sËøkeLke Mkk{u støk ÷zu Au. 2006{kt 9/11Lkk nw{÷kLkk ¼køkYÃku ÞwLkkRxuz yuh÷kRLMk V÷kRx ’93Lku ykíktfe ˤku îkhk su heíku nkRsuf fhe sðk{kt ykðu Au íku ðkíkLku Ãkku÷ økúeLkøkúkMku ‘ÞwLkkRxuz ’93’ rVÕ{ çkLkkðeLku hsq fhe níke. rVÕ{{kt 9/11 ÃkkA¤Lkku {kMxh {kRLz yLku ÞwLkkRxuz yuh÷kRLMk V÷kRx ’93 nkRsufh rÍÞkË shknLke ¼qr{fk ¾kr÷Ë yçËwÕ÷kyu sçkhËMík heíku ¼sðe níke. ‘ÞwLkkRxuz ’93’ {kxu Ãkku÷Lku ykuMfh{kt çkuMx rzhuõxh{kt Lkk{ktfLk {éÞwt níkwt. rðËuþ{kt 9/11Lke ðkíkLku sux÷e økt¼ehíkkÚke ÷eÄe Au íkux÷e s ¼khíkeÞ rËøËþofkuyu Ãký ÷eÄe Au. ¼khík{kt ÃkwrLkík RMMkkhLke ‘ykR yu{ ®Mk½’ rMkðkÞ Ëhuf
rVÕ{{kt y{urhfk{kt hnuíkk {wMk÷{kLk Mk{ksLke ðkíkLku Ëkunhkððk{kt ykðe Au. su{ rðËuþ{kt 9/11 Ãkh ‘yuõMxÙe{÷e ÷kWz yuLz RLkr¢rzç÷e õ÷kuÍ’ suðe rVÕ{ çkLke Au íkku ¼khík{kt fhý òunhu 2010{kt þknY¾ ¾kLk yLku fkòu÷Lku ÷ELku 9/11 ÃkAe y{urhfk{kt {wMk÷{kLkLke
ÚkÞu÷e økt¼eh nk÷ík «íÞuLke ¼kðLkk Ëþkoðíke ‘{kÞ Lku{ RÍ ¾kLk’ çkLkkðe níke. rVÕ{{kt «u{, Ãkrhðkh y™u MkËT¼kðLkk níke. rVÕ{{kt Mk[kux ðkík yu Au fu ¾hk yÚko{kt fkuE ykíktfLku {khíkk LkÚke Ãký {kLkðíkk yLku Ä{oLku {khðkLkku «ÞkMk yLkwMktÄkLk ÃkkLkk Lkt. 4 Ãkh
CMYK
«u{ MkkiÚke ðÄw Ãkezk ykÃku Au!
nwt LkÚke ÃkqAíkku yku Mk{Þ fu nS, íkwt økwòheþ rË÷ Ãkh rMkík{ fux÷k? yux÷wt «u{Úke {kºk fne Ëu {Lku, òuEyu íkkhu yk¾h s¾{ fux÷k? - þqLÞ Ãkk÷LkÃkwhe
rs t
Ëøke yu «u{ {u¤ððkLke y™u «u{ fhðkLke yuf W{Ëk MkVh Au. y[kLkf s fkuE {¤e òÞ Au y™u MkVh MkwnkLkk ÚkE òÞ Au. çkÄwt s htøkeLk y™u MktøkeLk ÷køkðk {ktzu Au. «u{{kt nkuÞ íÞkhu {kýMk «f]ríkLke MkkiÚke LkSf nkuÞ Au. fwËhíkLkk Ëhuf htøk y™u Ztøk íkuLku MÃkþoðk ÷køku Au. fýu fý{kt ¾qçkMkqhíkeLkku ynuMkkMk ÚkkÞ Au. þçËku ðÄw fqýk yLku {kŠ{f çkLke òÞ Au. frðíkk yLku økÍ÷ MkqÍðk ÷køku Au. «u{{kt nkuÞ íÞkhu {kýMku
®[íkLkLke Ãk¤u f]»ýfktík WLkzfx ðÄw Lknª íkku çku [kh frðíkkyku íkku ÷¾e s nkuÞ Au, fkhý fu íÞkhu {kýMk MkkiÚke ðÄw MktðuËLkþe÷ nkuÞ Au. Ãknu÷k MÃkþoLke ÍýÍýkxe yu fËk[ ®sËøkeLkku MkkiÚke {kuxku hku{kt[f ynuMkkMk nkuÞ Au. Äçkfkhk økhsíkk nkuÞ Au yLku {kiLk{kt Ãký ftE Mkt¼¤kíkwt nkuÞ Au. ®sËøke Sððk suðe ÷køkðk {ktzu Au yLku «u{e {kxu {hðkLke Ãký íkiÞkhe nkuÞ Au. VLkk ÚkE sðwt Ãkzu íkku Ãký {kýMk y[fkíkku LkÚke. «u{{kt nkuÞ íÞkhu {kýMkLku ftE s ¾kuxwt ÷køkíkwt LkÚke. ½hu ¾kuxwt çkku÷eLku «u{eLku fu «ur{fkLku {¤ðk sðkLkwt, õ÷kMk çktf fheLku çkkEf fu fkh{kt ÷kUøk zÙkEð Ãkh Lkef¤e ÃkzðkLkwt, fkuE swyu Lknª yu{ yuMkyu{yuMk fhíkkt hnuðkLkk yLku {uMkus ðkt[e fu ÷¾eLku íkhík rz÷ex fhe Lkk¾ðkLkk, rMk¢ux ÃkkMkðzoLkku WÃkÞkuøk fheLku «u{eLkk Vkuxk Mkk[ðe hk¾ðkLkk y™u yufktíkLkku {u¤ ¾kÞ íÞkhu yu Vkuxk VheÚke Sðe ÷uðkLkk. fkuE «u{e yuðk Lknª nkuÞ suýu ÃkkuíkkLkk nkÚkuÚke ÃkkuíkkLkk s {kuçkkE÷{kt çktLkuLkk Vkuxk Lk Ãkkzâk nkuÞ. økk÷Úke økk÷ yzkzeLku nkÚk ÷ktçkku fheLku {kuçkkE÷ Ãkh Âõ÷f fheLku fuðku Vkuxku ykÔÞku Au yu òuðkLke {ò Ëhufu {kýe nkuÞ Au. yk Mk{Þ Ãký yuðku nkuÞ Au ßÞkhu Ëhuf Vkuxk Ãký Mkkhk ÷køku Au. {kuZwt {[fkuzkÞu÷wt nkuÞ íkku Ãký íku{kt yLkku¾e yËk ÷køku Au. «u{{kt nkuÞ íÞkhu {kuçkkE÷ VkuLk MkkiÚke ðÄw MkkR÷Lx y™u ðkRçkúLx {kuz Ãkh nkuÞ Au. hkíku ÃkÚkkhe{kt [kËh yku Z eLku {u M ku ® søk [k÷w nku Þ íÞkhu M¢eLkLke ÷kRxÚke çk[ðwt Ãkzu Au. «u{eyku nðu {kºk «u{e {kxu s yuf ¾kLkøke VkuLk hk¾íkk ÚkE økÞk Au . su L kk Lkt ç kh yufçkeò rMkðkÞ fkuELke ÃkkMku LkÚke nkuíkk. VkuLk MktíkkzeLku hk¾ðku yu MkkiÚke {kuxe xkMf nkuÞ Au. yíÞkhu Úkkuzkf {kuxkt ÚkE økÞu÷kt ÷ð{urhz «u{eÃkt¾ezktyku yuðwt fnuíkkt nkuÞ Au fu ykÃkýk s{kLkk{kt
{kuçkkR÷ nkuík íkku fuðwt Mkkhwt níkwt, rðhn yLku swËkE ykx÷kt ykfhkt Lk ÷køkík. íkkhk ½hLke çknkh çkkRf ÷ELku [ku¬Mk rhÄ{{kt nkuLko {khe [¬h fkÃkíkku hnuíkku y™u çkkheyu fu Ëhðksu íkkhk ykððkLke hkn òuíkku, íkkhku [nuhku òuðk {¤u yux÷u òýu sLLkík {¤e òÞ. ËhufLku ÃkkuíkkLke ÷ðMxkuhe ÞwrLkf y™u y÷kirff ÷køku Au. Ëhuf ÷ðMxkuhe{kt fku E f rð÷Lk Ãký nku Þ s Au . «u{fnkLke{kt rðhn y™u swËkE fkuE Lku fkuE heíku [ze ykðu Au. ½h y™u Ãkrhðkh{kt fkuEf yuðwt nkuÞ Au su «u{ Mðefkhðk íkiÞkh LkÚke Úkíkwt. õÞktf MktÃkr¥k íkku õÞktf Rßsík ykze ykðu Au. fkMx, heíkrhðks, ÃkhtÃkhk, ¼ýíkh yÚkðk çkeswt ftE {kuxku «&™ çkLkeLku Mkk{u ykðe
«u{{kt ÃkzðkLke íkiÞkhe nkuÞ íkku ðuËLkk ¼kuøkððkLke Ãký íkiÞkhe hk¾ku. «u{ sux÷ku íkeðú nþu yux÷e s ðuËLkk Wøkú nþu. íkf÷eV íÞkhu ÚkkÞ Au ßÞkhu ykÃkýu ðuËLkk MknLk fhðk íkiÞkh LkÚke nkuíkk. ykÃkýLku ftE s ykuAwt ¾Ãkíkwt LkÚke yLku Ãkqhíkwt õÞkhuÞ fkuELku {¤íkwt LkÚke òÞ Au. òýu yk¾e ËwrLkÞk Ëw~{Lk ÚkE økE nkuÞ yuðwt ÷køku Au. çkÄwt s Mk{wtMkqíkhwt nkuÞ íkku fwËhík s õÞkhuf ykze Vkxu Au. yuf rfMMkku Au. Akufhku-Akufhe «u{{kt Ãkzâkt. ¾çkh Ãkze íÞkhu çktLkuLkk ½hLkk ÷kufku Ãký {kLke økÞk. yuðk s Mk{Þu AkufhkLku çkeò þnuh{kt òuçk {¤e. ÃkrhÂMÚkrík yuðe MkòoE fu Lk íkku «u{ Aqxe þfu Lk frhÞh. ytíku Akufhkyu òuçk fhðk sðwt Ãkzâtw. çktLku íÞkhÚke yu s hkn òuíkkt níkkt fu õÞkhu fkÞ{ {kxu yuf ÚkE sðkÞ. ytíku su Úkðwt nkuÞ íku ÚkkÞ, íkkhkÚke ðÄw ftE LkÚke yuðwt rð[khe çktLku yuf ÚkE økÞkt. Ëhuf ÷ðMxkuhe{kt yÃkzkWLk nkuÞ Au. Ãký Ëhuf ÷ðMxkuhe nuÃke yu®Lzøkðk¤e LkÚke nkuíke. «u{ íkqxu íÞkhu òýu çkÄwt s ¾ík{ ÚkE òÞ Au. çkúufyÃk yu yksLkk ÞtøkMxMkoLke MkkiÚke {kuxe Mk{MÞk Au. ‘nkW xw nuLz÷ çkúufyÃk’ Âõ÷rLkõMk ykÃkýu íÞkt LkÚke. yu Mk{Þu {kºk r{ºkku s Ëðk yLku E÷ks çkLku Au. MkkÞfku÷kursMxLke {ËË ÷uðkLke «Úkk fu MkqÍ ykÃkýu íÞkt LkÚke. òu ykðwt nkuÞ íkku fËk[ ykÃk½kíkLkk Úkkuzkf rfMMkk{kt [ku¬Mk ½xkzku ÚkkÞ. ykÃkýu íÞkt íkku ½ýe ð¾ík «u{ ÚkðkLke fu rË÷ íkqxðkLke ðkík Ãký fkuELku fhe þfkíke LkÚke. yLkwMktÄkLk ÃkkLkk Lkt. 4 Ãkh