Sa!
9 december 2015
www.sa24.nl
Dûmnysbosk 15, Nij Beets
Hjerst
15
13
Zoveel mensen, zoveel verhalen. Een verslaggever van Sa! belt in een willekeurig gekozen dorp in een willekeurige straat aan op nummer 15.
Ravottende hondjes De speedboot op de oprit wacht op betere tijden. Grote plassen water op het dekzeil en nog meer eronder. “De pomp stiet al klear. Mar mei dit waar is der gjin hâlden oan.” Hartelijk heet Anke Smit ons welkom aan de Dûmnysbosk 15. “Kom der mar yn, Jan komt sa ek.” NIJ BEETS We worden vrolijk welkom geheten door stabij Tinus, boomer Youri en Casper, de King Charles-spaniël die een paar daagjes logeert. “It is wol in bende, hear, mei alle boartersguod oer de flier”, verontschuldigt Anke zich. Tinus en Youri zijn bijna een jaar oud, vertelt ze. En dan wordt er natuurlijk nog volop geravot in huis. “Foarich jier ha we ôfskie naam fan ús twa âlde stabijs. Sjoch, dêr stean se op de foto.” Binnen een half jaar sliepen beide honden in. Het kon niet anders.
Forensische opsporing
Jan komt binnen, strak in uniform. Politieman? Jawel, Jan is brigadier en werkt bij de dienst Forensische Opsporing Noord-Nederland. We spitsen onze oren, dat worden
vast spannende verhalen. “It wurdt bot romantisearre, hear. Elkenien tinkt daliks oan CSI, mar sa giet dat net.” De technieken in de tv-serie kloppen wel, maar het tijdsbestek waarin de zaken worden opgelost staat ver van de werkelijkheid. Smeuïge verhalen over het politiewerk hoeven we van Jan niet te verwachten. “Eins fertel ik nea oer myn wurk. Oer in soad saken meist fansels net prate.” Wat hij wel kwijt wil: “Ik gean altyd fluitsjend nei myn wurk. It moaie deroan is, dat ik elke dei myn ferstân brûke moat. En elke saak is oars, dat is in útdaging.” Jan (52) maakte in 1987 zijn jongensdroom waar en kwam bij de politie. Na 24 jaar uniformdienst werkt hij tegenwoordig als een van de dertig forensisch rechercheurs
Anke Smit en haar jonge honden. FOTO: SIETSE DE BOER
in een team van ruim tachtig mensen. “We ûndersykje saken fan ynbraak oant moard en alles wat dêrtusken sit.”
Thuiszorg
Met evenzoveel plezier doet Anke (55) haar werk als verzorgende in de thuiszorg bij Stichting Palet in Leeuwarden. “Prachtich wurk. Mar ek in soad rumoer mei alle feroaringen.” Ze werkt veel in sociale achterstandswijken. Thuis deelt ze een passie met haar Jan: racefietsen. “No mei dit
minne waar ha ik de fyts oan de tacx.” Daarmee wordt de fiets aangesloten op een interactief computersysteem. “Sa kin ik bygelyks de Alpe d’HuZes fytse.” Vroeger fietste ze wel de Elfstedentocht. “Dat kin net mear fanwege de reuma. No hâld ik it per kear
op sa’n 50 oant 60 kilometer.” We gaan naar buiten, naar het terras grenzend aan een vijver en het bosje rond de kerk: het dûmnysboskje. Anke wil hier wel even poseren voor de foto, samen met de honden. Jan is vertrokken naar zijn werk.
Column
Smokkelen Ja, het gaat nog redelijk. Al meer dan twaalf kilo is verdwenen. Maar waarom moet het nu ineens december worden? Niet echt een maand om af te vallen. Verleidingen liggen overal op de loer. De pepernoten blijven bij ons thuis tot 11 november buiten de deur, maar daarna gaan er kilo’s doorheen. Ze liggen dan ook continu voor het grijpen. En ik mag er niet aankomen… Soms pak ik er toch eentje. Niet de gebruikelijke handvol, maar eentje. Die houd ik dan vijf minuten in de mond. Heb ik toch in ieder geval even de smaak geproefd. En dan is het weer een kwestie van zelfbeheersing. Gaat tot nu toe goed. Maar er komen wel barstjes. Het smokkelgevaar is levensgroot. Twee pepernoten zijn toch ook geen bezwaar? Even
‘DE GLIJDENDE SCHAAL IS IN ZICHT’
een chipsje voor de smaak. Langzaam maar zeker worden grenzen verlegd. Van één gaat het naar twee of drie en dan is de handvol al snel binnen bereik. Datzelfde geldt voor het eten. Mijn menu’s bevatten afgewogen hoeveelheden. Allemaal gericht op koolhydraatarm en eiwitrijk. Een beetje meer vlees is niet erg, zegt mijn diëtiste. Is eiwit. Fors meer groente is gevaarlijker. Zitten ook
koolhydraten in. En dat moet ik in de hand houden, want anders komt de vetverbranding in gevaar. Maar zolang ik toch gewoon anderhalf tot twee kilo in de week afval, is het toch geen probleem? Nee, maar de glijdende schaal is in zicht. De laatste week merk ik dat ik mij weer ontwikkel tot een volleerd smokkelaar. En dat moeten we nu net niet hebben. Dat wordt dus opletten geblazen de komende weken. Toch maar weer de broekriem aanhalen. De lokroep van bier kan ik nog het beste weerstaan. Soms tot ontzetting van mijn gezelschap drink ik alleen water. Duur water, vond vorige week iemand die een rondje gaf. “Water uit een flesje kost hier 2,40. Ik heb gevraagd om een glaasje water uit de kraan. Heb gezegd dat iemand zijn medicijnen in moest nemen.” Arend Waninge Arend Waninge werkt sinds eind oktober aan het verlagen van zijn gewicht en het verbeteren van zijn conditie. Hij krijgt hierbij begeleiding van Fysio Gorredijk. In columns op sa24.nl en in de krant doet hij regelmatig verslag van zijn ervaringen.
Tante Geertsje Tante Geertsje (1896) was de enige zuster van pake Hakze. Ze werden wees toen ze vier en vijf jaar waren. Het weeshuis dreigde, een garantie voor een ongelukkige jeugd. Gelukkig was daar een onbekend boerengezin uit Terwispel dat de wezen opnam. Zo rond hun twaalfde werden ze eropuit gestuurd om bij te dragen in de huishouding. Pake Hakze als boerenknechtje en tante Geertsje als hulp in de huishouding. Het was een treurig bestaan. Ze bleven samen, maar dubbeltjes werden in die tijd zelden kwartjes. Pake Hakze bleef zijn hele leven arbeider, al kreeg hij later nog twee (ere)baantjes. Hij onderhield een stuk van ‘t Hemrikerpaad en was koster van de hervormde kerk van Hemrik. Tante Geertsje trouwde met Karel Hellinghuizer. In 1940 verongelukte hun enige zoon Willem op 15-jarige leeftijd. Tijdens zijn eerste treinreis stak hij zijn hoofd naar buiten en knalde vol op een seinpaal. Zijn licht ging voorgoed uit, dat van Karel een paar jaar later. Hij stierf van verdriet. De jonge weduwe, weer alleen, belandde in 1946 in de Van Teyens Fundatie in Beetsterzwaag. Ze had kind noch kraai, noch enig geldelijk bezit. Alleen een broer op ‘t Hemrikerpaad. Bij de Open Monumentendag in september bezochten wij de Fundatie. De ellende van toen heeft plaatsgemaakt voor nostalgie. De plek waar tante Geertsje werd verteerd door de herinneringen van haar zware leven. Ze woonde er ruim vijftig jaar en stierf eenzaam en alleen in 1987. Het enige dat aan haar 91 levensjaren herinnert, is een ‘merkelap’ die via via in het museum in Gorredijk belandde. (Jan Veenstra is directeur-bestuurder bij PRIMO-Opsterland, maar schrijft de column op eigen titel.)