Sa!
5 augustus 2015
5
www.sa24.nl
SERIE:
IJsMaKer MaX LaMberts
SIMMERWURK
Het liefst zo vers mogelijk In het hart van De Jong’s ijsfabriek draait Max Lamberts geroutineerd sierlijke krullen op een bak vers koffieijs. “Der mei neat ferkeard gean mei de reseptuur. De technyk is net sa muoilik, en as ik it net mear wit, is der in resepteboek.” GORREDIJK Op een gemiddelde dag in het hoogseizoen maakt Max zo’n vijfhonderd liter ijs. Vaak samen met chef-ijskeuken Jelle Dickhof, soms alleen. Meestal begint hij ’s ochtends om acht uur. “Mar soms, as der eveneminten binne, gean we hiel betiid oan de slach. Doe’t we op ‘e Keukenhof stienen, moast it iis moarns om acht oere de doar út wêze. Dat betsjut dat we om fiif oere begjinne mei iismeitsjen.” Want het is belangrijk dat het ijs zo vers mogelijk is, legt Max uit. Kleine kristallen, daar draait het om. En die ijskristallen zijn in vers ijs superklein; dat komt de smaak en structuur ten goede.
Max Lamberts uit Gorredijk werkt sinds vorige zomer als
oproepkracht bij De Jong’s IJs. In maart van dat jaar solliciteerde hij als ijsverkoper. “Dêr hienen se doe genôch minsken foar, mar yn ‘e iiskeuken wie wol ien nedich.” Datzelfde jaar rondde hij zijn propedeuse Sociale Geografie en Planologie aan de RUG in Groningen af. “Dat wie dochs net myn ding, ik fyn de ierdekant eins ynteressanter.” Hij besloot van studie te switchen, vanaf september gaat hij in Utrecht Aardwetenschappen studeren. “Mar dêr moast ik sertifikaten natoer- en skiekunde foar helje. Dat ha ik ôfrûne winter dien.” Geen druk studieprogramma dus, waardoor hij extra uren kon draaien in de ijsfabriek. Een gouden kracht die alles kan, vindt zijn baas Romke de Jong.
Het leukste van het werken in de ijskeuken is het proeven, verklapt Max. “Sels even lekker smikkelje. Yoghurt-bosfruchten fyn ik it lekkerste. Mar mango-sorbet is dochs ek wol hiel lekker.” De drukste dagen zijn die waarop er veel verschillende smaken gemaakt moeten worden. Voor de ijssalon op Terschelling bijvoorbeeld. Dit betekent vaak de ijsmachines vullen. “Moatst faak mei de hân ferskillende yngrediïnten tafoege. Dan is it wol handich datst mei syn twaen bist.” Na tien minuten is de machine klaar, Max zet de handel om en laat het ijs golvend in de metalen bakken lopen. Die bakken gaan vervolgens in de shockvriezer, die het ijs naar min twintig graden brengt. Hoe sneller het ijs op die lage temperatuur gebracht wordt, hoe lekkerder het is, vertelt Max.
Evenementen
Het ambachtelijk ijs uit Gorredijk is in alle uithoeken van het land te vinden. Niet alleen
Max Lamberts op zijn plek in de ijskeuken. FOTO: SIETSE DE BOER
in de eigen ijssalons maar ook langs de weg met de vertrouwde ijs-bakfietsen en natuurlijk op evenementen. Eind augustus zijn 35 zomerwerkers van De Jong’s IJs present op Lowlands in Biddinghuizen.
“Dan gean ik ek mei om iis te meitsjen. Vanuit een bijzondere mobiele ijskeuken maakt hij er een complete show van. “We nimme achttjin smaken mei. Dy meitsje ik dan farsk foar de festivalgangers.”
verkopen, maar wel vanuit de school hier.” De trits duo-exposities gedurende het jaar duren elk tien dagen tot twee weken. Langer is ook niet nodig, redeneert het kunstenaarsechtpaar. Wie interesse heeft komt toch wel. Zo blijft er tijd over voor het maken van eigen werk. Want vooral Marcel zal moeten aanpoten met zijn Jeroen Bosch-achtige sculpturen wil hij zelf in 2016 kunnen exposeren, het sterfgedenkjaar van de middeleeuwse meester. Maar eerst gaat de aandacht nu uit naar de zomertentoonstelling. Kunstlokaal №8 haakt daarmee aan op de laatste week van kunstroute Open Stal en de Wike
fan de Frije Wiken, legt Birgit uit. In de expositieruimte hebben ze 73 kunstwerken bijeengebracht die ze zelf wel zouden willen bezitten. Birgit wijst onder andere op de ‘draadschetsen’ van Maarten Brinkman. “Een paar draadjes met spelden, het is bijna niks zo ijl. Maar wat een zeggingskracht.” Marcel noemt onder andere de geheimzinnige houten doos-in-doosconstructies van Faan Olgers, die de nieuwsgierigheid prikkelen. Met een wijds armgebaar: “Welbeschouwd hebben we hier 73 verhaaltjes aan de wand en op sokkel.”
Zomers extraatje in Kunstlokaal №8 JUBBEGA-SCHUREGA Kunstlokaal №8 houdt tot en met 9 augustus een ‘zomerse overzichtstentoonstelling’ van de aan de galerie verbonden kunstenaars.
Kunstlokaalhouders Birgit Speulman en Marcel Prins gingen voor de expositie ‘Speling’ op hun eigen voorkeuren af. “Modern werk, maar toegankelijk en niet te duur.” Kunstlokaal №8 in het rijks-
monument van de voormalige J.B. Kanschool is atelier, galerie en woonhuis ineen. En ook in die volgorde. Beeldhouwer Marcel gebruikt het oude gymlokaal van de school als atelier. Birgit maakt haar computergrafiek in het leslokaal aan het einde van de gang, waar de twee ook hun slaapkamer
hebben. Daartussen ligt Kunstlokaal №8, de eigenlijke galerieruimte die ze deze week openstellen om nieuw werk te laten zien van 27 vakbroeders en -zusters uit het hele land. De meesten exposeerden al eerder in Kunstlokaal №8. Een zomers extraatje, aldus Marcel. “In de regel houden we gedurende het jaar vijf tentoonstellingen met het werk van twee uiteenlopende kun-
stenaars waar we allebei gek op zijn. De combinatie wie met wie bepalen wij zelf, daar hebben de makers geen stem in. Grote namen, kleine namen; dat telt niet. Het geheel moet verrassen en elkaar aanvullen. Dat maakt het niet alleen spannend voor de kunstenaars en het publiek, maar ook voor
ons.” Met deze onorthodoxe werkwijze hebben Marcel en Birgit aardig naam gemaakt in de kunstwereld. Putten zij vier jaar terug voor de eerste exposities nog uit de kring van bevriende kunstenaars, inmiddels strekt hun netwerk zich uit over Nederland en ook al daarbuiten. En dat bleef niet onopgemerkt bij de echte verzamelaars, aldus Birgit. “Vooral in het afgelopen jaar hebben die ons weten te vinden.
Dat is even wennen want van huis uit zijn we geen handelaars, eerder liefhebbers.” Om die reden afficheren ze zich dan ook niet als galerie maar nadrukkelijk als ‘kunstlokaal’. “We gaan niet naar beurzen en bellen ook geen mensen af. We willen best
www.alles-kan.info