Kribverlaging Waal
Kribben, de stenen ‘dwarsliggers’ die de rivier in steken, zijn zeer belangrijk bij de afvoer van water, ijs, grind en zand. Ze sturen deze afvoer en houden zo de rivier en de oever op zijn plaats. Zo blij de rivier bij laag water bevaarbaar voor de scheepvaart. Door uitschuring van de bodem van de rivier zijn de kribben in de Waal de afgelopen tientallen jaren (relatief gezien) hoger komen te liggen. Ze zijn daarmee een obstakel geworden bij de afvoer van water. Door de kribben te verlagen maakt Rijkswaterstaat het rivierengebied veiliger.
In de afgelopen eeuwen hebben de rivieren steeds minder ruimte gekregen. De rivieren liggen ingeklemd tussen steeds hogere dijken en achter die dijken wonen steeds meer mensen. Tegelijk is door de bodemdaling het land achter de dijken lager komen te liggen. Ook regent het vaker en harder waardoor de rivieren steeds meer water moeten verwerken. De regering neemt daarom maatregelen om in de toekomst het rivierengebied beter te beschermen tegen overstromin gen. De rivier krijgt op meer dan 30 plaatsen meer ruimte. Deze maatregelen vormen samen het programma Ruimte voor de Rivier. Een rijksprogramma dat samen met regionale overheden zorgt voor de veiligheid van circa vier miljoen Nederlanders. Naast veiliger wordt het rivierengebied ook mooier en aantrekkelijker gemaakt en biedt het meer ruimte aan natuur en recreatie.
Gemiddeld een meter lager Op het traject tussen Nijmegen en Gorinchem verlaagt Rijkswaterstaat de kribben aan beide zijden van de rivier met gemiddeld een meter. Hierdoor vindt het water tijdens hoogwater gemakkelijker zijn weg, terwijl de vaargeul behouden blij. Door de maatregel daalt de waterstand bij zeer hoog water (16.000 m3/sec bij Lobith) met 6 tot 12 centimeter.
Verkenning Voorafgaand aan de werkzaamheden hee Rijkswaterstaat een aantal zaken uitvoerig verkend: de archeologische waarden, de aanwezigheid van explosieven, de ecologische waarden, benodigde vergunningen en de landschappelijke inpassing. Ook zijn de te verwachten waterstanddaling en de gevolgen op het gebied van erosie en aanzanding berekend. Gedurende het hele project verricht Rijkswaterstaat veelvuldig metingen om de effecten van krib verlaging in de praktijk inzichtelijk te maken. De eerste resultaten van de in 2009 verlaagde kribben zijn bekend. Deze laten zien dat de waterstand, zoals verwacht, inderdaad lager is geworden. Ook is op basis van de metingen het ontwerp van de kribben iets aangepast. Daarom worden de in 2009 verlaagde kribben geoptimaliseerd.
Drie fasen Het project Kribverlaging Waal en langsdammen Wamel-Ophemert is – voor een optimale uitvoering – opgeknipt in 3 fasen: • Fase 1 zomer 2009 – eind 2009 Verlaging van de eerste 70 kribben tussen Nijmegen en Winssen. Rijkswaterstaat hee deze eerste fase gebruikt om kennis en ervaringen op te doen voor de volgende twee fases.
• Fase 2 zomer 2011 – eind 2012 Verlaging van 140 kribben tussen Nijmegen en Tiel. • Fase 3 zomer 2013 – eind 2015 Verlaging van 250 kribben tussen Tiel en Gorinchem, verlaging van zeven verlande kribvakken en de aanleg van langsdammen met oevergeul tussen Wamel en Ophemert. De 70 kribben uit Fase 1 worden geoptimaliseerd.
Werk in uitvoering De aannemer verlaagt de kribben vanaf het water. Zo blij de mogelijke overlast van de werkzaamheden klein. Hij werkt telkens aan een beperkt aantal kribben tegelijk. De krib steekt een stuk de oever in. Dit heet de kribwortel. De aannemer versterkt deze kribwortel, en dekt deze vervolgens af. Dit maakt de krib stabieler. Dit gebeurt vanaf de oever maar het materiaal wordt over water aan- en afgevoerd. Er wordt rekening gehouden met het broeden paaiseizoen.
breder. Met de maatregel worden de kribben teruggebracht naar het niveau, ten opzichte van de waterlijn, waarop ze 100 jaar geleden lagen. Een klein aantal kribben wordt niet verlaagd omdat ze nog een belangrijke nevenfunctie hebben, zoals een veerstoep. Ook de kribben tegenover een langsdam worden niet verlaagd. De kribben achter de langsdammen worden helemaal weggehaald. Voor recreatie spelen de strandjes in de kribvakken en achter de langs dammen een rol. Echter, het zwemmen in de rivier blij ook na de verlaging gevaarlijk en Rijkswaterstaat raadt dit sterk af.
Scheepvaart Op de kribben staan bakens (vaarwegmarkering) die de kop van de krib markeren. Voor de scheepvaart is namelijk van belang dat goed te zien is tot waar de kribben het water insteken. De bakens worden zo aangepast dat ze bestand zijn tegen een sterkere stroming.
Meer informatie
Waal oogt breder Rijkswaterstaat houdt bij de kribverlaging rekening met de economi sche en ecologische belangen. De verwachting en ervaring tot nu toe is dat kribverlaging de rivier dynamischer maakt met mogelijk meer aalving en aanzanding van de oever. Een ander effect is dat de kribben slechts circa 100 dagen per jaar boven water staan, tegen 250 dagen vóór de verlaging. De aansluiting van de verlaagde kribben met de oever zal meestal wel zichtbaar blijven. De Waal oogt daarmee
Kijk voor meer informatie op onze websites: www.rws.nl/kribverlagingwaal en www.ruimtevoorderivier.nl Op deze websites vindt u ook informatie over onder meer cultuurhistorie, natuuronderzoeken, vergunningen, planning en langsdammen. Op de website www.kribben-langsdammen. nl vindt u meer informatie over de werkzaamheden van de aannemer. U kunt u ook aanmelden voor onze nieuwsbrief zodat u altijd geïnformeerd bent over de laatste informatie: www.rws.nl/abonneren. Volg ons nu ook op twier via www.twier.com/kribverlaging op onze digitale nieuwsbrief via www.rws.nl/abonneren.
Dit is een uitgave van Rijkswaterstaat Kijk voor meer informatie op www.rws.nl/kribverlagingwaal of bel 0800 - 8002 (ma t/m zo 06.00 - 22.30 uur, gratis) november 2013 | on1012mc044-a