Ontzorgen in het RKZ

Stressoren ‘Patiënten met chronische pijn willen natuurlijk graag een behandeling of operatie waarmee ze snel van hun klachten af zijn. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van een zenuwblokkade, injectie met cortisone, TENS (zwakke elektrische stroomstootjes) of Qutenza pleister waardoor de zenuwen zich terugtrekken. Deze behandelingen kunnen de klachten voor een groot deel doen verminderen of zelfs laten verdwijnen’, vertellen Tirza en Esther.

Patiënten bij wie de behandelingen niet werken, helpen we op een andere manier. De pijnpoli heeft hiervoor een aantal trajecten. Zeer belangrijk is uitgebreide pijneducatie die wij geven; hoe ontstaat pijn en welke bio-psycho-sociale aspecten zijn daarop van invloed.

Chronische pijn kan grote gevolgen hebben voor iemands leven, zoals het verlies van werk, hobby’s en relaties. Mensen kunnen in een isolement raken, last krijgen van depressie, angst, frustratie, slapeloosheid, schuldgevoelens, inactiviteit en ga zo maar door. Deze gevolgen (óf soms oorzaken) noemen we stressoren.

Esther houdt zich veel bezig met stressoren in haar consulten met patiënten: ‘Bij chronische pijn heeft de pijn zich sterk gemanifesteerd in het zenuwstelsel. Zowel in de zenuwbanen, het ruggenmerg als de hersenen. Langdurige pijn kan ervoor zorgen dat je hele zenuwstelsel overprikkeld raakt. Ook kan het zo zijn dat dit overprikkeld zijn al aanwezig was vóórdat de pijn ontstond, door bijvoorbeeld trauma, zware emotionele belasting, intensieve mantelzorg, te veel verantwoordelijkheid of te weinig ontspanning.’

‘Samen met de patiënt probeer ik die stressoren in kaart te brengen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van specifieke therapie en het onder de loep nemen van verschillende coping strategieën. Hiermee krijgt de patiënt de mogelijkheid om beter met deze stressoren om te gaan en meer veerkracht te ontwikkelen. Als je zenuwstelsel minder overprikkeld is doordat je minder stress ervaart kun je de pijn beter onderdrukken of toelaten, en zo meer kwaliteit uit je leven halen.’

“Zelf de regie nemen op het gebied van roken, voeding en gewicht heeft hierbij de aandacht. Als je bijvoorbeeld pijn aan de knie hebt, is het heel slecht om te zwaar te zijn.”

Acceptatie Tirza’s eindopdracht voor haar opleiding tot pijnconsulent is het opzetten van een basis voor een leefstijlpoli: ‘Het is lastig om in een regulier consult van tien minuten mensen bewust te maken van het belang van een goede leefstijl. Bij de leefstijlpoli worden afspraken daarom voor een uur ingepland om voldoende tijd te hebben. In de afspraak staat het aanpassen van de leefstijl in eerste instantie centraal. Hierbij is het belangrijk dat de patiënt vanuit intrinsieke motivatie doelen stelt en door middel van coaching zelf stappen gaat ondernemen om aspecten in de leefstijl te verbeteren. Door middel van motivational interviewing wordt deze intrinsieke motivatie aangemoedigd. De vervolgafspraken zijn korter en staan in het teken van het monitoren van het beloop.’

‘Zelf de regie nemen op het gebied van roken, voeding en gewicht heeft hierbij de aandacht. Als je bijvoorbeeld pijn aan de knie hebt, is het heel slecht om te zwaar te zijn. En ongezonde voeding kan ontstekingen veroorzaken. Acceptatie dat er geen makkelijke oplossing is in de vorm van een operatie of injectie is belangrijk. Dan zijn mensen eerder toe aan de vraag hoe ze nu verder moeten leven met de pijn.’

Soepel blijven Het werken met mensen met chronische pijn zorgt ook bij Tirza en Esther voor een bepaalde bewustwording over hun eigen leefstijl en vitaliteit. ‘Je ziet veel problemen voorbij komen. Daardoor weet ik hoe belangrijk het is om te blijven bewegen en sporten. Soepel blijven, de trap nemen als dat kan, regelmatig een langere wandeling in de avond en tennissen’, vertelt Tirza.

Vitaliteit bestaat uit beweging, maar ook zeker uit andere dingen. Zo vindt Esther haar balans juist in de combinatie van beweging en rust: ‘Ik loop vaak met mijn twee honden, die houden me fit. Ook doe ik aan meditatie om mijn hoofd leeg te maken. Daarnaast ben ik graag in de natuur, wandelen met mijn favoriete muziek op, hou ik van dansen, muziek en uitgaan. En ik volg teken- en schilderlessen. Die twee uur dat de les duurt vliegt voorbij zonder dat ik het in de gaten heb. Totale ontspanning.’